Bài giảng ngữ văn 7 bài 12 rằm tháng giêng (nguyên tiêu) 4

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 7




TaiLieu.VN


Bài 12- Văn bản

CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)

Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
1/ Tác giả:


Vài
hình
ảnh
Bác
theo
thời
gian


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
. Đọc - Tiếp xúc văn bản:

1/ Tác giả:
- Hồ Chí Minh (1890-1969), quê ở Kim
Liên, Nam Đàn, Nghệ An.
- Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và
cách mạng Việt Nam.
- Là danh nhân văn hóa thế giới.
- Là một nhà thơ lớn.

?
Nêu
?
những
Sự
Nét
nghiệp
cơ
Sáng
bản
tác
về
thơ
tac
ca
giả
của
Hồ
Bác
Chí
Minh ?

Một số tác phẩm chính


Văn chính luận : Bản
án chế độ thực dân
Pháp, Tuyên ngôn
Độc lập, Lời kêu gọi
toàn quốc kháng
chiến …
Truyện ký : Varen và
Phan Bội Châu, Vi
hành …
Thơ : Nhật kí trong tù, Thơ
Hồ Chí Minh …

* Tác gia văn học :
TaiLieu.VN


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
3/Đọc

RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)

PHIÊN ÂM
Yêu
đọc: giọng
đọcchính
chậm,thanh
thản,
Kimcầu
dạ nguyên
tiêu
nguyệt
viên,
?
Hoàn
cảnh
sáng
KHUYA
Xuânlắng,
giang chú
xuânCẢNH
tiếp
xuântrong
thiên; từng câu
sâu
ýthuỷ
nhịp
thơ
tácquân
haisự,tiếng
bài thơ
suối

trong
như
hát xa,
YênTiếng
ba thâm
xứ đàm
Trăng
cổ thụ
bóng
lồng hoa.
Dạ bán
quy lồng
lai nguyệt
mãn
thuyền.
1948
Cảnh khuya như
vẽ người chưa ngủ,
Dịch nghĩa:
Chưa ngủ vì(Hồ
lo Chí
nỗi Minh)
nước nhà.
Đêm nay,đêm rằm tháng giêng,trăngđúng
lúc tròn nhất
1947
Hai
bài
thơ
được

viết
vào
thời
kì
đầu
của
Sông xuân, nước xuân tiếp(Hồ
giápChí
với trời
xuân;
Minh
)
cuộcsâu
kháng
Phápbàn
khi
Bác
đang ở
Nơi
thẳm chiến
mịt mùchống
khói sóng
việc
quân,
Chiến
khu
Việt
Nửa
đêm
quay

về Bắc.
trăng đầy thuyền.

- Cảnh Khuya: năm 1947
CHIẾN
KHU
- Rằm tháng
giêng:
nămVIỆT
1948 BẮC

Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
3/ Đọc
4/ Thể Thơ:

Thất ngôn tứ tuyệt

Hai Bài thơ thuộc

thể thơ nào?


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
3/ Đọc
4/ Thể Thơ:

Thất ngôn tứ tuyệt

RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)

? Phiên
Hai bài
âm thơ có gì giống và khác nhau
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
- GiốngXuân
nhau:
Cùng
giả,
thời gian,
giang
xuântác
thuỷ
tiếpcùng

xuân thiên;
thâm viết
xứ đàm
nơi sángYên
tácbacùng
về quân
cảnhsự,trăng đẹp,
Dạ bán
lai nguyệt
mãn
cùng được
viếtquy
theo
thể thơ
tứthuyền.
tuyêt.
1948
- Khác nhau:một bài viết bằng
tiếng
Việt,
(Hồ Chí
Minh)
Dịch
một
bàithơ:
viết bằng tiến Hán
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân
nước lẫn
màu

trờiởthêm
? Nhận
xét cách
gieo
vần
hai xuân;
bài thơ
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

- Gieo vần ở cuối câu 1, 2, 4
(Xuân Thuỷ dịch)

? Phiên âm và dịch thơ có gì khác nhau?


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản

1) Cảnh khuya :
a) Cảnh khuya trên rừng việt Bắc
- Nghệ thuật so sánh:
Tiếng suối – tiếng hát

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
? Hai câu thơ miêu tả cảnh gì?

Vào thời điểm nào?
- Âm thanh: Tiếng suối, Tiếng hát
- Hình ảnh: Trăng, cây cổ thụ, hoa

? Bức tranh cảnh khuya trên rừng Việt Bắc
Được vẽ nên với những chi tiết nào
? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng
ở hai câu đầu

Chiến khu Việt Bắc


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản

1) Cảnh khuya :
a) Cảnh khuya trên rừng việt Bắc
- Nghệ thuật so sánh:
So sánh:
Tiếng
Tiếng
suốisuối
– tiếng
– tiếng
hát hát

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
- Âm thanh: Tiếng suối, Tiếng hát
- Hình ảnh: Trăng

Vẻ đẹp
âmhiểu
thanh.
?->Qua
đóvềem
gì về tâm hồn
->
VẻBác
đẹp về hình ảnh, vẻ đẹp của
của
ánh trăng rừng
-> Tâm hồn nhạy cảm dễ hòa nhập
với thiên nhiên
? Câu thơ này đã khắc họa cảnh đẹp
Câu
thơnào
thứ hai nói về vẻ đẹp
ở?
khía
cạnh
nào trong bức tranh

Chiến khu Việt Bắc


Bài 12- Văn bản:

CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản

1) Cảnh khuya :
a) Cảnh khuya trên rừng việt Bắc
- Nghệ thuật so sánh:
SoTiếng
sánh:suối
Tiếng
– tiếng
suối –hát
tiếng hát
Điệp từ: Lồng
=> Cảnh trăng đẹp, nên thơ ở
chiến khu Việt Bắc.

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
- Âm thanh: Tiếng suối, Tiếng hát
- Hình ảnh: Trăng

? Câu thơ
thứ hai,
chú ý được
vào từsửngữ
em
? Điệp
từ ''lồng''

dụng
pháp
nghệ
thuật
nào
đã
? thấy
Giảibiện
thích
ýcâu
nghĩa
từ người
“Lồng”?
trong
thứđầu
2của
tạo
cho
bứcđược
Hai
câu
thơ
giúp
đọc
sử dụngcảm
tranhnhận
trăngđược
rừngvẻ
điều
đẹpgì?

của đêm

-> Lồng: kết hợp hòa quyện của
trăng rừng như thế nào?
các sự vật trong thiên nhiên
-> Cảnh trăng đẹp, nên thơ ở
chiến khu Việt Bắc


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản

1) Cảnh khuya :
a) Cảnh khuya trên rừng việt Bắc
- Nghệ thuật so sánh:
SoTiếng
sánh:suối
Tiếng
– tiếng
suối –hát
tiếng hát
Điệp từ: Lồng
=> Cảnh trăng đẹp, nên thơ ở
chiến khu Việt Bắc.
b) Tâm trạng nhà thơ
- Điệp ngữ: “ chưa ngủ”:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
-Điệp ngữ
" Chưa
ngủ"
đặttập
cuối
câu 3miêu
Hai
câu thơ
cuối
trung
đầu câutả4 điều
là 1 bản
gì lề mở ra 2 phía tâm
trạng trong cùng
conhiện
người
niềm say mê
? Để1thể
tâm
cảnh thiên nhiên
nỗigiả
lo đã
việc
trạng,vàtác
sửnước. Hai
nét tâm trạng

ấy thống
dụng
nghệ nhất
thuậttrong
gì? con người
Bác, thể hiện sự hoà hợp thống nhất giữa
nhà thơ và người chiến sĩ trong vị lãnh tụ.
? Điệp ngữ ấy góp phần thể
hiện tâm trạng của nhà thơ
như thế nào?


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản

1) Cảnh khuya :
a) Cảnh khuya trên rừng việt Bắc
- Nghệ thuật so sánh:
SoTiếng
sánh:suối
Tiếng
– tiếng
suối –hát
tiếng hát
Điệp từ: Lồng
=> Cảnh trăng đẹp, nên thơ ở
chiến khu Việt Bắc.

b) Tâm trạng nhà thơ
- Điệp ngữ: “ chưa ngủ”:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
- Lo lắng cho vận mệnh của đất nước,
niềm say mê với vẻ đẹp thiên nhiên.

? Chúng ta hiểu được tâm trạng gì
ở Bác qua hai câu thơ cuối?


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản

I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản

1) Cảnh khuya :
2) Rằm tháng giêng :
a) Hai câu thơ đầu:
Cảnh đêm rằm trên sông

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
? Hai câu thơ đầu vẽ ra khung cảnh gì?
- Cảnh đêm rằm tháng giêng với'' Rằm
xuân lồng lộng....''

Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản

I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản
1) Cảnh khuya :
2) Rằm tháng giêng :

a) Hai câu thơ đầu:
Cảnh đêm rằm trên sông
- Từ láy ( Lồng lộng);
Điệp từ ( xuân).

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Điệp
Xuân
biểu
thị loại
ý cảnh
nghĩa
gìđãcâu
??Hai
câu
thơ
đầu

vẽ
rathuộc
khung
không
gian
Biện
pháp
nghệ
thuật
tiêu
biểu
hai
thơ
Từ
“từLồng
lộng”
từcủa
nào
học?

như
thế nào?
cóchỉ
ý nghĩa
gì? cao rộng,
-Lồng
lộng  TừNó
láy,
bầu trời
- Không

gian: Cao rộng, bát ngát tràn đầy ánhtrăng
-trong trẻo
trong
tháng
->đêm
Nhấnrằm
mạnh
vẻ giêng.
đẹp, gần gũi, nên
thơ, và sức sống của mùa xuân đang
tràn ngập cả không gian.


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản

I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản
1) Cảnh khuya :
2) Rằm tháng giêng :

a) Hai câu thơ đầu:
Cảnh đêm rằm trên sông
- Từ láy ( Lồng lộng);
Điệp từ ( xuân).

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân

? Điệp từ Xuân biểu thị ý nghĩa gì
-> Nhấn mạnh vẻ đẹp, gần gũi, nên
thơ, và sức sống của mùa xuân đang
tràn ngập cả không gian.


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản

I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản
1) Cảnh khuya :
2) Rằm tháng giêng :

a) Hai câu thơ đầu:
Cảnh đêm rằm trên sông
- Từ láy ( Lồng lộng);
Điệp từ ( xuân).
=> Không gian:Cao rộng, bát
ngát tràn đầy ánh trăng trong
đêm rằm tháng giêng.

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
? =>
HaiHai
câucâu
thơđầu

đầumở
vẽ ra
cảnhgian
không
ra khung
một không
caogian
rộng,
như
thếmông
nào? ,tràn đầy ánh sáng và sức sống
mênh
trong đêm nguyên tiêu. Bầu trời, ánh trăng như
không có giới hạn, dòng sông, mặt nước tiếp lẫn
và liền với bầu trời. Đây là sông xuân tươi đẹp,
trong sáng....


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản

I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản
1) Cảnh khuya :
2) Rằm tháng giêng :

a) Hai câu thơ đầu:
Cảnh đêm rằm trên sông

b) Hai câu thơ cuối
Hình ảnh con người

Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền
? Đặt trong
đềhai
tài câu
thơ cuối,
khángxuất
chiến
củahình
Bácảnh nào
Trong
hiện
em hiểu như thế nào về chi tiết bàn việc quân?
- Hình ảnh con người giữa đêm rằm tháng giêng.
- Bàn công việc kháng chiến.

? Con người có việc làm nào?
- Bàn việc quân


Một số hình ảnh Bác Hồ hoạt
động ở chiến khu Việt Bắc 1947


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)

Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản
Thảo luận nhóm 4 – thời gian 3 phút:

Câu hỏi
Em có nhận xét gì về tình cảm của Bác trong chi tiết trên?
Tại sao phải bàn bạc việc quân trên thuyền?
ĐÁP ÁN
Lo toan công việc kháng chiến thể hiện tình yêu cách
mạng, yêu nước. Con thuyền chở người kháng chiến lướt
trên sông trăng giữa không gian trời nước bao la, hòa hợp,
gắn bó cùng thiên nhiên.


Bài 12- Văn bản:
CẢNH KHUYA; RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
( Hồ Chí Minh)
Tiết 45: Đọc – Hiểu văn bản

I. Đọc - Tiếp xúc văn bản:
II. Đọc – Hiểu văn bản
1) Cảnh khuya :
2) Rằm tháng giêng :

a) Hai câu thơ đầu:
Cảnh đêm rằm trên sông
b) Hai câu thơ cuối
Hình ảnh con người
=>Tình yêu cách mạng, yêu
nước, Phong thái ung dung
tự tin, lạc quan của Bác

Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền
Qua câu
bài thơ
thấy trăng
Báccảm và
?-Hai
thơtacuối
cho tatrong
thấythơtình
rất đẹp.thái
Chính
thểnào?
hiện phong
phong
củavầng
Báctrăng
nhưấythế
thái ung dung, tâm hồn thanh cao của vị lãnh
tụ dân tộc mang cốt cách nghệ sĩ, nhà hiền
triết phương đông.