Quản lý chất lượng thi công bê tông đường hầm dẫn nước công trình thủy điện sông giang II tỉnh khánh hòa

L I C Mă N
Tác gi xin trân tr ng c mă nă cácă th yă côă giáoă côngă tácă trongă Tr

ngă

i

h c Th y l i, nh t là các cán b , gi ng viên Khoa Công trình và Khoa Kinh t &
Qu nălỦ,ăPhòngă àoăt oăđ i h căvàăsauăđ i h căđưăgiúpăđ và t oăđi u ki n cho tác
gi hoàn thành lu năv nănày.
c bi t tác gi xin trân tr ng c mă năTh yăgiáoăh
Truy n đưăh t lòng ng h vàăh

ng d n GS.TS. Lê Kim

ng d n tác gi hoàn thành lu năv n.

Tác gi xin trân tr ng c mă n các Th y Cô trong H iăđ ng khoa h căđưăđóngă
góp nh ng ý ki n, nh ng l i khuyên quý giá cho lu năv n.
Tác gi c ngăxinătrânătr ng c mă năgiaăđình,ăanhăemăvàăb n bè đưăquanătâmă
giúpă đ , đ ng viên t oă đi u ki n thu n l i h tr ,ă giúpă đ tác gi trong vi c thu
th p thông tin, tài li u trong quá trình h c t p và th c hi n hoàn thành lu năv n.
Xin trân tr ng c mă n!
Hà N i, ngày

tháng 3 n mă2015

TÁC GI

Th Hoàng

L IăCAMă OAN
Tôiăxinăcamăđoan,ăđâyălàăcôngătrìnhănghiênăc u c a riêng tôi, s li u và k t
qu nghiên c u trong lu năv nănàyălàătrungăth căvàăch aăh đ

c s d ngăđ b o

v m t h c v nào. Các thông tin trích d n trong lu nă v nă đ uă đưă đ

c ch rõ

ngu n g c.
Hà N i, ngày

tháng 3 n mă2015

TÁC GI

Th Hoàng


M CăL C
M ă

U .................................................................................................................... 1

CH
NGăI:ăT NGăQUANăV ă Că I MăTHIăCÔNGă
NGăH MăVÀă
THIăCÔNGăBểăTÔNGă

NGăH MăD NăN
C ........................................... 3
1.1ăT ngăquanăđ căđi măqúaătrìnhăthiăcôngăđ
1.1.1ăPh

ngăphápăthiăcôngăđ

ngăh m ......................................... 3

ngăh măvùngănúi ............................................... 4

1.1.2ăCôngătácăđàoăh m ........................................................................................ 6
1.1.3ăCôngătácăcheăch ngăl năđ u ....................................................................... 15
1.2ă

căđi măcôngătácăthiăcôngăbêătôngăđ

ngăh măd năn

c ............................ 19

1.2.1ăCácălo iăc tăphaătoànăkh iădiăđ ng ............................................................ 20
1.2.2ăCôngătácăchu năb ăthiăcôngăv ăh m ........................................................... 21
1.2.3ă

ăbêătôngăd

ngăh ăvàătháoăd ăc păpha ................................................. 24

1.3ăKháiăni măv ăch tăl

1.3.1ăCh tăl

ngă- qu nălỦăch tăl

ngă- qu nălỦăch tăl

1.3.2ăYêuăc uăc ăb năch tăl
1.4ăNh ngănhânăt ă nhăh

ngăvàăch tăl

ngăbêătông............ 26

ng ................................................................ 26

ngăbêătôngă ă3ătr ngăthái ..................................... 31

ngăđ năch tăl

ngăbêătông......................................... 36

1.4.1ăThànhăph năc aăbêătông............................................................................. 36
1.4.2 Tính công tác ............................................................................................. 41
1.4.3 C

ngăđ ăch uănénăc aăbêătông ................................................................. 43

1.4.4ăCácăđ cătínhăk ăthu tăquanătr ngăkhácăc aăbêătông ................................... 46
1.4.5ăS năxu tăvàăv năchuy n ............................................................................. 49
1.4.6 Thi công vàăđ măch t ................................................................................ 50

1.4.7ăThiăcôngăbêătôngătrongăth iăti tănóng ........................................................ 52
1.4.8ăBêătôngăb m .............................................................................................. 53
1.4.9ăB oăd
1.4.10ă nhăh

ng ................................................................................................. 54
ngăc aăvánăkhuôn ...................................................................... 55

1.5 Vai tròăc aăt ăv năgiámăsátătrongăvi căđ măb oăvàănângăcaoăch tăl ngăbêă
tông ....................................................................................................................... 56
1.6ăXuăh

ngăphátătri năbêătôngăth ăgi iăvàă ăVi tăNam ..................................... 59


CH
NGăII:ăC ăS ăLụăLU Nă ăKI MăSOÁTăCH TăL
NGăBểăTÔNGă
VÀăNH NGăBI NăPHÁPăPHÒNGăNG AăKHUY NăT TăBểăTÔNGă
NGăH MăD NăN
C .................................................................................. 62
2.1ăC ăs ălíălu năv ăk ăthu tăđ ăki măsoátăch tăl

ngăbêătông ............................. 62

2.1.1ăT ngăquanăcácăh ăth ngătiêuăchu n,ăquyăchu năxâyăd ng ........................ 62
2.1.2ăPhânăđ tăphânăkho nhăcácăkh iăđ ăbêătông ............................................... 67
2.1.3ăPh

ngăphápăki măsoátăch tăl

ngăbêătông .............................................. 68

2.1.3ăCôngătácănghi măthu.................................................................................. 71
2.2ăC ăs ălíălu năv ăt ăch căqu nălỦăch tăl ngăthiăcôngăbêătôngăh măd năn c ............ 72
2.2.1ăQu nălỦăch tăl

ngătrong giaiăđo năthiăcông ............................................. 72

2.2.2ăTi năđ ăk ăho chăthiăcông ......................................................................... 73
2.2.3ăQu nălỦăch tăl

ngătoànădi n .................................................................... 75

2.3ăNh ngănguyênănhânăvàăbi năphápăphòngăng aăkhuy tăt tăbêătông ................ 78
2.3.1ăHi năt

ngăphânăt ngăc aăbêătông ............................................................. 79

2.3.2ăHi năt

ngăn tăbêătông .............................................................................. 80

2.3.3ăHi năt

ngăcácbonátăhóaăvàă nămònăc tăthép ........................................... 84

2.3.4ă nămònăhóaăh c ........................................................................................ 86
2.3.5ăPh nă ngăki măc tăli u .............................................................................. 87
CH

NGăIII:ăQU NăLụăCH TăL
NGăTHIăCÔNGăBểăTÔNGăH MăD Nă
N
CăCÔNGăTRỊNHăTH Yă I NăSÔNGăGIANGăIIăậ T NHăKHÁNHăHÒA88
3.1ăGi iăthi uăcôngătrình ....................................................................................... 88
3.2ăCácăyêuăc uăthiăcôngăbêătôngăđ

ngăh măd năn

căc aăcôngătrình ............... 88

3.2.1 Bê tông ...................................................................................................... 88
3.2.2ăC tăli uăbêătông ......................................................................................... 90
3.2.3ăH năh păbêătông ........................................................................................ 90
3.2.4ăXiăm ng ..................................................................................................... 91
3.2.5ăThíănghi măs ăb ătr
3.2.6ăThíănghi măch tăl

căkhiăthiăcông ......................................................... 91
ngătrongăsu tăquáătrìnhăthiăcông ................................ 91

3.2.7ăPh ăgiaăbêătông .......................................................................................... 92
3.2.8ăMáyătr năvàăv năchuy n ............................................................................ 92


3.2.9ăB oăd

ngăbêătôngăvàăb oăv .................................................................... 93

3.3ăTiêuăchu năápăd ngăv ăcôngătácăthíănghi măvàăki mătraăch tăl

ngăbêătông . 94

3.4ăTh cătr ngăv ăcôngătácăqu nălỦăch tăl ngăthiăcôngăbêătôngăcôngătrìnhăth yă
đi năsôngăGiangăII................................................................................................. 95
3.4.1ăYêuăc uăvàăth cătr ngăcôngătácăt ăch căqu nălỦăch tăl

ng ..................... 95

3.4.2ăTh cătr ngăch ăđ ăqu nălỦăv ăk ăthu t ...................................................... 96
3.5ă ăxu tăcácăgi iăphápănângăcaoăch tăl ngăthiăcôngăbêătôngăh măăd nădòngă
th yăđi n ............................................................................................................... 98
3.5.1ăL aăch năbi năphápăthiăcông ..................................................................... 98
3.5.2ăL aăch năc păph iăbêătông ...................................................................... 103
3.5.3ăVánăkhuônăvàăcôngătácăch ngăđ ăvánăkhuôn .......................................... 108
3.5.4ă

ăxu tăquyătrìnhăt ăch căqu nălỦăch tăl

ngăthiăcôngăbêătôngăh m ...... 113

K TăLU N VÀăKI NăNGH .............................................................................. 115
TÀIăLI UăTHAMăKH O .................................................................................... 116


DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 1.1 Trình t thiăcôngătheoăph ngăphápăÁoăm i ............................................ 5
Hình 1.2 Dây truy n công ngh phun khô, phun m ............................................. 18
Hình 1.3 Dây truy n công ngh phună t ............................................................. 19
Hình 1.4 M tătrongăcácăph ngăth căthoátăn căng c d c ................................. 26

Hình 1.5 Quy t c 4M ............................................................................................ 30
Hình 1.6 nhăh ng c a t l N/Xăđ n tính ch t c a bê tông ............................... 39
Hình 1.7 nhăh ng c a t l N/Xăđ năc ngăđ 28 ngày tu i bê tông ............... 40
Hình 1.8 H t c t li u ch m t kích th c, không l păđ y kho ng ch ng ............... 41
Hình 1.9 Thi t b xácăđ nhăđ s t c a h n h p bê tông ......................................... 42
Hìnhă1.10ăXácăđ nhăđ s t theo tiêu chu n TCVN và EN ..................................... 43
Hình 1.11 Các d ngă“s tăbêătông”ăđúngăvàăsai ...................................................... 43
Hình 1.12 M u l păph ngăvàăm u hình tr ......................................................... 44
Hình 1.13 M uănénăđ t và m uănénăkhôngăđ t ...................................................... 46
Hình 1.14 Bê tông b phân t ng do chi uăcaoăđ quá cao ..................................... 51
Hình 1.15 Kho ng cách gi aăcácăđi măđ m .......................................................... 52
Hình 1.16 nhăh ng c a kh n ngăgi n căđ năc ngăđ l p bê tông b m t .. 54
Hình 1.17 Ván khuôn không kín ........................................................................... 55
Hìnhă2.1ăS ăđ thi công m t tuy n c aăđ ng h m .............................................. 74
Hình 2.2 Li t kê ch tăl ng v h m không t t ...................................................... 77
Hìnhă2.3ăPh ngăphápăvuôngăgóc ......................................................................... 77
Hình 2.4 Bê tông b r ........................................................................................... 79
Hìnhă2.5ăH ng xu t hi n c a nh ng v t n t trên bê tông do năđ nh d o ........... 81
Hình 2.6 N t bê tông do co ngót d o .................................................................... 82
Hình 2.7 N t r n b m t bê tông ........................................................................... 83
Hình 2.8 Bê tông ph h t c t thép b phá h y do cacbonat hóa và r sét ............... 85
Hình 3.1 Bi n pháp thi công v h m ph năđáy ................................................... 100
Hình 3.2 Bi n pháp thi công v h m ph năt ng và vòm ................................... 102
Hình 3.3 Hình nh ván khuôn kép ...................................................................... 110
Hình 3.4 Hình nh ván khuôn t hành ................................................................ 111
Hình 3.5 Hình nhăvánăkhuônăhìnhăsâuăđo .......................................................... 112


DANH M C CÁC B NG BI U
B

B
B
B
B
B
B
B
B
B
B

ng 2.1 Các ch tiêuăc ălỦăTCVNă6260ă:ă2009 .................................................... 63
ng 2.2 Các ch tiêu hóa h c TCVN 6260 : 2009 ............................................... 64
ng 2.3 Các ch tiêuăc ălỦăTCVNă2682ă:ă2009 .................................................... 64
ng 2.4 Các ch tiêu hóa h c TCVN 2682 : 2009 ............................................... 65
ng 2.5 Phân lo i tính công tác TCXDVN 374:2006 ......................................... 65
ngă2.6ă
l ch chu n cho phép TCXDVN 374:2006 ........................................ 65
ngă2.7ăT ngăquanăgi a B và M ....................................................................... 66
ngă2.8ă ánhăgiáăch tăl ngă1ăđo n bê tông v h m .......................................... 76
ng 3.1 Thí nghi m ch tăl ng trong quá trình thi công .................................... 92
ng 3.2 H th ng tiêu chu n áp d ng ki m tra ch tăl ng bê tông ..................... 95
ng 3.3 C p ph i BTTL .................................................................................... 108


-1-

M

U

I. Tính c p thi t c aăđ tài
Trong nh ngăn măg năđây,ăkhiăn
m oă đ tă n

c ta b tăđ u h i nh p kinh t qu c t , di n

c ngày càng không ng ngă đ i m i.ă

ngàyăcàngăđ

i s ng kinh t c aă ng

c c i thi n, n n kinh t ngàyăcàngăt ngătr

i dân

ng và phát tri n. Cùng

v i s phát tri n và nâng cao không ng ng c a các ngành ngh kinh t ,ăcácăl nhă
v c c aă đ i s ngă đóă làă s phát tri n không ng ng v ch tă l

ng công trình xây

d ng.
Nhi u công trình v i nhi m v ph c v đaăm cătiêuăđưăphátăhuyăhi u qu tích
c c thúcăđ y kinh t xã h i c aăn

c ta phát tri n và h i nh p.ă ápă ng nhu c u

c a các công trình xây d ng giao thông, thu l i, th yăđi n thì nhi uăđ
bêă tôngă đưă đ

ng h m

c xây d ng lên. Tuy nhiên vi c thi công xây d ng bê tông các

đ

ng h m xây d ng nói chungă vàă đ

th

ng r tăkhóăkh n,ăchiăphíăgiáăthànhăcao,ăcùngăv i vi c s a ch a vô cùng khó

kh n.ă M t khác, bê tông h m d nă n
bi n pháp nh măđ m b o ch tăl
Ch tă l

ng h m d n dòng th yă đi n nói riêng

c ch u áp l că caoă đòiă h i chúng ta c n có

ng bê tông h m.

ng thi công bê tông h m là s an toàn cho b n thân công trình, là

m t ph n quan tr ng trong hi u qu đ uăt ăphátătri n kinh t xã h i, cho nên c n
có nh ng gi iă phápă đ nâng cao ch tă l

ng c trong thi t k và thi công công

trình.
Do tính c p thi t c a các v năđ nêu trên, tác gi ch năđ tài:ă“Qu n lý ch t
l

ngăthiăcôngăbêătôngăđ

ng h m d năn

c công trình th yăđi n Sông Giang

II ậ T nh Khánh Hòa”ăđ nghiên c u góp ph n mang l i ch tăl
anătoànăh năchoănh ngăng

ng công trình và

i dân trong vùng c a d án.

II. M c tiêu c aăđ tài
- T ng quan v thiăcôngăđ
tôngăđ

ng h m d năn

- N mă đ
đ

ng h măvàăcácăph

ngăphápăc ăb n thi công bê

c.

că đ că đi m, yêu c u k thu t v ch tă l

ng h m d năn

c.

ng bê tông khi thi công


-2-

xu t các gi i pháp v k thu t và t ch c qu n lý ch tăl

-

tông h m d năn

ng thi công bê

c phòng ng a nh ng sai sót có th s y ra làm gi m ch tăl

ng

công trình.
III.ă

iăt
-

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u : Côngă tácă thiă côngă bêă tôngă đ

it

ng h m d nă n

c

công trình th yăđi n.
- Ph m vi nghiên c u: Bêătôngătrongăcácăcôngătrìnhăđ
IV.ăPh

ng h m d năn

c

ngăphápănghiênăc u

- Nghiên c u t ng quan v thiăcôngăđ

ng h m

- Thu th p thông tin, t ng h p tài li u, phân tích l a ch năđ aăraăgi i pháp
- Ph

ngăphápăquanăsátăth c t thi công tìm gi i pháp

- Ph

ngăphápăchuyênăgia

V. K t qu đ tăđ

c

- N m v ng các gi iăphápăthiăcôngăđ
- N mă đ
đ

că đ că đi m, yêu c u k thu t v ch tă l

ng h m d năn
-

ng h măc ăb n
ng bê tông khi thi công

c

xu t các gi i pháp qu n lý ch tăl

ng thi công bê tông h m d năn

phòng ng a nh ng sai sót có th x y ra làm gi m ch tăl

c và

ng công trình.

VI. N i dung chính c a lu năv n
Ch
đ

ngăI:ăT ng quan v đ căđi măthiăcôngăđ

ng h m d năn
Ch

c.

ngă II:ă C ă s lý lu nă đ ki m soát ch tă l

pháp phòng ng a khuy n t tăbêătôngăđ
Ch

ng h m và thi công bê tông

ngă III:ă Qu n lý ch tă l

ng h m d năn

ng bê tông và nh ng bi n
c.

ng thi công bê tông h m d nă n

th yăđi n sông Giang II – T nh Khánh Hòa

c công trình


-3-

CH
NGăI:ăT NGăQUANăV ă Că I MăTHIăCÔNGă
VÀ THI CÔNG BểăTÔNGă
NGăH MăD NăN
C
Trong nh ngă n mă g nă đây,ă loàiă ng

i yêu c uă khôngă giană d

càng nhi u, do v y công tác nghiên c uă côngă trìnhă d
b

ng h m t m th iăvàăđ

d nădòngăthiăcông,ăcònăđ
ho c dùng d năn

ng h mălâuădài.ă

ng h mălâuădàiăth

ngăđ

d c theo tuy nă đ

iă taă phână đ

ng h m

ng h m t m th iădùngăăđ
cădùngăđ t

i,ăđ d năn

c

c cho nhà máy th yăđi nầ

1.1 T ngăquanăđ căđi măqúa trìnhăthiăcôngăđ
Ch u nhăh

iă đ t ngày

iă đ t đáă c ngă có nh ng

c phát tri n m nh m . Trong xây d ng th y l iă ng

thành: đ

NGăH Mă

ngăh mă

ng nhi u c aăcácăđi u ki năđ a ch t,ăđ a ch t th yăv nă(nh t là
ng h m). Các y u t này có tác d ng quy tă đ nhă ph

ngă ánă

đào,ăch ng và gia c ầ Do v y vi căth mădòăđ a ch tăvàăđ a ch t th yăv năph i r t
k l

ng; trong quá trình thi công c nă th

ngă xuyênă quană sátă tìnhă hìnhă đ a ch t

th c t đ k p th i có bi n pháp x lỦăthíchăđáng.
B h n ch b i b m tăcôngătác.ă

ng h m ch có hai m t công tác là c a

vào và c a ra, nên m i công vi c ph i ti năhànhătrongăđ
công b h n ch .ă
thiăcôngătaăth

ng h m nên t căđ thi

kh c ph c v năđ này,ăkhiăđàoăcácăh măt

ngăđ i dài thì khi

ng tìm thêm bi năphápăt ngăm t công tác b ngăcáchăđàoăthêmăh m

ph , nghách ho c gi ng kh iă l

ng l nă màă đi u ki nă đ a ch tă vàă đ a hình cho

phép.
Do hi nă tr

ng ch t h p l i ph i ti nă hànhă đ ng th i nhi u công vi c nên

ph iăđ m b o dây truy n công tác nh p nhàng, ch t ch đ ng b là bi n pháp tích
c căđ t ngăt căđ thi công.
C năđ c bi tăchúăỦăcôngătácăanătoàn,ăkhiăđ

ng h măđàoăsâuătrongăđ tăđáăd

l , d sinh b i trong khi khoan n mìn, ho c có th g păkhíăđ c có s n trong lòng
đ t ho căh iăđ c sau khi n ầănênăc n chú ý gi i quy t v năđ anătoànăchoăng
và thi t b làm vi c trong h m.

i


-4-

1.1.1 Ph

ngăphápăthiăcôngăđ

ngăh măvùngănúi

1.1.1.1 Khái ni măc ăb năthiăcôngăđ ng h m

Thiăcôngăđ ng h m là thu t ng g iăchungăchoăph
d ng,ă k ă thu t thi công và qu nă líă thiă côngă cácă đ
L a ch nă ph

ngăphápăthiăcôngăxâyă

ng h m và công trình ng m.

ngă phápă thiă côngă ch y u ph i d aă vàoă đi u ki nă đ a ch tă vàă đ a

ch t th yăv n,ăk t h p v i kíchăth

c m t c tăđ

ng h m chi u dài, ki u v , công

n ngăs d ngăvàătrìnhăđ k ăthu t thi công cùng m t s nhân t khác nghiên c u
cân nh c t ng h p l iă đ quy tă đ nh. D a vào tình hình t ngă đ tă màă đ
xuyên qua và s phát tri nă ph
phápăthiăcôngăđ
Ph
- Ph

- Ph
Ph

ngă phápă thiă côngă đ

ng h m có th phân lo iătheoăcácăph

ngăphápăthiăcôngăđ
ngăphápăm (Ph

ng h m hi nă nay,ă ph

ngă

ngăth căsauăđây:

ng h m trên núi:

ngăphápăkhoanăm ):

+ Ph

ngăphápăm truy n th ng

+ Ph

ngăphápăÁoăm i

ngăphápădùng máy đàoăcácălo i
ngăphápăthiăcôngăđ

ng h mănôngăvƠătrongăđ t m m:

- Ph

ngăphápădùngămáyăđàoăcácălo i

- Ph

ngăphápăđàoăl thiên

- Ph

ngăphápăt

- Ph

ngăphápăđàoăd

- Ph

ngăphápăđàoăng m nông

- Ph

ngăphápăkhiên

Ph

ng h m

ng liên t căd

iăđ t

in p

ng phápăthiăcôngăđ

- Ph

ngăphápăh chìm

- Ph

ngăphápăkhiên
K ăthu tăthiăcôngăđ

ng h măd

iăđáyăn

ng h m ch y u nghiên c u gi i quy tăcácăph

và bi năphápăk ăthu t c n thi t cho các lo iăph
trên (nh ăph

c:

ngăphápăthiăcôngăđ

ngăánă

ng h m nói

ngăánăvà bi năphápăthiăcôngăđào,ăti n sâu, che ch n, xây v ); Bi n

phápă thiă côngă khiă đ

ng h mă điă quaă cácă vùngă đ a ch tă đ c bi t nh :ă

tătr

ngă


-5-

n ,ăhangăđ ngăcaxto,ăđ t s t, cát ch y, t ngăđ t các khí mêtanầ;ăPh
ph

ngăphápăvàă

ngăth c thông gió, ch ng b i, phòngăkhíăđ c, chi u sang thông gió, cung c p

đi năn

căvàăph

ngăphápăđoăđ c giám sát, kh ng ch đ i v i các th yăđ i gi i

ch t c a h m.
Qu n lý thiă côngă đ
(nh ăl a ch năph

ng h m ch y u gi i quy t thi t k t ch c thi công

ngăánăthiăcông,ăbi năphápăk ăthu t thi công, b trí hi nătr

ng,

kh ng ch ti năđ , cung ng v t li u, b tríălaoăđ ng,ămáyămócầ)ăvàăm t s v n
đ khác qu n lý k ă thu t, qu n lý k ho ch, qu n lý ch tă l

ng, qu n lý kinh t ,

qu n lý anătoànầ
1.1.1.2 Ph ngăphápăÁoăm i ậ NATM
Trình t và nguyên t căc ăb năthiăcôngătheoăph ngăphápăÁoăm i
Trình t thiăcôngătheoăph ngăphápăÁoăm i (Hình 1.1)

Hình 1.1 Trìnhăt ăthiăcôngătheoăph

ngăphápăÁoăm i

Nguyên t căc ăb n c aăthiăcôngătheoăph ngăphápăÁoăm i
Nguyên t căc ăb n c aăthiăcôngătheoăph ng pháp Áo m i có th quy n p
nh ăsau:ăítălàmălayăđ ng, phun neo s m,ăch măchúăđoăđ c, nhanh chóng khép kín.
- ệtălàmălayăđ ng: Khi ti năhànhăđàoăm đ
s l nălayăđ ngăđ tăđá,ăc

ng h m, c n h t s c gi m thi u

ngăđ layăđ ng, ph măviălayăđ ng và th i gian layăđ ng


-6-

liên t c kéo dài. Vì th nênă dùngă máyă đàoă đ tă đáă màă khôngă dùngă ph
khoan n đ đào.ăKhiădùngăph

ngăphápăkhoanăn đ đào,ăc n ph i nghiêm kh c

ti n hành kh ng ch n pháă dùngă cáchă đàoă ti t di n l n;ă c nă c
ph

ngă phápă

lo iă đ tă đá,ă

ngăpháp đào,ăđi u ki n che ch ng l a ch n h p lí chi uădàiăđàoăsâuăm t tu n

hoàn;ăđ i v iăđ tăđáăt
che ch ng ph i kh nătr

năđ nh kém chi uădàiăđàoăsâuătu n hoàn nên ng n l i; vi c
ng theo k p m tăđào,ărútăng n th iăgianăđ đ tăđáăb bong

r i không che ch ng.
- Phun neo s m:ăSauăkhiăđàoăxongăc n che ch ng phun neo th i k đ u, làm
cho ng su tăđ tăđáăđiăvàoătr ng thái kh ng ch

năđ nh.ăLàmănh ăth , m t m t là

ta kh ng ch choăđ tăđáăbi n d ngăquáăđ mà sinh ra s t l m t năđ nh; còn m t
m tăkhácălàmăchoăđ tăđáăphátătri n bi n d ng v a ph i,ăđ phátăhuyăđ yăđ n ngă
l c t ch u t i c a mình. Khi c n thi t có th có bi n pháp che ch ngătr

- Ch măchúăđoăđ c: L yăph

c.

ngăphápăđoăđ c b ng máy ho c tr c quan và s

li uăđoăđ c b oăđ măđ đánhăgiáătr ng thái năđ nh c aăđ t đáă(ho căđ tăđáăđưăđ

c

gia c ho căphánăđoánăxuăth phát tri năđ ng thái c a chúng, nh măđi u ch nh k p
th i hình th c che ch ng,ăph

ngăphápăđàoăb i, b oăđ măthiăcôngăđ

c ti n hành

thu n l iăvàăanătoàn.ă oăđ c tr căđ a là m t tiêu chí quan tr ng c a lí lu n h m và
công trình ng m hi năđ i, là bi năphápăđ n m v ngăquáătrìnhăthayăđ iăđ ng thái
c aăđ tăđáăvàălàăc năc , s li uăđ ti n hành thi t k , thi công công trình.
- Nhanh chóng khép kín: m t m t là ch ph i dùng bi n pháp che ch ng b ng
phun bê tông ngay,ătránhăchoăđ tăđáăb bóc tr n dài ngày b gi măsútăc

ngăđ và

tính nă đ nh, nh tă làă đ i v iă đ a t ng m m y u d b phong hóa, còn m t khác
tr ng y uăh nălàăn u k p che ch ng b t kín thì không ch ng năkhôngăchoăđ tăđáă
bi n d ng mà còn làm cho l p che ch ng và t ngăđ t

vào tr ng thái c ngăđ ng

h p tác ch u l c t t v i nhau.
1.1.2 CôngătácăđƠoăh m
Thiăcôngăđ
và h t s c gi đ

ng h m là ph iăđàoăl yăđiăkh iăđ tăđáătrongăph m vi lòng h m
năđ nhăđ tăđáătrongăđ

tr ng nh tătrongăthiăcôngăđ

ng h m.ăNh ăv y,ăcôngătácăđàoălàăquană

ng h m và là công tác m u ch t.ăTrongăquáătrìnhăđàoă


-7-

đ

ng h mă đ tă đáă cóă n đ nh hay không ch y uă làă doă đi u ki nă đ a ch t công

trình c a b năthânăđ tăđá,ănh ngăvi căđàoăđ tăđáăc ngăcóă nhăh

ng tr c ti p và

tr ng y uăđ n tr ng thái năđ nh c aăđ tăđáăxungăquanh.ăVìăth , nguyên t căc ăb n
c aă côngă tácă đàoă h m là:ă Trênă c ă s b o đ m nă đ nhă đ tă đáă xungă quanhă ho c
gi m thi uălayăđ ngăđ năđ tăđáăvâyăquanh,ăl a ch năph

ngăphápăđàoăvàăph

ngă

th c ti n sâu, tìm m i cách nâng cao ti năđ đàoăsâu.
M c này ch y u gi i thi uăph

ngăphápăthiăcôngăđàoăh m,ăph

đàoăti n sâu và nguyên t c l a ch n chúng, cùng v i vi c gi i thi uăt
ti tăph

ngăphápă
ngăđ i chi

ngăth căđàoăsâuăb ng khoan l n phá.

1.1.2.1 Ph ngăphápăđƠoăh m
Trongăthiăcôngăđ ng h m,ăph
tr ng y u nhăh

ngăphápăđàoălàăm t trong nh ng nhân t

ngăđ năđ tăđáăvâyăquanh.ăVìăth , khi l a ch năph

ngăphápăđàoă

c n ti n hành phân tích t ng h p các nhân t cóăliênăquanănh :ăhìnhăd ng m t c t
đ

ng h m to hay nh ,ăđi u ki năđ a ch t công trình c aăđ tăđáăxungăquanh,ăđi u

ki n che ch ng, yêu c u v th i h n, chi uădàiăcôngătr

ng,ăn ngăl căc ăgi iăđ

trang b , tính kinh t ầătrênăc ăs phânătíchăđóăl a ch năđ dùngăph

c

ngăphápăđàoă

thíchăđáng.ăNh tălàăđi u ki n che ch ng thích ng v i nó.
Ph

ngă phápă đàoă đ

ng h m th c t là ch ph

hình. Theo tình hình các b ph n m t c tăđ
phápă đàoă toànă m t c t, ph

ngă phápă đàoă h m thành

ngăđàoăcóăth chiaăraălàm:ăph

ngă phápă đàoă b că thang,ă ph

ngă

ngă phápă đàoă t ng b

ph n.
Ph

ngăphápăđƠoătoƠnăm t c t
Ph ngăphápăđàoătoànăm t c t là ch cách theo thi t k đàoătoànăm t c tăđ

hình thành h m.
u khuy t đi m c a ph
a.

ng pháp đào toàn m t c t:

àoătoànăm t c tăcóăkhôngăgianăăcôngătácăt

côngăc ăgi iăhóaăđ ng b lo i l n, t căđ thiăcôngăt

ngăđ i l n thích h p v i thi
ngăđ i nhanh và do ch có

m t m t công tác nên r t ti n cho vi c t ch c và qu n lí thi công. Nói chung, nên
t ngăc

ng s d ngăph

ngăphápăđàoătoànăm t c t.ăNh ngăm tăđàoăt

tính năđ nh c aăđ tăđáăgi m th p và m iăl

ng tu năhoànăcôngătácăăt

ngăđ i l n,
ngăđ i l n


-8-

vì v y yêu c uă n ngă l că đào,ă n ngă l c xu tă đ tă đáă vàă n ngă l c che ch ngă t
ngăt

ngă

ngăđ i m nh.
b. S d ngăđàoătoànăm t c t s cóăđ

t s gi a di n tích m t c t và s th

ct s

th

căđàoăm t c t khá l n (t c

căđàoăsâu) có th đ tăđ

khá t t, v l i s l n ch năđ ngăđ i v iăđ tăđáăxungăquanhăt
nă đ nhă đ tă đá.ă Nh ng,ă c

c hi u qu n phá

ngăđ i ít, có l i cho

ngă đ m i l n ch nă đ ng khá m nh, vì th yêu c u

kh ng ch ch t ch thi t k n phá, nh tă làă đ i v iă vùngă đ tă đáă cóă tínhă nă đ nh
t

ngăđ i kém.
Dùng ph

ng pháp đào toàn m t c t c n chú ý các vi c sau:

a. i u tra rõ tìnhăhìnhăđ a ch tătr
bi năphápăđ i phó (bao g măthayăđ iăph

c m tăđào,ăt ng th i gian chu n b t t các
ngăphápăthiăcông)ăđ b oăđ m thi công

an toàn. Nh t là c năchúăỦăđ năcácăđi u ki năđ a ch t x uăđiăphátăsinhăđ t xu tănh ăă
dòng bùn ch y,ăđáăch y ng m.
b. Máy móc thi t b s d ng cho m i dây chuy n công tác c n ph iăđ ng b
đ phátăhuyăđ yăđ hi u su t s d ng c a máy móc thi t b và d ti n hành ph i
h pă năkh p gi a các dây chuy n, v iăđi u ki năđ m b o an toàn và năđ nh cho
thiăcôngăđ

ng h m, nâng cao t căđ thi công.

c. T iăvùngăđ tăđáăm m y u nát v n, khi s d ngăph
m t c t, c năt ngăc

ngăphápăđàoătoànăb

ng công tác thi t k và ki m tra ho tăđ ngăcácăph

ngăphápă

đ i v i công tác b tríăthiăcông,ăchoăđ n c côngătácăđoăđ c và giám sát kh ng ch
đ ngătháiăđ tăđáăsauăkhiăđưăđ
Ph

c che ch ng.

ngăphápăđƠoătheoăb c thang
Ph ngăphápăđàoătheoăb căthangălàăph

ra làm 2 n a: n a trên, n aăd

i và dùng hai l năđàoăđ hình thành.

u đi m và khuy t đi m c a ph
a.ăPh

ngăphápăđemăchiaăm t c t thi t k

ng pháp đào b c thang:

ngăphápăđàoătheoăb căthangăcóăkhôngăgianăcôngătácăđ yăđ và có t c

đ thi công khá t t.ăNh ngăkhiăthiăcôngăb ph n trên thì b ph năd
tr .

i có ph n c n


-9-

b.

àoă theoă b că thangă tuyă t ngă thêmă s l nă layă đ ngă đ i v iă đ tă đáă vâyă

quanh,ănh ng b c thang có l i v

năđ nh m tăđào,ănh t là khi b ph nătrênăđ

che ch ngăsauăkhiăđàoăxongăthiăcôngă b ph năd
c nă chúă Ủă khiă đàoă b ph nă d

is t

i tránh làm nhă h

c

ngăđ iăanătoàn,ănh ngă

ngă đ n tính nă đ nh c a b

ph n trên.
Khi đào theo b c thang c n chú ý các vi c sau:
- Chi u dài b c thang c năthíchăđáng.ăTheoăchi u dài b c thang chia ra làm 3

lo i: b c dài, b c ng n, b c nh . L a ch n lo i b c thang nào c nă c nă c vào 2
đi u ki nă sauă đ xácăđ nh:ă i u ki n th 1 – Yêu c n th i gian hình thành khép
kín che ch ng th iă kìă đ u,ă đ tă đáă càngă nă đ nh kém, yêu c u th i gian khép kín
càng ng n;ă i u ki n th 2 – Khi thi công n a m t c t trên, yêu c u không gian
l n hay nh c n cho máy móc thi t b đào,ăcheăch ng xu tăđ tăđá.
- Gi i quy t v nă đ c n tr l n nhau gi a n a trên và n aă d
nh c năb n h p v i m t m tăđàoăsâuăđ
b n thi công kéo r ngăra,ăv

i. B c thang

c ti năhànhăđ ng b ; b c thang dài v c ă

ngănhauăít;ănh ngăb c thang ng n c n tr nhauăt

đ i l n, c n chú ý t ch călaoăđ ng.ă

i v i các lo iăđ

ng h m ng n có th đàoă

thông n a m t c t trên xong m i ti n hành thi công n a m t c tăd
- Khiăđàoă b ph năd

ngă

i.

i, c n chú ý năđ nh cho b ph n trên. N uăđ tăđáăcóă

tính năđ nh t t thì có th phânăđo năđàoătheoăth t ; n uăđ tăđáăcóătínhă năđ nh
x u thì c n rút ng n s th

căđàoăsâuătheoătu n hoàn

b ph năd

đ nhăcàngăkémăthìăđàoăxenăk bên trái và bên ph i ho cătr

i, n u tính n

cătiênăđàoărưnhăgi a

ti păsauăđàoăhaiăbênăcánh.
Ph

ngăphápăđƠoăt ng b ph n
Làăph ngăphápăchiaăm t c t ra t ng b ph n và d n d n t oăthànhăđ

h măvàăđàoătr
tr

c m t b ph nănàoăđóăchoănênăc ngăcònăg iălàăph

c m t hào d n.ăCácăph

hào d nă d

i;ă ph

ngăphápăth

ngă phápă đàoă tr

ngădùngălàăph

c hào d nă trên;ă ph

d năbênăváchăđ năho căđôi.
u và khuy t đi m c a ph

ng pháp đào t ng b ph n:

ng

ngăphápăđàoă

ngăphápăđàoăd n trên và
ngă phápă đàoă tr

c hào


-10-

-

àoăt ng b ph n, do vi c gi m nh kh uăđ chi u r ng c a m t hào d n

có th làmăt ngărõăr t tính năđ nhăt

ngăđ i c aăđ tăđáăvâyăquanhăhàoăd n và ti n

hành che ch ng c c b , vì v yăph

ngăphápănàyăch y u thích h p v iăđ

cóăđ tăđáăm m y u v n nát ho căđ

ng h m có m t c t thi t k t

t ng b ph n do m tăcôngătácăt

ng h m

ngăđ i l n.ă àoă

ngăđ i nhi u, các dây chuy n c n tr nhau khá

l nă vàă làmă t ngă s l nă xáoă đ ngă đ tă đá,ă n uă dùngă ph

ngă phápă đàoă sâuă b ng

khoan n thì càng b t l i cho tính năđ nh c aăđ tăđá,ăkhóăkh năv t ch c qu n lí
thi công càng nhi u.
- Hào d năđ

căđàoăv

tălênătr

c, có l i cho vi căth mădòătìnhăhìnhăđ a ch t

đ x lí k p th iănh ngăn u dùng m t c t hào d n quá nh thì t căđ thi công s
khá ch m.
Khi dùng ph

ng pháp đào t ng b ph n c n chú ý các vi c sau:

- Do m t công tác nhi u, c n tr l n nhau khá nhi u, c n chú ý t ch c ph i
h p, th c hi n th ng nh t ch huy.
- Doăđàoănhi u l n làmălayăđ ngăđ tăđáăm nh không l i cho tính năđ nh c a
đ tăđá,ăc năđ c bi tăt ngăc

ng kh ng ch khiăđàoăb ng khoan n .

- C n h t s cătìmătòiăđi u ki n gi m thi u s l n chia nh , t n d ng kh n ngă
dùngăđàoătheoăm t c t l n.
- Khiăđàoăph năd

i,ăđ u ph i chúăỦăđ

năđ nh các che ch ng ho c v xây,

gi m thi uă layă đ ng và phá ho iă đ i v i v xâyă đ tă đáă vàă cácă cheă ch ng

ph n

trên, nh tălàăkhiăđàoăb i b ph n cánh bên c a h m.
1.1.2.2 Ph ngăth căđƠoăsơuăvƠăphơnăc păđá

Ph ngăth căđƠoăsơu
Ph ngăth căđàoăsâuătrongăthiăcôngăđ ng h m là ch ph
vàă đàoă đ tă đáă điă trongă ph mă viă đ

ng h m hào d n.ă Ph

ngăth c phá v n

ngă th că đàoă sâuă cóă 3ă

lo i:ăđàoăsâuăb ng khoan n ,ăđàoăsâuăb ngămáyăđàoăm tăcàng,ăđàoăsâuăb ng công
nhân.ă Nóiă chung,ă đ

ng h mă trênă núiă th

ngă dùngă ph

ngă phápă đàoă sâuă b ng

khoan l mìn và n phá.
-

àoă sâuă b ng khoan l mìn và n phá là dùng thu c n phá v nham th

trong ph m vi hào d n.ăPh

ngăphápănàyălàmălayăđ ng và phá ho iăđ tăđáăt

ngă

-11-

đ i l n, có khi do ch năđ ng n pháălàmăchoăđ tăđáăsinhăs t l , cho nên thích h p
v iăđ

ng h mătrongăđá.ăNh ngădoăphátătri năk ăthu t kh ng ch n phá nên ph m

vi ng d ngăph

ngăphápăn pháănàyăc ngăd n d n m r ngăraănh :ăDùngăph

phápănàyăđ n pháălàmăt iăđáăm măvàăđ t r n.ăPh

ngăphápănàyălàăph

ngă

ngăth c

dùngăđàoăh m trên núi.
-

àoăb ngămáyăđàoăm tăcàngăvàăđàoăsâuăb ngănhânăcông:ă àoăsâuăb ng máy

đàoăm tăcàngăvàăđàoăb ngănhânăcôngăđ uădùngăph
nát nham th trong ph măviăđ

ngăth căc ăgi iăđàoăb i phá

ng h măđ đ aăraăngoài.ă àoăsâuăb ng máy m t

càng s d ng cácă đ u c t g t l p trên giá máy có th diă đ ngă đ

că đ phá nát

nham th ;ăđàoăsâuăb ng nhân công là dùng búa khoan ch th p, khoan gió và công
c đ nă gi nă khácă đ đàoă vàă đ aă đ tă đáă đi.ă àoă b ngă máyă đàoă m tă càngă vàă đàoă
b ngănhânăcôngălàmărungăđ ng và phá ho iăđ tăđáăvâyăquanhăt
r t thích h p v iăcácăđ

ng h măcóăđáăm măvàăcácăđ

ch đ tăđáăcóătínhă năđ nhăt

ngăđ i ít cho nên

ng h măđ t nói chung v i

ngăđ i kém.

Khoan l mìn n phá c n các thi t b khoan l chuyên dùng và tiêu hao nhi u
thu c n , và ch có th phân ra t ngăđo năđ đàoăsâu.ăMáyăđàoăsâuăm t càng có
th đàoăsâuăliênăt cănh ngăch thích h păđ
b ng nhân l c t căđ ch m,ăc
Trongă thiă côngă đ
y u nhă h
ch năph
ph măviăđ

ngă đ nă đ

ng h măcóăđáăm măvàăđ t.ă àoăsâuă

ngăđ laoăđ ng l n.

ng h m b ngă ph

ngă th că đàoă sâuă làă m t nhân t tr ng

nă đ nh c aă đ tă đáă vâyă quanh.ă Vìă v y khi quy tă đ nh l a

ngăth căđàoăsâuăc năc năc vàoăđ c ng r n c aăđ tăđáăc năđàoătrongă
ng h m và m căđ làmărungăđ ng c aăcácăph

ngăth căđàoăsâuăkhácă

nhauăđ i v iăđ tăđáătrongăh m, tính năđ nh c aăđ tăđá,ăđi u ki n che ch ng,ăn ngă
l c thi t b máy móc, tính kinh t và m t s nhân t t
t ng h p phân tích, l a ch nă đ
ph

că ph

ngăth c khoan l mìn n pháălàmăph

ngă quană khácă ti n hành

ngă th că đàoă sâuă xácă đáng.ă Khiă l a ch n
ngăth căđàoăsâu,ăthìăph i chú ý có bi n

pháp kh ng ch n pháă đ gi m thi uă rungă đ ng phá ho iă đ i v iă đ tă đáă xungă
quanh và nhăh
Phân c păđ tăđá

ngăđ n h th ng che ch ng v a m i l p xong.


-12-

Khi l a ch nă ph

ngă th că đàoă sâu,ă khôngă nh ng c n xem xét tính nă đ nh

c aăđ tăđáămàăcònăc n ph i xem xét tính kiên c t c là m căđ đàoăsâuăkhóăhayăd
c aă đ tă đáă trongă đ

ng h m.ă Trongă côngă trìnhă đ

ng h mă c nă c vào m c khó

hay d khiăđào.
1.1.2.3 Khoan l mìn n pháăđ đƠoăsơu
Máy móc công c khoan l
Máyăkhoanăđáăth ng dùngătrongăcôngătrìnhăđ

ng h m g m có máy khoan

đáă ch y b ng s că gióă vàă máyă khoană đáă ch y b ng th y l c. Ngoài ra còn máy
khoană đáă ch yă đi nă vàă máyă khoană đáă ch yă dieselă nh ngă t

Nguyên lí công tác c aăchúngăđ u là l i d ngăl

ngă đ i ít s d ng.

i khoan g năvàoăđ uăm iăkhoană

quay và xung kích l păđiăl p l i phá nát v n nham th ch t o thành l . Các lo i máy
có th quaăđi u ch nh l c xung kích to hay nh và t căđ chuy năđ ng thích h p
v iăđ c ng c aăđ tăđá,ăđ đ tăđ

c hi u qu đ c l t t nh t.

M i khoan và cán khoan
M iăkhoanăđ

c tr c ti p l păvàoăđ u cán khoan (lo i tháo l p) ho căđ

đ nhă vàoă đ u cánh khoan (lo i c đ nh),ă đuôiă cánă khoană đ
khoan,ăđ uăm iăkhoanăđ
đ

căhànăl

cc

c l pă vàoă đ u máy

i khoan b ng thép h păkimăcóăđ c ng và ch u

c mài mòn cao.

Theo hình d ng c aăchúng,ăl

phi n liên t căvàăl
L

i khoan có th phân ra làm 2 lo i:ăL

i khoan

iăkhoanăr ngăc t (không liên t c).

i hình d ng phi n liên t c l iăđ

nh t); lo i hình + (ch th p);ăl

c phân ra m y lo i: lo i hình ch - (ch

iăr ngăc tăphânăra:ăr ngăhìnhăc u,ăr ngăqu chùy,

r ngăhìnhăchêmầ
L

i khoan liên t c hình phi n ch nh t (-) ch t o và tu s aăđ năgi n,ăn ngă

l c thích ng v iăđáăr t t t, thích h p v i lo i máy khoan ch y b ng s c gió công
su t nh , r t h p v i vi c khoan l mìn trong lo iăđáăc ng v a tr xu ng, song t c
đ khoan r t ch m và trong lo iăđáăcóănhi u v t n t thì d b k t khoan.
L

i khoan hình phi n liên t c hình ch th pă(+)ăvàăl

t o và tu s aăt

iăkhoanăr ngăc t ch

ngăđ i ph c t p, thích h p v i các máy khoan l n ch y b ng s c

gió ho c th y l c công su t và t n s t

ngăđ iăcaoădùngăđ khoan l mìn trong


-13-

các nham th ch, nh t là trong các lo iăđáăcóăđ c ng cao ho c nhi u khe n t, hi u
qu r t t t và t căđ c ngănhanh.
ng kính c aă m iă khoană th

ng dùng khoan l mìn có: 38mm, 40mm,

42mm,ă45mm,ă48mm,ầ M iăkhoanădùngăđ khoan l mìn còn có lo iăđ

ng kính

đ tă đ n 102mm, th m chí còn l nă h n.ă M iă khoană vàă cánă khoanăđ u có l phun
n

c,ăn

c có áp su t có th thông qua l đóăđ cu n s ch b i khoan.

T căđ khoan l mìn ch u nhăh

ng c a các nhân t sauăđây:ăt n s xung

kích; công xung kích; hình th căm iăkhoan;ăđ
và ch tăl

ng kính l khoan;ăđ sâu l khoan

ngăđáầăNgoàiăraătrìnhăđ l p ráp gi aăm iăkhoanăvàăcánăkhoan,ăgi a

đ u máy và cán khoan và ch tăl

ng cán khoan to hay nh c ngă nhăh

chuy n l c c a công xung kích. N u l părápăkhôngăsítăsao,ăđ
vàăđ

ngăđ n

ng tr c cán khoan

ng tr căđ u máy khoan không trùng h p ho căcánăkhoanăcóăđ c ng nh ,

cánăkhoanăh iăto,ăđ u có th t n hao công xung kích và làm gi m t căđ khoan l .
Máy khoan ch y b ng s c gió
Máy khoan ch y b ng s căgióăth

ng g i là máy khoan gió. Máy ch y b ng

s căđ y c aăkhíănén.ăMáyăcóă uăđi m là k t c uăđ năgi n, ch t o và tu s aăc ngă
d dàng, thao tác ti n l i, s d ngă ană toàn.ă Nh ngă vi c cung ng khíă nénă t
đ i ph c t p, hi u su t máy th p,ătiêuăhaoăn ngăl

ngă

ng l n, t p âm nhi u. So v i

máy ch y b ng th y l c thì t căđ ch măh n.
Máy khoan th y l c
Máyăkhoanăđáăth y l c ph i dùng s căđi n ch yăb măcaoăápăd u, thông qua
c i bi năđ

ng d u, khi n cho pít tông v năđ ng qua l i th c hi n tác d ng xung

kích.
V t li u phá n
Trong h m g păđáăph i s d ngăph
lý c aăph

ngăphápăkhoanăl mìn phá n . Nguyên

ngăphápălàăl i d ng khi thu c n trong l mìn, sóng xung kích và v t

do n phá sinh ra t o nên công phá nát nham th trong ph m vi h m.
Trongăcôngătrìnhăđ
mưnăcácăđi u ki n sau:

ng h m, nói chung khoan n phá n yêu c u ph i th a

-14-

- Khuônăđàoăph iăđ uăđ n h p quy t c, m t b ng ph ng,ăl

ngăđàoăquáăm c

ph i h păquyăđ nh;
- Ph m vi b n pháătácăđ ng nh đ đ m b o cho nhan th ch trong h m n
đ nh
to nh c aăđáăsauăkhiăn ra tích h p, ph măviăđáăb năraăt

-

ngăđ i t p

chung, phù h p v i yêu c u b căđá.
-L

ng khoan l vàăl

-

phòngălàmăh ăh ng thi t b xung quanh, gi m thi u ô nhi mămôiătr

nh t làămôiătr

ngăn

ng v t li u tiêu hao ít

c.

V n chuy năđ tăđá
aăđ tăđáăraălàăm tătrongănh ngăkhâuăcôngătácăc ăb n c aăthiăcôngăđ
h m.ă

ng,

ng

aăđ tăđáăraăchi m kho ng 40% - 60% th i gian trong m t tu n hoàn, vì th

n ngăl căđ aăđ tăđáăraă nhăh
Khi l a ch năph

ng r t l n đ n t căđ thi công.

ngăth căđ aăđ tăđáăraăc n cân nh c t ng h p các nhân t

cóăliênăquanăđ i v i h m ho c m t c tăđ
ch tăđ tăđá,ăl

ng h măđàoăl n hay nh ,ăđi u ki năđ a

ngăđâòăm t l n,ăn ngăl cămáyămócăđ ng b , yêu c u v tính kinh t

và th i gian thi công.
Công tác v n chuy năđ tăđá có th chia là ba khâu: b c xúc, v n chuy n,ăđ

đ tăđá.
B căđ tăđáă
Tính toán kh i l

ng đ t đá phá ra

Th tích c aăđ tăđáăt i,ăcóăth đ

c tính b ng công th c sau: Z=ăR.∆.L.S

Trongăđó:ă
- Z:ălàăl

ngăđ tăđá phá n ra sau m i tu n hoàn

- R: là h s r i c a nham th
- ∆: là h s đàoă quáă m c, d a vào ch t n pháă đ đ nh,ă th
1.15÷1.25 (xem b ng 1.1)
- L: là s th

căđàoăsâuătheoătu n hoàn thi t k (m)

- S: là di n tích m t c tăđào

ng l y b ng


-15-

Lo i nhan th ch

I

Tênăđ tăđá

Cát h t

H s r iR

1.15

II
t ch t sét
1.25

S i l n cát
1.3

t sét c ng
1.35

III

IV

V

VI

á

á

á

1.6

1.7

1.8

á
1.85

B ng 1.1 H s r i c a nham th
Ph

ng th c b c đ t đá
Ph

ngăth c b căđ tăđáăcóăth dùng máy móc hay công nhân. Dùng nhân

công b căđ tăđáăthìăt n nhi u s călaoăđ ng, t căđ ch m, nên dùng các h m ng n
ho c các h m có m t c t nh . Dùng máy móc b că đ tă đáă thìă t că đ nhanh, th i
gianăthaoătácăđ

c rút ng n,ănh ng v n c n có m t s nhân công h tr .

V n chuy n
V n chuy n trong h m khi thi công có th chia ra làm hai lo iăph

ngăth c:

v n chuy n b ng ray hay v n chuy n không b ng ray.
i v i v n chuy n không b ng ray thì l iăđ

c dùng ph bi n, ph n l n là

ô tô ho c công nông ch y b ng d uădiezel,ăđiăl i b ng bánh l p và t đ . Vi c l a
ch n xe v n chuy n không ray c n cân nh c ph i h p v i máy b căđ tăđá, nh t là
n ngăl c nh măđ ng b phát huy hi u su t công tác c a b n thân m i lo i máy.
Trongă đ

ng h mă đ

c b tríă thêmă cácă ngáchă tránhă xe,ă quayă đ uă đ đámă

b o thu n ti n khi v n chuy n v t li u,ăđ tăđáăthiăcông.

1.1.3 Côngătácăcheăch ngăl năđ u
1.1.3.1 Khái ni măc ăb n v che ch ng l năđ u
Sauă khiă đàoă đ ng h m xong tr khi nham th ch hoàn toàn t
không c n che ch ng ra thì

ch nham th chăkhôngăđ kh n ngăt

nă đ nh,
năđ nh c n

ph i che ch ng m i có th làm cho nhan th chăđiăvàoătr ng thái năđ nh,ănh ăv y

g i là che ch ng l năđ u. Khi c n thi t, còn ph i ti n hành phun v a gia c nhan
th ch và b tăn

c,ăsauăđó m i có th đàoăti p,ănh ăv y g i là c iăđ a t ng.

Che ch n l năđ u là bi n pháp công trình b oăđ m năđ nh và an toàn cho
đ

ng h m trong th i gian thi công. Che ch ng l năđ u ch y u dùng neo và phun

bêătôngăđ che ch năviănham,ăđóălàăhìnhăth căvàăph
nh tăvàăth

ng th y nh tătrongăcôngătrìnhăđ

ng th c che ch ngăc ăb n

ng h m hi năđ i.


-16-

Che ch ng l năđ u thi công xong s ch thành m t b ph n c a k t c u ch u
t iăcóătínhăv nhăc u. Nó s cùng vi nham c u thành h th ng k t c uăđ

ng h m

ch u t iă v nhă c u. V đi m này, che ch ng l nă đ u khác v i h th ng b ng c u
ki n thép g đưădùngătrongăph

ngăphápăthiăcôngătruy n th ng. H th ng b ng c u

ki năkhiăghépăkhuônăđ v h măth

ng ph i tháo d , t c không dùng làm k t c u

ch u t iăv nhăc uămàăđóăch là h th ng t m th i.
1.1.3.2
căđi m công trình che ch ng b ng phun neo
Tính linh ho t: Che ch ngăb ngăphunăneoălàăm t hình th c che ch ngăđ

c

ti n hành ghép các b ph n che ch ng m tăcáchăthíchăđángănh :ăPhunăbêătông,ăl p
neo, m ng c tă thépầchúngă c ngă cóă th s d ngă đ nă đ c hay có th s d ng t
h p.
Tính k p th i: Che ch ng b ng phun neo có th nhanh chóng phát huy tác
d ng che ch ng sau khi thi công xong, không ch đ

c bi u hi n v m t th i gian,

t că làă phună bêă tôngă vàă gàiă neoă đ uă cóă tínhă n ngă ch u t i s m, khi nào c nă đ n
chúng, chúng s phát huy tác d ng mà còn th hi n v m t không gian, t c là phun
bê tông và c m neo có th trên m m că đ l n, bám th t sát m tă đàoă thiă công,ă
th m chí có th dùng neo ti n hành che ch ngătr

călúcăđào.

Tính dán ch t: Phun bê tông có th làm cho toàn b nham th ch xung quanh
h m dính ch t v iă nhau,ă doă đóă màă ch ng l iă đ

c l c c t và l că tr

ngă n gi a

các kh iăđáăd c theo các vi t n t. V m t k t c u toàn kh i thì phun bê tông bù
đ p các khe h trên vách h m làm cho vách h m, làm cho vách h mătrònătr nh,ădoă
đóăgi măđ

c ng su t t p chung.

Phun bê tông còn có th làm cho neo và m ng c tă thépă t ngă thêmă tácă d ng neo
gi ,ădoăđóăt ngăc

ng s g n k t neo h u hi uăđ che ch ngăđ i v i nham th ch

vây quanh, th hi n rõ nham th ch k t h p che ch ngă “nh t th hóa”.ă óă làă t ă
t

ng phân tích s c b n và thi t k k t c u c aăđ

ng h m hi năđ i.

Tính thâm nh p: Neo có th thâm nh p vào trong lòng nham th ch

m tăđ

sâu nh tăđ nh, có tác d ng gi nham th ch. Tác d ngăđóălàăhi u qu c a h th ng
neoă theoă h

ngă đ

ng kính có m tă đ nh tă đ nh. H th ng neo trong vi nham,


-17-

hình thành m t khu neo gi đ
su tăc ngăcóăth đ
đ

cănângăcaoăvàăt ngăc

ng, tr ng thái phân b

ng

c c i thi n.ăN ngăl c ch u t i và tính năđ nh c aăchúngăc ngă

c nâng cao rõ r t.ăKhiăđóătínhă năđ nh c aăđ

ng h m th c t làădoăn ngăl c

ch u t iăvàăn ngăl c năđ nh c a các khu neo gi .
Tính m m: Che ch ng b ng phun neo là cách che ch ng mang tính m n.
Neo có th đi u ti t bi n d ng c a vi nham m tăcáchăt
viănhamăđ

ngăđ i ti n l i, cho phép

c bi n d ng h u h n,ăcóăngh aălàăchoăphépăkhuăbi n d ng d o c a vi

nhamăcóăđ phát tri n thíchăđángănh măphátăhuyăn ngăl c ch u t i c a vi nham.
Tính khép kín: Phun bê tông có th b t kin vi nham m t cách toàn di n và
k p th i, sau khi b t kín không ch làmăng năch n khí măvàăn
vi nham, gi m thi u nham th ng mă n

c hóa m mă vàă tr

c xâm th căđ i v i
ngă n ,ă màă cònă ng nă

ch n bi n d ng c a vi nham m t cách có hi u qu , làm cho vi nham s măđiăvàoă
tr ng thái có ngót đ yăđ .
1.1.3.3 Phun bê tông
Phun bê tông là m t lo i k t c u ch ngăđ ki u m i,ăc ngălàăm t lo i công
ngh m i.ă Ng

i ta s d ng máy phun bê tông theo m t trình t h n h p nh t

đ nh,ădùngăbêătôngăđáănh tr n thêm ch t ninh k t nhanh phun vào b m tăváchăđáă
s nhanh chóng c k t thành m t t ng k t c u ch ng gi ,ădoăđóămàăphátăhuyătácă
d ng b o v đ i v i vi nham.
Phun bê tông có th dùng đ ch ngăđ t m th iăhayăv nhăc u đ i v i công
trình h m trong vi nham lo iă IIă đ nă V,ă c ngă cóă th cùng v i các lo iă neo,ă l

i

thép, vòmăthépầthànhăm t k t c u ch ngăđ ph c h p. Phun bê tông có tính linh
ho t r t l n, có th c năc nhu c u mà chia nhi u l năđ t ngăb dày. Ngoài vi c

dùng cho công trình ng măra,ăphunăbêătôngăcònăđ
k t c uă t ngă c

ngă nh :ă phòng h

c ng d ng r ng rãi cho các

mái ta luy, gia c

đêă đ p, phòng h

h

móngầc a các công trình trên m tă đ t.ă Theoă đàă nghiênă c u phát tri n và ng
d ng nguyên v t li u phun bê tông, ch t ninh k t nhanh là các ch t ph gia khác,
công ngh thiăcôngăc ăgi i, phunn bê tông cho dù v m t v t li u m i, hay công
ngh thi công m iăđ u càng có ti năđ phát tri n r ng l n.


-18-

Các lo i công ngh phun bê tông:
Phun khô làă đemă c t li u,ă xiă m ngă vàă ch t ninh k t nhanh, theo t l nh t
đ nh tr năkhôăđ ngăđ u,ăsauăđóăđ vào máy phun, dùng khí nén làm cho v t li u
tr n khô trong ng cao su
h păn

tr ngătháiătreoăl ăl ngăđ aăt iăsúngăphun,ăsauăđóăh n

c cao áp t i mi ng phun, v i t căđ r t cao phun vào m t nham t ng.

S đ công ngh phun (Hình 1.2):

Hìnhă1.2ăDâyătruy năcôngăngh ăphunăkhô,ăphună m
căđi m c a công ngh phu khô là sinh b i l n,ăl ngăđànăh i l n,ăđi u

Nh
khi nă n

c phun ph thu c vào tay ngh c a công nhân đi u khi nă vană n

c.

Nh ngă uăđi mămáyămócăđ năgi n, r a máy và x lý s c d dàng.
Phun m làă cáchă coă thêmă ítă n
t,ăsauăđóătr năxiăm ngădoăđóăgi măđ
côngătr

ng ch y uăth

Phun
máyă phună

c vào c t li u, làm cho chúng

d ng m

c b i trong quá trình phun. Hi n nay, trên

ngădùngăcôngăngh phun bê tông m.

t làăđemăc t li u,ăxiăm ngăvàăn

c theo t l thi t k tr năđ u, dùng

tă đ aă bêă tôngă đ nă đ u phun, t iă đóă raă thêmă ch t ninh k t nhanh và

phun ra dây chuy n công ngh .
S đ dây truy n công ngh (Hình 1.3):