CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TOÀN CÔNG CỘNG, TRẬT TỰ CÔNG CỘNG (BÌNH LUẬN CHUYÊN SÂU)

ĐINH VĂN QUẾ
CHÁNH TOÀ TOÀ HÌNH SỰ TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

BÌNH LUẬN KHOA HỌC
BỘ LUẬT HÌNH SỰ
PHẦN CÁC TỘI PHẠM

(TẬP IX)
CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TOÀN CÔNG CỘNG,
TRẬT TỰ CÔNG CỘNG
(BÌNH LUẬN CHUYÊN SÂU)

NHÀ XUẤT BẢN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH


LỜI GIỚI THIỆU
Bộ luật hình sự đã được Quốc hội khoá X, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày
21 tháng 12 năm 1999, có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2000 (sau
đây gọi tắt là Bộ luật hình sự năm 1999). Đây là Bộ luật hình sự thay thế Bộ
luật hình sự năm 1985 đã được sửa đổi, bổ sung bốn lần vào các ngày 28-121989, ngày 12-8-1991, ngày 22-12-1992 và ngày 10-5-1997.
Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh đang xuất bản bộ sách BÌNH
LUẬN KHOA HỌC BỘ LUẬT HÌNH SỰ, được thể hiện với nội dung Bình
luận chuyên sâu. Hiện tại đã in 10 tập: 1 tập Phần chung và 9 tập Phần các
tội phạm.
Tác giả của bộ sách là Thạc sĩ luật học Đinh Văn Quế, Chánh toà Toà
hình sự Toà án nhân dân tối cao; đã nhiều năm công tác trong ngành, có
nhiều đề tài nghiên cứu khoa học, tham gia giảng dạy, đã cho xuất bản nhiều
tác phẩm về luật hình sự, đồng thời cũng là người trực tiếp tham gia xét xử
nhiều vụ án hình sự.
Xin trân trọng giới thiệu tập 9 (Phần các tội phạm) của Bộ sách trên
và mong nhận được sự đóng góp của bạn đọc.

NHÀ XUẤT BẢN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

2


PHẦN THỨ NHẤT
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC TỘI XÂM PHẠM
AN TOÀN CÔNG CỘNG, TRẬT TỰ CÔNG CỘNG

Bộ luật hình sự năm 1985 quy định các tội xâm phạm an toàn công
cộng, trật tự công cộng và trật tự quản lý hành chính cùng trong một chương
(Chương VIII- Phần các tội phạm), nhưng cấu tạo thành ba mục khác nhau:
Mục A: Các tội xâm phạm an toàn công cộng;
Mục B: Các tội xâm phạm trật tự công cộng;
Mục C: Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính.
Nay Bộ luật hình sự năm 1999 quy định các tội xâm phạm an toàn công
cộng và các tội xâm phạm trật tự công cộng cùng trong một chương, nhưng
không cấu tạo thành các mục A, B như Bộ luật hình sự năm 1985. Đây cũng
là vấn đề trong quá trình soạn thảo có nhiều ý kiến khác nhau về kỹ thuật lập
pháp.
Có ý kiến cho rằng, lẽ ra khi tách chương VIII - Phần các tội phạm Bộ
luật hình sự năm 1985 thành các chương khác nhau, thì phải quy định làm ba
chương theo ba mục A,B,C. Nhưng nhà làm luật chỉ tách Mục C thành một
chương riêng, còn Mục A và Mục B vẫn quy định trong cùng một chương,
nhưng lại không cấu tạo thành các mục, nên việc xác định đâu là tội xâm
phạm an toàn công cộng, đâu là tội xâm phạm trật tự công cộng sẽ gặp khó
khăn. Tuy nhiên, căn cứ vào dấu hiệu của từng tội phạm chúng ta thấy: có tội
chỉ vi phạm quy định về an toàn giao thông 1, có tội chỉ xâm phạm an toàn
công cộng, có tội chỉ xâm phạm trật tự công cộng, nhưng có tội vừa xâm

phạm an toàn công cộng vừa xâm phạm trật tự công cộng, nên việc tách bạch
đâu là xâm phạm an toàn công cộng, đâu là xâm phạm trật tự công cộng là
vấn đề không đơn giản. Chính vì vậy mà nhà làm luật quy định các tội xâm
phạm an toàn công cộng và các tội xâm phạm trật tự công cộng trong cùng
một chương là có cơ sở. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, đối với các tội vi
phạm về an toàn giao thông nhà làm luật nên quy định riêng thành một
chương, vì đối với các tội phạm này có những đặc điểm tương tự như nhau và
khác với các tội xâm phạm trật tự công cộng khác. Hy vọng rằng, khi có chủ
trương sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự, ý kiến này sẽ được nhà làm luật quan
tâm, xem xét.
Các tội các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng quy tại
chương XIX, trừ các tội vi phạm quy định về an toàn giao thông (đã giới thiệu
ở tập VII) thì còn lại hầu hết có sửa đổi, bổ sung. Một số tội trước đây quy
định tại Mục B - Chương một – Phần các tội phạm Bộ luật hình sự năm 1985
1

Các tội vi phạm quy định về an toàn giao thông đã được bình luận tại Tập VII.

3


nay được quy định tại Chương XIX như: tội chiếm đoạt máy bay, tàu thuỷ; tội
điều khiển máy bay vi phạm các quy định về hàng không của nước Cộng hoà
xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội điều khiển phương tiện hàng hải vi phạm các
quy định về hàng hải của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội chế
tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí
quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự; tội phá huỷ công trình, phương tiện
quan trọng về an ninh quốc gia; tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ; tội chiếm đoạt, tàng trữ, vận
chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất phóng xạ; tội sản

xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc mua bán trái phép chất cháy, chất
độc; tội truyền bá văn hoá phẩm đồi trụy. Một số tội đựơc tách ra từ tội phạm
khác để cấu tạo thành tội riêng như: tội tổ chức đua xe trái phép; tội đua xe
trái phép là tội phạm được tách từ tội gây rối trật tự công cộng. Một số tội mới
hoàn toàn như: tội tạo ra và lan truyền, phát tán các chương trình vi-rút tin
học; tội vi phạm các quy định về vận hành, khai thác và sử dụng mạng máy
tính điện tử; tội sử dụng trái phép thông tin trên mạng và trong máy tính; tội
vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em; tội vi phạm quy định về an toàn
vận hành công trình điện; tội phá thai trái phép; tội chế tạo, tàng trữ, vận
chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí thô sơ hoặc công
cụ hỗ trợ; tội hợp pháp hoá tiền, tài sản do phạm tội mà có.
So với các chương khác thì Chương XIX nhà làm luật quy định nhiều
tội phạm nhất; các tội phạm quy định trong chương này cũng xâm phạm đến
nhiều khách thể được chia thành các nhóm; có trường hợp một tội phạm xâm
phạm đến nhiều khách thể khác nhau; hầu hết các tội quy định trong chương
này là tội cấu thành vật chất, nhưng cũng có một số tội do yêu cầu phòng
ngừa nên nhà làm luật vẫn quy định là tội có cấu thành hình thức; nhiều tội
phạm nhà làm luật quy định một số tình tiết là yếu tố định tội thuộc về nhân
thân người phạm tội như: đã bị xử phạt hành chính, đã bị kỷ luật, đã bị kết
án… mà còn vi phạm; nhiều tội phạm nhà làm luật quy định nhiều hành vi
phạm tội khác nhau xâm phạm đến nhiều đối tượng khác nhau trong cùng một
cấu thành.
Hầu hết các tội trong chương này, nhà làm luật đều bổ sung các tình tiết
là yếu tố định khung hình phạt.
So với Bộ luật hình sự năm 1985 thì Chương XIX Bộ luật hình sự năm
1999 nhà làm luật quy định nhiều hình phạt tiền là hình phạt chính hơn Bộ
luật hình sự năm 1985. Nếu tính cả các tội vi phạm các quy định về an toàn
giao thông thì có tới 29 trên tổng số 55 tội nhà làm luật quy định hình phạt
4

tiền là hình phạt chính; hầu hết các tội phạm trong chương này đều quy định
hình phạt tiền là hình phạt bổ sung; có 2 tội có hình phạt cao nhất là tử hình,
đó là: tội chiếm đoạt máy bay, tàu thuỷ và tội phá huỷ công trình, phương tiện
quan trọng về an ninh quốc gia nhưng thực tiễn xét xử tội chiếm đoạt máy
bay, tàu thuỷ chưa xảy ra nên hình phạt tử hình cũng chưa áp dụng, còn đối
với tội phá huỷ công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia tuy có
xảy ra nhưng chưa có trường hợp nào áp dụng hình phạt tử hình; 7 tội có hình
phạt cao nhất là tù chung thân. Các tội phạm có mức hình phạt là tử hình và tù
chung thân đều là tội trước đây quy định tại chương “các tội xâm phạm an
ninh quốc gia”.
Hầu hết các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng nhà làm
luật đều quy định hình phạt bổ sung đối với người phạm tội và được quy định
ngay trong cùng một điều luật.

PHẦN THỨ HAI
CÁC TỘI PHẠM CỤ THỂ
1. TỘI TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP

Điều 206. Tội tổ chức đua xe trái phép
1. Người nào tổ chức trái phép việc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại
xe khác có gắn động cơ, thì bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến năm mươi
triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ một năm đến
năm năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ
ba năm đến mười năm:
a) Tổ chức đua xe có quy mô lớn;
b) Tổ chức cá cược;
c) Tổ chức việc chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an
toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép;

d) Tổ chức đua xe nơi tập trung đông dân cư;
đ) Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua;
e) Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức
khoẻ, tài sản của người khác;
g) Tái phạm về tội này hoặc tội đua xe trái phép.
5


3. Phạm tội trong trường hợp tái phạm nguy hiểm hoặc gây hậu quả
rất nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.
4. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ mười
hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến ba
mươi triệu đồng.

Định nghĩa: Tổ chức đua xe trái phép là hành vi cầm đầu, chỉ huy,
cưỡng bức, đe dọa, rủ rê, lôi kéo người khác hoặc tạo điều kiện vật chất hoặc
tinh thần cho người khác để họ tham gia vào việc đua xe ô tô, xe máy hoặc
các loại xe khác có gắn động cơ trái phép.
Bộ luật hình sự năm 1985 không quy định tội tổ chức đua xe trái phép.
Điều này cũng dẽ hiểu, vì trước năm 1985 ở nước ta chưa có tình trạng đua xe
trái phép, vào nhứng năm 90 tình trạng đua xe trái phép ở một số thành phố
xảy ra khá phổ biến gây mất trật tự, an toàn công cộng. Do yêu cầu đấu tranh
phòng chống hành vi đua xe trái phép nên Bộ luật hình sự năm 1999 đã bổ
sung tội tổ chức đưa xe trái phép và tội đua xe trái phép. Tuy nhiên, trước khi
Bộ luật hình sự năm 1999 có hiệu lực, hành vi tổ chức đua xe trái phép và
hành vi đua xe trái phép không phải là không bị truy cứu trách nhiệm hình sự,
mà bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng quy định
tại Điều 198 Bộ luật hình sự năm 1985. Đây cũng là lý do vì sao chúng tôi
không xếp tội tổ chức đua xe trái phép và tội đua xe trái phép là tội vi phạm

các quy định về an toàn giao thông, mặc dù khoản 6 Điều 8 Luật giao thông
đường bộ có quy định cấm đua xe, tổ chức đua xe trái phép và 2 tội này cũng
xâm phạm đến an toàn giao thông đường bộ.
A. CÁC DẤU HIỆU CƠ BẢN CỦA TỘI PHẠM
1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần người
có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và đến một độ tuổi theo quy định của
Bộ luật hình sự thì đều có thể trở thành chủ thể của tội phạm này.
Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách
nhiệm hình sự về tội phạm này thuộc trường hợp quy định tại khoản 2, khoản
3 và khoản 4 của điều luật; người đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm
6


hình sự về tội phạm này không phân biệt thuộc trường hợp nào quy định tại
điều luật.
2. Các dấu hiệu thuộc về khách thể của tội phạm
Khách thể của tội phạm này vừa xâm phạm đến an toàn công cộng vừa
xâm phạm đến trật tự công cộng.
Xâm phạm an toàn công cộng là gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại
đến tài sản, tính mạng, sức khoẻ của con người ở nơi công cộng, làm cho mọi
người hoang mang lo sợ. Điều này thì ai cũng thấy, bất kể ở đâu khi đoàn xe
đua đi qua ai cũng sợ hãi và không ít trường hợp do đua xe trái phép đã gây ra
hậu quả chết người hoặc gây tổn hại đến sức khoẻ của con người.
Cùng với việc gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến tài sản, tính
mạng, sức khoẻ của con người thì hành vi tổ chức đua xe trái phép còn gây
mất trật tự nơi công cộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động bình
thường của cộng đồng, gây náo động nơi công cộng, nhiều trường hợp làm tắc
nghẽn giao thông nhiều giờ.
Đối tượng tác động của tội phạm này chính là người đua xe, người cổ

vũ đua xe chứ không phải phương tiện dùng để đua là ô tô, xe máy hoặc các
loại xe khác có gắn động cơ. Đây là vấn đề về lý luận cũng còn ý kiến khác
nhau, có ý kiến cho rằng con người không thể là đối tượng tác động của bất
cứ tội phạm nào, nhưng cũng có ý kiến cho rằng con người cũng là một vật
thể, đều có thể trở thành đối tượng tác động của tội phạm mà người phạm tội
thông qua đó xâm phạm đến khách thể mà luật hình bảo vệ.
Đối với tội tổ chức đua xe trái phép nếu người phạm tội không tác động
đến những người đua xe, người cổ vũ đua xe thì cũng không xảy ra cuộc đua
xe; không thể tổ chức đua xe mà lại không tổ những người đua xe để đua xe
trái phép.
3. Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội phạm
a. Hành vi khách quan
Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi tổ chức. Hành vi tổ
chức hoàn toàn khác với khái niệm “phạm tội có tổ chức” là một hình thức
đồng phạm của nhiều người cố ý cùng thực hiện một tội phạm. Phạm tội có tổ
7


chức là nói lên quy mô của một vụ án, còn tổ chức với ý nghĩa là hành vi
khách quan là hành vi do một hoặc một số người thực hiện như: tổ chức làm
một việc gì đó, tổ chức đi nghỉ mát, tổ chức một bữa tiệc liên hoan, tổ chức
một đêm ca nhạc, tổ chức một trận đá bóng giao hữu… và tổ chức đua xe.
Hành vi tổ chức đua xe trái phép, tuỳ thuộc vào tính chất, quy mô, mục đích
mà người tổ chức có thể huy động lực lượng, phương tiện, tiền của để đạt
mục đích đề ra.
Người phạm tội tổ chức đua xe trái phép, có thể thực hiện một trong
các hành vi sau:
Khởi xướng ra việc đua xe; vạch kế hoạch đua xe; chỉ huy việc đua xe;
cưỡng bức, dụ dỗ, mua chuộc, lôi kéo, kích động người khác đua xe; quyên
góp tiền, cung cấp tiền, tài sản cho người đua xe hoặc để làm giải thưởng cho

người đua xe; cung cấp xe cho người đua xe; tổ chức canh gác, bảo vệ hoặc
chống đối lại lực lượng làm nhiệm vụ; huy động, lôi kéo, mua chuộc người
khác cổ vũ cho cuộc đua.v.v…
Người phạm tội có thể thực hiện một hoặc một số hành vi nêu trên; nếu
người phạm tội chỉ thực hiện những hành vi không trực tiếp liên quan đến
hành vi tổ chức đua xe trái phép thì người phạm tội phải là người chịu sự chỉ
huy của người khác và hành vi của người này cùng với hành vi của người
khác tạo nên một cuộc đua xe trái phép. Ví dụ: Dưới sự chỉ huy của Vũ Văn
A, nên Nguyễn Quốc B được phân công canh gác nếu thấy Cảnh sát giao
thông thì điện thoại báo cho A biết, còn Bùi Quốc H được phân công rủ rê, lôi
kéo một số thanh niên ra đường cổ vũ khi đoàn xe đua đi qua, còn Đặng Xuân
Đ được phân công quyên góp tiền để làm giải thưởng cho cuộc đua; mỗi hành
vi của từng người nếu tách riêng ra thì không có thể tổ chức thành một cuộc
đua xe trái phép nhưng kết nối lại dưới sự chỉ huy của một người thì cuộc đua
xe trái phép sẽ được thực hiện.
Tội phạm hoàn thành khi người phạm tội đã thực hiện hành vi tổ chức
đua xe trái phép, việc đua xe có xảy ra hay không không phải là dấu hiệu bắt
buộc. Nếu đã tổ chức cuộc đua nhưng vì những lý do khách quan nên cuộc
đua không thực hiện được thì cũng không vì thế mà cho rằng hành vi tổ chức
đua xe chưa cấu thành tội phạm, mà người phạm tội chỉ có thể được coi là
phạm tội ở giai đoạn chưa đạt. Tuy nhiên, nếu đã tổ chức đua xe trái phép
nhưng trước khi cuộc đua bắt đầu, không có cản trở khách quan nào khác mà
người phạm tội quyết định ngưng cuộc đua lại và không tiến hành đua xe nữa
8


thì được coi là tự nguyện nửa chừng chấm dứt việc phạm tội và được miễn
trách nhiệm hình sự về tội tổ chức đua xe trái phép3.
b. Hậu quả
Hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này. Tuy nhiên,

nếu hậu quả xảy ra thì tuỳ trường hợp, người phạm tội có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự theo khoản 2, khoản 3 hoặc khoản 4 của điều luật.
Hậu quả do hành vi tổ chức đua xe trái phép là những thiệt hại về tính
mạng, sức khoẻ, tài sản gây mất trật tự công cộng và những thiệt hại khác cho
xã hội.
c. Các dấu hiệu khách quan khác
Hành vi tổ chức đua xe được coi là hành vi phạm tội khi hành vi tổ
chức đó không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép; nếu việc tổ
chức đua xe được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép thì không bị coi
là tội phạm. Hiện nay ở nước ta việc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe
khác có gắn động cơ của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ít được tổ
chức, trừ một vài trường hợp được tổ chức ở sân Phú Thọ – thành phố Hồ Chí
Minh; nước ta cũng chưa xây dựng được những trường đua có quy mô và đủ
tiêu chuẩn để tổ chức những cuộc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác
có gắn động cơ. Do đó, hầu hết các cuộc tổ chức đua xe hiện nay đều là trái
phép.
Chỉ coi là hành vi phạm tội nếu tổ chức đua xe ô tô, xe máy hoặc các
loại xe khác có gắn động cơ trái phép, nếu tổ chức đua xe thô sơ như: xe đạp,
xe xích lô thì không bị coi là hành vi phạm tội này. Đây cũng là vấn đề có
nhiều ý kiến khác nhau; có ý kiến cho rằng nhà làm luật không quy định hành
vi tổ chức đua xe thô sơ trái phép là bỏ lọt một hành vi nguy hiểm cho xã hội
mà không được hình sự hoá, không phù hợp với tình hình thực tế trong xã hội,
có nhiều cuộc đua xe đạp, xe thô sơ trái phép gây mất trật tự công cộng. Tuy
nhiên, chúng tôi cho rằng, việc nhà làm luật không quy định hành vi tổ chức
đua xe thô sơ trái phép cũng như không quy định hành vi đua xe thô sơ trái
phép là hành vi tội phạm là vì tính chất nguy hiểm cho xã hội của hai loại
hành vi này ít nguy hiểm hơn so với hành vi tổ chức đua xe ô tô, xe máy hoặc
các loại xe khác có gắn động cơ. Mặt khác, nếu hành vi tổ chức đua xe thô sơ
trái phép cũng như hành vi đua xe thô sơ trái phép gây hậu quả nghiêm trọng
Xem “tự nguyện nửa chừng chấm dứt việc phạm tội”. Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999

phần chung. NXB T.p. Hồ Chí Minh năm 2000. tr. 113.
3

9


thì tuỳ trường hợp người tổ chức và người đua xe trái phép sẽ bị truy cứu
trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật từ công cộng. Do đó việc quy định các
hành vi này thành một tội độc lập là không cần thiết.
4. Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội phạm
Người phạm tội tổ chức đua xe trái phép thực hiện hành vi phạm tội
của mình là do cố ý, tức là người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là
hành vi tổ chức đua xe trái phép, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong
muốn hậu quả xảy ra hoặc thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra,
tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.4
B. CÁC TRƯỜNG HỢP PHẠM TỘI CỤ THỂ
1. Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 206 Bộ luật
hình sự
Theo quy định tại khoản 1 Điều 206 Bộ luật hình sự, thì người phạm tội
có thể bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không
giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ một năm đến năm năm, là tội phạm
nghiêm trọng.
Khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội tổ chức đua xe trái
phép theo khoản 1 Điều 206 Bộ luật hình sự, Toà án cần căn cứ vào các quy
định về quyết định hình phạt tại Chương VII Bộ luật hình sự (từ Điều 45 đến
Điều 54).5 (Nguyên tắc này chúng tôi sẽ không nhắc lại khi phân tích đối với
các tội phạm khác trong chương này).
Nếu người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46
Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng
nặng không đáng kể, thì có thể được áp dụng hình phạt tiền hoặc hình phạt cải

tạo không giam giữ hoặc áp dụng dưới một năm tù, nhưng không được dưới
ba tháng tù vì đối với hình phạt tù mức thấp nhất là ba tháng. Nếu người
phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự,
không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng
kể, thì có thể bị phạt đến năm năm tù.

. Xem Đinh Văn Quế “Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 – Phần chung” NXB Tp Hồ Chí
Minh năm 2000. tr.70 (cô ý phạm tội )
5
Xem Đinh Văn Quế “Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999-Phần chung” NXB Tp Hồ Chí Minh
năm 2000. Tr.227-235 (Căn cứ quyết định hình phạt )
4

10


2. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ
luật hình sự
a. Tổ chức đua xe có quy mô lớn
Cho đến nay chưa có giải thích hoặc hướng dẫn như thế nào là tổ chức
đua xe trái phép có quy mô lớn; thực tiễn xét xử cũng chưa nhiều, nên việc
xác định thế nào là tổ chức đua xe có quy mô lớn là khó khăn. Tuy nhiên,
nghiên cứu các tội phạm quy định trong Bộ luật hình sự có tình tiết với quy
mô lớn như tội tổ chức đánh bạc đã có hướng dẫn thì có thể coi trường hợp tổ
chức đua xe trái phép có quy mô lớn là tổ chức cho từ 5 xe ôtô, 10 xe mô tô,
xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ trở lên.
Nếu tổ chức cho 3 xe ôtô, 5 xe mô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có
gắn động cơ trở lên nhưng chưa tới 5 xe ôtô, 10 xe mô tô, xe máy hoặc các
loại xe khác có gắn động cơ mà có huy động, lôi kéo, mua chuộc từ 50 người
trở lên cổ vũ cho cuộc đua.6

b. Tổ chức cá cược
Cùng với việc tổ chức đua xe trái phép, người phạm tội có thể còn có
hành vi tổ chức cá cược. Thực chất hành vi tổ chức cá cược là hành vi tổ chức
đánh bạc, nhưng là đánh bạc bằng hình thức đua xe. Cá cược là đánh cuộc ăn
tiền về việc thắng thua của những chiếc xe đua; một số địa phương gọi là “cá
độ”.
Khi áp dụng tình tiết này cần chú ý:
- Chỉ người tổ chức đua xe trái phép mà tổ chức các cược về việc thắng
thua của cuộc đua do mình tổ chức thì mới thuộc trường hợp quy định tại
điểm b khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự; nếu không phải là người tổ chức
đua xe trái phép mà là người khác tổ chức cá cược thì hành vi cá cược này là
hành vi tổ chức đánh bạc thuộc trường hợp quy định tại Điều 249 Bộ luật hình
sự. Ví dụ: A biết có cuộc đua xe do B tổ chức, nên đã tổ chức cho một số đối
tượng cá cược, thì A phạm tội tổ chức đánh bạc, còn B chỉ phạm tội tổ chức
đua xe trái phép.

Do chưa có hướng dẫn chính thức, nên việc xác định này cũng như các tình tiết khác là yếu tố định
khung hình phạt mà tác giả nêu trong khi bình luận chỉ là ý kiến riêng của tác giả. Nếu sau này có
hướng dẫn chính thức thì phải áp dụng theo hướng dẫn chính thức đó.
6

11


- Người phạm tội nếu đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm b
khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự
về tội tổ chức đánh bạc theo Điều 249 Bộ luật hình sự nữa, nhưng đối với
người tham gia cá cược vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đánh
bạc nếu có đủ dấu hiệu quy định tại Điều 248 Bộ luật hình sự.
c. Tổ chức việc chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn

giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép.
Trường hợp phạm tội này là trường hợp người phạm tội vừa tổ chức
đua xe, vừa tổ chức việc chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an
toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép. Nếu
người phạm tội tổ chức đua xe không tổ chức việc chống lại người có trách
nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán
cuộc đua xe trái phép, mà hành vi chống lại người có trách nhiệm bảo đảm
trật tự an toàn giao thông hoặc chống lại người có trách nhiệm giải tán cuộc
đua xe trái phép do người khác thực hiện thì người phạm tội không bị áp dụng
điểm c khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự. Nếu có việc chống lại người có
trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm
giải tán cuộc đua xe trái phép do người khác thực hiện thì tuỳ trường hợp họ
sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội chống người thi hành công vụ. Vì
vậy, khi xác định tình tiết này cần chú ý: không phải cứ có việc chống lại
người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc người có trách
nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép là đã xác định người phạm tội thuộc
trường hợp quy định tại điểm c khoản 2 của điều luật mà phải xác định người
phạm tội có tổ chức việc chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an
toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép
không hay người khác tổ chức hoặc việc chống lại người có trách nhiệm bảo
đảm trật tự an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe
trái phép chỉ là do người đua xe hoặc người cổ vũ tự thực hiện. Nếu người
đua xe trái phép hoặc người cổ vũ tự ý có hành vi chống lại người có trách
nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán
cuộc đua xe trái phép thì họ phải chịu trách nhiệm độc lập về hành vi chống
người thi hành công vụ.
Hành vi tổ chức việc chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an
toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép cũng
tương tự như hành vi tổ chức đua xe trái phép hay tổ chức thực hiện một công
việc nào khác, tức là người phạm tội phải có hành vi cầm đầu, chỉ huy, cưỡng

bức, đe dọa, rủ rê, lôi kéo người khác hoặc tạo điều kiện vật chất hoặc tinh
12


thần cho người khác để họ tham gia vào việc chống lại người có trách nhiệm
bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc
đua xe trái phép.
d. Tổ chức đua xe nơi tập trung đông dân cư
Nơi tập trung đông dân cư là nơi có đông dân cứ trú, sinh sống, làm
việc như thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố, các khu công nghiệp, khu nghỉ mát
du lịch…
Cũng coi là nơi tập trung đông dân cư, nếu trong một không gian, thời
gian nhất định ở đó có tập trung đông người như: Sân vận động, nhà thi đấu,
nơi tổ chức lễ hội, mít tinh, biểu tình. Những nơi này bình thường không có
đông người nhưng trong một không gian, thời gian nhất định số người tập
trung đến những nơi này đông đúc.
Không coi là tổ chức đua xe trái phép nơi tập trung đông dân cư, nếu
người phạm tội tổ chức đua xe trái phép đã lôi kéo đông người đứng hai bên
đường cổ vũ cho đoàn đua đi qua mà đoạn đường đua đó không phải nơi đông
dân cư.
đ. Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua;
Các phương tiện tham gia vào cuộc đua như: ô tô, xe máy hoặc các loại
xe khác có gắn động cơ là các phương tiện đã được nhà sản xuất chế tạo theo
một mấu thiết kế theo một tiêu chuẩn kỹ thuật được phê duyệt của cơ quan có
thẩm quyền, bảo đảm độ an toàn cho người điều khiển. Nói chung, việc tổ
chức đua xe trái phép, người tổ chức không chủ trương tháo dỡ các thiết bị an
toàn khỏi phương tiện, mà việc tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện
lại do chính người đua xe thực hiện. Dù người phạm tội tổ chức đua xe có chủ
trương hay không có chủ trương tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện
nhưng người đua xe có hành vi tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện

đua thì người tổ chức đua xe trái phép vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự
theo điểm đ khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự, vì điều luật chỉ quy định tháo
dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua mà không quy định tổ chức tháo
dỡ.
Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua là hành vi tháo bỏ
hoặc thay đổi cấu trúc các bộ phận của phương tiện như: tháo bỏ phanh
(thắng), tháo bỏ ống bô, xoáy xi-lanh… Do tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi
13


phương tiện nên tính chất của hành vi tổ chức đua xe trái phép nguy hiểm
hơn, tiềm ẩn những hậu quả nguy hiểm cao hơn.
e. Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức
khoẻ, tài sản của người khác
- Gây thiệt hại cho tính mạng
Người tổ chức đua xe trái phép dẫn đến thiệt hại cho tính mạng của
người khác là gây thiệt hại đến tính mạng cho người đua xe và người không
tham gia đua xe (có thể là người đi đường, người cổ vũ hoặc người khác).
Người bị thiệt hại đến tính mạng có thể là do đua xe gây ra, nhưng cũng
có thể do nguyên nhân khác nhưng phải do hành vi tổ chức đua xe gây ra như:
do tổ chức đua xe nên có việc cá cược và vì cay cú được thua nên dẫn đến gây
án mạng.
- Gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của người khác
Gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của người khác là do hành vi
tổ chức đua xe trái phép mà gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ
người khác có tỷ lệ thương tật là từ 31% trở lên. Có thể gây ra cho một người
và có thể gây ra cho nhiều người. Nếu gây ra cho nhiều người mà tổng tỷ lệ
thương tật của mỗi người chưa đến 31% nhưng tổng tỷ lệ thương tật của nhiều
người từ 31% trở lên thì cũng coi là gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ
của người khác.

- Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của người khác
Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của người khác là trường
hợp do tổ chức đua xe trái phép mà gây thiệt hại về tài sản cho người
tham gia đua hoặc của người khác có giá trị từ 50 triệu đồng đến dưới
500 triệu đồng. Nếu gây thiệt hại trên 500 triệu đồng thì phải coi là
trường hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng quy định tại điểm b khoản 3
Điều 206 Bộ luật hình sự.
Khi áp dụng tình tiết quy định tại điểm e khoản 2 Điều 206 Bộ luật
hình sự đối với người phạm tội cần chú ý:

14


- Người khác quy định ở đây không phải là người tổ chức đua xe
(người phạm tội), họ chỉ có thể là tham gia đua xe, người cổ vũ đua xe,
người đi đường hoặc người khác.
- Nếu người tổ chức đua xe lại cùng tham gia đua xe thì những
thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ hoặc tài sản gây ra cho chính họ thì không
tính để xác định tình tiết là yếu tố định khung hình phạt đối với người phạm
tội.
g. Tái phạm về tội này hoặc tội đua xe trái phép.
Tái phạm về tội này là trường hợp đã bị kết án về tội tổ chức đua xe trái
phép, chưa được xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép.
Tái phạm về tội đua xe trái phép là trường hợp đã bị kết án về tội đua
xe trái phép, chưa được xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép.
Khi áp dụng tình tiết tái phạm về tội đua xe trái phép cũng cần chú ý:
điều luật chỉ quy định “tái phạm về tội đua xe trái phép” mà không quy định
“tái phạm về hành vi đua xe trái phép” nên đối với trường hợp một người tuy
có hành vi đua xe trái phép nhưng lại bị kết án về tội gây rối trật tự công cộng
thì không coi là tái phạm về tội đua xe trái phép. Ví dụ: A, B, C và D đều có

hành vi đua xe trái phép nhưng chỉ có A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về
tội đua xe trái phép vì A đã bị đã bị xử phạt hành chính về hành vi này, còn B,
C và D vì chưa bị xử phạt hành chính về hành vi này cũng chưa bị kết án về
tội này nên chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công
cộng. Sau khi bị kết án về tội gây rối trật tự công cộng, B lại phạm tội tổ chức
đua xe trái phép thì B không bị coi là tái phạm về tội đua xe trái phép.
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình
sự, người phạm tội có thể bị phạt tù từ ba năm đến mười năm, là tội phạm rất
nghiêm trọng.
Nếu chỉ thuộc một trường hợp quy định tại khoản 2 của điều luật và có
nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có tình
tiết tăng nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, phạm tội
thuộc một trường hợp quy định tại khoản 2 của điều luật thì Toà án có thể
được áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt dưới ba năm tù.

15


Nếu tập trung nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 của điều luật và có
nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình
tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, phạm tội
thuộc nhiều trường hợp quy định tại khoản 2 điều luật thì có thể bị phạt đến
mười năm tù.
3. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 206 Bộ
luật hình sự
a. Tái phạm nguy hiểm
Tái phạm nguy hiểm là trường hợp đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng,
tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xoá án tích mà lại phạm tội rất
nghiêm trọng, tội dặc biệt nghiêm trọng do cố ý, hoặc tái phạm, chưa được
xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép.

Khi các định tình tiết tái phạm guy hiểm đối với người phạm tội tổ
chức đua xe trái phép cần chú ý:
- Điều luật không quy định tái phạm nguy hiểm về tội này hoặc tội đua
xe trái phép nên chỉ cần trước khi người phạm tội tổ chức đua xe trái phép họ
đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý
(không phân biệt đó là tội phạm nào), chưa được xoá án tích mà lại phạm tội
tổ chức đua xe trái phép thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ
luật hình sự (khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự là tội phạm rất nghiêm trọng).
- Người phạm tội cũng có thể đã bị kết án về tội tổ chức đua xe trái
phép thuộc trường hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 hoặc khoản 4 Điều 206
Bộ luật hình sự hoăc hoăc tội đua xe trái phép thuộc trường hợp quy định tại
khoản 3 hoặc khoản 4 Điều 207 Bộ luật hình sự nhưng chưa được xoá án tích
mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép thuộc trường hợp quy định tại khoản
2 Điều 206 Bộ luật hình sự. Nếu người phạm tội thuộc trường hợp tái phạm
nguy hiểm thì không coi là trường hợp “đã tái phạm tội này hoặc tội đua xe
trái phép” quy định tại điểm g khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự nữa. Tuy
nhiên, tái phạm nguy hiểm về tội tổ chức đua xe trái phép hoặc tội đua xe trái
phép thì tính chất, mức độ nguy hiểm cao hơn trường hợp tái phạm nguy hiểm
khác.
- Người phạm tội đã tái phạm (không phân biệt đã tái phạm tội phạm
nào), chưa được xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép (không
16


phân biệt thuộc trường hợp quy định tại khoản nào của điều luật). Nếu tái
phạm tội tổ chức đua xe trái phép hoặc tội đua xe trái phép chưa được xoá án
tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép thì tính chất, mức độ nguy hiểm
cao hơn.
b. Gây hậu quả rất nghiêm trọng
Gây hậu quả rất nghiêm trọng là gây ra những thiệt hại rất lớn cho tính

mạng, sức khoẻ, tài sản, và những thiệt hại khác cho xã hội.
Cho đến nay chưa có giải thích hoặc hướng dẫn chính thức thế nào là
gây hậu quả rất nghiêm trọng do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra. Tuy
nhiên, căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm này,
tham khảo hướng dẫn về tình tiết gây hậu quả rất nghiêm trọng đối với một số
tội phạm khác thì có thể coi hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra hậu quả
rất nghiêm trọng nếu:
- Làm chết hai người;
- Làm chết một người và còn gây tổn hại cho sức khoẻ của một đến hai
người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên
- Gây tổn hại cho sức khoẻ của ba đến bốn người với tỷ lệ thương tật
của mỗi người từ 31% trở lên;
- Gây tổn hại cho sức khoẻ của nhiều người với tổng tỷ lệ thương tật
của tất cả những người này từ 200% trở lên;
- Gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ năm trăm triệu đồng đến dưới một
tỷ năm trăm triệu đồng.
Ngoài các thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và tài sản được hướng dẫn
trên đây, thực tiễn cho thấy có thể còn có thiệt hại phi vật chất như có ảnh hưởng
xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội...thì phải tuỳ vào từng trường hợp cụ
thể để đánh giá mức độ của hậu quả do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây
ra có phải là rất nghiêm trọng hay không.
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 206 Bộ luật hình
sự, người phạm tội có thể bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm, là tội
phạm rất nghiêm trọng.
Nếu chỉ thuộc một trường hợp quy định tại khoản 3 của điều luật,
không có nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 của điều luật và người phạm tội
có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có
17

tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có
thể được áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt dưới bảy năm tù nhưng không
được dưới ba năm.
Nếu thuộc cả hai trường hợp quy định tại khoản 3 của điều luật hoặc
tuy tuy chỉ thuộc một trường hợp quy định tại khoản 3 của điều luật nhưng
còn tập trung nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 của điều luật và người phạm
tội có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có
tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, phạm
tội thuộc cả hai trường hợp quy định tại khoản 3 điều luật thì có thể bị phạt
đến mười lăm năm tù.
4. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 206 Bộ
luật hình sự
Khoản 4 của điều luật chỉ quy định một tình tiết là yếu tố định khung
hình phạt, đó là “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.
Cũng như đối với trường hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng, đến nay
chưa có giải thích hoặc hướng dẫn chính thức thế nào là gây hậu quả đặc biệt
nghiêm trọng do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra, nên có thể tham
khảo hướng dẫn về tình tiết gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đối với một số
tội phạm khác để xác định hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra hậu quả đặc
biệt nghiêm trọng nếu:
- Làm chết ba người trở lên;
- Làm chết hai người và còn gây tổn hại cho sức khoẻ của một đến hai
người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên;
- Làm chết một người và còn gây tổn hại cho sức khoẻ của ba đến bốn
người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên;
- Gây tổn hại cho sức khoẻ của năm người trở lên với tỷ lệ thương tật
của mỗi người từ 31% trở lên;
- Gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ một tỷ năm trăm triệu đồng trở lên.
Ngoài các thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và tài sản được hướng dẫn
trên đây, thực tiễn cho thấy có thể còn có thiệt hại phi vật chất như có ảnh hưởng

xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội... thì tuỳ vào từng trường hợp cụ thể để
đánh giá mức độ của hậu quả do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra có
phải là đặc biệt nghiêm trọng hay không.
18


Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 206 Bộ luật hình
sự, người phạm tội có thể bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc
tù chung, là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Nếu người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46
Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng
nặng không đáng kể, thì có thể được áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt
dưới mười hai năm tù nhưng không được dưới bảy năm.
Nếu ngoài trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng mà còn tập
trung nhiều tình tiết thuộc trường hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 của điều
luật và người phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ
luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ
không đáng kể thì có thể bị phạt đến hai mươi năm tù hoặc tù chung thân.
5. Hình phạt bổ sung đối với người phạm tội
Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị còn có thể bị phạt
tiền từ năm triệu đồng đến ba mươi triệu đồng
Khi áp dụng hình phạt tiền là hình phạt bổ sung đối với người phạm tội
tổ chức đua xe trái phép cần chú ý:
- Chỉ áp dụng hình phạt tiền là hình phạt bổ sung nếu người phạm tội
không bị áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính;
- Chỉ áp dụng mức phạt tiền trong khung hình phạt đã quy định;
- Nếu không áp dụng hình phạt tiền thì phải nêu rõ lý do trong bản án.

2. TỘI ĐUA XE TRÁI PHÉP

Điều 207. Tội đua xe trái phép
1. Người nào đua trái phép xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có
gắn động cơ gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người khác hoặc đã bị xử
phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá
án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi
triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến
ba năm.
19


2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ
hai năm đến bảy năm:
a) Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức
khoẻ, tài sản của người khác;
b) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không
cứu giúp người bị nạn;
c) Tham gia cá cược;
d) Chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông
hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép;
đ) Đua xe nơi tập trung đông dân cư;
e) Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua;
g) Tái phạm về tội này hoặc tội tổ chức đua xe trái phép.
3. Phạm tội trong trường hợp tái phạm nguy hiểm hoặc gây hậu quả
rất nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ năm năm đến mười lăm năm.
4. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ mười
hai năm đến hai mươi năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến ba
mươi triệu đồng.

Định nghĩa: Đua xe trái phép là hành vi của hai hoặc nhiều người điều

khiển xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ chạy thi trên
đường bộ nhằm đuổi kịp hoặc vượt người cùng đua.
Cũng như đối với tội tổ chức đua xe trái phép, Bộ luật hình sự năm
1985 không quy định tội đua xe trái phép. Do yêu cầu đấu tranh phòng chống
hành vi đua xe trái phép nên Bộ luật hình sự năm 1999 đã bổ sung tội tổ chức
đưa xe trái phép và tội đua xe trái phép. Trước khi Bộ luật hình sự năm 1999
có hiệu lực, hành vi đua xe trái phép bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội
gây rối trật tự công cộng quy định tại Điều 198 Bộ luật hình sự năm 1985.
Tuy nhiên, khi ấy chỉ cần có hành vi đua xe trái phép là đã bị truy cứu trách
nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng mà không cần phải thêm điều
kiện “gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người khác hoặc đã bị xử phạt
hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích
mà còn vi phạm” như Điều 207 Bộ luật hình sự năm 1999. Do tội gây rối trật
tự công cộng quy định tại Điều 245 Bộ luật hình sự năm 1999 cũng bỏ sung
tình tiết là yếu tố định tội “gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt
hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích
mà còn vi phạm” nên nhà làm luật cũng quy định tình tiết này là yếu tố định
tội đối với tội đua xe trái phép tương tự như đối với tội gây rối trật tự công
20


cộng. Tuy nhiên, đa số ý kiến cho rằng, đối với tội đua xe trái phép chỉ cần
người phạm tội có hành vi đua xe là đã cấu thành tội phạm không cần phải
kèm theo các tình tiết“gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người khác
hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này,
chưa được xoá án tích mà còn vi phạm”. Quy định này dẫn đến thực tiễn xét
xử có nhiều trường hợp khó xử lý như: Trong một vụ án đua xe trái phép,
những người phạm tội đều có hành vi đua xe trái phép nhưng người này thì bị
truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép, người khác thì bị truy
cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng, mà điển hình nhất là

vụ đua xe ô tô trái phép xảy ra tại thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2002. Để
phù hợp với thực tiễn xét xử, đồng thời phản ảnh đúng bản chát của hành vi
phạm tội, hy vọng rằng khi sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự vấn đề này sẽ
được Quốc hội quan tâm xem xét.
A. CÁC DẤU HIỆU CƠ BẢN CỦA TỘI PHẠM
1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần người
có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và đến một độ tuổi theo quy định của
Bộ luật hình sự thì đều có thể trở thành chủ thể của tội phạm này.
Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật hình sự thì, người từ đủ 14 tuổi trở
lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này
thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 4 của điều luật; người đủ 16
tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này không phân biệt
thuộc trường hợp nào quy định tại điều luật.
Nếu người phạm tội chưa gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người
khác thì phải là người đã bị xử phạt hành chính về hành vi đua xe trái phép
hoặc đã bị kết án về tội đua xe trái phép, chưa được xoá án tích mà còn vi
phạm thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép.
2. Các dấu hiệu thuộc về khách thể của tội phạm
Cũng tương tự như đối với tội tổ chức đua xe trái phép, khách thể của
tội phạm này vừa xâm phạm đến an toàn công cộng vừa xâm phạm đến trật tự
công cộng.

21


Khác với tội tổ chức đua xe trái phép, đối tượng tác động của tội phạm
này không phải là người đua xe, mà là phương tiện dùng để đua là ô tô, xe
máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ.
3. Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội phạm

a. Hành vi khách quan
Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi đua xe. Người đua xe
trái phép, có thể thực hiện một trong các hành vi như: chuẩn bị phương tiện
(xe đua) và những điều kiện cần thiết cho cuộc đua; đến nơi tập trung đua;
điều khiển xe tham gia cuộc đua.
Trong các hành vi trên, thì hành vi điều khiển xe tham gia cuộc đua là
hành vi quan trọng nhất, nó là điểm bắt đầu và cũng là điểm kết thúc cho một
quá trình thực hiện việc đua xe trái phép. Tội phạm hoàn thành từ khi người
phạm tội bắt đầu điều khiển xe tham gia vào cuộc đua. Nếu người phạm tội đã
chuẩn bị phương tiện và những điều kiện cần thiết đang trên đường đến điểm
tập trung đua xe bị phát hiện và bị bắt giữ thì chưa cấu thành tội đua xe trái
phép mà tuỳ trường hợp người phạm tội sẽ bị xâm phạm hành chính hoặc trên
đường đến nơi tập trung người phạm tội cũng lạng lách (đánh võng) trên
đường thì có thể bị xử lý về hành vi vi phạm quy định về điều khiển phương
tiện giao thông đường bộ. Tuy nhiên, nếu trên đường đến nơi tập trung đua
những người tham gia cuộc đua lại thực hiện một cuộc đua “mi ni” trên
đường đến nơi tập trung thì hành vi của những người này bị coi là hành vi đua
xe trái phép, nếu thoả mãn các dấu hiệu khác thì họ vẫn bị truy cứu trách
nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép.
Cũng coi là có hành vi đua xe trái phép nếu lúc đầu người phạm tội
chưa có ý định tham gia cuộc đua nhưng khi đoàn đua đi qua đã tự nguyện
tham gia vào cuộc đua trên đường đua. Loại hành vi này, thường xảy ra ở
nhiều cuộc đua trong thời gian vừa qua và cũng là đặc điểm của các cuộc đua
xe trái phép ở nước ta.
Người tham gia đua xe trái phép có thể được tổ chức từ trước, nhưng
cũng có thể không được tổ chức mà cuộc đua có thể được hình thành trong
quá trình tham gia giao thông giữa những người điều khiển xe.
Chỉ người điều khiển xe tham gia cuộc đua mới là người thực hiện
hành vi đua xe, còn người ngồi sau xe đua (nếu có) chỉ là người cổ vũ, họ
22

không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép mà tuỳ trường
hợp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng.
b. Hậu quả
Hậu quả là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này. Nếu hậu quả chưa xảy
ra, tức là chưa gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người khác thì hành vi
đua xe trái phép chưa cấu thành tội đua xe trái phép. Tuy nhiên, hành vi đua
xe trái phép của người đua xe có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội
gây rối trật tự công cộng. Như trên chúng tôi đã phân tích thì quy định này là
chưa phù hợp với thực tiễn đấu tranh phòng chống loại tội phạm này, hy vọng
rằng khi sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự vấn đề này sẽ được nhà làm luật
quan tâm.
Điều luật chỉ quy định gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người
khác chứ không quy định gây thiệt hại tới mức nào, nên chỉ cần xác định có
gây thiệt hại đến sức khoẻ và tài sản của người khác là hành vi đua xe trái
phép đã cấu thành tội phạm rồi.
Đối với thiệt hại về sức khoẻ của người khác cũng cần phải có chứng
nhận của cơ quan y tế hoặc giám định tỷ lệ thương tật nhưng không bắt buộc
mọi trường hợp đều phải có giám định tỷ lệ thương tật mà chỉ cần xác nhận
của cơ quan y tế là sức khoẻ bị tổn hại; nếu có giám định tỷ lệ thương tật thì
mức độ thương tật cũng chỉ cần 1% cũng là gây thiệt hại đến sức khoẻ rồi.
Trong khi chưa sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự theo hướng bỏ tình tiết “gây
thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của người khác” là yếu tố định tội thì càng
không nên giải thích hoặc hướng dẫn theo hướng ấn định mức tổn hại sức
khoẻ của người khác do hành vi đua xe trái phép gây ra.
Đối với thiệt hại về tài sản của người khác do hành vi đua xe trái phép
gây ra cũng phải được hiểu như đối với trường hợp gây thiệt hại về sức khoẻ
của người khác, tức là chỉ cần có gây thiệt hại về tài sản mà không cần phải
gây thiệt hại tới mức bao nhiêu. Có thể chỉ 100.000 đồng thậm chí dưới

100.000 đồng vẫn bị coi là gây thiệt hại về tài sản.
Nếu gây thiệt hại đến tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến
sức khoẻ, tài sản của người khác hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt
nghiêm trọng thì tuỳ trường hợp, người phạm tội có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự theo khoản 2, khoản 3 hoặc khoản 4 của điều luật.
23


c. Các dấu hiệu khách quan khác
Hành vi đua xe được coi là hành vi phạm tội khi hành vi đó không được
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép; nếu việc đua xe được cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền cho phép thì không bị coi là tội phạm.
Chỉ coi là hành vi phạm tội đua xe trái phép nếu phương tiện mà người
sử dụng vào việc đua là xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ,
nếu phương tiện dùng vào việc đua là xe thô sơ như: xe đạp, xe xích lô thì
không bị coi là hành vi phạm tội này. Tuy nhiên, nếu hành vi đua xe thô sơ
trái phép gây hậu quả nghiêm trọng thì tuỳ trường hợp người đua xe đó sẽ bị
truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng.
4. Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội phạm
Người phạm tội đua xe trái phép thực hiện hành vi phạm tội của mình
là do cố ý, tức là người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là hành vi đua
xe trái phép, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra
hoặc thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn
nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.
B. CÁC TRƯỜNG HỢP PHẠM TỘI CỤ THỂ
1. Phạm tội trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 207 Bộ luật hình
sự
Theo quy định tại khoản 1 Điều 207 Bộ luật hình sự, thì người phạm tội
có thể thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo
không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm, là tội phạm

ít nghiêm trọng.
Khi quyết định hình phạt, nếu người phạm tội có nhiều tình tiết giảm
nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc
tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể được áp dụng hình
phạt tiền hoặc hình phạt cải tạo không giam giữ. Nếu người phạm tội có nhiều
tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết
giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị
phạt đến ba năm tù.

24


2. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 207 Bộ
luật hình sự
a. Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức
khoẻ, tài sản của người khác
Trường hợp phạm tội này cũng tương tự như trường hợp phạm tội quy
định tại điểm e khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự đối với tội tổ chức đua xe
trái phép, chỉ khác ở chỗ thiệt hại về tính mạng hoặc thiệt hại nghiêm trọng
cho sức khoẻ, tài sản của người khác là do hành vi đua xe trái phép trực tiếp
gây ra, không bao gồm thiệt hại về tính mạng hoặc thiệt hại nghiêm trọng cho
sức khoẻ, tài sản của người đua xe trái phép. Nếu người đua xe trái phép tự
gây ra thiệt hại về tính mạng hoặc thiệt hại nghiêm trọng về sức khoẻ, tài sản
cho chính mình thì không tính để xác định tình tiết là yếu tố định khung hình
phạt theo điểm a khoản 2 của điều luật.
b. Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không
cứu giúp người bị nạn
Điểm b khoản 2 của điều luật quy định hai trường hợp phạm tội khác
nhau nhưng có cùng một tính chất, mức độ nguy hiểm, đó là: Gây tai nạn rồi
bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn.

Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm là trường hợp người
phạm tội do tham gia vào cuộc đua xe trái phép gây tai nạn cho người khác
nhưng đã bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm.
Nói chung người tham gia đua xe trái phép gây tai nạn ít có trường hợp
không bỏ chạy vì họ không chỉ trốn tránh trách nhiệm đối với người bị tai nạn
mà còn phải trốn tránh về hành vi đua xe trái phép. Tuy nhiên, nếu người
phạm tội không bỏ chạy mà tai nạn xảy ra chỉ là thiệt hại cho sức khoẻ của
người khác có tỷ lệ thương tật dưới 31% thì người phạm tội chỉ bị truy cứu
trách nhiệm hình sự theo khoản 1 của Điều 207 Bộ luật hình sự; nếu bỏ chạy
thì phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm b khoản 2 của Điều 207 Bộ
luật hình sự. Nếu tai nạn xảy ra là tính mạng hoặc thiệt hại cho sức khoẻ của
người khác mà có tỷ lệ thương tật từ 31% trở lên thì người phạm tội vừa
thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 vừa thuộc trường hợp quy định
tại điểm b khoản 2 của Điều 207 Bộ luật hình sự (tức là có hai tình tiết là yếu
tố định khung hình phạt).
25