Báo cáo quy định của luật hình sự việt nam về các hành vi bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em

Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

TS. Dơng Tuyết Miên *

B

o lc gia ỡnh l vn nhy cm v
nhc nhi i vi ngi dõn nhiu
nc trờn th gii. Theo iu tra ca d ỏn
UNFPA/SDC 48 nc trờn th gii thỡ cú
khong t 10% n 69% ph n c hi
cho bit h ó tng b chng hay bn tỡnh
hnh hung. Mt nghiờn cu khỏc ca T
chc y t th gii (WHO) c tin hnh
gn õy 10 nc cho thy 15-71% ph n
tng cú bn tỡnh ó b lm dng tỡnh dc v
thõn th.(1) Vit Nam hin nay, bo lc
gia ỡnh ang l vn núng ca xó hi.
Tuy nhiờn, khỏc vi cỏc vn núng khỏc
nh vn nn tham nhng, buụn lu, vn
bo lc gia ỡnh trong con mt ca nhiu
ngi dõn vn ch l chuyn ni b ca cỏc
gia ỡnh v cha thc s thu hỳt s quan
tõm mi ngnh, mi cp cng nh ụng o
ngi dõn. Thụng s v tỡnh hỡnh bo lc
gia ỡnh tuy cha cú s liu chớnh xỏc cp
quc gia nhng theo kt qu kho sỏt chn
mu 8 tnh thnh ca y ban cỏc vn
xó hi ca Quc hi, cú ti 23% gia ỡnh cú
hnh vi bo lc v th cht, 25% gia ỡnh
cú hnh vi bo lc v tinh thn, 30% cp v

chng cú hin tng ộp buc quan h tỡnh
dc (bo lc tỡnh dc).(2) Trong ú, bo hnh
do chng gõy ra chim nhiu nht (92,49%),
cỏc i tng gõy bo hnh khỏc l b m
chng, anh em nh chng, anh rut, b ;

tạp chí luật học số 2/2009

60-70% cỏc trng hp bo lc gia ỡnh
xut phỏt trc tip t vic nghin ru v
mn ru ca ngi n ụng trong gia
ỡnh.(3) phũng chng bo lc gia ỡnh,
Nh nc ta ó ban hnh nhiu vn bn
khỏc nhau nh lut hnh chớnh, lut lao
ng, lut hụn nhõn gia ỡnh, lut hỡnh s
Bi vit ny ch cp quy nh ca lut
hỡnh s nc ta i vi vic trng tr hnh
vi bo lc gia ỡnh m nn nhõn l ph n
v tr em.
tỡm hiu quy nh ca BLHS hin
hnh v vn ny, trc ht chỳng ta cn
hiu v phm vi nhng hnh vi b coi l bo
lc gia ỡnh. Theo iu 2 Lut phũng, chng
bo lc gia ỡnh c Quc hi khúa XII
thụng qua ngy 21/11/2007 thỡ 1. Hnh vi
bo lc gia ỡnh bao gm:
a) Hnh h, ngc ói, ỏnh p hoc
hnh vi c ý khỏc xõm hi n sc kho,
tớnh mng;
b) Lng m hoc hnh vi c ý khỏc xỳc

phm danh d, nhõn phm;
c) Cụ lp, xua ui hoc gõy ỏp lc thng
xuyờn v tõm lớ gõy hu qu nghiờm trng;
d) Ngn cn vic thc hin quyn, ngha
v trong quan h gia ỡnh gia ụng, b v
* Ging viờn Khoa lut hỡnh s
Trng i hc Lut H Ni
53


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

chỏu; gia cha, m v con; gia v v
chng; gia anh, ch, em vi nhau;
) Cng ộp quan h tỡnh dc;
e) Cng ộp to hụn; cng ộp kt hụn,
li hụn hoc cn tr hụn nhõn t nguyn,
tin b;
g) Chim ot, hu hoi, p phỏ hoc
cú hnh vi khỏc c ý lm h hng ti sn riờng
ca thnh viờn khỏc trong gia ỡnh hoc ti
sn chung ca cỏc thnh viờn gia ỡnh;
h) Cng ộp thnh viờn gia ỡnh lao
ng quỏ sc, úng gúp ti chớnh quỏ kh
nng ca h; kim soỏt thu nhp ca thnh
viờn gia ỡnh nhm to ra tỡnh trng ph
thuc v ti chớnh;
i) Cú hnh vi trỏi phỏp lut buc thnh
viờn gia ỡnh ra khi ch .
2. Hnh vi bo lc quy nh ti khon 1

iu ny cng c ỏp dng i vi thnh
viờn gia ỡnh ca v, chng ó li hụn hoc
nam, n khụng ng kớ kt hụn m chung
sng vi nhau nh v chng.
B lut hỡnh s nm 1999 ca nc ta
khụng cú iu khon no trc tip quy nh
v ti danh bo lc gia ỡnh i vi ph n
v tr em nhng cú nhiu iu khon cú liờn
quan n vic trng tr ngi cú cỏc hnh vi
liờn quan n vn ny. C th l cỏc ti
danh sau:
1. Ti git ngi (iu 93);
2. Ti bc t (iu 100);
3. Ti c ý gõy thng tớch (104);
4. Ti hip dõm, ti hip dõm tr em
(iu 111, iu 112);
5. Ti cng dõm, ti cng dõm tr em
( iu 113, iu 114);
6. Ti dõm ụ vi tr em (iu 116);
54

7. Ti lm nhc ngi khỏc (iu 121);
8. Ti ngc ói nghiờm trng cha, m,
v chng, con chỏu, ngi cú cụng nuụi
dng mỡnh (iu 151);
9. Ti cng ộp kt hụn, cn tr hụn
nhõn t nguyn, tin b (iu 146);
10. Ti t chc to hụn (iu 148);
11. Ti hy hoi hoc c ý lm h hng
ti sn (iu 143);

12. Ti lon luõn (iu 150).
i vi cỏc ti núi trờn, nn nhõn cú th
l ngi bt kỡ nhng trong phm vi ca bi
vit, tỏc gi ch cp trng hp nn nhõn
ca hnh vi bo lc gia ỡnh l ph n v tr
em. Nh vy, di gúc lut hỡnh s, cỏc
hnh vi bo lc i vi ph n v tr em cú
th thuc 4 nhúm ti:
+ Hnh vi xõm phm tớnh mng, sc
khe i vi ph n v tr em phm cỏc ti:
Git ngi; bc t; c ý gõy thng tớch.
+ Hnh vi xõm phm danh d, nhõn
phm ca ph n v tr em phm cỏc ti:
Hip dõm; hip dõm tr em; cng dõm;
cng dõm tr em; dõm ụ vi tr em; lm
nhc ngi khỏc.
+ Hnh vi xõm phm quan h hụn nhõn,
gia ỡnh phm cỏc ti: Ngc ói nghiờm
trng cha, m, v chng, con chỏu, ngi cú
cụng nuụi dng mỡnh; cng ộp kt hụn,
cn tr hụn nhõn t nguyn, tin b; t chc
to hụn; lon luõn.
+ Hnh vi xõm phm ti sn ca ph n
v tr em phm cỏc ti hy hoi hoc c ý
lm h hng ti sn.
* i vi nhúm ti xõm phm tớnh
mng, sc khe
Trong nhúm ny, ti git ngi (iu 93
tạp chí luật học số 2/2009

Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

BLHS) l trng hp hnh vi phm ti cú
tớnh nguy him hn c. õy l trng hp c
ý tc ot tớnh mng ngi khỏc mt cỏch
trỏi phỏp lut. Hnh vi phm ti ó xõm
phm ti quan h xó hi quan trng c
lut hỡnh s bo v - ú l quyn sng ca
con ngi. Li ca ngi phm ti l c ý,
cú th l c ý trc tip hoc c ý giỏn tip.
i vi ti git ngi, iu 93 quy nh hai
khung hỡnh pht: Khung th nht l khung
tng nng cú mc pht tự t 12 nm n 20
nm, tự chung thõn hoc t hỡnh ỏp dng cho
nhng trng hp phm ti git ngi cú
tho món cỏc tỡnh tit tng nng nh khung
nh: Git nhiu ngi, git ph n m bit l
cú thai, git tr em, git ngi cú tớnh cht
cụn khung th hai l khung c bn
c ỏp dng cho ngi phm ti khi khụng
tho món tỡnh tit tit tng nng nh khung
khon 1, theo khung ny, ngi phm ti
b pht tự t 7 nm n 15 nm. Ngoi ra,
ngi phm ti cũn cú th b ỏp dng hỡnh
pht b sung l cm m nhim chc v,
cm hnh ngh hoc lm cụng vic nht nh
t mt nm n nm nm, pht qun ch
hoc cm c trỳ t mt nm n nm nm
(khung 3 iu 93).

Hin ti, c quan chc nng nc ta
cha thng kờ s nn nhõn b git thuc
trng hp bo lc gia ỡnh. Tuy nhiờn, thc
tin cho thy s v cú nn nhõn thuc trng
hp ny khụng phi l nh trờn thc t. Vớ
d, ngy 2/8/2008, Nguyn Vn Hng (sinh
nm 1964) trỳ ti khúm 3, th trn Vnh
Hng, huyn Vnh Hng, Long An, sau khi
ỏnh p v dó man ó dựng dao git cht
v l Nh Th Búng (sinh nm 1962) v 2
tạp chí luật học số 2/2009

con nh ca mỡnh (chỏu ln 7 tui v chỏu
bộ 4 tui). Trng hp ny, ngi phm ti
ó cú hnh vi ỏnh p, xõm hi tớnh mng
m nn nhõn l ph n v tr em.
Bờn cnh ti git ngi, hnh vi xõm
phm tớnh mng ph n v tr em cũn phm
ti bc t (iu 100 BLHS), vi ti danh
ny ngi phm ti cú hnh vi "i x tn
ỏc, thng xuyờn c hip, ngc ói, lm
nhc ngi l thuc mỡnh lm ngi ú t
sỏt". Trng hp ny, gia ngi phm ti
v nn nhõn cú mi quan h l thuc nh l
thuc v hụn nhõn gia ỡnh; l thuc v tớn
ngng, tụn giỏo; l thuc v cụng tỏc
trong ú nn nhõn l ngi b l thuc. Thc
t cho thy nn nhõn ca ti bc t a phn
l ph n v tr em cú quan h v hụn nhõn
hoc gia ỡnh i vi ngi phm ti. Hnh

vi ca ngi phm ti ó xõm phm ti
quyn sng ca nn nhõn, li ca ngi
phm ti l c ý giỏn tip hoc vụ ý. V ch
ti x lớ, iu 100 quy nh hai khung hỡnh
pht: Khung th nht (khung c bn) ỏp
dng cho trng hp phm ti khụng cú cỏc
tỡnh tit tng nng nh khung, ngi phm
ti b x pht t 2 nm n 7 nm; khung
th hai ỏp dng cho trng hp phm ti
tho món tỡnh tit "lm nhiu ngi t sỏt",
ngi phm ti b pht tự t 5 nm n 12
nm. Nhỡn chung, trờn thc t, s v bc t
chim t l thp hn so vi s v git ngi.
Tớnh cht nguy him ca hnh vi bc t
cng thp hn hnh vi git ngi. Tuy nhiờn,
hnh vi ny cng gõy ra hu qu au lũng
m nn nhõn ca hnh vi bc t ph bin
vn l ph n v tr em (v hoc con ca
ngi phm ti). Vớ d, v tờn Nguyn ỡnh
55


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

S Ngh An. S nhiu ln thng cng
tay, h cng chõn ht sc tn nhn vi v.
ờm mng 3 tt Mu Tý, S lt qun ỏo v
bt quan h ri dựng dao co ht túc, ri
ỏnh ch nm ngt trờn nn nh. B chng
ghen tuụng, xỳc phm nhõn phm nờn 4h

sỏng ngy mựng 4 tt, ch Thanh ut c treo
c t vn. Cn c vo iu 100 BLHS, Hi
ng xột x tuyờn pht Nguyn ỡnh S 30
thỏng tự giam v ti bc t.(4)
Hnh vi phm ti cú tớnh nguy him thp
nht trong nhúm ti xõm phm tớnh mng,
sc khe i vi ph n v tr em l ti c ý
gõy thng tớch hoc gõy tn hi cho sc
kho ca ngi khỏc (iu 104). Vi ti
danh ny, ngi phm ti cú hnh vi c ý
gõy thng tớch hoc gõy tn hi cho sc
khe ca nn nhõn, hnh vi phm ti ó xõm
phm quyn c bo v v sc khe ca
con ngi (trong ú cú nn nhõn l ph n
v tr em). Li ca ngi phm ti cú th l
c ý trc tip hoc c ý giỏn tip. V ng
li x lớ, B lut hỡnh s hin hnh quy nh
4 khung hỡnh pht vi mc x lớ khỏc nhau.
Khung 1 (khung c bn) ỏp dng cho trng
hp ngi phm ti c ý gõy thng tớch cho
nn nhõn vi t l thng tt t 11% n
30% hoc tuy t l thng tt ca nn nhõn
di 11% nhng ngi phm ti li tho
món mt trong cỏc tỡnh tit t im a n
im k ca khon 1 nh: Dựng hung khớ
nguy him hoc dựng th on gõy nguy hi
cho nhiu ngi, gõy c tt nh cho nn
nhõn, phm ti nhiu ln i vi cựng mt
ngi hoc i vi nhiu ngi, phm ti
i vi tr em, ph n cú thai, ngi gi yu,

m au hoc ngi khỏc khụng cú kh nng
56

t v Trng hp ny ngi phm ti b
pht ci to khụng giam gi n 3 nm hoc
pht t 6 thỏng n 3 nm. Khung tng nng
th nht (khung 2) ỏp dng cho trng hp
ngi phm ti gõy thng tớch hoc gõy tn
hi cho sc kho ca ngi khỏc m t l
thng tt t 31% n 60% hoc tuy t l
thng tt t 11% ờn 30 % nhng li thuc
mt trong cỏc tỡnh tit quy nh t im a
n im k ca khon 1. Theo quy nh ca
khung 2, ngi phm ti b pht tự t 2 nm
n 7 nm. Khung tng nng th hai (khung
3) ỏp dng cho trng hp ngi phm ti
gõy thng tớch hoc gõy tn hi cho sc
kho ca ngi khỏc m t l thng tt t
61% tr lờn hoc dn n cht ngi hoc
t 31% n 60% nhng li thuc mt trong
cỏc tỡnh tit quy nh t im a n im k
ca khon 1. Theo quy nh ca khung 3,
ngi phm ti b x pht t 5 nm n 15
nm. Khung tng nng th ba (khung 4) ỏp
dng cho trng hp "phm ti dn n
cht nhiu ngi hoc trong trng hp c
bit nghiờm trng khỏc", ngi phm ti b
x pht t 10 nm n 20 nm tự hoc tự
chung thõn.
So vi hai ti trờn, ti c ý gõy thng

tớch trờn thc t chim t l cao hn. Tuy
nhiờn, s v m nn nhõn l v hoc con
dỏm t cỏo hnh vi gõy thng tớch ca
ngi chng (hoc cha, anh trai hoc h
hng nh chng) i vi mỡnh li chim t l
thp hay núi cỏch khỏc t l ti phm n i
vi trng hp ny khỏ cao do tõm lớ ngi
trong nh mun gi kớn mi chuyn hoc do
tõm lớ theo kiu xu chng h ai nờn nhiu
v vic khụng c a ra ỏnh sỏng hoc cú
tạp chí luật học số 2/2009


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

trng hp do b e da nờn nn nhõn s
khụng dỏm t cỏo. Ch n khi s vic quỏ
trm trng thỡ hnh vi phm ti mi b ngn
chn. Vớ d, v tờn Nguyn Cụng Chớnh, trỳ
ti Cao H, Hoi c (H Tõy). Tờn Chớnh
thng xuyờn cú hnh vi c ý gõy thng
tớch v lm nhc nn nhõn l v - ch Trnh
Th t. Khi k li s vic hói hựng gn õy
nht, ch t vn cũn rựng mỡnh: "Anh ta tỳm
túc tụi, dỳi u tụi vo ng gch, sau ú v
ly gch nn ti tp lờn ngi tụi. Ri anh ta
lụi tụi vo sõn ly chy p chú phang vo
ựi, vo lng, dựng dõy thng buc vo tay
tụi bo git cho góy nt. Cha h, Chớnh
m ca chung nht chú cha tht, ri va

ỏnh va ộp tụi chui vo. Lỳc y trong
chung cú 5 con chú nhng may mn l
chỳng khụng cn tụi. Nhiu ngi thy th
vo can ngn thỡ u b Chớnh ỏnh ui v
rỳt dao da chộm. Ch n khi cnh sỏt 113
p n thỡ tụi mi c gii thoỏt".(5) V
vic kộo di nhiu nm nhng nn nhõn
khụng dỏm t cỏo, s vic ch b ngn chn
khi ngi phm ti nht nn nhõn vo
chung chú v b cnh sỏt 113 n can thip
thỡ tờn ny mi b bt.
* i vi nhúm ti xõm phm danh d,
nhõn phm
Cn lu ý lut hỡnh s Vit Nam khụng
coi hnh vi cng bc quan h tỡnh dc ca
ngi chng i vi ngi v l phm ti
hip dõm, mc dự trờn thc t hnh vi ny
xy ra khụng ớt v õy l dng hnh vi in
hỡnh ca bo lc gia ỡnh.(6) Thc tin xột x
cú trng hp ngi b cú hnh vi hip dõm
i vi con ca mỡnh (cú th l ph n ngi 16 tui tr lờn hoc tr em - ngi
tạp chí luật học số 2/2009

di 16 tui) õy l trng hp hip dõm
vi tỡnh tit tng nng cú tớnh cht lon luõn.
Theo quy nh ca B lut hỡnh s hin
hnh, hnh vi khỏch quan ca ti hip dõm
cng nh ti hip dõm tr em l hnh vi:
dựng v lc, e da dựng v lc, li dng
tỡnh trng khụng th t v ca nn nhõn

hoc dựng th on khỏc giao cu vi nn
nhõn trỏi vi ý mun ca h. im khỏc
bit gia ti hip dõm v hip dõm tr em l
v i tng tỏc ng. Nn nhõn ca ti hip
dõm t 16 tui tr lờn cũn nn nhõn ca
ti hip dõm tr em l tui di 16. i
vi ti hip dõm, thỏi ca nn nhõn l trỏi
ý mun. i vi ti hip dõm tr em thỡ chia
lm hai trng hp: a) Nu nn nhõn t
13 n di 16 tui thỡ thỏi nn nhõn l
trỏi ý mun; b) i vi trng hp nn nhõn
di 13 tui thỡ dự nn nhõn thun tỡnh hay
trỏi ý mun u coi l phm ti hip dõm tr
em (s d lut quy nh nh vy l vỡ tr em
di 13 tui thỡ kh nng nhn thc v iu
khin hnh vi cũn non nt, c bit tr em
la tui ny cha cú kh nng biu l ý chớ
ỳng n). Hỡnh pht quy nh cho ti hip
dõm, ti hip dõm tr em khỏ nghiờm khc.
i vi ti hip dõm, iu 111 quy nh 5
khung hỡnh pht. Khung 1 (khung c bn),
ngi phm ti b pht tự t 2 nm n 7
nm. Khung th hai ỏp dng cho trng hp
phm ti tho món cỏc tỡnh tit tng nng
nh khung nh: Cú t chc; nhiu ngi
hip mt ngi; phm ti nhiu ln, i vi
nhiu ngi, cú tớnh cht lon luõn
Trng hp ny ngi phm ti b pht tự t
7 nm n 15 nm. Khung 3 l khung tng
nng c bit th hin tớnh nguy him ca

57


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

hnh vi phm ti cao hn hn so vi trng
hp quy nh khung 2. Trng hp ny,
ngi phm ti tho món mt trong cỏc tỡnh
tit sau: a) Gõy tn hi cho sc kho ca nn
nhõn m t l thng tt t 61% tr lờn; b)
Bit mỡnh b nhim HIV m vn phm ti; c)
Lm nn nhõn cht hoc t sỏt. Khung 4 ỏp
dng cho trng hp ngi phm ti ó xõm
phm nn nhõn tui cha thnh niờn t
16 tui n di 18 tui. Theo khung 4,
ngi phm ti b pht tự t 5 nm n 10
nm. Ngoi ra, ngi phm ti cũn cú th b
ỏp dng hỡnh pht b sung cm m nhim
chc v, cm hnh ngh hoc lm cụng vic
nht nh t mt nm n 5 nm. i vi
ti hip dõm tr em, iu 112 BLHS quy
nh ng li x lớ nghiờm khc hn so
vi ti hip dõm. Khung c bn, ngi
phm ti b x pht t 7 nm n 15 nm.
c bit iu lut ny cú hai khung hỡnh
pht u quy nh mc ỏn rt nghiờm khc
l tự 20 nm, tự chung thõn hoc t hỡnh
(khung 3, 4 iu 112).
i vi ti cng dõm, ti cng dõm
tr em, theo quy nh ca B lut hỡnh s

hin hnh, hnh vi khỏch quan ca ti phm
l: hnh vi ộp buc bng nhng th on
khỏc nhau ngi l thuc mỡnh hoc ngi
ang trong tỡnh trng qun bỏch phi min
cng chu s giao cu. im c trng
phõn bit hai ti ny vi ti hip dõm cng
nh hip dõm tr em chớnh l thỏi ca nn
nhõn. Thỏi ca nn nhõn ti cng dõm,
ti cng dõm tr em l min cng chu s
giao cu cũn ti hip dõm, hip dõm tr em
l trỏi ý mun (tr trng hp khon 4 iu
112, thỏi ca nn nhõn cú th l trỏi ý
58

mun hoc thun tỡnh).
im khỏc bit gia ti cng dõm vi
ti cng dõm tr em l v i tng tỏc
ng. i tng tỏc ng ca ti cng
dõm tr em l tr em - ngi 13 tui n
di 16 tui(7) cũn i tng ca ti cng
dõm l nhng ngi t 16 tui tr lờn.
V ng li x lớ, theo khung th nht khung c bn ca ti cng dõm, ngi
phm ti b pht tự t 6 thỏng n 5 nm.
Bờn cnh ú, iu 113 cũn quy nh 3
khung tng nng cho ngi phm ti. Hỡnh
pht nghiờm khc nht cú th c ỏp dng
i vi ngi phm ti l 18 nm tự. Ngoi
ra, ngi phm ti cũn cú th b ỏp dng
hỡnh pht b sung l cm m nhim chc
v, cm hnh ngh hoc lm cụng vic nht

nh t mt nm n 5 nm.
i vi ti dõm ụ vi tr em (iu 116
BLHS), ngi phm ti cú cỏc hnh vi liờn
quan n tỡnh dc nhng khụng cú hnh vi
giao cu vi tr em nh hnh vi s mú vo
b phn sinh dc ca tr em, bt tr em s
mú vo b phn sinh dc ca mỡnh, c ý phụ
din b phn sinh dc ca mỡnh cho tr em
nhỡn thy... Ngi phm ti phi l ngi ó
thnh niờn (ch th c bit). Hnh vi dõm ụ
vi tr em xõm phm n s phỏt trin lnh
mnh ca tr em v c vt cht v tinh thn,
li ca ngi phm ti l c ý. iu 116 quy
nh 4 khung hỡnh pht. Hỡnh pht ỏp dng
i vi ngi phm ti l pht tự vi cỏc
mc x lớ khỏc nhau theo quy nh ca tng
khung hỡnh pht. Khung c bn ỏp dng cho
trng hp phm ti khụng cú cỏc tỡnh tit
tng nng, ngi phm ti b pht tự t 6
thỏng n 3 nm. Khung tng nng th nht
tạp chí luật học số 2/2009


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

(khung 2), ngi phm ti b pht tự t 3
nm n 7 nm ỏp dng cho trng hp
phm ti tho món mt trong cỏc tỡnh tit: a)
Phm ti nhiu ln; b) i vi tr em; c) i
vi tr em m ngi phm ti cú trỏch nhim

chm súc, giỏo dc, cha bnh; d) Gõy hu
qu nghiờm trng; ) Tỏi phm nguy him.
Khung tng nng th hai (khung 3), ngi
phm ti cú th b pht tự t 7 nm n 12
nm ỏp dng cho trng hp phm ti gõy
hu qu rt nghiờm trng hoc c bit
nghiờm trng. Ngoi ra, ngi phm ti cũn
cú th b ỏp dng hỡnh pht b sung l cm
m nhim chc v, cm hnh ngh hoc
lm cụng vic nht nh t 1 nm n 5 nm.
i vi ti lm nhc ngi khỏc (iu
121 BLHS), ngi phm ti ó cú hnh vi
xỳc phm danh d, nhõn phm ca ngi
khỏc biu hin c th hnh vi thúa m, s
nhc, mit th, h thp danh d, nhõn phm
nn nhõn hoc cú nhng c ch, hnh ng
xỳc phm nhõn phm ngi khỏc. iu lut
quy nh 2 khung hỡnh pht. Khung 1 khung c bn ỏp dng cho trng hp phm
ti khụng tho món tỡnh tit tng nng nh
khung khon 2, ngi phm ti b pht
cnh cỏo, ci to khụng giam gi n 2 nm
hoc pht tự t 3 thỏng n 2 nm. Khung 2
l khung tng nng ỏp dng trong trng
hp ngi phm ti tho món mt trong cỏc
tỡnh tit tng nng sau: a) Phm ti nhiu
ln; b) i vi nhiu ngi; c) Li dng
chc v, quyn hn; d) i vi ngi thi
hnh cụng v; ) i vi ngi dy d, nuụi
dng chm súc, cha bnh cho mỡnh.
Ngoi ra, ngi phm ti cũn cú th b ỏp

dng hỡnh pht b sung l cm m nhim
tạp chí luật học số 2/2009

chc v, cm hnh ngh hoc cụng vic nht
nh t 1 nm n 5 nm. Thc t cho thy
rt nhiu trng hp ngi chng cú hnh vi
lm nhc v mỡnh nhng do nhiu nguyờn
nhõn khỏc nhau, ngi v khụng dỏm t cỏo.
Ch n khi hnh vi lm nhc gõy hu qu
nng n cho ngi v thỡ khi ú s vic mi
b phỏt hin v ngn chn. Vớ d, tờn Phm
Vn Truyn B Ra, Vng Tu do ghen
tuụng vụ c thng xuyờn chi bi, xỳc
phm v. Khi gi in v nh khụng gp v,
y ó t ni lm vic v nh lm nhc v
bng vic lt qun ỏo v, dựng dao lam,
khúa ca h lờn bp ga cho núng, ri gớ vo
mỏ trỏi, vai v c vựng kớn, gõy bng nng
cho ch Nguyn Th Lan l v ca mỡnh.(8)
Trong v ỏn ny, tờn Truyn khụng ch
phm ti c ý gõy thng tớch m cũn phm
ti lm nhc ngi khỏc.
* Nhúm ti xõm phm quan h hụn nhõn,
gia ỡnh
Ti phm in hỡnh cho nhúm ti ny l
ti ngc ói hoc hnh h ụng b, cha m,
v chng, con chỏu, ngi cú cụng nuụi
dng mỡnh (iu 151 BLHS). Theo iu
151 thỡ nn nhõn ca ti phm khỏ rng, tuy
nhiờn, theo phm vi ca bi vit thỡ nn nhõn

ca ti phm cú th hiu l v hoc con,
chỏu ca ngi phm ti. Hnh vi phm ti
xõm phm nghiờm trng ngha v cú tớnh
o lớ gia nhng ngi thõn trong gia ỡnh
ng thi xõm phm n danh d nhõn phm
ca nn nhõn. Hnh vi khỏch quan ca ti
phm l ngc ói hoc hnh h ụng b,
cha m, v chng, con chỏu, ngi cú cụng
nuụi dng mỡnh gõy hu qu nghiờm trng
hoc ó b x pht hnh chớnh v hnh vi
59


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

ny m cũn vi phm Hnh vi thc t m
ngi phm ti thng thc hin nh nn
nhõn n úi, mc rột, thng xuyờn mng
nhic, i x ti t n mc nn nhõn cm
thy b tn thng v tinh thn iu lut
quy nh hỡnh pht cho ngi phm ti l
cnh cỏo, ci to khụng giam gi n 3 nm
hoc pht tự t 3 thỏng n 3 nm. Trờn thc
t, rt nhiu trng hp nn nhõn khụng dỏm
t cỏo ngi phm ti vỡ ú l ngi trong
nh. Vớ d, v ỏn c Lờ Th Nhc khu
ph 1, phng 2, th trn Tõy Ninh, b con
trai tờn l Trn Anh, bỏc s Bnh vin tnh
Tõy Ninh ngc ói nghiờm trng: C b
nht vo mt gian phũng cht hp phớa sau

nh. Vic n ung ca b c 82 tui rt tht
thng do con trai khụng quan tõm. S vic
kộo di gn mt nm gõy bt bỡnh trong d
lun. Hng ngy, nhng ngi hng xúm
nghe b Nhc kờu la, than úi ó mua thc
n, chỏo, bỏnh mỡ, nc ung ri ct vo
cnh cõy nh cn cõu, chuyn vo tn tay
b. Ging ng ca b nm gia hai vỏch
ngn b ngang khụng y 1 một, cỏch nh v
sinh v nh tm mt vỏch nh, rt cht chi
v núng nc.(9)
i vi ti cng ộp kt hụn, cn tr hụn
nhõn t nguyn, tin b (iu 146 BLHS),
ngi phm ti cú hnh vi: cng ộp ngi
khỏc kt hụn trỏi vi s t nguyn ca h,
cn tr ngi khỏc kt hụn hoc duy trỡ
quan h hụn nhõn t nguyn, tin b bng
cỏch hnh h, ngc ói, uy hip tinh thn,
yờu sỏch ca ci hoc bng th on khỏc.
Nh vy, hnh vi phm ti ó xõm phm
nguyờn tc c bn ca lut hụn nhõn - gia
ỡnh, ú l nguyờn tc hụn nhõn t nguyn,
60

tin b, lm phỏ v hnh phỳc ca gia ỡnh,
con cỏi. Ngi phm ti thụng thng l
ngi cú quyn uy trong gia ỡnh ca nn
nhõn nh b m, ngi nuụi dng. Tuy
nhiờn, trong phm vi bi vit, ngi phm
ti õy chỳng ta hiu l ngi chng,

ngi cha trong gia ỡnh v nn nhõn cú th
l con gỏi ca h. Hỡnh pht quy nh cho ti
phm cú th l cnh cỏo, ci to khụng giam
gi n 3 nm hoc pht tự t 3 thỏng n 2
nm. ti t chc to hụn (iu 148
BLHS), ngi phm ti cú hnh vi t chc
kt hụn cho ngi cha n tui kt hụn,
trong phm vi ca bi vit, cú th hiu nn
nhõn ca hnh vi bo lc gia ỡnh ny l i
vi con gỏi ca h - ngi cha 18 tui.
Hnh vi ca ngi phm ti cú th l ng
ra sp t, t chc ỏm ci cho hai bờn trai
gỏi khi cha tui kt hụn hoc hnh vi t
chc cho hai bờn nam n chung sng khi
cha n tui kờt hụn. Hỡnh pht ỏp dng
cho ti ny cú th l cnh cỏo, ci to khụng
giam gi n 2 nm hoc pht tự t 3 thỏng
n 2 nm.
* Nhúm ti xõm phm quan h s hu
Nhúm ny cú mt ti - ú l ti hy hoi
hoc c ý lm h hng ti sn (iu 143
BLHS). ti ny hnh vi khỏch quan ca ti
phm cú th l mt trong hai hnh vi sau:
Hnh vi hy hoi ti sn. õy l hnh vi
lm cho i tng tỏc ng (ti sn) b mt
hn giỏ tr s dng, khụng cũn kh nng khụi
phc li c.
Hnh vi lm h hng ti sn. õy l
hnh vi lm cho i tng tỏc ng (ti sn)
b mt mt phn giỏ tr s dng, vn cũn kh

nng khụi phc li c.
tạp chí luật học số 2/2009


Vấn đề phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trong các lĩnh vực pháp luật

Hnh vi hu hoi hoc c ý lm h hng
ti sn b coi l ti phm v phi chu trỏch
nhim hỡnh s nu gõy thit hi t nm trm
nghỡn ng tr lờn hoc tuy di nm trm
nghỡn ng nhng gõy hu qu nghiờm trng
hoc ó b x pht hnh chớnh v hnh vi
ny hoc ó b kt ỏn v ti ny, cha c
xoỏ ỏn tớch m cũn vi phm.
iu lut quy nh 5 khung hỡnh pht.
Khung th nht - khung c bn, ngi phm
ti b pht ci to khụng giam gi n 3 nm
hoc pht tự t 6 thỏng n 3 nm. Khung 2,
3, 4 l cỏc khung tng nng. Hỡnh pht
nghiờm khc nht m ngi phm ti cú th
phi chp hnh l tự chung thõn. Ngoi ra,
ngi phm ti cũn cú th b ỏp dng hỡnh
pht b sung l pht tin t 10 triu ng
n 100 triu ng, cm m nhim chc v,
cm hnh ngh hoc lm cụng vic nht nh
t 1 nm n 5 nm.
Thc tin cho thy hnh vi bo lc gia
ỡnh liờn quan n ti ny thng xy ra khi
ngi chng (hoc con trai) khụng chu lao
ng tham gia gỏnh vỏc trỏch nhim gia ỡnh

m thng xuyờn c bc, ru chố, p phỏ
ti sn mi khi say ru. Vớ d, v ỏn tờn
Dng Anh c (17 tui), trỳ ti t 12,
phng Gia Sng, TP Thỏi Nguyờn, 23h
ngy 30/7, tờn c yờu cu b inh Th
Hng Võn, l m phi a cho y 7 triu
ng tiờu xi, nu khụng y s p phỏ ti
sn trong nh. B Võn khụng ng ý, tờn
c ó ly cht ca ca gia ỡnh bng st
di 60cm p phỏ ti sn trong nh lm h
hng: 1 mn hỡnh tivi 29inch, 1 ng h in
t, 1 bn kớnh, 1 gh salon, 1 cỏnh ca t
lnh, 1 u k thut s(10) Tuy nhiờn, rt ớt
tạp chí luật học số 2/2009

trng hp hnh vi bo lc gia ỡnh kiu ny
b ngi v hoc ngi thõn khỏc t cỏo vi
c quan chc nng vỡ ú l hnh vi ca
ngi thõn trong gia ỡnh.
Túm li, bo lc gia ỡnh l hin tng xó
hi tiờu cc khụng ch gõy nh hng xu v
o c, thun phong m tc dõn tc m hn
na, nú cú th l phm ti hỡnh s, gõy ri
lon trt t, tr an xó hi. Vỡ vy, u tranh
phũng, chng bo lc gia ỡnh ũi hi s
tham gia tớch cc ca tt c cỏc c quan nh
nc, t chc xó hi v ngi dõn vi s h
tr tớch cc ca cỏc vn bn phỏp lut thuc
cỏc lnh vc khỏc nhau, t ú cú th ngn
chn hiu qu hin tng ny trong xó hi./.

(1).Xem: />bai05.htm
(2).Xem: />(3).Xem: -baolucgiadinh
(4).Xem: www.nghean.gov.vn/cana/ ngy 15/9/2008
(5).Xem bi m nh kinh hong ca ngi v b
nht trong ci chú, websile ngy
15/9/2008.
(6) Cỏc ti liu cng nh vn bn ca Vit Nam u
khụng gii thớch v lớ do ti sao lut khụng coi ngi
chng l ch th ca ti hip dõm. Tuy nhiờn, cỏc ti
liu nc ngoi m tỏc gi cú iu kin nghiờn cu
u gii thớch: do õy l quan h hụn nhõn hp phỏp,
t nguyn ca hai bờn nam n, do vy lut phỏp
khụng coi ngi chng phm ti hip dõm nu ngi
v khụng thun tỡnh giao cu. Xem bi: Cỏc ti
phm tỡnh dc trong lut hỡnh s Vit Nam ca tỏc
gi ng trờn Tp chớ lut hc s 6/1998.
(7). Nu nn nhõn di 13 tui, ngi phm ti s
phm ti hip dõm tr em.
(8).Xem: Lm nhc v vỡ ghen, websile

(9).Xem: ch nht ngy
14/12/2003.
(10).Xem: ngay.com ngy 3/8/2008.
61