skkn một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ mẫu giáo nhỏ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC VỆ SINH CÁ
NHÂN CHO TRẺ MẪU GIÁO NHỎ


I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài:
Sức khoẻ là vốn tài sản quý giá nhất của mỗi con người và của quốc gia,
có nhiều yếu tố liên quan mật thiết với nhau , tác động ảnh hưởng đến sức
khoẻ con người trong đó chăm sóc sức khoẻ cho trẻ thơ là việc làm hết sức
cần thiết . Mỗi cá nhân , gia đình , cộng đồng đều có vai trò quan trọng trong
việc chăm sóc giáo dục hình thành ở trẻ một số nề nếp thói quen vệ sinh,
hành vi văn minh và kĩ năng sống đơn giản ban đầu, góp phần tạo cơ hội cho
trẻ sống, phát triển một cách khoẻ mạnh. Nếu được chăm sóc tốt và hình
thành những thói quen vệ sinh cá nhân cần thiết từ nhỏ thì sẽ tạo thành nền
móng vững chắc về sau này. Trong thực tế đúng lớp bán trú nhiều năm , tôi
thấy trẻ trước khi đến trường chưa có những thói quen và kĩ năng thực hành
vệ sinh cá nhân , trẻ chưa biết đánh răng , rửa tay , rửa mặt… như thế nào
cho sạch và đúng cách . Là một giáo viên mầm non hằng ngày tiếp xúc với
trẻ, tôi luôn trăn trở và tìm mọi cách để có thể hình thành cho trẻ những thói
quen, kĩ năng vệ sinh cần thiết.
Do đó tôi chọn đề tài giáo dục vệ sinh cho trẻ mẫu giáo nhỡ để làm nội
dung nghiên cứu
2.Giới hạn của đề tài:
Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ mẫu giáo nhỡ
II/CƠ SỞ LÍ LUẬN
Đối với độ tuổi mẫu giáo nhỡ thì những thói quen cần thiết về vệ
sinh và kĩ năng thực hành dần dần được hình thành, trẻ dễ nhớ nhưng lại
mau quên . Dựa vào đặc điểm đó mà việc đưa giáo dục vệ sinh cá nhân

một cách phù hợp để giáo dục cho trẻ ngay từ tuổi mẫu giáo là rất cần thiết
III/ CƠ SỞ THỰC TIỄN
Năm học 2011-2012 là năm học trường mầm non Đại Tân tiếp tục thực
hiện chương trình: “Tăng cường công tác truyền thông và giáo dục vệ sinh
cá nhân cho trẻ mầm non” do vụ GDMN và quỹ Unilever phối hợp thực
hiện, bản thân tôi và các đồng nghiệp được tập huấn chương trình này , nhà
trường đã cung cấp đầy đủ các đồ dùng cần thiết cho các lớp phục vụ cho
công tác chăm sóc vệ sinh như : Xà phòng, bàn chải , khăn mặt…nên cũng
có nhiều thuận lợi
Trong năm học này tôi được phân công giảng dạy tại lớp nhỡ Xuân Tây, hầu
hết trẻ lần đầu tiên đến trường , mọi thứ thật bỡ ngỡ , thật mới mẻ đối với trẻ
, những kiến thức cơ bản về vệ sinh cá nhân trẻ đều chưa nắm được, trẻ chưa
có kĩ năng rửa tay bằng xà phòng, chưa đánh răng đúng cách ,chưa biết rửa
mặt như thế nào cho sạch…


Hơn nữa các bệnh liên quan đến vấn đề vệ sinh thường xuyên xảy ra nhất là
bệnh “Tay , chân ,miệng” Căn bệnh mà cho đến nay không có thuốc để chữa
mà chỉ phòng bệnh là chính. Những điều đó làm cho bản thân tôi trăn trở và
bằng mọi cách tôi sẽ có hướng giáo dục cho trẻ nhằm hình thành cho trẻ
những thói quen tốt và phòng chống bệnh tật.
IV/ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1/ Tự học tập để bồi dưỡng kiến thức và kĩ năng thực hành vệ sinh cá
nhân
Bản thân tôi luôn xác định muốn rèn luyện cho trẻ mẫu giáo nhỡ có thói
quen trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân thì việc làm đầu tiên là cô giáo phải
có kiến thức chuẩn xác về kĩ năng thực hành , chính vì điều đó mà bản thân
tôi luôn tìm tòi học hỏi các tài liệu có liên quan để nghiên cứu ,qua tài liệu
tôi đã tiếp thu được các quy trình đúng về rửa tay , rửa mặt , đánh răng…và
áp dụng vào dạy trẻ. Cụ thể là:

-Quy trình rửa tay bằng xà phòng có 7 bước:
+Bước 1: Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch ,xoa xà phòng vào
+ Bước 2: Cuốn và xoay lần lượt từng ngón tay
+ Bước 3: Chà xát cổ tay và mu bàn tay
+ Bước 4: Miết vào kẻ giữa các ngón tay
+ Bước 5: Chụm và cọ sạch các đầu ngón tay
+Bước 6: Xả sạch xà phòng bằng nước sạch
+ Bước 7: Lấy khăn lau khô
-Quy trình rửa mặt thông qua bài thơ : “Bé tập rửa mặt” sau đây:
Một tay chẳng làm được
Bé phải lau hai tay
Bắt đầu từ mắt này
Lau từ trong ra nhé
Nhích khăn lên các bé
Lau sống mũi xuống đi
Sau đó đến cái gì
Cái miệng xinh của bé
Cô cất giọng nhỏ nhẹ
Làm thế nào nữa đây?
Bé gấp đôi khăn ngay
Lau hai bên má đỏ
Gấp đôi một lần nữa
Lau cái cổ cái cằm
Mắt bé nhìn chăm chăm
Kìa cô khen bé giỏi
( Nguyễn Thị Lành)


- Quy trình đánh răng, cách súc miệng bằng nước muối…
- Tôi còn thường xuyên sưu tầm các bài thơ , bài hát câu chuyện về giáo dục

vệ sinh cho trẻ viết vào sổ tay tự học để lồng ghép vào các tiết dạy . Các bài
thơ, bài hát này không những thay đổi không khí cho tiết học mà còn mang
tính giáo dục cao và qua đó trẻ học được rất nhiều những kinh nghiệm, kĩ
năng sống tốt
2/Giáo dục vệ sinh cá nhân thông qua các hoạt động trong ngày
Các nội dung giáo dục về thói quen vệ sinh và kĩ năng thực hành được tôi
lồng ghép vào tất cả các hoạt động trong ngày
- Trong giờ đón trẻ tôi thường trò chuyện với trẻ về công việc hằng ngày sau
mỗi buổi sáng thức dậy: Bé làm những gì ? Vì sao phải làm như thế ? và làm
như thế nào? Trẻ chia sẻ những ý kiến của mình và cô nhắc nhở trẻ làm
đúng. Không quên dặn trẻ cách giữ gìn vệ sinh các nhân như cắt ngắn móng
tay ,móng chân,rửa tay thường xuyên dưới vòi nước sạch …
Hay trong tiêu chuẩn bé ngoan hằng ngày tôi đua nội dung giáo dục vệ sinh
vào để trẻ phấn đấu thực hiện.
- Trong giờ hoạt động học có chủ đích tôi thường lồng ghép nội dung giáo
dục vệ sinh vào những lúc cần thiết ( nếu được).
VD môn GDAN, LQVH tôi thường sử dụng các bài hát , câu đố , bài thơ
cung cấp kiến thức vệ sinh cho trẻ như : bài hát chiếc khăn tay, rửa mặt như
mèo , tay ngoan tay thơm , vì sao mèo rửa mặt , tay xinh của bé, bàn tay
sạch , khám tay,… Các bài thơ : giữ hàm răng đẹp, tắm gội , cô dặn bé, bé
tập rửa mặt, đi dép , rửa tay sạch, đôi bàn tay của bé, áo quần sạch
sẽ,…hoặc qua những câu chuyện , kể chuyện theo tranh :
VD : Kể chuyện theo tranh “ Mẹ tắm cho em bé”
.Mục đích: Củng cố cho trẻ biết cách giữ gìn vệ sinh các bộ phận cơ thể:
mắt ,mũi ,miệng, tay, chân.
. Chuẩn bị: Tranh to và màu sắc đẹp “ Mẹ đang tắm cho em bé”
Một số câu hỏi để hỏi khi trẻ xem tranh
Một búp bê để minh hoạ
.Tiến hành : Đọc cho trẻ nghe bài thơ “ Yêu mẹ”
Cô hỏi trẻ ở nhà ai thường tắm cho các con?

Cô cho trẻ xem tranh “ Mẹ đang tắm cho em bé” và hỏi trẻ:
Tranh vẽ gì đây các con?
Mẹ đang làm gì?
Bé đang làm gì?
Sau đó cô kể cho cháu nghe câu chuyện theo sự sáng tạo của cô. Có thể kể
như sau: Hôm qua chủ nhật, An ở nhà chơi với chị , trời nắng mà tay chân
bị bẩn , mẹ tắm cho An , An thích lắm. Mẹ lần lượt gội đầu, rửa mặt, kỳ cọ
tay chân và toàn thân một cách nhẹ nhàng bằng nước mát rượi.


Sau khi cô kể chuyện xong cô làm động tác minh hoạ: gội đầu, rửa mặt, kỳ
cọ chân tay trên búp bê cho trẻ xem, rồi cho trẻ tập minh hoạ lại các động tác
theo cô
Qua các bài thơ , bài hát , câu chuyện … trẻ có thêm một số kinh nghiệm
và học được nhiều thói quen tốt
Ở chủ đề bản thân , môn khám phá khoa học : “Tìm hiểu về co thể của bé”
hay “ Các giác quan” tôi lồng ghép giáo dục vệ sinh một cách nhẹ nhàng
trên từng chi tiết . VD : Khi nói đến đôi tay thì giáo dục trẻ phải làm gì? Bảo
vệ đôi chân thì phải làm thế nào? … chứ không giáo dục một cách chung
chung trẻ sẽ mau quên
- Trong giờ chơi hoạt động góc tôi thường cho trẻ chơi các trò chơi như:Rửa
mặt cho búp bê , rửa tay cho búp bê, luôn nhắc nhở trẻ khi chơi xong
phảaycats xếp đồ chơi gọn gàng, rửa tay sạch sẽ
- Hoạt động ngoài trời: Dạo chơi sân trường tôi cho trẻ quan sát các hình ảnh
tuyên truyền về vệ sinh ở góc tuyên truyền của nhà trường, cho trẻ trò
chuyện sau đó cho trẻ cùng làm mô phỏng các thao tác thực hành cùng cô
qua đó giúp trẻ ghi nhớ lâu hơn
- Hoạt động chiều : Tôi thường ôn luyện các thao tác vệ sinh như tập cho trẻ
rửa tay, rửa mặt đúng cách …Đây là thời điểm tôi hướng dẫn lại cho trẻ kĩ
năng thực hành vệ sinh một cách cụ thể theo quy trình

- Ngoài việc lồng ghép ,đan xen giáo dục vệ sinh vào các giờ học có chủ
đích hay giờ chơi , tôi còn đăng kí thực hiện chuyên đề về vệ sinh cá nhân
riêng .
VD chuyên đề: Bé học rửa tay
* Mục đích yêu cầu:
Trẻ biết rửa mặt đúng lúc để giữ gìn vệ sinh đôi tay sạch sẽ
Nắm được quy trình rửa tay bằng xà phòng
Biết rửa tay theo đúng trình tự các bước
Rèn luyện kĩ năng thực hành vệ sinh cá nhân
Giáo dục trẻ biết giữ vệ sinh đôi bàn tay
* Chuẩn bị:
Đoạn phim về các hoạt động của trẻ
Hình ảnh các bước rửa tay
Đồ dùng , đồ chơi cho các trò chơi
Bài hát “ Năm ngón tay ngoan”, bài vè về rủa tay
* Tiến hành hoạt động:
Cho trẻ chơi trò chơi dân gian
Cô trò chuyện với trẻ : Con chơi những trò chơi gì và dùng bộ phận nào của
cơ thể để chơi với nhau?


Cho trẻ về máy xem phim và trò chuyện về nội dung đoạn phim và hỏi trẻ:
Con rửa tay khi nào? Và con biết rửa tay như thế nào cho sạch không ?
Cô giới thiệu với trẻ quy trình các bước rửa tay
Cô giới thiệu bước 1,giải thích , thực hiện mẫu
Cho trẻ khá làm lại sau đó cho cả lớp cùng thực hiện
Tương tự cô giới thiệu bước 2,3
Chuyển tiếp bằng bài hát “ Năm ngón tay ngoan”
Cho trẻ nhắc lại từ bước 1 đến bước 3
Cô giới thiệu tiếp bước 4,5,6,7

Cho trẻ thực hiện lại cả 7 bước
+ Trò chơi : Ai thông minh
Cách chơi : cho trẻ ngồi xung quanh lớp, cô đặt các câu hỏi dưới hình thức
hò vè, trẻ nhanh tay rung chuông giành quyền trả lời
+ Trò chơi: Thi xem đội nào nhanh
Cách chơi : Cô có các hình ảnh về các bước rửa tay ,trẻ chia làm hai đội
chơi. Từng đôi một ở mỗi đội sẽ kết hợp với nhau kẹp bóng ở giữa lưng, di
chuyển lên chọn hình ảnh rửa tay đem về dán vào bông hoa của đội mình
sao cho đúng trình tự các bước. Trong quá trình di chuyển, tay không được
chạm bóng và không làm rơi bóng, nếu cặp đôi nào làm rơi bóng sẽ nhường
quyền cho các bạn khác trong đội tiếp tục
+ Kết thúc : Giáo dục trẻ thường xuyên rửa tay, rửa đúng lúc , theo đúng quy
trình , cho trẻ hát bài “tay ngoan ,tay thơm”
Qua chuyên đề chị em đồng nghiệp góp ý, rút kinh ngiệm và thực hiện tại
các lớp và qua tiết học này trẻ được khắc sâu kiến thức , nắm rõ quy trình để
khi bước vào thực hiện trẻ làm rất tốt .
3/ Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc chăm
sóc và giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ
Ngoài việc được chăm sóc tốt ở trường ,các cháu cần được sự quan tâm
chăm sóc của gia đình do đó phụ huynh phải nắm bắt kiến thức về chăm sóc
vệ sinh cho trẻ. Tôi thường tuyên truyền đến phụ huynh bằng các hình thức
sau:
a/ Tuyên truyền qua góc phụ huynh:
-“ Trăm nghe không bằng một thấy”. Chính vì vậy góc phụ huynh của lớp
tôi được đặc biệt chú ý bởi những hình ảnh , nội dung tuyên truyền phong
phú , hấp dẫn về giáo dục vệ sinh cá nhân và được thay đổi thường xuyên.
Những nội dung tuyên truyền ở đây rất thực tế vì nó phản ánh các hoạt động
vệ sinh của lớp nên rất được phụ huynh chú ý mỗi khi đón trả trẻ.
-Tôi còn dành riêng một vài mảng tường để trang trí hình ảnh về các bước
rửa mặt, rửa tay, cách giữ vệ sinh để cho phụ huynh nắm bắt và có thể kết

hợp giáo dục trẻ ở nhà.


b/ Tuyên truyền qua các buổi gặp mặt trong kế hoạch truyền thông của
lớp
-Đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch truyền thông cho lớp , cứ hai tháng
tổ chức một lần , nội dung truyền thông tôi luôn dành nhiều thời gian cho
công tác phối hợp giữa nhà trường và gia đình giáo dục vệ sinh cá nhân cho
trẻ, qua các buổi truyền thông phụ huynh và giáo viên có dịp trao đổi kinh
nghiệm chăm sóc , nuôi dạy trẻ theo khoa học và hỗ trợ cho phụ huynh
những kiến thức đúng đắn về cách chăm sóc vệ sinh cá nhân cho trẻ. Thông
qua cách làm này góp phần nâng cao nhận thức cho các tầng lớp nhân dân
và các ban ngành đoàn thể hiểu sâu hơn về ngành học , đặc biệt chú trọng
đến nội dung vệ sinh cho trẻ và cộng đồng
Ngoài ra,tôi còn vận động phụ huynh tham gia vào các hoạt động tuyên
truyền như vẽ tranh, sáng tác thơ , nhạc , câu chuyện về vấn đề giáo dục vệ
sinh cho trẻ và được phụ huynh hưởng ứng mạnh mẽ
c/ Tuyên truyền qua đài truyền thanh của trường:
- Trong các cuộc họp chi bộ hay hội đồng tôi thường đề xuất với nhà
trường dành các bản tin phát vào buổi sáng trong giờ đón trẻ và buổi chiều
trong giờ trả trẻ. Nội dung các bản tin có lồng ghép giáo dục vệ sinh cá
nhân cho trẻ và các bệnh thường gặp do vấn đề vệ sinh gây ra. Nhà trường
ghi nhận những ý kiến đề xuất của bản thân và đã thực hiện thường xuyên
có hiệu quả
V/ KẾT QUẢ:
Sau một thời gian thực hiện các biện pháp nêu trên, cuối học kì I lớp tôi
đã đạt được những kết quả sau:
-Đa số trẻ có thói quen vệ sinh tốt như: Biết tự rửa tay truớc khi ăn , khi tay
bẩn và sau khi đi vệ sinh , biết giữ vệ sinh thân thể, biết đánh răng sau khi
ăn, biết tự rửa mặt khi ngủ dậy , bên cạnh đó còn biết giữ vệ sinh môi trường

lớp học
- 100% trẻ có kĩ năng thực hành vệ sinh như rửa tay với xà phòng , rửa mặt
bằng khăn sạch, biết tự mặt quần áo, biết đánh răng …theo đúng qui trình
- 100% phụ huynh được tuyên truyền có kiến thức kĩ năng vệ sinh cá nhân
và sử dụng đồ dùng vệ sinh cá nhân
Đặc biệt một điều đáng mừng là trong học kì qua tại trường mầm non Đại
Tân và tại lớp nhỡ Xuân Tây do tôi phụ trách không xảy ra dịch bện liên
quan đến vấn đề vệ sinh trong khi các trường bạn lân cận đã xảy ra rất nhiều
ca bệnh “ Tay , chân , miệng”
VI/ KẾT LUẬN
Qua quá trình thực hiện bản thân tôi đã rút ra được những kết luận sau:
- Giáo viên tự học tập , bồi dưỡng kiến thức và kĩ năng thực hành vệ sinh
cá nhân cho trẻ một cách thuần thục để có thể dạy trẻ tốt hơn


-Giáo dục vệ sinh cá nhân thông qua các hoạt động trong ngày
- Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc chăm sóc và
giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ bằng nhiều cách
VII/ ĐỀ NGHỊ
-Phòng giáo dục, nhà trường cần có kế hoạch tổ chức hội thi : “Liên hoan gia
đình , nhà trường và sức khoẻ trẻ thơ” để thu hút sự quan tâm ,cổ vũ , động
viên của đông đảo các bậc phụ huynh và cộng đồng và để có điều kiện tuyên
truyền sâu rộng đến các ban ngành đoàn thể và nhân dân về tầm quan trọng
của công tác chăm sóc sức khoẻ và giáo dục vệ sinh cho trẻ mầm non
- Các cấp , các ngành đầu tư , hỗ trợ kinh phí xây dựng thêm cơ sở vật chất
cho trường cũng như cho lớp để công tác chăm sóc và giáo dục vệ sinh cho
trẻ thực hiện đạt kết quả hơn trong thời gian đến.
Trên đây là “ Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ
mẫu giáo nhỡ ” mà bản thân đã thực hiện tại lớp , chắc chắn không tránh
khỏi những thiếu sót . Rất mong được sự góp ý để đề tài của tôi hoàn thiện

hơn . Xin chân thành cảm ơn
Đại Tân , ngày10 tháng 01 năm 2012
Người viết

Đoàn Kim Nguyên


VIII/TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/Hưóng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc- giáo dục mầm non nhà trẻ
4-5 tuổi. Bộ giáo dục và đào tạo –năm 2007
2/Tài liệu tập huấn hướng dẫn triển khai chương trình “ Tăng cường công
tác truyền thông và giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ mầm non”
Nhà xuất bản Hà Nội . Tháng 7- 2010

IX/ MỤC LỤC


I/ Đặt vấn đề
1/ Lý do chọn đề tài ( Trang 1)
2/ Giới hạn của đề tài ( Trang 1)
II/ Cơ sở lí luận ( Trang 1)
III/ Cơ sở thực tiễn ( Trang 1,2)
IV/ Nội dung nghiên cứu:
1/ Tự học tập để bồi dưỡng kiến thức và kĩ năng thực hành vệ sinh cá nhân (
Trang 2,3)
2/Giáo dục vệ sinh cá nhân thông qua các hoạt động trong ngày ( Trang
3,4,5)
3/ Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc chăm sóc và
giáo dục vệ sinh cá nhân ( Trang 5,6)
V/ Kết quả ( Trang 6)

VI/ Kết luận ( Trang 6,7)
VII/ Đề nghị (Trang 7)
VIII/ Tài liệu tham khảo ( Trang 8)
IX/ Mục lục ( Trang 9)