Giá trị pháp lý của văn bản công chứng luận văn ths luật 60 38 01 04 pdf

Giá trị pháp lý của văn bản công chứng
Đỗ Đức Hiển
Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nội
Luận văn Thạc sĩ ngành : Luật; Mã số : 60 38 01 03
Người hướng dẫn : PGS. TS. Nguyễn Minh Mẫn
Năm bảo vệ : 2013
Abstract : Làm rõ và có hệ thống hơn cơ sở lý luận về giá trị pháp lý của văn bản
công chứng. Phân tích nội dung, đánh giá thực trạng pháp luật về giá trị pháp lý của
văn bản công chứng, những bất cập, hạn chế, nhất là trong việc áp dụng pháp luật
trên thực tế còn nhiều vướng mắc, chưa phù hợp. Đưa ra những luận cứ khoa học,
giải pháp mang tính trước mắt và lâu dài, cũng như hướng sửa đổi các quy định của
pháp luật để hoàn thiện pháp luật về giá trị pháp lý của văn bản công chứng: Nâng
cao nhận thức về công chứng; Hoàn thiện quy định của Luật Công chứng về giá trị
văn bản công chứng; Xây dựng và hoàn thiện cơ chế bảo đảm giá trị thi hành của
văn bản công chứng ...
Keywords: Văn bản công chứng; Công chứng; Giá trị pháp lý; Pháp luật Việt Nam
Content

1


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
MỞ ĐẦU

Chương 1:

1

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG CHỨNG, VĂN

7

BẢN CÔNG CHỨNG

1.1.

Nguồn gốc, khái niệm và đặc điểm của công chứng

7

1.1.1. Nguồn gốc và các hệ thống công chứng trên thế giới

7

1.1.2. Khái niệm công chứng

15

1.1.3. Đặc điểm công chứng

23

1.2.

Khái niệm và đặc điểm của văn bản công chứng

27

1.2.1. Khái niệm văn bản công chứng

27

1.2.2. Đặc điểm của văn bản công chứng

31

Chương 2:

GIÁ TRỊ PHÁP LÝ CỦA VĂN BẢN CÔNG CHỨNG VÀ

38

THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM
VỀ GIÁ TRỊ PHÁP LÝ CỦA VĂN BẢN CÔNG CHỨNG

2.1.

Một số vấn đề chung về giá trị pháp lý của văn bản công chứng

38

2.1.1. Giá trị chứng cứ không phải chứng minh của văn bản công chứng

38

2.1.2. Về giá trị thi hành của văn bản công chứng

43

2.2.

46

Sự hình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về giá trị
pháp lý của văn bản công chứng

2.2.1. Về giá trị pháp lý của văn bản công chứng trong các văn bản

46

pháp luật ở giai đoạn trước khi Luật Công chứng được ban hành
2.2.2. Về giá trị pháp lý của văn bản công chứng trong Luật Công

50

chứng và các văn bản có liên quan
2.3.

Một số hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật và thực tiễn

55

bảo đảm giá trị pháp lý của bản công chứng
2.3.1. Nhận thức về công chứng

55

4

2.3.2. Về quy định pháp luật về giá trị pháp lý của văn bản công chứng

56

2.3.3. Về cơ chế, thủ tục bảo đảm thực thi quy định về giá trị thi

61

hành của văn bản công chứng
2.3.4. Về một số quy định pháp luật có liên quan tác động tới giá trị

64

pháp lý của văn bản công chứng
Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÁC QUY

73

ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ GIÁ TRỊ PHÁP LÝ CỦA
VĂN BẢN CÔNG CHỨNG

3.1.

Định hướng chung

73

3.2.

Về các giải pháp hoàn thiện pháp luật về giá trị văn bản công chứng

78

3.2.1. Nâng cao nhận thức về công chứng

78

3.2.2. Về hoàn thiện quy định của Luật Công chứng về giá trị văn

80

bản công chứng
3.2.3. Xây dựng và hoàn thiện cơ chế bảo đảm giá trị thi hành của

83

văn bản công chứng
3.2.4. Về các vấn đề có liên quan, tác động đến giá trị pháp lý của

85

văn bản công chứng
KẾT LUẬN

90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

92

5


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Tư pháp (1987), Thông tư số 574/QLTPK ngày 10/10 về công tác
công chứng nhà nước, Hà Nội.
2. Bộ Tư pháp (1987), Thông tư số 858/QLTPK ngày 15/10 về hướng dẫn
thực hiện các việc công chứng, Hà Nội.
3. Bộ Tư pháp (1993), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng và hoàn thiện tổ
chức và hoạt động công chứng ở Việt Nam, Đề tài khoa học cấp bộ, Mã
số: 92-98-224, Hà Nội.
4. Bộ Tư pháp (2001), Thông tư số 03/2001/TP-CC ngày 14/3 hướng dẫn thi
hành Nghị định 75/2000/NĐ-CP ngày 08/12/2000 của Chính phủ về công
chứng, chứng thực, Hà Nội.
5. Bộ Tư pháp (2008), Thông tư số 03/2008/TP-CC ngày 25/8 hướng dẫn thi
hành một số điều của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 của
Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính,
chứng nhận chữ ký, Hà Nội.
6. Bộ Tư pháp (2010), Tài liệu phục vụ Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện
Luật Công chứng và Nghị định 79/NĐ-CP, Hà Nội.
7. Bộ Tư pháp (2013), Báo cáo tổng kết 5 năm thi hành Luật Công chứng và
Nghị định số 79/2007/NĐ-CP của Chính phủ về chứng thực bản sao từ
bản chính sổ gốc, cấp bản sao từ sổ gốc và chứng thực chữ ký, Hà Nội.
8. Chính phủ (1945), Sắc lệnh số 59/SL ngày 15/11 của Chủ tịch Chính phủ
lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa về ấn định thể lệ việc thị thực các
giấy tờ, Hà Nội.
9. Chính phủ (1945), Sắc lệnh số 85/SL của Chủ tịch nước Việt Nam dân
chủ cộng hòa ngày 29/02 ban hành thể lệ trước bạ về các việc mua bán,

cho và đổi nhà cửa, ruộng đất.
10. Chính phủ (1996), Nghị định số 31/CP ngày 18/5 về tổ chức và hoạt động
công chứng nhà nước, Hà Nội.

97


11. Chính phủ (2000), Nghị định số 75/2000/NĐ-CP ngày 08/12 về công
chứng, chứng thực, Hà Nội.
12. Chính phủ (2001), Chỉ thị số 01/2001/CT-TTg ngày 05/3 của Thủ tướng
Chính phủ về việc triển khai thực hiện Nghị định 75/2000/NĐ-CP ngày
08/12/2000, Hà Nội.
13. Chính phủ (2001), Nghị định số 70/2001/NĐ-CP ngày 30/10 quy định chi
tiết thi hành Luật Hôn nhân và gia đình, Hà Nội.
14. Chính phủ (2002), Chỉ thị số 10/2002/CT-TTg ngày 19/3 của Thủ tướng
Chính phủ về việc triển khai Nghị quyết 08/NQ-TW của Bộ Chính trị, Hà Nội.
15. Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10 hướng dẫn
thi hành Luật Đất đai 2003, Hà Nội.
16. Chính phủ (2006), Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12 về giao
dịch bảo đảm, Hà Nội.
17. Chính phủ (2007), Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5 về cấp bản sao
từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng nhận chữ ký, Hà Nội.
18. Chính phủ (2008), Nghị định số 02/2008/NĐ-CP ngày 14/01 quy định chi
tiết thi hành một số điều của Luật Công chứng, Hà Nội.
19. Chính phủ (2012), Nghị định số 11/2012/NĐ-CP ngày 22/02 về sửa
đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 163/2006/NĐ-CP về giao dịch
bảo đảm, Hà Nội.
20. Ngô Cường (2003), "Giá trị văn bản công chứng trong tố tụng của Tòa
án", Hội thảo khoa học: Đổi mới tổ chức và hoạt động công chứng trong
điều kiện cải cách hành chính ở Việt Nam, Bộ Tư pháp tổ chức, Hà Nội.

21. Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VI, Nxb Sự thật, Hà Nội.
22. Đảng Cộng sản Việt Nam (1995), Văn kiện Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp
hành Trung ương khóa VII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
23. Đảng Cộng sản Việt Nam (1997), Văn kiện Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp
hành Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

98


24. Đảng Cộng sản Việt Nam (1999), Văn kiện Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp
hành Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
25. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Nghị quyết số 08/NQ-TW ngày 02/01
của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong
thời gian tới, Hà Nội.
26. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 48/NQ-TW ngày 24/05
của Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2010, Hà Nội.
27. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 49/NQ-TW ngày 02/6
của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội.
28. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
29. Lê Thị Phương Hoa (2005), Xã hội hóa công chứng ở Việt Nam hiện nay,
Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
30. Hội đồng Bộ trưởng (1991), Nghị định số 45/HĐBT ngày 27/2 về tổ chức
và hoạt động công chứng nhà nước, Hà Nội.
31. Hội đồng Nhà nước (1990), Pháp lệnh Lãnh sự, Hà Nội.
32. Lê Khả (2003), "Một số ý kiến về đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ
quan công chứng", Báo Pháp luật, ngày 18/02, tr. 3.
33. Đặng Văn Khanh (2000), Những vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc

xác định phạm vi, nội dung, hành vi công chứng và giá trị pháp lý của
văn bản công chứng ở nước ta hiện nay, Luận án tiến sĩ Luật học, Viện
Nhà nước và Pháp luật, Hà Nội.
34. Đặng Văn Khanh (2003), "Mô hình dịch vụ công trong hoạt động công
chứng trên địa bàn thành phố Hà Nội, thực trạng và những vấn đề đặt ra",
Hội thảo khoa học: Đổi mới tổ chức và hoạt động công chứng trong điều
kiện cải cách hành chính ở Việt Nam, Bộ Tư pháp tổ chức, Hà Nội.
35. Dương Khánh (2002), Tổ chức và hoạt động công chứng nhà nước ở nước
ta hiện nay, Luận án tiến sĩ Luật học, Viện Nhà nước và Pháp luật, Hà Nội.

99


36. V.I. Lênin (1976), Toàn tập, tập 30, Nxb Tiến bộ, Matxcơva.
37. Phạm Văn Lợi (2004), Công chứng, chứng thực ở Việt Nam, thực trạng
và định hướng phát triển", Dân chủ và pháp luật, (7), tr. 16-20.
38. Nhà Pháp luật Việt - Pháp (1998), Bộ luật Dân sự của Cộng hòa Pháp,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
39. Nhà Pháp luật Việt - Pháp (2005), Tổ chức và hoạt động của ngành công
chứng, của Gerard Kaeufling, (Tài liệu dịch), Hà Nội.
40. Nhà Pháp luật Việt - Pháp (2006), Về công chứng, của Michel Cordier,
(Tài liệu dịch), Hà Nội.
41. Nhà Pháp luật Việt - Pháp (2006), Văn bản công chứng ở Pháp, của Jean
Paul DECORPS, (Tài liệu dịch), Hà Nội.
42. Nhà Pháp luật Việt - Pháp (2011), Nghề công chứng ở Campuchia đối
chiếu kinh nghiệm của các nước Pháp ngữ, của Neuve Socheata, Tài liệu
Hội thảo khu vực - kinh nghiệm các nước pháp ngữ về các nghề bổ trợ tư
pháp, (Tài liệu dịch), Hà Nội.
43. Quốc hội (2000), Bộ luật Hình sự, Hà Nội.
44. Quốc hội (2000), Luật Hôn nhân và gia đình, Hà Nội.

45. Quốc hội (2003), Luật Đất đai, Hà Nội.
46. Quốc hội (2004), Bộ luật Tố tụng dân sự, Hà Nội.
47. Quốc hội (2005), Luật Nhà ở, Hà Nội.
48. Quốc hội (2005), Luật Doanh nghiệp, Hà Nội.
49. Quốc hội (2005), Luật Thương mại, Hà Nội.
50. Quốc hội (2005), Bộ luật Dân sự, Hà Nội.
51. Quốc hội (2006), Luật Công chứng, Hà Nội.
52. Đinh Dũng Sỹ (2003), "Một số vấn đề về đổi mới tổ chức và hoạt động
công chứng trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam", Hội thảo khoa học:
Đổi mới tổ chức và hoạt động công chứng trong điều kiện cải cách hành
chính ở Việt Nam, Bộ Tư pháp tổ chức, Hà Nội.

100


53. Tuấn Đạo Thanh (2012), Pháp luật công chứng, những vấn đề lý luận và
thực tiễn, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
54. Trần Thất (2003), "Xã hội hóa hoạt động công chứng một số vấn đề lý luận
và thực tiễn", Hội thảo khoa học: Đổi mới tổ chức và hoạt động công chứng
trong điều kiện cải cách hành chính ở Việt Nam, Bộ Tư pháp tổ chức, Hà Nội.
55. Trường Đại học Luật Hà Nội (2003), Giáo trình Lý luận Nhà nước và
pháp luật, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
56. Nguyễn Văn Toàn (2004), Công chứng Việt Nam trong nền kinh tế thị
trường theo mô hình công chứng Latinh, Luận văn thạc sĩ, bảo vệ tại Cộng
hòa Pháp.
57. Văn phòng Chính phủ (2012), Thông báo kết luận của Thủ tướng Chính
phủ Nguyễn Tấn Dũng về lộ trình thực thi phương án đơn giản hóa bãi bỏ
yêu cầu bắt buộc công chứng hợp đồng về nhà ở và quyền sử dụng đất,
Hà Nội.
58. Viện châu Á - Thái Bình Dương, Viện Khoa học xã hội Việt Nam (1991),

Trung Quốc trên đường cải cách, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
59. Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (2005), "Công chứng Việt Nam
trong nền kinh tế thị trường hướng theo mô hình công chứng Latinh",
Thông tin Khoa học pháp lý, (Số chuyên đề).
60. Viện Nghiên cứu khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (1993), Cơ sở lý luận và
thực tiễn xây dựng và hoàn thiện tổ chức và hoạt động công chứng ở Việt
Nam, Đề tài khoa học, mã số 92-98-224, Hà Nội.
61. Viện Nghiên cứu khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (1998), "Pháp luật của
một số nước Đông Âu trong quá trình chuyển đổi cơ chế", Thông tin
Khoa học pháp lý, (Số chuyên đề).
62. Viện Ngôn ngữ học Việt Nam (2000), Từ điển Tiếng Việt, Nxb Thanh
niên, Hà Nội.
63. Viện Sử học Việt Nam (1991), Quốc triều hình luật, Nxb Pháp lý, Hà Nội.

101


64. Vụ Hành chính tư pháp - Bộ Tư pháp (2005), Luật về công chứng của
một số nước và một số tài liệu tham khảo khác, (Tài liệu dịch tham
khảo), Hà Nội.
65. Vụ Công tác lập pháp (2004), Những vấn đề cơ bản của Bộ luật Tố tụng
dân sự, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
TIẾNG ANH

66. Tom Halliwell (2000), The Notary, a short history.

102