Bài giảng ngữ văn 7 bài 20 câu đặc biệt 5

TaiLieu.VN


I  KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Thế nào là rút gọn câu ?
Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần
của câu, tạo thành câu rút gọn
2. Chọn câu trả lời đúng :
Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của
chung mọi người, người ta thường lược bỏ:
A.
A. CHỦ
CHỦ NGỮ
NGỮ

C.TRẠNG NGỮ
B. VỊ NGỮ

TaiLieu.VN

D. BỔ NGỮ


3. Chọn câu trả lời sai :
Khi rút gọn câu ta cần chú ý :
A. Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai nghĩa nội dung câu nói.

B. Không biến câu nói thành câu cộc lốc, khiếm nhã

C. Có thể dùng câu rút gọn ở đâu cũng được.

D. Cả A và B đều đúng.
TaiLieu.VN


TaiLieu.VN


KẾT QUẢ CẦN ĐẠT
- Nắm được thế nào là câu đặc biệt.
- Nắm được tác dụng của câu đặc biệt.
- Thực hành sử dụng câu đặc biệt tốt.

TaiLieu.VN


I  THẾ NÀO LÀ CÂU ĐẶC BIỆT
Cho 3 câu sau :
Ôi em Thủy ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật
mình. Em tôi bước vào lớp.
(Khánh Hoài)
Đọc và làm bài tập sau: Lựa chọn đáp án đúng
Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào ?
A - Đó là một câu bình thường, có đủ chủ ngữ và vị ngữ.
B - Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
CTaiLieu.VN
- Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.


Ghi nhớ : Câu đặc biệt là loại câu không
cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.

Bài tập phụ :
Câu đặc biệt là gì ?
A. Là câu có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
B. Là câu không có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị
ngữ.
C. Là câu chỉ có chủ ngữ.
D. Là câu chỉ có vị ngữ.
TaiLieu.VN


II TC DNG CA CU C
ỏnh du X vo ụ thớch hp:
BIT
Tác dụng

Câu đặc biệt
Một đêm mùa xuân.
Trên dòng sông êm ả,
cái đò cũ của bác tài
Phán từ từ trôi

Đoàn người nhốn
nháo lên.Tiéng reo.
Tiéng vỗ tay.
Trời ơi!, cô giáo
tái mặt và nước mặt
giàn giụa
An gào lên:
-Sơn! Em sơn!Sơn ơi !
-Chị An ơi!

Sơn
đã tìm thấy chị.
TaiLieu.VN

Bộc lộ
cảm xúc

Liệt kê thông báo
về sự tồn tại của
sự vật hiện tượng

Xác định
thời gian
nơi chốn

Gọi
đáp


II TC DNG CA CU C
ỏnh du X vo ụ thớch hp:
BIT
Tác dụng

Câu đặc biệt

Bộc lộ
cảm xúc

Liệt kê thông báo

về sự tồn tại của
sự vật hiện tượng

Đoàn người nhốn
nháo lên.Tiéng reo.
Tiéng vỗ tay.

An gào lên:
-Sơn!Em Sơn!Sơn ơi !
-Chị An ơi!
TaiLieu.VN
Sơn
đã tìm thấy chị.

Gọi
đáp

X

Một đêm mùa xuân.
Trên dòng sông êm ả,
cái đò cũ của bác tài
Phán từ từ trôi

Trời ơi!, cô giáo tái
mặt và nước mặt
giàn giụa

Xác định
thời gian

nơi chốn

X

X

X


Ghi nhớ : SGK tr 29
Bài tập phụ :
Trong các đáp án sau, dòng nào không nói
lên tác dụng của câu đặc biệt :
A. Bộc lộ cảm xúc.
B. Gọi đáp.
C. Làm cho câu nói ngắn gọn.
D. Liệt ke nhằm làm thông báo sự tồn tại của sự
vật.
TaiLieu.VN


Bài tập phụ :
Trong các đáp án sau, dòng nào không nói lên tác
dụng của câu đặc biệt :
A. Bộc lộ cảm xúc.
B. Gọi đáp.

SAI RỒI
SAI RỒI

C. Làm cho câu nói ngắn gọn.

ĐÚNG RỒI
RỒI
ĐÚNG
D. Liệt kê nhằm làm thông báo sự tồn tại của sự vật.
TaiLieu.VN

SAI RỒI


Trong các loại từ sau, từ nào không dùng trong câu
đặc biệt để bộc lộ cảm xúc :

A. Từ hô gọi.

C. Từ tình thái.
TaiLieu.VN

B. Quan hệ từ
D. Số từ


III  LUYỆN TẬP
1. Tìm trong các ví dụ sau những câu đạc biệt & câu rút gọn :
a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng
bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng rễ thấy. Nhưng cũng có
khi cất dấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta
là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được ra trưng bày. Nghĩa
là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho

tinh thần yêu nước cuả tất cả mọi người đều được thực hành vào
công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
b) Đứng trước tổ dế,ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng
rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang
sâu. Ba giây…Bốn giây…Năm giây…Lâu quá !
c) Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lông
lộng.Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.

d)
-

Chim sâu hỏi chiếc lá:
Lá ơi ! Hãy kể cưộc đời bạn cho tôi nghe đi !
Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.
TaiLieu.VN


III  LUYỆN TẬP
a) Không có câu đặc biệt
* Các câu rút gän:
- Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ
ràng dễ thấy
- Nhưng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm
- Nghĩa là phải ra sức giải thích: tuyên truyền, tổ chức lãnh
đạo
b) Câu đặc biệt: Ba giây… Bốn giây. Năm giây! … Lâu quá!
c) Câu đặc biệt: Một hồi còi
Không có câu rút gọn
d) Câu đặc biệt: Lá ơi
+ Các câu rút gọn:

- Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu!
TaiLieu.VN


III  LUYỆN TẬP
2. Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm
được có tác dụng gì ?
Trả lời :
- Ba giõy… Bốn giõy… Năm giõy: Xỏc định
thời gian
- Lõu quỏ! Sốt ruột ( bộc lộ cảm xỳc)
- Một hồi cũi ( tường thuật)
- Lỏ ơi! (Gọi đỏp)
TaiLieu.VN


III  LUYỆN TẬP
3. Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng 5 - 7
câu ) tả cảnh quê hương em, trong đó
có vài câu đặc biệt.
( Học sinh tự làm)

TaiLieu.VN


1. Trong các dòng sau, câu nào là câu đặc biệt ?
A. Trên cao, bầu trời trong xanh không một gợn
mây.
B. Lam được đi tham quan rất nhiều nơi.

C. Hoa sim !
D. Mưa rất to !

C
TaiLieu.VN


2. Trong các câu sau, câu nào không phảI là
câu đặc biệt ?
A.Giờ ra chơi.

B. Tiếng suối chảy róc rách

C. Cánh đồng làng.

C. Câu chuyện của bà tôi

TaiLieu.VN


BUỔI HỌC KẾT THÚC
CHÀO QUÝ THẦY
CÔ VÀ CÁC EM !
TaiLieu.VN