skkn áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm nhằm tăng tính tích cực trong giờ học thể dục ở lớp 10a3, 10a10, 10a12 trường THPT thống nhất b

SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

I – PHẦN MỞ ĐẦU
1.1 Đặt vấn đề
Vai trò, tầm quan trọng của tập luyện thể dục đối với con người và xã hội đã
được khoa học và thực tiễn chứng minh. Ngay khi nước nhà giành độc lập, ngày
27/03/1946 trong lời kêu gọi toàn dân tập thể dục Bác Hồ viết “giữ gìn dân chủ, xây
dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Một
người dân yếu ớt làm cho cả nước yếu ớt, một người dân khỏe mạnh làm cho cả nước
khỏe mạnh” và vì thế “ luyện tập thể dục bồi bổ sức khỏe là bổn phận của người dân
yêu nước”
Về GDTC tuổi trẻ học đường , Hồ Chí Minh xác định là một bộ phận quan
trọng của nền giáo dục quốc dân của nước Việt nam độc lập và dân chủ “ một nền
giáo dục sẽ đào tạo các em nên những công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền
giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em”. Từ quan điểm
đó , sau này Hồ Chí Minh đã chỉ ra một cách cụ thể về giáo dục nói chung và GDTC
nói riêng, giáo dục toàn diện đó là “ thể dục kết hợp với giữ gìn vệ sinh chung và
riêng, trí dục, mỹ dục,đức dục” bốn mặt giáo dục đó có quan hệ mật thiết với nhau
trong đó thể dục là tiền đề đầu tiên để phát triển các mặt giáo dục khác

Ngày nay cùng vói sự thay đổi lớn lao của cách mạng khoa học kỹ thuật, nước
ta đang có sự “chuyển mình” trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiên đại hóa. Chúng ta
đang phấn đấu trở thành một quốc gia có cơ sở vật chất kỹ thuật hiên đại, dân giàu
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Phấn đấu năm 2020 trở thành một
nước công nghiệp hiện đại. Để làm được điều này chúng ta phải huy động rất nhiều
nguồn lực trong đó quan trọng nhất là nguồn lực con người. Khi phân tích về nguồn
lực phát triển đất nước, Đảng ta xác định “nguồn lực con người là nguồn lực quan
trọng nhất”, đồng thời cũng chỉ rõ “người Việt Nam đang có những hạn chế về thể
lực , kiến thức và tay nghề”. Khắc phục được những nhược điểm đó thì nguồn nhân
lực và nhân tố con người mới thực sự trở thành thế mạnh của đất nước. Như vậy có
thể khẳng định phát triển TDTT để tăng cường sức khỏe, nâng cao thể lực của nhân
dân là một yêu cầu khách quan trong thời kỳ phát triển mới của đất nước
Đứng trước thực tế đó ngành GD – ĐT chúng ta đang đứng trước những thách
thức và vận hội mới. Nó đòi hỏi phải có nhưng thay đỗi sâu rộng trong hệ thống giáo
dục.
Nghị quyết TW2 khóa VIII BCH Trung ương ĐCSVN đã đề ra nhiệm vụ “đổi
mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện
thành nếp tư duy sáng tạo cho người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên
tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học đảm bảo thời gian tự học, tự
nghiên cứu cho học sinh, phát triển phong trào tự học, tự đào tạo thường xuyên và
rộng khắp trong toàn dân nhất là trong thanh niên”
Điều 28.2 luật giáo dục qui định: “phương pháp giáo dục phổ thông phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động của HS, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học,
1


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào
thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS”.
Lịch sử phát triển GD cho thấy, trong nhà trường, một thầy dạy cho một lớp
đông học trò, cùng lứa tuổi và trình độ tương đối đồng đều thì giáo viên khó có điều
kiện chăm lo cho từng học sinh nên hình thành kiểu dạy “thông báo – đồng loạt” giáo
viên quan tâm đến trước hết việc hoàn thành nhiệm vụ truyền đạt cho hết nội dung
trong SGK. Cố gắng làm cho học sinh hiểu và nhớ những điều GV giảng, học sinh bắt
chước một cách máy móc theo những động tác thị phạm của GV. Cách dạy này đề ra
cách học thụ động, học sinh không nhớ được lâu.
Đối với môn thể dục là môn học có tính đặc thù cao về hình thức học tập, vấn
đề sức khỏe, giới tính, dụng cụ tập luyện ảnh hưởng nhiều đến quá trình dạy học nên
học theo phương pháp này là rất khó khăn nên hạn chế đến chất lượng và hiệu quả
dạy học. Không đáp ứng được yêu cầu phát triển năng động của xã hội. Để khắc phục
tình trạng này các nhà giáo dục tâm huyết đã ra sức tim tòi và thử nghiệm nhiều
phương pháp dạy học mới: Dạy học theo hướng tích cực, lấy học sinh làm trung tâm,
nhằm phát huy tính tích cực,tư duy sáng tạo, chủ động của học sinh nâng cao hiệu quả
và chất lượng quá trình dạy học. Phương pháp day học theo nhóm là một pháp đã đáp
ứng được những điều đó.
Với một xã hội phát triển và năng động nhu cầu hợp tác theo nhóm là rất cao.
Đơn giản không ai là hoàn thiện, “một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên

hòn núi cao”
Phương pháp dạy học theo nhóm các nhiêm vụ học tập được giải quyết không
phải bởi từng cá nhân riêng rẽ mà là sự phối hợp, hợp tác của các thành viên trong
nhóm. Chính trong quá trình học tập chung này các em được trao đổi, thảo luận, học
hỏi lẫn nhau , được khẳng định mình trong nhóm, tập thể tạo không khí dân chủ trong
lớp đồng thời rèn luyện tính độc lập tự chủ, khả năng cá nhân cũng như sự phối hợp
tương trợ, giúp đỡ, bảo hiểm nhau tập luyện, ý thức cộng đồng, tính kỷ luật…từ đó
giúp học sinh thích ứng nhanh với những đòi hỏi ngày càng cao của đời sống xã hội
và hướng cho học sinh chuẩn bị cuộc sống chứ không phải chuẩn bị cho thi cử. Đây
cũng là mục đích cuối cùng của quá trình dạy học
Đối với môn GDTC thực tế trong những năm gần đây việc dạy và học đã có
những chuyển biến tích cực về nhận thức, nội dung và phương pháp. Song vấn đề
quan trọng là nhiều giáo viên nhận thức được sự cần thiết phải đổi mới phương pháp
nhưng rất khó từ bỏ những phương pháp đã quen dùng, khi áp dụng phương pháp mới
còn lúng túng và hiệu quả chưa cao nên ngại thay đổi. Nhiều giáo viên vẫn dạy theo
phương pháp truyền thụ một chiều, hướng dẫn, thị phạm rồi học sinh thực hiện theo,
dạy theo kiểu “cầm tay chỉ việc”,một tiết có hai nội dung khác nhau nhưng cả lớp
cùng học hết một nội dung rồi chuyển nội dung khác. Với phương pháp này khó phát
huy được tính tích cực của HS, học tập một cách thụ động, phân bố dụng cụ, lượng
vận động phù hợp vớii giới tính cũng rất khó khăn, HS hoạt động ít hơn
2


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

Bên cạnh đó nhận thức của HS, phụ huynh và một bộ phận giáo viên về môn học
chưa đúng. Học tập còn nặng về thi cử nên trong giờ học thể dục học sinh học tập
không tích cực, lười tập luyện, tập luyện một cách thụ động, cảm thấy nhàm chán
trong giờ học thể dục.
Do có tính riêng biệt trong hình thức tập luyện, sự tất yếu cần phải hợp tác nhóm nên
phương pháp học tập theo nhóm đã xuất hiện từ lâu trong môn thể dục, là môn học đi
đầu trong việc áp dụng phương pháp này và đã có nhưng kết quả tích cực nhưng chưa
cao, chưa khoa học. Dạy học theo nhóm không đơn giản là áp dụng một cách máy
móc phương pháp này vào quá trình dạy học. Nó tùy thuộc vào nội dung, tính chất bài
học, điều kiện học tập và năng lực tổ chức hình thức này thế nào cho hiệu quả. Bởi
vậy nghiên cứu và vận dụng tổ chức cho học sinh học tập hợp tác theo nhóm trong
quá trình dạy học môn thể dục cũng như phát triển phương háp này một cách khoa
học vẫn luôn là đề tài mới mẽ và thời sự
Với mong muốn nghiên cứu, áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm một
cách có khoa học, hiệu quả trong môn thể dục tôi lựa chọn đề tài: “ áp dụng phương
pháp dạy học theo nhóm nhằm tăng tính tích cực trong giờ học thể dục ở lớp 10A3,
10A10, 10A12 Trường THPT Thống Nhất B”
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Đề tài xác định cơ sở lý luận và qui trình của việc vận dụng phương pháp dạy học
hợp tác theo nhóm vào dạy học TD
- Phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh góp phần nâng cao chất
lượng dạy học TD
1.3. Đối tượng nghiên cứu

- Phương pháp học tập, hợp tác theo nhóm trong dạy học thể dục
- Nhóm thực nghiệm:Học sinh lớp 10A3, 10A10, 10A12 Trường THPT Thống Nhất
B
Áp dụng phương pháp dạy học phân nhóm
- Nhóm đối chứng: Học sinh lớp 10 A4, 10 A11, 10 A14 Trường THPT Thống Nhất
B
Học tập theo phương pháp truyền thống ( lấy GV làm trung tâm)
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu
- Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm
- Phương pháp quan sát sư phạm
- Phương pháp kiểm tra sư phạm
1.5. Thời gian nghiên cứu
10/2011 –5/2012
1.6. Địa điểm nghiên cứu
Trường THPT Thống Nhất B
3


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

II – PHẦN NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề
Phương pháp dạy học tích cực (PPDHTC) là một thuật ngữ rút gọn được dùng
ở nhiều nước để chỉ những phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của người học. PPDHTC hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực
hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào tính tích cực của người
học chứ không phải tập trung vào tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để dạy học
theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực rất nhiều so với dạy theo phương
pháp thụ động (PGS-TS Vũ Hồng Tiến)
Phương pháp dạy học theo nhóm là một trong những phương pháp dạy học tích
cực. Dạy học theo nhóm được hiểu là cách dạy, cách học trong đó học sinh được chia
thành các nhóm nhỏ, cùng nhau nghiên cứu , giải quyết các vấn đề đặt ra, từ đó giúp
học sinh thu nhận được một kiến thức nhất định nào đó nhằm giúp học sinh phát triển
kỹ năng giao tiếp, phát triển năng lực nhận thức, tư duy của học sinh, phát triển nhân
cách của học sinh
Theo A.Tfrancisco (1993): “học tập nhóm là phương pháp học tập mà theo
phương pháp đó HS trong nhóm trao đổi, giúp đỡ, hợp tác với nhau trong học tập”
Đánh giá ưu và nhược điểm của phương pháp dạy học theo nhóm
• Ưu điểm:
Hoạt động hợp tác trong nhóm sẽ làm cho từng thành viên quen dần với sự
phân công, lao động hợp tác trong xã hội, hiệu quả học tập sẽ tăng lên nhất là lúc giải
quyết những vấn đề gây cấn, lúc xuất hiện nhu cầu phối hợp giữa các cá nhân để hoàn
thành công việc
Khi học sinh học theo nhóm kết quả học tập thường cao hơn, hiệu quả làm việc
tốt hơn, khả năng ghi nhớ lâu hơn. Nhóm làm việc cho phép các em thể hiện vai trò
tích cực đối với việc học của mình. Hỏi, biểu đạt đánh giá công việc của bạn, thể hiện
sự khuyến khích và giúp đỡ , tranh luận và giải thích …Rất nhiều những kỹ năng,

nhận thức được hình thành như: biết đưa ra ý tưởng của mình trong môi trường cùng
phối hợp, giải thích, học hỏi lẫn nhau, phát triển sự tự tin của bản thân, hay nói cách
khác HS trở thành chủ thể đích thực của hoạt động học tập của cá nhân mình
Trong hoạt động hợp tác mục tiêu hoạt động là của toàn nhóm nhưng mỗi cá
nhân được phân công làm một nhiêm vụ cụ thể, phối hợp với nhau để đạt mục tiêu
chung. Mô hình hợp tác trong xã hội đưa vào đời sống học đường có tác dụng chuẩn
bị cho học sinh thích ứng đời sống xã hội trong đó mỗi người sống và làm việc theo
sự phân công hợp tác với tập thể cộng đồng. Đây là một sự chuẩn bị rất cần thiết khi
mà HS của chúng ta ra trường rất thiếu kỹ năng làm việc thực tiễn
Học tập theo nhóm hình thành các kỹ năng xã hội và các phẩm chất nhân cách
cần thiết như: kỹ năng tổ chức quản lý, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng hợp tác có
trách nhiệm cao, tinh thần đồng đội, sự quan tâm và mối quan hệ khăng khít, sự ủng
hộ cá nhân và tinh thần học hỏi lẫn nhau, xác định giá trị của sự đa dạng và tính gắn
4


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

kết. Có những cảm xúc về trách nhiệm với nhau và khuyến khích ý thức tự giác, tự kỷ
luật phương tiện rèn luyện và duy trì các mối quan hệ liên nhân cách
Dạy học theo nhóm sẽ tạo cơ hội bình đẵng cho mỗi cá nhân người học, được
khẳng định mình và được phát triển. Nhóm làm việc giúp học sinh giao tiếp với nhau
và như vậy sẽ giúp những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin, cô độc có nhiều cơ hội hòa
nhập với lớp học, thêm vào đó học theo nhóm còn tạo ra môi trường hoạt động mang
lại không khí thân thiện, cởi mỡ, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẽ trên cơ sỡ cố gắng hết sức
và trách nhiệm cao của mỗi cá nhân. Mọi ý kiến của các em đều được tôn trọng và có
giá trị như nhau, được xem xét cân nhắc cẫn thận, do đó khắc phục được tình trạng áp
đặt, uy quyền, làm thay, thiếu tôn trọng giữa những người tham gia hoạt động đặc biệt
là giữa GV và HS
• Nhược điểm:
- Chia nhóm thế nào để hoạt động hiệu quả, phù hợp với trình độ tập luyện, sức
khỏe, giới tính là rất khó khăn
- Việc tập luyện ngoài trời nên khâu tổ chức thế nào để nhóm hoạt động thông
suốt, không mất trật tự, an toàn là một trỡ ngại
- Một số thành viên có tính ỷ lại, gây rối trong quá trình làm việc nhóm
- Việc kiểm tra đánh giá gồm định lượng (kỹ năng thực hiện động tác kỹ thuật)
và định tính (hình thành kỹ năng xã hội và nhân cách) nên có phần khó khăn
• Những đặc trưng cơ bản của dạy học theo nhóm:
Các nhà nghiên cứu lý luận dạy học đã đưa ra bốn đặc trưng cơ bản sau :
- Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động độc lập của HS
- Chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
- Tăng cường học tập cá thể với học tập hợp tác
- Kết hợp đánh giá của thầy và tự đánh giá của trò
• Thế nào là tích cực học tập?
Tính tích cực là một phẩm chất vốn có của con người, bởi vì để tồn tại và phát triển
con người luôn phải chủ động, tích cực cải biến môi trường tự nhiên, cải tạo xã hội.
Vì vậy hình thành và phát triển TTC xã hội là một trong những nhiệm vụ chủ yếu của
giáo dục

Tính tích cực học tập về thực chất là TTC nhận thức, đặc trưng khát vọng hiểu
biết, cố gắng trí lực và nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. TTC trong
hoạt động học tập liên quan trước hết với động cơ học tập, động cơ đúng tạo ra hứng
thú, hứng thú là tiền đề của tự giác, hứng thú và tự giác là hai yếu tố tạo nên tính tích
cực. TTC tạo ra nếp tư duy độc lập, suy nghĩ độc lập là mầm mống của sáng tạo,
ngược lại phong cách học tập tích cực, độc lập, sáng tạo sẽ phát triển tự giác, hứng
thú, bồi dưỡng động cơ học tập

5


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

Mô hình động cơ học tập được thể hiện:
Động cơ

Hứng thú

Tự Giác

Sáng tạo

Tích cực

Độc lập

Tính tích cực biểu hiện ở những dấu hiệu như: Hăng hái trả lời các câu hỏi của GV,
bổ sung các câu trả lời, nhưng sai sót trong động tác của bạn, thích phát biểu ý kiến
của mình trước vấn đề nêu ra hay nêu thắc mắc đòi hỏi giải thích cặn kẽ những vấn đề
chưa đủ rõ, chủ động vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học để nhận thức vấn đề mới,
tập trung chú ý vào vấn đề đang học, không nãn trước những tình huống, bài tập,
động tác khó khăn nguy hiểm
TTC học tập thể hiện qua các cấp độ từ thấp lên cao như :
Bắt chước: Gắng sức làm theo mẫu của thầy, bạn
Tìm tòi: Độc lập giải quyết vấn đề nêu ra, tìm cách giải quyết khác nhau về một vấn
đề
Sáng tạo: Tìm ra cách giải quyết mới, độc đáo, hữu hiệu
2.2. Cơ sở thực tiễn
• Tâm lý, lứa tuổi
Theo một số nhà nghiên cứu ở lứa tuổi này tâm sinh lý và trình độ nhận thức
đang đạt tới sự hoàn thiện. do được tiếp cận với các phương tiện thông tin hiện đại và
thu nhận một khối lượng lớn thông tin về cuộc sống xã hội nên sự phát triển về tâm lý
và nhận thức bộc lộ rõ nét
Các em đã có những biểu hiện của sự trưởng thành: Thường tỏ ra quan tâm đến
nhau nhiều hơn, tự tin hơn, quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề xung quanh của cuộc
sống, chính vì thế nhu cầu được giao tiếp, tranh luận cũng tăng lên. Các em muốn GV
đánh giá đúng khả năng của mình trong học tập và hoạt động. Hầu hết các em có tính
6

SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

tự trọng cao trong học tập, luôn có xu hướng bảo vệ những ý kiến, những suy nghĩ
độc lập của mình
Các em có tính tích cực cao, thích hoạt động tập thể, sẵn sàng tham gia công
việc chung
Tính chủ định phát được phát triển mạnh ở tất cả các quá trình nhận thức, tri giác có
mục đích đã đạt tới mức khá cao, quá trình quan sát trở nên có mục đích, có hệ thống
và toàn diện hơn
Các em đã dần biết ý thức đặc điểm nhân cách của mình. Các em không chỉ
nhận thức cái tôi của mình ở hiện tại mà còn nhận thức về vị trí của mình trong tương
lai và dần hình thành nhu cầu đánh giá về các phẩm chất, năng lực của nhân cách,
song các em thiên về đánh giá cao nhân cách của bản thân nên cần hướng dẫn, giúp
đỡ các em tự đánh giá một cách khách quan
Ở lứa tuổi này các em rất năng động, đây là lứa tuổi rất dễ “nỗi loạn” nên khi tổ
chức học tập ngoài trời phải tổ chức và có tính kỷ luật tốt nếu không rất khó để đảm

bảo giờ học
Trong các mối quan hệ thì mối quan hệ giao tiếp bạn bè luôn chiếm vị trí quan
trọng. Trong quá trình học tập không phải mọi tri thức, kỹ năng, thái độ, hành vi hình
thành bằng những hoạt động độc lập cá nhân, lớp học là môi trường giao tiếp thầy-trò,
trò-trò, tạo nên mối quan hệ hợp tác cá nhân trên con đường chiếm lĩnh nội dung học
tập
Trong hoạt động nhóm tính cách mỗi cá nhân được bộc lộ, nhất là trong hoạt
động TDTT, cũng vì vậy được uốn nắn phát triển tình bạn, tinh thần tương trợ, đoàn
kết
Trí tuệ ở tuổi này phát triển mạnh, năng lực quan sát trở nên sâu sắc và nhạy
bén, các em không còn ghi nhớ các sự vật hiện tượng một cách máy móc mà đã biết
tổng hợp, so sánh, phân tích tư duy, ghi nhớ có chủ định nâng cao, đồng thời giữ vai
trò ghi nhớ logic, trừu tượng và ghi nhớ ý nghĩa ngày càng tăng lên rõ rệt
Với những đặc điểm về tâm sinh lý và trình độ nhận thức của học sinh ở lứa
tuổi này thì việc tổ chức hoạt động học tập theo nhóm là rất thuận lợi
• Thực trạng dạy học theo nhóm:
Từ khi có chủ trương đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực.
Phương pháp dạy học theo nhóm đã được GV sử dụng khá phổ biến và thường xuyên.
Theo số liệu thống kê từ 97 giáo viên trường THPT Thống Nhất B được hỏi: Trong
quá trình dạy học thầy, cô có sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm không? Thì có
91GV trả lời có sử dụng, 58 giáo viên trả lời có sử dụng thường xuyên
GV đã có kiến thức và một số kỹ năng tiến hành dạy theo nhóm
Học sinh bước đầu có những kỹ năng làm việc nhóm
Giáo viên có kinh nghiệm dạy học theo nhóm không nhiều nên khi nghiên cứu
rất khó khăn trong việc tham khảo ý kiến
Nhiều GV chưa hiểu đúng bản chất, tính đa mục đích của dạy học theo nhóm
đặc biệt là việc xây dựng kỹ năng xã hội cho HS
7

SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

Dạy học theo nhóm chưa sử dụng đồng đều ở các môn học, một bộ phận lớn
GV vẫn dạy học theo phương pháp cũ đã quen dùng
Đối với môn thể dục học tập theo nhóm như là tất yếu hình thành nên đã sử
dụng từ rất lâu, nhưng việc áp dụng phương pháp này vẫn còn lúng túng và hạn chế,
Hiện nay vẫn thấy rất ít tài liệu nghiên cứu, áp dụng đề tài này trong môn thể dục
Hiện nay SGK cũng như phân phối chương trình đã thay đổi rất phù hợp với
dạy học theo phương pháp mới
Bên cạnh đó:
- Nhận thức của học sinh, phụ huynh và một bộ phận GV về môn học TD chưa
đúng
- Đời sống GV thể dục còn nhiều khó khăn nên nhiều GV chưa thật tâm huyết
đầu tư cho bài dạy
- Sân bãi, dụng cụ, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học còn khó khăn đặc
biệt các tài liệu nghiên cứu về GDTC còn quá ít
2.3. Các biện pháp tiến hành
2.3.1.Một số biện pháp đảm bảo chất lượng dạy học theo nhóm

- Chọn và huấn luyện nhóm trưởng
Các tiết học thể dục chủ yếu ở ngoài trời, trong quá trình học có nhiều yếu tố tác
động, không gian học tập rộng đồng thời trong tiết học có hai nội dung luân chuyển
nhau nên áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm thì việc chọn và huấn luyện nhóm
trưởng là khâu cực kỳ quan trọng và là một trong những khâu đầu tiên để đảm bảo tiết
học thành công.
Khi chọn những hạt nhân này nên chọn những em có giọng nói to, rõ ràng,
chính xác và dứt khoát. Khả năng tiếp thu kỹ thuật nhanh, thực hiện kỹ thuật tốt.
Những em này có thể do GV chọn hoặc là nhóm tự chọn ra, nếu để nhóm tự
chọn ra thì dân chủ hơn nên khi làm việc nhóm trưởng hoạt động sẽ hiệu quả hơn,
tiếng nói có trọng lượng hơn.
Trong môn thể dục phải huấn luyện được nhóm trưởng nam và nữ, mỗi nhóm khoảng
2, 3 HS
Để huấn luyện được nhóm trưởng thì trong những buổi đầu, những tiết học đầu,
phải dành thời gian riêng để hướng dẫn các em cách điều khiển, tổ chức làm việc
nhóm. Cho những em này được điều khiển lớp, điều khiển nhóm thay GV nhiều hơn
như: Điều khiển lớp khởi động đầu buổi học và hồi tĩnh ở cuối buổi học, các nội dung
ôn tập.
Vai trò của nhóm trưởng là tổ chức, điều khiển, đôn đốc nhóm học tập, thực
hiện thay một số công việc của GV khi GV hướng dẫn nhóm khác hoặc sữa sai cho
HS
- Công việc của người học, người dạy phải thực hiện thật nghiêm túc. Phương pháp
dạy học theo nhóm được thực hiện theo phương thức: Định hướng tư duy → trực
quan → tư duy → nhận thức mới, vì vậy trong điều kiện rút ngắn thời gian trên lớp
8


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

như hiện nay đòi hỏi HS phải đầu tư thời gian tập luyện ở nhà, nắm vững nội dung,
bài tập đã học
Giáo viên chuẩn bị chu đáo cho bài giảng của mình, thiết kế bài giảng làm sao
để nhóm hoạt động thật thông suốt. Chủ động đưa ra yêu cầu, nội dung cụ thể cần
triển khai chung cho cả lớp, từng nhóm với thời gian cụ thể, lượng vận động cụ thể
Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện, giáo cụ trực quan đầy đủ và cũng phải tính đến
những yếu tố ngoại cảnh tác động đến quá trình dạy học
Giáo viên phải tạo được tâm lý học tập thật thoải mái, hưng phấn, dân chủ cho
học sinh thì mới phát huy được khả năng hợp tác nhóm
Đối với môn thể dục, đặc biệt khi áp dụng dạy học theo nhóm thì khâu tổ chức
lớp học, duy trì tính kỷ luật mà vẫn tạo được tâm lý thoải mái, hưng phấn là rất quan
trọng để đảm bảo giờ học có chất lượng
Cuối cùng, phương pháp này cần được áp dụng một cách hợp lý, tùy theo nội
dung, tính chất, yêu cầu của bài học. Cần được áp dụng một cách linh hoạt với
phương pháp khác đặc biệt sử dụng các trò chơi mang tính chất thi đấu
Không nên quan niệm dạy học theo nhóm là phương pháp học tập tối ưu nhất
2.3.2. Các bước tiến hành dạy học theo nhóm
Khi thực hiện phương pháp dạy học theo nhóm, sau khi các yếu tố đảm bảo cho
tiết dạy đã được thực hiện tôi tiến hành theo các bước sau:

Bước 1: GV làm việc chung với cả lớp
Bằng cách làm việc chung với cả lớp, GV đưa ra định hướng hoạt động cho
toàn lớp học, đặt ra những yêu cầu chung, những vấn đề chung về nội dung bài học,
phương pháp giảng dạy được áp dụng, đồng thời để biết được công việc của nhóm
mình và nhóm khác trong lớp.
Trong bước này tôi thực hiện theo các trình tự sau:
Cho học sinh báo cáo, nắm bắt tình hình lớp học: sỹ số, trang phục, tình trạng
sức khỏe HS
Giới thiệu một cách ngắn gọn mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp học
của bài học
Cho lớp tiến hành khởi động (giờ thực hành), có thể cho HS bất kỳ lên tổ chức,
điều khiển.Đặt yêu cầu là mọi thành viên trong lớp đều biết điều khiển lớp khởi động
với mục đích rèn luyện cho các em sự tự tin, khả năng nói trước đám đông, khả năng
điều khiển, tổ chức
Trước khi bước vào phần cơ bản có thể tổ chức cho các em một trò chơi nhỏ để
tập trung sự chú ý và tạo không khí thoải mái, hưng phấn. Đây là yếu tố rất cần thiết
cho việc học tập theo nhóm.
Bước vào phần cơ bản, tiến hành chia nhóm, giao nhiệm vụ cho từng nhóm và
hướng dẫn cách làm việc cho cả lớp. Công viêc này là rất quan trọng và khó khăn, đòi
hỏi người GV phải có kỹ năng tổ chức, khả năng sư phạm tốt.
Môn thể dục là môn học có tính đặc thù cao trong hình thức tập luyện nên việc
hình thành nhóm trong tập luyện là tất yếu. Trước đây trong tiết học GV thường dạy
9


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

theo phương pháp tập luyện đồng loạt, GV hướng dẫn, thị phạm cho cả lớp tập theo,
các em cũng hình thành nhóm tập luyện nhưng chủ yếu là bột phát, nhiều lúc là tùy
tiện theo nhu cầu tập luyện.
Việc phân nhóm thế nào cho hợp lý, khoa học, phù hợp với tất cả những đặc
thù của môn học. Nhóm phải là môi trường học tập thực sự hợp tác với nhau chứ
không phải là “đám đông” là một yêu cầu đòi hỏi người dạy phải nghiên cứu rất
nhiều, cũng vì sự đa dạng trong việc phân nhóm mà không có một cách phân nhóm
nào là tối ưu nhất và duy nhất mà phải áp dụng một cách ling hoạt.
Khi tiến hành chia nhóm cần lưu ý những yếu tố sau:
- Nội dung bài học, hình thức tập lyện
Tùy thuộc vào nội dung, hình thức tập luyện mà chia nhóm cho phù hợp.
VD: Nội dung cầu lông có thể chia nhóm nhỏ nhất là 2 HS
Bóng chuyền có thể chia nhóm 2 → 6 HS
Bài thể dục nhịp điệu có thể chia nhóm từ 6 → 8 HS
- Sức khỏe, trình độ tập luyện của HS, lưu ý những em có thể lực và thể trạng
đặc biệt: Khuyết tật, bệnh tim, hen suyễn, viêm xương, viêm khớp…Chia nhóm làm
sao để khuyến khích các em tham gia vào quá trình tập luyện, không cảm thấy mặc
cảm, mất tự tin, cô độc. Chia nhóm các em có thể lực và trình độ tập luyện đồng đều
thì dễ tổ chức tập luyện nhưng những HS yếu không có điều kiện để học hỏi những
bạn giỏi hơn, ngược lại HS giỏi khó giúp đỡ các bạn yếu hơn nên chúng ta cần lưu ý
chia nhóm linh hoạt hai phương án này.

Chia nhóm trong tổ chức trò chơi hay thi đấu thì nên chia các em có cùng thể
lực và trình độ tập luyện để tính chất cạnh tranh được cao hơn. Những nơi có điều
kiện nên chia nhóm theo tình trạnh sức khỏe
- Tùy thuộc vào dụng cụ học tập nhiều hay ít mà chia nóm lớn hay nhỏ
- Tỷ lệ giữa HS Nam và HS Nữ trong lớp: Phân phối nhóm cho phù hợp với
lượng vận động của Nam và Nữ
Hiện nay SGK đã có nhiều thay đổi rất phù hợp cho việc áp dụng phương pháp
dạy học mới, phân phối chương trình thường có hai nội dung khác nhau, một nội dung
ôn tập và một nội dung học mới nên rất thuận tiện cho việc dạy học phân nhóm.
ở những lớp tôi áp dụng phương pháp dạy học này số lượng HS Nam và HS Nữ
tương đối bằng nhau, vấn đề thể lực, trình độ tập luyện tương đối đồng đều, sân bãi
rộng và dụng cụ tập luyện tương đối đầy đủ. Với đặc thù của bộ môn có những hình
thức học tập không giống với môn học nào nên tôi thường chia lớp thành hai nhóm
lớn Nam và Nữ riêng. Sau đó tùy thuộc vào vào nội dung bài học cũng như như số
lượng dụng cụ tập luyện mà có thể giữ nguyên hoặc chia thành nhiều nhóm nhỏ hơn,
ở những nhóm nhỏ này cũng bầu ra nhóm trưởng cho mình.
Hai nhóm học hai nội dung khác nhau sau đó đổi nội dung. Thường là nhóm
nào học có nội dung mới thì GV hướng dẫn, nhóm kia do nhóm trưởng điều khiển, tổ
chức ôn tập. Trong quá trình học GV phải linh hoạt di chuyển qua lại giữa hai nhóm.
Bước 2: Các nhóm thực hiện công việc được giao
10


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

Tùy theo yêu cầu của bài học GV cho phép các thành viên trong nhóm có thể
cùng nhau giải quyết các nhiệm vụ được giao, có thể phân công mỗi người một phần
việc trong công việc chung của nhóm. Yêu cầu đặt ra là mỗi thành viên trong nhóm
phải làm việc tích cực không được phép ỷ lại một vài người biết hơn, năng động hơn,
thực hiện tốt hơn. Muốn vậy phải cho các thành viên trong nhóm đồng thời thực hiện
vai trò nhóm trưởng và nhóm trưởng chính phải quán xuyến việc này như vậy sự
tương tác giữa các thành viên, giữa nhóm trưởng và từng thành viên sẽ hiệu quả hơn,
dân chủ hơn.
Các thành viên trong nhóm giúp đỡ nhau tìm hiểu vấn đề, giúp đỡ, bảo hiểm,
sửa sai cho nhau để hoàn thiên kỹ thuật động tác
Kết quả làm việc của từng thành viên sẽ tạo nên kết quả chung cho cả nhóm và
kết quả mỗi nhóm sẽ đóng góp vào kết quả học tập chung cho cả lớp
Về cơ bản các nhóm phải tự giác thực hiện nhiệm vụ chung của mình và giáo
viên cũng nên để cho các nhóm tự quản như vậy sẽ tạo tính tự giác, chủ động và tính
chất tự nhiên cao hơn, nhưng không vì thế mà giáo viên trở nên nhàn rỗi và không thể
bỏ qua hoạt động giám sát, kiểm tra, đôn đốc. GV chú ý đưa ra các vấn đề, chủ đề có
ý kiến trái ngược nhau, những sai lầm thường mắc, những điểm mấu chốt của động
tác để người học có cơ hội tranh luận, phản biện, đưa ra ý kiến của mình
Trong khi các nhóm thực hiện nhiệm vụ được giao, GV phải thực hiện đúng vai
trò kiểm soát, hướng dẫn. Cần di chuyển đến tất cả các vị trí của các nhóm để theo
dõi, quan sát, nghe và phát hiện những vấn đề phát sinh, những biểu hiện bất thường
của các nhóm như: Thực hiện các động tác vượt quá phạm vi yêu cầu, tranh luận gay
gắt, sử dụng ngôn từ không tôn trọng nhau hoặc khi các nhóm gặp khó khăn khi giải

quyết công việc như: Quên động tác, thực hiện sai động tác đồng loạt. Lưu ý những
thành viên không tích cực, gây rối hoạt động học tập của nhóm. Thời gian được phép
sử dụng, điều này tạo cho các em có thói quen làm việc khẩn trương. Thêm nữa, nếu
không đảm bảo điều này sẽ không đủ thời gian cho tiết học cũng như lượng vận động
của HS. Với cùng thời gian, HS Nam phải thực hiện lượng vận động lớn hơn.
Bước 3: Báo cáo kết quả, nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động của nhóm
Phần này thường được thực hiện ở phần cũng cố
Việc đánh giá kết quả học tập không chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng
và điều chỉnh hoạt động của học sinh mà đồng thời tạo điều kiện nhận định thực trạng
và điều chỉnh hoạt động của người dạy, không chỉ dừng lai ở yêu cầu tái hiện các
kiến thức đã học mà còn khuyến khích trí thông minh, óc sáng tạo trong việc giải
quyết những tình huống thực tế của người học, đó là thực hiện tốt kỹ thuật động tác
và đặc biệt là hình thành các kỹ năng xã hội, hoàn thiện nhân cách. Việc đánh giá
những kết quả này là rất khó khăn, phải đánh giá theo định lượng (thực hiện kỹ thuật
động tác) và định tính (hình thành các kỹ năng xã hội, hoàn thiện nhân cách) nó đòi
hỏi tài quan sát sư phạm cũng như kiểm tra sư phạm của GV thật tinh tế, kinh nghiệm
và khoa học. Quan trọng hơn, GV phải hướng dẫn HS phát triển kỹ năng tự đánh giá
để tự điều chỉnh cách học cho phù hợp, Tự đánh giá đúng và điều chỉnh hoạt động kịp
11


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

thời là năng lực rất cần cho sự thành đạt trong cuộc sống mà nhà trường phải trang bị
cho người học.
Gv cần tạo điều kiện để học sinh tham gia đánh giá lẫn nhau. Để mỗi thành
viên trong nhóm tự đánh giá trước sau đó yêu cầu các nhóm phát biểu ý kiến.
Để đánh giá hoạt động của nhóm phải đánh giá khả năng hoạt động riêng lẻ và
sự phối hợp giữa các cá nhân trong nhóm.
Chỉ định bất kỳ thành viên trong nhóm điều khiển và thực hiện bài tập của
nhóm và cho phép các nhóm khác đóng góp ý kiến. Điều này buộc các thành viên
trong nhóm phải tích cực hoạt động, tránh tình trạng ỷ lại, không tích cực trong học
tập
Sau khi các nhóm thực hiện bài tập của mình, tổng hợp các ý kiến đánh giá và
tự đánh giá, GV và HS cần phát hiện tất cả những vấn đề còn tranh luận, chỉ ra những
động tác sai, những sai lầm thường mắc, cách sửa chữa và khái quát lại, thị phạm lại
động tác để tiếp tục hoàn thiện động tác
Bước 4: GV nhận xét, kết luận, đặt vấn đề cho bài học tiếp theo, hướng dẫn tập
luyện ở nhà
Phần này được bố trí ở phần kết thúc.
Đây là thao tác được thực hiện cuối cùng trong buổi học, GV cần nhận xét một
cách toàn diện về tinh thần, thái độ học tập, kết quả hoạt động về mặt chuyên môn của
từng nhóm, kết quả hoạt động chung của cả lớp, kết luận chung về nội dung bài học,
đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, yêu cầu đặt ra cho bài học, buổi học của từng
nhóm và cả lớp, những bài học kinh nghiệm (nếu có), những vấn đề cần nhắc nhỡ.
GV nên sử dụng kết quả hoạt động của các cá nhân hay từng nhóm để đánh giá
đến nhận thức hay để kiểm tra.
Dưới đây là bài dạy được thiết kế dạy học áp dụng phương pháp dạy học phân

nhóm:

12


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

GIÁO ÁN SỐ 9
THỂ DỤC NHỊP ĐIỆU- CHẠY NGẮN- CHẠY BỀN
---o0o--I. MỤC TIÊU
• Thể dục nhịp điệu
Ôn: - Động tác 1 – 9
Học: - Động tác 10 – 11
• Chạy ngắn
Ôn: - Chạy bước nhỏ. Chạy nâng cao đùi, chạy đạp sau
- Chạy tốc độ cao các đoạn ngắn (20 – 30m)
• Chạy bền
Ôn: - Thở phối hợp với bước chạy

- Phân phối sức trong chạy bền
1.Về kiến thức:
- Biết cách thực hiện động tác từ 1-11của bài TDNĐ
- Biết cách thực hiện chạy bước nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy đạp sau, chạy tốc
độ cao các đoạn ngắn (20 – 30 m)
- Biết cách thực hiện thở phối hợp vớ bước chạy, phân phối sức trong chạy bền,
thả lỏng sau khi chạy bền
2. Về kỹ năng:
-- Thực hiện cơ bản đúng các động tác từ 1-9 của bài TDNĐ.
-- Thực hiện được động tác 10 -11 bài TDNĐ.
-- Thực hiện cơ bản đúng chạy bước nhỏ, nâng cao đùi, chạy đạp sau
-- Thực hiện được chạy tốc độ cao các đoạn ngắn (20 – 30m)
-- Thực hiện cơ bản đúng phân phối sức trong chạy bền, thở phối hợp với bước chạy.
3. Về thái độ:
-- Rèn luyện tính tổ chức kỷ luật
-- Học sinh học tập một cách tự giác, tích cực. Cảm thấy hứng thú và yêu thích môn
học
-- Rèn luyện tinh thần, ý chí vượt qua khó khăn
II.ĐỊA ĐIỂM, PHƯƠNG TIỆN
- Địa điểm:
Sân trường THPT Thống Nhất B
Yêu cầu: Vệ sinh sân tập an toàn, sạch sẽ
- Phương tiện
Giáo án, tranh thể dục, cờ phát lệnh, bàn đạp.

13


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.

14

-

Tổ TD - QPAN


NỘI DUNG

LƯỢNG
VĐ

’
PHẦN
SKKN MỞ
- ĐẦU
Võ Huy Phiệt6-8
- Nhận lớp, kiểm tra sĩ 1-2’
số lớp, trang phục, tình
trạng sức khỏe của HS

- Phổ biến nội dung và
chương trình buổi tập

- Khởi động các khớp: 3-4’
cổ, cổ tay, cổ chân, vai,
khuỷu tay, hông, gối, ép
ngang, ép dọc,

–

YÊU CẦU VÀ CHỈ DẪN KĨ
THUẬT

BIỆN PHÁP TỔ CHỨC

thành 4 hàng
Trường THPT Thống Nhất B Cho
- lớp
Tổ tập
TD -trung
QPAN
- Giáo viên và HS làm thủ tục ngang:
nhận lớp
XXXXXX
- Ổn định trật tự
XXXXXX
- Học sinh chú ý lắng nghe giáo
YYYYYY
viên phổ biến nội dung và yêu
YYYYYY

cầu buổi tập.
( Hình1)
Học sinh đứng theo đội hình giãn
cách 1 dang tay, khởi động dưới sự
-Yêu cầu khởi động đầy đủ, tích điều khiển của CSL.
cực, thực hiện động tác biên độ
X X X X X
rộng
X X X X
Y Y Y Y Y
Y Y Y Y
(2 )
- Đội hình chạy khởi động

- Chạy khởi động

1v

- CSL dẫn đầu, các hàng nối
nhau chạy quanh sân TD
Yêu cầu: Chạy nhẹ nhàng, hít
thở đều
GV

- Kiểm tra bài cũ: Động 1’
tác 8-9 của bài TDNĐ.
PHẦN CƠ BẢN
28-30’

1. Thể dục nhịp điệu.

-- Ôn động tác 1 – 9

14-15’
8-9’
4lx8n
(2lần)

-- Thực hiện được động tác
-- Nhận xét

-- Thực hiện cơ bản đúng động
tác
Khi ôn tập cần lưu ý:
- Nhắc lại thứ tự động tác rồi
cho HS tập theo nhịp hô chậm
- Dừng lại ở những chi tiết của
động tác sai để sữa
- tập liên hoàn từng đoạn và liên
kết các đoạn với nhau
- Giữa các lần tập nhắc nhỡ
những gì HS còn yếu
- Chia nhóm tập luyện ( đặt tên
và bố trí vị trí cho các nhóm),
-HS trong nhóm lên thay nhau
điều khiển,
15 GV quan sát sữa sai
hoặc giải đáp những thắc mắc
của HS. Người điều khiển cùng
tập với nhóm

- Gọi 2 học sinh nam,nữ lên thực
hiện
- Đội hình như Hình 1
- Gv chia lớp ra thành 2 nhóm: Gv
chia lớp ra thành 2 nhóm Nam, Nữ
riêng, phân công nhóm trưởng,
giao nhiệm vụ, cách thức tập luyện,
bố trí vị trí tập luyện cho từng
nhóm
+ Nam tập chạy ngắn
+ Nữ tập TDNĐ

GV quan sát hướng dẫn tập luyện.
X X X X X
X X X X X
 (CSL)
- Đội hình tập luyện chạy ngắn
+ (bài tập 5, trang 61,SGV TD 10)
+ chạy bước nhỏ, chạy nâng cao
đùi, chạy đạp sau GV
(Giáo viên)
15m
30m


SKKN

-

PHẦN KẾT THÚC

Võ Huy Phiệt
5’
3’

- Thả lỏng, hồi tĩnh
+Vươn hai tay lên
cao,gập thân hít thở sâu
+ Rủ nhẹ tay chân
2’
- Xuống lớp
+ GV nhận xét buổi học:
Nhận xét toàn diện quá
trình học tập của từng
nhóm, của cả lớp
- Bài tập về nhà
+ Ôn bài thể dục đã học

–

Trường THPT Thống Nhất B

Thả lỏng tích cực
Học sinh chú ý lắng nghe

-

Tổ TD - QPAN

Thả lỏng tích cực theo sự chỉ dẫn

của giáo viên.
X X X X X X
X X X X X
Y Y Y Y Y Y
Y Y Y Y Y
 (CSL)
- Đội hình như Hình 1

2.3.3. kết quả đạt được
Qua quá trình áp dụng phương pháp dạy học mới dạy học phân nhóm ở các lớp
10A3, 10A10, 10A12 tôi nhận thấy đã thu được những kết quả tích cực:
- Tính tích cực, tự giác, sáng tạo, năng động, tinh thần trách nhiệm của học sinh
được phát huy cao. Học sinh đã biết tự thể hiện, tự khẳng định bản thân
- Tạo được tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập. Không khí học
tập sôi nổi, hứng thú, thoải mái, không còn cảm thấy nhàm chán khi học thể dục. HS
hoạt động tích cực từ đầu các tiết học cho đến khi kết thúc.
- Rất nhiều HS, đặc biệt là những em có thể trạng và thể lực đặc biệt được tham
gia vào quá trình học tập mà không còn thấy sự rụt rè, mặc cảm, mất tự tin và cô độc
- Bước đầu các em đã hình thành được kỹ năng làm việc nhóm
- Hình thành các kỹ năng xã hội và các phẩm chất nhân cách như: Kỹ năng giao
tiếp, kỹ năng tổ chức, quản lý, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng hợp tác, tinh thần
đồng đội, khuyến khích ý thức tự giác kỹ luật… Đây là hiệu quả đặc biệt mà phương
pháp dạy học này mang lại.
+ Qua nhận xét của BGH và Tổ chuyên môn trong 2 tiết dự giờ mà tôi đã áp dụng
phương pháp này ở các lớp 10A3, 10A12 thì HS đã học tập một cách chủ động và tích
cực, không khí học tập sôi nỗi, thoải mái, bước đầu các em đã hình thành khả năng
hợp tác nhóm
GV đã thể hiện được vai trò của người tổ chức, điều khiển quá trình học tập,
linh hoạt trong dạy học, tới từng nhóm hướng dẫn và sữa sai kịp thời. Hai tiết dạy
được xếp loại Tốt

- Để đánh giá, so sánh khả năng thể hiện một số kỹ năng như: Nói trước đám đông, sự
tự tin, kỹ năng báo cáo, tổ chức, điều khiển, quản lý… Mà hoạt động hợp tác nhóm
mang lại tôi đưa ra bài tập: Cho HS báo cáo GV, tập hợp, điều khiển, tổ chức cho lớp
khởi động ở đầu giờ và hồi tĩnh ở cuối giờ.
Tôi kiểm tra bài tập này ở 50 em bất kỳ ở nhóm Thực nghiệm gồm HS các lớp
10A3, 10A10, 10A12 và 50 em bất kỳ ở nhóm Đối chứng gồm các em ơ các lớp 10
A4, 10 A11, 10 A14 và thu được kết quả thể hiện ở bảng dưới đây:
16


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

Bảng 1: BẢNG THỂ HIỆN KẾT QUẢ KHẢ NĂNG THỂ HIỆN KỸ NĂNG NÓI
TRƯỚC ĐÁM ĐÔNG, TỔ CHỨC, ĐIỀU KHIỂN
Tên Nhóm

TSHS

Đối chứng

50

Thực nghiệm

50

Không
thực hiện
được
SL
%
15
30
4

Yếu

Trung bình

khá

SL
12

%
24

SL

7

%
14

SL
10

8

16

12

24

16

8

Tốt
% SL %
2 6 12
0
3 10 20
2

- Từ bảng kết quả trên có thể thấy rằng khả năng thể hiện những kỹ năng trên của 50
em ở các lớp 10A3, 10A10, 10A12 là tốt hơn. Số học sinh không thực hiện được thấp
hơn nhiều (8% so với 30%), Số học sinh thực hiên tốt cao hơn (20% so với 12%). Sự

tương tác giữa các cá nhân trong hợp tác nhóm là nguyên nhân chinh của kết quả này.
- Do quá trình học tập chủ động, tích cực nên khả năng ghi nhớ và hình thành kỹ thuật
động tác cao hơn nên HS ở các lớp thực nghiệm có kết quả học tập cao hơn.
Bảng 2: BẢNG KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA NHÓM ĐỐI CHỨNG VÀ NHÓM
THỰC NGHIỆM
Tên nhóm
Đối chứng
(10 A4, 10A11, 10
A14)
Thực nghiệm
(10 A3, 10 A10,
10 A12)

TSHS
132
136

Yếu
SL %
2 1.5
%
0

0%

Trung bình
SL
%
43 32.6
%

31

22.8
%

khá
SL
68

%
51.5
%

50.7
%

24

Tốt
SL
%
19 14.4
%
32

18.3
%

Bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên việc áp dụng phương pháp này vẫn
còn nhiều tồn tại:

- Việc dạy học theo phương pháp này bước đầu đã nâng cao được chất lượng dạy
học nhưng kết quả vẫn chưa cao
- Hình thức tổ chức chưa phong phú
- Sự hợp tác giữa các thành viên chưa triệt để, hiệu quả chưa cao
- Việc đánh giá vai trò của từng cá nhân trong nhóm còn khó khăn
III. PHẦN NỘI DUNG
17


SKKN

-

Võ Huy Phiệt

–

Trường THPT Thống Nhất B

-

Tổ TD - QPAN

3.1. Kết luận
- Dạy học theo nhóm đang là một trong những phương pháp tích cực nhằm
hướng tới mục tiêu giúp người học tham gia vào đời sống xã hội tích cực, tránh thụ
động, ỷ lại. Với phương pháp này người học được làm việc cùng nhau theo các nhóm
nhỏ và mỗi một thành viên trong nhóm đều có cơ hội tham gia vào nhiệm vụ đã được
phân công sẵn. Hơn nữa với phương pháp này người học thực thi nhiệm vụ mà không
cần sự giám sát trực tiếp, tức thời của GV

- Trong thực tiễn dạy học ở trường phổ thông, phương pháp dạy học theo nhóm
đang được áp dụng rộng rãi và hiệu quả ở nhiều nước có nền giáo dục tiên tiến. Ở
nước ta cách dạy học này dù được nghiên cứu trên cơ sở lý thuyết và chưa được áp
dụng nhiều ở trường phổ thông nhưng theo tôi rất có khả thi và phù hợp với hoàn
cảnh thực tế hiện nay. Việc áp dụng phương pháp này đã xuất hiện từ lâu trong môn
thể dục và có nhiều thuận lợi cho việc phát triển phương pháp này. Tôi sẽ tiếp tục
nghiên cứu vấn đề này để góp phần hoàn thiện phương pháp dạy học này trong môn
thể dục
+ Để phương pháp này đạt hiệu quả cao chúng ta cần phối hợp hài hòa với các
phương pháp dạy học khác. Tập luyện theo phương pháp trò chơi và thi đấu, tạo tình
huống cho HS tự quản, tự đánh giá.
+ Nội dung đan xen nhau một cách hợp lý, đảm bảo kỷ luật, an toàn, hứng thú
tập luyện
+ Không nên giảng giải, làm mẫu quá dài, dành thời gian cho tập luyện
+ Tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở để HS chủ động, tích cực hợp tác
học tập
Trên đây là một vài kết quả bước đầu trong quá trình vận dụng phương pháp
dạy học hợp tác theo nhóm trong môn thể dục. Tôi tự nhận thấy bản thân đã nắm
vững yêu cầu cũng như phương pháp đổi mới dạy học, tâm đắc với phương pháp dạy
học này và đã thực hiện thường xuyên trong các giờ dạy của mình, tuy nhiên không
khỏi có những lúng túng hạn chế. Rất mong sự đóng góp ý kiến xây dựng của các nhà
nghiên cứu sư phạm, quí thầy cô, bạn bè đồng nghiệp để tôi có thể thực hiện tốt hơn
3.2. Kiến nghị
- Cần có sự phối hợp chặt chẽ và sự quan tâm sát sao của các cấp lãnh đạo
- Quan tâm nhiều hơn tới vấn đề GDTC trong nhà trường
- Đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học trong đội ngũ ngành GD
- Đầu tư xây dựng sân bãi, trang thiết bị, cơ sở vật chất, các tài liệu nghiên cứu
đáp ứng cho việc dạy học

18

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách GV thể dục 10 (NXB Giáo dục)
Dự án Việt – Bỉ - tài liệu tập huấn dạy học tích cực
Lê Văn Tạc – Một số vấn đề cơ sở lý luận, hợp tác nhóm, Tạp chí giáo dục, số
9/2002
Nguyễn Thị Hồng Nam – Tổ chức hoạt động hợp tác trong học tập theo hình
thức thảo luận nhóm, Tạp chí giáo dục, số 3/2002
Văn kiện hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung ương Khóa VIII Đảng Cộng
Sản Việt Nam.(1997), NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội
Vụ công tác lập pháp (2005), Những nội dung mới của Luật giáo dục năm
2005, NXB Tư pháp, Hà Nội
Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác TDTT
Tâm lý học lứa tuổi – NXB GD - 2002

9. Tâm lý học TDTT – Nguyễn Bá Minh - 2007
10. Sinh lý học TDTT – Biên soạn Hoàng Thị Ái Khê – 2007
11. Lý luận và phương pháp huấn luyện thể thao – Lê Biểu – Dương Nghiếp Chí –
Sở TDTT TP Hồ Chí Minh.

Trang
I.

PHẦN MỞ ĐẦU

1.1

Đặt vấn đề.........................................................................................1

1.2.

Mục đích nghiên cứu........................................................................3

1.3. Đối tượng nghiên cứu........................................................................3
1.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................3
1.5. Thời gian nghiên cứu........................................................................3
1.6. Địa điểm nghiên cứu.........................................................................3
II.

PHẦN CƠ BẢN

2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề.....................................................................4
2.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề..................................................................6
2.3. Các biện pháp tiến hành......................................................................8
2.3.1. Một số biện pháp đảm bảo dạy học theo nhóm................................8
2.3.2. Các bước tiến hành dạy học theo nhóm...........................................8
2.3.3. Kết quả đạt được..............................................................................17
III. PHẦN KẾT THÚC
3.1. Kết luận...............................................................................................18

3.2. Kiến nghị.............................................................................................19
Tài liệu tham khảo


DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

PPDHTC: Phương pháp dạy học tích cực
GDTC: Giáo dục thể chất
TDTT: Thể dục thể thao
TTC: Tính tích cực
GV: Giáo viên
HS: Học sinh
CSL: Cán sự lớp

X: Học sinh Nữ
Y: Học sinh Nam

: Hướng di chuyển
 : Giáo viên

GD: Giáo dục
SGK: Sách giáo khoa

 : Học sinh