SKKN một vài biện pháp giúp giáo viên chủ nhiệm giáo dục học sinh chậm tiến

1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
Trong những năm qua trường THPT Huỳnh Phi Hùng phần lớn là học
sinh chăm, ngoan, hiếu học bên cạnh đó còn một bộ phận học sinh chậm tiến
lười học thường hay vi phạm Nội qui và các Quy định khác của nhà trường,
sống buôn thả, bất cần,… nếu chúng ta không có những biện pháp giáo dục
hữu hiệu những em này rất dễ bỏ học hoặc bị kỷ luật buộc thôi học, bản thân
các em rất dễ dính vào các tệ nạn xã hội, không có việc làm không nghề nghiệp
tạo gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Để giáo dục, cảm hóa các em vai trò của giáo viên chủ nhiệm là rất quan
trọng, nhưng còn một số giáo viên do năng lực còn hạn chế, thiếu sự kiên trì,
ngại khó, chưa biết biện pháp để giáo dục nên kết quả đạt được chưa cao, tình
trạng học sinh bị Hội đồng kỷ luật nhà trường cảnh cáo, buộc thôi học vấn còn
tiếp diễn hàng năm.
Bản thân tôi là một giáo viên – một cán bộ quản lí lâu năm trong nghề
cũng rất trăn trở vấn đề này, nên tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến của mình “Một
vài biện pháp giúp giáo viên chủ nhiệm giáo dục học sinh chậm tiến”.
Mong được trao đổi, giúp đỡ của các đồng nghiệp để chúng ta vận dụng
một cách có hiệu quả, đừng để một học sinh nào rời ghế nhà trường do chúng
ta chưa làm hết trách nhiệm của mình mà trong lòng chúng ta phải day dứt. Vì
các em còn quá trẻ nếu chúng ta giúp đỡ giáo dục đúng lúc có những biện pháp
hữu hiệu thì các em không đến nổi như thế, rồi cuộc đời các em sẽ đi về đâu?
2. Phạm vi triển khai thực hiện:
Triển khai thực hiện thí điểm cho giáo viên chủ nhiệm khối lớp 10 (5
lớp) vì khối lớp nầy các em mới vào đầu cấp học, chưa quen với nề nếp kĩ
cương nhà trường, một số em lần đầu tiên sống xa gia đình thiếu sự quan tâm
chỉ bảo của cha mẹ nên rất dễ chơi bời, lêu lỏng,… chưa xác định được mục

Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 1

đích động cơ học tập, thường rất dễ bỏ học nữa chừng. Khối lớp này hàng năm
thường vi phạm Nội qui kỉ luật rất nhiều, số lượng bỏ học rất cao.
3. Mô tả sáng kiến:
a. Cơ sở lý luận:
- Hiện nay vẫn còn các em có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, thiếu điều
kiện học tập, cha mẹ lo bươn chải với cuộc sống, ít có thời gian quan tâm đến
việc học tập của con em mình, với quan niệm: học tới đâu hây tới đó. Bản thân
các em nếu thiêú cố gắng, sống buôn thả không xác định được mục đích, động
cơ học tập đúng đắn, …dẫn đến việc học tập sa sút rất dễ đi đến vi phạm kỉ
luật hoặc bỏ học.
- Lứa tuổi THPT từ 16 đến 18 tuổi bên cạnh sự phát triển mạnh của cơ
thể các em cũng có sự thay đổi mạnh mẽ về yếu tố tâm lý, các em thường thích
khám phá những cái mới, rất hiếu động, tỏ ra mình là người lớn, cái gì cũng
cho là mình biết, không cần sự giúp đỡ của người khác, hay cải lại cha mẹ,
thầy cô khi vấn đề phật ý mình. Vì thế người giáo viên phải nắm rõ đặc điểm
tâm sinh lý của lứa tuổi học sinh THPT, nhân cách của từng học sinh, hoàn
cảnh chính trị, kinh tế, văn hóa của gia đình để có biện pháp giáo dục thích
hợp. Tránh tình trạng nóng vội trong giải quyết vấn đề giáo dục học sinh chậm
tiến.
- Người giáo viên chủ nhiệm phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, có
lòng vị tha, có năng lực sư phạm, phải bình tỉnh, kiên trì và có khả năng tự
kiềm chế, nói năng lịch sự, tác phong mẫu mực, thái độ cởi mở, hòa nhã, sự
chuẩn mực của người thầy là tấm gương để học sinh kính trọng, tin tưởng ,là
chổ dựa tinh thần đó là mặt mạnh dễ dàng giúp đỡ, cảm hóa giáo dục các em.
- Tạo môi trường sư phạm lành mạnh trong lớp học nói riêng và nhà
trường nói chung, giáo viên chủ nhiệm phải bình tỉnh tìm hiểu nguyên nhân
của mọi vấn đề đưa đến học sinh chậm tiến, phải biết kết hợp nhiều biện pháp
Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 2


giáo dục cảm hóa các em đây là một công việc đòi hỏi phải có tính chịu khó,
kiên trì lâu dài của giáo viên.
- Mặt trái của cơ chế thị trường có nhiều tác động tiêu cực tác động đến
môi trường giáo dục, rất dễ lôi kéo học sinh hư hỏng, buông thả sự học tập,
giáo viên chủ nhiệm cần phải biết quản lý và ngăn chặn kịp thời các tệ nạn xã
hội xâm nhập vào học sinh thân yêu của mình, nếu các em đã sa ngã thì chính
giáo viên chủ nhiệm phải dùng biện pháp nào giúp các em đứng dậy.
b. Những biện pháp:
BIỆN PHÁP 1: Nắm bắt thông tin kịp thời. Tìm nguyên nhân vấn
đề:
Người giáo viên chủ nhiệm ngay từ đầu năm học cần nắm bắt thông tin
về từng học sinh của lớp mình như: Những điều cần lưu ý ở các năm học
trước, tính cách của từng học sinh, hoàn cảnh gia đình về kinh tế, văn hóa,
chính trị và cách giáo dục con cái của từng gia đình học sinh, truyền thống gia
đình học sinh… Khi phát hiện học sinh chậm tiến bộ thì phải phân tích nguyên
nhân nào là cơ bản khiến các em mắc phải những khuyết điểm có tính hệ
thống, kết hợp với những điều đã biết về tính cách của học sinh và những
thông tin hỗ trợ khác, mà đưa ra biện pháp giúp đỡ giáo dục hợp lí.
* Ví dụ:
- Khi tìm hiểu biết vì hoàn cảnh nghèo em thường hay đi làm giúp gia
đình nên thường bỏ học vô lí do, điểm kém nhiều,…
Giáo viên chủ nhiệm tìm cách giúp đỡ bằng sự vận động học sinh trong
lớp, Hội cha mẹ học sinh, tập thể giáo viên nhà trường, Đoàn thanh niên, Lãnh
đạo nhà trường,… giúp đỡ miễn học phí và tạo điều kiện về vật chất và tinh
thần giúp em ổn định học tập, giáo viên chủ nhiệm cần phải thường xuyên gần
gũi động viên em vượt lên khó khăn.

Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 3


- Khi tìm hiểu biết vì cha mẹ li hôn mà em buồn bã, rượu chè, chơi bời
lêu lỏng thì giáo viên chủ nhiệm phải kịp thời giúp em ổn định tâm lí và là chổ
dựa tinh thần giúp em vượt qua hoàn cảnh cuộc sống an tâm học tập.
BIỆN PHÁP 2: Giúp các em xác định mục đích học tập, từ đó có
động cơ học tập đúng đắn:
Giáo viên chủ nhiệm thông qua các buổi sinh hoạt tập thể ở lớp, các buổi
ngoại khóa giáo dục các em hiểu rõ mục đích của việc học tập: Học cho ai?,
học để
làm gì?, từ đó giúp các em xác định được động cơ học tập đúng đắn.
* Ví dụ:
Trong một buổi sinh hoạt ngoại khóa dưới hình thức “vui để học” giáo
viên chủ nhiệm có thể đặt ra những câu hỏi cho học sinh thảo luận: Xã hội hiện
nay có người cho rằng thanh niên hiện nay chỉ cần có nhà cao cửa rộng nhiều
tiền là đủ, theo em câu nhận định đó đúng hay sai? hoặc giáo viên chủ nhiệm
cho các em lựa chọn ngành nghề về sau của mỗi em và hỏi tại sao em thích
ngành nghề đó?. Muốn thực hiện được ước mơ đó bản thân em phải chuẩn bị
những điều kiện gì?
BIỆN PHÁP 3: Chú trọng bồi dưỡng học sinh yếu kém. Giáo dục
thông qua sự giúp đỡ học sinh:
Ngoài sự tổ chức phụ đạo của nhà trường,giáo viên chủ nhiệm nên tổ
chức dạy phụ đạo cho học sinh có học lực yếu, kém, chậm tiến (tổ chức dạy
không thu học phí).
Thông qua các buổi dạy tranh thủ giờ giải lao gần guĩ động viên cảm hóa
các em làm cho các em tự tin hơn, để từ đó các em thấy mình phải có trách
nhiệm học tập tốt hơn.

BIỆN PHÁP 4: Dùng sự cảm hóa từ nhân cách người thầy:
Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 4


- Người giáo viên nói chung và người giáo viên chủ nhiệm nói riêng cần
xây dựng cho mình một phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực sư phạm, nói năng
lịch sự, tác phong mẫu mực được học sinh kính trọng như người cha, gần gủi
như người anh,người chị, học sinh sẵn sàng chia sẽ bày tỏ tâm tư nguyện vọng
của mình và những lời khuyên từ người thầy có tác dụng rất lớn đối với các
em.
- Đối với học sinh chậm tiến nên gặp gỡ riêng để lắng nghe sự bày tỏ của
học sinh (hạn chế la rầy trước lớp), tìm hiểu nguyên nhân, phân tích những cái
sai của các em dùng tình cảm giáo dục động viên, tìm cách giúp đỡ và tiếp tục
theo dõi sự chuyên biến tiếp theo, sự kiên trì giúp đỡ của giáo viên chủ nhiệm
sẽ cảm hóa được học sinh giúp các em tiến bộ.
BIỆN PHÁP 5: Giúp đỡ học sinh chậm tiến có hoàn cảnh khó khăn,
không để các em mặc cảm bỏ học:
- Giáo viên chủ nhiệm ngoài sự nắm thông tin những điều cần lưu ý ở
năm học trước, về hoàn cảnh kinh tế gia đình, truyền thống học tập gia đình từ
đó có các vấn đề cần lưu ý ở từng học sinh. Đối với học sinh có hoàn cảnh khó
khăn giáo viên cần đến thăm gia đình để năm rõ hoàn cảnh các em chính xác
hơn, ngoài ra cần gần gũi các em nầy và bạn thân cùng lớp để nắm bắt thông
tin kịp thời để có các giải pháp giúp đỡ đúng lúc hiệu quả.
* Ví dụ: một học sinh nghèo không tiền đống học phí, không có sách
giáo khoa và dụng cụ học tập bị nhắc nhở nhiều lần nên mặc cảm có thể bỏ
hoc, hay một học sinh quá nghèo không có áo dài mặc đồng phục thường bị
phê bình dưới cờ,..gặp các trường hợp như thế giáo viên nên gặp Lãnh đạo nhà
trường, Ban đại diện phụ huynh học sinh, các thầy cô giáo và các học sinh

trong lớp cùng giúp đỡ (sự giúp đỡ phải tế nhị tránh các em mặc cảm).
- Giáo viên chủ nhiệm cần phát hiện kịp thời những em có ý định bỏ học
để động viên giúp đỡ, cùng gia đình các em tháo gỡ khó khăn.
Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 5


- Tranh thủ sự giúp đỡ từ các đoàn thể trong nhà trường, các nhà hảo
tâm, các mạnh thường quân,..
BIỆN PHÁP 6: Giao việc cho học sinh chậm tiến, động viên kịp thời:
- Giáo viên chủ nhiệm không để cho học sinh chậm tiến mặc cảm với tập
thể lớp, xem như mình sống xa rời tập thể mà nên tin tưởng giao việc cho các
em này rồi phải tìm cách động viên giúp đỡ em.
* Ví dụ: Một em học sinh chậm tiến chơi bóng tốt sẵn sàng giao việc
cho em luyện tập cho đội bóng của lớp, hay em có năng khiếu văn nghệ sẵn
sàng giao việc cho em luyện tập đội văn nghệ lớp. Một em thường hay mất trật
tự trong lớp sẵn sàng giao cho em trách nhiệm giữ trật tự trong lớp… nhưng
đòi hỏi phải có sự theo dõi động viên giúp đỡ kịp thời cho các em hoạt động
(hướng dẫn cách tổ chức, phương pháp hoạt động…).
- Người giáo viên cần có những lời khen khích lệ đối với học sinh chậm
tiến khi làm được một việc gì đó nhằm động viên kịp thời có tác dụng rất lớn.
Chẳn hạn: Một lời phát biểu xây dựng bài đúng, giải được một bài toán,
về nhà soạn được một bài văn,… tùy trường hợp mà có những lời khen hay
cho những điểm tốt động viên.
BIỆN PHÁP 7: Dùng tính tập thể và sự phối hợp với giáo viên bộ
môn, cha mẹ học sinh và các Đoàn thể trong nhà trường:
- Giáo viên chủ nhiệm phát động phong trào thi đua giữa các tổ để các
thành viên khác trong tổ quan tâm giúp đỡ những học sinh chậm tiến.
* Ví dụ: Một em học sinh chậm tiến nếu không thuộc bài, không làm bài

ở nhà, đi trễ,… sẽ làm mất điểm thi đua của tổ vì thế các thành viên khác phải
nhắc nhở, động viên giúp đỡ, tổ chức học nhóm để các học sinh chậm tiến tiến
bộ lên.

Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 6


- Tổ chức dã ngoại, cấm trại, tổ chức sinh hoạt tập thể, giáo viên giao
cho học sinh chậm tiến một số công việc chuẩn bị (nhưng phải theo dõi),
những dịp này giáo viên chủ nhiệm tranh thủ gần gũi, động viên cảm hóa học
sinh chậm tiến, xây dựng một tập thể đoàn kết thân yêu.
- Phối hợp với cha mẹ học sinh chậm tiến để tìm biện pháp giáo dục
thích hợp.
- Phối hợp với giáo viên bộ môn để nắm bắt thông tin kịp thời về học
sinh chậm tiến và có sự phối hợp để giáo dục giúp đỡ các em.
- Phối hợp với Đoàn thanh niên (Chi đoàn lớp và Đoàn trường) giao các
đoàn viên kềm cập giúp đỡ.
BIỆN PHÁP 8: Dùng pháp luật:
Đối với học sinh chậm tiến không thể cảm hóa được bằng tình cảm và
các biện pháp khác, chúng ta sử dụng phương pháp này.
* Ưu điểm:
Không mất nhiều công sức, học sinh phải chấp hành ngay các Quyết
định của nhà trường, bắt buộc sửa đổi ngay các khuyết điểm.
* Hạn chế:
Học sinh thường bỏ học sau khi bị mặc cảm vì kỷ luật nhà trường đưa ra.
Phương pháp này thực hiện theo các bước sau:
+ Sai phạm lần 1: Nhắc nhở phê bình trước lớp cho làm tờ tự kiểm.
+ Sai phạm lần 2: Cho làm tờ tự kiểm và mời phụ huynh thông

báo.
+ Sai phạm lần 3: Cho làm tờ tự kiểm và mời phụ huynh làm tờ
cam kết, phê bình dưới cờ toàn trường.

Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 7


+ Sai phạm lần 4: Lập biên bản cuộc họp lớp, tập hợp các tờ tự
kiểm, biên bản làm việc các lần trước giáo viên chủ nhiệm đề nghị lên Hội
đồng kỷ luật nhà trường xem xét hình thức kỷ luật.
+ Sai phạm lần 5: Hội đồng kỷ luật nhà trường sẽ có hình thức kỷ
luật cao hơn các lần trước (từ cảnh cáo đến buộc thôi học một năm).
4. Kết quả, hiệu quả mang lại:
Năm học 2011 – 2012 học sinh vi phạm kỉ luật và bỏ học nhiều, tập
thể giáo viên chủ nhiệm khối lớp 10 đã áp dụng các biện pháp trên ở năm học
2012-2013 để giáo dục học sinh chậm tiến có bảng thống kê kết quả như sau:

Khối

Năm học

lớp

10
10

Số
lượng

20112012
20122013

Các hình thức kỉ luật
Phê bình
Khiển
Cảnh

Ghi chú
Buộc

dưới cờ

trách

cáo

thôi hoc

(số HS)

(số HS)

(số HS)

(số HS)

222

60

15

6

2

Chưa áp dụng

215

31

7

2

0

Đã áp dụng

Qua một năm áp dụng sáng kiến kinh nghiệm trên đã ngăn ngừa được
học sinh vi phạm kỉ luật kéo dài, nề nếp kỉ cương nhà trường đã đi vào ổn
định, tình trạng học sinh bỏ học hay bị kỉ luật ở hình thức cảnh cáo, buộc thôi
học sau một năm giảm hẳn, năng lực giáo dục của giáo viên chủ nhiệm được
nâng lên.
Hy vọng rằng với một số biện pháp tôi đưa ra trong đề tài này giúp giáo
viên chủ nhiệm áp dụng vào quá trình quản lý học sinh bằng cả tình thương
yêu và lòng nhiệt quyết của mình.

Trên đây là một vài biện pháp giáo dục học sinh chậm tiến, mỗi biện
pháp điều có những ưu điểm và nhược điểm nhất định. Muốn đạt được thành
Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 8


công, nhất định người giáo viên phải xác định kĩ nguyên nhân tùy theo đối
tượng học sinh, sai phạm có tính hệ thống hay chỉ bộc phát tức thời mà vận
dụng một biện pháp thích hợp hoặc sử dụng nhiều biện pháp phối hợp để giup
đỡ, giáo dục cảm hóa các em tiến bộ, giãm tối thiểu học sinh bỏ học nửa
chừng mà đỗ vỡ tương lai sự nghiệp sau này của các em, thêm gánh nặng cho
gia đình và xã hội.
Đây mới chỉ là kinh nghiệm của bản thân tôi nên chắc chắn còn nhiều
khiếm khuyết, hy vọng được các bạn đồng nghiệp quan tâm góp ý để đề tài
được hoàn chỉnh hơn.
5. Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến:
Sáng kiến kinh nghiệm có thể áp dụng cho giáo viên cấp THCS và THPT giáo
dục học sinh chậm tiến trong những năm tiếp theo.
6. Kiến nghị, đề xuất:
Trong các đợt Bồi dưỡng thường xuyên hàng năm về chuyên môn Sở
GD-ĐT Cà Mau nên mở thêm lớp Bồi dưỡng công tác chủ nhiệm cho giáo
viên.
Trần Văn Thời, ngày 15 tháng 04 năm 2013
Xác nhận của Hiệu trưởng:

Người viết

Chung Tương Lai

Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 9


Người thực hiện: Chung Tương Lai

Trang 10