Một số giải pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở ở huyện lang chánh, tỉnh thanh hóa

Bộ GIAO DỤC VA ĐAO TẠO
BỌ
GIÁO DỤC
ĐÀO
TẠO
TRƯỜNG
ĐẠIVÀ
HỌC
VINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

ĐỎ ĐÔNG HÒA

ĐỎ ĐÔNG HÒA
MỘT SÓ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG CỦA TỎ CHUYÊN MÔN
MỘT SÓ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ
HOẠT ĐỘNG CỦA TỎ CHUYÊN MÔN Ở CÁC
HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA
TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ HUYỆN LANG
CHÁNH, TỈNH THANH HÓA
Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60.14.05
LUẬNVĂN
VĂNTHẠC
THẠCsĩsĩKHOA
KHOAHỌC
HỌCGIÁO
GIÁODỤC
DỤC

LUẬN

Người huứng dẫn khoa học:
PGS.TS NGUYỄN BÁ MINH

Nghê An, 2013
Nghệ An, 2013


LỜI CẢM ƠN

Trong quả trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tác giả đã
nhận được sự động viên, giúp đỡ tận tình của các cấp lãnh đạo, nhiều thầy
giảo, cô giảo, các bạn đồng nghiệp và gia đình.

Tác giả xỉn chân thành cảm ơn Hội đồng đào tạo, Hội đồng khoa học
tnrờng Đại học Vinh, Phòng Giáo dục và Đào tạo Lang Chánh, các thầy
giảo, cô giảo và đội ngũ cán bộ quản lý, củng đông đảo bạn đồng nghiệp của
các trường Trung học cơ sở huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa đã tận tình
giảng dạy, giúp đỡ, cung cấp tài liệu, tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ sở
thực tế, tham gia đóng góp những ỷ kiến quỷ báu cho việc nghiên cứu đề tài.

Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS Nguyễn
Bá
Minh, Người hướng dẫn khoa học cho tác giả đã tận tâm, bồi dưõng kiến
thức, phương pháp nghiên cứu, năng lực tư duy và trực tiếp giúp đỡ tác giả
trong suốt thời gian thực hiện và hoàn thành luận vãn này.

Đỗ Đông Hòa

MỤC LỤC
-

Trang phụ bìa....................................................................................

-

Lời cảm ơn........................................................................................

-

Mục lục .............................................................................................

DANH MỤC CÁC CHỮ ĩ TẾT TẮT..............................................................
MỞ ĐẤU...............................................................................................ỉ
1. Lý do chọn đề tài................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.........................................................................3
3. Khách thế và đoi tượng nghiên cứu..................................................3
4. Giả thuyết khoa học...........................................................................3
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu......................................................3
6. Phưong pháp nghiên cứu..................................................................4
7. Những đóng góp chủ yếu của luận văn.............................................5
8. Cấu trúc của luận văn........................................................................5

Chươngl: cơ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỂ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA
TỎ CHUYÊN MÔN TRƯỜNG TRƯNG HỌC cơ SỞ..............................6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.................................................................6
1.2. Một sổ khái niệm cơ bản của đề tài.................................................7
1.2.1......................................................................................... Tổ chuyên môn

............................................................................................................7
1.2.2........................................................................ Hoạt động tổ chuyên môn

.........................................................................................................10


1.3.1. Đặc trưng của hoạt động tổ chuyên môn trung học cơ

17

sở.
1.3.2.............................................................................................................. Quản

lý hoạt động tổ chuyên môn...........................................................18
Tiểu kết chương 1.......................................................................................21
Chương 2: mực TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
TRƯỜNG TRƯNG HỌC cơ SỞ HUYỆN LẢNG CHẢNH, TỈNH mANH
HÓA.........................................................................................................22
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội - vãn hóa và giáo

dục
huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.....................................................22
2.1.1.................................................................................................

Đặc

điêm địa lý, dân cư, dân số.................................................22
1.3.3.
Đặc điểm tình hình các trường trung học cơ sở huyện Lang

Chánh..27
công tác quản lý hoạt động tô chuyên môn................................................36
Thực trạng về chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ quản lý trường Trung
học cơ sở về công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn................ 37
2.2.3.

Thực trạng về hoạt động tố chuyên môn trường trung học cơ sở huyện
Lang Chánh................................................................................................37
2.2.4.

Thực trạng quản lý hoạt động tô chuyên môn tnrờng triữìg học cơ sở
huyện Lang Chảnh tình Thanh Hóa...........................................................,,,38
4.1.

4.1.1.

Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn ...38

4.1.2.................................................................................................................... Thực

trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn......................................39
4.1.3.

Thực trạng công tác Chỉ đạo hoạt động tô chĩĩyên môn................41


lý tô chĩiyên môn......................................................................................46
2.3.4. Thực trạng công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho người quản
4.2. Nguyên nhân của thực trạng......................................................48
2.4.1.............................................................................. Nguyên nhân thành công

..........................................................................................................48
2.4.2................................................................... Nguyên nhân hạn chế, thiếu sót

..........................................................................................................49
Tiểu kết chuơng 2.........................................................................................52
Chuông 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỒ
CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ_ HUYỆN LANG
CHẢNH, TÌNH THANH HÓA......................................................'...........53
3.1. Các nguyên tắc xây dụng giải pháp................................................53
3.1.1.

Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu
53

3.1.2.

Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
54

3.1.3.

Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

54
n lý hiệu quả hoạt động tô chuyên môn trường trung học cơ sở
huyện Lang Chảnh, tỉnh Thanh Hỏa................................................68
đạo chặt chẽ hoạt dộng tô chuyên môn trường trung học cơ sở
huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa................................................74
Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho những người quản lý

hoạt
động
tô chuyên môn trường trung học cơ sở huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh
Hóa. 80

3.2.4.

3.2.5.

Đảm bảo các điều kiện đế quản lý hoạt động tô chuyên môn


Viết tắt

Viết đầy đủ

CB

Cán bộ

DANH MỤC CÁC CHỪ VIÉT TẮT
3.2.6.................................................................................................................
Mối
quan hệ giữa các giải pháp dề xuất..................................................89
3.3. Khảo sát tính cấp thiết và tỉnh khả thi của các giải pháp................90
3.3.1.

Mục đích khảo..........................................................................sát:
90

3.3.2..................................................................................... Nội dung khảo sát:

90
3.3.3........................................................................................ Địa bàn khảo sát:

90
3.3.4................................................................................................................. Kết

luận rút ra từ khảo sát:......................................................................92
Tiểu kết chương 3 ........................................................................................94
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................95
1. Kết luận ............................................................................................95
2. Kiến nghị...........................................................................................97
2.1. Đổi với Bộ Giáo dục và Đào tạo...............................................97


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Điều 2 Luật Giáo dục đã khẳng định: “Mục tiêu GD là đào tạo con
người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ
và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội;
hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [26].
Mục tiêu, nhiệm vụ phát triển đất nước 5 năm 2011-2015 đã được nêu
trong Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt
Nam: " Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đẩy
mạnh toàn diện công cuộc đổi mới; xây dựng hệ thống chính trị trong sạch,
vững mạnh; phát huy dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; phát

triển kinh tế bền vững; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân;
giữ vững ổn định chính trị - xã hội; tăng cường hoạt động đối ngoại: bảo vệ
vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thố; tạo nền tảng đê
đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện
đại" [20].
Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng về "xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
CBQLGD" đã chỉ rõ: "Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD
được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc
biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay
nghề của nhà giáo; thông qua việc QL, phát triển đúng định hướng và có hiệu
quả sự nghiệp GD đế nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng
những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp CNH - HĐH đất nước" [4].


2
ngũ HT, PHT và GV trong các nhà trường đã được Bộ GD&ĐT hết sức quan
tâm. Tuy nhiên, đối với đội ngũ TTCM thì chưa có sự quan tâm thỏa đáng,
chưa có những tài liệu mang tính đặc thù để tập huấn bồi dưỡng. Trước yêu
cầu thực tiễn hiện nay, việc bồi dưỡng năng lực QL cho TTCM là vấn đề cấp
thiết, là một trong những giải pháp có tính đột phá nhằm nâng cao chất lượng
dạy - học ở các nhà trường nói chung và các trường THCS nói riêng.
Theo tôi, một trường THCS muốn đổi mới QL để nâng cao chất lượng
giáo dục thì ngoài HT, PHT . . . còn phải có sự hỗ trợ của các bộ phận trong
nhà trường. Trong đó, TTCM đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc
chuẩn bị các điều kiện thực hiện các hoạt động dạy - học trong nhà trường.
Người TTCM được ví như “Cánh tay nối dài của lãnh đạo nhà trường". Công
tác lãnh đạo, quản lý của TTCM là một trong những yếu tố quyết định đến
hiệu quả hoạt động của TCM, góp phần quan trọng đến chất lượng giáo dục
của các nhà trường.

Quản lý hoạt động TCM của các trường THCS nhằm từng bước nâng
cao chất lượng giảng dạy và học tập trong các nhà trường là vấn đề quan
trọng và cấp thiết trong giai đoạn toàn ngành GD đang thực hiện đối mới nội
dung chương trình giáo dục phổ thông, SGK mới và đổi mới PPDH hiện nay
nhằm phát huy năng lực chủ động sáng tạo trong học tập của HS.
Hoạt động của TCM ở trường THCS là một yêu cầu bắt buộc và hết
sức cần thiết, là một qui định trong Điều lệ trường trung học do Bộ GD & ĐT
ban hành. Quản lý TCM nhất là về chuyên môn nghiệp vụ, việc thực hiện kế
hoạch giảng dạy của GV trong tố. Từ đó, nó sẽ phản ánh được các mặt hoạt
động chuyên môn của nhà trường về chất lượng GD và các mặt hoạt động
khác. Nâng cao chất lượng hoạt động TCM trong các trường sẽ phát huy tinh


3
tạo một động lực thôi thúc GV trong các TCM phát huy nhiều sáng kiến, kinh
nghiêm cúa mình trong lĩnh vực giảng dạy và GD. Mặt khác, TCM có vai trò
quan trọng trong việc góp phần bồi dưỡng đội ngũ GV tại chỗ thông qua hoạt
động dự giờ, trao đối rút kinh nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt chuyên đề, thao
giảng, hội giảng để nâng cao chất lượng dạy và học của trường.
Trong những năm qua có nhiều luận văn thạc sĩ đề cập đến việc nâng
cao chất lượng DH. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có một công trình nào
nghiên cứu đầy đủ việc quản lý hoạt động của TCM ở cấp THCS.
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Một so giải pháp quản lý hoạt động tô chuyên môn ở các trường trung
học cơ sở huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa”.
2. Mục đích nghiên cún

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp
quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục
phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - chính trị, văn hóa - xã hội ở các

trường THCS huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách the nghiên cúu: Công tác quản lý hoạt động của TCM ở

trường THCS.
3.2. Dối tượng nghiên cứu: Giải pháp quản lý hoạt động của TCM ở

các trường THCS của huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.


4
5.1.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về vấn đề quản lý hoạt động của TCM

ở các trường THCS.
5.1.2. Nghiên cứu thực trạng hoạt động của TCM các trường THCS

huyện Lang Chánh, xác định các nguyên nhân và rút ra bài học.
5.1.3. Đe xuất một số giải pháp quản lý hoạt động của TCM các

trường
trung học cơ sở huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.
5.2. Phạm vi nghiên cún

Đề tài này tập trung nghiên cứu thực trạng và tìm ra giải pháp quản lý
hoạt
động của TCM ở các trường THCS huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa trong
giai
đoạn hiện nay.
6. Phương pháp nghiên cứu

6.1. Nhóm phương pháp nghiên cúư lý luận

Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận đê xây
dựng cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp lý luận có các
phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu


5
6.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học

Đây là phương pháp sử dụng các công cụ thống kê đế xử lý số liệu thu
được, bao gồm các công thức tính trung bình cộng, phương sai, độ lệch
chuẩn, hệ số biến thiên. Sử dụng nhóm phương pháp này sẽ làm tăng độ tin
cậy của các kết quả nghiên cứu.
7. Nhũng đóng góp chủ yếu của luận văn

+ Góp phần hệ thống hoá, tìm hiểu cơ sở lý luận về hoạt động của TCM
+ Góp phần đánh giá thực trạng hoạt động của TCM ở trường trung học
cơ sở ở huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa
+ Đe xuất một số giải pháp có tính khả thi về quản lý hoạt động của
TCM ở các trường trung học cơ sở huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa
8. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận - kiến nghị, phụ lục, tài liệu tham khảo,
luận văn có 3 chương:


6

Chương 1
cơ SỞ LÝ LUẬN CỦA VÁN DÈ QUẢN LÝ HOẠT DỌNG
Tỏ CHUYÊN MÔN ở TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.

Đảng và Nhà nước ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng
vai trò, vị trí của giáo dục; GD được coi là một bộ phận quan trọng trong sự
nghiệp cách mạng giữ nước và xây dựng đất nước. Đặc biệt, trong những năm
gần đây khi đất nước chuyển mình đổi mới, phát triển kinh tế theo cơ chế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hơn lúc nào hết GD&ĐT có vai trò, vị trí
hết sức quan trọng.
Nâng cao chất lượng GD & ĐT có quan hệ mật thiết với việc nâng cao
chất
lượng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD, trong đó TTCM nhà trường giữ vai trò
rất
quan trọng, vấn đề này đã được Đảng và Nhà nước và nhiều nhà khoa học,
CBQL trong và ngoài ngành GD, các giảng viên, GV quan tâm nghiên cứu.
“Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010” Quyết định số
201/2001/QĐ-TTg ngày 28/12/2001 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã
đề ra mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục cần đạt được trong những
năm đầu của thế kỷ XXI, đó là “Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ
thống quản lý giáo dục” [8].
Chỉ thị số 40 - CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Chấp hành
Trung ương về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
CBQLGD, có nêu: “... nhằm thực hiện thành công Chiến lược phát triển giáo


7
lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao

chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của
sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” [4].
Hiện nay, nước ta đang tiến hành sự nghiệp đổi mới, phát triển giáo dục
và hội nhập kinh tế quốc tế, đặt ra cho GD những cơ hội và thách thức mới.
Chỉ thị 40-CT/TW đã tập trung vào việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội
ngũ nhà giáo và CBQLGD. Dưới sự tố chức và quản lý có hiệu quả, đội ngũ
TTCM trong trường THCS có chất lượng sẽ góp phần rất lớn nâng cao chất
lượng GD & ĐT, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng sự nghiệp CNH - HĐH của
nước ta trong xu thế hội nhập và phát triển.
Trong hoạt động QL ở trường THCS, QL hoạt động của TCM là một
hoạt động đặc trưng, cốt lõi và là con đường đế đạt được mục tiêu GD.
ơ các trường THCS, TCM đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc
chuẩn bị các điều kiện thực hiện các hoạt động dạy - học trong nhà trường.
Người TTCM được ví như “cánh tay noi dài của lãnh đạo nhà trường”, trực
tiếp điều hành các công việc cụ thể trong hoạt động dạy - học. Công tác lãnh
đạo, quản lý của TTCM là một trong những yếu tố quyết định đến hiệu quả
hoạt động của TCM, góp phần quan trọng đến chất lượng giáo dục của các
nhà trường.
TCM là một nhóm nhỏ, đó là nhóm chính thức tồn tại trên cơ sở pháp
quy. Trong công tác, các thành viên có quan hệ trực tiếp với nhau và cùng
chung hoạt động để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của tổ, cùng nhau thực
hiện quy chế chuyên môn của ngành. TCM còn là tố chức cơ sở giúp nhà
trường thực thi các quy định về dạy học, mang tính thống nhất và chuyên sâu.
Thông qua TCM, tay nghề của GV từng bước được nâng lên, qua đó nâng cao


8
chức năng QLGD, qua đó các kế hoạch được thực hiện theo mục tiêu đề ra.
TCM là môi trường, là “tổ ấm” đế các thành viên trong tổ thông cảm, chia sẻ,
động viên, giúp đỡ nhau trong công tác và cuộc sống. QL có hiệu quả hoạt

động của TCM sẽ góp phần nâng cao chất lượng GD ở các nhà trường nói
chung và trường THCS nói riêng.
Trong những năm qua, vấn đề bồi dưỡng tăng cường năng lực cho đội
ngũ HT, PHT và GV trong các nhà trường đã được Bộ GD&ĐT hết sức quan
tâm. Tuy nhiên, đối với đội ngũ TTCM thì chưa có sự quan tâm thỏa đáng,
chưa có những tài liệu mang tính đặc thù để tập huấn bồi dưỡng.
Việc nghiên cứu hoạt động của TCM và đội ngũ TTCM trong các nhà
trường phổ thông chưa nhiều và chưa thành hệ thống. Tuy nhiên bước đầu đã
có được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều tác giả như: Phạm Minh Hạc,
Nguyễn Ngọc Quang, Đặng Quốc Bảo, Hà Thế Ngữ, Hà Sĩ Hồ, Nguyễn Gia
Quý, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đỗ Văn Chấn, Trần Kiểm...Ngoài ra trên các tạp
chí, các bài báo, các đề tài khoa học, một số Luận án tiến sĩ, Luận văn thạc sĩ
trong nước cũng có nghiên cứu về hoạt động của TCM và đội ngũ TTCM ở
các cơ sở giáo dục, các trường phố thông.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.

1.2.1.

Tổ chuyên môn.

Theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 3 năm 2011 của
Bộ trưởng Bộ GD & ĐT về việc ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở,
trường trung học phổ thông và trường phổ thông nhiều cấp học (gọi tắt là
Điều lệ trường trung học), quy định ở Điều 16 :


9
môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu sự quản lý chỉ đạo của Hiệu trưởng,
do Hiệu trưởng bố nhiệm trên cơ sở giới thiệu của tố chuyên môn và giao
nhiệm vụ vào đầu năm học”[15]

TCM là nơi thực hiện mọi đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước,
của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT, địa phương và nhà trường.
* Nhiệm vụ của tổ chuyên môn trong trường trung học cơ sở:
Theo qui định tại Khoản 2, Điều 16 Điều lệ trường trung học, TCM có
các nhiệm vụ chính sau đây:
" - Xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ.
- Hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế

hoạch dạy học, phân phối chương trình và các hoạt động giáo dục khác của
nhà trường.
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ cho GV thuộc tổ QL.
- Tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của

Chuẩn nghề nghiệp GV trung học và các quy định khác hiện hành.
- Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó.
- Đe xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
- Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể họp đột xuất

theo


10
Thông qua TCM, tay nghề của GV từng bước được nâng lên, qua đó
nâng cao chất lượng dạy học (từ việc dự giờ, thao giảng, hội giảng, các cá
nhân GV học tập kinh nghiệm lẫn nhau...). Nhờ có TCM, các GV nhận thức
và thực hiện tốt nền nếp, kỷ cương trong dạy học và GD. TCM là đơn vị cơ sở
đê thực hiện các chức năng QLGD, qua đó các kế hoạch, mục tiêu được thực
hiện, đồng thời các thành viên trong tổ biết mình đang ở đâu, phải làm gì để
góp phần hoàn thành kế hoạch chung cùng với nhà trường.
TCM là một bộ phận cấu thành của trường THCS. Các tổ, nhóm

chuyên môn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các các bộ phận
nghiệp vụ khác và các tổ chức đoàn thê trong việc thực hiện các nhiệm vụ của
tổ và các nhiệm vụ khác của chiến lược phát triên nhà trường đẻ đưa nhà
trường đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Tổ chuyên môn là nơi trực tiếp triển khai các mặt hoạt động của nhà
trường, trong đó trọng tâm là hoạt động giáo dục và dạy học.
Tố chuyên môn là đầu mối quản lý mà Hiệu trưởng nhất thiết phải tập trung
dựa vào đó đê quản lý nhà trường trên nhiều phương diện, nhưng cơ bản nhất
là hoạt động giáo dục, dạy học và hoạt động sư phạm cúa GV.
Đặc biệt, TCM là nơi tập hợp, đoàn kết, tìm hiểu nắm vững tâm tư, tình
cảm và những khó khăn trong đời sống của các GV trong tổ, kịp thời động
viên, giúp đỡ GV trong tổ hoàn thành tốt nhiệm vụ của người GV trong
trường trung học.
1.2.2.

Hoạt động của tổ chuyên môn


11
khác trong Nhà trường theo sự phân công của HT.
Như vậy, hoạt động chính của TCM là hoạt động giảng dạy theo môn
học và nhóm môn học do các thành viên đã được đào tạo ở trường đại học
theo quy định hiện hành của Bộ GD & ĐT. Hoạt động của TCM có vai trò
quyết định đến chất lượng dạy học và GD của Nhà trường. Thông qua hoạt
động của TCM, GV thực hiện tốt quá trình dạy học theo yêu cầu đổi mới
PPDH, đối mới giáo dục THCS (từ việc thực hiện chương trình dạy học, soạn
bài chuẩn bị lên lóp, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS đến các hoạt
động chuyên môn nghiệp vụ của GV, quản lý hoạt động học của HS...). Quá
trình hoạt động trong TCM, mỗi GV có môi trường và điều kiện tự học thêm
về chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sử dụng thiết bị, áp dụng CNTT trong

giảng dạy và học tập, nâng cao trình độ, năng lực sư phạm...Trong Nhà
trường xây dựng được các TCM thành các tập thể đoàn kết, nhất trí cao, có
bầu không khí tâm lý tốt sẽ là môi trường GD, rèn luyện đội ngũ GV thực
hiện có hiệu quả các kế hoạch hoạt động của tố và Nhà trường theo mục tiêu.
2.2.3.

Quản lý và quản lý hoạt động tổ chuyên môn.

I.2.3.I.

Quản lý.

Quản lý là một hiện tượng xuất hiện rất sớm, ngay từ buổi sơ khai, đê
đương đầu với sức mạnh tự nhiên, để tồn tại và phát triển, con người đã phải
hình thành các nhóm họp tác lao động tập thể nhằm thực hiện các mục tiêu
mà mỗi cá nhân riêng lẻ không thể thực hiện được, điều này đòi hỏi phải có
sự tổ chức, có phân công và hợp tác lao động, từ đó xuất hiện sự QL.
Chất lượng đạt được cao hay thấp, chất lượng tốt hay xấu đều có sự tác
động của yếu tố “Quản lý” trong tất cả các hoạt động của con người. Dưới


12
thể đều có giá trị riêng, tạo được những bước ngoặt lớn cho sự phát triển các
mặt hoạt động của xã hội nói chung cũng như lĩnh vực QL nói riêng.
Quản lý gắn với chức năng lao động xã hội, do nó bắt nguồn từ tính
chất xã hội của lao động. Có thể nói rằng, QL chính là các hoạt động do một
hoặc nhiều người điềư phối hành động của người khác nhằm thu được kết quả
mong muốn; là sự tổ chức, kết hợp vận dụng tri thức với lao động để phát
triển sản xuất xã hội.
Quản lý trở thành một nhân tố của sự phát triển xã hội. Tuy nhiên, thuật

ngữ quản lý có nhiều cách hiểu khác nhau:
- Theo từ điên Tiếng Việt của Hội Ngôn ngữ học Việt Nam 1997:

+ Quản lý: là trông coi, giữ gìn theo những yêu cầu nhất định như quản
lý hồ sơ, quản lý vật tư.
+ Quản lý: là tổ chức và điều khiến các hoạt động theo yêu cầu nhất
định. [32]
- Theo Trần Hữu Cát và Đoàn Minh Duệ: Quản lý là một hoạt động

thiết yếu nảy sinh khi con người lao động và sinh hoạt tập thế nhằm thực hiện
các mục tiêu chung. QL là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể
QL (người quản lý) đến khách thẻ QL (người bị quản lý) trong một tố chức
nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức. [33]
- Theo Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt: Quản lý là một quá trình định

hướng, quá trình có mục đích; quản lý là một hệ thống, là quá trình tác động
đến hệ thống nhằm đạt được mục tiêu nhất định . [23]


13
nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội
lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tố chức với hiệu quả cao nhất và
QL một hệ thống xã hội là tác động có mục đích đến tập thể người - thành
viên của hệ - nhằm làm cho hệ vận hành thuận lợi và đạt tới mục đích dự
kiến’. [34]
Những nhận định nêu trên về thuật ngữ này là khá gần gũi với những
quan niệm và cách thức tổ chức, QL đang được áp dụng trong các tố chức
kinh tế - xã hội ở nước ta nói chung cũng như trong các nhà trường THCS nói
riêng. Mỗi nội dung gắn với hoàn cảnh lịch sử và phương pháp tiếp cận đối
tượng khác nhau nên chúng có những điém nhấn mạnh riêng. Từ những luận

điếm trên đây, có thể rút ra được những nội dung cơ bản nhất đê áp dụng vào
thực tiễn nhằm giúp cho các hoạt động của nhà QL đạt được kết quả mong
muốn, đó là:
Quản lý là một hoạt động có tính khoa học, do vậy hoạt động quản lý
phải tuân theo các quy luật tự nhiên, quy luật xã hội. Muốn QL có hiệu quả
thì người QL phải thực hiện tốt các chức năng: Kế hoạch hóa, tổ chức, lãnh
đạo (chỉ đạo) và kiểm tra. Trong đó:
+ Ke hoạch hóa: Là xác định mục đích, mục tiêu đối với thành tựu
tương lai của tổ chức và các cách thức để đạt. Kế hoạch hóa có ba nội dung
chủ yếu: {à) Xác định, hình thành mục tiêu (phương hướng) đối với tổ chức;
(.b) Xác định và đảm bảo có tính chắc chắn, cam kết về các nguồn lực của tổ
chức đế đạt mục tiêu; (c) Quyết định xem những hoạt động nào là cần thiết để
đạt được mục tiêu.
+ Tổ chức: là quá trình hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa các


0 Người quản lý đặt ra những chuấn mực thành đạt của hoạt động.
14
Thành °tỊru
Người
của quản
một lý
tổ đối
chức
chiếu,
phụ đo
thuộc
lường
rất kết
nhiều

quảvào
sự thành
năng đạt
lực so
sử với
dụng
chuẩn
các
nguồnđãlực
mực
đặtsao
ra. cho có hiệu quả và kết quả.
°+ Người
Lãnh đạo
quản(chỉ
lý tiến
đạo):hành
là người
điều chỉnh
QL cónhững
sự dẫn
saidắt
lệch.
chỉ đạo, liên kết, liên
hệ với người khác và động viên họ hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để
° Người
quản
hiệu
chỉnh,
sửakế

lạihoạch
chuẩnđược
mực lập.
(nếu cần).
đạt được
mục tiêu
củalýtổ
chức
sau khi
Đối
với tra:
giáolàdục,
thựcquản
chấtlý.
là Thông
sự tác qua
độngđómột
khoa một
học
+ Kiểm
mộtquản
chứclýnăng
mộtcách
cá nhân,
của
chủhoặc
thế quản
lý chức
đến hệtheo
thống

dụcsátnhằm
cho
hệ hoạt
vận hành
nhóm
một tố
dõigiáo
giám
các làm
thành
quả
độngđến
và một
tiến
trạng
mớihoạt
có chất
cao hơn.
hành thái
những
độnglượng
sửa chữa,
uốn nắn cần thiết. Một kết quả hoạt động
phải phù hợp với những chi phí bỏ ra, nếu không tưưng ứng thì phải tiến hành
những hoạt động điều chỉnh, uốn nắn. Đó cũng là quá trình tự điều chỉnh, diễn
ra có tính chu kỳ như sau:


15

Sơ đồ: Mô hình quá trình tác động của hoạt động quản lý
Tóm lại: Quản lý là một hoạt động có liên quan đến con người - mỗi cá
nhân hay tập thể lao động - có một ý nghĩa nhất định đối với kết quả của hoạt
động quản lý. Do vậy nhà quản lý phải nắm vững các quy luật về tâm sinh lý,
biết đem lại những lợi ích vật chất cũng như tinh thần cho từng cá nhân, tập
thể trong tổ chức, xem đây là một trong những biện pháp khuyến khích các
thành viên tham gia tích cực vào các hoạt động nhằm đạt mục tiêu đề ra.
Đồng thời, quản lý không chỉ là hoạt động liên quan đến cá nhân, tập
thể mà còn liên quan đến cả những đối tượng mà con người tác động vào, cho
nên phải xem xét các đối tượng ấy trong mối quan hệ với trình độ và phương
thức hoạt động của từng tổ chức.
1.2.3.2 Nội dung quản lý hoạt động tổ chuvên môn.

Quản lý hoạt động TCM trường THCS là quản lý đội ngũ TTCM trong
nhà trường phổ thông, nhằm nắm chắc tình hình đội ngũ, hiểu đầy đú từng


16
đội ngũ CBQLGD,... Trong công tác QL, TTCM cần xác định rõ các vấn đề
về đặc điểm của đối tượng QL, nội dung QL như:
- về mặt trình độ: Đội ngũ này được đào tạo chuyên môn sư phạm, bồi

dưỡng lý luận và nghiệp vụ quản lý, nhưng lại được bồi dưỡng qua nhiều hình
thức, nhiều hệ thống khác nhau nên trình độ có sự chênh lệch.
- về tính chất lao động: Lao động của đội ngũ này là lao động trí óc, vì

hoạt động QLGD thực chất là một dạng hoạt động khoa học GD. Những lao
động trong ngành GD là dạng lao động tổng hợp, kết họp nhiều mặt, nhiều
lĩnh vực, nhiều hoạt động,...
- về quan hệ xã hội: Đa số đều sống gắn liền với gia đình và cộng đồng

nên họ cũng là những công dân thực hiện mọi nghĩa vụ và quyền lợi.
- về mặt tâm sinh lý: Do yêu cầu, tính chất của nghề nghiệp nên đội

ngũ này nói chung thường mô phạm, dễ mắc bệnh “sách vở”, xa thực tiễn, có
lúc còn bảo thủ,...
Có 2 nội dung cơ bản có quan hệ mật thiết với nhau trong quản lý CB
nói chung. Đó là QL đội ngũ và QL cá nhân. Quản lý đội ngũ TTCM phải đi
từ QL cá nhân, quản lý cá nhân của HT nhằm hướng tới QL đội ngũ này.
* Quản lý đội ngũ: là quản lý về số lượng, cơ cấu và chất lượng của đội ngũ.
Cụ thể là:
Phân tích được quá trình hình thành, cơ cấu (lứa tuối, theo thành phần
xã hội, giới, trình độ văn hoá, trình độ lý luận, trình độ chuyên môn và nghiệp
vụ được đào tạo, thâm niên công tác, phẩm chất đạo đức, năng lực hoàn thành


17
Nắm vững tỉnh hình phát triển và biến đổi về số lượng, cơ cấu, chất
lượng của đội ngũ để thường xuyên điều chỉnh, bố sung đáp ứng các yêu cầu,
thực hiện nhiệm vụ trong từng giai đoạn.
* Quản lý cá nhân: là quản lý từng cá nhân của TTCM được thể hiện
qua việc nắm chắc từng cá nhân nhằm sử dụng đúng người, đúng việc: “dụng
nhân như dụng mộc”; có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với chuẩn và
đặc điểm, hoàn cảnh từng người; thực hiện đúng chế độ chính sách.
Quản lý cá nhân thực chất là QL con người. Con người là sự tổng hoà
các mối quan hệ xã hội, là một thực thể vô cùng sinh động, phong phú. Cho
nên yêu cầu QL cá nhân gồm: hiểu quá trình phấn đấu của cá nhân; tâm lý, sở
trường và nguyện vọng; trình độ, năng lực chuyên môn và nghiệp vụ; truyền
thống gia đình, dòng tộc, đặc điểm cuộc sống và mối quan hệ với gia đình,
cộng đồng, xã hội; nắm điều kiện kinh tế bản thân và gia đình; tình hình sức

khoẻ;... Nhìn chung là hiểu biết cá nhân về phẩm chất và năng lực của họ theo
chuẩn quy định.
1.2.4.

Giải pháp và giải pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn.

1.2.4.1.

Giải pháp là gì?

Theo từ điên Tiếng Việt “Giải pháp là phương pháp giải quyết một vấn
đề cụ thể nào đó” [32]. Như vậy nói đến giải pháp là nói đến những cách thức
tác động nhằm thay đổi chuyển biến một hệ thống, một quá trình, một trạng
thái nhất định nhằm đạt được mục đích hoạt động. Giải pháp càng thích hợp,
càng
tối ưu,
lĩnh vực
nào càng
đó. giúp con người nhanh chóng giải quyết những vấn đề đặt ra.


18
- Giải pháp QL là phương pháp QL đối với một hoạt động, một lĩnh

vực nào đó; ví dụ QLGD, quản lý dạy học ...
Từ khái niệm về giải pháp ở trên, chúng ta có thể hiểu: Giải pháp QL
hoạt động TCM là những cách thức, những tác động hướng vào việc tạo ra
những biến đổi về chất lượng của hoạt động quản lý TCM nhằm đạt được
mục tiêu, mục đích của nhà trường, đáp ứng được yêu cầu của xã hội và mong
muốn của nhân dân.

1.3. Một số vấn đề về quản lý hoạt động tố chuyên môn trường trung

học cơ sở.
Mục tiêu của giáo dục phổ thông được ghi ở Khoản 1 Điều 27 Luật
giáo dục: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn
diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển
năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuân
bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc”. [26]
Đe đạt được mục tiêu trên thì chất lượng hoạt động của nhà trường là
một nhân tố rất quan trọng. Chất lượng hoạt động của nhà trường bao gồm:
Chất lượng của quá trình dạy học - giáo dục; chất lượng đội ngũ nhà giáo;
chất lượng của công tác quản lý; truyền thống và bầu không khí đạo đức trong
nhà trường; mối quan hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Trong nghiệp vụ
quản lý nhà trường có nhiều nội dung, trong đó quản lý hoạt động của TCM
có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của quá trình dạy học - giáo dục.
1.3. Một số vấn đề về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường trung


19
- Dự giờ thăm lóp
- Sinh hoạt tổ chuyên môn theo định kỳ.
- Sử dụng TBDH, áp dụng CNTT trong giảng dạy, viết SKKN.
- Công tác thi đua - khen thưởng.
1.3.1.2.

Đặc trimg và yêu cầu đối với từng nội dung

Trong các trường THCS nội dung hoạt động của TCM bao gồm các nội

dung chủ yếu sau: [2]
+ Quản lý hồ sơ của tổ bao gồm: Các biên bản sinh hoạt tổ; kế hoạch
TCM... và hồ sơ cá nhân: Kế hoạch giảng dạy của GV, giáo án, sổ tự học tự
bồi dưỡng, sổ diêm cá nhân, sổ chủ nhiệm, số dự giờ, số hội họp...
+ Phân công giảng dạy. Việc phân công chuyên môn trong nhà trường
chủ yếu là do HT quyết định sau khi có tham khảo một số ý kiến của TTCM
vàGV.
+ Dự giờ thăm lớp. Hoạt động này hầu hết được tiến hành trong các đợt
thao giảng, hội thi của nhà trường theo kế hoạch chung và kế hoạch cụ thể của
TCM.
+ Sinh hoạt TCM: Theo quy định 1 tháng thực hiện hoạt động này 2 lần.
t Sử dụng TBDH, áp dụng CNTT trong giảng dạy, viết SKKN.