Điều kiện dể phát triển du lịch tàu biển ở Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Bài mở đầu
Du lịch Việt nam đang phát triên với tốc độ khá nhanh
trong thời gian gần đây. Nhiều mảng thị trờng mới đợc khai thác
rất hiệu quả, nhất là thị trờng khách có khả năng thanh toán cao,
khách MICE, khách du lịch thuần tuý tăng trởng mạnh. Trong
số đó không thể không kể đến thị trờng du lịch tàu biển. Tuy
không phải là quá mới mẻ đối với Việt Nam, nhng chỉ vào cuối
những năm 90, đầu năm 2000 trở về đây, thị trờng này mới hoạt
động sôi nổi và đạt đợc nhiều thành tựu đáng kể.
Thực tế Việt Nam có rất nhiều điều kiện để phát triển du
lịch tàu biển, nhất là những điều kiện thiên phú nh: đờng bờ biển
dài, đẹp, nhiều vùng vịnh, cảnh sắc tơi đẹp, con ngời thân thiện
hiếu khách,.... tuy nhiên thực tế phát triển loại hình du lịch này
còn nhiều bất cập và cha tơng xứng với tiềm năng. Do vậy, việc
nghiên cứu tìm hiểu về thực trạng du lịch tàu biển Việt Nam
trong thời gian qua là điều cần thiết để tìm ra những khó khăn,
thách thức, vần đề còn tồn tại trong phát triển du lịch tàu biển. Từ
đó, tham mu cho cấp quản lý ngành để định hớng phát triển, đa
Việt Nam trở thành trung tâm du lịch tàu biển hàng đầu trong
khu vực và trên thế giới.
Nội dung đề án kinh tế du lịch
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1. Khái niệm loại hình du lịch tàu biển.
Khái niệm.
Du lịch tàu biển hay còn gọi là thuỷ trình: Là một chuyến hành
trình du lịch trên biển qua nhiều địa điẻm, ở những vùng, miền, quốc
gia khác nhau.
1.2. Đặc điểm.
1.2.1 Đặc điểm về khách du lịch tàu biển

Điểm đặc trng của khách du lịch tàu biển là số lợng khách đông,
đến từ nhiều vùng lãnh thổ, quốc gia khác nhau và đi theo tour dài ngày.
Thông thờng trên một chuyến tàu du lịch cũng phải có đến mấy trăm
ngời là chuyện bình thờng. Nhất là những con tàu lớn, tàu cao cấp của
nớc ngoài. Ví dụ h tàu Costa Allegra là tàu 5 sao của Mỹ một chuyến có
thể chở đợc trên 1.000 du khách, tàu SuperStar Libra chở 1.700 du
khách,... Cũng vì số lợng khách đông, cho nên các hãng tàu biển du lịch
cần tập hợp đủ lợng khách, và chuyện họ đến từ nhiều vùng, lãnh thổ
khác nhau là điều dễ hiểu.
Số lợng khách lớn, đến từ nhiều quốc gia khác nhau nên chơng trình
tham quan của họ thờng khác nhau. Tuy vậy, đại bộ phần trong số họ là
những khách đến với mục đích tham quan, giải trí, giao lu và thởng thức
bản sắc văn hoá bản địa. Trong số họ có rất ít khách công vụ hoặc
khách đến với mục đích chữa bệnh vì thời gian dừng chân tại điểm du
lịch là ngắn. Chính đặc điểm này nên nhu cầu mua sắm và giải trí tại
điẻm du lịch của họ là rất lớn.
Một đặc điểm khác biệt của khách du lịch tàu biển là họ thờng ít
khi có nhu cầu sử dụng dịch vụ lu trú. Thông thờng, khách du lịch sẽ
quay trở lại tàu của mình để nghỉ. Bởi lẽ, một tàu du lịch đợc trang bị
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nh một khách sạn di động trên biển. Trên đó, có đầy đủ các dịch vụ nh:
ăn uống, ngủ nghỉ,... và khi mua tour du lịch tàu biển khách phải trả phí
cho các dịch vụ này rồi. Chính vì vậy, nếu không phải đi quá xa tàu, và
điểm du lịch không có gì để giữ chân họ lại thì họ sẽ quay trở về tàu của
mình để nghỉ qua đêm.
Khách du lịch tàu biển là đại đa số là khách có khả năng thanh
toán cao. Vì thế, họ đòi hỏi chất lợng dịch vụ cũng phải cao. Chi tiêu
bình quân của họ lớn hơn những đối tợng khách đến bằng đờng bộ và đ-
ờng hàng không khá nhiều. Chi tiêu bình quân một khách du lịch tàu

biẻn vào khoảng 300-400USD/ngày/ngời.
1.2.2. Đặc điểm chuyến thuỷ trình.
Các du thuyền đợc gọi là khách sạn nổi vì trên đó cung cấp đày đủ
các dichj vụ nh một khách sạn trên đất liền nh buồng ngủ( ở tren tàu gọi
là những ca_bin, các ca-bin cũng đợc phân hạng nh trong khách sạn. Có
những ca-bin có thể ngắm cảnh bên ngoài, hoặc ca-bin rộng, lien thông
với nhau,... thờng có giá đắt hơn những ca-bin khác. Nhng có một điểm
khác với các phòng trong khách sạn, là có những ca-bin giờng tầng,
những ca-bin này rẻ hơn những ca-bin có đặc điểm nh trên. hơn nữa vì
khoảng không trên tàu là hạn chế, nên thờng các ca-bin không rộng và
thoải mái, nhiều tiện nghi nh trong khách sạn. Hơn nữa việc bó trí nh
vậy cũng là cách để các nhà tàu kéo khách ra boong tàu, khuyến khiách
khách hàng mua sắm và tiêu dùng các dịch vụ giải trí trên tàu, tăng
doanh du cho hãng. Ngoài ra, do một chuyến thuỷ trình thờng kéo dài
trong mấy ngày, nên trên tàu không những cung cấp dịch vụ buồng ngủ
mà còn phục vụ cả những bữa ăn. Thông thờng giá vế tàu bao gồm ba
hoặc bốn bữa ăn trên tàu, và khách hàng khó có lựa chọn nào khác
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ngoài nhà hàng của hãng tàu. Chính vì thế, chi phí cho một chuyến
thuỷ trình là khá cao (giá bình dân là 150USD đến 300USD_ năm
2002). Do vậy khi mua vé của một chuyến du lịch tàu biển là mua một
dịch vụ trọn gói từ di chuyển đến ăn uống, ngủ nghỉ, nhiều hãng cón
cung cấp cả vé máy bay cho khách (với những khách ở xa điểm xuất
phát của chuyến thuỷ trình).
Cảng tạm dừng: Là nơi mà tàu ghé lại trên chuyến hành trình của
mình. Cảng tạm dừng và thời gian tạm dừng tuỳ thuộc chuyến thuỷ
trình, sức hấp dẫn ở địa phơng nơi tàu dừng, cơ hội mua sắm, và một số
yếu tố khác. Với những quốc gia có điều kiện phát triển du lịch biển
đều có xu hớng phát triển cảng biển và liên hệ với các hãng tàu để đa du

thuyền cập cảng ở đó. Vì ngày nay khách du lịch tàu biển ngày càng có
xu hớng coi trọng các điểm dừng chân trên chuyến hành trình. Tại các
cảng tạm dừng này, du khách có thể lựa chọn đăng ký những chuyến
tham quan có hớng dẫn viên do các công ty lữ hành tại đó cung cấp (th-
ờng thì những đại lý này đã đợc các hãng tàu lựa chọn trớc để giới thiệu
cho du khách). Hoặc khách tự liên hệ với các nhà cung cấp địa phơng
để có những chuyến tham quan riêng theo ý thích.
2. Điều kiện để phát triển du lịch tàu biển ở Việt Nam.
Việt Nam đợc đánh giá là một trong số nớc có rất nhiều điều kiện để
phát triển du lịch tàu biển.
Điều kiện khách quan.
2.1.1 Điều kiện về vị trí địa lý và khí hậu.
2.1.1.1 Địa lý.
Việt Nam nằm trong khu vực châu á Thái Bình Dơng, trên bờ
biển Đông. Có đờng bờ biển trải dài 15 vĩ độ theo hớng Bắc Nam,
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
khoảng 3.260km, gần 3.000 hòn đảo lớn nhỏ nằm rải rác trong vùng
biển rộng lớn. Nhìn chung vùng bờ biển Việt Nam có địa hình khá phức
tạp có nhiều cửa sông, vùng vịnh nhỏ. Nhng cũng chính điều đó lại là
điểm hấp dẫn nhiều du khách trong và ngoài nớc. Hơn thế nữa nớc ta
lại có nhiều bãi biển đẹp, dài, hoang sơ đợc các tổ chức quốc tế bình
chọn: vịnh Nha Trang một trong những vịnh đẹp nhất hành tinh, bãi
biển Đà Nẵng_ đợc tạp chí Forber bầu chọn là một trong 6 bãi tắm
quyến rũ nhất hành tinh, biển Phú Quốc đợc một tạp chí Australia bình
chọn là bãi biển hoang sơ nhất thế giới. Đặc biệt vịnh Hạ Long đã hai
lần đợc UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, và hiện đang
có tên trong danh sách đề cử là một trong bảy kỳ quan thiên hiên thế
giới,... Cùng với đó là hàng trăm cảng biển trên dọc tuyến biển Bắc
Nam, nh cảng Quảng Ninh, cảng Nhà Rồng, cảng Chân Mây(Nha

Trang),.... Đây là điều kiện tiên quyết không thể thiếu để có thể phát
triển du lịch tàu biển. Vì nếu một nớc nằm trọn trong đất liền thì không
thể phát triển đợc loại hình này. Lào là một điển hình. Trong khi hầu
khắp các quốc gia Đông Nam á đang thực hiện chiến lợc phát triển du
lịch tàu biển cho quốc gia của mình, thì Lào đành phải khai thác các sản
phẩm du lịch truyền thống qua đờng không và đờng bộ.
Hơn nữa dọc ven biển Việt Nam đã có khoảng 125 bãi biển thuận
lợi cho việc phát triển du lịch, trên 30 bãi biển đã đợc đầu t và khai thác,
cùng là điều kiện không thể thiếu để phát triển du lịch tàu biển.
Là cầu nối giữa hai trung tâm kinh tế phát triển bậc nhất Châu á
là Hồng Kông và Singapo. Không chỉ phát triển về kinh tế, mà du lịch ở
hai khu vực này cũng rất phát triển. Thêm vào đó Châu á đang trở
thành điểm đến hấp dẫn nhiều du khách, nhất là khách phơng Tây. Điều
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
đó vừa là cơ hội nhng đồng thời cũng là thách thức lớn đối với du lịch
Việt Nam. Những đoàn khách đến Hồng Kông và Singapo có thể dễ
dàng qua Việt Nam trên con đờng biển Đông, làm tăng lợng khách,
doanh thu cho ngành. Nhng kinh tế cũng nh du lịch Việt Nam cha thực
sự phát triển nh hai khu vực này, cho nên nếu các công ty không làm ăn
cẩn thận sẽ rất dễ đánh mất thị trờng.
2.1.1.2 Khí hậu.
Xét về điều kiện khí hậu thì giữa hai vùng Bắc Nam có sự sai
khác khá lý thú. Miền Bắc Việt Nam có bốn mùa: Xuân, hạ, thu, đông.
Trong đó rõ nhất là hai mùa hạ và mùa đông. Còn Miền Nam nắng ấm
quanh năm. Điều này làm lên sự đa dạng của sản phẩm du lịch Việt
Nam. Miên Nam có thể khai thác những tour nghỉ mát, còn Miền Bắc
có thể khai thác thêm những tour nghỉ dỡng, ngắm biển,.... Mặc dù có
sự sai khác về khí hậu nh vật nhng toàn bộ vùng biển Việt Nam đều
nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, rất thuận lợi cho sự phát

triển của hệ động thực vật biển. Thống kê cho thấy vùng biển nông Việt
Nam có khoảng 11.000 loài. Trong đó, thực vật phù du có 537 loài,
động vật phù du 657, rong biển có 600 loài,... Đáng quý nhất là vùng
biển nớc ta có đến trên 40.000 ha rạn san hô ven bờ (không kể các quần
đảo Hoàng Sa và Trờng Sa). Hệ động thực vật phong phú, đa dạng là
điều kiện cần thiết cho phát triển du lịch lặn biển, thám hiểm biển.
2.1.2 Các giá trị văn hoá.
2.1.2.1 Các giá trị vật thể.
Là giá trị hiện hữu bằng những hình thái vật chất cụ thể mà ta có
thể nhận biết đợc bằng các giác quan. Nó bao gồm các di vật và di tích
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
động sản, bất động sản do thế hệ trớc để lại hoặc thế hệ hiện nay tạo ra
nhằm phục vụ nhu cầu nào đó của con ngời.
Tài nguyên văn hoá phi vật thể bao gồm:
Các di vật cổ (hay còn gọi là các cổ vật): Đây là những sản phẩm
vật chất do con ngời sáng tạo ra từ thời xa xa, mang những giá trị lịch
sử, văn hoá, mỹ thuật nhất định đối với sự phát triển của dân tộc, loài
ngời. Đó là hàng ngàn hiện vật còn lại từ thời đồ đá đợc trng bày trong
các bảo tàng nh bảo tàng dân tộc học, bảo tàng mỹ thuật Việt Nam,...
Là những chiếc rìu đá, trống đồng Đông Sơn, đồ gốm dới các ntriều đại
phong kiến,.....
Các công trình kiến trúc:
Theo thống kê nớc ta có khoảng hơn 4.000 công trình kién trúc
cổ. Bao gồm một hệ thống công trình kiến trúc tôn giáo, thứ mà vào bất
kỳ một làng, xã nào của Việt Nam cũng có, những cổng làng, công trình
công cộng,... Trong số đó, có khoảng 2.250 kiến trúc đã đợc Bộ văn hoá
xếp hạng, nh một số kiến trúc tôn giáo ( chùa Một Cột,...), khu di tich
quân sự (địa đạo Củ Chi,...), hay những kiến trúc phong cảnh (Vờn quốc
gia Phong Nha_Kẻ Bàng, vờn quốc gia Cát Tiên,...) Một số công trình

đợc UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới nh khu phố cổ Hội
An, Cố Đô Huế, khu thánh địa Mỹ Sơn,... Ngoài ra, trong thời đại của
nền văn minh công nghiệp này, cùng với các khu vui chơi giả trí, khu
nghỉ dỡng cũng nh các trung tâm mua sắm đang là những điểm hấp dẫn
nhiều khách du lịch trong và ngoài nớc.
2.1.2.2 Các giá trị văn hoá phi vật thể.
Là giá trị về tinh thần do con ngời sáng tạo ra, những thứ mà ta
chỉ có thể cảm nhận đợc mà không thể sờ, nắm đợc.
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Có thể nói rằng cho đến ngày nay, Việt Nam là nớc còn giữ đợc
rất nhiều giá trị văn hoá phi vật thể mang đậm đà bản sắc dân tộc. Đó là
những phong tục, tập quán tín ngỡng tôn giáo thể hiện đời sống tinh
thần vô cùng phong phú của ngời Việt: Tục nhai trầu là một ví dụ khá
điển hình, hoặc phong tục thờ cúng tổ tiên, các phong tục trong ngày
Tết,.... Cùng một kho tàng tri thức văn hoá dân gian về đời sống, thơ ca,
hội hoạ, kỹ thuật chế tác sản phẩm thủ công mỹ nghệ,...
Với truyền thống nghìn năm văn hiến và một bề dày lịch sử đã
tạo nên tính đa dạng cho các sản phẩm du lịch Việt Nam. Nhất là những
giá trị phi vật thể. Hiện nay, ở Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều loại hình
văn hoá rất đặc sắc đậm đà bản sắc dân tộc. Nếu Miền Bắc là những làn
điệu dân ca quan họ, hát chèo, ca trù,... Miền Trung là hò Huế, Nhã
nhạc cung đình,... thì Miền Nam là những lời ca cải lơng trong treo hút
hồn ngời nghe. Tây Nguyên là những bản trờng ca bất tận. Đặc biệt là
không gian văn hoá Cồng chiêng Tây Nguyên đã đợc UNESCO công
nhận là di sản văn hoá thế giới,...
Điều kiện chủ quan.
2.2.1 Điều Kiện về tổ chức.
Trong chiến lợc phát triển kinh tế của Việt Nam, thì du lịch đợc coi là
ngành kinh tế mũi nhọn. Vì thế nhiều năm trở lại đây Đảng và Nhà nớc đã

quan tâm rất nhiều đến quy hoạch cũng nh hoàn thiện các văn bản luật liên
quan đến du lịch. Điều này đã và đang là động lực to lớn cho các công ty lữ
hành phát triển hoạt động kinh doanh của mình, và tạo điều kiện cho du
khách quốc tế có thể đến Việt Nam một cách dễ dàng hơn. Nh việc quy
dịnh miễn thị thực, visa cho một số đối tợng du khách. Và gần đây hội thảo
du lịch tàu biển lần đầu đợc tổ chức tại Hạ Long đã có kiến nghị miễn visa
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cho khách du lịch tàu biển. Hội nghị cũng là một mốc son đánh dấu sự
quan tâm của các cơ quan quản lý Nhà nớc trong định hớng phát triển du
lịch tàu biển.
Ngoài những doanh nghiệp lữ hành đang hoạt động khá mạnh trên thị
trờng du lịch tàu biển nh Saigontourist, công ty du lịch tàu biển Tân
Hồng,... còn có một số công ty lữ hành cũng đang nghiên cứu gia nhập và
phục vụ mảng thị trờng đầy tiểm năng này.
Hệ thống các cơ sở lu trú Việt Nam đang dần đợc hoàn thiện. Họ đã bắt
đàu xây dựng chiến lợc phát triển định hớng khách hàng. Đây sẽ là điều
kiện không thể thiếu, nếu sau này du lịch tàu biển của chúng ta có thể thu
hút đợc du khách đi sâu vào đất liền, lu lại lâu hơn và có sử dụng dịch vụ lu
trú.
Đặc biệt, hiện nay các nớc ASEAN đang xây dựng tour du lịch tàu biển
xuyên qua các quốc gia ASEAN. Đây là một thuận lợi lớn đối với du lịch
Việt Nam trong việc thu hút khách.
2.2.2 Điều kiện khác.
Đời sống con ngời càng cao thì đồi hỏi về chất lợng càng cao. Tuy
nhiên song song bên cạnh đó là sự an toàn. Điều này có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng trong kinh doanh du lịch và nhất là kinh doanh tàu biển. Vì lợng
du khách đi trên chuyến tàu là khá đông. Hiện nay tình hình chính trị trên
thế giới cũng nh một số quốc gia đang có nhiều bất cập. Trong khi đó Việt
Nam lại là một nớc thanh bình. Trong khi những cuộc khủng bố, đánh

bom, đảo chính, bắt cóc con tin,.... đang trở thành vấn đề nóng trên thế giới
thì Việt Nam lại cha hề có. Đây là lợi thế rất lớn cho việc thu hút những du
khách tàu biển.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Kinh tế Việt Nam đang trên đà phát triển. Nhiều tổ chức, doanh nghiệp
quốc tế đã chọn nớc ta là điểm đầu t hấp dẫn. Nhất là trong lĩnh vực đầu t
du lịch. ớc tính năm 2006, tổng vốn đầu t nớc ngoài lên đến 609 triệu USD.
Đến tháng 11 năm 2007 có tổng 1.283 dự án mới đợc cấp giấy phép đầu t
với tổng số vốn lên đến 13,4 tỷ USD.
Việc trở thành thành viên chính thức của tổ chức thơng mại thế giới
WTO cuối năm 2006 cũng tạo cơ hội lớn cho toàn ngành du lịch nói chung
và du lịch tàu biển nói riêng.
3. Thực trạng phát triển du lịch tàu biển Việt Nam.
3.1 Thành quả của du lịch tàu biển Việt Nam.
Có thể nói rằng năm 2007 là một năm rất thành công đối với du lịch tàu
biển Việt Nam. Điều này không chỉ đợc thể hiện qua số lợng khách, doanh
thu mà còn nhiều thành quả khác đáng chú ý.
Theo Bộ văn hoá Thể thao và Du lịch với việc đón 300.000 du khách
quốc tế vào Việt Nam năm 2007, đã dánh dấu sự hồì sinh của du lịch tàu
biển sau những ảnh hởng của các đại dịch (dịch SARS, dịch cúm gà,..... vào
năm 2003). Thêm vào đó là tình hình chính trị bất ổn ở một số nớc trên thế
giới, và khuyến cáo của chính phủ ở một số quốc gia về việc xuất cảnh của
công dân nớc mình, dẫn đến sự sụt giảm lợng khách vào Việt Nam. Tuy
nhiên, kể từ cuối năm 2005 đến nay lợng khách đã bắt đầu tăng trởng trở
lại. Năm 2006, cũng là năm rất thành công của du lịch Việt Nam nói chung
và du lịch tàu biển nói riêng, với việc đón 224.000 khách quốc tế tren
những du thuyền hạng sang. Nhng con số này chỉ bằng 75% số khách năm
2007, và dự đoán còn tăng mạnh trong năm 2008.
Là khách giàu có, nên chi tiêu của đối tợng khách này khá lớn. Theo

thống kê của tổng cục du lịch, mức chi tiêu của khách du lịch tàu biển năm
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2006 cao hơn 20% - 30% so với khách đờng không và đờng bộ. Chi tiêu
bình quân của một khách tàu biển vào khoảng 300-400USD/ngời/ngày
khách, trong khi đó chi tiêu của khách đờng không và đờng bộ khoảng
150_200USD/ngời/ngày khách. Và ngang bằng với mức chi tiêu củ khách
MICE_khách công vụ, hội thảo kết hợp du lịch, đợc đánh giá là khách VIP
với khả năng chi trả cao. Thập chí có những đoàn khách hạng sang còn có
mức chi tiêu cao hơn khách MICE. Lấy ví dụ về những du khách trên con
thuyền 5 sao Silver Shadow của Mỹ chẳng hạn. Cập cảng Đà Nẵng vào đầu
năm 2006, dự tính mỗi du khách đã chi tiêu khoảng 10.000USD, trong đó
gần 450USD cho tiền tàu (trong tour 9 ngày đêm). Đó là cha kể tiền vé
máy bay từ Mỹ đến Hồng kông và từ Thái Lan về nhà. Đến Nha Trang và
Thành phố Hồ Chí Minh họ chi cho mua sắm và tiêu ngoài tour khoảng
250USD. Nh vậy, nếu khai thác tốt thị trờng này thì đây sẽ là mảng đóng
góp lớn cho doanh thu toàn ngành du lịch. Không chi do chi tiêu lớn, mà
còn vì số lợng khách đông đảo cùng đến một lúc trên một chuyến tàu.
Các doanh nghiệp lữ hành đều chung nhận xét: năm 2007 là năm làm ăn
phát đạt của họ trên mảng thị trờng này. Đặc biệt những công ty lữ hành
lớn chuyên sâu phục vụ đối tợng khách tàu biển, nh Tân Hồng. Với việc
phục vụ khoảng 50.000 khách trong năm, đã đem lại một khoản lợi nhuận
không nhỏ cho công ty. Một vị lãnh đạo công ty đã nói: Chúng tôi đã bận
rộn cả năm vừa rồi, khác với trớng đây chỉ tập trung vào vài tháng cuối
năm. Bên cạnh đó không thể không kể đến một doanh nghiệp lữ hành lớn
Việt Nam_Saigontourist, mặc dù thời gian trớc đây, do thị trờng du lịch tàu
biển có giảm, nên doanh nghiệp cũng không chú trọng phát triển mảng thị
trờng này, nhng hai năm trở lại đay Saigontourist đã trở lại và đạt đợc nhiều
thành tựu. Năm 2007 họ đón trên 44.000 lợt khách, tăng 2,5 lần so với năm
11