Bài giảng quản lý môi trường ( TS đinh thị hải vân) chương 2

Bài giảng Quản lý Môi trường
1

Chương 2
Cơ sở khoa học của QLMT
Đinh Thị Hải Vân


Nội dung bài học
1.

Cơ sở triết học

2.

Cơ sở khoa học – kỹ thuật

3.

Cơ sở kinh tế

4.

Cơ sở luật pháp


1. Cơ sở triết học của QLMT


Hệ thống "Tự nhiên - Con người - Xã hội" là một hệ thống thống
nhất, đan xen với mối quan hệ phức tạp. Trong đó: con người là

chủ thể và giữ vị trị quyết định hệ thống



Công tác QLMT xuất phát từ các mối quan hệ giữa tự nhiên –
con người; con người – con người; con người – xã hội



Sự phát triển, tương tác và nhu cầu của các thành phần trong hệ
thống là cơ sở để con người áp đặt các giải pháp QLMT phù hợp
với từng giai đoạn.


1. Mối quan hệ TN-CN-XH


Tự nhiên-con người: tự nhiên là nhà ở, là công xưởng, là bãi
chứa chất thải khổng lồ của XH. Tự nhiên là điều kiện đầu tiên
và tất yếu trong quá trình sản xuất ra của cải vật chất



Nếu trong quá khứ con người sống phụ thuộc vào điều kiện tự
nhiên, thông qua lao động, con người dần biết biến đổi tự nhiên,
điều khiển quá trình tự nhiên



Con người đã tiến đến chỗ biến đổi cải tạo TN chủ động, có

phương pháp, tuân theo qui luật vốn có của nó. Từ chỗ bị các
lực lượng tự nhiên chi phối, con người dần dần thống trị lại
tự nhiên


1. Mối quan hệ TN-CN-XH


Con người và xã hội không thể tách rời tự nhiên mà chỉ có thể tồn tại và
phát triển dựa vào tự nhiên và làm biến đổi tự nhiên. Khơng có tự nhiên
và xã hội thì con người không sản xuất được, điều này là điều kiện
quyết định để con nguời biến đổi tự nhiên và xã hội



Triết học Mác – Lênin đã khẳng định: con người hịa hợp với tự nhiên
thì sẽ là động lực to lớn thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển, nếu con
người hủy hoại làm tổn hại đến khả năng tự điều chỉnh của các hệ thống
tự nhiên thì cũng là làm hại đến chính cuộc sống của mình.
5


2. Cơ sở khoa học của QLMT


Các nguyên tắc QLMT, các công cụ thực hiện việc giám sát
CLMT, các phương pháp xử lý môi trường bị ô nhiễm được xây
dựng trên cơ sở sự hình thành và phát triển ngành khoa học môi
trường.



Nhờ kỹ thuật và công nghệ môi trường, các vấn đề ô nhiễm do
hoạt động sản xuất của con người đang được nghiên cứu, xử lý
hoặc phòng tránh, ngăn ngừa.



Các kỹ thuật phân tích, đo đạc, giám sát chất lượng môi trường
như kỹ thuật viễn thám, tin học được phát triển ở nhiều nước phát
triển trên thế giới.


3. Cơ sở kinh tế của QLMT


QLMT được hình thành trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường và thực
hiện điều tiết xã hội thông qua các công cụ kinh tế



Có thể dùng các phương pháp và cơng cụ kinh tế để đánh giá và định
hướng hoạt động phát triển sản xuất có lợi cho cơng tác bảo vệ môi trường



Sự phát triển và tiến bộ của ngành khoa học về kinh tế được ứng dụng làm
công cụ trong công tác QLMT



Xuất phát từ mục tiêu phát triển Quốc gia (kinh tế - xã hội) trong mỗi thời
đọan mà đi đến quyết định chiến lược, mục tiêu về QLMT


4. Cơ sở luật pháp của QLMT


Cơ sở luật pháp của QLMT là các văn bản về luật quốc tế và
luật quốc gia về lĩnh vực môi trường



Luật quốc tế về môi trường: Là tổng thể các nguyên tắc, quy
phạm quốc tế điều chỉnh mối quan hệ giữa các quốc gia, giữa
quốc gia và tổ chức quốc tế trong việc ngăn chặn, loại trừ thiệt
hại gây ra cho môi trường của từng quốc gia và mơi trường
ngồi phạm vi tàn phá quốc gia.


4. Cơ sở luật pháp của QLMT
Luật quốc tế về môi trường:
 Chỉ chú ý tới BVMT chưa chú ý tới việc hợp tác phát triển kinh
tế
 Đối tượng điều chỉnh: các mối quan hệ môi trường của các quốc
gia…
 Chủ thể: quốc gia, các tổ chức liên chính phủ, phi chính phủ
 Phạm vi điều chỉnh: mơi trường và tài nguyên thiên nhiên
 Tư liêu: các hiệp ước, công ước, điều ước quốc tế

4. Cơ sở luật pháp của QLMT
Luật quốc tế về mơi trường:
 Mới hình thành và phát triển trong vài thập niên qua
 Ngày càng được nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế tham gia
 Các quy định vẫn mang tính tình huống nhưng có xu hướng chặt chẽ hơn
 Các quy định thì ngày càng hịa nhập và ăn khớp với luật kinh tế, thương
mại thế giới


4. Cơ sở luật pháp của QLMT

Luật MT Việt Nam
 Được Quốc hội thông qua ngày
29/11/2005
 Đây là văn bản luật quan trọng nhất trong
lĩnh vực BVMT
 Được sửa đổi bổ sung từ luật BVMT năm
1993


4. Cơ sở luật pháp của QLMT











Luật đất đai
Luật hàng hải
Luật khoáng sản
Luật bảo vệ và phát triển
rừng
Luật tài nguyên nước
Luật Đa dạng sinh học
Luật hình sự

Một số cơng ước
 Công ước RAMSAR
 Công ước CITES
 Công ước MARPOL
 Công ước Viên
 Công ước Đa dạng sinh
học