Bài giảng ngữ văn 7 bài 7 bánh trôi nước 10

MÔN NGỮ VĂN 7


Đọc thuộc đoạn trích “Bài ca Côn Sơn”
của Nguyễn Trãi và nêu cảm nhận của
em về khung cảnh thiên nhiên và tâm
hồn Nguyễn Trãi được thể hiện trong
cảnh đó?


Tiết 25
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
Hồ Xuân Hương
- Là nữ thi sĩ tài hoa và độc
đáo nhất thời kì văn học
trung đại Việt Nam.
- Được mệnh danh là “Bà
chúa thơ Nôm”.


Tiết 25

I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
Bài thơ tiêu biểu cho phong cách
nghệ thuật độc đáo của Hồ Xuân
Hương, được làm theo lối vịnh, phần
lớn từ ngữ là chữ Nôm.

Tiết 25

II. Đọc, tìm hiểu chung:
1. Đọc:


Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.


Tiết 25

II. Đọc, tìm hiểu chung:
1. Đọc:
2. Chú thích:
- Bánh trôi nước: là loại bánh được làm
bằng bột nếp, được nhào nặn và viên tròn,
có nhân đường phèn màu đỏ bên trong,
được luộc bằng cách bỏ vào nồi nước đun
sôi, khi bánh nổi là chín.
- Rắn: cứng
- Nát: nhão


Tiết 25

II. Đọc, tìm hiểu chung:

1. Đọc:
2. Chú thích:
3. Thể thơ:
Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
4. Bố cục:
2 phần:

- Hình ảnh bánh trôi nước
- Nhan sắc, thân phận và phẩm chất của
người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước.


Tiết 25

III. Tìm hiểu chi tiết:
1. Hình ảnh bánh trôi nước:



Tiết 25

III. Tìm hiểu chi tiết:
1. Hình ảnh bánh trôi nước:
- “Thân em”: bánh trôi tự giới thiệu về mình
+ Màu sắc: trắng
+ Hình dáng: tròn
+ Nhân: đỏ son
+ Cách nấu: luộc trong nước
+ Sống: chìm, chín: nổi
+ Chất lượng: ngon ngọt không thay đổi

Tiết 25

III. Tìm hiểu chi tiết:
1. Hình ảnh bánh trôi nước:
- Nghệ thuật:
+ Nhân hóa
+ Sử dụng cặp quan hệ từ “vừa … vừa”
hô ứng nhau
+ Đảo ngữ



Tiết 25

III. Tìm hiểu chi tiết:
1. Hình ảnh bánh trôi nước:
- Nghệ thuật:
+ Nhân hóa
+ Sử dụng cặp quan hệ từ “vừa … vừa”
hô ứng nhau
+ Đảo ngữ
 Bánh trôi là loại bánh vừa đẹp về hình thức
vừa ngon đậm đà, hấp dẫn.


Tiết 25

2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ qua

hình ảnh bánh trôi nước:
- Hình thể: “vừa trắng vừa tròn”  Vẻ đẹp tròn
đầy, hoàn hảo
- Thân phận:
+ “Bảy nổi ba chìm”  Lận đận, bấp bênh, vất
vả, truân chuyên
+ “Rắn nát mặc dầu”  Phụ thuộc và cam
chịu chất: “vẫn giữ tấm lòng son”  Son sắt,
- Phẩm
thủy chung


Tiết 25

2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ qua
hình ảnh bánh trôi nước:
* Nghệ thuật:
- Ẩn dụ
- Kết cấu chặt chẽ
- Ngôn ngữ bình dị
 Người phụ nữ mang vẻ đẹp hoàn hảo về
hình thể và tâm hồn nhưng cuộc đời lại chịu
nhiều nỗi bất hạnh.


1.Bánh trôi nước 2. Hình ảnh người phụ nữ
a. Hình dáng:
Trắng, tròn
b. Kỹ thuật làm bánh:
Nước, rắn, nát, chìm,

nổi

c. Chất lượng:
Nhân đỏ son, ngon
ngọt, không đổi
Tả thực bánh trôi nước

a. Hình thể:
Thân em

Vừa trắng
Vừa tròn

Tròn đầy
Hoàn hảo

b. Thân phận:
- Bảy nổi ba chìm

Lận đận,
bấp bênh

- Rắn nát mặc dầu

Phụ thuộc
cam chịu,

c. Phẩm chất:
- Vẫn giữ tấm lòng
son

Son sắt,
thủy chung

Vẻ đẹp tâm hồn nhân cách
người phụ nữ



Tiết 25

IV. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Nhân hóa, ẩn dụ, đảo ngữ
- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo
- Ngôn ngữ bình dị, trong sáng

2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện thái độ vừa trân trọng với vẻ đẹp,
phẩm chất trong trắng, sắt son của người phụ nữ
vừa cảm thương cho số phận chìm nổi, lận đận và bị
lệ thuộc của họ.


Tiết 25

V. Luyện tập:
* Bài
Bài tập
tập1:1: Những câu ca dao bắt đầu

bằng cụm từ “Thân em”

Hãy tìm những câu ca dao
bắt đầu bằng cụm từ “Thân
em”?


1. Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày.
2. Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?
3. Thân em như giếng giữa đàng
Người thanh rửa mặt, người phàm rửa chân.
4. Thân em như như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
5. Thân em như quế giữa rừng
Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay.
6. Thân em như củ ấu củ gai
Nửa trong thì trắng, nửa ngoài thì đen.
7. Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.
...........................


Tiết 25

V. Luyện tập:
* Bài tập 2:
Mối liên quan giữa cảm xúc của bài thơ
CÂU

HỎIvới
THẢO
LUẬN:
“Bánh trôi
nước”
những
câu hát than
thânHãy
là:cho
Cảm
đềugiữa
chỉ cảm
thân
biếtxúc
mốichung
liên quan
phận bấp
bênh,
chìm
nổiNH
củaÓM
người phụ
ẬN
LU
ẢO
TH
xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với
nữ. Họ không có quyền hạn gì, không làm
T)
những

câu
hát
than
(3 PHÚ
thân?
chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn
phụ thuộc vào xã hội phong kiến đầy rẫy
bất công.


Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.


GHI NHỚ:
Với ngôn ngữ bình dị, bài thơ
“Bánh trôi nước” cho thấy Hồ
Xuân Hương vừa rất trân trọng
vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng,
son sắt của người phụ nữ Việt
Nam ngày xưa, vừa cảm thương
sâu sắc cho thân phận chìm nổi
của họ.


DẶN DÒ:
- Học thuộc: bài thơ, phần phân tích ghi
trong vở và phần “Ghi nhớ” ở sgk

- Chuẩn bị bài: “Sau phút chia li” của
dịch giả Đoàn Thị Điểm.