Bài giảng ngữ văn 7 bài 20 câu đặc biệt 6

KIỂM TRA BÀI CŨ
Trong các câu sau, câu nào là câu rút gọn?
a. Mùa xuân đến rồi!
b. Ngày mai, tôi đi chợ.
c. Học ăn, học nói, học gói, học mở.
d. Nam là học sinh giỏi.

TaiLieu.VN


KIỂM TRA BÀI CŨ
Có nên sử dụng câu rút gọn như trường hợp dưới
đây khơng? Vì sao?
Cơ giáo gọi Duy lên kiểm tra bài cũ, Duy chần chừ
không muốn lên.
- Cơ: Em có học bài khơng?
- Duy: Khơng.

TaiLieu.VN


Nhóm bạn đang chơi ngồi sân trường , bỗng có
mưa bóng mây.
Nam kêu lên :
- Mưa !
Bạn Nga bảo đó chỉ là một từ , Tùng lại bảo đó là
một câu . Theo em bạn nào đúng ?

TaiLieu.VN

Tiết 82 :

CÂU ĐẶC BIỆT

I.THẾ NÀO LÀ CÂU ĐẶC BIỆT ?

1. Tìm hiểu ví dụ :( SGK/27)

Ơi, em
em Thuỷ! :Tiếng
là mộtkêu
câusửng
khơng
vị
Ơi,
sốtthể
củacó
cơchủ
giáongữ
làmvàem
câu
biệt.
ngữgiật mình.→
tơi
Em
tơiđặc
bước
vào lớp .
(Khánh Hồi)

2. Ghi nhớ : ( SGK/ 28)
Hãy lựa chọn câu trả lời đúng?
Câu
đặclàbiệt
loại thường
câu khơng
cấuchủ
tạongữtheovịmơ
hình chủ
a. Đó
câulàbình
có đủ
ngữ.
ngữ
- vị là
ngữ.
b. Đó
câu rút gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ.
c. Đó là câu khơng thể có chủ ngữ, vị ngữ.
TaiLieu.VN


* BÀI TẬP NHANH :

Phân biệt câu in đậm trong các ví dụ sau :
a) - Chị gặp anh ấy bao giờ ?
- Một đêm mùa xuân .
 Câu rút gọn
b) Một đêm mùa xn . Trên dịng sơng êm ả ,
cái đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi.

 Câu đặc biệt

TaiLieu.VN


CÂU ĐẶC BIỆT
II.TÁC DỤNG CỦA CÂU ĐẶC BIỆT :

1. Tìm hiểu ví dụ :( SGK/28)

TaiLieu.VN


II.TÁC DỤNG CỦA CÂU ĐẶC BIỆT :
1. Tìm hiểu ví dụ :( SGK/28)
Một đêm mùa xuân.  Xác định thời gian , nơi chốn
Tiếng reo . Tiếng vỗ tay.
Trời ơi !

 Bộc lộ cảm xúc

Sơn ! Em Sơn ! Sơn ơi!
Chị An ơi !
2. Ghi nhớ :

 Liệt kê, thông báo

 Gọi đáp

(SGK/29)

Câu đặc biệt thường dùng để :
- Nêu lên thời gian , nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến
trong đoạn ;
- Liệt kê, thơng báo về sự tồn tại của sự vật , hiện tượng ;
- Bộc lộ cảm xúc ;
- Gọi đáp .
TaiLieu.VN


Nhóm bạn đang chơi ngồi sân trường , bỗng có
mưa bóng mây.
Nam kêu lên :
- Mưa !
Bạn Nga bảo đó chỉ là một từ , Tùng lại bảo đó là
một câu . Theo em bạn nào đúng ?

TaiLieu.VN


III. LUYỆN TẬP :
BÀI TẬP 1+2 : Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệtHết
và câu
giờ
rút gọn .Nêu tác dụng ?
a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý . Có khi được trưng bày
trong tủ kính ,trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy . Nhưng cũng có khi cất giấu kín
đáo trong rương , trong hòm . Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý
kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày . Nghĩa là phải ra sức giải thích ,tuyên
truyền ,tổ chức ,lãnh đạo ,làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều

được thực hành vào công việc yêu nước ,công việc kháng chiến .
( Hồ Chí Minh )
b) Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh ,uốn mình ,giương cặp răng rộng
và nhọn như đơi gọng kìm , rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu . Ba giây ...
Bốn giây ... Năm giây ... Lâu quá !
( Vũ Tú Nam )
c) Sóng ầm ầm vào những tảng đá lớn ven bờ . Gió biển thổi lồng lộng .
Ngồi kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu . Một hồi còi .
( Nguyễn Trí Huân )
d) Chim sâu hỏi chiếc lá :
- Lá ơi ! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tơi nghe đi !
- Bình thường lắm ,chẳng có gì đáng kể đâu .
TaiLieu.VN
( Trần Hồi Dương )


BÀI TẬP 1+2 : Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và
câu rút gọn .Nêu tác dụng :
a)
a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của q . Có khi được trưng bày
trong tủ kính ,trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy . Nhưng cũng có khi cất
giấu kín đáo trong rương , trong hòm . Bổn phận của chúng ta là làm cho
những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày . Nghĩa là phải ra
sức giải thích ,tuyên truyền ,tổ chức ,lãnh đạo ,làm cho tinh thần yêu
nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc u nước
,cơng việc kháng chiến .
- Khơng có câu đặc biệt
- Câu
gọn
: gọn hơn , tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện


Làmrút
cho
câu
trong
câuđược
đứngtrưng
trước.bày trong tủ kính ,trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy .
+
Có khi
b) Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh ,uốn mình ,giương cặp răng
b)
rộng và nhọn như đơi gọng kìm , rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang
+ Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương , trong hịm .
sâu . Ba giây ... Bốn giây ... Năm giây ... Lâu quá !
+-
Nghĩa
là biệt
phải
sức
giải
,tuyên
truyền
,tổ ...
chức
Xác
định
thời
gian
, bộc

lộ cảm
xúc
.
giây
...thích
Bốn
giây
... Năm
giây
Lâu,lãnh
quá đạo
! ,làm
Câu
đặc
: raBa
cho
tinh thần
u
- Khơng
có câu
rútnước
gọn của tất cả mọi người đều được thực hành vào
công việc yêu nước ,công việc kháng chiến .

TaiLieu.VN


c)
c) Sóng ầm ầm vào những tảng đá lớn ven bờ . Gió biển thổi lồng
lộng . Ngồi kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu . Một hồi cịi .

Câukê,
đặcthơng
biệt : báo
Một
- Liệt
vềhồi
sự cịi
tồn .tại của sự vật , hiện tượng
Khơng
cóhỏi
câuchiếc
rút gọn
d) -Chim
sâu
lá :  Gọi đáp
d)
- Lá ơi ! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tơi nghe đi !
-Bình
gì mệnh
đáng kể
đâu
.
Làmthường
cho câulắm
gọn,chẳng
hơn –có
câu
lệnh
thường
rút gọn chủ ngữ.

Lá ơi
!
-+Câu
đặc
biệt : lắm
Bình
thường
, chẳng
có gì đáng kể đâu .
- Câu rút gọn : + Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi !
 Làm cho câu gọn hơn , tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong
câu đứng trước. + Bình thường lắm , chẳng có gì đáng kể đâu .

TaiLieu.VN


III. LUYỆN TẬP :
Bài tập 3 : Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 câu) tả cảnh quê
hương em , trong đó có một vài câu đặc biệt .

Em sinh ra và lớn lên ở một miền quê đẹp và thanh
Gợi ý. Con
: sông Cái mềm mại uốn lượn quanh những mái
bình
hè.. Dưới
nhà
xinh
..Những
Những
trưaq

mùahương
hè
- Nội
dung:
Cảnh
emluỹ tre xanh lợp bóng
Bầu
trờiđất
.Mặt
mát
, conthức
trâu già
hiền gọn
lành (khoảng
nhai cỏ . Bầu
. Mặt
.
- Hình
: ngắn
5 - 7trời
câu)
đất.
DịngDịng
sơng.sơng.
cả như xanh hơn , trong hơn dưới ánh nắng
- Sử dụngTất
: Câu
đặc biệt
lấp lánh .

TaiLieu.VN


BÀI TẬP CỦNG CỐ : Chọn câu trả lời đúng

Câu đặc biệt là :
A. Câu cấu tạo theo mơ hình
chủ ngữ – vị ngữ .
B. Câu không cấu tạo theo mơ hình
chủ ngữ – vị ngữ .
C. Câu chỉ có chủ ngữ .
D. Câu khơng có vị ngữ .

TaiLieu.VN


BÀI TẬP CỦNG CỐ : Chọn câu trả lời đúng
Những câu đặc biệt trong đoạn văn sau có tác dụng
gì : “Một ngôi sao. Hai ngôi sao. Sao lấp lánh . Sao
như nhớ thương .”
A. Nêu lên thời gian , nơi chốn diễn ra
sự việc được nói đến trong đoạn .
B. Gọi đáp .
C. Bộc lộ cảm xúc.
D. Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự
vật , hiện tượng .

TaiLieu.VN

BÀI TẬP CỦNG CỐ : Chọn câu trả lời đúng
Trong các câu sau , câu nào là câu đặc biệt ?
A. Trên cao , bầu trời xanh không một
gợn mây .
B. Tiếng suối chảy róc rách .
C. Hoa sim.
D. Mưa rất to.

TaiLieu.VN


BÀI TẬP CỦNG CỐ : Chọn câu trả lời đúng
Đoạn văn “Sớm . Chúng tơi tụ hội ở góc sân . Toàn
chuyện trẻ em . Râm ran .”( Duy Khán) có mấy câu
đặc biệt ?
A. Một câu
B. Hai câu
C. Ba câu
D. Bốn câu

TaiLieu.VN


CÂU ĐẶC BIỆT
DẶN DÒ :
1/ Học bài và viết đoạn văn có dùng câu rút gọn , câu đặc
biệt . (Chủ đề tự do )
2/ Soạn bài mới : Bố cục và phương pháp lập luận trong
bài văn nghị luận .
- Đọc lại bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”.Tìm

bố cục và cách lập luận trong bài .
- Xem sơ đồ trong SGK/ 30 để xác lập luận điểm trong
từng phần và mối quan hệ giữa các phần .
TaiLieu.VN


TIẾT HỌC KẾT THÚC
CẢM ƠN
Q THẦY CƠ GIÁO
CÙNG CÁC EM HỌC SINH