E. COLI GÂY HỘI CHỨNG GÂY HỘI CHỨNG TÁN HUYẾT, TTÁN HUYẾT, TĂĂNG URÊ (HUS) – NG URÊ (HUS) – PHPHƯƠNƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆNG PHÁP PHÁT HIỆN

E. COLI GÂY HỘI CHỨNG
TÁN HUYẾT, TĂNG URÊ (HUS) –
PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN
NGUYỄN TIẾN DŨNG


Hội chứng tán huyết, tăng urê
(Hemolytic-uremic syndrome - HUS)
• Biểu hiện bệnh:
– Giai đoạn đầu có biểu hiện đi tiêu lỏng, trong phân có máu, kèm
triệu chứng giống cảm cúm
– Thiểu niệu nặng, trong nước tiểu có máu
– Thiếu máu vi mạch do tan máu
– Suy thận cấp
– Ure trong máu tăng cao
– Số lượng tiểu cầu giảm
– Một số ít bệnh nhân có các triệu chứng thần kinh.
• Đối tượng mắc bệnh: cả người lớn và trẻ em, tỷ lệ cao trên các đối
tượng nhi khoảng 6 tháng đến 4 tuổi
• Đường truyền bệnh: chủ yếu qua đường thực phẩm, nước uống
• Tỉ lệ tử vong trong khoảng 5-10%, phần lớn bệnh nhân khi khỏi bệnh
không để lại di chứng.
• Tỉ lệ thấp bệnh nhân chuyển sang suy thận mạn, có thể phải thay thận.


Lịch sử phát hiện hội chứng HUS
• Phát hiện lần đầu vào năm 1955 do E. coli có độc tố
Verotoxin (hay còn gọi là Shiga-like-toxin)
• Năm 1990: lần đầu tiên xác định do E. coli O157:H7
• Năm 2001: lần đầu tiên xác định do E. coli O104:H4
• Đợt dịch HUS tại Hàn quốc năm 2006 do E. coli

O104:H4
• Đợt dịch HUS tại Mỹ năm 2009 do E. coli O157:H7


Tác nhân gây bệnh
• Tác nhân trực tiếp gây hội chứng HUS là độc tố
Verotoxin (VT) còn gọi là Shiga-like-toxin (Stx)
• Độc tố Stx có 02 loại: Stx1 và Stx2 (VT1/VT2)
• Vi khuẩn tạo độc tố là Enterohemorrhagic E.
coli (EHEC), còn gọi là Shiga toxin-producing E.
coli (STEC)
• Mỗi kiểu huyết thanh EHEC có thể tạo một trong 2
loại Stx1 hoặc Stx2; hoặc cả 2 Stx.
• EHEC O157:H7 có thể tạo một trong 2 loại Stx1
hoặc Stx2; hoặc cả 2 Stx.
• E. coli O104:H4 chỉ có Stx2


Đặc điềm gây bệnh
• E. coli O104:H4 tập trung từng cụm trên thành ruột nhưng không bám vào
thành ruột theo cơ chế giống EAEC (Enteroaggregative E. coli)
• Sản sinh Shiga-like-toxin (Stx2) tiết vào máu gây hội chứng HUS
• Không gây triệu chứng bệnh của EAEC
• Các triệu chứng bệnh giống EHEC O111:H2


Đặc điểm sinh học của E. coli O104:H4
• Không lên men sorbitol
• Có khả năng kháng tellurite,
• Không có enzym β-glucuronidase

• Phát tiển kém khi nuôi cấy ở 44,5oC
• Kháng lại các loại kháng sinh Amoxicillin, Cefuroxime, Cefixime,
Cefotaxime, Novobiocine, Tetracyclin, Trimethoprim,
Sulfamethoxazol, Ceftazidim …


Đặc điểm di truyền
• 93% trình tự bộ gen giống EAEC
• Không giống với các EHEC phát hiện trước đây
• Mang gen đặc trưng stx2 mã hóa cho độc tố Stx2
• Gen terD giúp vi khuẩn kháng lại tellurite
• Gen rfbO104 mã hóa phần lõi của kháng nguyên O104
• fliC H4 mã hóa protein tiên mao đặc trưng cho kháng nguyên H4
• Không mang gen eae chuyên biệt giúp cho vi khuẩn gắn vào tế bào biểu
mô ruột của ký chủ


Các kiểu huyết thanh trong nhóm EHEC
• O22:H5

O91:H21

O119:H4

O157:H7

• O22:H8

O103:H2

O119:H25

O165:NM

• O26:NM

O104:H21

O121:H19

O165:H25

• O26:H11

O111:NM

O128:NM

O172:NM

• O28:H25

O111:H2

O128:H2

O174:H21

• O45:H2

O111:H8

O128:H45

O174:H28

• O55:H7

O113:H21

O145:NM

O104:H4 ???

• O84:NM

O118:H2

O146:H21

• O88:H25

O118:H12

O153:H2

• O91:NM

O118:H16

O153:H25

• O91:H14

O119:NM

O157:NM


Nguyên tắc của qui trình phát hiện (1)
Mẫu

Tăng sinh
PCR: stx1,stx2,eae
-

+

SMAC - CT

EHEC (-)
+

EHEC (-)
KHT O104/157

Duopath
Non-EHEC O104/157

+

-

+

EHEC
O104/157

Non-EHEC O104/157


Nguyên tắc của qui trình phát hiện (2)
Mẫu
Tăng sinh
Duopath

-

+

EHEC (-)

+

SMAC - CT

EHEC O104/157

-

+
PCR: stx1,stx2,eae

Non –EHEC
O104/157

+

+

PCR: stx1,stx2,eae

-

Non –EHEC
O104/157

Non –EHEC O104/157
KHT O104/157

EHEC
O104/157

-

Non –EHEC
O104/157


Vật tư cho phân tích

• Môi trường nuôi cấy

– mEC broth có Novobiocine
– Mac Conkey II sorbitol agar with cefixim and tellurite
– CAYE broth

• Kit thử chuyên dụng Duopath Verotoxin
• Kháng huyết thanh E. coli O104, H4
• Kít chiết tách DNA vi khuẩn

– Foodproof StarPrep One Kit
• Master mix kit cho phản ứng PCR /realtime PCR

– Foodproof E.coli 0104
– Foodproof EHEC screening (stx 1/ stx 2 / eae ),


Các mồi sử dụng trong khẳng định
E. coli O104:H4


Kit Doupath verotoxin

• Kết quả đánh giá của AOAC đã xác nhận

– Độ nhạy phát hiện Stx1 là 100%, Stx2 là 98,8%
– Độ đặc hiệu phát hiện Stx1 là 98,1%, Stx2 là 96,8%.


Diễn giải kết quả với kit thử phát hiện

stx 1/ stx 2 / eae
Kết quả phát hiện gen mục
tiêu
stx1
stx2
eae
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-

Kết luận

EHEC O104

EHEC O157

Non-EHEC/STEC


Diễn giải kết quả với kit thử phát hiện
stx2 / rfpO104 / flcH4

Gen thử nghiệm

Kết luận

stx2

rfpO104

flicH4

+

+

+

EHEC O104:H4

+

+

-

EHEC O104:H-

+

-

+

EHEC O-:H4

-

+/-

+/-

Non-EHEC O104:H4