Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

MỤC LỤC
Lời mở đầu
I.

Mô tả đối tượng:

1. Những nét chính về đối tượng
2. Thành phần gia đình
3. Hoàn cảnh gặp ca

II.

Can thiệp giải quyết vấn đề :

1. Cây vấn đề
2. Sơ đồ phả hệ
3. Biểu đồ sinh thái
4. Bảng phân tích điếm mạnh điểm yếu
5. Bảng kế hoạch trị liệu
6. Các phúc trình:

 Phúc trình lần 1: Tạo lập mối quan hệ
 Phúc trình lần 2: Thu thập thông tin
 Phúc trình lần 3: Chuẩn đoán
 Phúc trình lần 4: Lập kế hoạch
 Phúc trình lần 5: Triển khai kế hoạch
 Phúc trình lần 6: Lượng giá

 Phúc trình lần 7: Kết thúc

III.

Kết luận và kiến nghị:

1. Kết luận
2. Kiến nghị
1


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

LỜI MỞ ĐẦU
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”
Trẻ em là những mầm non tương lai của đất nước, các em rất cần được sự
quan tâm chăm sóc đầy đủ về vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, không phải trẻ em
nào cũng được đảm bảo đầy đủ như vậy. Hiện nay số trẻ em mồ côi ngày càng gia
tăng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Những trẻ em này thiếu thốn cả về vật chất,
tinh thần và rất dễ bị tổn thương nếu không được quan tâm tới. Trong khu trọ nơi
em đang sinh sống và học tập có 1 em nhỏ là trẻ mồ côi tiếp xúc với em ấy, em
như hiểu hơn về hoàn cảnh cũng như cuộc sống, tâm lý của em ấy và rất mong
muốn được giúp đỡ em. Vì vậy trong bài tiểu luận của mình em đã lựa chọn về vấn
đề trẻ em mồ côi để đi sâu phân tích.
Trong quá trình giúp đỡ đối tượng giải quyết vấn đề của mình, với kiến
thức và kinh nghiệm còn ít ỏi nên dù đã cố gắng bài tiểu luận vẫn không thể tránh
khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất mong nhận được sự góp ý của cô giáo và các
bạn để bài viết được hoàn thiện hơn!

Em xin chân thành cảm ơn giảng viên: Ths. Bùi Thị Chớm – Phó trưởng
khoa Công tác xã hội đã nhiệt tình hướng dẫn giúp em hoàn thành bài tiểu luận
này!
Sinh viên thực hiện:

Mai Thị Thúy

2


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

I. MÔ TẢ ĐỐI TƯỢNG:
1. Những nét chính về đối tượng.

Họ Tên:
Vũ Thị Ngọc Minh
Sinh Ngày: 27/1/1994
Nơi ở:
Nhà số 9, 121/43 Trung kính – Trung Hòa – Cầu Giấy –HN.
Học vấn:
8/12
Nghề nghiệp: Học sinh.
Tôn giáo:
Không.
Minh hiện nay đang là lớp phó học tập của lớp 8A Trường Trung học cơ sở
Nam Trung Yên. Minh học giỏi, hòa nhã với bạn bè nhưng giao tiếp kém, rụt rè
nên không có nhiều bạn thân.

2. Thành phần gia đình.
Stt

Tên

Tuổi

1

Vũ Ngọc Sơn

49

Quan
hệ với
thân
chủ
Bố

2

Trần thị Tuyết

46

Mẹ

Tình Học
trạng vấn
hôn

nhân
Đã mất 7/12

Nghề
nghiệp

Thu nhập

Lái xe ôm

2triệu/ tháng

7/12

Bán nước

1,2triệu/tháng

3. Hoàn cảnh gặp ca.
Đúng 16h ngày 19/03/2010 như bao ngày khác sau khi làm một giấc
ngủ trưa no nê tôi lại lôi sách ra ban công ngồi thư giãn. Đây là nơi mà tôi rất ưa
thích vì thoáng mát và không khí dễ chịu. Từ trên cao nhìn xuống tôi bắt gặp
một nhóm học sinh mặc đồng phục cấp II vừa đi học về đang đá cầu dưới sân.
Vốn tính hiếu động tôi chủ động làm quen và vui chơi cùng các em. Qua quan
sát tôi thấy trong nhóm có một em mặt buồn rầu, rất ít nói, và không hay tham
gia vào các trò chơi của nhóm.
Từ đây tôi quyết định tìm hiểu về em.
Qua giới thiệu của cô giáo chủ nhiệm, và các bạn của em tôi được biết
em là Vũ Thị Ngọc Minh hiện là lớp phó học tập của lớp 8A trường Trung học
cơ sở Nam Trung Yên. Em sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Trước kia tuy không

giàu có nhưng em cũng được sống trong một gia đình hạnh phúc. Nhưng cuộc
3


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
Khoa Công tác xã hội
sống thật trớ trêu đã cướp đi của em người cha thân yêu vì ba của em mắc bệnh
ung thư não quá nặng đã ra đi khi em còn quá nhỏ. Ngọc Minh trở thành đứa trẻ
mồ côi.
Không như bao đứa trẻ cùng trang lứa em có một cuộc sống khó khăn
nên từ khi còn nhỏ em đã biết giúp đỡ mẹ công việc gia đình. Em rất ngoan
hiền, nhưng lại sở hữu một đôi mắt buồn rầu mệt mỏi tôi quyết định gặp em để
trò chuyện. Qua các lần tiếp xúc tôi được biết từ khi ba em mất họ hàng bên nội
rất lạnh nhạt với hai mẹ con đặc biệt là cô, chú vì thế em rất buồn và thương
mẹ. Mảnh đất 100m2 mà ba mẹ em được ông bà cho đã bán để chữa bệnh cho
ba em. Gian phòng mà hai mẹ con đang ở là thuê của người quen với mức
500k/tháng. Hằng ngày mẹ Ngọc Minh lại lóc cóc dạy nấu nước từ sáng sớm để
bán cho các bác thợ xây và những người đi chợ gần đó. Dạo này mẹ Minh lại
thường xuyên ốm đau.Bên cạnh đó là lớp phó học tập nhưng em lại học yếu
môn Văn. Từ đó tôi quyết định giúp em giải quyết một số vấn đề mà em đang
gặp phải.

II. CAN THIỆP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
*** Cây vấn đề ***

Tự ti, mặc cảm, buồn

Hụt hẫng,
chán nản
khi bên

nội ghẻ
lạnh

Bố
mất

Cô chú
không
quan
tâm

Học
kém
Văn

Ít giao
tiếp
người
khác

Mẹ hay
đau yếu

Chưa
có
phương
pháp

Thiếu
tài

liệu

4

Giao
tiếp
kém

Thu nhập
thấp,
công việc
bấp bênh

Thiếu
kỹ năng
gia tiếp


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

Nhận xét: Từ cây vấn đề trên ta thấy:
Vấn đề ưu tiên cần giải quyết trước tiên đó là vấn đề giải quyết mâu thuẫn
giữa cô, chú đối với mẹ con Minh. Để họ thay đổi thái độ, quan tâm, giúp đỡ mẹ
con Minh.
Vấn đề thứ 2: là vấn đề Minh tự ti, Mặc cảm, buồn chán, cần tác động để
Minh tự tin hơn.
Vấn đề thứ 3: Giúp Minh tìm ra phương pháp học tập đặc biệt là môn Văn.

*** Sơ đồ phả hệ ***

Chú

Mẹ

Cô

Minh

Nhìn vào biểu đồ gia đình Minh, ta thấy gia đình Minh là gia đình mở rộng,
Bố và ông bà nội em đã qua đời chỉ còn Minh, và mẹ em, cô, chú. Nguồn lực giúp
em học tốt nhất là mẹ em.
5


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
Khoa Công tác xã hội
Gia đình hạt nhân của Minh giờ chỉ còn mẹ em. Mẹ đau yếu thường xuyên
công việc lại không ổn định nên thu nhập thấp. Đây là điều khiến em rất buồn,
không chuyên tâm học hành vì lo cho mẹ.

*** Biểu đồ sinh thái ***
Bạn bè

Gia đình mở
rộng ( cô, chú)

Trạm Y tế

Hội phụ nữ

Trường học

Chính quyền
địa phương

Qua biểu đồ sinh thái ta thấy:
Gia đình hạt nhân của Minh chỉ có mẹ và Minh, ba em đã qua đời nên em rất
buồn vì thiếu vắng tình yêu thương của ba và buồn vì mẹ sống cô đơn.
Sự ra đi của ông bà nội và ba khiến Minh mất di chỗ dựa to lớn về tinh thần.
Mặt khác lại nhận được sự ghẻ lạnh không mong muốn từ cô chú.

6


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

Nhà trường là nguồn lực quan trọng trong quá trình giúp đỡ Minh học tập tốt,
giao tiếp tốt, tham khảo ý kiến khi định hướng nghề nghiệp cho tương lai.
Bạn bè trong lớp và chính quyền địa phương nơi em đang sinh sống chính là
những người kề vai sát cánh với em trong quá trình sinh sống, học tập ở đó.

*** Điểm mạnh điểm yếu ***

Điểm mạnh

Điểm yếu

Minh
- Học giỏi,
ngoan ngoãn,
hòa nhã với
bạn bè.
- Được nhà
trường quan
tâm.
- Sự quan
tâm của nhà
trường có
hạn.
- Học kém
Văn.
- Giao tiếp
kém.

Cô chú
MTXQ
Mẹ Minh
- Yêu
- Có thể thay
thương, chăm đổi tình cảm.
sóc, quan
tâm chiều
chuộng con.
- Sống một
mình, chồng
mất.

- Thu nhập
thấp, công
việc không
ổn định.

- Chưa quan
tâm chăm sóc
để ý đến
cháu mình.

Sự quan tâm
chăm sóc cuả
nhà trường,
bạn bè và
chính quyền
địa phương
còn hạn chế.

*** Bảng kế hoạch trị liệu ***
STT Mục tiêu cụ thể
1

Giúp Minh có mối
quan hệ tốt với gia
đình bên nội (cô,
chú).

2

Giúp Minh tìm ra

phương pháp học
tốt môn Văn.

Hoạt động

Nguồn lực
huy động
Tìm hiểu Thầy cô,
nguyên
hàng xóm,
nhân, phân chính
tích và tạo quyền địa
mối quan
phương,
hệ tốt cho NVXH.
hai bên.
Dạy học,
Thầy cô,
tìm
bạn bè,
phương
NVXH,
pháp học, Thư viện
7

Thời gian

Kết quả
mong đợi
Qua các

Củng cố
lần tiếp
mối quan
xúc và gặp hệ giữa hai
gỡ.
mẹ con và
bên nội
(cô, chú).
Qua các
lần gặp gỡ
và tiếp
xúc.

Có phương
pháp học
Văn tốt
hơn.


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

tìm tài
liệu.
3

Giúp Minh tự tin
trong giao tiếp.

trường,
sách
báo…
Thầy cô,
bạn bè,
NVXH,
sách
báo…

Dạy kĩ
năng giao
tiếp.

Qua các
lần gặp gỡ
và tiếp
xúc.

Tư tin
trong giao
tiếp..

Phúc trình lần 1: Tiếp nhận ca và xác định vấn đề
Tên đối tượng: Vũ Thị Ngọc Minh
Thời gian:
15h30 – 17h ngày 20/03/2010
Địa điểm:
Tại nhà Minh khi em đang học bài
Mục tiêu: Làm quen, tạo lập mối quan hệ. Bước đầu tiếp cận những thông tin từ
đối tượng.

Nội dung của hoạt động

Qua một số lần tiếp xúc
với nhóm trẻ em lớp 8 tôi đã
chú ý tới một em gái hiền
lành, ngoan nhưng lại ít nói
và có vẻ mặt rất buồn, ít gần
gũi với bạn bè.
Buổi đầu tiên tôi đến nhà
em, để làm quen với em.
NVXH: Chị chào em, nhà
mình đi đâu hết rồi.
Tôi chào và ngồi xuống
cạnh em ở phía cuối giường.
NVXH: Hôm nay em
không phải học buổi chiều
à?
ĐT: Dạ không ạ.
NVXH: Hôm trước chị em
mình cùng nhau đá cầu, em
còn nhớ chị là ai không?
ĐT: Có chứ, chị là chị Thúy.

Nhận xét
hành vi, cảm
xúc của đối
tượng

Nhà vắng chỉ
có em đang

học bài

Đối tượng ngồi
im lặng hướng
ra phía cửa sổ.
8

Kỹ năng vận
dụng

Kỹ năng quan
sát, Kỹ năng
giao tiếp

Kỹ năng tạo
lập mối quan
hệ

Nhận xét của
giáo viên


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
NVXH: Ồ! em giỏi quá.
Thế em tên gì?
ĐT: Dạ em tên Minh ạ.
NVXH: Hôm nay nhà em
đi đâu hết rồi? chị qua nhà
em mấy lần mà toàn thấy
khoá cửa thôi.

ĐT: Vâng mẹ em đi bán
hàng ở chợ nên ko ở nhà
mấy. Chỉ đến bữa cơm 2 mẹ
con mới gặp nhau.
NVXH: Thế nhà em có
mấy người?
ĐT: Nhà em trước đây có
đông người lắm, nhưng…
bố, và ông bà nội em đã qua
đời hết rồi. Cô chú em của bố
rất ghét mẹ con em…
NVXH: Im lặng…
ĐT: Chị học trường gì vậy
ạ?
NVXH: Chị hoc Đại học
Lao động - Xã Hội .
ĐT: Chị học khoa gì ạ?
NVXH: Chị học Công tác
xã hội.
ĐT: À ra vậy.
NVXH: Minh này chị thấy
em hình như có chuyện gì
đó đang bận tâm thì phải?
ĐT: Em…
NVXH: Em đừng trách chị
tò mò nhé chẳng qua tại chị
thấy Minh có vẻ trầm tư, lại
ít hòa đồng cùng bạn bè nên
chị đoán thế có gì không
phải Minh bỏ qua cho chị

nhé.
ĐT: Dạ không có gì đâu ạ.
Thực sự thì em cũng đang
gặp phải một số vấn đề.

Khoa Công tác xã hội
Kỹ năng đặt
câu hỏi mở

Kỹ năng lắng
nghe

Ngập ngừng.

Ngồi lại gần và
hỏi lại tôi.

Ngập ngừng

Kỹ năng tạo
lập niềm tin

9


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
NVXH: Nếu không ngại
Minh có thể chia sẻ cùng chị
được không? Chị hứa với
Minh rằng những thông tin

mà Minh chia sẻ ở đây sẽ
được giữ bí mật được không
em?
ĐT: Dạ,…
NVXH: Minh ạ chị hiểu là
em đang băn khoăn về chị.
Thực ra chị đến đây hôm nay
cũng chỉ muốn giúp em có
thể giải quyết khó khăn để
yên tâm học tập.
ĐT: Vâng, dạo này em cũng
hơi buồn vì từ khi bố em
mất mẹ em phải vất vả kiếm
sống nuôi em ăn học. Dạo
này mẹ thường xuyên ốm
đau luôn, em…hix…hix…rất
thương mẹ…
NVXH: Chị hiểu là Minh
đang rất xúc động. Thôi
chúng ta nói chuyện khác đi.
NVXH: Chị nghe bạn bè
của Minh khen Minh rất
nhiều, và mọi người rất
khâm phục em về những
thành tích của em trong học
tập.
ĐT: Có gì đâu chị em thấy
mình còn kém cỏi lắm đặc
biệt là môn văn. Với lại em
cũng rất ngại khi nói chuyện

với mọi người. Em chẳng
biết phải nói gì chị ạ! (nhìn
đồng hồ).
NVXH: Hình như em có
việc bận thì phải thôi bây
giờ cũng đã muộn chị nghĩ là
mẹ em cũng sắp về em làm

Khoa Công tác xã hội

Bối rối, suy
nghĩ

Tự bộc lộ
Kỹ năng thấu
hiểu
Xúc động,
Khóc

Kỹ năng vấn
đàm

Sốt ruột

Kỹ năng giao
tiếp

10

Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
gì thì làm đi chị cũng về
đây. Chị rất vui vì hôm nay
được nói chuyện với em.
ĐT: Vâng, em cũng vậy.
Nói chuyện với chị em rất
vui em có thể gặp lại chị
được không?
NVXH: Ồ được chứ, vậy
hẹn em lần sau nhé.

Khoa Công tác xã hội

Vui vẻ

* Lượng giá: Bước đầu NVXH đã làm quen với thân chủ qua đó tìm hiểu
một vài thông tin từ phía thân chủ :
- Biết được gia đình em, biết tên và một vài mối quan hệ của thân
chủ. Đồng thời cũng đã hẹn được thân chủ vào lần tiếp xúc tiếp theo.
* Kỹ năng được sử dụng:
• Thành thạo: Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng lắng nghe, Kỹ
năng thấu cảm, Kỹ năng quan sát.
• Chưa thành thạo: Kỹ năng đặt câu hỏi, Kỹ năng vấn
đàm, Kỹ năng tạo lập mối quan hệ, Kỹ năng tạo niềm tin.
* Kế hoạch tiếp theo:
- Tìm hiểu thêm về hoàn cảnh gia đình thân chủ.
- Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến em học kém Văn.

Phúc trình lần thứ 2: Thu thập thông tin (tiếp)
Tên đối tượng: Vũ Thị Ngọc Minh

Thời gian:
19h - 21h ngày 25/03/2010
Địa điểm:
Tại nhà Minh
Mục tiêu: - Tìm hiểu nguyên nhân học kém văn của đối tượng.
- Mối quan hệ xung quanh đối tượng.
- Tiếp tục tìm sự tin tưởng nơi đối tượng.

Nội dung của hoạt động

Nhận xét thái
độ của đối
tượng
11

Kỹ năng
sử dụng

Nhận xét của
giáo viên


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

Tối nay tôi lại đến nhà
Minh. Tình cờ gặp cô giáo chủ
nhiệm và lớp trưởng của lớp
Minh cũng đang ở nhà em. Và

được biết em đang bị ốm nên
CGCN và lớp trưởng đến thăm.
NVXH: Chào chị, chị và em
đây là…?
GVCN: Tôi là giáo viên chủ
nhiệm lớp của em Minh. Hôm Lo lắng, Băn
nay Minh không đi học cũng
khoăn
không ai biết vì sao em nghỉ
nên tôi và Mai (em học sinh
bên cạnh là lớp trưởng lớp
Minh) đến thăm xem tình hình
em thế nào. Còn chị là?
NVXH: Em đang là sinh viên
trường ĐH Lao động – Xã hội
chuyên nghành Công tác xã
hội. Em đến đề trò chuyện và
giúp Minh giải quyết một số
vấn đề mà em đang gặp phải.
GVCN: À ra thế.
NVXH: Gặp được chị ở đây
hôm nay tốt quá em có một số
vấn đề muốn trao đổi cùng chị
về Minh, chị sẵn lòng giúp đỡ
chứ ạ?
GVCN: Ừ em cứ hỏi
Trong lúc Mai vào trao đổi bài
học ngày hôm nay với Minh tôi
cùng GVCN của Minh ngồi trò
chuyện.

NVXH: Chị có cảm nhận gì
về học trò của mình?
GVCN: Minh là 1 học sinh
ngoan lại học giỏi, em là người Bộc lộ
có điểm số học tập cao nhất
lớp. Tôi rất tự hào về em.
Nhưng dạo này Minh học sút
hẳn khiến tôi rất lo đặc biệt lại
12

Kỹ năng
quan sát

Kỹ năng
giao tiếp

Kỹ năng
tạo lập
mối quan
hệ

Kỹ năng
thăm dò,
kỹ năng
đặt câu
hỏi

Kỹ năng
đặt câu
hỏi mở

Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
là khi cuối kỳ.
NVXH: Em hiểu chị đang lo
lắng cho Minh. Còn các mối
quan hệ của Minh ở lớp như
thế nào hả chị?
GVCN: Em ấy ít nói chuyện
với mọi người nên cũng không
có nhiều bạn lắm.
NVXH: Ra vậy. Còn điều gì
về Minh mà chị muốn chia sẻ
cùng em cho em không ạ? Họ
hàng nhà em ấy chẳng hạn?
GVCN: Đã có lần tôi đến nhà
Minh thấy mẹ em và hàng
xóm nói bên nội mà đặc biệt là
cô chú Minh có mối quan hệ
không tốt với mẹ con em ấy.
NVXH: Vâng điều này em
cũng từng nghe Minh nhắc đến
GVCN: Tôi cũng chỉ biết
Minh mồ côi bố từ nhỏ và hiện
nay mẹ em rất vất vả để lo cho
cuộc sống của 2 mẹ con nên
em rất buồn về việc này. Và
Minh học không tốt nếu không
muốn nói là rất kém môn Văn.
NVXH: Ồ thế ạ! Ở lớp mình

có ai học tốt môn Văn này mà
gần đây không chị?
GVCN: Có chứ! Em Mai lớp
trưởng đang ở trong nhà đó.
NVXH: Nếu em muốn chị
chú ý hơn tới vấn đề môn Văn
của Minh và nói chuyện để
Mai kèm Minh môn văn, chị
giúp em chứ?
GVCN: Ừ không vấn đề gì,
giúp đỡ để tốt cho học sinh của
mình chị luôn sẵn sàng. Nếu
cần trao đổi gì em cứ gặp chị.
NVXH: Dạ vâng, em cảm ơn
sự hợp tác của chị.

Khoa Công tác xã hội
Kỹ năng
thấu cảm

Kỹ năng
đặt câu
hỏi đóng

Suy nghĩ

Kỹ năng
lắng nghe

Kỹ năng

vận động
nguồn lực
Vui vẻ, Thái độ
hợp tác
Kỹ năng
thu hút sự
tham gia

Hào hứng, vui vẻ
Kỹ năng
13


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
Sau đó tôi gặp Mai để hỏi 1 vài
vấn đề.
NVXH: Mai này ở lớp em
thấy Minh là người như thế
nào?
Mai: Minh học tốt lắm chị ạ
lại hay giúp đỡ mọi người nếu
ai có gì không hiểu bài nhờ
Minh giảng giúp Minh đều sẵn
sàng. Nhưng Minh rất ít nói
nên dù muốn nói chuyện cùng
bạn ấy tụi em cũng ngại.
NVXH: Ừ, chị biết. Chị nghe
GVCN của 2 em nói em học rất
tốt môn văn nếu sau này chị
nhờ Mai kèm thêm môn văn

cho Minh em thấy thế nào?
Mai: Em sẵn sàng thôi chị
Minh giúp em nhiều nên nếu
giúp được gì cho bạn ấy em rất
vui lòng.
NVXH: Chị cảm ơn Mai
nhé.
Mai: Dạ không có gì ạ.
Sau đó GVCN và Mai xin phép
ra về tôi vào phòng nói chuyện
với Minh.
NVXH: Chào Minh chị nghe
nói Minh không được khỏe hả?
ĐT: Em chào chị, cảm ơn chị
em thấy khá hơn nhiều rồi.
ĐT: Chị ơi…
NVXH: Gì em?
ĐT: Chị hát cho em nghe
nhé?
NVXH: Sao tự nhiên lại
muốn nghe chị hát? Nhưng chị
hát không hay lắm em cấm
cười chị nha?
ĐT: Vâng.
NVXH: Thế em thích bài hát
nào nào?

Khoa Công tác xã hội
đặt câu
hỏi mở

Kỹ năng
lắng nghe

Kỹ năng
quan sát,
Kỹ năng
thăm dò

Kỹ năng
giao tiếp
Ngập ngừng
Nũng nịu dựa
vào NVXH.
Nài nỉ.
Kỹ năng
tạo lập
mối quan
hệ
Đối tượng vui vẻ
vỗ tay theo
14


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
ĐT: Bài “Cả nhà thương
nhau” ấy chị ạ.
NVXH: Vì sao mà em lại
thích bài hát này?
ĐT: Lời bài hát có mẹ, con
và cả…

NVXH: Họ sống rất hạnh
phúc.
NVXH: Từ mai chị xuống
đây trò chuyện và học cùng em
nhé?
ĐT: Thế thì thích quá. Nhưng
em chỉ thích học toán thôi chị
ạ!
NVXH: Sao vậy em phải học
đều các môn chứ?
ĐT: Em thấy môn văn vừa
dài, vừa khó. Mọi người bảo
học văn không thực tế chị ạ.
NVXH : Em có thấy như
vậy không?
ĐT: Em cũng không biết
nhưng không học được văn em
ngại với các bạn trong lớp lắm.
NVXH: Ừ, em là lớp phó
phải gương mẫu chứ. Với lại
chị thấy em rất thông minh.
ĐT: Nhưng em ….
NVXH: Chị sẽ học văn cùng
em nhé? Chị sẽ hướng dẫn em
cách học văn hiệu quả. Chị tin
em làm được.
ĐT: Vâng chị hứa nhé? Em
sẽ cố gắng mà.
NVXH: Ừ, chị hứa mà tuần 3
buổi chị sẽ học văn cùng em và

Mai được không? Nếu bài nào
khó hiểu em có thể sang nhà
chị để hỏi thêm cũng được.
Thôi chị về đây.
ĐT: Thế cũng được. Mai chị

Khoa Công tác xã hội
Kỹ năng
đặt câu
hỏi mở

Nói nhỏ vào tai

Kỹ năng
tạo lập
mối quan
hệ

Nhăn mặt
Kỹ năng
đặt câu
hỏi đóng
Kỹ năng
thuyết
phục
Ngập ngừng

Phấn khởi, tin
tưởng

15


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

xuống nhé. Chị về nha.
NVXH: Ừ! Chào em, nhanh
khỏe học nha.

* Lượng giá: Kết thúc lần phúc trình thứ 2 tôi đã tìm hiểu được
những thông tin về thân chủ, chủ yếu là qua GVCN và bạn cùng lớp của
em. Mặt khác, tôi cũng đã chuẩn đoán để xác định những vấn đề từ phía
thân chủ. Nổi lên là vấn đề gia đình, việc học kém môn văn, giao tiếp với
mọi người còn thiếu tự tin.
* Kỹ năng được sử dụng:
 Thành thạo: Kỹ năng tạo lập mối quan hệ, Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng
thuyết phục, Kỹ năng thấu cảm, Kỹ năng lắng nghe, Kỹ năng đặt câu
hỏi, Kỹ năng quan sát.
 Chưa thành thạo: Kỹ năng vận động nguồn lực, Kỹ năng thăm dò, Kỹ
năng thu hút sự tham gia.
* Kế hoạch tiếp theo:
- Thu thập thêm thông tin từ hàng xóm, và chính quyền địa
phương nếu cần thiết.
- Dùng các phương pháp chuẩn đoán vấn đề mà đối tượng gặp
phải.
- Cùng đối tượng xác định lại mấu chốt vấn đề.
- Đưa ra hướng giải quyết.

16


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

Phúc trình lần thứ 3: (Chuẩn đoán) Xác định vấn đề
Tên đối tượng: Vũ Thị Ngọc Minh
Thời gian:
7h 00 - 9h 00 ngày 30/03/2010
Địa điểm:
Tại nhà Minh
Mục tiêu: - Giúp đỡ đối tượng.
- Cùng thân chủ xác định lại mấu chốt vấn đề.
- Đưa ra hướng giải quyết.
Nội dung của hoạt động

Nhận xét
thái độ của
đối tượng

Cũng như bao lần, hôm nay
tôi lại xuống gặp Minh, tôi thấy
em ngồi một mình.
NVXH: Em ăn cơm chưa?
ĐT: Em ăn cơm rồi, đang
ngồi đây đợi chị.
NVXH: Em gội đầu à?
ĐT: Vâng ạ.

NVXH: Minh à, qua nhiều
lần tâm sự, chị cũng gặp cô chủ
nhiệm và cô Linh cạnh nhà em Cúi mặt
chị thấy em…có vẻ rất buồn và buồn
it khi nói chuyện…? Qua một
số thông tin chị được biết mẹ
con em có mối quan hệ không
tốt với bên ngoại đặc biệt là cô
chú của em…?
ĐT: …Vâng. T ại nhà chú
cứ hay nhiếc móc mẹ con em.
Bộc lộ
Em ghét cô chú lắm, em
thương mẹ em vất vả nhiều .
NVXH: Bên cạnh đó chị còn
thấy em rất ít tiếp xúc với các
bạn và không thích môn văn thì
phải ? Chị cũng đã xem kết quả
học tập của em rồi.
ĐT: Thực ra, em rất thích
học văn nhưng em không biết

Kỹ năng sử
dụng

Kỹ năng giao
tiếp
Kỹ năng quan
sát
Kỹ năng tóm

lược

Kỹ năng vấn
đàm

17

Nhận xét của
giáo viên


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

học thế nào để nhớ lâu và hấp
Nói trong
dẫn? Với lại em cũng không có sự buồn bã
nhiều tài liệu tham khảo. Còn
về vấn đề kia thì em không biết
phải nói gì với mọi người cả
nên em đành im lặng.
NVXH: Chị hiểu rồi tất cả sẽ
tốt nếu chúng ta biết cố gắng
vượt qua. Chị em mình cùng cố
gắng nhé?
ĐT: Dạ.

Kỹ năng
khích lệ, thúc

đẩy sự thay
đổi

* Lượng giá:Qua lần phúc trình thứ 3 tôi và đối tượng đã xác định
thực sự vấn đề của thân chủ.
- Mối quan hệ không tốt với cô chú.
- Thiếu phương pháp học tập môn Văn
- Thiếu tự tin trong giao tiếp.
* Kỹ năng vận dụng:
 Thành thạo: Kỹ năng vấn đàm, Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng quan sát,
Kỹ năng khích lệ. Kỹ năng tóm lược.
 Chưa thành thạo: Kỹ năng khích lệ thúc đẩy sự thay đổi.
* Kế hoạch tiếp theo:
- Vẽ cây vấn đề.
- Lập biểu đồ gia đình
- Lập biểu đồ sinh thái
- Xác định điểm mạnh điểm yếu.

18


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

Phúc trình lần 4: Lập kế hoạch trị liệu
Tên đối tượng: Vũ Thị Ngọc Minh
Thời gian:
15h30 – 17h00 ngày 02/04/2010
Địa điểm:

Tại nhà Minh
Mục tiêu: Xây dựng mục tiêu kế hoạch trị liệu.
Nội dung của hoạt động
NVXH: Minh ơi ! Em
đang làm gì đấy?
ĐT: Em đang tập đan
khăn.
NVXH: Em giỏi quá đi
mất. Minh à như chị em
mình đã trao đổi với nhau
lần trước thì vấn đề chị em
mình quan tâm là…Vậy hai
chị em ta cùng nhau cố
gắng nhé.
ĐT: Dạ…được mà chị
nhưng chị hãy giúp em chị
nha.
NVXH: Trước tiên chị em
mình sẽ lên kế hoạch họat
động và chúng ta sẽ cùng
nhau thực hiện. Em có đồng
ý không nào?
ĐT: Dạ… đồng ý ạ.
NVXH: Vậy hai chị em ta
ngoắc tay nào.
ĐT: Ngoắc tay. Bây giờ
chị chơi đá cầu với em đi
nào?
NVXH: Đồng ý. Đi nào

Nhận xét thái
độ của đối
tượng

Kỹ năng sử
dụng
Kỹ năng giao
tiếp

Ngẩng mặt trả
lời

Kỹ năng
khích lệ
Kỹ năng tóm
lược

Bình thường
Kỹ năng thúc
đẩy sự thay
đổi

Ngoắc tay

Kỹ năng tạo
lập sự tin
tưởng

Hai người cùng
đi với tâm

trạng hết sức
vui vẻ.

19

Nhận xét của
giáo viên


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

* Lượng giá: Đã cùng đối tượng xây dựng được kế hoạch nhằm trị
liệu các vấn đề của đối tượng.
* Kỹ năng sử dụng:
 Thành thạo: Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng khích lệ, Kỹ năng vấn
đàm.
 Chưa thành thạo: Kỹ năng tạo lập sự tin tưởng, Kỹ năng thúc
đẩy sự thay đổi.
* Bước tiếp theo: Thực hiện kế hoạch
- Đến gặp cô, chú của Minh.
- Hẹn gặp Minh và Mai lên lịch học thêm văn.
- Những buổi nói chuyện giúp Minh tăng khả năng giao tiếp.
-

Phúc trình lần thứ 5: Thực hiện kế hoạch.
Tên đối tượng: Vũ Thị Ngọc Minh
Thời gian:
7h00 – 9h00 ngày 10/04/2010

Địa điểm: Tại gia đình cô chú em ngay sát nhà mẹ con em đang thuê
Mục tiêu: Giúp hai mẹ con Minh có mối quan hệ tốt với gia đình bên nội (cô,
chú), giúp em bước đầu có phương pháp học tốt môn Văn.
Nội dung của hoạt động
Hôm nay tôi cùng cô giáo chủ
nhiệm của em xuống gia đình
em để gặp cô chú của em, khi
tới nhà cô chú của Minh cũng
đang có ở nhà.
NVXH: Chào anh chị.
Cô chú: Vâng, chào các chị.
NVXH: Cháu là người của
Ủy ban Dân số gia đình và trẻ
em, còn đây là cô giáo chủ
nhiệm của em Minh .
Cô chú: Dạ, mời hai chị
ngồi.
NVXH: Qua một số thông

Nhận xét thái
độ của đối
tượng

Kỹ năng sử
dụng
Kỹ năng quan
sát.

Ngạc nhiên,
khi thấy sự

xuất hiện của
chúng tôi.

Kỹ năng giao
tiếp
Kỹ năng tạo
lập mối quan
hệ

Kỹ năng đặt
20

Nhận xét của giáo
viên


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
tin tôi được biết Minh là cháu
nội và gọi anh chị là cô chú
đúng không ạ?
Cô chú: Đúng! Có việc gì
không hai chị?
NVXH: Không có gì đâu ạ.
Tôi nghe nói giữa hai bên có
mối quan hệ không tốt !…
Cô chú: À…thì kể từ khi bố
nó mất quả thực là chúng tôi có
quan hệ không tốt với hai mẹ
con cháu nhưng chúng tôi cũng
không rõ….

NVXH: Tôi được biết anh
trai của anh chị chỉ có một
mình cháu là con, mặt khác
cháu rất ngoan lại thương mẹ
có lẽ gì…?
Cô chú : Chúng tôi cũng…
GVCN: Lần trước xuống
thăm nhà cháu tôi có gặp anh
chị nhưng lại không nghĩ là có
vấn đề này đang xảy ra.
Cô chú: Chúng tôi…
NVXH: Theo phản ánh của
CGCN thì hiện nay cháu Minh
học đi xuống rất nhiều chúng
tôi được biết là cháu đang rất
bận tâm về vấn đề này, cháu
thương mẹ ở vất vả khiến cháu
lúc nào cũng buồn. Vì thế
chúng tôi đề nghị anh chị thay
đổi suy nghĩ đối với hai mẹ con
Minh.
Cô chú: Nói thật với hai chị
chúng tôi cũng đã suy nghĩ
nhưng chưa biết làm thế nào
hôm nay có hai chị giúp đỡ
chúng tôi sẽ…
NVXH: Ồ! Vâng thế thì tốt
rồi vì như thế sẽ giúp Minh
học tập tốt hơn trong những

Khoa Công tác xã hội
câu hỏi đóng

Ngập ngừng
Kỹ năng tham
vấn, kỹ năng
tóm lược.
Suy nghĩ

Kỹ năng quan
sát

Lo lắng

Kỹ năng thuyết
phục.
Kỹ năng giao
tiếp
Kỹ năng khích
lệ.
Thành thật, suy Kỹ năng thúc
nghĩ.
đẩy sự thay đổi

Kỹ năng khích
lệ
21


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

năm về sau.
Cô chú: Vâng, bây giờ
chúng tôi nhờ hai chị nói với
cháu rằng chúng tôi rất thương
cháu còn mâu thuẫn với mẹ
cháu chúng tôi sẽ cố gắng dàn
xếp cho mẹ con cháu yên tâm .
GVCN: Anh chị làm thế tôi
rất vui thời gian cũng không
còn sớm nữa chúng tôi phải về
rồi.
Cô chú: Vâng, chúng tôi
cảm ơn hai chị đã giúp chúng
tôi vì vấn đề này chúng tôi băn
khoăn cũng đã lâu. Chào các
chị.
NVXH: Cảm ơn anh chị đã
hợp tác để chúng tôi hoàn
thành công việc. Chúc anh chị
làm ăn phát đạt.
Trên đường về tôi gặp Minh
ngồi ngoài của nhà em.
NVXH: Chào em, dạo này
tình hình học tập của em thế
nào rồi Minh?
ĐT: Dạ, cũng khá hơn chút
ạ. Nhưng em vẫn chưa tự tin
lắm khi giao tiếp.
NVXH: Ồ, không sao đâu
em, cái gì cũng phải từ từ.

ĐT: Vâng chị dạy em nhé?
NVXH: Hôm nay không
phải lịch của chị em mình
nhưng nếu em đã nói vậy thì
còn chờ gì nữa. Em biết không
trước kia chị cũng giao tiếp rất
bình thường giờ được như thế
này là chị phải học rất nhiều.
Giao tiếp rất quan trọng, khi
giao tiếp em phải đặc biệt tôn
trọng người đang giao tiếp với
mình. Có như thế cuộc giao

Khoa Công tác xã hội

Hợp tác.
Do dự, ngại
ngùng khi trả
lời.
Hào hứng

Kỹ năng đặt
câu hỏi mở.

Vui vẻ hợp tác
chân thành.

Kỹ năng giao
tiếp
Kỹ năng vấn

đàm.
Lắng nghe ,
trao đổi hăng
hái

Kỹ năng thuyết
trình

22


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
tiếp của em mới thành công.
ĐT: Vậy bây giờ em phải
làm gì hả chị?
NVXH: Trước tiên chị
muốn em phải luôn vui đùa
cùng các bạn sau những giờ
học căng thẳng, có thế em mới
mạnh dạn hơn vì các bạn là…
ĐT: Em hiểu rồi.
NVXH: Hàng ngày em phải
chăm chỉ học, đọc sách báo,
xem ti vi đó cũng là việc rất
cần cho việc nâng cao khả năng
giao tiếp cho em.
ĐT: Vâng , em sẽ cố gắng,
nhưng chị hứa với em là chị
phải thường xuyên xuống đây
học với em cơ.

NVXH: Chị đồng ý, em
hãy cố gắng lên. Chị sẽ luôn
ủng hộ em. Nếu em giao tiếp
tốt em sẽ thành công và làm
việc sẽ tốt hơn.
ĐT: Bây giờ em sẽ đi học
ngay chị nhé.
NVXH: Em ngoan lắm, có
như thế thì mẹ và cô chú em ở
quê sẽ rất vui và tự hào về em
đó.
ĐT: Từ bây giờ em sẽ
chăm chỉ để không phụ lòng
mọi người.
NVXH: À quên mất chị báo
với em một tin rất vui là cô chú
của em đã đồng ý hoà bình với
2 mẹ con em rồi đấy, họ dặn
em hãy chăm chỉ học tập.
ĐT: Thật…thật không chị.
NVXH: Thật đấy nhưng
nhiệm vụ của em là phải học
tốt để mẹ, cô chú vui lòng đồng
ý không nào?

Khoa Công tác xã hội

Kỹ năng thúc
đẩy sự thay đổi
Hứa sẽ thực

hiên.

Kỹ năng khích
lệ

Bất ngờ, vui
mừng

23


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình
ĐT: Đồng ý ạ.
NVXH: Minh à, chị biết là
em học kém môn văn mà lại
thích học nó nhưng không biết
cách học thế nào đúng không?
ĐT: Vâng ạ.
NVXH: Thế theo em muốn
học văn tốt ta phải làm gì nào?
ĐT: Em…
NVXH: Chị mách cho nhé
trước tiên ta phải đọc kỹ tác
phẩm trước đã...Đố em biết bài
“Bình ngô đại cáo” là của ai
đấy?
ĐT: Dạ của Trần Quốc
Tuấn ạ.
NVXH: Ừ! Em nói sai mất
rồi. Đó là của Nguyễn Trãi đấy.

Em biết không học văn tốt nó
cũng giúp ta có kỹ năng giao
tiếp tốt nữa.
ĐT: Thế ạ, chị vậy thì em sẽ
cố gắng mới được.
NVXH: Ngày trước chị
cũng sợ học văn lắm nhưng
qua việc chăm chỉ học, giờ đây
chị đã lựa chọn đúng con
đường mà mình đi.
ĐT: Em cũng muốn học
văn hàng ngày em vẫn đọc hết
những tác phẩm trong sách
nhưng em không hiểu khi cô
giảng chị ạ.
NVXH: Ừ! Chị cũng biết thế
khi nào cô giảng bài không
hiểu em phải hỏi cô ngay có
như thế em sẽ tự tin hơn.
ĐT: Dạ em hiểu rồi. Em sẽ
cố chị ạ.
NVXH: Giờ chị em ta cùng
nhau lên thư viện của nhà
trường tìm tài liệu nhé.

Khoa Công tác xã hội

Cúi mặt.

Kỹ năng đặt

câu hỏỉ mở
Nhìn vào
NVXH

Kỹ năng trao
đổi

Đồng ý hợp tác

Vui vẻ, tin
tưởng

24


Tiểu luận: CTXH Cá nhân và gia đình

Khoa Công tác xã hội

ĐT: Vâng, ta đi nào chị.
Sau đó tôi cùng em lên thư
viện học…
NVXH: Em thấy buổi học
hôm nay thế nào?
ĐT: Em thấy mình học được
rất nhiều kinh nghiệm bổ ích.
NVXH: Ừ. Em hãy cố lên
nhé, giờ chị phải về rồi.
ĐT: Vâng, em chào chị ạ.

Kỹ năng vấn
đàm

* Lượng giá: - Cô chú của Minh đã hợp tác nên buổi gặp gỡ đạt kết quả
cao mối quan hệ 2 bên được cải thiện.
- Đối tượng đã hợp tác làm việc đạt kết quả cao. Bước đầu
tìm ra tìm ra phương pháp học văn và tăng khả năng giao tiếp.
* Kỹ năng sử dụng:
 Thành thạo: Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng quan sát, Kỹ năng
khích lệ sự thay đổi, Kỹ năng thuyết phục, Kỹ năng vấn đàm,
Kỹ năng đặt câu hỏi.
 Chưa thành thạo: Kỹ năng tạo niềm tin.
* Kế hoạch tiếp theo:
- Gặp cô chủ nhiệm để giúp em trong học tập, giao tiếp.
- Và sự giúp đỡ của Mai trong việc học văn.

Phúc trình lần thứ 6: Lượng giá
Tên đối tượng: Vũ Thị Ngọc Minh
Thời gian:
15h30 – 17h30 ngày 12/04/2010
Địa điểm:
Nhà NVXH
Mục tiêu: Cùng đối tượng phân tích, nhận xét và điều chỉnh kế hoạch trị liệu nhằm
đạt được mục tiêu cuối cùng.
Nội dung các hoạt động
Bước 1: Tiếp nhận ca, xác
định thân chủ và vấn đề ban
đầu của thân chủ.

Nhận xét thái

độ của thân
chủ
Dè dặt chưa tin
tưởng
25

Kỹ năng vận
dụng
Kỹ năng lắng
nghe, kỹ năng
khích lệ, kỹ

Nhận xét của giáo
viên