Củng cố tổ chức đoàn thanh niên cộng sản hồ chí minh địa bàn dân cư tỉnh long an

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ VĂN HÙNG

CỦNG CỐ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN
HỒ CHÍ MINH ĐỊA BÀN DÂN CƯ TỈNH LONG AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

LONG AN - 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ VĂN HÙNG

CỦNG CỐ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN
HỒ CHÍ MINH ĐỊA BÀN DÂN CƯ TỈNH LONG AN

Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60.31.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học:

TS. ĐINH TRUNG THÀNH

LONG AN - 2015

1
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo
Sau đại học của trường Đại học Vinh; Ban Giám hiệu, Khoa Liên kết đào tạo
trường Đại học Kinh tế - Công nghiệp Long An và đã tạo điều kiện cho tôi
trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Nhân dịp luận văn được bảo vệ, tôi bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới
TS. Đinh Trung Thành, người đã định hướng đề tài và trực tiếp hướng dẫn,
giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.
Xin cảm ơn Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Văn phòng UBND tỉnh Long An, các
sở, ban, ngành tỉnh, các phòng, ban Tỉnh Đoàn, Ban Chấp hành các huyện,
thành, thị Đoàn và Đoàn trực thuộc và các cơ sở Đoàn, Đoàn viên, thanh niên
các xã, phường, thị trấn đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, tham gia đóng góp ý
kiến quý báu, cung cấp tài liệu để tôi hoàn thành luận văn.
Trong quá trình thực hiện luận văn, chắc chắn không tránh khỏi những
thiếu sót về nội dung và hình thức, tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp
quý báu của thầy cô, của các nhà khoa học cùng đồng nghiệp để kết quả
nghiên cứu của luận văn được chính xác.
Xin chân thành cám ơn!
Long An, tháng 11 năm 2015

Lê Văn Hùng


2

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CNTB: Chủ nghĩa tư bản

CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
ĐVTN: Đoàn viên thanh niên
TNCS: Thanh niên cộng sản
TN: Thanh niên
TNTP: Thiếu niên tiền phong
TDTT-VHVN: Thể dục thể thao - Văn hóa văn nghệ


3
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................................................1
MỤC LỤC...........................................................................................................................................3
A. MỞ ĐẦU........................................................................................................................................5
B. NỘI DUNG...................................................................................................................................11
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CỦNG CỐ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH ĐỊA BÀN
DÂN CƯ...........................................................................................................................................11
1.1. Một số khái niệm cơ bản.............................................................................................11
1.1.1. Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh........................................................................11
1.1.2. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn............................................................11
1.1.3. Địa bàn dân cư...............................................................................................................21
1.1.4. Tổ chức cơ sở Đoàn địa bàn dân cư...............................................................................22
1.1.5. Củng cố tổ chức Đoàn địa bàn dân cư...........................................................................23
1.2. Sự cần thiết củng cố tổ chức Đoàn địa bàn dân cư.....................................................24
1.2.1. Mục đích, yêu cầu, đối tượng, phạm vi của việc củng cố tổ chức Đoàn địa bàn dân cư 24
1.2.2. Nội dung, giải pháp của việc củng cố cố tổ chức Đoàn địa bàn dân cư..........................25
1.2.3. Tổ chức thực hiện củng cố tổ chức Đoàn địa bàn dân cư..............................................26
1.2.4. Củng cố tổ chức cơ sở Đoàn địa bàn dân cư là yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện
nay...........................................................................................................................................27
B. NỘI DUNG...................................................................................................................................31

Chương 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CỦNG CỐ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH ĐỊA
BÀN DÂN CƯ TỈNH LONG AN...........................................................................................................31
2.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế - chính trị, văn hoá - xã hội trên địa bàn Tỉnh
Long An.....................................................................................................................31
2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên.....................................................................................31
2.1.2. Đặc điểm về điều kiện kinh tế - chính trị .......................................................................34


4
2.1.3. Đặc điểm về điều kiện văn hoá – xã hội. .......................................................................35
2.2. Thực trạng công tác củng cố tổ chức cơ sở Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
địa bàn dân cư tỉnh Long An.....................................................................................36
2.2.1. Thực trạng công tác xây dựng Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi địa bàn dân cư tỉnh
Long An trong những năm qua................................................................................................36
2.2.2. Tình hình đội ngũ cán bộ Đoàn địa bàn dân cư tỉnh Long An.........................................41
2.3. Củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An,
thực trạng và những vấn đề đặt ra...........................................................................42
2.3.1. Những kết quả đạt được trong công tác củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An thời gian qua...............................................................42
2.3.2. Những vấn đề đặt ra trong công tác củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An ..........................................................................................54
Chương 3
QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP CỦNG CỐ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ
MINH ĐỊA BÀN DÂN CƯ TỈNH LONG AN..........................................................................................59
3.1. Quan điểm về củng cố tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh địa bàn dân cư....................59
3. 2. Mục tiêu về củng cố tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh địa bàn dân cư......................60
3.2.1. Xây dựng cơ sở Đoàn địa bàn dân cư vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và
hành động...............................................................................................................................60
3.2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn địa bàn dân cư thực sự là những người bạn, có khả

năng hướng dẫn, tổ chức hoạt động và đối thoại với thanh niên............................................61
3.2.3. Nâng cao chất lượng đoàn viên, đặc biệt là phẩm chất chính trị, tính tiên phong gương
mẫu và sức quy tụ thanh thiếu nhi của người đoàn viên. .......................................................61
3.3. Một số giải pháp nhằm củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh địa
bàn dân cư Tỉnh Long An trong giai đoạn hiện nay...................................................62
3.3.1. Về công tác cán bộ.........................................................................................................62
3.3.2. Phát triển, nâng cao chất lượng đoàn viên ...................................................................64
3.3.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Chi đoàn, Đoàn cơ sở ..........................................68
3.3.4. Quản lý đoàn viên..........................................................................................................71
3.3.5. Tổ chức thực hiện tốt chương trình “Rèn luyện đoàn viên”..........................................75
3.3.6. Củng cố tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của cơ sở Đoàn ..............82


5
3.3.7. Tăng cường tổ chức các hoạt động và xây dựng tổ chức Đoàn – Hội trong các doanh
nghiệp đóng trên địa bàn dân cư.............................................................................................86
3.3.8. Đổi mới phương thức lãnh đạo của tỉnh Đoàn; huyện, thị, thành Đoàn và Đoàn trực
thuộc đối với Đoàn cơ sở và Chi đoàn ....................................................................................93
C. KẾT LUẬN.....................................................................................................................................99
D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................100
PHỤ LỤC........................................................................................................................................102

A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Cơ sở Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh ở địa bàn dân cư có vị
trí hết sức quan trọng, là một trong những nền tảng chính cấu thành nên tổ
chức của Đoàn, là nơi chuyển tải các chủ trương, nghị quyết của Đoàn tới
toàn thể đoàn viên và thanh niên. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh địa
bàn dân cư có vai trò quyết định trong việc củng cố, duy trì và phát triển tổ
chức của Đoàn ở các địa phương, là nơi trực tiếp tổ chức các hoạt động giáo

dục và các phong trào hành động cách mạng của Đoàn cho đoàn viên thanh
niên địa bàn dân cư.Do đó, chất lượng của Đoàn địa bàn dân cư có ảnh hưởng
trực tiếp đến chất lượng tổ chức và hoạt động của Đoàn trong toàn hệ thống.
Việc củng cố và nâng cao chất lượng cơ sở Đoàn ở địa bàn dân cư là để góp
phần tích cực vào công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị cơ sở.
Về cơ bản cơ sở Đoàn ở địa bàn dân cư tồn tại dưới hình thức chi đoàn
địa bàn dân cư là tổ chức đoàn tương đối ổn định về đoàn số, trung bình mỗi
ấp, khu phố có 01 chi đoàn, việc duy trì sinh hoạt định kỳ, thường xuyên có
nhiều thuận lợi. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, cùng với hệ quả của sự
di biến động đoàn viên, tỉ lệ đoàn viên đi làm ăn xa, đoàn viên làm việc trong


6
các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu dịch vụ, doanh nghiệp ở một số nơi
có xu hướng gia tăng đã trực tiếp tác động tới quy mô và chất lượng hoạt
động của chi đoàn địa bàn dân cư. Tình trạng cơ bản cơ sở Đoàn có dưới 09
đoàn viên trở nên phổ biến, có nơi không có đoàn viên. Mô hình tổ chức của
cơ sở Đoàn cũng hình thành một số loại hình đặc thù, như: Chi đoàn liên tổ
dân phố, chi đoàn liên khu dân cư, liên đối tượng… Việc tổ chức sinh hoạt,
hoạt động đoàn gặp nhiều khó khăn do số lượng đoàn viên ít dẫn đến quy mô
hoạt động thường nhỏ lẻ, thiếu sự hấp dẫn đối với đoàn viên thanh niên, ở
nhiều nơi đã áp dụng cách thức sinh hoạt chi đoàn liên thôn, liên chi đoàn tổ
dân phố, khu dân cư… Những yếu tố đó có tác động trực tiếp tới hoạt động
của cơ sở Đoàn địa bàn dân cư. Do đó, việc xác định giải pháp củng cố và
nâng cao chất lượng tổ chức, hoạt động của cơ sở Đoàn ở khu vực này là một
nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
Trong những năm qua Ban chấp hành, Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn Long
An luôn có sự quan tâm đến chất lượng hoạt động, tổ chức các phong trào, đổi
mới phương thức hoạt động của cơ sở Đoàn đoàn địa bàn dân cư như: Triển
khai chương trình rèn luyện đoàn viên, cụ thể hoá Nghị quyết của BCH Trung

ương Đoàn “Về việc nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn”, cuộc vận
động “Xây dựng chi đoàn mạnh”, ban hành nghị quyết chuyên đề về việc
“Đồng hành cùng bí thư chi đoàn”… Nhờ đó, chất lượng tổ chức cơ sở đoàn
địa bàn dân cư có sự chuyển biến tích cực; nội dung, phương thức hoạt động
của tổ chức cơ sở đoàn ở một số địa phương đã được đổi mới và từng bước
đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên, thanh niên; công tác quản
lý đoàn viên được chấn chỉnh một bước, việc phát triển đoàn viên mới được
tăng cường; đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở được quan tâm kiện toàn theo hướng
chuẩn hoá, trẻ hoá; nhiều cán bộ hằng năm được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng,


7
tập huấn nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ; chính sách cho cán bộ đoàn
được quan tâm hơn.
Tuy nhiên hiện nay, tình hình tổ chức cơ sở đoàn ở địa bàn dân cư đang
đứng trước những hạn chế, yếu kém: Kết cấu tổ chức thiếu bền vững; có nơi,
có thời điểm chỉ còn lại bộ khung BCH chi đoàn. Khả năng chi phối và ảnh
hưởng của Đoàn đối với đoàn viên, thanh niên còn mờ nhạt; nhiều nơi có tổ
chức đoàn nhưng hoạt động cầm chừng, phong trào trầm lắng, công tác quản
lý đoàn viên lỏng lẻo, việc phát triển đoàn viên mới gặp khó khăn; chất lượng
đoàn viên còn thấp, ranh giới giữa đoàn viên với thanh niên chưa rõ ràng.
Những hạn chế, yếu kém trên là do nhiều nguyên nhân cả về chủ quan
và khách quan. Trước yêu cầu nhiệm vụ mới, đòi hỏi phải củng cố, nâng cao
chất lượng cơ sở đoàn địa bàn dân cư, góp phần quan trọng xây dựng Đoàn
vững mạnh, nâng cao vị thế tổ chức, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp
thanh niên, thúc đẩy phát triển toàn diện công tác Đoàn, phong trào thanh
thiếu nhi.
Vì vậy, tác giả chọn vấn đề “Củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Cho đến nay, vấn đề nghiên cứu về củng cố tổ chức Đoàn trên địa bàn
dân cư đã có một số văn bản, công trình nghiên cứu của một số tác giả được
đăng tải, tiêu biểu cho các công trình đó có thể kể đến:
- Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ năm
(khóa X) về “Một số giải pháp về nâng cao chất lượng đoàn viên và hoạt
động của chi đoàn trên địa bàn dân cư”. Hội nghị đề ra một số giải pháp về
nâng cao chất lượng đoàn viên và hoạt động của chi đoàn trên địa bàn dân cư,
tuy nhiên đây là những giải pháp chung cho toàn quốc, có một số giải pháp
chưa phù hợp với tỉnh Long An.


8
- Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 25/12/2006 của Ban Thường vụ Tỉnh
ủy Long An về “Nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ
quốc, các đoàn thể chính trị – xã hội ở xã, phường, thị trấn”: Nghị quyết này
đã chỉ rõ những khó khăn và giải pháp trong việc nâng cao chất lượng của
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội cấp xã.
- TS. Dương Tự Đam (2005), “Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng về công
tác thanh niên trong sự nghiệp CNH – HĐH – lãnh đạo và quản lý về công
tác thanh niên trong thời kỳ đổi mới”, Nxb Thanh niên.
- Th.s Nguyễn Thọ Ánh (2006), “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong hệ
thống chính trị”, Nxb Thanh niên.
- “Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh”(2008), Nxb.
Thanh niên, Hà Nội.
- Nguyễn Phước Lộc, “Tăng cường củng cố mặt trận đoàn kết tập hợp
thanh niên, xây dựng Hội LHTN Việt Nam”, Tạp chí điện tử Thanh Niên Việt
Cơ quan của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
- Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), “Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XI”, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội
- Tài liệu chuyên đề Bồi dưỡng lý luận chính trị dành cho cán bộ đoàn

ở cơ sở (2011), Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội
- Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2012), “Văn kiện Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ X”, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội
Tuy nhiên, các công trình trên chủ yếu nghiên cứu dưới góc độ nghiên
cứu lịch sử, nghiên cứu vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên trong Hệ thống
chính trị. Cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề “Củng cố
tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư” nói chung,
“Củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư


9
tỉnh Long An” nói riêng. Đề tài luận văn của tác giả là công trình nghiên cứu
khoa học độc lập không trùng với các công trình khoa học đã công bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Nghiên cứu cơ sở lý luận, khảo sát thực trạng đề xuất giải pháp củng cố
tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long
An trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích trên, luận văn tập trung giải quyết những nhiệm
vụ sau:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về củng cố tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư.
- Khảo sát, phân tích thực trạng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản củng cố tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu về củng cố tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí

Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Vấn đề tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long An
giai đoạn 2008 - 2015, giải pháp củng cố tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
địa bàn dân cư tỉnh Long An đến 2020.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1 Cơ sở lý luận


10
Luận văn dựa trên quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan
điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong
Hệ thống chính trị.

5.2. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu luận văn sử dụng các
phương pháp phân tích tổng hợp, điều tra khảo sát thực tiễn và các phương
pháp chuyên ngành trong nghiên cứu và thể hiện đề tài.
6. Những đóng góp của luận văn
6.1. Về mặt lý luận
Luận văn góp phần đánh giá đúng tầm quan trọng của tổ chức Đoàn địa
bàn dân cư; chỉ ra giải pháp củng cố tổ chức và phương thức tập hợp đoàn
viên cho phù hợp bối cảnh hiện nay.
6.2. Về mặt thực tiễn
Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các cấp ủy, chính quyền
lãnh đạo Đoàn thanh niên nói chung và Đoàn thanh niên địa bàn dân cư nói
riêng; giúp các cấp bộ Đoàn trong tỉnh có thêm luận chứng khoa học để lãnh
đạo tổ chức Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh địa bàn dân cư tỉnh Long
An trong giai đoạn hiện nay.
7. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương, 8 tiết.


11

B. NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CỦNG CỐ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN
CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH ĐỊA BÀN DÂN CƯ
1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1. Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
Theo Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (được Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ X thông qua ngày 12/12/2012): “Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam
do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và
rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý
tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” [15; 09].
Điều 44, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam (được thông qua tại Đại hội
Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, ngày 19/01/2011) khẳng định: “Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, thường xuyên bổ
sung lực lượng trẻ cho Đảng, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng
và Chủ tịch Hồ Chí Minh; là lực lượng nòng cốt trong phong trào thanh niên;
là trường học xã hội chủ nghĩa; đại diện quyền lợi của thanh niên; phụ trách
Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh” [14; 22].
1.1.2. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn
1.1.2.1. Vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thanh niên là lực lượng
hưởng ứng mạnh mẽ các phong trào yêu nước như phong trào đòi ân xá cho

12
cụ Phan Bội Châu, để tang cụ Phan Châu Trinh… Khi truyền bá chủ nghĩa
Mác - Lênin vào Việt Nam, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chọn đối tượng thanh
niên để xây dựng tổ chức cách mạng đầu tiên cho dân tộc là Hội Việt Nam
Cách mạng Thanh niên và xuất bản tờ báo Thanh Niên. Năm 1926 - 1927,
Người trực tiếp mở nhiều lớp huấn luyện, đào tạo nhiều thanh niên Việt Nam
yêu nước, rồi đưa trở về nước xây dựng phát triển phong trào cách mạng,
trong số đó nhiều người sau này đã trở thành những cán bộ lãnh đạo xuất sắc
của Đảng ta. Từ ngày 20-26/3/1931, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương
Đảng lần thứ 2, Trung ương Đảng đã dành một phần quan trọng trong chương
trình làm việc để bàn về công tác thanh niên và đi đến những quyết định có ý
nghĩa đặc biệt, như các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương phải cử
ngay các ủy viên của Đảng phụ trách công tác Đoàn. Trong bản Di chúc
thiêng liêng để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, khi đề cập đến
đoàn viên thanh niên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Đoàn viên thanh niên
ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn,
có chí tiến thủ” [5; 36]. Đảng Cộng sản Việt Nam cũng đã luôn xác định đoàn
viên thanh niên là lực lượng xung kích của cách mạng và đề ra nhiều chủ
trương giáo dục, bồi dưỡng, tổ chức đoàn viên thanh niên thành lực lượng tin
cậy, kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc.
Thực vậy, xuất phát từ tình yêu quê hương đất nước, yêu đồng bào và
đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, tinh thần dân tộc, ý chí kiên cường của lực
lượng thanh niên luôn được phát huy cao độ. Trong kháng chiến chống thực
dân Pháp xâm lược năm 1945 - 1954, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch
Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam đã tập hợp hàng triệu
đoàn viên thanh niên làm nhiệm vụ xung kích bảo vệ và củng cố chính quyền
dân chủ nhân dân, xây dựng chế độ mới, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu
dài của dân tộc. Thực hiện các nhiệm vụ quan trọng như mở đường cho bộ đội

13
hành quân, đảm bảo giao thông của ta và phá hoại giao thông cản bước tiến
của địch, vận tải vũ khí, cơ sở vật chất, trang thiết bị, rà phá bom mìn, vận
chuyển và chăm sóc thương bệnh binh ở các chiến dịch lớn như Biên giới,
Tây Bắc, Bình Trị Thiên, Liên khu V, đặc biệt là tại mặt trận Điện Biên Phủ,
đoàn viên thanh niên đã góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực
hiện thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Trong những năm
kháng chiến chống Mĩ, phong trào “Ba sẵn sàng” ở miền Bắc hòa nhịp với
phong trào “Năm xung phong” ở miền Nam tạo nên khí thế cách mạng sôi
nổi của đoàn viên thanh niên trên khắp cả nước. Tất cả điều đó đã chứng tỏ
Đoàn Thanh niên “Xứng đáng là trường học cộng sản chủ nghĩa của lớp
người trẻ tuổi, là cánh tay đắc lực và đội hậu bị tin cậy của Đảng” [7; 1034].
Khẳng định vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội nghị lần thứ 4
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII ngày 14/01/1993 đã ghi: “Thanh
niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự
nghiệp đổi mới thành công hay không đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí
xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững
bước theo con đường XHCN hay không, phần lớn tùy thuộc vào lực lượng
thanh niên là vấn đề sống còn của cả dân tộc. Là một trong những nhân tố
quyết định sự thành bại của cách mạng” [23; 02].
Vì vậy vấn đề thanh niên phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược
phát huy nhân tố và nguồn lực con người.
1.1.2.2. Chức năng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
* Chức năng: là hoạt động, nghĩa vụ (trách nhiệm) công việc, biểu hiện
ra bên ngoài của các tính chất nào đó của một khách thể trong một hệ thống
các mối quan hệ nhất định. Vì vậy, khi xét đến chức năng của tổ chức Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh là xét đến những hoạt động mang tính trách nhiệm, nghĩa
vụ của tổ chức Đoàn đối với xã hội; những hoạt động này phải phản ánh được

14
lý do tồn tại mang tính tất yếu đặc thù của tổ chức Đoàn trong hệ thống chính
trị. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có 3 chức năng cơ bản:
Thứ nhất: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin
cậy, đội quân xung kích cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức do Đảng, Bác Hồ trực tiếp sáng
lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến tự
nguyện phấn đấu thực hiện mục tiêu, lý tưởng của Đảng; đó là những đoàn
viên cộng sản trẻ tuổi, nguồn bổ sung lực lượng quan trọng đảm bảo cho
Đảng phát triển không ngừng.
Đoàn Thanh niên là một trong những tổ chức quần chúng gần Đảng
nhất. Với tư cách là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên, Đảng trực tiếp
giao cho Đoàn giáo dục giúp đỡ những thanh niên tiên tiến, trở thành đoàn
viên, từ những đoàn viên ưu tú trở thành đảng viên. Vì vậy, Đảng chủ trương:
“Làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo
đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí
tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài
bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình
thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự
nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần quan trọng vào sự nghiệp
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa”.
Mặt trận và các đoàn thể nhân dân; tích cực tham gia cuộc vận động
xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh.
Đoàn Thanh niên là đội xung kích cách mạng của Đảng, đi đầu trong
mọi khó khăn trên mọi lĩnh vực kinh tế - chính trị, văn hóa - xã hội. Trong tất
cả các mặt trận lao động, sản xuất, học tập, nghiên cứu khoa hoc, làm công
tác xã hội và bảo vệ Tổ quốc đều có vai trò đóng góp to lớn của thế hệ trẻ. Ở

15
mọi nơi, mọi lĩnh vực, Đoàn Thanh niên đều tỏ rõ tính xung kích, sáng tạo,
dám nghĩ dám làm, dám đi vào việc mới, việc khó, dám xả thân vì lý tưởng
cách mạng.
Bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và
hội nhập quốc tế, Đoàn càng thể hiện rõ chức năng, nhiệm vụ của mình trong
động viên đoàn viên, thanh niên phát huy vai trò xung kích, sáng tạo, đi đầu
trong phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu vì sự nghiệp đổi mới của Đảng,
xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng, là đội quân xung kích cách mạng, là
nơi bổ sung nguồn sinh lực mới cho Đảng.
Thứ hai: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là trường học xã
hội chủ nghĩa của thanh niên.
Là tổ chức của những người Cộng sản trẻ tuổi, Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh trực tiếp giúp Đảng làm tốt công tác vận động thanh niên,
đoàn kết, tập hợp thanh niên dưới ngọn cờ của Đảng thông qua hoạt động tổ
chức và các phong trào hành động cách mạng, Đoàn giáo dục chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước cho đoàn viên thanh niên, từ đó giác ngộ lý tưởng
cách mạng của Đảng, của Đoàn, của dân tộc, rèn luyện nên những cán bộ,
đoàn viên trẻ tuổi có tâm huyết, có trình độ, bản lĩnh chính trị và sống có lý
tưởng.
Bằng các phương thức hoạt động linh hoạt, phong phú, phù hợp với
tâm lý, nhu cầu, nguyện vọng của thanh niên, Đoàn đưa tuổi trẻ vào rèn luyện
trong môi trường tập thể có tổ chức, có kỷ luật. Chính từ môi trường hoạt
động theo định hướng, có mục tiêu đã bồi dưỡng, rèn luyện nên nhiều lớp cán
bộ trong các thời kỳ cách mạng, nhiều thanh niên đã trưởng thành, trở thành
cán bộ khoa học, các nhà giáo, các văn nghệ sĩ, các doanh nhân..., trong số đó

16
có nhiều người trở thành những cán bộ lãnh đạo các cấp của Đảng , Nhà
nước, các tổ chức, đoàn thể nhân dân.
Mặt khác, môi trường của Đoàn, Hội còn giáo dục rèn luyện nên những
người lao động trẻ tuổi có trình độ văn hóa, tay nghề, có ý thức lao động, nếp
sống mới và có sức khỏe tốt để tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thông
qua các hoạt động giáo dục pháp luật, hướng nghiệp dậy nghề, đặc biệt là các
phong trào hành động cách mạng, thi đua yêu nước thu hút hàng triệu đoàn
viên thanh niên và thiếu nhi tham gia, Đoàn Thanh niên tạo ra một trường học
thực tế bồi dưỡng lý tưởng, giáo dục đạo đức, hoàn thiện nhân cách, giúp
thanh niên trở thành đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng và giới thiệu đội
viên ưu tú để kết nạp Đoàn.
Thứ ba: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là người đại diện
chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của tuổi trẻ.
Đoàn tạo mọi điều kiện tối thiểu, từng bước đáp ứng nhu cầu chính
đáng về đời sống vật chất và tinh thần cho đoàn viên giúp đoàn viên thực hiện
tốt mọi quyền lợi và nghĩa vụ đảm bảo sự công bằng trong học tập, lao động
trước pháp luật và công luận.
Đoàn có nhiệm vụ khuyến khích bảo vệ và phát huy những mặt tích cực
của đoàn viên thanh niên giúp họ trưởng thành về mọi mặt. Đồng thời chống
những hiện tượng tiêu cực, tệ nạn xã hội góp phần bảo vệ nhân cách, sự phát
triển về thể chất và tinh thần của đoàn viên thanh niên.
Tổ chức Đoàn đại diện cho đoàn viên, thanh thiếu niên trước pháp luật
về việc bảo vệ những quyền lợi lợi ích hợp pháp chính đáng của thanh thiếu
nhi được pháp luật quy định; tham mưu xây dựng những cơ chế, chính sách
liên quan đến sự phát triển của thanh niên. Để đạt được điều này, đòan cử đại
diện tham gia vào công việc của Đảng, Nhà nước (ứng cử vào cấp ủy, vào Hội
đồng nhân dân và Quốc hội).

17
1.1.2.3. Nhiệm vụ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có 5 nhiệm vụ cơ bản sau:
Thứ nhất: Đoàn kết, tập hợp rộng rãi các tầng lớp thanh thiếu nhi.
Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn đáp ứng yêu cầu công tác Đoàn và
phong trào thanh thiếu nhi trong giai đoạn hiện nay với yêu cầu cơ bản là:
Tôn trọng thanh thiếu nhi, gần gũi và có trách nhiệm với thanh thiếu nhi, phải
thực sự “Nói đi đôi với làm”.
Mở rộng mặt trận tập hợp đoàn kết thanh niên, phát triển tổ chức Hội
Liên hiệp thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Hội các nhà doanh
nghiệp trẻ Việt Nam và các tổ chức thanh niên do Đoàn thanh niên làm nòng
cốt.
Thứ hai: Giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên.
Với chức năng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là trường học xã hội chủ
nghĩa của thanh niên Việt Nam. Trước lúc đi xa, trong Di chúc Người căn dặn
Đảng ta: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái
xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo
giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế
xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết” [16; 510]. Vì vậy
công tác giáo dục của Đoàn nói chung xác định là một trong những nhiệm vụ
trọng tâm, cơ bản nhất của tổ chức Đoàn, được triển khái một cách toàn diện,
chu đáo và kiên trì, trong đó tập trung vào giáo dục chính trị tư tưởng. Đây là
một trong những giải pháp quan trọng của Nghị quyết 25-NQ/TW về “Tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”.
Thứ ba: Đưa thanh niên tham gia vào các chương trình hành động
cách mạng:

18
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa VII
khẳng định: “Phát huy vai trò làm chủ và tiềm năng to lớn của thanh niên để
thanh niên thực hiện được sứ mệnh lịch sử, đi đầu trong công cuộc đấu tranh
chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng và bảo vệ đất nước giàu mạnh, xã
hội văn minh, nhân dân có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc” [10; 539].
Điều này thể hiện quan điểm nhất quán của Đảng trong việc giáo dục thanh
niên, đó là: “Học đi đôi với hành”, “Nói đi đôi với làm”, đưa thanh niên vào
hoạt động thực tiễn và coi việc thanh niên tham gia phát triển kinh tế, văn
hóa, chính trị, xã hội, an ninh quốc phòng là quá trình rèn luyện thanh niên
thành những chủ nhân của đất nước.
Để phát huy lực lượng và tiềm năng to lớn của thanh niên, Đảng và nhà
nước đã ban hành các chính sách khuyến khích thanh niên lập nghiệp, tự tạo
việc làm và giúp nhau tạo việc làm, huy động thanh niên tham gia các chương
trình kinh tế - xã hội của đất nước, các chính sách cho thanh niên vay vốn để
sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lao động; đầu tư ngân sách cho các chương
trình giải quyết việc làm; mở rộng mạng lưới dạy nghề và giới thiệu việc làm
cho thanh niên. Cũng bằng những chính sách cơ chế cụ thể, nhà nước khuyến
khích và hỗ trợ các tổ chức trong hệ thống chính trị, trước hết là Đoàn thanh
niên, các tổ chức kinh tế - xã hội, vươn lên tự lập cuộc sống.
Thứ tư: Phụ trách thiếu niên nhi đồng:
Điều lệ Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh khẳng định: “Đội
TNTP Hồ Chí Minh là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam do Đảng cộng sản Việt
Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phụ
trách”. Điều lệ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh khẳng định chức năng phụ
trách Đội TNTP Hồ Chí Minh vì vậy, Đoàn thanh niên phải nhận thức rõ quan
điểm phụ trách đội TNTP Hồ Chí Minh và chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi
đồng là vinh dự, tự hào và trách nhiệm của tổ chức Đoàn và cán bộ, đoàn

19
viên, thấy rõ hơn vai trò chủ động của Đoàn. Mặt khác, sinh thời Chủ tịch Hồ
Chí Minh không chỉ yêu thương thiếu niên, nhi đồng Bác Hồ còn khẳng định
vai trò quan trọng của thiếu nhi đối với tương lai mai sau của đất nước và xác
định trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, đào tạo và bồi dưỡng lớp măng non –
thế hệ chủ nhân tương lại của đất nước không phải của riêng ngành nào, tổ
chức nào mà là trách nhiệm của toàn Đảng, tòan dân, toàn xã hội.
Xác định được vai trò quan trọng của lực lượng hậu bị, Bác Hồ thường
nhắc nhở các cấp, các ngành, đoàn thể trước hết là tổ chức Đoàn phải làm tốt
công tác chăm sóc và giáo dục thiếu niên, nhi đồng. Đội TNTP Hồ Chí Minh
là trường học giáo dục thiếu nhi Việt Nam trong và ngoài nhà trường, là đội
dự bị của Đoàn, nơi đào tạo, rèn luyện đội ngũ đoàn viên tương lại của tổ
chức Đoàn, thiếu niên, nhi đồng là những “Thanh niên tương lai” vì vậy xây
dựng đội cần được xác định là xây dựng Đoàn trước một bước.
Thứ năm: Đoàn tham gia xây dựng Đảng:
Đoàn thanh niên tham gia xây dựng Đảng là nhiệm vụ xuất phát từ quy
luật đòi hỏi khách quan và quy luật sinh tồn của Đảng - Đoàn - Hội - Đội.
Đây là trách nhiệm và quyền lợi chính trị của đoàn viên thanh niên và tổ chức
Đoàn là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên của các cấp bộ Đoàn. Xây dựng
Đảng là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên của các cấp bộ Đoàn. Xây dựng
Đảng là “Nhiệm vụ có ý nghĩa quyết định đối với toàn bộ sự nghiệp cách
mạng của nước ta và có ý nghĩa sống còn đối với Đảng ta”. Chính vì vậy việc
giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, không ngừng tăng cường sức mạnh, nâng
cao sức chiến đấu của Đảng để Đảng thật sự trong sạch vững mạnh làm tròn
sứ mệnh cao cả của dân tộc giao phó, lãnh đạo cách mạng Việt Nam giành
thắng lợi và xây dựng thành công CNXH là nhiệm vụ chung của toàn xã hội
trong đó có tổ chức Đoàn thanh niên.


20

Đoàn thanh niên có nhiệm vụ xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị,
tư tưởng và tổ chức. Trong điều kiện hiện nay, để tích cực tham gia xây dựng
Đảng, tổ chức Đoàn phải làm tốt những nội dung cơ bản sau đây:
Một là, Đoàn phải tuyên truyền, vận động và có tổ chức chức cho Đoàn
thanh niên học tập nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, về đường lối chính sách của Đảng, xây dựng ý thức, trách nhiệm
và tự giác rèn luyện của đoàn viên thanh niên để họ thực sự là thế hệ thanh
niên mới, tiên tiến có tri thức, có sức khỏe, có chí hướng và phấn đấu, rèn
luyện để được đứng trong hàng ngũ của Đảng để được cống hiến, rèn luyện
và trưởng thành, ngoài ra thông qua việc bồi dưỡng đoàn viên ưu tú những
hiểu biết về Đảng giúp thanh niên hiểu biết đúng và đầy đủ bản chất khoa học
và cách mạng của Đảng, nâng cao nhận thức chính trị, xây dựng và hình thành
thái độ, động cơ phấn đấu vào Đảng cho đoàn viên thanh niên.
Hai là, vận động và tổ chức cho đông đảo đoàn viên thanh niên xung
kích đi đầu trong việc thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, tạo môi
trường tiên tiến cho thanh niên rèn luyện phấn đấu trở thành đoàn viên và
Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ba là, chủ động, tích cực tham mưu cho Đảng về công tác thanh niên,
tham gia đóng góp ý kiến về đánh giá tình hình, hình thành các chủ trương,
nghị quyết, chương trình công tác thanh niên, kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội của địa phương, đơn vị.
Bốn là, Đoàn cần thường xuyên bồi dưỡng rèn luyện đoàn viên ưu tú để
giới thiệu cho Đảng xem xét kết nạp nhằm cung cấp cho Đảng những cán bộ
trẻ có năng lực và nhiệt huyết, có tri thức, có đạo đức để sẵn sàng nhận những
nhiệm vụ quan trọng của Đảng giao phó. Đây là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng
trong công tác xây dựng Đảng nhằm bổ sung nguồn sinh lực mới và không


21
ngừng tăng cường đội ngũ cán bộ trẻ cho Đảng hoàn thành sứ mệnh lãnh đạo

toàn xã hội.
Năm là, góp ý phê bình đảng viên và các tổ chức của Đảng, xây dựng
mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với quần chúng thanh niên. Tổ chức Đoàn
phải thường xuyên đóng góp ý kiến xây dựng các dự thảo văn kiện của Đảng,
tổ chức đóng góp ý kiến phê bình cán bộ, đảng viên và các tổ chức của Đảng,
tích cực tham gia đấu tranh góp phần hoàn thiện nghị quyết, chương trình của
các cấp ủy Đảng thông qua người đại diện của tổ chức Đoàn.
Sáu là, tích cực, chủ động tuyên truyền, vận động về tổ chức cho đoàn
viên, thanh niên tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng xây dựng ý thức, trách
nhiệm và bản lĩnh chính trị để đoàn viên thanh niên tham gia bảo vệ Đảng,
bảo vệ cương lĩnh, đường lối nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, đấu
tranh chống lại những tư tưởng phản động.
1.1.3. Địa bàn dân cư
Địa bàn dân cư không phải là một cấp hành chính mà là tổ chức của
cộng đồng dân cư có chung địa bàn cư trú trong một khu vực ở một xã,
phường, thị trấn; nó bao gồm ấp, thôn, khu phố,... ; nơi mà thực hiện dân chủ
trực tiếp và rộng rãi để phát huy các hình thức hoạt động tự quản của tổ chức,
nhân dân để thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước và nhiệm vụ cấp trên giao.
Theo Điều 5 - Thông tư số 04/2012/TT- BNV, ngày 31 tháng 8 năm
2012 của Bộ Nội vụ về Hướng dẫn tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố
quy định: Cộng đồng dân cư thôn, tổ dân phố bàn và biểu quyết để cấp có
thẩm quyền quyết định những nội dung theo quy định của pháp luật về thực
hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; bàn và quyết định trực tiếp việc thực hiện
các công việc tự quản không trái với quy định của pháp luật trong việc xây
dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, hiện đại, phát triển sản xuất, xây dựng


22
cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi công cộng, xoá đói giảm nghèo; thực

hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà
nước; những công việc do cấp uỷ Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và
các tổ chức chính trị - xã hội cấp trên triển khai đối với thôn, tổ dân phố; thực
hiện quyền và nghĩa vụ công dân đối với Nhà nước; bảo đảm đoàn kết, dân
chủ, công khai, minh bạch, giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội và vệ sinh
môi trường; giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp ở địa phương.
1.1.4. Tổ chức cơ sở Đoàn địa bàn dân cư
Theo Điều 17 - Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (được Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ X thông qua ngày 12/12/2012) quy định:
- Tổ chức cơ sở Đoàn gồm: Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở, là nền tảng
của Đoàn, được thành lập theo địa bàn dân cư, theo ngành nghề, theo đơn vị
học tập, công tác, lao động, nơi cư trú và đơn vị cơ sở trong lực lượng vũ
trang nhân dân; Tổ chức cơ sở Đoàn có thể trực thuộc Đoàn cấp huyện, Đoàn
cấp tỉnh tùy thuộc vào tính đặc thù của từng đơn vị; Đoàn cơ sở là cấp trên
trực tiếp của chi đoàn.
Đoàn cơ sở: là cấp trên trực tiếp của chi đoàn. Đơn vị có từ 02 chi
đoàn trở lên và có ít nhất 30 đoàn viên thì thành lập Đoàn cơ sở. Đối với xã,
phường, thị trấn có từ 2 chi đoàn trở lên nhưng không đủ 30 đoàn viên vẫn
thành lập Đoàn cơ sở. Thực tế, khi nói đến Đoàn cơ sở là nói đến Đoàn xã,
phường, thị trấn.
Ví dụ: Đoàn cơ sở xã Thanh Phú Long, huyện Châu Thành, tỉnh Long
An; Đoàn cơ sở phường 1, thành phố Tân An, tỉnh Long An; Đoàn cơ sở Thị
trấn Mộc Hóa, huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An.
Chi đoàn cơ sở: Những chi đoàn có tính chất đặc thù về nhiệm vụ
chính trị, về địa giới hành chính hoặc đối tượng, được sự thống nhất của cấp
ủy đảng cùng cấp (nếu có) thì thành lập chi đoàn cơ sở và do Ban Thường vụ


23
Đoàn cấp huyện, cấp tỉnh hoặc tương đương quyết định. Chi đoàn cơ sở được

sử dụng con dấu theo quy định và có nhiệm vụ, quyền hạn như Đoàn cơ sở.
Thực tế, khi nói đến chi đoàn cơ sở là nói đến chi đoàn trong các cơ quan, đơn
vị sự nghiệp, doanh nghiệp,...
Ví dụ: Chi đoàn cơ sở Tỉnh Đoàn Long An; chi đoàn cơ sở Ngân hàng
Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Long An; chi đoàn cơ sở
Trường Chính trị tỉnh Long An,...
- Chi đoàn: là tổ chức tế bào của Đoàn, là hạt nhân nòng cốt đoàn kết,
tập hợp thanh thiếu nhi. Chi đoàn sinh hoạt định kỳ một tháng một lần; đối
với các đơn vị đặc thù thực hiện theo hướng dẫn của Ban Thường vụ Trung
ương Đoàn. Đơn vị có ba đoàn viên trở lên được thành lập chi đoàn. Nếu
chưa đủ ba đoàn viên thì Đoàn cấp trên giới thiệu đến sinh hoạt ở một tổ chức
cơ sở Đoàn thích hợp. Chi đoàn có thể thành lập các phân đoàn.
Từ những vấn đề trên, có thể khẳng định tổ chức Đoàn địa bàn dân cư
chính là nơi mà Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thực hiện vai trò, chức năng,
nhiệm vụ của mình trong cộng đồng dân cư có chung địa bàn cư trú ở một ấp,
khu phố trực thuộc đơn vị hành chính cấp xã; nó bao gồm các chi đoàn ấp,
khu phố của khu vực nông thôn và cả khu vực thành thị.
1.1.5. Củng cố tổ chức Đoàn địa bàn dân cư
Củng cố: là làm cho trở nên ổn định, bền vững, chắc chắn hơn.
Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh khóa X, đã đưa ra kết luận về một số giải pháp nâng cao chất lượng
đoàn viên và hoạt động chi đoàn trên địa bàn dân cư giai đoạn 2014-2017.
Trong đó, đáng chú ý có yêu cầu về bảo đảm tiêu chuẩn của thanh niên khi
kết nạp Đoàn; đổi mới phương thức quản lý, phù hợp đặc thù từng khu vực,
địa bàn; xác định nhiệm vụ chính của chi đoàn, bám sát yêu cầu phát triển
kinh tế - xã hội, nhiệm vụ địa phương trong từng giai đoạn; tăng cường công