skkn hiệu trưởng điều hành, lãnh đạo quản lý toàn diện chuyên môn nghiệp vụ giảng dạy của giáo viên thông qua việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên

PHẦN I: MỞ ĐẦU
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong trong bộ máy tổ chức, quản
lý của nhà trường, trực tiếp triển khai các hoạt động chuyên môn quan trọng quyết
định sự tồn tại và phát triển của nhà trường, là nơi thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy
học và giáo dục HS. Đối với trường THPT động lực quan trọng để phát triển chính
là do yếu tố tăng trưởng chất lượng giáo dục của các đơn vị tổ, là chỗ dựa vững
chắc giúp hiệu trưởng quản lý hoạt động sư phạm của giáo viên và hoạt động giáo
dục, dạy học. Nhưng trong thực tế, vì nhiều lý do khác nhau, hoạt động của tổ
chuyên môn không thực sự phát huy hết sức mạnh nội lực vốn có của mình để tạo
ra những sản phẩm giáo dục tốt cho xã hội. Các tổ, nhóm chuyên môn có mối quan
hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ chức Đảng,
đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện chiến lược phát triển của nhà trường,
chương trình giáo dục và các hoạt động giáo dục và các hoạt động khác hướng tới
mục tiêu giáo dục.
Hoạt động dạy học ở nhà trường phổ thông giữ vị trí trung tâm bởi nó chiếm
hầu hết thời gian, khối lượng công việc của thầy và trò trong một năm học; nó chi
phối các hoạt động giáo dục khác; đồng thời nó quyết định kết quả đào tạo của nhà
trường. Hoạt động dạy học còn là hoạt động đặc thù của nhà trường phổ thông, nó
được quy định bởi tính đặc thù của lao động sư phạm của người giáo viên.Vì vậy,
nó cũng quy định tính đặc thù của công tác quản lý nhà trường nói chung và quản
lý hoạt động dạy học nói riêng.
Người Hiệu trưởng phải nhận thức đúng tầm quan trọng và tính đặc thù của
hoạt động dạy học để có những biện pháp quản lý khoa học, sáng tạo nhằm nâng
cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
Một trong những nội dung và biện pháp quản lý hoạt động dạy học của người
Hiệu trưởng đó là: “Hiệu trưởng điều hành, lãnh đạo hoạt động giảng dạy của giáo
viên”. Hoạt động này của người Hiệu trưởng thông qua ba hướng: Một là chỉ đạo
1


trực tiếp; hai là thông qua việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn; ba là phối hợp

với các tổ chức xã hội.
Trên cơ sơ lý luận chung về các đặc điểm của hoạt động quản lý này, chúng
ta sẽ phân tích cụ thể hơn về nội dung và biện pháp: “Hiệu trưởng điều hành,
lãnh đạo quản lý toàn diện chuyên môn nghiệp vụ giảng dạy của giáo viên
thông qua việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn”.
Mặc dù, bản thân có rất nhiều cố gắng nhằm góp phần giúp hiệu trưởng điều
hành, lãnh đạo quản lý toàn diên chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên thông qua
việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn, song do khả năng còn hạn chế, tài liệu tham
khảo và thời gian có giới hạn.Vì vậy, việc giải quyết vấn đề không tránh khỏi
những thiếu sót, những hạn chế nhất định . Rất mong thầy và các đồng nghiệp góp
ý kiến để bản thân có được một kiến thức hoàn chỉnh, sâu sắc hơn.
PHẦN II: NỘI DUNG
Tổ chuyên môn là hình thức tổ chức nghề nghiệp đã có từ lâu trong nhà
trường. Đây là đơn vị cơ sở trực tiếp với các hoạt động của giáo viên. Tổ chuyên
môn là một tổ chức trong nhà trường, tập hợp các giáo viên có cùng chuyên môn
giúp họ hành động theo mục tiêu thống nhất. Hoạt động của tổ chuyên là tạo điều
kiện cho giáo viên hoàn thành nhiệm vụ của mình trong quá trình dạy học - giáo
dục. Thông qua tổ chuyên môn, Hiệu trưởng sẽ nắm được sâu sát hoạt động của
giáo viên.
Phát huy cao độ sự thống nhất giữa Hiệu trưởng với các thành viên trong tập
thể sư phạm. Vì vậy, tăng cường chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn là mối quan
tâm thường xuyên của Hiệu trưởng. Hay nói cách khác, quá trình quản lý hoạt động
dạy học của Hiệu trưởng luôn luôn gắn chặt với việc chỉ đạo hoạt động của tổ
chuyên môn.
1. Thực trạng sinh hoạt tổ chuyên môn ở các trường THPT

2


- Sinh hoạt tổ chuyên môn là một hoạt động chuyên môn không thể thiếu

trong hoạt động của nhà trường; là dịp để GV trao đổi chuyên môn góp phần nâng
cao chất lượng dạy học. Thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn sẽ xuất hiện nhiều ý
tưởng. Do vậy, tổ trưởng cần tạo điều kiện để giáo viên nói lên ý tưởng, kinh
nghiệm của mình. Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cần đa dạng, phong phú bao
gồm:
+Triển khai các chuyên đề chuyên sâu trong mỗi năm học tập trung vào
những vấn đề mới, khó, sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học đạt kết quả tốt, quán triệt
những bài dạy nào cần ứng dụng CNTT tránh trường hợp lạm dụng CNTT thay cho
việc viết bảng bằng trình chiếu, qua đó giúp HS dễ hiểu và nắm bắt kiến thức mới
có hệ thống, đổi mới phương pháp dạy học:
+ Xác định yêu cầu và cách thức tổ chức bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS yếu
kém.
+Tập trung thảo luận nội dung của những tiết dạy khó, thống nhất số lương
bài tập cung cấp cho HS qua mỗi tiết luyện tập, ôn tập chương, ôn thi học kỳ...
+Đổi mới kiểm tra đánh giá HS, các đề kiếm định kỳ cũng được thống nhất
nội dung chung trong toàn tổ, tránh giao cho mỗi GV tổ chức kiểm tra tại lớp theo
thời khóa biểu, mà tập trung HS của cả khối chia phòng thi, từ đó ngăn chặn được
việc dạy thêm học thêm.
Tuy nhiên, hiện nay ở các trường THPT việc sinh hoạt tổ chuyên môn vẫn
còn nhiều bất cập cần phải khắc phục, chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn còn
thấp, nội dung sơ sài, nặn về sự vụ, hành chính. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình
trạng này: Tổ chuyên môn còn lúng túng trong sinh hoạt các chuyên đề bộ môn,
chưa thảo luận bàn bạc thống nhất được trong tổ về những vấn đề khó trong
chương trình, mỗi tổ viên có cách phô diễn riêng của mình. Bên cạnh những
nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan vẫn là nguyên nhân chính tạo ra
sự bất cập ấy. Một trong những nguyên nhân thuộc nhóm chủ quan là giải pháp

3

quản lý của hiệu trưởng và tính độc lập sáng tạo của các tổ trưởng chưa đạt đích
yêu cầu.
- Qui định chế độ sinh hoạt chuyên môn hàng tháng: Căn cứ vào nội dung
các hoạt động của tổ chuyên môn, căn cứ vào yêu cầu trọng tâm, trọng điểm của
chương trình trong từng thời gian, Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ đi sâu vào nội dung
cụ thể cho phù hợp. Chế độ hội họp thường là 2 lần / tháng ở phòng chuyên môn
(nếu không có phòng chuyên môn thì cố định ở một nơi)
2. Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ trưởng chuyên môn tổ chức các hoạt động
chuyên môn:
Hàng tháng, Hiệu trưởng hoặc Phó Hiệu trưởng họp các tổ trưởng chuyên
môn, chỉ đạo các tổ chuyên môn thực hiện kế hoạch chuyên môn của trường và kế
hoạch của các tổ chuyên môn. Đồng thời, yêu cầu các tổ trưởng chuyên môn báo
cáo tình hình giảng dạy của giáo viên và tình hình học tập của học sinh trong phạm
vi tổ quản lý.
Nội dung sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn rất phong phú đa dạng, nhằm
giúp cho các nhà trường đạt được mục tiêu dạy học
2.1. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và rèn luyện năng lực sư
phạm cho giáo viên
Trước những yêu cầu mới đối với người giáo viên, tổ chuyên môn có vai trò
quan trọng trong việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên. Nội
dung được bồi dưỡng rất phong phú và đa dạng bao gồm nhiều kiến thức ở các lĩnh
vực khác nhau để nâng cao trình độ giáo viên về mọi mặt.
-Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ: hướng
dẫn xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân, soạn giảng của tổ viên về
kế hoạch cá nhân dạy chuyên đề, tự chọn, ôn thi tốt nghiệp, dạy bồi dưỡng học sinh
giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém; sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học đúng, đủ
theo các tiết trong phân phối chương trình; soạn giáo án theo phân phối chương
trình, chuẩn kiến thức, kĩ năng và sách giáo khoa, thảo luận các bài soạn khó; viết
4

sáng kiến kinh nghiệm về nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới phương pháp dạy
học, đổi mới kiểm tra đánh giá, phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học
sinh yếu kém...;
-Về rèn luyện năng lực sư phạm cho giáo viên:
Tập trung nâng cao chất lượng giờ dạy của giáo viên trong tổ, đây là nhiệm
vụ quan trọng, đòi hỏi người GV phải thường xuyên trao đổi chuyên môn trong các
buổi họp tổ, những nội dung chưa rõ, những vấn đề trăn trỡ cần phải sử dụng
phương pháp dạy học nào để truyền thụ cho HS dẽ hiểu bài...Ngoài ra tổ trưởng
chuyên cần rèn luyện cho tổ viên về ngôn ngữ diễn đạt, cách trình bày bảng của
giáo viên, thường xuyên động viên các em HS yếu kém và tuyên dương HS giỏi để
các em phát huy. Ngoài ra phong cách lên lớp của GV cũng phải chuẩn mực, tự tin,
chủ động khi giảng bài, giọng nói phải rõ ràng, chậm, cử chỉ nụ cười ánh mắt phải
hết sức thân thiện dễ gần. Tuyệt đối giáo viên không được dùng từ sai khi giảng bài
nhưng viết bảng thì đúng.
Đối tượng lao động sư phạm trong các tổ, nhóm bộ môn trường THPT là học
sinh ở lứa tuổi từ 15 đến 19, lứa tuổi có sự phát triển cao về tâm, sinh lý, có nhu
cầu cao về trí tuệ và tình cảm với người thầy. Để đáp ứng nhu cầu này, giáo viên
cần có kiến thức sâu rộng , có nhân cách người thầy, lòng nhân ái sư phạm cao.
Thời gian lao động sư phạm không chỉ đảm bảo đúng quy định trong chương trình
mà cần mang tính năng động, sáng tạo cộng với niềm say mê nghề nghiệp và tinh
thần trách nhiệm trước thế hệ trẻ và toàn xã hội. Sản phẩm lao động sư phạm là
nhân cách phát triển toàn diện, đạt được mục tiêu giáo dục của nhà trường. Nghĩa là
sản phẩm đó không được quyền có phế phẩm.
Lao động sư phạm của người giáo viên ở các tổ, nhóm bộ môn trong trường
THPT vừa mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật và tính nhân đạo cao cả.
Nó mang tính đặc thù của nghề sư phạm đồng thời có sự liên kết, cộng tác, phối
hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Bởi vì sự hình thành và
phát triển nhân cách của người học sinh cũng chịu sự chi phối của "tổng hoà các
5

mối quan hệ xã hội" trong đó tập thể sư phạm nhà trường là lực lượng giáo dục
chuyên biệt, có hệ thống, thường xuyên và cơ bản nhất.
Năng lực sư phạm là yếu tố quan trọng vì năng lực sư phạm quyết định sự
thành bại của công tác giảng dạy và giáo dục của giáo viên. Vậy mà hiện nay một
bộ phận không nhỏ giáo viên ở trường THPT năng lực sư phạm còn ở mức độ thấp.
Có nhiều giáo viên kiến thức khoa học tương đối vững nhưng thiếu năng lực sư
phạm, như việc thiết kế giáo án môn học, tổ chức giờ học thiếu khoa học, nghệ
thuật truyền thụ , khả năng giao tiếp với học sinh, ứng xử các tình huống trong
giảng dạy và giáo dục còn hạn chế. Có nhiều giáo viên thiếu kinh nghiệm trong
phương pháp giáo dục học sinh, chưa gắn việc giáo dục học sinh vào trong nội
dung môn học, bài dạy. Thậm chí có giáo viên còn thờ ơ trong việc giáo dục đạo
đức học sinh, xem đó là nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm, của BGH, của đoàn
thanh niên.
Trong công tác chủ nhiệm, có một số giáo viên chưa có năng lực tổ chức sinh
hoạt tập thể, thuyết phục, cảm hóa học sinh, ứng xử các tình huống sư phạm.
2.2. Tập trung thảo luận các chuyên đề bộ môn
Thảo luận các chuyên đề bộ môn là một trong những nội dung trọng tâm
trong sinh hoạt chuyên môn. Các chuyên đề tập trung vào đổi mới phương pháp
dạy học, ứng dụng CNTT trong dạy học, tự làm đồ dùng dạy học, đổi mới kiểm tra
đánh giá HS…
Việc triển khai các chuyên đề cần được thưc hiện có kế hoạch, được chuẩn bị
chu đáo và được kiểm tra đánh giá thì mới có chất lượng và áp dụng vào thực tế
qua các giờ dạy trên lớp của GV. Tùy theo đặc thù của mỗi tổ, năng lực của mỗi
GV để tổ trưởng phân công thực hiện viết và triển khai chuyên đề.
Nội dung các chuyên đề đi sâu vào những vấn đề chuyên môn của các giờ dạy
trên lớp, những bài tập khó mà giáo viên trong tổ còn lúng túng chưa thông suốt
nhằm giúp cho chất lượng chuyên môn trong nhà trường được ổn định và phát
triển, tạo được sự đồng thuận cao trong tập thể sư phạm nhà trường

6


Việc trao đổi thảo luận chuyên đề phải thẳng thắng trung thực, không căng
thẳng, tập trung vào phương pháp dạy học tích cực, cần phát triển tư duy cho học
sinh. Vấn đề là làm sao cho học sinh suy nghĩ nhiều hơn, hoạt động nhiều hơn, hợp
tác với thầy cô và bạn bè nhiều hơn, chủ động bày tỏ ý kiến của mình để thắc mắc
những nội dung chưa rõ, giúp GV hoàn thiện hơn chất lượng của mỗi chyên đề.
Yếu kém của nhiều giáo viên THPT hiện nay là không dám nhận trách nhiệm
viết chyên đề bộ mộn hay trình bày chuyên đề trước tổ; nhà trường. Công việc này
thường là của tổ trưởng hoặc tổ phó, điều này làm hạn chế sự phát triển về năng lực
chuyên môn của giáo viên, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và sự tiến bộ của các
nhà trường THPT, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của ngành GD &ĐT trong
giai đoạn đổi mới hiện nay.
2.3. Các hoạt động giúp giáo viên thực hiện chương trình dạy học:
Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, tổ trưởng chuyên môn tổ chức cho
giáo viên thảo luận những vần đề mới và khó trong chương trình, thống nhất những
vấn đề trọng tâm, phải đảm bảo tuyệt đối là sinh hoạt tổ hai lần trên tháng, trong
sinh hoạt tổ tập trung thảo luận bàn sâu về vấn đề chuyên, không tổ chức hội họp
theo hình thức sự vụ
Tổ trưởng chuyên môn dự kiến những vấn đề có thể nảy sinh trong quá trình
thực hiện chương trình và dự kiến biện pháp giải quyết khả thi theo khả năng của
giáo viên trong tổ chuyên môn, những điều kiện vật chất kỹ thuật cần có.
Tổ trưởng chuyên môn theo dõi việc thực hiện chương trình ở tổ, báo cáo
đầy đủ các thông tin theo yêu cầu của Hiệu trưởng.
Tổ trưởng chuyên môn yêu cầu giáo viên nghiên cứu kỹ chương trình ở các
khối lớp được phân công giảng dạy (đây là nhiệm vụ rất quan trọng vì họ là người
trực tiếp thực hiện chương trình dạy học). Đồng thời nghiên cứu thêm chương trình
toàn cấp (các khối lớp không giảng dạy nhưng giáo viên cần nắm được để thấy vị
trí và yêu cầu về trình độ kiến thức mà khối mình cần đạt). Trên cơ sở đó xác định

7


những vấn đề cần tập trung rút kinh nghiệm cho bản thân hoặc cần thảo luận ở tổ
chuyên môn.
2.4. Các hoạt động giúp giáo viên chuẩn bị bài dạy
Đầu năm học tổ trưởng chuyên môn tổ chức cho giáo viên trong tổ trao đổi
những vấn đề liên quan đến việc chuẩn bị cho giảng dạy để có định hướng chung
thống nhất trong tổ, sau đó tổng hợp và báo cáo Hiệu trưởng hoặc Phó Hiệu trưởng
những việc phải làm của tổ trong cả năm học.
Trên cơ sở những yêu cầu về việc chuẩn bị giờ lên lớp, tổ trưởng chuyên môn
hướng dẫn giáo viên thảo luận kỹ những vấn đề cần thiết như:
- Xác định rõ mục đích yêu cầu của chương và từng bài có sự thống nhất trong
tổ, nhóm chuyên môn.
- Thảo luận kỹ nội dung chương trình để phát hiện những vấn đề khó khi dạy,
phân tích các phương pháp có thể vận dụng, nêu rõ những chỗ mạnh, chỗ yếu của
mỗi phương pháp, xem xét khả năng của từng giáo viên trong việc vận dụng, tuyệt
đối không gò ép tất cả mọi người phải tuân theo một phương pháp duy nhất.
+ Tổ chức cho giáo viên trao đổi các tài liệu tham khảo.
+ Tổ chức cho giáo viên làm đồ dùng dạy học, nghiên cứu sử dụng có hiệu quả
các đồ dùng dạy học hiện có của nhà trường.
Hàng tuần, tổ trưởng chuyên môn kiểm tra việc soạn bài của giáo viên trong
buổi sinh hoạt tổ chuyên môn (có báo cáo kết quả kiểm tra trong biên bản sinh
hoạt tổ chuyên môn)
Kiểm tra phiếu báo giảng của giáo viên cho tuần sau ( kiểm tra vào thứ sáu để
kịp thời điều chỉnh khi cần thiết)
Sau khi kiểm tra phải có nhận xét, góp ý một cách cụ thể giúp giáo viên rút
kinh nghiệm soạn bài tốt hơn.
2.5. Các hoạt động nâng cao chất lượng giờ dạy trên lớp của giáo viên:

- Tổ trưởng chuyên môn tổ chức cho giáo viên nghiên cứu vận dụng các
phương pháp vào các giờ dạy.
8


- Tổ trưởng chuyên môn tổ chức việc dự giờ và phân tích sư phạm giờ dạy của
giáo viên trong phạm vi tổ. Tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch dự giờ của
tổ trong cả năm học căn cứ vào thực tế tình hình đội ngũ của tổ.
- Động viên giáo viên đăng ký giờ dạy tốt, tổ chức thao giảng về đổi mới
phương pháp, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và hình thức dạy học.
- Tổ chuyên môn thường xuyên kiểm tra việc sử dụng đồ dùng dạy học và tự
làm đồ dùng dạy học khi lên lớp của giáo viên.
- Tổ trưởng chuyên môn kiểm tra việc chấp hành công việc theo phiếu báo
giảng, việc dạy thay dạy bù, việc thực hiện nề nếp giảng dạy của giáo viên trong tổ.
Kịp thời phản ánh cho Hiệu trưởng (hoặc Phó Hiệu trưởng) những việc liên quan
đến giờ lên lớp để có biện pháp giải quyết.
2.6. Tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS:
- Tổ chức cho giáo viên trong tổ, khối nghiên cứu nắm vững các qui định về
kiểm tra, đánh giá, xếp loại học tập của học sinh .
- Thực hiện tốt kế hoạch kiểm tra, thi cử của nhà trường.
- Bảo đảm tất cả các bài kiểm tra đều được chuẩn bị kỹ và có đáp án kèm theo
để hạn chế việc cho điểm theo cảm tính.
- Tổ trưởng chuyên môn : Báo cáo tình hình thực hiện lịch kiểm tra trong tổ
hàng tháng. Kiểm tra công việc giáo viên phải làm khi kiểm tra kết quả học tập của
học sinh.
- Yêu cầu giáo viên thực hiện nghiêm túc các qui định của nhà trường về kiểm
tra đánh giá học sinh (chấm bài, vào sổ điểm, cộng điểm, xếp loại và đánh giá học
lực của học sinh)
2.7. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho học sinh:
Các hoạt động ngoại khóa tạo điều kiện cho học sinh khả năng mở rộng và đào

sâu tri thức đã tiếp thu được ở chương trình bắt buộc. Đồng thời tạo thêm hứng thú
học tập và làm phát triển thêm năng lực riêng của từng học sinh. Qua đó góp phần
hướng nghiệp cho học sinh.
9


Các hình thức hoạt động ngoại khoá gồm có : Câu lạc bộ khoa học, Hội “các
nhà khoa học trẻ tuổi”, các hội thi, tham quan học tập ….
Tổ trưởng chuyên môn căn cứ vào kế hoạch năm học của tổ, phân công giáo
viên phụ trách từng hoạt động, giáo viên đó chịu trách nhiệm kế hoạch và tổ chức
thực hiện.
Tổ chức các hoạt động ngoại khóa: tùy từng hoạt động theo đặc thù bộ môn
mà có cách tổ chức cụ thể, nhưng nhìn chung gồm các bước cơ bản sau :
- Xác định rõ mục đích yêu cầu;
- Xây dựng nội dung hoạt động;
- Huy động các giáo viên tham gia;
- Phát động học sinh tham gia;
- Tổng kết và khen thưởng.
Để tổ chức hoạt động ngoại khóa đạt được hiệu quả cần có sự chỉ đạo chặt chẽ
của Hiệu trưởng, có sự phối hợp các tổ chuyên môn, và cần có sự đỡ đầu của các
cơ quan, xí nghiệp, các tổ chức xã hội ở địa phương, đặc biệt là Hội cha mẹ học
sinh.
2.8. Tổ chuyên môn tổ chức phụ đạo học sinh yếu kém, bồi dưỡng học sinh
giỏi
Tổ trưởng chuyên môn phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ
đạo học sinh yếu kém của bộ môn như : Xác định đối tượng, xây dựng nội dung
bồi dưỡng và phụ đạo, phân công giáo viên phụ trách, kiểm tra đánh giá sự tiến bộ
của học sinh trong từng giai đoạn.
Đối với học sinh yếu kém: Yêu cầu giáo viên trong quá trình dạy trên lớp
phải tìm mọi cách thanh toán những lỗ hổng về kiến thức cho các em, giúp các em

tiến bộ trong học tập bằng cách cải tiến phương pháp giảng dạy, cho những bài tập
vừa sức để khuyến khích các em, khen kịp thời khi các em có sự tiến bộ dù nhỏ.
Nếu giáo viên đã tiến hành những biện pháp tích cực mà vẫn không có hiệu quả
(hoặc có rất ít) thì tổ trưởng chuyên môn cần tổ chức các lớp học phụ đạo và cử
10


giáo viên có kinh nghiệm nhất, có phương pháp giảng dạy tốt nhất phụ trách. Việc
tổ chức dạy phụ đạo này hoàn toàn khác với việc học sinh học thêm khá phổ biến
hiện nay.
Đối với học sinh giỏi: Yêu cầu giáo viên trong quá trình giảng dạy phát hiện
các học sinh có năng khiếu về bộ môn của mình và có trách nhiệm bồi dưỡng
thường xuyên. Hàng năm tổ chức thi tuyển chọn học sinh giỏi, thành lập lớp bồi
dưỡng học sinh giỏi, chọn giáo viên có kinh nghiệm phụ trách (xây dựng chương
trình, tổ chức giảng dạy, tổ chức các em tham gia các kỳ thi học sinh giỏi các cấp)
3. Hướng dẫn các tổ lập hồ sơ lưu trữ thông tin: Các hồ sơ gồm có: văn
bản chỉ thị, hướng dẫn về nhiệm vụ năm học của các cấp chỉ đạo chuyên môn, các
loại kế hoạch của tổ, biên bản sinh hoạt tổ chuyên môn, bảng thống kê kết quả khảo
sát chất lượng học tập của học sinh, tư liệu về các hoạt động của tổ … Tổ trưởng
cần hướng dẫn giáo viên thực hiện tốt các hồ sơ chuyên môn (kế hoạch của tổ và
cá nhân, giáo án, sổ chủ nhiệm, sổ dự giờ, sổ ghi điểm cá nhân, sổ tư liệu, sổ họp
chuyên môn …)
4. Hiệu trưởng thường xuyên kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn:
Hiệu trưởng có thể kiểm tra trực tiếp hay gián tiếp, có thể kiểm tra toàn diện
hoặc kiểm tra một vài hoạt động của tổ (kiểm tra chuyên đề).
+ Với nội dung kiểm tra toàn diện Hiệu trưởng nên kiểm tra 2 lần/năm (nên
kết hợp kiểm tra toàn diện một vài giáo viên và một vài lớp học sinh), thời gian tiến
hành mỗi đợt kiểm tra khoảng một tuần. Tuy nhiên, không nhất thiết kiểm tra tất cả
các tổ cùng một lúc.
+ Với nội dung kiểm tra chuyên đề cũng được tiến hành như kiểm tra toàn

diện nhưng nội dung chỉ tập chung vào vấn đề đã chọn.
Dù kiểm tra dưới hình thức nào, Hiệu trưởng cũng cần phải bảo đảm nghiệp
vụ công tác kiểm tra như sau:
- Lập kế hoạch kiểm tra;
- Tổ chức lực lượng và tiến hành kiểm tra;
11


- Tổng hợp thành biên bản kiểm tra;
- Tổng kết, đánh giá hoạt động của tổ và đề ra những kiến nghị.
PHẦN III: KẾT LUẬN
Ngày nay bối cảnh kinh tế - xã hội trong nước và thế giới có những biến đổi
to lớn, nhanh chóng, với sự phát triển mạnh mẽ về khoa học, kỹ thuật và công
nghệ, sự hình thành nền kinh tế tri thức, toàn cầu hoá trở thành một xu hướng tất
yếu khách quan. Điều đó đã tạo ra nhiều cơ hội và thách thức cho giáo dục Việt
Nam. Vai trò quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển của đất nước ngày càng
được khẳng định và giáo dục phải thực sự được coi là là quốc sách hàng đầu trong
chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam.
Thời gian qua, cùng với công cuộc đổi mới của đất nước nền giáo dục nước
nhà cũng có những bước phát triển quan trọng về quy mô, chất lượng đào tạo và
các điều kiện đảm bảo cho chất lượng. Số lượng học sinh ngày càng tăng, phương
thức giáo dục ngày càng đa dạng hóa, mạng lưới trường lớp được phát triển rông
khắp. Mục tiêu, nội dung, phương pháp và các điều kiện đảm bảo cho chất lượng
đều phát triển, ngân sách Nhà nước đầu tư cho giáo dục tăng đáng kể. Tuy nhiên,
so với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước, so với quá trình hội nhập
quốc tế, giáo dục Việt Nam vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Giáo dục phải
đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập cho mọi người dân, tạo cơ hội cho mọi tầng lớp
nhân dân có thể tham gia học tập ở mọi trình độ.
Để nền giáo dục Việt Nam thực sự là một nền giáo dục có chất lượng đòi hỏi
con người Việt Nam phải thay đổi tư duy kịp thời, nhất là cách nhìn, tầm nhìn và

yêu cầu rất cao về sự thích nghi. Trong đó, vai trò của giáo dục càng trở nên quan
trọng hơn lúc nào hết; Giáo dục giữ vai trò đặc biệt cần thiết đối với sự phát triển
của mỗi con người và của xã hội; Nó làm cho con người trở nên có ích, có giá trị,
có chất lượng, góp phần tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Điều đó càng
chứng tỏ cho sự quản lý hoạt động chuyên môn của mỗi giáo viên trong nhà trường
phổ thông là rất cần thiết. Người quản lý phải thông thạo về chuyên môn, am hiểu
12


chuyên và biết đầu tư chuyên môn cho giáo viên thì chắc chắn rằng chất lượng đào
tạo của nhà trường luôn ổn định và đi lên
Tổ chuyên môn là một đơn vị cơ sở trong quản lý kế hoạch và thực hiện kế
hoạch của Hiệu trưởng. Hoạt động chính của tổ chuyên môn là trao đổi phương
pháp giảng dạy từng bài, những bài khó, những tư liệu mới cần bổ sung vào bài
giảng, những điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật cho bài giảng, tổ chức các chuyên
đề về đổi mới phương pháp giảng dạy và hình thức dạy học, trao đổi kinh nghiệm
giảng dạy giữa các đồng nghiệp….
Những nội dung được đề cập đến trong bài viết này “Hiệu trưởng điều
hành, lãnh đạo quản lý toàn diện chuyên môn nghiệp vụ giảng dạy của giáo
viên thông qua việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn”, mới chỉ bao gồm những
nội dung cơ bản của hai vấn đề là cần rèn luyện năng lực sư phạm của người thầy
và tập trung triển khai các chuyên đề bộ môn trong sinh hoạt tổ chuyên môn ở các
trường THPT, theo chúng tôi các nội dung nêu trên là rất cần thiết cho sinh hoạt
của tổ chuyên môn, vì các tổ trong sinh hoạt chuyên môn luôn né tránh cứ nghĩ
rằng năng lực sư phạm của người thầy là tốt rồi và gặp vất vả khó khăn không ít khi
triển khai các chuyên đề bộ môn, có chăng là đến thời điểm nhà trường bị thanh tra
toàn diện thì tập trung viết vài chuyên đề cho có để đối phó với cấp trên, bởi vậy
chúng tôi mong muốn mang đến vài nội dung đích thực của công tác “Đổi mới sinh
hoạt tổ chuyên môn” cho 2 đối tượng Hiệu trưởng và Tổ trưởng tổ chuyên môn ở
nhà trường THPT. Nó giải đáp câu hỏi Hiệu trưởng/ Tổ trưởng phải làm những nội

dung gì và làm như thế nào để đạt hiệu quả mong muốn và khắc phục được một số
bất cập cơ bản trong quá trình quản lý.
Như vậy, công tác quản lý đối với tổ chuyên môn trong nhà trường là nhiệm
vụ quan trọng của người Hiệu trưởng. Xuất phát từ vị trí, nhiệm vụ của hoạt động
dạy học, người Hiệu trưởng phải dành nhiều thời gian và công sức của mình cho
công tác quản lý đối với tổ chuyên môn. Vì nếu quản lý tốt tổ chuyên môn sẽ giúp

13


triển khai có hiệu quả kế hoạch của Hiệu trưởng giúp nâng cao chất lượng giảng
dạy, đào tạo của nhà trường đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội./.
Người viết

Nguyễn Văn Toàn

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1/ Cẩm nang nâng cao năng lực quản lý nhà trường (2007), NXB Chính trị
Quốc gia.
2/Điều lệ trường trung học THCS, THPT (ban hành kèm theo Quyết định số
07/2007/QĐ-BGDĐT ngày 02/4/2007 của Bộ trưởng Bộ GD- ĐT)
3/ Khoa học quản lý và quản lý Nhà nước trong Giáo dục- Đào tạo, PGS-TS
Hoàng Tâm Sơn- Năm 2007;
4/Tổ chức Quản lý giáo dục và trường học, Tiến sĩ Hồ Văn Liên

14