Đề cương bài giảng môn học lịch sử lưu trữ qua các thời kỳ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA LƯU TRỮ HỌC VÀ QUẢN TRỊ VĂN PHÒNG
§Ò c−¬ng m«n häc
L−u tr÷ ViÖt Nam qua c¸c thêi kú lÞch sö
( Vietnam Archives in Historical Periods)
1- Thông tin về giảng viên :
1.1. Họ và tên : Vương Đình Quyền
- Chức danh, học hàm học vị : Phó giáo sư
- Thời gian và địa điểm làm việc: 9h thứ Hai tại Văn phòng Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn
phòng, số 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
- Địa chỉ liên hệ : Nhà B2, 27 Vạn Bảo, Liễu Giai, Ba Đình, Hà Nội.
- Điện thoại : 7622452
- Các hướng nghiên cứu chính: Văn bản học, lịch sử lưu trữ Việt Nam.
1.2. Họ và tên: Nguyễn Văn Thâm
Chức danh, học hàm, học vị: Giáo sư, tiến sĩ khoa học, giảng viên cao cấp
Cán bộ Học viện Hành chính từ năm 1993. Địa điểm làm việc : Khoa văn bản và công nghệ
hành chính, 77 Nguyễn Chí Thanh Hà Nội
Địa chỉ liên hệ : Như trên
Điện thoại: 04. 357.083. DĐ: 0913 360300
E-mail:
Các hướng nghiên cứu chính: Lưu trữ học; Văn bản học hành chính; Công nghệ hành chính
1.3. Họ và tên: Vũ Minh Hương
- Học vị: Tiến sĩ
- Thời gian và địa điểm làm việc: 9h sáng thứ Ba hàng tuần tại Cục Văn thư - Lưu trữ Nhà
nước, 12 Đào Tấn, Ba Đình, Hà Nội
- Điện thoại: 0903461661
- Các hướng nghiên cứu chính: Lịch sử cận hiện đại Việt Nam; Lưu trữ học
+ Trợ giảng : Thạc sĩ Trần Thanh Tùng
2- Thông tin chung về môn học :
Tên môn học : Luu trữ Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử

Mã môn học : ARO 6004
Số tín chỉ : 2
Môn học: Bắt buộc
* Yêu cầu đối với học viên: Học viên cần nắm vững các vấn đề lý luận để lý giải và vận dụng vào
việc giải quyết các vấn đề thuộc chuyên ngành. Trong quá trình nghiên cứu môn học, học viên cũng
cần liên hệ và làm rõ vai trò của việc nghiên cứu lịch sử lưu trữ Việt Nam với việc tổ chức công tác
lưu trữ ở các cơ quan.
- Địa chỉ Khoa / Bộ môn phụ trách môn học: Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng (Tầng 4,
nhà B, số 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội).
3- Mục tiêu của môn học :
- Mục tiêu kiến thức. Trang bị cho học viên kiến thức về :
+ Quá trình hình thành xây dựng và phát triển của Lưu trữ Việt Nam từ thời trung cổ đến nay.
+ Công tác tổ chức, quản lý, bảo tồn, bảo vệ và phát huy tác dụng tài liệu lưu trữ trong các
thời kỳ lịch sử của dân tộc.
+ Những tiến bộ, thành tựu, tồn tại và bài học kinh nghiệm được đúc kết qua các thời kỳ lịch
sử.
- Mục tiêu kỹ năng :
+ Tự nắm hiểu về lịch sử lưu trữ và bài học kinh nghiệm được đúc kết, làm tốt công tác tổ
chức, quản lý và chuyên môn nghiệp vụ lưu trữ; tham mưu cho các cấp có thẩm quyền trong việc
hoạch định chủ trương, chính sách, quản lý, chỉ đạo về công tác lưu trữ.
4- Tóm tắt nội dung :
Trình bày về công tác lưu trữ Việt Nam thời kỳ trung cổ đến nay theo từng thời kỳ lịch sử, bao
gồm các vấn đề chính: Thể chế và tình hình tổ chức, quản lý, khai thác sử dụng, bảo quản, bảo vệ tài
liệu; các bước phát triển của khoa học nghiệp vụ lưu trữ; những thành tựu, tiến bộ, tồn tại của Lưu trữ
Việt Nam và bài học kinh nghiệm.
5- Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học:
Nội dung

Hình thức tổ chức dạy và học
Lên lớp

Thực

Tổng
Tự


Lý
Bài
thuyết tập
Chương 1: Lưu trữ Việt Nam thời phong
kiến.

Thảo
luận

hành

học,
tự NC

5

3

2

10

5

3

1

9

1.1. Lưu trữ của các triều đại trước Nguyễn.
1.1.1. Chủ trương, biện pháp và tình hình về
lưu trữ, bảo quản và sử dụng tài liệu.
1.2. Lưu trữ thời Nguyễn
1.2.1. Nhận thức của các Hoàng đế triều
Nguyễn về ý nghĩa, giá trị của tài liệu lưu trữ.
1.2.2. Ban hành luật pháp về lưu giữ, bảo
quản, bảo vệ tài liệu.
1.2.3. Tổ chức các loại hình kho lưu trữ bảo
quản tài liệu của chính quyền Trung ương.
1.2.4. Sự hình thành kỹ thuật và nghiệp vụ
lưu trữ
1.2.5. Tính đa dạng của việc sử dụng tài liệu
lưu trữ.
1.3. Số phận của tài liệu lưu trữ hình thành
dưới thời phong kiến Việt Nam.
1.3.1. Những tổn thất to lớn về tài liệu phong
kiến và nguyên nhân.
1.3.2. Những tài liệu được bảo tồn đến nay và
giá trị của chúng.
1.4. Nhận xét chung và bài học kinh

nghiệm.
Chương 2: Lưu trữ Việt Nam thời Pháp
thuộc.
2.1.Sơ lược về chính quyền thực dân Pháp ở
Đông Dương và lưu trữ của nước Pháp.
2.2. Những chủ trương và biện pháp về công
tác lưu trữ của chính quyền thực dân Pháp
ở Nam Kỳ và Trung kỳ.
2.2.1. Về giao nộp tài liệu
2.2.2. Về tổ chức bảo quản tài liệu
2.3. Thành lập Nha Lưu trữ và Thư viện
Đông Dương và hệ thống các kho lưu trữ,
mở đầu giai đoạn tập trung quản lý công tác


lưu trữ của chính quyền thực dân ở Đông
Dương.
2.3.1. Tình hình lưu trữ Việt Nam những năm
đầu thế kỷ XX
2.3.2. Thành lập Nha Lưu trữ và Thư viện
Đông Dương, các kho lưu trữ ở các kỳ (xứ) và
ý nghĩa của nó (1917-1918).
2.3.2. Những đổi thay của Lưu trữ Việt Nam
từ sau khi thành lập Nha Lưu trữ và Thư viện
Đông Dương (1917-1945).
2.4. Nhận xét chung về Lưu trữ Việt Nam
thời Pháp thuộc
2.4.1. Những thành tựu, tiến bộ và hạn chế
2.4.2. Bài học kinh nghiệm
Chương 3 : Lưu trữ Việt Nam từ sau Cách

mạng Tháng Tám 1945 đến nay.
3.1. Đặc điểm lịch sử
3.2. Lưu trữ Việt nam giai đoạn 1945-1954.
3.2.1. Chủ trương, biện pháp về tổ chức lưu
trữ, giữ gìn, bảo vệ tài liệu của Nhà nước
những năm đầu sau Cách mạng Tháng Tám.
3.2.2. Sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và tình
hình lưu trữ, bảo vệ tài liệu trong Kháng chiến
chống Pháp.
3.2.3. Nhận xét về ưu điểm, tồn tại
3.2. Lưu trữ Việt Nam từ năm 1954-1975.
3.2.1. Những yêu cầu đặt ra cho Lưu trữ Việt
Nam sau Hiệp định Giơ ne vơ 1954.
3.2.2. Lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà
nước về công tác lưu trữ những năm đầu sau
Hiệp định Giơnevơ 1954.
3.2.3. Sự ra đời của cơ quan quản lý lưu trữ
Nhà nước – Cục Lưu trữ Phủ Thủ tướng, một
bước ngoặt lịch sử của Lưu trữ Việt Nam.
3.2.4.Công tác xây dựng lưu trữ miền Bắc xã
hội chủ nghĩa từ năm 1962-1975.
3.2.5. Đánh giá chung
3.3. Lưu trữ Việt Nam từ năm 1975 đến nay.

5

4

2

11


3.4.1. Bối cảnh lịch sử
3.4.2. Khái quát về lưu trữ của chính quyền
Sài Gòn.
3.4.3. Lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước
đối với Lưu trữ miền Nam sau Đại thắng mùa
xuân 1975.
3.4.4. Các chủ trương và biện pháp chủ yếu
về tổ chức và quản lý công tác lưu trữ của
Đảng, Nhà nước từ sau khi đất nước thống
nhất.
3.4.5. Thành tựu, tồn tại và bài học kinh
nghiệm của Lưu trữ Việt Nam thời kỳ đất
nước thống nhất, cả nước xây dựng chủ nghĩa
xã hội.
6- Học liệu :
6.1. Bài giảng môn học
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo
6.2.1. Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1)

Vương Đình Quyền, Văn bản quản lý nhà nước và công tác công văn, giấy tờ thời phong
kiến Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002.

2)

Vũ Thị Phụng, Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội,
1990.

3)

Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam thực lục, NXB Giáo dục, Hà Nội ,2004.

4)

Nội các triều Nguyễn, Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, NXB Thuận Hoá, 1992.

5)

Các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và công tác
văn thư, lưu trữ, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2004.

6.2.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm :
9)

Nguyễn Quang Ngọc (chủ biên), Tiến trình lịch sử Việt Nam, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2002.

10) Vương Đình Quyền, Các mốc lịch sử quan trọng của Lưu trữ Việt Nam, Tạp chí Lưu trữ
Việt Nam, số 4-2002.
11) Vương Đình Quyền, Lưu trữ Việt Nam 60 năm sau Cách mạng Tháng Tám (1945-2005) những nhân tố của sự phát triển, Tạp chí Dấu ấn thời gian, số 1/2005.


7. Phưong pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập.
7.1. Kiểm tra, đánh giá thường xuyên:
+ Hình thức: Tham gia lớp học đầy đủ, tham gia thảo luận nhóm, làm bài tự học
+ Tỷ trọng: 20%
7.2. Kiểm tra, đánh giá định kỳ:
- Kiểm tra giữa kỳ

+ Hình thức : Thi viết
+ Điểm và tỷ trọng: 30%
-Thi hết môn học
+ Hình thức : Vấn đáp
+ Điểm và tỷ trọng: 50%

PHÊ DUYỆT CỦA TRƯỜNG

CHỦ NHIỆM KHOA

NGƯỜI BIÊN SOẠN

PGS. Vương Đình Quyền