Tiểu luận: Thực trạng công viên, lịch sử văn hóa dân tộc, quận 9 TP HCM

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA ĐÔ THỊ HỌC

----------------------

TIỂU LUẬN:

THỰC TRẠNG CƠNG VIÊN
LỊCH SỬ VĂN HĨA DÂN TỘC
QUẬN 9, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Mơn: Khơng gian cơng cộng
GVHD: Trần Thị Ngọc Nhờ
SVTH: Tôn Thị Anh Trúc
MSSV: 1356170107

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 05/ 2015


I. Giới thiệu
Cơng viên Lịch sử Văn hóa Dân tộc (CVLSVHDT) tọa lạc tại phường Long Bình,
quận 9, Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) có tổng diện tích xây dựng 408 ha gồm
381 ha thuộc phường Long Bình, quận 9, TP.HCM và 27 ha thuộc xã Bình An, huyện
Thuận An (nay là phường Bình Thắng, thị xã Dĩ An), tỉnh Bình Dương.
Quy hoạch xây dựng gồm 4 phân khu chức năng:
+ Khu cổ đại (khu I) với diện tích gồm 80ha, khu này xây dựng khu tưởng niệm
các vua Hùng.
+ Khu trung đại (khu II) với diện tích gồm 33ha, bố trí các cơng trình lịch sử
ở phía Nam, phía Bắc bố trí khu dịch vụ, giải trí,…
+ Khu cận hiện đại (khu III) với diện tích gồm 30ha có quảng trường Độc lập và

đài Thống Nhất.
+ Khu sinh hoạt văn hóa (khu IV) với diện tích gồm 265ha, bao gồm Cù Lao Bà
Sang (40 ha). Khu này tổng hợp nhiều khu về lịch sử, văn hóa, giải trí cơng cộng, nghỉ
dưỡng,… như Khu bảo tàng lịch sử tự nhiên, Khu làng văn hóa dân tộc, Khu tái hiện
rừng trường sơn, Khu cơng viên điện ảnh, Khu cơng cộng…
Ngồi ra, cịn có các khu du lịch nghỉ dưỡng như Khu làng văn hóa – du lịch suố
ở
Mục tiêu xây dựng:
+ Là nơi giáo dục lịch sử truyền thống dân tộc cho nhân dân, nhất là cho thế hệ
trẻ, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
+ Tạo điều kiện giao lưu văn hóa trong nước và giới thiệu về văn hóa Việt Nam
với nước ngồi.
+ Tạo nên một cảnh quan thiên nhiên thống rộng, góp phần cân bằng sinh thái
cho mơi trường của thành phố.
Với quy hoạch thành 4 khu vực nhằm xây dựng các cơng trình giới thiệu những sự
kiện lịch sử và những cơng trình văn hóa tiêu biểu của dân tộc từ thời các vua Hùng
dựng nước đến thời đại Hồ Chí Minh. Đồng thời xây dựng các cơng trình sinh hoạt
văn hóa, vui chơi giải trí và cảnh quan. Kèm theo việc xây dựng mỗi khu vực là hệ
thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và các cơng trình có quy mơ thích hợp. Như
Giáo sư Đỗ Thái Đồng đã phát biểu trong hội thảo khoa học xây dựng Quần thể cơng
trình Lịch sử - Văn hóa tại thành phố Hồ Chí Minh tổ chức vào năm 1995, “Khu đền
Hùng ở phía Nam tự nó là một hệ thống biểu trưng cho nền văn hiến Việt Nam của
thời đại hiện nay, thời đại Hồ Chí Minh. Đối tượng phục vụ của cơng trình là người
Việt Nam hiện nay và mai sau với những sứ mệnh hoàn toàn mới mẻ”.

1


Dự án mang lại nhiều giá trị:
- Giá trị văn hóa: tái hiện và tơn vinh các giá trị lịch sử của dân tộc.

- Giá trị xã hội: tạo công ăn việc làm cho người dân sống xung quanh, thúc đẩy
nền kinh tế phát triển.
- Giá trị giải trí: sự xuất hiện của một công viên quy mô lớn sẽ làm thỏa mãn
nhu cầu vui chơi giải trí của người dân.
- Giá trị thẩm mỹ: sự tụ hội của những kiểu kiến trúc vừa tạo nên nét cổ kính
vừa tạo nên nét hiện đại cho công viên.
II. Thực trạng
Hiện nay, cơng viên chỉ xây dựng hồn tất cơng trình trung tâm của khu cổ đại là đền
tưởng niệm các vua Hùng. Tại đây đã diễn ra nhiều hoạt động học tập, vui chơi như lễ
phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” vào năm 2014 , hội thi “Gói, nấu
bánh Tét”, lễ dâng cúng bánh Tét mừng xuân Ất Mùi, đặc biệt đây là nơi tổ chức lễ
giỗ Quốc Tổ hàng năm tại TPHCM. Ngoài ra, các trường, các đội nhóm cũng chọn
nơi đây để tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi giải trí ngồi trời. Đây là cơng viên
cơng cộng nên mọi người có thể thoải mái vào tham quan.

Các sinh viên trường đại học Sài Gịn đang tổ chức
hội trại tại cơng viên (ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Một nhóm các bạn đang tổ chức cắm trại tại cơng viên
(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Cơng viên cịn xây dựng lối đi dành cho người khuyết tật nên người khuyết tật có thể
dễ dàng vào tham quan đền một cách dễ dàng.

2


(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Bên ngồi cổng vào cơng viên cịn có quán nước. Sau khi tham quan xong, khách có

thể đến đây nghỉ ngơi, uống nước giải khát và trò chuyện.

Quán nước trước cổng công viên

Sau một buổi sáng tham gia hội trại, các bạn sinh viên
đang ngồi nghỉ ngơi uống nước và nói chuyện với nhau
(ảnh chụp ngày 10/05/1025)

(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Cơng viên có tuyến xe bt 76 đi từ Long Phước đến ngay trước cổng công viên. Với
giá vé chỉ từ 2.000 VND đến 6.000 VND, mọi người có thể thường xuyên đến đây học
tập và vui chơi. Ngồi ra, cơng viên cịn có bãi đậu xe rộng rãi, phục vụ cho việc giữ
xe của khách.

3


Bãi đậu xe CVLSVHDT (ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Bãi xe buýt CVLSVHDT (ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Công viên đã trồng mới hơn 30ha rừng (trong đó có 12ha rừng gỗ quý như cẩm lai,
sao, lim…), đồng thời cải tạo và trồng thêm gần 100ha cây xanh.

(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

4

(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Nổi bật nhất chính là “Đường Tre” đi bộ theo trục Nam – Bắc, đường được đào sâu
theo chiều dốc tự nhiên của khu đất Đồi Viễn. Đường rộng khoảng 10m, hai bên vách
đường trồng 2 hàng tre 6m, có các hàng cọ trồng điểm bên cạnh. Đường Tre dài
khoảng 360m (tạo dốc lên xuống để tạo cảm giác không gian và để không thấy nhàm)
tạo thành một lũy tre để cho người đi trên con đường một cảm giác gần gũi nhưng
thiêng liêng. Hai bên tường khi đi vào đền Hùng được phủ đầy rêu xanh tạo cảm giác
êm dịu, tươi mát cho người đi. Ngoài ra, phía lề hai bên đường đi được xây dựng có
rãnh thốt nước, vừa tránh gây ngập cho cơng viên, vừa tạo sự ngăn cách không gian
cây xanh với không gian đi lại. Công viên đã trồng rất nhiều cây xanh để tạo mảng
xanh. Theo UBND TP.HCM, cơng viên cịn có chức năng là mảng xanh cho thành
phố, trong quy hoạch cần phủ xanh đến 60% diện tích ở đây.

5


(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Tuy nhiên, tiến độ xây dựng công trình bị tạm dừng vì gặp nhiều trở ngại. Trong số
400ha đất được giao, đến nay đã thu hồi được khoảng 320ha, vẫn còn nhiều hộ chưa
di dời. Đến nay đã giải quyết vấn đề nhà ở cho 300 hộ và 1.000 căn hộ chung cư tại
khu tái định cư Long Sơn, Long Bình, quận 9. Nhưng khu tái định mới không đáp ứng
đủ điều kiện sống cho người dân. Ơng B. (KP Thái Bình 1) cho biết: “Tơi nhận tiền
đền bù từ năm 2007 nhưng đến nay vẫn chưa được nhận nền tái định cư, chỉ biết là sẽ
có một suất bên khu tái định cư Long Sơn. Nhưng tơi qua đó xem rồi, cả khu tái định
cư rộng bao la như vậy mà khơng có chợ, đường sá thì bất tiện, khoảng cách gần mà
phải chạy đường vịng cả 5-6km mới qua được. Ở bên này tơi cịn cho mướn mảnh đất
sau nhà lấy đồng ra đồng vào, giờ chuyển sang đó chưa biết làm gì sinh sống. Suốt từ
hai năm nay chúng tôi sống biệt lập ở đây, khơng cịn tổ dân phố, khơng cịn họp hành

đồn thể gì nữa cả. Nhà xây đã 22 năm, khơng được phép sửa chữa, không làm được
giấy tờ, khi Nhà nước làm dự án thì chúng tơi cũng chấp hành. Nhưng chúng tôi mệt
mỏi quá rồi, chỉ mong sao được nhanh chóng tái định cư, ổn định cuộc sống để còn lo
làm ăn.” (nguồn tuoitre.vn).
Kiến trúc sư Cao Hữu Niên, Phó Trưởng ban Quản lý khu CVLSVHDT, cho biết:
“Hiện nay, vướng mắc vẫn là công tác đền bù và giải phóng mặt bằng, đặc biệt là khu
6


vực mặt tiền xa lộ Hà Nội. Riêng các dự án của cơng viên, vì hạ tầng cơ sở trước đây
khơng có nên việc xây dựng cơ sở hạ tầng tốn rất nhiều thời gian và kinh phí. Khó
khăn nhất là thủ tục xây dựng. Chúng tôi phải chờ quy hoạch, chờ thẩm định, chờ phê
duyệt, cộng thời gian thiết kế nội dung, tổ chức thi lấy ý tưởng... Tuy nhiên, đây là
cơng trình trọng điểm nên được thành phố chỉ đạo thực hiện tập trung. Đó là thuận
lợi lớn nhất của dự án CVLSVHDT” (nguồn sggp.org.vn).
Khi công bố quy hoạch tổng thể mặt bằng vào tháng 10/1996, chính quyền phường đã
chấp hành không cấp phép sửa chữa, xây dựng, mua bán, sang nhượng nhà cho 500 hộ
dân ở khu vực này. Tuy vậy, do thời gian chờ đợi quá lâu và chưa quy hoạch được
khu vực tái định cư, nhiều hộ dân đã tự sửa chữa và xây dựng mới hơn 20 căn nhà.
Ơng Cao Văn Hồng, Phó chủ tịch UBND phường, cho biết: “Chúng tôi cũng biết vấn
đề này, nhưng chỉ thực hiện được việc lập biên bản, cam kết giữ nguyên hiện trường
như ban đầu để đền bù về sau chứ khơng đình chỉ được. Dân cũng đồng tình với việc
xây dựng cơng viên và sẵn sàng di chuyển về khu tái định cư, nhưng sao quy hoạch
rồi mà không triển khai để bà con phải khổ...” (nguồn vietbao.vn).
Người dân sống tại đây cho biết: “Tôi biết đến dự án khi chưa sinh đứa con đầu lòng,
nay nó đã 17 tuổi rồi. Nhà dột cột xiêu khơng được phép sửa chữa. Tôi muốn cất thêm
một quán nước nhỏ, chỉ chống mấy cây cột sắt lên rồi lợp mái lá cho khách ngồi, kiếm
tiền sinh sống qua ngày nhưng phường không chịu, bắt tôi phải tự tháo dỡ. Tơi có lên
phường trình bày xin cam kết sẽ tự tháo dỡ cơng trình khi Nhà nước thực hiện dự án
và không yêu cầu bồi thường nhưng phường cũng không chịu. Chính quyền đã kiểm kê

tài sản từ cách đây ba năm nhưng đến nay tôi vẫn chưa nhận được tiền bồi thường.
Nhà nước chưa bồi thường, chưa thu hồi đất thì cứ để chúng tơi sử dụng để làm ăn,
sao nỡ cấm cản...” (nguồn tuoitre.vn).
Ơng Nguyễn Thành Tuấn, Bí thư Đảng ủy phường Long Bình nhận xét rằng diện tích
cơng viên q lớn, đồng thời nêu ý kiến: "Cứ cho dân xây dựng, sửa chữa nhà để có
điều kiện sinh sống, làm ăn bình thường. Bao giờ thực hiện dự án thì dời dân về khu
vực khác. Nếu có thể thì lãnh đạo thành phố cần quy hoạch lại diện tích cơng viên cho
phù hợp!” (nguồn vnexpress.net).
Ngồi khó khăn của việc hồn tất cơng tác đền bù giải tỏa thì chủ đầu tư cịn gặp
nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn vốn để đầu tư. Khi được hỏi về kết quả
thực hiện các gói thầu của Dự án, vị đại diện này cho biết, sau khi hoàn thành Khu
tưởng niệm các Vua Hùng, đến nay các gói thầu còn lại của Khu cổ đại vẫn chưa thể
triển khai với lý do nguồn vốn đầu tư tiếp theo rất khó khăn.
Trong suốt 13 năm qua, ngồi khu tưởng niệm các vua Hùng, công viên chỉ mới làm
được một số tuyến đường nội bộ và trồng cây xanh. Vì thế, chỉ đến ngày giỗ tổ Hùng
Vương hằng năm, công viên mới thu hút một lượng lớn khách đến tham quan; còn các
7


ngày khác trong năm thì rất ít. Cơng viên lại nằm ở ngoại thành, xa trung tâm, lại chưa
có dịch vụ giải trí cũng như nội dung vui chơi gì nên hầu như nơi đây chưa trở thành
điểm đến của người dân. Cơng viên thu hút q ít khách tham quan nên cơng tác quản
lý cịn hạn chế. Tình trạng mất vệ sinh của cơng viên ít được quan tâm, chai nhựa,
bịch, giấy,… xuất hiện rải rác khắp nơi. Số lượng nhà vệ sinh trong cơng viên rất ít và
khơng có biển chỉ dẫn nên rất khó tìm. Thêm nữa, trong khn viên cơng viên rất ít
bảo vệ trơng coi cơng viên nên rất khó quản lý được hết cơng viên.

Chai nhựa rải rác khắp nơi trong công viên (ảnh chụp ngày 10/05/2015)

Một người nào đó đã viết bậy lên tường của công viên

(ảnh chụp ngày 10/05/2015)

8


III.

Giải pháp
-

Ban quản lý dự án Công viên LSVHDT cần tổ chức các cuộc thi lấy ý tưởng
thiết kế về các cơng trình.

-

Tiến hành làm các dự án mặt tiền xa lộ, dự án hạ tầng nội bộ khu cổ đại gồm
đường giao thơng, hệ thống điện, cấp – thốt nước, cây xanh,…

-

Cơng viên cần có chính sách thu hút, kêu gọi các đơn vị doanh nghiệp đầu tư
cho các dự án.

-

Tiến hành quảng bá cho CVLSVHDT trên các phương tiện thơng tin đại
chúng như báo, tạp chí, các trang website,…

9

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Lan Điền (2014), Cơng viên văn hóa trống vắng, < >, [14/05/2015].
Nguyên Minh (2012), Chậm trễ vì thiếu tính cơng khai, < >, [16/05/2015].
Mục tiêu xây dựng khu cơng viên lịch sử - văn hóa - dân tộc (giai đoạn từ nay đến
năm 2030), < />id=centertop&p_p_col_count=1&_EXT_ARTICLEVIEW_struts_action=%2Fext%2Farticlevie
w%2Fview&_EXT_ARTICLEVIEW_groupId=10217&_EXT_ARTICLEVIEW_artic
leId=108055&_EXT_ARTICLEVIEW_version=1.0&_EXT_ARTICLEVIEW_i=0&_
EXT_ARTICLEVIEW_curValue=1&_EXT_ARTICLEVIEW_redirect=%2Fweb%2F
guest%2Fmuc-tieu-va-chien-luoc>, [16/05/2015].

10