Bài giảng thị trường tài chính ( bùi ngọc toản) chương 3 thị trường vốn

NỘI DUNG CHÍNH
 Khái niệm, đặc điểm và cấu trúc của thị trường
vốn;
 Các cơng cụ trên thị trường vốn;
 Chủ thể hoạt động trên thị trường vốn.

Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường ĐH CN Tp.HCM
Mail:
DĐ: 0986 785 984

Khái niệm
Thị trường vốn (còn gọi là thị trường vốn dài hạn)
là:
 Một bộ phận của thị trường tài chính
 Gồm những cơng cụ vay nợ trung và dài hạn >
01 năm và các chứng khốn (cổ phiếu, trái phiếu
chính phủ, trái phiếu cơng ty, trái phiếu chính
quyền địa phương, các hợp đồng vay thế chấp)
được mua bán.
Chứng khóan của thị trường vốn có tính thanh
khoản kém hơn so với các lọai chứng khốn ngắn
hạn và rủi ro lớn hơn so với chứng khóan ngắn
hạn do thời gian dài hơn và giá cả của chúng biến
động nhiếu.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính
Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Phân loại thị trường vốn
Thị trường chứng khốn: giao dịch mua bán các
giấy tờ trung hạn, dài hạn (có thời gian trên một

năm).
Thị trường tín dụng th mua: cung cấp các tín
dụng trung và dài hạn cho các doanh nghiệp qua
hình thức tài trợ cho th tài sản.
Thị trường thế chấp: cung cấp tín dụng trung và
dài hạn cho doanh nghiệp với điều kiện phải có tài
sản thế chấp.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Các cơng cụ trên thị trường vốn
 Cổ phiếu (chứng khốn vốn);
 Trái phiếu (chứng khốn nợ);
 Một số các cơng cụ khác.

2

Các cơng cụ trên thị trường vốn
Cổ phiếu (chứng khốn vốn)
Khái niệm:
Là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở
hữu vốn của cổ đơng góp vào công ty và quyền
được hưởng một khoản cổ tức theo đònh kỳ.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản


Các cơng cụ trên thị trường vốn
Cổ phiếu (chứng khốn vốn)
 Phân loại:

o
o

o
o

o
o

Căn cứ vào hình thức:
Cổ phiếu ghi danh
Cổ phiếu vơ danh
Căn cứ vào quyền lợi được hưởng:
Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu thường
Căn cứ vào phương thức góp vốn:
Cổ phiếu hiện kim

Cổ phiếu hiện vật

Các cơng cụ trên thị trường vốn
Cổ phiếu (chứng khốn vốn)
 Phân loại:
 Căn cứ vào hình thức, cổ phiếu có hai loại:
o Cổ phiếu ghi danh: là cổ phiếu có ghi tên người sở hữu
trên tờ cổ phiếu. Cổ phiếu này có nhược điểm là việc
chuyển nhượng phức tạp, phải đăng ký tại cơ quan phát
hành và phải được Hội đồng Quản trị của cơng ty cho
phép.
o Cổ phiếu vơ danh: là cổ phiếu khơng ghi tên người sở
hữu. Cổ phiếu này được tự do chuyển nhượng mà khơng
cần thủ tục pháp lý.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Các cơng cụ trên thị trường vốn
Cổ phiếu (chứng khốn vốn)
Phân loại:
 Căn cứ vào quyền lợi được hưởng, cổ phiếu
có hai loại:
o Cổ phiếu ưu đãi
o Cổ phiếu thường

Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Cổ phiếu ưu đãi
• Là một chứng khốn lai tạp có những đặc điểm vừa
giống cổ phiếu thường, vừa giống trái phiếu.
• Đó là một giấy chứng nhận cổ đơng được ưu tiên so
với cổ đơng thường về mặt tài chính hoặc một số
mặt khác nhưng bị hạn chế về quyền hạn đối với
cơng ty góp vốn, như: người giữ cổ phiếu ưu đãi
khơng được tham gia ứng cử bầu cử vào hội đồng
quản trị hoặc ban kiểm sốt cơng ty, nhưng lại
được ưu tiên chia cổ tức trước cổ đơng thường, ưu
tiên được hồn lại vốn trước cổ đơng thường khi
thanh lý tài sản trong trường hợp cơng ty bị phá sản

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Cổ phiếu ưu đãi
• Đặc điểm chính:
Mức cổ tức cố đònh và được ghi rõ trên cổ phiếu
lúc phát hành;
Thu nhập của cổ đông không phụ thuộc vào chính
sách chia lãi hàng năm của công ty;

Được chia cổ tức trước loại cổ phiếu thường;
Trường hợp cơng ty bị thanh lý tài sản, nhà đầu tư
sẽ được hồn lại vốn theo trình tự: chủ nợ  cổ
đơng sở hữu CPƯĐ  cổ đơng sở hữu CPT;
Khơng có ngày đáo hạn.

Các cơng cụ trên thị trường vốn

o Cổ phiếu ưu đãi
• Các loại Cổ phiếu ưu đãi:
 Cổ phiếu ưu đãi về cổ tức;
 Cổ phiếu ưu đãi hồn lại;
 Cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi thành cổ phiếu
thường;
 Cổ phiếu ưu đãi khác theo điều lệ cơng ty;
 Cổ phiếu ưu đãi về quyền biểu quyết.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản


Các cơng cụ trên thị trường vốn

Các cơng cụ trên thị trường vốn

o Cổ phiếu thường
• Khái niệm

Cổ phiếu (chứng khốn vốn)
Phân loại:

 Là loại chứng khốn vốn hay chứng chỉ chứng
nhận đầu tư;
Cổ tức được trả hằng năm theo lợi nhuận (kết quả
hoạt động SXKD) của doanh nghiệp;
Giá trị cổ phiếu tương ứng với giá trị sở hữu doanh
nghiệp;
Cổ phiếu được hồn vốn sau cùng;
Trên thò trường giá của cổ phiếu thường biến động
nhiều hơn so với cổ phiếu ưu đãi và trái phiếu.

 Căn cứ vào phương thức góp vốn:
o Cổ phiếu hiện kim: giành cho những cổ đông góp
vốn bằng tiền;
o Cổ phiếu hiện vật: giành cho những cổ đông góp
vốn bằng tài sản như máy móc, thiết bò, nhà
xưởng…

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Các cơng cụ trên thị trường vốn
Trái phiếu (chứng khốn nợ)
 Khái niệm:
Là một loại chứng khoán xác nhận một khoản vốn cho
vay và quyền được hưởng mức thu nhập theo đònh kỳ,
người mua trái phiếu là chủ nợ của đơn vò phát hành và
sẽ được hoàn lại vốn khi đến kỳ hạn.
Hay:
Trái phiếu là một hợp đồng nợ dài hạn được ký kết giữa
chủ thể phát hành (chính phủ, chính quyền địa phương hay
doanh nghiệp) và người cho vay, đảm bảo một sự chi trả
lợi tức định kỳ và hồn lại vốn gốc cho người cầm trái
phiếu ở thời điểm đáo hạn.

Các cơng cụ trên thị trường vốn
Trái phiếu (chứng khốn nợ)
 Phân loại:

o
o
o
o

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Trái phiếu Nhà nước
•

Trái phiếu Nhà nước, trái phiếu Kho bạc;
Trái phiếu doanh nghiệp;
Trái phiếu do chính quyền địa phương;
…

Hình ảnh trái phiếu:

Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Trái phiếu Nhà nước
•

Hình ảnh trái phiếu:

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản


Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Trái phiếu Nhà nước

• Do NSNN phát hành với mục đích bù đắp những
khoản chi của NSNN;
• Là chứng thư xác nhận khoản nợ của Nhà nước.

Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Trái phiếu doanh nghiệp:
• Do các công ty hoặc các xí nghiệp đang hoạt
động phát hành với mục đích bổ sung vốn kinh
doanh;
• Là loại chứng khoán có lợi tức cố đònh;
• Người sở hữu trái phiếu chỉ là chủ nợ của công
ty nên không được tham dự và can thiệp vào
hoạt động của công ty;
• Đầu tư vào trái phiếu vẫn có mức độ an toàn
cao hơn so với đầu tư vào cổ phiếu;

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Các cơng cụ trên thị trường vốn
o Trái phiếu do chính quyền đòa phương phát hành
• Mục đích hỗ trợ cho ngân sách đòa phương;
• Loại trái phiếu này hiện nay ở nước ta chưa phát
triển.

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Chủ thể phát hành chứng khoán
 Người đầu tư
 Người môi giới chứng khoán
 Người kinh doanh chứng khoán
 Người tổ chức thò trường
 Người điều hòa thò trường

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Chủ thể phát hành chứng khoán
 Đây là những chủ thể có nhu cầu về vốn đầu tư
và được Nhà nước cho phép phát hành chứng
khoán để huy động vốn;
 Đại diện cho nguồn cung ứng chứng khoán vào
lưu thông và đó là các công ty, xí nghiệp, các tổ
chức tài chính và Nhà nước.

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Người đầu tư

 Là những người có vốn nhàn rỗi
 Mua chứng khoán trên thò trường để kiếm lời
 Là pháp nhân kinh tế và các thể nhân.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản


Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Người môi giới chứng khoán:
 Có vò trí quan trọng nhất đònh đối với sự tồn tại và
phát triển của thò trường chứng khoán;
 Có thể hoạt động với tư cách là thể nhân hay pháp
nhân (công ty môi giới);
 Phải được Nhà nước cấp giấy phép và phải hội đủ các
điều kiện mà qui chế về nghề môi giới theo luật
chứng khoán và giao dòch chứng khoán ban hành.

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Người môi giới chứng khoán:
Hoạt động môi giới: chỉ nhận lệnh mua
hoặc bán hộ chứng khoán cho khách hàng
để hưởng hoa hồng  không được mua

bán chứng khoán cho chính mình nhằm
đảm bảo tính khách quan trong nghề môi
giới.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Người kinh doanh chứng khoán:

Mua bán chứng khoán cho bản thân nhằm kiếm
lợi nhuận.

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Người tổ chức thò trường:
 Là ban điều hành của Sở giao dòch giữ nhiệm
vụ tổ chức các khâu hoạt động trên thò trường;
 Là người chuyển tải những luật lệ của Nhà
nước vào thực tiễn quản lý thò trường.

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Chủ thể họat động trên thị trường vốn

 Người điều hòa thò trường:
 Là cơ quan được Nhà nước thành lập như: ủy
ban điều hành thò trường chứng khoán, hội đồng
chứng khoán quốc gia…
 Giữ nhiệm vụ ban hành các luật lệ, tổ chức
giám sát hoạt động giao dòch và mua bán chứng
khoán trên thò trường.

CÂU HỎI ƠN TẬP

1, Phân biệt điểm giống và khác nhau giữa trái phiếu
Nhà nước và trái phiếu doanh nghiệp?
2, Bạn hãy trình bày những cơng cụ tài chính được
giao dịch trên thị trường vốn?
3, Lãi suất thị trường tăng thì giá trái phiếu biến động
như thế nào?
4, Theo pháp luật Việt Nam, các tổ chức được phép
phát hành trái phiếu là những tổ chức nào?
5, Đại bộ phận trái phiếu ở Việt Nam hiện nay là do ai
phát hành?

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Bài giảng mơn: Thị trường tài chính

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

Giảng viên: Bùi Ngọc Toản


Bài giảng môn: Thị trường tài chính
Giảng viên: Bùi Ngọc Toản

31