Phân tích thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc tại huyện Quốc Oai – Tp Hà Nội giai đoạn 2008-2010

BẢNG CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
BHTN: Bảo hiểm xã hội tự nguyện
BHXH: Bảo hiểm xã hội
BHYT: Bảo hiểm y tế
DNNN: Doanh nghiệp Nhà nước
DNNQD: Doanh nghiệp ngoài quốc doanh
DN VĐTNN: Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
HCSN: Hành chính sự nghiệp
HĐND: Hội đồng nhân dân
HTX: Hợp tác xã
KCB: Khám chữa bệnh
LĐTB&XH: Lao động thương binh và xã hội
Ngoài CL: Ngoài công lập
NLĐ: Người lao động
NSDLĐ: Người sử dụng lao động
ÔĐ-TS -DSPHSK: Chế độ ốm đau - thai sản - dưỡng sức phục hồi sức khỏe
TNLĐ-BNN: Chế độ tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp
TP: Thành phố
UBND: Ủy ban nhân dân

1


MỤC LỤC
BẢNG CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT............................................................................1
MỤC LỤC.............................................................................................................................2
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ..................................................................4
LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................................6
PHẦN I ................................................................................................................................8
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG ................................................................................................8
VỀ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BHXH Ở BHXH HUYỆN QUỐC OAI - THÀNH PHỐ

HÀ NỘI..................................................................................................................................8
CHƯƠNG I - KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM, TÌNH HÌNH CHUNG Ở BHXH HUYỆN
QUỐC OAI.............................................................................................................................9
1.1. Đặc điểm tình hình tại đơn vị.....................................................................................9
1.1.1. Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển của đơn vị............................................9
1.1.2. Chức năng nhiệm vụ và hệ thống tổ chức và lao động của BHXH huyện Quốc
Oai..................................................................................................................................9
1.1.2.1. Chức năng.....................................................................................................9
1.1.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn:.............................................................................10
1.1.2.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH huyện Quốc Oai........................................11
1.1.3. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và lao động của đơn vị.........................12
1.1.4. Cơ sở vật chất kỹ thuật của đơn vị....................................................................13
1.2. Những thuận lợi và khó khăn...................................................................................13
CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BHXH TẠI HUYỆN........................................15
QUỐC OAI..........................................................................................................................15
2.1.Công tác tuyên truyền, thông tin, phổ biến chính sách, pháp luật BHXH................15
2.2. Tình hình tham gia BHXH.......................................................................................15
2.3.Công tác cấp sổ BHXH, thẻ BHYT..........................................................................16
2.4. Tình hình thu, nộp BHXH........................................................................................17
2.5.Công tác xét duyệt hồ sơ, giải quyết chính sách, chế độ đối với người lao động.....18
2.6.Công tác chi trả các chế độ BHXH cho người lao động : ........................................18
2.7.Công tác quản lý lưu trữ hồ sơ về BHXH.................................................................19
2.8.Công tác kiểm tra tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH và việc xử lý các
hành vi vi phạm pháp luật về BHXH...............................................................................20
2.9. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về BHXH.....................................................................20
CHƯƠNG III- NHẬN XÉT VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................21
3.1. Nhận xét...................................................................................................................21
3.1.1. Những kết quả đạt được....................................................................................21
3.1.2. Những mặt còn hạn chế.....................................................................................21
3.2. Khuyến nghị.............................................................................................................22

PHẦN II..............................................................................................................................23
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP.........................................................................23
CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ BHXH VÀ CÔNG TÁC THU
BHXH...................................................................................................................................24
1.1. Một số vấn đề lý luận chung về BHXH...................................................................24
0.0.1 Khái niệm BHXH................................................................................................24
0.0.2 Vai trò của BHXH...............................................................................................24
0.1 Một số vấn đề về công tác thu BHXH........................................................................25
0.1.1 Khái niệm thu BHXH..........................................................................................25
0.1.2 Vai trò của công tác thu BHXH..........................................................................25
0.1.3 Nội dung của công tác thu BHXH bắt buộc........................................................26
2


1.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến thu BHXH...............................................................32
1.3.1. Nhận thức của NLĐ, SDLĐ..............................................................................32
1.3.2. Quy định của pháp luật, chế tài xử phạt............................................................33
1.3.3. Trình độ của cán bộ BHXH...............................................................................33
1.3.4. Quy trình thu nộp BHXH..................................................................................33
1.3.5. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách BHXH.........................................34
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU BHXH BẮT BUỘC TẠI BHXH
HUYỆN QUỐC OAI – TP HÀ NỘI ...................................................................................35
GIAI ĐOẠN 2008 -2010.....................................................................................................35
2.1.Những đặc điểm cơ bản của huyện Quốc Oai và BHXH huyện Quốc Oai có ảnh
hưởng đến công tác thu BHXH........................................................................................35
2.1.1. Những đặc điểm cơ bản của huyện Quốc Oai có ảnh hưởng đến công tác thu
BHXH...........................................................................................................................35
2.1.2. Những đặc điểm của BHXH huyện Quốc Oai có ảnh hưởng tới công tác thu
BHXH...........................................................................................................................35
2.2. Thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Quốc Oai giai đoạn

2008-2010.........................................................................................................................36
2.2.1. Đối tượng thu và mức thu .................................................................................36
2.2.1.1. Đối tượng thu BHXH bắt buộc..................................................................36
2.2.1.2. Mức thu và căn cứ thu BHXH bắt buộc.....................................................39
2.2.2. Công tác lập kế hoạch thu.................................................................................40
2.2.3. Kết quả công tác thu BHXH bắt buộc...............................................................41
2.2.4. Tình trạng nợ đọng BHXH ở huyện Quốc Oai.................................................43
2.5. Một số đánh giá về công tác thu BHXH bắt buộc ...................................................45
2.5.1. Những kết quả đã đạt được................................................................................45
2.5.2. Những hạn chế, tồn tại......................................................................................45
2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế......................................................................47
CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM THỰC HIỆN TỐT
CÔNG TÁC THU BHXH BẮT BUỘC TẠI BHXH HUYỆN QUỐC OAI.......................50
3.1. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXHBB tại BHXH huyện Quốc
Oai-HN.............................................................................................................................50
3.1.1. Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền chính sách BHXH.........................50
3.1.2. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ BHXH........................................................52
3.1.3. Tăng cường công tác quản lý đối tượng tham gia BHXH.................................54
3.1.4. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị..........................................................55
3.2. Một số khuyến nghị..................................................................................................56
3.2.1. Khuyến nghị với Sở LĐTBXH.........................................................................56
3.2.2. Khuyến nghị với cơ quan BHXH TP Hà Nội....................................................56
KẾT LUẬN.........................................................................................................................58
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................59

3


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Sơ đồ 1 : Tổ chức bộ máy hoạt động của BHXH huyện Quốc Oai

.......................................................................................................................
11
Bảng 1: Cơ cấu cán bộ công chức, viên chức BHXH huyện Quốc Oai
.......................................................................................................................
13
Bảng 2: Tình hình tham gia BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai
.......................................................................................................................
15
Bảng 3: Tình hình tham gia BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai
.......................................................................................................................
18
Bảng 4: Tình hình thu, nộp BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai
19
Bảng 5: Số lượng đơn vị tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Quốc
Oai
(20082010)

4


.......................................................................................................................
36
Bảng 6: Số lượng lao động tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH huyện
Quốc
Oai
(2008-2010)
.......................................................................................................................
37
Bảng 7: Tổng quỹ lương trích nộp BHXH của các đơn vị trên địa bàn
huyện

Quốc
Oai
(2008-2010)
.......................................................................................................................
39
Bảng 8: Dự toán ngân sách về số thu BHXH thành phố Hà Nội giao
BHXH
huyện
Quốc
Oai
.......................................................................................................................
40
Bảng 9: Tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXH tại BHXH huyện Quốc
Oai
(2008-2010)
.......................................................................................................................
41
Bảng 10: Số nợ BHXH xét theo khối tại BHXH huyện Quốc Oai giai đoạn
2008-2010
.......................................................................................................................
43
Bảng 11: Biến động nợ BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai (2008-2010)
.......................................................................................................................
43
Biểu đồ 1: Thể hiện tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXH tại BHXH
huyện
Quốc
Oai
(2008-2010)
(triệu

đồng)
.......................................................................................................................
42

5


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

LỜI MỞ ĐẦU
Chính sách BHXH là một trong những chính sách lớn của Đảng và Nhà
nước ta. Là một trong những chính sách cơ bản thể hiện đường lối, chủ trương
của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước với mục tiêu vì con người,
bảo đảm tiến bộ công bằng xã hội. Mục đích của Chính sách BHXH là bảo
đảm sự thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ
gặp rủi ro ốm đau, bệnh tật hay tuổi già, góp phần đảm bảo an toàn đời sống
của người lao động và gia đình họ đồng thời giữ ổn định xã hội.
Từ khi BHXH Việt Nam được thành lập, đặc biệt sau khi Luật BHXH
được ban hành, tình hình thực hiện các chế độ, chính sách và quy định của
pháp luật về BHXH đã có nhiều chuyển biến tích cực và đạt được những
thành tựu quan trọng. Các chế độ bảo hiểm đã được mở rộng và linh hoạt hơn
với nhiều loại hình đa dạng từ BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, Bảo hiểm
thất nghiệp, BHYT…phạm vi đối tượng cũng đã gia tăng đáng kể; cơ chế
quản lý quỹ bảo hiểm cũng có những đổi mới từng bước được hoàn thiện hơn.
Trong thời gian thực tập tại cơ quan BHXH huyện Quốc Oai em nhận
thấy
rằng BHXH huyện Quốc Oai đã đạt được những kết quả đáng mừng về công
tác BHXH như : thu quỹ BHXH ngày càng tăng, thu đúng, thu đủ, mở rộng

đối tượng tham gia… Bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận đó còn nhiều
vướng mắc tồn tại như: trốn tham gia BHXH và tình hình nợ đọng ở một số
đơn vị sử dụng lao động, …
Trong hoạt động của cơ quan BHXH thì công tác thu đóng một vai trò
vô cùng quan trọng. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thu BHXH
đối với BHXH cấp quận huyện. Em đã lựa chọn đề tài: “Phân tích thực trạng
và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc
tại huyện Quốc Oai – Tp Hà Nội giai đoạn 2008-2010” cho chuyên đề thực
tập tốt nghiệp của mình.
Bài viết đi từ nghiên cứu lý luận đến thực trạng công tác thu BHXH ở
BHXH huyện Quốc Oai và qua đó đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm tăng
cường công tác thu BHXH ở cơ quan này.
Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn nhiệt tình của ThS Lục Mạnh
Hiển – giảng viên khoa Bảo hiểm trường Đại học Lao động – Xã hội, Ban
6


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

giám đốc và các cán bộ trong cơ quan BHXH huyện Quốc Oai đã tạo điều
kiện giúp em hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình.
Do trình độ lý luận thực tiễn còn hạn chế và thời gian thực tập có hạn
nên đề tài còn những thiếu sót nhất định. Em rất mong được sự nhận được ý
kiến đóng góp của các thầy cô để đề tài được hoàn thiện hơn.
Kết cấu bài gồm:
Phần I: Báo cáo chung
Phần II: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Chương I: Một số vấn đề lý luận chung về BHXH và công tác

thu BHXH
Chương II: Thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc tại BHXH
huyện Quốc Oai – Tp Hà Nội giai đoạn 2008-2010
Chương III: Một số giải pháp và khuyến nghị nhằm thực hiện
tốt công tác thu BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Quốc Oai

7


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

PHẦN I
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
VỀ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BHXH Ở BHXH
HUYỆN QUỐC OAI - THÀNH PHỐ HÀ NỘI

8


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

CHƯƠNG I - KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM, TÌNH HÌNH
CHUNG Ở BHXH HUYỆN QUỐC OAI
1.1. Đặc điểm tình hình tại đơn vị
1.1.1. Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển của đơn vị
Bảo hiểm xã hội là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta, góp

phần đảm bảo ổn định đời sống cho người lao động, ổn định về chính trị, trật
tự an toàn xã hội thúc đẩy sự nghiệp phát triển kinh tế, xây dựng, bảo vệ Tổ
quốc và vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Theo quyết định số 15/QĐ-TCCB của Tổng giám đốc BHXH Việt
Nam, ngày 15 tháng 6 năm 1995, BHXH huyện Quốc Oai được thành lập và
chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/7/1995 với chức năng nhiệm vụ tổ
chức thu BHXH, thực hiện giải quyết các chế độ chính sách BHXH và chi trả
lương hưu trợ cấp BHXH cho các đối tượng tham gia BHXH theo luật định. .
Từ ngày đầu tiên được thành lập, BHXH Thành phố cùng Huyện uỷ,
HĐND, UBND đã điều chuyển và tiếp nhận những cán bộ có trình độ năng
lực sang làm công tác BHXH. Chính vì vậy cơ quan luôn tổ chức thực hiện
tốt các chỉ tiêu kế hoạch cấp trên giao.
Thực hiện Nghị quyết số 15/2008/QH12 ngày 29/5/2008 của Quốc hội
về việc điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội. Từ tháng 8/2008,
BHXH huyện Quốc Oai tiếp nhận và thực hiện chính sách BHXH, BHYT cho
toàn bộ số đối tượng tham gia và thụ hưởng của xã Đông Xuân từ BHXH
huyện Lương Sơn tỉnh Hoà Bình chuyển về.
Với chặng đường 15 năm (1995-2010) hoạt động, hai lần sát nhập, ba
lần có sự biến động về lãnh đạo BHXH huyện Quốc Oai đã luôn đoàn kết,
gắn bó và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
1.1.2. Chức năng nhiệm vụ và hệ thống tổ chức và lao động của
BHXH huyện Quốc Oai
1.1.2.1. Chức năng
BHXH huyện Quốc Oai có chức năng giúp Giám đốc BHXH TP Hà
Nội tổ chức thực hiện các chính sách, chế độ BHXH và quản lý tài chính
BHXH trên địa bàn huyện.

9

Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

BHXH huyện Quốc Oai chịu sự quản lý trực tiếp, toàn diện của Giám
đốc BHXH TP Hà Nội, chịu sự quản lý hành chính trên địa bàn lãnh thổ của
UBND huyện Quốc Oai.
1.1.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn:
BHXH huyện Quốc Oai là đơn vị trực thuộc BHXH TP Hà Nội, do vậy
phải thực hiện tốt các nhiệm vụ, quyền hạn của mình do BHXH TP giao. Cụ
thể:
- Xây dựng chương trình, kế hoạch công tác năm trình Giám đốc
BHXH TP phê duyệt và tổ chức thực hiện.
- Hướng dẫn đơn vị SDLĐ lập danh sách tham gia BHXH; đôn đốc
theo dõi việc thu nộp BHXH của các đơn vị trên địa bàn huyện hoặc trực tiếp
thu BHXH theo phân cấp của BHXH Việt Nam và BHXH TP Hà Nội.
- Tiếp nhận kinh phí, danh sách và tổ chức chi trả cho các đối tượng
hưởng các chế độ BHXH do BHXH TP chuyển đến theo phân cấp. Theo dõi
việc thay đổi địa chỉ, danh sách tăng, giảm đối tượng hưởng chế độ trong quá
trình chi trả.
- Lưu trữ hồ sơ các đối tượng được hưởng BHXH theo phân cấp của
BHXH TP Hà Nội.
- Tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo về chế độ, chính sách BHXH để
giải quyết theo thẩm quyền hoặc báo cáo với BHXH TP xem xét giải quyết.
- Tổ chức ký kết hợp đồng trách nhiệm và quản lý mạng lưới chi trả
BHXH ở xã, phường, thị trấn.
- Quản lý các đối tượng khám chữa bệnh bắt buộc và tự nguyện theo
quy định của BHXH TP trên địa bàn phụ trách; hướng dẫn đôn đốc các đơn vị
thực hiện các thủ tục cho việc khai thác phát hành hoặc gia hạn thẻ khám
chữa bệnh theo phân cấp của BHXH TP.

- Thực hiện công tác giám định chi phí khám chữa bệnh của người có
sổ, thẻ BHXH tại các cơ sở khám chữa bệnh. Tiếp nhận và hướng dẫn người
bệnh trong quá trình đến khám chữa bệnh, giải quyết những vướng mắc và
đảm bảo đúng quyền lợi cho bệnh nhân có sổ, thẻ BHYT.
- Thực hiện việc thông tin tuyên truyền, giải thích chế độ, chính sách
BHXH cho người dân trên địa bàn.

10


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

- Quản lý công chức, viên chức, tài chính và tài sản thuộc BHXH huyện
theo phân cấp của BHXH Việt Nam và BHXH TP Hà Nội.
1.1.2.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH huyện Quốc Oai
Là cơ quan BHXH cấp huyện, BHXH huyện Quốc Oai có tư cách pháp
nhân, có con dấu và tài khoản riêng. Tổ chức bộ máy quản lý của cơ quan
không chia thành các phòng ban mà được chia thành 5 bộ phận chính. Các bộ
phận có quan hệ mật thiết với nhau, mang tính chất tương hỗ để cùng thực
hiện mục tiêu chung do cơ quan đề ra.
Sơ đồ 1 : Tổ chức bộ máy hoạt động của BHXH huyện Quốc Oai
BHXH Huyện
Quốc Oai

Giám đốc

Phó Giám đốc

Bộ phận
Thu

Phó Giám đốc

Bộ phận
Kế toán

Bộ phận
chế độ
chính sách

Bộ phận
sổ thẻ

Bộ phận
giám định
BHYT

(Nguồn: BHXH HuyệnQuốc Oai)

11


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

Theo sơ đồ trên thì BHXH huyện Quốc Oai có cơ cấu như sau:
- Ban giám đốc gồm có :

+ 1 Giám đốc
+ 2 Phó giám đốc
- 5 bộ phận chuyên môn bao gồm:
+ Bộ phận thu gồm có 4 đồng chí
+ Bộ phận kế toán gồm có 2 đồng chí
+ Bộ phận chính sách gồm có 2 đồng chí
+ Bộ phận sổ thẻ gồm có 3 đồng chí
+ Bộ phận giám định gồm có 2 đồng chí
1.1.3. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và lao động của đơn vị
BHXH huyện Quốc Oai xác định yếu tố cán bộ là yếu tố đặc biệt quan
trọng, do đó luôn củng cố kiện toàn, phân công phân nhiệm cán bộ có đủ năng
lực chuyên môn nghiệp vụ, đủ bản lĩnh chính trị tư tưởng phụ trách từng
mảng công việc như thu BHXH, BHYT bắt buộc, giải quyết chế độ chính
sách, giám định BHYT, kế hoạch tài chính và thu BHXH, BHYT tự nguyện.
Đến nay số lượng CBCC của đơn vị không ngừng trưởng thành với 13
người. Trong đó trình độ Đại học 5 người chiếm 38,5 %, còn lại là trung cấp.
Chi bộ BHXH huyện có 9 Đảng viên chiếm 69 %. Công chức viên chức nữ có
8 người (chiếm 61,5 %). Đại bộ phận CBCC của BHXH huyện đã sử dụng
thành thạo tin học văn phòng và ứng dụng tốt các phần mềm vào công tác thu
BHXH, BHYT, Kế hoạch tài chính và thanh toán chi phí KCB - BHYT.
Thống kê cụ thể trong bảng sau:

12


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

Bảng 1: Cơ cấu cán bộ công chức, viên chức BHXH huyện Quốc Oai

Chỉ tiêu

Số lượng (người)

Tỷ lệ (%)

+ Nam

5

38,5

+ Nữ

8

61,5

+ Đại học

5

38,5

+ Cao đẳng

0

0,0

+ Trung cấp

8

61,5

+ Trung cấp

3

23,1

+ Sơ cấp

6

46,2

Giới tính:

Trình độ chuyên môn nghiệp vụ:

Trình độ lý luận:

Nguồn: BHXH huyện Quốc Oai
1.1.4. Cơ sở vật chất kỹ thuật của đơn vị
BHXH huyện Quốc Oai có trụ sở nhà 2 tầng đặt tại trung tâm thị trấn
Quốc Oai với khuôn viên rộng khoảng 920m2 . Bao gồm 7 phòng làm việc, 1
phòng khách và 1 hội trường.

Tại các phòng chức năng và phòng giám đốc đều được trang bị máy tính
có nối mạng internet, rất thuận lợi cho việc tìm kiếm các tài liệu, thông tin,
các văn bản pháp luật phục vụ tốt cho công việc. Khi cần có thể liên lạc với
cơ quan BHXH TP hoặc BHXH các huyện khác trên địa bàn thành phố thông
qua hệ thống máy tính này.
1.2. Những thuận lợi và khó khăn
* Thuận lợi:
Ngay từ khi thành lập, Bảo hiểm xã hội Quốc Oai luôn được sự quan
tâm chỉ đạo của Huyện uỷ, HĐND, UBND Huyện. Sự quan tâm chỉ đạo trực
tiếp của Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội, cùng với sự phối kết hợp của các
ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội, các đơn vị sử dụng lao
động và người lao động trên địa bàn huyện. Từ khi có Chỉ thị số 15 CT/TW
13


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

ngày 26/5/1997 của Bộ chính trị, Chỉ thị số 24 CT/TW ngày 27/8/1997 của
Ban thường vụ Thành ủy, Thông tri số 04 của Ban Thường vụ Huyện uỷ “ Về
việc tiếp tục tăng cường lãnh đạo thực hiện các chế độ BHXH”.
Luật BHXH, BHYT được Nhà nước ban hành tạo thuận lợi cho chính
sách BHXH, BHYT bắt buộc, mở rộng và phát triển mạnh mẽ trên địa bàn
của huyện.
Đặc biệt Bảo hiểm xã hội Quốc Oai đã có một đội ngũ cán bộ, công
chức yêu ngành, yên tâm công tác, luôn học tập nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ. Sự nỗ lực cố gắng, đoàn kết phấn đấu của tập thể cán bộ công
chức, nêu cao tinh thần trách nhiệm phục vụ đối tượng, luôn bám sát kế hoạch
được giao, tìm mọi biện pháp tháo gỡ những vướng mắc để hoàn thành tốt

nhiệm vụ .
* Khó khăn:
Nhận thức về chính sách BHXH, BHYT của một số chủ sử dụng lao
động và người lao động còn hạn chế, chưa hiểu rõ trách nhiệm và quyền lợi
của mình khi tham gia BHXH, BHYT, dẫn đến tình trạng một số đối tượng
thuộc diện bắt buộc theo luật định, nhất là khối Doanh nghiệp ngoài quốc
doanh, không tự giác tham gia BHXH, BHYT.
Hệ thống Luật pháp liên quan đến việc tổ chức thực hiện BHXH,
BHYT, còn chưa đồng bộ, các chế tài xử phạt chưa đủ mạnh, nên nhiều đơn
vị sử dụng lao động còn nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN.
Quốc Oai là một huyện bán sơn địa, thu nhập chủ yếu là sản xuất nông
nghiệp, sản xuất thủ công nghiệp ở một số làng nghề với quy mô nhỏ lẻ phân
tán. Một số khu công nghiệp, cụm công nghiệp mới được hình thành và đang
trong quá trình xây dựng.

14


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BHXH TẠI
HUYỆN
QUỐC OAI
2.1.Công tác tuyên truyền, thông tin, phổ biến chính sách, pháp luật
BHXH
Năm 2010, BHXH huyện Quốc Oai tiến hành tuyên truyền, phổ biến
chính sách BHXH, BHYT, BHTN tới các đơn vị sử dụng lao động và các đối
tượng thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Thường xuyên tổ chức

các lớp tập huấn đến các cơ sở khám chữa bệnh và các đơn vị tham gia đóng
BHXH trên địa bàn huyện. Chủ động phối hợp với các ngành chức năng như:
Phối hợp với Liên đoàn Lao động và Sở lao động thương binh và xã hội phổ
biến Luật BHXH; phối hợp với sở y tế phổ biến luật BHYT; phối hợp các cơ
quan báo đài của địa phương, Hội phụ nữ, Hội nông dân và Ban quản lý khu
chế xuất để tuyên truyền về BHXH và BHYT tự nguyện. Phối hợp chặt chẽ
với Ban tuyên giáo huyện ủy tổ chức các buổi giao ban chuyên đề với đại
diện các cơ quan thông tấn, báo chí trên địa bàn để trao đổi thông tin, cũng
như định hướng dư luận xã hội đối với những vấn đề quan tâm và chưa hiểu
rõ về BHXH, BHYT…
2.2. Tình hình tham gia BHXH
Trong những năm qua, BHXH huyện Quốc Oai đã không ngừng mở
rộngđược đối tượng tham gia BHXH, cụ thể như sau:
Bảng 2: Tình hình tham gia BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai

Số lao động tham
BHXH (Người)

gia

Số đơn vị sử dụng lao động
tham gia BHXH (Đơn vị)

Số người

Lượng
tăng
(giảm)

Tốc độ Số đơn Lượng

tăng
vị
tăng
(giảm)
(%)

Tốc độ
tăng (%)

1

2008

4822

-

-

154

-

-

2

2009

6455

1633

33,86

202

48

31,17

3

2010

6509

54

0,83

220

18

8,9

15

Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

Nguồn: Báo cáo thu BHXH huyện Quốc Oai giai đoạn 2008-2010
Qua bảng số liệu trên ta thấy số lao động và số đơn vị sử dụng lao động
tham gia BHXH qua các năm đều có sự tăng lên đáng kể.
Năm 2008 số lao động tham gia BHXH là 4822 (người), đến năm 2009 đã
tăng lên 6455 (người) với tốc độ tăng 33,86% và năm 2010 là 6509 (người ).
Số đơn vị sử dụng lao động tham gia BHXH cũng tăng lên nhanh chóng.
Năm 2008 mới có 154 đơn vị thì năm 2009 đã tăng thêm 48 đơn vị và năm
2010 toàn huyện đã có 220 đơn vị sử dụng lao động tham gia đóng BHXH
cho người lao động.
Sự tăng lên nhanh chóng của số lao động và số đơn vị sử dụng lao động
trong việc tham gia BHXH trên địa bàn huyện Quốc Oai do ảnh hưởng của
nhiều yếu tố tác động như sự tăng lên nhanh chóng của các khu công nghiệp,
các doanh nghiệp sản xuât, kinh doanh; sự ý thức của người lao động, chủ sử
dụng lao động về quyền và nghĩa vụ của mình, cơ quan BHXH thực hiện
nhiều chương trình phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức của người dân về
chế độ, chính sách BHXH.
2.3.Công tác cấp sổ BHXH, thẻ BHYT
Về công tác cấp sổ BHXH: Bảo hiểm xã hội huyện đã phối hợp chặt
chẽ với cơ quan thông tin đại chúng, tuyên truyền giải thích cho người lao
động và chủ sử dụng lao động hiểu rõ về chính sách, quyền lợi và nghĩa vụ
của người tham gia BHXH, BHYT. Trong những năm qua BHXH huyện
Quốc Oai đã tiến hành xét duyệt và đề nghị cấp trên cấp sổ BHXH cho trên
6.000 lao động. BHXH huyện Quốc Oai đã hướng dẫn các đơn vị ghi sổ
BHXH, đảm bảo chính xác kịp thời, thuận tiện cho việc giải quyết chế độ
chính sách.
Về công tác cấp thẻ BHYT: Hàng năm lập thủ tục cấp thẻ BHYT cho

trên 66 ngàn người. Riêng năm 2010 thực hiện Luật BHYT và được cấp trên
phân cấp công tác cấp thẻ BHYT cho người lao động và các đối tượng chính
sách xã hội trên địa bàn, BHXH huyện đã tiếp nhận kiểm tra thẩm định và cấp
trên 82.000 thẻ BHYT cho đối tượng tham gia BHYT. Trong đó có trên
16.000 thẻ BHYT trẻ em dưới 6 tuổi đạt 90 % số trẻ trong độ tuổi được cấp
thẻ.
Việc cấp và đổi thẻ BHYT cho các đối tượng đảm bảo kịp thời và chính xác.
16


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

2.4. Tình hình thu, nộp BHXH
Với chức năng là cơ quan thực hiện chính sách BHXH, BHYT, những
năm qua Bảo hiểm xã hội huyện đã tham mưu cho các cấp uỷ Đảng, chính
quyền, trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác thu BHXH,
BHYT. Đây là một nhiệm vụ hết sức mới mẻ và khó khăn, nghiệp vụ này
trước năm 1995 do cơ quan Thuế và Tài chính thực hiện, từ năm 1995 ngay
sau khi thành lập cơ quan BHXH đã phải thực hiện nhiệm vụ thu BHXH. Đây
thực sự là một khó khăn rất lớn đối với toàn ngành nói chung và Bảo hiểm xã
hội Quốc Oai nói riêng, vì hầu hết chưa có nghiệp vụ hay kinh nghiệm về
công tác thu BHXH. Tuy nhiên, BHXH huyện Quốc Oai đã nhận được sự chỉ
đạo sát sao của cơ quan cấp trên, của các ban ngành có liên quan, từ đó số thu
của huyện ngày càng tăng, hàng năm đều đạt chỉ tiêu kế hoạch giao, số thu
năm sau cao hơn năm trước. Nếu như năm 1996 mới chỉ có 21 đơn vị tham
gia BHXH bắt buộc với 2.101 lao động, số tiền thu: 1.309.123.000 đ, thì đến
hết năm 2010 đã có 220 đơn vị tham gia BHXH, BHYT bắt buộc với 6.509
lao động. Ngoài việc thực hiện BHXH-BHYT bắt buộc, BHXH còn thực hiện

BHYT tự nguyện. Năm 2009 đã có 21.836 đối tượng tham gia BHYT nhân
dân và học sinh, 6 tháng đầu năm 2010 có 1.577 đối tượng tham gia BHYT tự
nguyện nhân dân(Đối tượng học sinh theo Luật BHYT là đối tượng tham gia
BHYT bắt buộc).
Bên cạnh những thành tích nổi bật trên thì công tác thu và quản lý thu
BHXH ở Quốc Oai cũng còn một số mặt hạn chế. Tình hình nợ đọng BHXH
vẫn diễn ra và chủ yếu ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Tình hình thu nộp BHXH tại huyện Quốc Oai được tổng hợp trong bảng
sau:

17


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

Bảng 3: Tình hình thu, nộp BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai
Đơn vị: Triệu đồng
Năm

Tình hình thu nộp BHXH

Tình hình nợ đọng
BHXH

Kế hoạch TP Kết
quả
Tổng
Tỷ

lệ
hoàn
giao
thực hiện
nợ
thành (%)
(trđ)
( trđ)
(trđ)

Lượng tăng
(giảm) tuyệt
đối (trđ)

2008

14.898

15.284

102,5

134,78

-

2009

19.612

19.566

99,8

388,6

253,82

2010

32.685

34.234

104,7

470,2

81.6

Nguồn: Phòng thu BHXH huyện Quốc Oai
Qua bảng số liệu trên ta thấy, trong những năm qua BHXH huyện Quốc
Oai đã thực hiện tương đối tốt công tác thu và quản lý thu BHXH, đã cơ bản
đạt được kế hoạch mà Tp giao. Tuy nhiên tình hình nợ đọng BHXH vẫn còn
diễn ra với số tiền khá lớn. Điều này không chỉ ảnh hưởng tới sự ổn định của
quỹ BHXH và còn ảnh hưởng rất lớn tới quyền lợi của NLĐ.
Từ thực tế trên đòi hỏi BHXH huyện Quốc Oai phải không ngừng đề ra
những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác tu và quản lý thu nhằm
thực hiện thu đúng, thu đủ đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
2.5.Công tác xét duyệt hồ sơ, giải quyết chính sách, chế độ đối với

người lao động
Công tác xét duyệt hồ sơ, giải quyết chế độ, chính sách đối với người
lao động nhanh chóng, kịp thời luôn là vấn đề được cán bộ BHXH huyện
Quốc Oai quan tâm hàng đầu. Không để trường hợp nào hưởng sai, hưởng
quá thời hạn.
Cán bộ BHXH Quốc Oai luôn thực hiện nghiêm chỉnh quy trình xét
duyệt hồ sơ, giải quyết chế độ một cách nhanh chóng.
2.6.Công tác chi trả các chế độ BHXH cho người lao động :
Phối hợp chặt chẽ với Kho bạc và Ngân hàng NN&PTNT Quốc Oai,
hàng tháng tổ chức cấp phát chi trả cho khoảng trên 4.000 lượt người với tổng

18


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

số tiền là trên 7 tỷ đồng không để trùng, sót đối tượng. Đảm bảo an toàn tuyệt
đối tiền mặt không để nhầm lẫn mất mát.
Bảng 4: Công tác chi trả các chế độ BHXH tại BHXH huyện Quốc Oai
Đơn vị: Triệu đồng
STT

Số tiền chi trả

Chế độ

Năm 2009
1

Lương hưu

2

TNLĐ-BNN

3

Hưu trí

4

ÔĐ-TS-DSPHSK
Tổng cộng

Năm 2010

47.907,2

52.043,3

64,9

100,2

24.955,5

31,7

2.242,6

3.376,8

75.170,2

55.552

Nguồn: Bộ phận kế toán BHXH huyện Quốc Oai
Trong năm 2009 đã chi cho 1.202 lượt người hưởng chế độ ốm đau,
thai sản, dưỡng sức với số tiền là: 2.242.632.638 đồng.
Hàng năm quản lý và thực hiện BHYT cho trên 82 ngàn người tham
gia BHYT, phối hợp với Bệnh viện đa khoa Quốc Oai tổ chức tốt công tác
chăm sóc sức khoẻ ban đầu, khám và điều trị cho trên 53 ngàn lượt người đến
khám chữa bệnh. Tổ chức giám định chặt chẽ, đảm bảo quyền lợi cho người
bệnh là đối tượng BHYT với số tiền chi gần 13 tỷ đồng mỗi năm, tạo nhiều
thuận lợi cho người tham gia BHYT khi đi khám, chữa bệnh. Chấp hành
nghiêm chỉnh pháp lệnh kế toán thống kê, quản lý chặt chẽ các tài khoản,
chứng từ kế toán, sử dụng có hiệu quả các tài sản, trang thiết bị do trên cấp và
tự tiết kiệm mua sắmCông tác quản lý, sử dụng quỹ BHXH
2.7.Công tác quản lý lưu trữ hồ sơ về BHXH
Hồ sơ, chứng từ là các tài liệu quan trọng để thực hiện các chế độ chính
sách và phục vụ cho công tác thanh tra, kiểm tra của các cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền. Nhận thức đúng tầm quan trọng của nó, ngay từ ngày đầu thành
lập đơn vị đã đầu tư nhiều công sức cho việc kiện toàn hồ sơ đối tượng bằng
hình thức tiếp nhận của đối tượng và đề nghị cấp trên sao lục đến nay toàn bộ
đối tượng thụ hưởng BHXH-BHYT đều có hồ sơ, chứng từ lưu giữ tại BHXH
huyện. Hồ sơ, chứng từ được lưu giữ an toàn và khoa học theo từng nghiệp vụ
chuyên môn dễ tìm, dễ thấy và dễ lấy.
19

Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

2.8.Công tác kiểm tra tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH
và việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH
Bảo hiểm xã hội Quốc Oai luôn xác định kiểm tra là một nhiệm vụ quan
trọng, với mục tiêu làm tốt công tác thu, chi và thực hiện chế độ chính sách để
khắc phục hạn chế sai sót thấp nhất. Từ đó không để xảy ra trường hợp tiêu
cực làm thất thoát tiền của nhà nước. Trong công tác kiểm tra luôn chú trọng
tới công tác tiếp dân và giải quyết đơn thư, khi đối tượng trực tiếp hỏi hoặc có
đơn thư. Phân công lãnh đạo trực tiếp tiếp dân và trả lời các đơn thư của đối
tượng, kịp thời phân loại để giải quyết theo thẩm quyền một cách nhanh nhất
và chính xác, giúp đối tượng hiểu đầy đủ về các chế độ, chính sách. Chính vì
vậy suốt 15 năm không có đơn thư khiếu nại tồn đọng hoặc vượt cấp.
BHXH huyện Quốc Oai đã phối hợp chặt chẽ với các phòng, ban chức
năng của tỉnh, huyện, UBND các xã, chủ sử dụng lao động để kiểm tra việc
thực hiện chế độ chính sách BHXH trên địa bàn nhằm đảm bảo quyền lợi cho
người tham gia BHXH, kiểm tra công tác thanh quyết toán, chi phí khám
chữa bệnh tại Bệnh viện.
Kiểm tra công tác đối chiếu chi trả trợ cấp BHXH ở 21/21 xã, Thị trấn.
Phối hợp với bệnh viện huyện kiểm tra các đối tượng nằm điều trị nội trú tại
các khoa để nghe sự phản ánh về công tác phục vụ KCB có gì khiếm khuyết
để khắc phục.
2.9. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về BHXH
Nhằm thực hiện đúng những quy định về pháp luật BHXH, trong
những năm qua BHXH huyện Quốc Oai luôn coi trọng công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo về BHXH. Qua đó đảm bảo công bằng giữa các đối tượng

tham gia BHXH.
Năm 2010, cơ quan BHXH huyện Quốc Oai đã phối hợp với thanh tra
lao động thành phố Hà Nội tiến hành thanh tra, phát hiện sai phạm về việc
đóng BHXH cho người không có quan hệ lao động tại một số công ty trên địa
bàn huyện.

20


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

CHƯƠNG III- NHẬN XÉT VÀ KHUYẾN NGHỊ
3.1. Nhận xét
3.1.1. Những kết quả đạt được
Qua những phân tích ở trên, ta thấy BHXH huyện Quốc Oai đã thực
hiện tốt theo chức năng, nhiệm vụ của cơ quan BHXH cấp quận (huyện).
Với điều kiện còn nhiều khó khăn nhưng cán bộ BHXH huyện Quốc
Oai đã luôn cố gắng để hoàn thành nhiệm vụ, kế hoạch được giao; số đơn vị,
số lao động tham gia và số thu BHXH ngày càng tăng lên. Năm 2008 mới có
154 đơn vị SDLĐ tham gia cho 4820 NLĐ với số thu là 15.284 (trđ), đến năm
2010 số đơn vị SDLĐ tham gia cho 6507 NLĐ với số thu là 34.234 (trđ).
Công tác tuyên truyền phổ biến chính sách BHXH và những văn bản
quy định bắt buộc đối với người tham gia BHXH được kết hợp với các chế tài
xử lý vi phạm BHXH được giao đến từng cơ quan, đơn vị, phường xã,... nên
số người tham gia BHXH đã tăng lên rất nhiều.
Không những thế BHXH huyện Quốc Oai còn luôn tiến hành chi trả
kịp thời, đầy đủ cho đối tượng hưởng các chế độ, chính sách về BHXH. Năm
2009 chi trả lương hưu, trợ cấp cho 4.020 người với số tiền 72.902 (trđ), chi

khám chữa bện với số tiền 5.104 (trđ). Năm 2010 chi trả lương hưu, trợ cấp
với số tiền 83.741 (trđ), chi khám chữa bệnh với số tiền 8.107 (trđ),…Qua đó
giúp người lao động thêm tin tưởng vào chính sách của Đảng và Nhà nước.
3.1.2. Những mặt còn hạn chế
Bên cạnh những thành tựu đó thì BHXH huyện Quốc Oai cũng còn một
số mặt còn hạn chế cần khắc phục như vẫn để xảy ra tình trạng nợ đọng
BHXH, một số doanh nghiệp chưa thực hiện tốt việc đóng BHXH cho người
lao động như chậm đóng, đóng với mức tiền lương tiền công thấp hơn thực tế
như công ty cổ phần đầu tư SICO với số tiền hơn 325 triệu đồng (năm 2010),
Công ty cổ phần thương mại Thịnh Lâm với số tiền gần 100 triệu đồng (năm
2010),…
Thực tế trên cũng phản ánh thực trạng số cán bộ BHXH còn thiếu, một
cán bộ theo dõi quá nhiều đơn vị SDLĐ nên chưa thật sát sao và chưa đem lại
hiệu quả cao.

21


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

3.2. Khuyến nghị
Để khắc phát huy những ưu điểm và hạn chế những mặt tồn tại trong
việc thực hiện chế độ BHXH ở BHXH huyện Quốc Oai, em xin đưa ra một số
khuyến nghị đối với cơ quan BHXH huyện Quốc Oai như sau:
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền chính sách
BHXH
BHXH là một lĩnh vực ảnh hưởng đến nhiều người, nhiều tầng lớp
trong cộng đồng xã hội, cho nên công tác thông tin tuyên truyền BHXH là vô

cùng cần thiết. Công tác tuyên truyền là công cụ, cầu nối giữa cơ quan BHXH
với các cơ quan, đơn vị tham gia BHXH, là con đường ngắn nhất đưa chính
sách BHXH đến được với mọi tầng lớp nhân dân. Hoạt động tuyên truyền đạt
hiệu quả cao sẽ giúp cho NLĐ, NSDLĐ nhận thức được tầm quan trọng của
BHXH để tự giác tham gia từ đó mở rộng được đối tượng tham gia, tăng
nguồn thu cho quỹ BHXH, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHXH.
Thứ hai, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ BHXH
BHXH huyện Quốc Oai cần sắp xếp tổ chức cán bộ theo hướng chuyên
sâu, cần phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng bộ phận,
từng cá nhân và phải chịu trách nhiệm trực tiếp với Giám đốc cơ quan BHXH.
Số cán bộ công nhân viên trong cơ quan BHXH huyện Quốc Oai còn
mỏng so với số người tham gia BHXH toàn huyện. Mỗi người phải phụ trách
một khối lượng công việc khá lớn nên cần có kế hoạch thực hiện một cách cụ
thể, khoa học, chi tiết.
Thứ ba, tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật
Đối với bất kỳ cơ quan nào, muốn nâng cao hiệu quả của công việc thì cần
phải tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị để phục vụ cho công
việc. Hiện tại, cơ quan BHXH huyện Quốc Oai vẫn còn thiếu nhiều trang thiết
bị phục vụ cho công việc. Do vậy tăng cường cơ sở vật chất theo hướng hiện
đại hóa là yêu cầu cấp thiết hiện nay nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đảm
bảo thông tin được cập nhật kịp thời, chính xác.
Tính đến cuối năm 2010, cơ quan BHXH huyện Quốc Oai có 13 máy tính để bàn
nhưng đa số các máy này đều quá cũ, cấu hình thấp nên thường gặp lỗi khi thao tác.

22


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

PHẦN II
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP

23


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ
BHXH VÀ CÔNG TÁC THU BHXH
1.1. Một số vấn đề lý luận chung về BHXH
0.0.1 Khái niệm BHXH
Theo Luật BHXH số 71/2006/ QHH ngày 29 tháng 06 năm 2006 của
Quốc hội nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam thì: “ Bảo hiểm xã
hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao
động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động
- bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết..., trên cơ sở
đóng góp và sử dụng một quỹ tài chính tập trung, nhằm đảm bảo ổn định đời
sống cho họ và an toàn xã hội.”
Khái niệm BHXH phản ánh bản chất của BHXH. Đó là sự đảm bảo lợi
ích của người lao động khi tham gia vào BHXH trong những trường hợp phát
sinh các nhu cầu về bảo hiểm. Nó cùng với các chính sách an toàn lao động
khác hình thành nên một mạng lưới an toàn trong xã hội để bảo vệ cho người
lao động khi họ gặp phải những rủi ro hay rơi vào tình trạng không còn nguồn
thu nhập thì có những khoản trợ cấp nhất định để sinh sống.
0.0.2 Vai trò của BHXH
- Đối với Người lao động:

BHXH góp phần ổn định đời sống của người lao động tham gia BHXH,
những người tham gia BHXH sẽ được thay thế hoặc bù đắp một phần thu
nhập khi họ bị suy giảm, mất khả năng lao động, mất việc làm, chết.
Vì vậy, chính sách BHXH đã góp phần làm cho NLĐ ngày càng yêu
nghề hơn, gắn bó với công việc, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình,
cộng đồng hơn; kích thích họ hăng say tham gia sản xuất, gắn kết NSDLĐ với
NLĐ lại gần nhau hơn. Từ đó nâng cao năng suất lao động, tăng sản phẩm xã
hội góp phần nâng cao chính cuộc sống của những người tham gia BHXH.
- Đối với Người sử dụng lao động:
Thực tế trong lao động sản xuất, NLĐ và NSDLĐ vốn có những mâu
thuẫn nhất định về lợi ích như TL-TC, thời hạn lao động.... Và khi rủi ro xảy
ra, nếu không có sự giúp đỡ của BHXH thì có thể dẫn đến tranh chấp giữa
NLĐ và NSDLĐ. Vì vậy, BHXH góp phần điều hòa, hạn chế các mâu thuẫn
24


Khoa Bảo hiểm - Đại học LĐXH

GVHD: ThS Lục Mạnh Hiển

đó; tạo ra môi trường làm việc ổn định cho NLĐ; tạo sự ổn định cho chủ
SDLĐ trong công tác quản lý. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả năng suất
lao dộng của DN.
- Đối với Nhà Nước:
BHXH góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội. Qũy
BHXH được sử dụng để chi trả các chế độ BHXH cho người lao động và gia
đình họ, phần nhàn rỗi được đầu tư vào các hoạt động sản xuất, kinh doanh để
bảo tồn và tăng trưởng quỹ.
BHXH góp phần làm giảm bớt gánh khoảng cách giữa những người giàu
và người nghèo, góp phần bảo đảm sự công bằng xã hội.

BHXH là trụ cột của hệ thống ASXH, góp phần điều tiết các chính sách,
các chương trình ASXH của mỗi quốc gia. Khi BHXH phát triển, số đối
tượng tham gia và hưởng BHXH được mở rộng sẽ góp phần nâng cao đời
sống của người lao động nói riêng và dân cư nói chung, từ đó sẽ góp phần làm
giảm số đối tượng được hưởng các chính sách ASXH khác như ưu đãi xã hội,
cứu trợ xã hội và làm giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước.
0.1 Một số vấn đề về công tác thu BHXH
0.1.1 Khái niệm thu BHXH
Thu BHXH luôn gắn với quyền lực của Nhà nước bằng hệ thống pháp
luật. Vì vậy ta có thể hiểu:
Thu BHXH là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình bắt buộc các
đối tượng phải đóng BHXH theo mức phí quy định hoặc cho phép một số đối
tượng được tự nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức đóng
phù hợp với thu nhập của mình. Trên cơ sở đó hình thành một quỹ tiền tệ tập
trung nhằm mục đích bảo đảm cho các hoạt động BHXH.
Thu BHXH thực chất là quá trình phân phối lại một phần thu nhập của
các đối tượng tham gia BHXH, phân phối và phân phối lại một phần của cải
của xã hội dưới dạng giá trị, nhằm giải quyết hài hòa các mặt lợi ích kinh tế,
góp phần đảm bảo sự công bằng xã hội.
0.1.2 Vai trò của công tác thu BHXH
Quỹ BHXH hiện đang được thực hiện nhằm đạt mục tiêu là một quỹ
độc lập với NSNN, nhằm đảm bảo về tài chính để chi trả các chế độ BHXH
cho NLĐ. Vì thế, công tác thu BHXH ngày càng trở thành khâu quan trọng và
25