Bài giảng ngữ văn 7 bài 12 cảnh khuya 2

CẢNH KHUYA

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 7
TaiLieu.VN


Hồ Chí Minh (19/5/1890 -2/9/1969)
- Quª : Kim Liªn- Nam §µn- NghÖ An.
- Là anh hùng giải Phóng dân tộc,
danh nhân văn hoá thế giới, nhà thơ
lớn của Việt Nam
- Thơ ca chiếm một vị trí đáng kể trong sự nghiệp văn học
của Hồ Chí Minh. ở những sáng tác thể loại này, hình ảnh
Hồ Chí Minh hiện lên với tâm hồn nghệ sĩ , chiến sĩ cao
đẹp.
- Phong cách thơ: giản dị mà hàm súc, cổ điển mà hiện đại
TaiLieu.VN


Tiết 45:

Suối Lê - nin (Cao Bằng)
HangBắc
Pắc Bó (Cao
Bác Hồ làm việc ở chiến khu Việt
TaiLieu.VN
Bằng)


Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,

Trăng lồng cổ thụ
thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ chí Minh)

TaiLieu.VN


Rằm tháng giêng.
(Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch nghĩa
Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
TaiLieu.VN

(Xuân Thuỷ – dịch)

Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa
ngủ,

nhà.

Chưa ngủ vỡ lo nỗi nước nhà.
1947
Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
(Nguyên tiêu)

Phiên âm:
viên,
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
thiên;
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
thuyền.
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
1948
( Hồ Chí Minh)
* Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt
*Bố cục: Mỗi bài đều có bố cục 2 phần:

- Hai câu đầu:cảnh đêm trăng ở Việt Bắc
- Hai câu sau: tâm trạng của Bác Hồ

*TaiLieu.VN
Phương thức biểu đạt: Miêu tả và biểu cảm


Tiếng suối trong như
như tiếng hát xa,
Trăng lồng
lồng cổ thụ bóng lồng
lồng hoa.
Cảnh đêm trăng ở núi
rừng Việt Bắc
Tiếng suối
So sánh
Trong trẻo,Gần gũi, ấm
áp, có sức sống trẻ trung

Trăng, cổ thụ, hoa
Lặp từ
Quấn quýt, hoà quyện,
nhiều tầng lớp

Gần gũi, cổ kính, lung linh, huyền ảo,
sống động, tràn ngập ánh trăng.
TaiLieu.VN

nh vẽ
Cảnh
Cảnh khuya
khuya như
như
vẽ người
người chưa
chưa ngủ,
ngủ,
ư nỗi
Chưa
Chưa ngủ
ngủ vì
vì lo
lo
nỗi nước
nước nhà.
nhà

Tâm trạng

Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
ngủ, ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Chưa
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

Say mê ngắm cảnh

Tâm hồn thi sĩ

Nỗi lo việc nước

Tinh thần chiến sĩ

Yêu thiên hiên, gắn bó hoà hợp với
thiên nhiên, là người yêu nước
TaiLieu.VN


Tiểu kết
.

Nghệ thuật

-Sử dụng biện pháp nghệ thuật đặc sắc: so sánh,
lặp từ. Ngôn từ bình dị, gợi cảm với nhiều hình ảnh thiên
nhiên đẹp có màu sắc cổ điển và mang đậm tính thời đại
Nội dung

- Vẽ nên bức tranh cảnh khuya núi rừng Việt Bắc
sống động, nên thơ.
- Thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên và tấm lòng thiết tha
với đất nước của Bác.

TaiLieu.VN

Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu)
Phiên âm:

So sánh phiên âm và
bản dịch thơ trong
bài Rằm tháng riêng
em thấy có điểm gì
khác?

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm
xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền
TaiLieu.VN

(Xuân Thuỷ dịch)


Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Cảnh sông nước đêm rằm tháng giêng

Trăng

Tròn đầy, sáng ,trong trẻo

Sông, nước, trời
Sức sống mùa xuân đang
tràn ngập cả trời đất

Không gian cao rộng, bát ngát,
sáng sủa, trong trẻo, tràn đầy sức sống.

TaiLieu.VN


Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
Con người
Bàn bạc việc quân

Đi trên thuyền chở
đầy trăng

Ung dung, lạc quan

TaiLieu.VN


Tiểu kết :
.

Nghệ thuật

-Biện pháp lặp từ ngữ, ngôn từ gợi hình, gợi cảm,nhiều
hình ảnh thiên nhiên đẹp mang màu sắc cổ điển.
Nội dung
- Bức tranh trăng trên sông nước bát ngát, tràn đầy sắc
xuân.
-Tâm hồn rộng mở trước thiên nhiên, lòng yêu nước và

phong thái ung dung, lạc quan của Bác.

TaiLieu.VN


Cảnh khuya

Rằm tháng giêng

Cảnh đêm trăng trong rừng,
bức tranh nhiều tầng lớp
quấn quýt.

Cảnh trăng rằm trên sông ,
không gian bát ngát tràn
đầy sức xuân.

Yêu thiên nhiên
Ung dung lạc quan
Nỗi lo nước nhà

Bàn bạc việc quân
Yêu nước

Bút pháp cổ điển, hiện đại
Tâm hồn thi sĩ và tinh thần chiến sĩ
TaiLieu.VN


*Nghệ thuật :
-Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
-Sử dụng hiệu quả biện pháp điệp từ.
- Ngôn từ bình dị, gợi cảm.
-Vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại.
*Nội dung:
- Cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc huyền ảo, tràn đầy
sức sống.
-Thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu nước và phong
thái ung dung, lạc quan.

TaiLieu.VN


*Ghi nhớ:(SGK/143)
•Cảnh khuya và Rằm tháng giêng là hai bài thơ tứ tuyệt
của Hồ Chí Minh được sáng tác trong thời kỳ đầu cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp. Hai bài thơ miêu tả
cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện tình cảm với
thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng
và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.
• Hai bài thơ có nhiều hình ảnh thiên nhiên đẹp, có màu
sắc cổ điển mà bình dị, tự nhiên.

TaiLieu.VN


Bài tập 1: Quan sát hình ảnh trên và cho biết hình ảnh này
tương ứng với bài thơ nào, dòng thơ nào mà các em vừa học?

TaiLieu.VN


• Bài tập 2:
Có ý kiến cho rằng: Hai bài Cảnh Khuya và Rằm tháng giêng
của Hồ Chí Minh tuy là thơ hiện đại nhưng rất đậm màu sắc cổ điển.
Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
• Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt đường luật nhưng cách ngắt nhịp
sáng tạo.
• Đề tài : trăng
• Hỡnh ảnh thơ: quen thuộc trong thơ cổ nhưng mang hơi thở thời
đại.
• Tâm hồn thi sĩ hoà hợp với cốt cách người chiến sĩ.

TaiLieu.VN


Trên bàn Bác chúng con không thắp nến
Đã có vầng trăng ôm ấp quanh Người
Bác yêu trăng như yêu một cuộc đời
Trong thơ Bác trăng với hoa là bạn…

TaiLieu.VN

.

Hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc lòng hai bài thơ.
Sưu tầm những bài thơ của Bác có hình ảnh
trăng.
Soạn bài “Thành ngữ” :
- Trả lời các câu hỏi ở phần I, II.
- Sưu tầm các câu thành ngữ.

TaiLieu.VN


TaiLieu.VN