MỘT SỐ GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH HỖ TRỢ CHO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T TP.HCM

OBO
OKS
.CO
M

TR

*****

NGUY N TH THANH BÌNH

M TS

TR

CHO

PHÁT TRI N C A CÁC DOANH NGHI P
NH

VÀ V A

LU N V N TH C S KINH T

KI L

S

GI I PHÁP TÀI CHÍNH H

THÀNH PH H CHÍ MINH – N M 2008



2

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T TP.HCM

OBO
OKS
.CO
M

TR

*****

NGUY N TH THANH BÌNH

M TS
S

GI I PHÁP TÀI CHÍNH H

TR

CHO

PHÁT TRI N C A CÁC DOANH NGHI P
NH

VÀ V A

Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12

LU N V N TH C S KINH T

IH

NG D N KHOA H C : PGS.TS NGUY N TH NHUNG

KI L

NG

THÀNH PH H CHÍ MINH – N M 2008

3

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

Trang bìa ph
M cl c

OBO
OKS
.CO
M

M CL C
Trang

Danh m c các c m t vi t t t
Danh m c các b ng

Danh m c các s đ , bi u đ
PH N M

U

1. Lý do ch n đ tài
2. M c đích c a đ tài
3.

it

4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u
ng pháp nghiên c u

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài nghiên c u
6. K t c u c a lu n v n
CH

NG 1 : LÝ LU N C

VÀ NGU N TÀI TR

B N V DOANH NGHI P NH

CHO DOANH NGHI P NH

VÀ V A

VÀ V A ..............1

1.1 Khái ni m và đ c đi m c a doanh nghi p nh và v a ...........................1
1.1.1 Khái ni m ..................................................................................................1
1.1.2

c đi m c a doanh nghi p nh và v a ...................................................3
c đi m v v n.....................................................................................3

1.1.2.2

c đi m v lao đ ng.............................................................................3

1.1.2.3

c đi m v công ngh và máy móc thi t b .........................................4

KI L

1.1.2.1

1.2 Ngu n tài tr cho s phát tri n c a các doanh nghi p nh và v a.......4
1.2.1 Tín d ng ngân hàng...................................................................................4
1.2.1.1 Tín d ng ng n h n tài tr cho kinh doanh .............................................5



4

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

1.2.1.2 Tín d ng trung và dài h n đ tài tr cho đ u t .....................................7

OBO
OKS
.CO
M

1.2.1.3 Vai trò tài tr v n cho doanh nghi p nh và v a c a tín d ng ngân
hàng ....................................................................................................................8

.... .........................................................................................................................
1.2.2 Thuê mua tài chính..................................................................................10
1.2.2.1 T ng quan v ho t đ ng thuê mua tài chính ........................................10
1.2.2.2 Vai trò tài tr v n cho doanh nghi p nh và v a c a thuê mua tài chính
.... .....................................................................................................................14
1.2.3 Các qu đ u t .........................................................................................15
1.2.4 Các ngu n tài tr khác ............................................................................19
1.3 Vai trò c a doanh nghi p nh và v a trong n n kinh t ......................20
1.3.1 óng góp vào GDP .................................................................................20
1.3.2 óng góp cho Ngân sách Nhà n

c .......................................................20

1.3.3 Góp ph n gi i quy t vi c làm, xóa đói gi m nghèo, các v n đ xã h i......
.... .....................................................................................................................21
1.4 Kinh nghi m phát tri n doanh nghi p nh và v a
K t lu n ch
CH

c............21

ng 1 ..........................................................................................24

NG 2 : TH C TR NG CÁC NGU N TÀI TR

NGHI P NH

các n

VÀ V A

CHO DOANH

VI T NAM......................................................25

KI L

2.1 Các chính sách c a Nhà n

c v phát tri n doanh nghi p nh và v a ..

..........................................................................................................................25
2.2 Th c tr ng các doanh nghi p nh và v a

Vi t Nam.........................28

2.3 Th c tr ng v kh n ng ti p c n các ngu n tài tr cho phát tri n
doanh nghi p nh và v a

Vi t Nam ..........................................................33

2.3.1 Th c tr ng kh n ng ti p c n ngu n tài tr tín d ng ngân hàng ............33



5

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

2.3.2 Th c tr ng kh n ng ti p c n ngu n tài tr t cho thuê tài chính ..........46

OBO
OKS
.CO
M

2.3.3 Th c tr ng ti p c n ngu n tài tr thông qua các qu h tr , qu đ u t ....
.... .....................................................................................................................50
2.4 Nh ng t n t i, khó kh n, h n ch và nh ng v n đ đ t ra..................52
K t lu n ch
CH

ng 2 ..........................................................................................55

NG 3 : M T S

GI I PHÁP TÀI CHÍNH H

PHÁT TRI N C A CÁC DOANH NGHI P NH
3.1

nh h

TR

CHO S

VÀ V A..................56

ng phát tri n các doanh nghi p nh và v a c a Nhà n

c .....

..........................................................................................................................56
3.2 M t s gi i pháp nâng cao kh n ng huy đ ng v n t các ngu n tài tr
cho doanh nghi p nh và v a........................................................................58
3.2.1 Gi i pháp nâng cao kh n ng huy đ ng ngu n v n tín d ng ngân hàng cho
doanh nghi p nh và v a .................................................................................58
3.2.1.1 Gi i pháp nâng cao ch t l

ng tín d ng ..............................................58

3.2.1.2 Thi t l p các c ch phù h p cho doanh nghi p nh và v a ...............60
3.2.1.3 Gi i quy t v n đ thông tin b t cân x ng gi a ngân hàng và doanh
nghi p nh và v a ............................................................................................61
3.2.2 Gi i pháp phát tri n tài tr v n cho doanh nghi p nh và v a d

i hình

th c cho thuê tài chính .....................................................................................62
ng cho thuê tài chính................................................62

KI L

3.2.2.1 Phát tri n th tr

3.2.2.2 Nâng cao n ng l c và hi u qu ho t đ ng c a các công ty cho thuê tài
chính .................................................................................................................63
3.2.2.3 Nâng cao kh n ng ti p c n các d ch v cho thuê tài chính đ i v i các
doanh nghi p nh và v a .................................................................................64

3.3 Các gi i pháp h tr .................................................................................65



6

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

3.3.1 Gi i pháp v chính sách thu ..................................................................65

OBO
OKS
.CO
M

3.3.1.1 Thu thu nh p doanh nghi p................................................................66
3.3.1.2 Thu giá tr gia t ng .............................................................................67
3.3.2 Gi i pháp v phát tri n th tr

ng t o môi tr

ng thu n l i cho doanh

nghi p nh và v a phát tri n ............................................................................68
3.3.3 Các gi i pháp khác ..................................................................................69
K t lu n ch
K T LU N

ng 3 ..........................................................................................72

PH L C

KI L

TÀI LI U THAM KH O



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

7

VI T T T
APEC

VI T T T TRONG LU N V N

OBO
OKS
.CO
M

DANH M C CC C M T

VI T

Y

Di n n h p tỏc kinh t Chõu -Thỏi Bỡnh D

ng

(Asia-Pacific Economic Cooperation)

CK
CTTC
DN
DNNVV
IFC
HSBC
GDP
GTGT
NH
NHTM
NHNN
NN & PTNT
SMEs

Ngõn hng

u t v Phỏt tri n Vi t Nam

Ch ng khoỏn

Cho thuờ ti chớnh

Doanh nghi p

Doanh nghi p nh v v a

Cụng ty Ti chớnh qu c t

Ngõn hng H ng Kụng Th

ng h i

T ng s n ph m qu c n i (Gross Domestic Product)
Thu giỏ tr gia t ng

Ngõn hng

Ngõn hng th

ng m i

Ngõn hng nh n

c Vi t Nam

Ngõn hng nụng nghi p v phỏt tri n nụng thụn

Cỏc doanh nghi p v a v nh (Small and Midium

KI L

BIDV

Enterprises)

TD

TNDN
TTCK
VCCI

Tớn d ng

Thu thu nh p doanh nghi p

Th tr

ng ch ng khoỏn

Phũng th

ng m i v cụng nghi p Vi t Nam



8

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

OBO
OKS
.CO
M

DANH M C CÁC B NG
Trang

B ng 2.1. C c u ngu n v n c a doanh nghi p nh và v a............................. 32
B ng 2.2. T l v n vay đáp ng nhu c u v n c a doanh nghi p .................... 32
B ng 2.3. Nh ng khó kh n khi ti p c n v n tín d ng ngân hàng..................... 33
B ng 2.4. Lãi su t cho vay c a kh i ngân hàng hi n nay................................. 33
B ng 2.5. D n cho vay theo ngành c a các ngân hàng ................................. 35
B ng 2.6. T l cho vay/huy đ ng, t tr ng thu nh p t d ch v c a các ngân
hàng ................................................................................................................... 36
B ng 2.7. S l

ng ngân hàng giai đo n t 1991-2007.................................... 37

B ng 2.8. S l

ng chi nhánh c a các ngân hàng n m 2007 ........................... 37

B ng 2.9. Th ph n c a các công ty cho thuê tài chính t i Vi t Nam t n m

KI L

2004-2007.......................................................................................................... 45



9

, BI U

OBO
OKS
.CO

M

DANH M C S

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

Trang

S đ 1.1. Quy trình cho thuê tài chính ..........................................................12
S đ 1.2. Quy trình ho t đ ng c a qu đ u t ..............................................16
S đ 2.1. C c u t ch c và qu n lý doanh nghi p nh và v a....................24
Bi u đ 2.1. S l

ng doanh nghi p qua các n m..........................................27

KI L

Bi u đ 2.2. T ng d n tín d ng ngân hàng t n m 2005-2008...................34



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

10

1. Lý do ch n ti :

U

OBO

OKS
.CO
M

PH N M
ng nh h

Trong n n kinh t th tr

ng XHCN

n

c ta hi n nay, s t n t i

nhi u hỡnh th c t ch c s n xu t kinh doanh, nhi u lo i hỡnh doanh nghi p v i
nh ng quy mụ, trỡnh khỏc nhau l t t y u.

quy mụ nh s khai thỏc t i a l i th v tớnh a d ng

Vi c t p trung s n xu t

húa c a s n ph m, ỏp ng t ng phõn khỳc r t nh c a th tr
doanh nghi p tỡm

c ch ng trờn th tr

ro do bi n ng c a th tr

ng, giỳp cỏc

ng, ng th i c ng gi m thi u r i

ng. Quy mụ g n nh nờn kh n ng thu hỳt v n trong

dõn d dng v nhanh chúng, phỏt huy

c n i l c trong n n kinh t . H u h t

cỏc l nh v c c a n n kinh t u cú DNNVV.

Phỏt tri n khu v c kinh t cỏc DNNVV l m t nhi m v quan tr ng trong chi n
l

c phỏt tri n kinh t - xó h i, y m nh cụng nghi p húa, hi n i húa t

n

c. S ra i c a Lu t Doanh Nghi p 2005, Lu t

u T 2005 ó cú nh ng

tỏc ng tớch c c n quỏ trỡnh phỏt tri n doanh nghi p c a Vi t Nam, t o mụi
tr

ng kinh doanh bỡnh ng, thụng thoỏng cho t t c cỏc lo i hỡnh doanh

nghi p.

Vi c phỏt tri n DNNVV gúp ph n a d ng hoỏ cỏc thnh ph n kinh t , gúp ph n

ng GDP c a t n

KI L

ỏng k vo s t ng tr

c, y nhanh t c phỏt tri n c a

n n kinh t , t o ra nhi u s n ph m hng húa, dich v cho n n kinh t . DNNVV
cũn gúp ph n gi i quy t cụng n vi c lm v n nh i s ng xó h i cho hng
tri u lao ng.

V i t tr ng h n 96% trong t ng s cỏc doanh nghi p l DNNVV, DNNVV ó
úng gúp ỏng k vo s phỏt tri n kinh t - xó h i c a t n

c. Do ú, cỏc

chớnh sỏch c a Chớnh ph nh m t o i u ki n thu n l i cho cỏc DNNVV phỏt



11

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

tri n l h t s c c n thi t. Th i gian qua, thụng qua hng lo t cỏc Ngh nh,


OBO
OKS

.CO
M

Thụng t , Ch th v cỏc chớnh sỏch h tr cho s phỏt tri n c a cỏc DNNVV
c ban hnh ch ng t Nh n

c ta ó ỏnh giỏ ỳng vai trũ c a cỏc DNNVV

trong n n kinh t . Tuy nhiờn, trờn th c t , cỏc DNNVV cũn g p nhi u khú kh n
nh : s phõn bi t i x v hnh chớnh gi a cỏc doanh nghi p nh n

c v cỏc

doanh nghi p ngoi qu c doanh, ngu n v n ho t ng h n ch , c h i ti p c n
v i cỏc ngu n ti tr cũn g p nhi u tr ng i, khoa h c cụng ngh l c h u, trỡnh
qu n lý kinh doanh cũn y u kộm,

Trong ú, v n ngu n v n ho t ng c a cỏc DNNVV l v n quan tr ng v
c p thi t nh t. Do ú, vi c l a ch n ti v cỏc chớnh sỏch ti chớnh thỳc y s
phỏt tri n cỏc DNNVV nh m gúp ph n m ra nhi u c h i cho cỏc DNNVV ti p
c n v i cỏc ngu n v n a d ng h n cỏc doanh nghi p m r ng ho t ng s n
xu t kinh doanh c a mỡnh v ngy cng phỏt tri n m nh m h n gúp ph n vo s
phỏt tri n chung c a n n kinh t t n

c.

2. M c ớch c a ti :

Xu t phỏt t vai trũ quan tr ng c a DNNVV trong n n kinh t , ti t p trung
nghiờn c u cỏc v n sau :

- Nghiờn c u cỏc v n v DNNVV, c i m, vai trũ, cỏc ngu n ti tr t bờn

KI L

ngoi cho s phỏt tri n DNNVV.

- Nghiờn c u th c tr ng v s t n t i, phỏt tri n v nh ng khú kh n m DNNVV
g p ph i trong quỏ trỡnh ti p c n v i cỏc ngu n ti tr t bờn ngoi.
- Nghiờn c u nh h

ng c a Nh n

h tr cho cỏc DNNVV phỏt tri n.

c v phỏt tri n DNNVV v cỏc chớnh sỏch



12

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

T ú, a ra cỏi nhỡn t ng quan v th c tr ng hỡnh thnh, t n t i v phỏt tri n
Vi t Nam.

ng th i a ra m t s gi i phỏp ti chớnh giỳp

OBO
OKS

.CO
M

c a cỏc DNNVV

cho cỏc DNNVV ti p c n m t cỏch t t nh t cỏc ngu n ti tr nh m thỳc y s
phỏt tri n c a cỏc DNNVV trong giai o n hi n nay.
3.
-

it
it

ng v ph m vi nghiờn c u :
ng nghiờn c u:

+ Cỏc ngu n ti tr v vai trũ c a chỳng i v i s phỏt tri n c a DNNVV trong
n n kinh t .

+ Th c tr ng ti p c n cỏc ngu n ti tr c a cỏc DNNVV.

+ Cỏc chớnh sỏch, gi i phỏp ti chớnh phỏt tri n DNNVV. Do xu t phỏt ban u
l cỏc DNNVV cú ngu n v n t cú r t h n ch , do ú trong quỏ trỡnh ho t ng
cỏc DNNVV t n d ng cỏc ngu n v n t bờn ngoi l ch y u. Chớnh vỡ v y, cỏc
gi i phỏp ti chớnh

õy ch c p n cỏc gi i phỏp giỳp DNNVV ti p c n v i

cỏc ngu n ti tr t bờn ngoi m khụng c p n ngu n v n t cú c a cỏc
doanh nghi p.

+

a ra ki n ngh hon thi n cỏc chớnh sỏch trờn nh m kh c ph c nh ng v

ng

m c trong quỏ trỡnh th c hi n.

4. Ph
- Ph

KI L

- Ph m vi nghiờn c u: Cỏc DNNVV

Vi t Nam.

ng phỏp nghiờn c u :

ng phỏp nghiờn c u s d ng

c v n d ng t ng h p t cỏc ph

ng phỏp

phõn tớch, t ng h p, di n d ch, quy n p, suy lu n logic.
- Ngu n thụng tin d li u t nhi u ngu n nh t cỏc kh o sỏt, nghiờn c u khoa
h c v DNNVV c a cỏc nh nghiờn c u, cỏc d li u t T ng c c th ng kờ, S k

13

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

ho ch v u t , Niờn giỏm th ng kờ, cỏc k t qu kh o sỏt v DNNVV c a cỏc
c, cỏc bi bỏo, t p chớ, bỏo i n t , nh n nh

OBO
OKS
.CO
M

t ch c kinh t trong v ngoi n

c a cỏc chuyờn gia v cỏc v n c a DNNVV,

5. í ngh a khoa h c v th c ti n c a ti nghiờn c u :
- Khoa h c: S phỏt tri n cỏc DNNVV gi m t vai trũ quan tr ng trong s phỏt
tri n chung c a n n kinh t . Do ú, ó cú nhi u ti, cụng trỡnh nghiờn c u
khoa h c v cỏc gi i phỏp phỏt tri n DNNVV

Vi t Nam. Nh n

c ta c ng ó

a cỏc chớnh sỏch h tr v t o i u ki n cho cỏc doanh nghi p ny phỏt tri n.
- Th c ti n: Vi c nhỡn nh n, ỏnh giỏ vai trũ c a cỏc DNNVV trong n n kinh t
m t cỏch ỳng n s giỳp cỏc doanh nghi p ny phỏt tri n m nh m h n v
úng gúp nhi u h n vo s phỏt tri n chung c a n n kinh t Vi t Nam.

6. K t c u c a lu n v n :
Lu n v n g m ba ch
- Ph n m u
- Ch

ng cựng v i ph n m u v k t lu n nh sau :

ng 1 : Lý lu n c b n v doanh nghi p nh v v a v ngu n ti tr

cho doanh nghi p nh v v a.
- Ch

ng 2 : Th c tr ng cỏc ngu n ti tr cho cỏc doanh nghi p nh v v a

Vi t Nam.

ng 3 : M t s gi i phỏp ti chớnh thỳc y s phỏt tri n c a cỏc

KI L

- Ch

doanh nghi p nh v v a.
- K t lu n

- Ti li u tham kh o



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

14

NH

NG 1 : LÝ LU N C

B N V DOANH NGHI P

VÀ V A VÀ NGU N TÀI TR

CHO DOANH

OBO
OKS
.CO
M

CH

NGHI P NH

VÀ V A

1.1 Khái ni m và đ c đi m c a doanh nghi p nh và v a
1.1.1 Khái ni m :

- Khái ni m doanh nghi p nh và v a

các qu c gia trên th gi i

DNNVV hay SMEs (Small and Medium enterprises) nói chung là nh ng doanh
nghi p có s lao đ ng hay doanh s
T vi t t t SMEs đ

d

c dùng ph bi n

i m t m c gi i h n nào đó.

C ng đ ng các n

c Châu Âu và các t

ch c qu c t nh World Bank, United Nation, WTO. SMEs đ

c s d ng nhi u

nh t là

M .

Các n

c thu c C ng đ ng Châu Âu truy n th ng có cách đ nh ngh a v SMEs

c a riêng h , ví d nh
s lao đ ng d

i 500 ng

c, SMEs đ

c đ nh ngh a là nh ng doanh nghi p có

i, trong khi đó

Belgium là 100 ng

i. Nh ng cho

đ n nay EU đã b t đ u có khái ni m v SMEs chu n hóa h n. Nh ng doanh
nghi p có d

i 50 lao đ ng thì đ

nghi p có d

i 250 lao đ ng đ

States doanh nghi p nh đ

c g i là doanh nghi p nh và nh ng doanh

c g i là doanh nghi p v a. Ng

c l i,

c đ nh ngh a là nh ng doanh nghi p có d

United
i 100 lao

ng

i.

KI L

đ ng và doanh nghi p v a là nh ng doanh nghi p có s lao đ ng d
Trong h u h t các n n kinh t , doanh nghi p nh chi m đa s .
chi m kho ng 99% và s lao đ ng lên đ n 65 tri u ng

i 500

EU, SMEs

i. Trong m t s khu v c

kinh t , SMEs gi vai trò ch đ o trong công cu c c i t o và là đ ng l c phát



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

15

tri n c a n n kinh t . Trờn ton c u SMEs chi m 99% s doanh nghi p v 40%

OBO
OKS
.CO
M

n 50% trong t ng GDP.
M , cỏch nh ngh a v SME cú ý ngh a r ng h n ý ngh a n i t i c a SME.
cỏc qu c gia Chõu Phi h c ng cú nh ng cỏch nh ngh a riờng v cỏc nh

V

ngh a ny khỏc nhau

cỏc qu c gia. EU thỡ s d ng nh ngh a v SME chu n

nh trờn. S khỏc nhau v nh ngh a SME

cỏc qu c gia ny lm cho cỏc

nghiờn c u v SME tr nờn khú kh n h n.

New Zealand, SMEs cú m t s úng gúp ỏng k cho n n kinh t c v s
l

ng cỏc doanh nghi p v t l % l c l

ng lao ng. T m quan tr ng c a SME

New Zealand ngy cng gia t ng v i cỏc c h i ton c u húa v s phỏt tri n
khoa h c k thu t. Theo s li u th ng kờ thỏng 02/2006, h u h t cỏc doanh

nghi p

New Zealand l SMEs, s l

ng SMEs chi m 96% trờn t ng s doanh
ng lao ng, t

nghi p trong n n kinh t , SMEs s d ng 30% trờn t ng s l

n m 2001 n 2006 SMEs t o ra 59% vi c lm m i cho n n kinh t , SMEs t o ra
39% trờn t ng giỏ tr u ra c a n n kinh t . Theo k t qu cỏc bỏo cỏo cho th y
SMEs

New Zealand l nh ng doanh nghi p cú s lao ng nh h n 19 ng

Tuy nhiờn, theo bỏo cỏo v i c quan thu thỡ cỏc doanh nghi p c ng
theo s lao ng nh sau : 1. Khụng thuờ lao ng; 2. 1-5 ng
4. 20-49 ng

i; 5. 50-99 ng

i; 6. 100-499 ng

KI L

- Khỏi ni m doanh nghi p nh v v a

c chia

i; 3. 6-19 ng

i; 7. T 500 ng

i.

i;

i tr lờn.

Vi t Nam

phõn chia quy mụ cỏc DNNVV, cỏc qu c gia c n c vo cỏc tiờu chu n nh
s lao ng, v n s n xu t, doanh thu, l i nhu n, giỏ tr gia t ng.

m i qu c gia

khỏc nhau, tiờu chớ phõn bi t DNNVV c ng khỏc nhau.
n

c ta, theo Ngh nh 90/2001/N -CP ngy 23/11/2001 nh ngh a

DNNVV l c s s n xu t, kinh doanh c l p, ó ng ký kinh doanh theo phỏp



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

16

lu t hi n hành, có v n đ ng ký không quá 10 t đ ng ho c s lao đ ng trung

i.

OBO
OKS
.CO
M

bình hàng n m không quá 300 ng

C n c vào tình hình kinh t - xã h i c th c a ngành, đ a ph
trình th c hi n các bi n pháp, Ch

ng, trong quá

ng trình tr giúp có th linh ho t áp d ng

đ ng th i c hai ch tiêu v n và lao đ ng ho c m t trong hai ch tiêu nói trên.
Vi t Nam có nh ng đ c đi m khác v i DNNVV

DNNVV
n

các n

c.

các

c Châu Âu, doanh nghi p có m t vài ngàn công nhân và nhân viên, quy mô

vài ch c tri u USD c ng đ
công nhân v n đ

c xem là DNNVV, nh ng có khi không có nhi u

c xem là doanh nghi p l n. Ch ng h n nh các doanh nghi p

ho t đ ng trong l nh v c nano, công ngh cao, không nh t thi t ph i có đông
công nhân.
1.1.2
1.1.2.1

c đi m c a doanh nghi p nh và v a
c đi m v v n

- DNNVV có ngu n v n h n ch , vi c kh i s kinh doanh và m r ng qui mô
đ u t , đ i m i công ngh , thi t b đ

c th c hi n ch y u b ng m t ph n v n t

có và tín d ng không chính th c nh vay, m

n b n bè, ng

i thân hay t các t

ch c tài chính và phi tài chính trong xã h i.
- DNNVV th

ng h

ng vào nh ng l nh v c ph c v tr c ti p đ i s ng, nh ng

s n ph m có s c mua cao, dung l

ng th tr

ng l n, nên huy đ ng đ

c các

1.1.2.2

KI L

ngu n l c xã h i, các ngu n v n còn ti m n trong dân.
c đi m v lao đ ng

- Ph n l n các DNNVV s d ng nhi u lao đ ng gi n đ n, trình đ tay ngh ch a
cao, đa s là s d ng lao đ ng h gia đình, thuê và tuy n d ng
-

các t nh.

i ng qu n lý còn thi u trình đ , k n ng qu n lý, s d ng kinh nghi m là

ch y u ch a có chuyên môn.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

17

- Qui mụ lao ng nh . L c l

n

c ta d i do, tuy nhiờn s lao

cỏc doanh nghi p rói rỏc, mang tớnh ch t nh l , kinh t t p th ,

OBO
OKS
.CO
M

ng t p trung

ng lao ng

cỏ th , h gia ỡnh t t ch c s n xu t kinh doanh.
1.1.2.3

c i m v cụng ngh v mỏy múc thi t b

Cụng ngh v mỏy múc thi t b c a cỏc DNNVV th
t cụng ngh m i v k thu t hi n i cao nờn th

ng l c h u do chi phớ u

ng v

t quỏ kh n ng c a cỏc

DNNVV v i qui mụ v n h n ch .

1.2 Ngu n ti tr cho s phỏt tri n c a cỏc doanh nghi p nh v v a
V n l ngu n l c quan tr ng nh t v khụng th thi u cho doanh nghi p khi b t
u ho t ng, v n

c s d ng trong t t c cỏc khõu c a quỏ trỡnh s n xu t

nh : lao ng, t ai, nh x

ng, cụng ngh .

Ngoi ngu n v n t cú doanh nghi p cũn cú th t n d ng cỏc ngu n ti tr t
bờn ngoi nh sau :

1.2.1 Tớn d ng ngõn hng
Tớn d ng ngõn hng

c hi u xu t phỏt t cỏc khỏi ni m v tớn d ng trong n n

kinh t . Tớn d ng l quan h s d ng v n l n nhau d a trờn nguyờn t c hon tr
c v n v lói

c th c hi n d

i hỡnh th c b ng ti n ho c b ng hng húa. Tớn

d ng c ng l s bi u hi n m i quan h gi a ng

i cho vay v ng

th c hi n b ng nh ng cam k t do hai bờn th a thu n d

i i vay

c

i hỡnh th c b ng ti n

KI L

ho c b ng hng húa. Tớn d ng l m t ph m trự kinh t khỏch quan, ra i, t n t i
v phỏt tri n cựng v i s ra i, t n t i v phỏt tri n c a n n kinh t hng húa,
i u hũa v n ti n t nhn r i trong n n kinh t t n i th a sang n i thi u,nh m
ỏp ng

c yờu c u v v n c a n n kinh t .

Ho t ng tớn d ng l m t trong nh ng ch c n ng ho t ng c a h u h t cỏc
nh ch ti chớnh. Riờng i v i cỏc NHTM, tớn d ng l m t ch c n ng c b n.



18

Tín d ng trong m t ngân hàng còn đ

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

c g i là tín d ng ngân hàng và đ

c hi u

OBO
OKS
.CO
M

nh sau: “ Tín d ng ngân hàng là m t quan h giao d ch v tài s n gi a hai ch
th trong đó m t bên là ng

i cho vay (ngân hàng) chuy n giao m t l

tr (ti n ho c hàng hóa) cho ng

ng giá

i đi vay (cá nhân, doanh nghi p, và các ch th

khác) s d ng trong m t th i gian nh t đ nh theo th a thu n đ ng th i bên đi
vay ph i cam k t hồn tr vơ đi u ki n v n g c kèm theo m t kho n l i t c khi
đ n h n thanh tốn”.

Trong ho t đ ng tín d ng ngân hàng, đ i t

ng ch y u là cho vay d

i hình

th c b ng ti n. Các ch th tham gia vào quan h tín d ng ngân hàng là các
doanh nghi p, các t ch c kinh t , các t ng l p dân c ,….Ngu n v n mà các
ngân hàng cho vay đ

c hình thành t các ngu n huy đ ng t ngu n ti n nhàn

r i t m th i t các t ng l p dân c , các t ch c kinh t , đồn th . V i qui mơ v
v n l n, ngân hàng có th đáp ng nhu c u vay v n

m i qui mơ và th i h n

phù h p v i nhu c u s d ng và hồn tr v n c a ng

i đi vay. V i nh ng u

đi m v qui mơ v n, th i h n cho vay, đa d ng v ph m vi ho t đ ng, tín d ng
ngân hàng là m t trong nh ng kênh tài tr v n quan tr ng trong q trình phát
tri n n n kinh t .

Tóm l i, tín d ng ngân hàng là quan h tín d ng gi a các ngân hàng v i các
doanh nghi p, các t ch c kinh t , và các t ng l p dân c đ

c th c hi n thơng

vay.

KI L

qua vi c s d ng ti n t l n nhau d a trên ngun t c hồn tr v n g c và ti n lãi
C n c vào th i h n cho vay và m c đích s d ng v n c a ng
ngân hàng đ

c phân chia thành:

1.2.1.1 Tín d ng ng n h n tài tr cho kinh doanh

i đi vay tín d ng



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

19

Do c i m c a chu k kinh doanh v vũng quay v n c a doanh nghi p, doanh

OBO
OKS
.CO
M

nghi p luụn phỏt sinh nhu c u v v n l u ng t m th i ỏp ng k p th i cho
ho t ng s n xu t kinh doanh

c di n ra m t cỏch liờn t c.

Tớn d ng ng n h n l hỡnh th c cho vay nh m ỏp ng nhu c u ny, tớn d ng
ng n h n cung c p ngu n v n doanh nghi p mua v t t , hng húa v cỏc
kho n chi phớ th c hi n cỏc ph

ng ỏn s n xu t kinh doanh v i th i h n cho

vay ng n h n tựy thu c vo chu k s n xu t kinh doanh ho c th i h n thu h i
v n c a ph

ng ỏn s n xu t kinh doanh v kh n ng tr n c a khỏch hng

nh ng t i a khụng quỏ 12 thỏng.
- Cỏc ph

ng th c cho vay ng n h n

c ỏp d ng

+ Cho vay theo h n m c tớn d ng
Ph

ng th c ny ỏp d ng cho cỏc n v vay v n cú nhu c u vay v n phỏt sinh

th

ng xuyờn, liờn t c. V n v vay v n l n v ho t ng s n xu t kinh

doanh cú lói n nh, v ng ch c, cú uy tớn trong giao d ch, thanh toỏn, cú cụng
tỏc qu n lý t ch c k toỏn n n p, n nh l p b ng cõn i k toỏn hng thỏng,
quý v cú t c luõn chuy n v n l u ng nhanh.

+ Cho vay t ng l n (cho vay theo mún)
Ph

ng th c ny ỏp d ng cho cỏc n v t ch c kinh t cú nhu c u vay v n

khụng th

ng xuyờn cú tớnh ch t t xu t.

Ph

KI L

+ Cho vay tr gúp

ng th c ny ỏp d ng cho khỏch h n vay v n l cỏ nhõn g m nh ng ng

i

mua bỏn nh , th th cụng khụng cú nhi u v n ho c nh ng cỏ nhõn cú nhu c u
vay v n xõy nh, s a ch a nh, mua s m ph
+ Cho vay theo h n m c th u chi

ng ti n.



20

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

Th u chi l m t k thu t c p tớn d ng cho khỏch hng, theo ú ngõn hng cho
t s d cú trờn ti kho n thanh toỏn c a khỏch hng

OBO
OKS
.CO
M

phộp khỏch hng chi v

th c hi n cỏc giao d ch thanh toỏn k p th i cho nhu c u s n xu t kinh doanh.
+ Cho vay thụng qua nghi p v phỏt hnh v s d ng th tớn d ng
+ Cỏc ph

ng th c cho vay khỏc

Trong cỏc ph
tr gúp

ng th c cho vay trờn thỡ hỡnh th c cho vay t ng l n v cho vay

c ỏp d ng cho cỏc DNNVV nhi u nh t vỡ nú ỏp ng t t nh t cỏc nhu

c u v v n t m th i cho doanh nghi p v doanh nghi p cú th thanh toỏn s ti n
vay v lói vay phự h p v i kh n ng ti chớnh c a doanh nghi p.
Tớn d ng ng n h n l m t ngu n ti tr r t quan tr ng nh m ỏp ng k p th i
nhu c u v n l u ng ph c v cho ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p.

1.2.1.2 Tớn d ng trung v di h n ti tr cho u t

Trong quỏ trỡnh ho t ng doanh nghi p khụng ch cú nhu c u b sung v n l u
ng m doanh nghi p cũn r t c n v n i m i quy trỡnh cụng ngh , nõng cao
s c c nh tranh trong h i nh p kinh t th gi i, nh ng ỏp ng nhu c u ny thỡ
v n t cú c a doanh nghi p cũn nh bộ vỡ ch a tớch l y

c nhi u. õy chớnh l

cỏc nhu c u v n mang tớnh ch t di h n h n, ú l cỏc kho n u t cho mỏy
múc thi t b , cụng ngh , ph

ng ti n v n chuy n, b t ng s n vỡ ph i qua th i

KI L

gian kh u hao di doanh nghi p m i thu l i
Tớn d ng trung, di h n l ph

c v n u t ny.

ng th c cho vay ỏp ng nhu c u ny c a doanh

nghi p. Cỏc kho n tớn d ng trung di h n bao g m :
- Cho vay trung h n: l cỏc kho n cú th i h n vay t trờn 12 thỏng n 60 thỏng.
Tớn d ng trung h n ch y u

c s d ng u t mua s m ti s n c nh,

mỏy múc thi t b , nh m m r ng, c i t o, i m i k thu t, ng d ng khoa h c

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

21

cụng ngh m i. Tớn d ng trung h n cũn nh m u t xõy d ng cỏc d ỏn m i cú

OBO
OKS
.CO
M

qui mụ nh v th i gian thu h i v n nhanh.
- Cho vay di h n l cỏc kho n vay cú th i h n cho vay t trờn 60 thỏng tr lờn,
th i h n t i a cú th lờn n 30 n m.
Tớn d ng di h n
t ng nh

c c p cho cỏc nhu c u xõy d ng c b n, xõy d ng c s h

ng b ,

ng s t,

ng th y, b n bói, c u ph, xõy d ng m i c s

v t ch t cho cỏc ngnh kinh t m i nh n. Tớn d ng di h n cũn

c c p cho cỏc

nhu c u xõy d ng mua s m ti s n c nh cho cỏc doanh nghi p nh xõy d ng
nh x
ph

ng, mua s m mỏy múc thi t b hi n i, cỏc cụng ngh tiờn ti n, thi t b

ng ti n v n t i cú qui mụ l n, xõy d ng cỏc doanh nghi p m i.

Tớn d ng trung di h n ch y u ph c v cho cỏc d ỏn kinh doanh mang tớnh
ch t u t v i th i gian t

ng i di. V m t l p cỏc d ỏn kinh doanh thỡ cỏc

DNNVV r t y u do i ng qu n lý doanh nghi p ch a cú chuyờn mụn, k n ng
nờn r t khú thuy t ph c cỏc ngõn hng ng ý b v n u t cho cỏc d ỏn ny.
Hỡnh th c ny

c ỏp d ng ch y u cho cỏc doanh nghi p l n mu n m r ng

qui mụ, phỏt tri n ngnh ngh m i,
tớnh kh thi cao v thuy t ph c

i v i cỏc d ỏn c a doanh nghi p cú

c ngõn hng gi i ngõn thỡ vai trũ c a tớn d ng

trung v di h n r t quan tr ng giỳp cho cỏc DNNVV cú v n
hi n. Cỏc ngu n v n khỏc nh

ng v i s l



c trong tr

n t

bờn ngoi, b n bố, ng

i thõn

ng nh , chi phớ cao v th i gian ng n nờn khụng th t n d ng

KI L

th

vay m

tri n khai th c

ng h p ny.

1.2.1.3 Vai trũ ti tr v n cho doanh nghi p nh v v a c a tớn d ng ngõn
hng

- Tớn d ng ngõn hng r t c n thi t cho t t c cỏc doanh nghi p trong n n kinh t
c n v n cho ho t ng s n xu t kinh doanh m trong ú DNNVV chi m h n

22

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

95% trong t ng s doanh nghi p. Chính vì v y mà DNNVV là đ i t

ng r t c n

OBO
OKS
.CO
M

đ n ngu n tài tr t tín d ng ngân hàng.
- Trong q trình ho t đ ng do đ c đi m ln chuy n v n trong q trình kinh
doanh ln t o ra s khơng n kh p v th i gian và quy mơ gi a nhu c u v n và
kh n ng tài tr nên d n đ n tình tr ng thi u h t v n, ngu n v n tín d ng ng n
h n giúp cho doanh nghi p gi i quy t các v n đ cung ng v n l u đ ng đ đ m
b o cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ

c ti n hành m t cách liên t c.

c

bi t là các DNNVV v i ngu n v n kh i s kinh doanh th p thì vi c t n d ng
ngu n v n này là r t quan tr ng.
-

ây là ngu n tài tr chính th c và ph bi n nh t, b t c khi nào doanh nghi p

thi u v n đ u tìm đ n ngu n tài tr này. So v i các hình th c tài tr khác thì
hinh th c tín d ng ngân hàng đ
khơng th ti p c n đ

c các doanh nghi p bi t đ n nhi u nh t. Khi

c v i ngu n này nh ng đ đáp ng nhu c u v n đ ti p

t c ho t đ ng các doanh nghi p b t bu c ph i tìm đ n các ngu n khác cho cho
vay nóng, vay n ng lãi và đi u này s d n đ n vi c hình thành th tr
d ng ng m gây nh h

ng tín

ng đ n s phát tri n lành m nh c a n n kinh t .

- Tín d ng ngân hàng gi m t vai trò h t s c quan tr ng trong vi c cung ng v n
cho n n kinh t đ c bi t là các DNNVV, và s d ng hi u qu nh t các ngu n ti n
ti t ki m huy đ ng đ

c trong dân chúng.

KI L

- Thơng qua vi c cho các doanh nghi p vay v n, v n tín d ng ngân hàng đã giúp
các doanh nghi p hồn thành t t nhi m v s n xu t kinh doanh, t o ti n đ cho
vi c c ng c , phát tri n các quan h s n xu t m i.
- Tín d ng ngân hàng nh m t cơng c đ thúc đ y kinh t phát tri n, đ ng th i

phát huy vai trò ki m sốt b ng đ ng ti n c a nó g n li n v i hi u qu s d ng
v n tín d ng c a các thành ph n kinh t .



23

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

- Tín d ng ngân hàng góp ph n giúp các DNNVV hi n đ i hóa công ngh s n

OBO
OKS
.CO
M

xu t, thúc đ y s ra đ i c a các ngành s n xu t m i, nâng cao s c c nh tranh c a
doanh nghi p trong quá trình h i nh p kinh t th gi i.

- Tín d ng ngân hàng còn h tr v n cho các DNNVV

nông thôn, phát tri n

kinh t nông nghi p ti n hành c gi i hóa, thâm canh t ng v , chuy n đ i gi ng
cây tr ng v t nuôi,…s n xu t t p trung các s n ph m có ch t l
th trong xu t kh u.

ng cao, có l i

Tín d ng ngân hàng là m t trong nh ng ngu n tài tr r t c n thi t cho doanh

nghi p ph c v cho quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh, đây c ng là ngu n
tài tr không th thi u đ i v i các DNNVV, đ c bi t là trong giai đo n kinh t
khó kh n nh hi n nay, tín d ng ngân hàng gi m t vai trò đ c bi t quan tr ng
nh m đáp ng nhu c u v n c p thi t c a doanh nghi p đ h ti p t c duy trì ho t
đ ng c a mình trong c n bão giá và th t ch t ti n t , khan hi m ngu n ti n nh
hi n nay.

1.2.2 Thuê mua tài chính

1.2.2.1 T ng quan v ho t đ ng thuê mua tài chính

Ho t đ ng cho thuê tài s n nói chung và cho thuê tài chính nói riêng đã ra đ i và
phát tri n trên th gi i cách đây hàng ngàn n m. T sau chi n tranh th gi i th
II, cách m ng công nghi p bùng n và nghi p v cho thuê tài chính đã tr thành
nghi p t i các n
và ph

KI L

m t trong nh ng kênh d n v n trung và dài h n quan tr ng đ i v i các doanh
c công nghi p phát tri n đ đ u t , đ i m i máy móc, thi t b

ng ti n s n xu t kinh doanh. Hàng lo t các công ty cho thuê tài chính đã

ra đ i, đ c bi t là các n
c ng đã đ

c các n

c Hoa K , Anh, Pháp,…Nghi p v cho thuê tài chính

c công nghi p m i và các n

c đang phát tri n nh Hàn

Qu c, Trung Qu c, Nga,…tri n khai áp d ng thành công và tr thành ngu n tín



24

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

d ng trung v di h n ch y u c a nhi u doanh nghi p m i, c bi t l cỏc

OBO
OKS
.CO
M

doanh nghi p v a v nh .
Vi t Nam t n m 1993, v i s t v n c a Cụng ty ti chớnh Qu c t (IFC), ó
t v n cho NHNN Vi t Nam nghiờn c u v so n th o quy ch v cho thuờ ti
chớnh nh m a cụng ngh cho thuờ ti chớnh vo Vi t Nam. V i s ra i c a
Ngh

nh 64/CP ngy 09/10/1995 c a Chớnh ph v Quy ch t m th i v t

ch c v ho t ng c a cụng ty cho thuờ ti chớnh t i Vi t Nam, cho n n m
1998 hng lo t cụng ty cho thuờ ti chớnh

kh c ph c nh

Vi t Nam ó

c hỡnh thnh. Nh m

c i m nghi p v cho vay v khuy n khớch doanh nghi p i

m i mỏy múc thi t b , ỏp d ng cụng ngh m i y m nh s n xu t, ho t ng
cho thuờ ti chớnh t i Vi t Nam

c hỡnh thnh trờn c s tớn d ng thuờ mua v

chớnh th c i vo ho t ng t sau Ngh nh 64/CP c a Chớnh ph nay l Ngh
nh 16 v cỏc v n b n khỏc.

Theo Ngh nh c a Chớnh ph s 16/2001/N -CP ngy 02/05/2001 :
Cho thuờ ti chớnh (CTTC) l m t ho t ng tớn d ng trung v di h n thụng
qua vi c cho thuờ mỏy múc, thi t b , ph

ng ti n v n chuy n v cỏc ng s n

khỏc trờn c s h p ng gi a bờn thuờ v bờn cho thuờ. Bờn cho thuờ cam k t
mua mỏy múc thi t b , ph

ng ti n v n chuy n, v cỏc ng s n khỏc theo yờu

c u c a bờn thuờ v n m gi quy n s h u i v i ti s n cho thuờ. Bờn thuờ s
thu n.

KI L

d ng t i s n thuờ v thanh toỏn ti n thuờ trong su t th i h n thuờ ó th a
c tr ng c a hỡnh th c cho thuờ ti chớnh l khi k t thỳc th i h n thuờ, bờn thuờ


c quy n l a ch n mua l i ti s n ho c ti p t c thuờ theo cỏc i u ki n ó th a

thu n trong h p ng cho thuờ ti chớnh. T ng s ti n thuờ m t lo i ti s n quy



25

đ nh t i h p đ ng thuê tài chính, ít nh t ph i t

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

ng đ

ng v i giá tr c a tài s n

OBO
OKS
.CO
M

đó t i th i đi m ký h p đ ng.
Cho thuê tài chính là m t hình th c tài tr v n nh m giúp doanh nghi p gi i
quy t nh ng khó kh n v v n đ đáp ng nhu c u đ u t đ i m i công ngh ,

thi t b .

Trong ho t đ ng cho thuê tài chính có các thành viên tham gia nh sau :
- Bên cho thuê là nhà tài tr , dùng v n c a mình mua các tài s n thi t b đ xác
l p quy n s h u c a mình đ i v i các tài s n thi t b đó r i đem cho thuê đ
ng

i đi thuê s d ng trong m t th i gian nh t đ nh.

Bên cho thuê là các công ty cho thuê tài chính đ

c thành l p và đ

c c p gi y

phép ho t đ ng v cho thuê tài chính. Th i gian ho t đ ng t i đa c a công ty cho
thuê tài chính là 70 n m.

- Bên thuê là các t ch c và cá nhân g m các lo i hình doanh nghi p, các công
ty, xí nghi p t ch c kinh t và cá nhân h gia đình có nhu c u s d ng tài s n,
thi t b cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Bên thuê là ng
tr d

i có nhu c u tài

i hình th c cho thuê tài chính. B t k m t lo i hình doanh nghi p nào t n

t i và ho t đ ng theo lu t pháp, có đ đi u ki n có nhu c u s đ

c công ty cho

thuê tài chính tài tr b ng cho thuê tài chính.

- Nhà cung c p là các công ty, các hãng s n xu t ho c kinh doanh nh ng tài s n

KI L

thi t b mà bên thuê c n có đ s d ng (g m các máy móc thi t b công nghi p,
các thi t b trong ngành xây d ng, thi t b giao thông v n t i, thi t b v n phòng,
thi t b c
khác,…).

khí t

đ ng, thi t b ki m nghi m đo l

ng, các lo i đ ng s n

Nhà cung c p th c hi n vi c chuy n giao, l p đ t tài s n thi t b , h
thu t v n hành, b o trì, b o d

ng tài s n thi t b ,…

ng d n k