Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty TNHH MTV cao su quảng ngãi
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.93 MB, 178 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
-----------------------------
LƯƠNG THỊ THÚY DIỄM
TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN
TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH MTV CAO SU
QUẢNG NGÃI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
-----------------------------
LƯƠNG THỊ THÚY DIỄM
TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
TẠI CÔNG TY TNHH MTV CAO SU
QUẢNG NGÃI
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. TRẦN ANH HOA
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty
TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi dưới
sự hướng dẫn khoa học của TS. Trần Anh Hoa. Các số liệu, kết quả trong luận văn
là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.
Tác giả luận văn
Lương Thị Thúy Diễm
MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC SƠ ĐỒ
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................. 01
2. Công trình nghiên cứu có liên quan............................................................... 02
3. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 06
4. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................ 06
5. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu .................................................................. 07
6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 07
7. Những đóng góp mới của đề tài .................................................................... 08
8. Kết cấu của đề tài........................................................................................... 08
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VÀ TỔ CHỨC KẾ
TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP ................................................ 09
1.1. Kế toán quản trị ............................................................................................. 09
1.1.1. Quá trình ra đời và phát triển của kế toán quản trị ................................... 09
1.1.1.1. Trên thế giới ............................................................................................... 09
1.1.1.2. Tại Việt Nam .............................................................................................. 10
1.1.2. Khái niệm kế toán quản trị .......................................................................... 11
1.1.3. Vai trò của kế toán quản trị ......................................................................... 12
1.1.4. Nội dung và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị ................................. 13
1.1.5. Một số nội dung cơ bản của kế toán quản trị ............................................. 15
1.1.5.1. Dự toán ....................................................................................................... 15
1.1.5.2. Hệ thống kế toán chi phí ............................................................................ 18
1.1.5.3. Kế toán trách nhiệm ................................................................................... 22
1.1.5.4. Thiết lập thông tin kế toán quản trị phục vụ việc ra quyết định ................ 24
1.2. Tổ chức công tác kế toán quản trị ................................................................ 25
1.2.1. Tổ chức thu thập thông tin .......................................................................... 25
1.2.2. Tổ chức phân loại và xử lý thông tin .......................................................... 25
1.2.3. Tổ chức cung cấp thông tin ......................................................................... 26
1.2.4. Tổ chức bộ máy kế toán ............................................................................... 27
1.2.5. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin ...................................................... 28
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán quản trị trong
doanh nghiệp.......................................................................................................... 28
1.3.1. Quy mô của doanh nghiệp ........................................................................... 28
1.3.2. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ................... 29
1.3.3. Trình độ quản lý của doanh nghiệp ............................................................ 29
1.4. Một số bài học kinh nghiệm trong tổ chức công tác kế toán quản trị đối với
doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................................................................................... 29
1.4.1. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa ..................................................... 29
1.4.2. Tổ chức công tác kế toán quản trị đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa trên thế
giới .......................................................................................................................... 31
1.4.3. Tổ chức công tác kế toán quản trị đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt
Nam ......................................................................................................................... 32
1.4.4. Bài học kinh nghiệm để tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty
TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi .......................................................................... 33
Kết luận chương 1 ................................................................................................. 34
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG
TY TNHH MTV CAO SU QUẢNG NGÃI ......................................................... 35
2.1. Giới thiệu khái quát về Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi .......... 35
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ............................................................. 35
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Công ty .......................................................... 35
2.1.2.1. Chức năng .................................................................................................. 35
2.1.2.2. Nhiệm vụ .................................................................................................... 35
2.1.3. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh .................................................. 36
2.1.3.1. Loại hình kinh doanh ................................................................................. 36
2.1.3.2. Thị trường đầu vào và thị trường đầu ra .................................................... 36
2.1.3.3. Quy mô và đặc điểm vốn kinh doanh ........................................................ 37
2.1.3.4. Quy mô và đặc điểm của lao động ............................................................. 37
2.1.4. Đặc điểm tổ chức sản xuất và tổ chức bộ máy quản lý .............................. 38
2.1.4.1. Đặc điểm tổ chức sản xuất tại Công ty ...................................................... 38
2.1.4.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty ........................................... 40
2.1.5. Tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi .. 42
2.1.5.1. Tổ chức bộ máy kế toán ............................................................................. 42
2.1.5.2. Chính sách, chế độ kế toán được áp dụng tại Công ty ............................... 43
2.2. Khảo sát thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV
Cao su Quảng Ngãi................................................................................................ 45
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ......................................................................................... 45
2.2.2. Quá trình khảo sát........................................................................................ 45
2.2.3. Kết quả khảo sát ........................................................................................... 46
2.3. Thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV Cao su
Quảng Ngãi ............................................................................................................ 47
2.3.1. Tổ chức hệ thống thông tin kế toán phục vụ chức năng hoạch định ........ 47
2.3.2. Tổ chức hệ thống kế toán chi phí phục vụ chức năng tổ chức điều hành 50
2.3.3. Tổ chức hệ thống thông tin kế toán phục vụ chức năng kiểm soát ........... 53
2.3.4. Tổ chức hệ thống thông tin kế toán phục vụ chức năng ra quyết định .... 54
2.4. Đánh giá thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV
Cao su Quảng Ngãi................................................................................................ 55
2.4.1. Ưu điểm ........................................................................................................ 55
2.4.2. Nhược điểm .................................................................................................. 56
2.4.3. Nguyên nhân ................................................................................................ 57
Kết luận chương 2 ................................................................................................. 59
CHƯƠNG 3: TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY
TNHH MTV CAO SU QUẢNG NGÃI ............................................................... 60
3.1. Các quan điểm chung về tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty
TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi ........................................................................ 60
3.1.1. Phù hợp với quy mô, trình độ quản lý của Công ty .................................... 60
3.1.2. Kết hợp chặt chẽ giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị ..................... 60
3.1.3. Bảo đảm cân đối giữa lợi ích và chi phí...................................................... 61
3.2. Giải pháp tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV Cao
su Quảng Ngãi ....................................................................................................... 61
3.2.1. Cơ sở đề xuất giải pháp tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty
TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi .......................................................................... 61
3.2.2. Xác định những nội dung kế toán quản trị cần thực hiện tại Công ty ..... 63
3.2.2.1. Phân loại chi phí theo tính chất ứng xử...................................................... 63
3.2.2.2. Tổ chức hệ thống dự toán ngân sách .......................................................... 63
3.2.2.3. Phân tích biến động chi phí ........................................................................ 74
3.2.2.4. Xây dựng hệ thống kế toán trách nhiệm .................................................... 78
3.2.2.5. Thiết lập thông tin kế toán quản trị phục vụ việc ra quyết định ngắn hạn . 80
3.2.3. Tổ chức công tác kế toán quản trị ............................................................... 81
3.2.3.1. Tổ chức thu thập thông tin ......................................................................... 81
3.2.3.2. Tổ chức phân loại và xử lý thông tin ......................................................... 82
3.2.3.3. Tổ chức cung cấp thông tin ........................................................................ 84
3.2.3.4. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị ................................................................ 85
3.3. Giải pháp hỗ trợ khác .................................................................................... 87
3.3.1. Nâng cao nhận thức và trình độ cho nguồn nhân lực kế toán quản trị ... 87
3.3.2. Ứng dụng công nghệ thông tin vào kế toán quản trị ................................. 88
Kết luận chương 3 ................................................................................................. 89
Kết luận .................................................................................................................. 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Số thứ tự
Từ viết tắt
Diễn giải
1
CNSX
Công nhân sản xuất
2
CNTTSX
Công nhân trực tiếp sản xuất
3
CPNCTT
Chi phí nhân công trực tiếp
4
CPNVLTT
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
5
CPSXC
Chi phí sản xuất chung
6
DNNVV
Doanh nghiệp nhỏ và vừa
7
DNSX
Doanh nghiệp sản xuất
8
DNSXCN
Doanh nghiệp sản xuất công nghiệp
9
ĐSX
Đội sản xuất
10
KTCB
Kiến thiết cơ bản
11
KTQT
Kế toán quản trị
12
KTTC
Kế toán tài chính
13
MTV
Một thành viên
14
NVL
Nguyên vật liệu
15
QLDN
Quản lý doanh nghiệp
16
TL
Tiền lương
17
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
18
TSCĐ
Tài sản cố định
19
UBND
Uỷ ban nhân dân
20
XDCB
Xây dựng cơ bản
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 1.1. Phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................................ 30
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Trang
Sơ đồ 2.1. Quy trình kỹ thuật cây cao su ................................................................ 38
Sơ đồ 2.2. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty .................................................... 40
Sơ đồ 2.3. Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty ...................................................... 42
Sơ đồ 3.1. Các trung tâm trách nhiệm tại Công ty .................................................. 79
Sơ đồ 3.2. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị tại Công ty ........................................ 85
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Những năm gần đây, cùng với sự chuyển biến mạnh mẽ của nền kinh tế thế
giới, nền kinh tế Việt Nam cũng đang trong giai đoạn phát triển rất nhanh và mạnh,
nhất là từ sau việc gia nhập vào tổ chức WTO. Điều này đã đặt các doanh nghiệp
Việt Nam trước những cơ hội và thách thức vô cùng to lớn. Trước tình hình đó, dù
doanh nghiệp có quy mô lớn hay nhỏ thì kế toán với vai trò là công cụ quan trọng
để quản lý kinh tế tài chính cũng đều rất cần có những thay đổi để cung cấp được
những thông tin hữu ích cho người sử dụng. Kế toán quản trị là một bộ phận của kế
toán nhằm cung cấp thông tin cho các nhà quản trị ra các quyết định nên doanh
nghiệp cũng phải xây dựng và tổ chức kế toán quản trị sao cho thích ứng với những
chuyển biến của nền kinh tế nước nhà. Vì thế để nâng cao năng lực cạnh tranh trong
nền kinh tế hội nhập như hiện nay, việc xây dựng nội dung kế toán quản trị phù hợp
cũng như tổ chức công tác kế toán quản trị hiệu quả trong các doanh nghiệp là vấn
đề hết sức cần thiết.
Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi là một doanh nghiệp có quy mô
vừa, vốn chỉ quan tâm đến kết quả kinh doanh cung cấp cho các đối tượng bên
ngoài mà ít quan tâm đến việc xây dựng một hệ thống cung cấp thông tin từ bên
trong để phục vụ cho việc tra quyết định, đồng nghĩa với việc Công ty không tổ
chức công tác kế toán quản trị một cách hệ thống. Những năm qua Công ty luôn
được sự hỗ trợ về rất nhiều mặt từ Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam và các
cấp chính quyền địa phương. Tuy nhiên hiện nay, Công ty đang phải đối mặt với
khá nhiều khó khăn. Những năm gần đây, thời tiết khắc nghiệt đã ảnh hưởng lớn
đến sản lượng vườn cây. Bên cạnh đó, quy mô sản xuất của Công ty còn nhỏ, địa
bàn phân tán đan xen khu dân cư nên việc quản lý đất đai và cây cao su còn phức
tạp; mật độ cây khai thác/ha thấp. Đặc biệt, tình hình thị trường cao su trong những
năm gần đây diễn biến khá phức tạp, giá bán cao su liên tục giảm; trong khi đó, chi
phí đầu vào lại cao. Trước tình hình đó, sắp tới Công ty cần quản lý chặt chẽ và sử
dụng có hiệu quả đất đai đã được giao hoặc cho thuê, cải tiến công tác bảo vệ thực
2
vật, quản lý giống một cách đồng bộ và hiệu quả. Đặc biệt, Công ty cần rà soát lại
toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh, cắt giảm những chi phí không cần thiết nhằm
hạ giá thành sản phẩm. Để làm được những điều này, Công ty cần một hệ thống
thông tin kế toán cung cấp thông tin một cách linh hoạt và hữu ích, giúp các nhà
quản trị ra quyết định được kịp thời và chính xác. Nhận thấy được vấn đề cấp thiết
này, tác giả đã quyết định chọn đề tài “Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công
ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi” làm vấn đề nghiên cứu với mong muốn có
thể đem kết quả nghiên cứu này ứng dụng vào thực tế tại Công ty, góp phần nâng
cao hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh của Công ty trên thị trường.
2. Công trình nghiên cứu có liên quan
Thế giới
Trên thế giới, có rất nhiều công trình nghiên cứu bàn về kế toán quản trị.
Nhưng trong phạm vi của luận văn, tác giả chỉ đề cập đến một số công trình nghiên
cứu về ứng dụng kế toán quản trị trong các DNNVV ở một số nước trên thế giới
trong những năm gần đây. Trong đó có thể kể đến những nghiên cứu sau:
Tác giả Kamilah Ahmad (2012) với công trình nghiên cứu “The Use of
Management Accounting Practices in Malaysian SMES” (tạm dịch: Việc vận dụng
thực hành kế toán quản trị trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Malaysia). Trong
nghiên cứu này, tác giả đã gửi bảng câu hỏi bằng đường bưu điện đến 1.000
DNNVV của Malaysia trong lĩnh vực sản xuất. Kết quả cho thấy hiện nay các
DNNVV sử dụng hệ thống chi phí, hệ thống ngân sách và hệ thống đánh giá hiệu
suất nhiều hơn đáng kể đối với các quyết định hỗ trợ hệ thống và kế toán quản trị
chiến lược; trong đó kế toán quản trị truyền thống được ứng dụng nhiều hơn kế toán
quản trị phức tạp. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng doanh nghiệp vừa sử dụng kế toán
quản trị nhiều hơn doanh nghiệp nhỏ, sự khác biệt quan trọng nhất liên quan đến
việc sử dụng các hệ thống hỗ trợ quyết định và kế toán quản trị chiến lược. Kết quả
cũng cho thấy kế toán quản trị được coi là đóng vai trò rất quan trọng trong việc
quản lý các DNNVV ở Malaysia. Đánh giá hiệu quả hoạt động và kiểm soát hoạt
động là vai trò chính của kế toán quản trị trong việc quản lý các DNNVV.
3
Tác giả Howard M. Armitage, Alan Webb (2013) với công trình nghiên cứu
“The Use of Management Accounting Techniques by Canadian Small and
Medium Sized Enterprises: A Field Study” (tạm dịch: Việc vận dụng các kỹ thuật
kế toán quản trị trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Canada: Một nghiên cứu lĩnh
vực). Trong nghiên cứu, hai tác giả đã tiến hành phỏng vấn 11 doanh nghiệp ở
Canada về mức độ áp dụng các công cụ kế toán quản trị tại các DNNVV và tìm
hiểu nguyên nhân mà một số công cụ kế toán quản trị không được sử dụng. Nghiên
cứu đã cho thấy các DNNVV ở Canada đã khá quan tâm đến công tác kế toán quản
trị nhưng chỉ áp dụng các nội dung và kỹ thuật kế toán quản trị một cách có chọn
lọc mà cụ thể là chỉ tập trung ở một số nội dung và kỹ thuật kế toán quản trị đơn
giản còn một số nội dung và kỹ thuật kế toán quản trị phức tạp và hiện đại thì ít
hoặc hầu như không được áp dụng.
Tác giả Michael Lucas, Malcolm Prowle, Glynn Lowth (2013) với công trình
nghiên cứu “Management Accounting Practices of UK Small – Medium – Sized
Enterprises (SMEs)” (tạm dịch: Thực hành kế toán quản trị của các doanh nghiệp
nhỏ và vừa ở Anh). Trong nghiên cứu, nhóm tác giả đã nghiên cứu 11 công ty và
cho thấy thực trạng là tại các DNNVV, các nhà quản trị thường xuyên đưa ra các
quyết định mà không có hoặc có không đầy đủ sự phân tích hoặc các thông tin tài
chính. Nguyên nhân của thực trạng trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố bên trong
doanh nghiệp như quy mô công ty; giới hạn tài chính như lợi nhuận, dòng tiền hay
khả năng tín dụng; nền tảng và kinh nghiệm của các nhà quản lý cấp cao và các yếu
tố bên ngoài doanh nghiệp như yêu cầu của các bên liên quan; môi trường mà doanh
nghiệp đó hoạt động.
Việt Nam
Ở Việt Nam, dù vẫn còn tương đối mới mẻ và chưa được chú trọng trong các
doanh nghiệp nhưng cũng đã có khá nhiều nghiên cứu về KTQT, giúp làm nền tảng
cho việc tìm hiểu và ứng dụng. Cụ thể có thể kể đến những nghiên cứu sau:
Tác giả Phạm Văn Dược (1997) với luận án tiến sĩ “Phương hướng xây
dựng nội dung và tổ chức vận dụng kế toán quản trị vào các doanh nghiệp Việt
4
Nam”. Như tên đề tài đã nêu rõ, tác giả đã tiến hành nghiên cứu thực trạng vận
dụng kế toán quản trị ở Việt Nam, từ đó đề ra những nội dung kế toán quản trị cần
thực hiện và việc tổ chức vận dụng KTQT vào thực tiễn các doanh nghiệp Việt
Nam. Tuy nhiên nghiên cứu này chỉ đề ra những nội dung và phương hướng áp
dụng, tổ chức KTQT cho tất cả các loại hình doanh nghiệp nói chung mà chưa quan
tâm đến sự khác nhau giữa các ngành nghề, loại hình doanh nghiệp.
Tác giả Phạm Văn Dược, Trần Anh Hoa, Đào Tất Thắng (2007) với đề tài
nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Xây dựng mô hình KTQT vận dụng trong doanh
nghiệp sản xuất công nghiệp”. Trước tiên đề tài này nghiên cứu cơ sở lý luận về
KTQT áp dụng cho DNSXCN. Sau đó, thông qua việc khảo sát 50 DNSXCN, đề tài
đã cho thấy thực trạng là trừ những doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài
thì phần lớn các doanh nghiệp còn lại chưa quan tâm đến công tác KTQT, nếu có thì
cũng rất sơ khai, chỉ mới tập trung vào chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm. Từ
đó đề tài xây dựng mô hình KTQT áp dụng cho các DNSXCN. Tuy nhiên đề tài
cũng chỉ nghiên cứu mô hình chung cho các DNSXCN trong khi mỗi ngành sản
xuất công nghiệp lại có những đặc thù riêng, yêu cầu thông tin KTQT cũng không
giống nhau nên khó có thể áp dụng mô hình này cho tất cả các DNSXCN.
Tác giả Huỳnh Lợi (2008) với luận án tiến sĩ “Xây dựng kế toán quản trị
trong doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam”. Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận
về KTQT cũng như KTQT trong DNSX ở một số nước trên thế giới, từ đó rút ra bài
học kinh nghiệm cho Việt Nam. Sau đó tác giả tiến hành khảo sát công tác KTQT ở
250 DNSX và đã đánh giá được thực trạng của các DNSX ở Việt Nam là: KTQT
chưa được quan tâm đúng mức, KTQT chưa phù hợp với đặc điểm doanh nghiệp và
môi trường sản xuất kinh doanh chưa đủ điều kiện khách quan để phát triển vai trò
của KTQT trong sản xuất. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề ra những giải pháp nhằm xây
dựng KTQT cho các DNSX ở Việt Nam.
Tác giả Phạm Ngọc Toàn (2010) với luận án tiến sĩ “Xây dựng nội dung và
tổ chức KTQT cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam”. Trong luận án này,
tác giả đã khảo sát 236 doanh nghiệp từ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, tác giả
5
đã nhận thấy thực trạng là: người làm công tác kế toán trong các doanh nghiệp này
chỉ quan tâm đến công tác KTTC, ít quan tâm đến công tác KTQT. Đối với các
doanh nghiệp có tổ chức công tác KTQT thì nội dung áp dụng chưa nhiều và còn
lạc hậu, yêu cầu thông tin KTQT còn sơ khai, nhà quản trị hạn chế về trình độ, báo
cáo quản trị chưa đầy đủ, công nghệ thông tin chưa tích hợp với KTQT. Từ thực
trạng này, tác giả cũng đã đề xuất những nội dung và tổ chức KTQT phù hợp với
các DNNVV của Việt Nam. Tuy nhiên mô hình này chỉ dừng lại ở việc áp dụng cho
các DNNVV cũng như chưa đi vào xây dựng mô hình riêng cho các DNNVV trong
các ngành nghề kinh doanh khác nhau.
Trong những năm gần đây, KTQT tiếp tục là đề tài được đề cập đến khá
nhiều trong các nghiên cứu. Cụ thể có thể kể đến những nghiên cứu sau đây:
+ Tác giả Trương Thị Thúy Hằng (2010) với đề tài “Xây dựng kế toán
quản trị trong doanh nghiệp chế biến thủy sản tại thành phố Cần Thơ”, Tác giả Võ
Thị Hồng Diễm (2010) với đề tài “Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại các công
ty thương mại dịch vụ vi tính tại thành phố Hồ Chí Minh”.
+ Tác giả Trần Tuấn Phong (2011) đã nghiên cứu về “Hoàn thiện hệ
thống kế toán quản trị tại công ty cổ phần Đồng Tâm”.
+ Tác giả Hồ Nam Phương (2012) với đề tài “Vận dụng kế toán quản trị
trong các doanh nghiệp sản xuất gạch ngói tỉnh Bình Dương”.
+ Tác giả Nguyễn Thị Phúc Loan (2013) với đề tài “Ứng dụng kế toán
quản trị tại các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên”, Tác giả
Nguyễn Thị Thi Thơ (2013) với đề tài "Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công
ty TNHH giống cây trồng Long Hoàng Gia”.
+ Tác giả Nguyễn Thị Thùy Nga (2014) với đề tài “Vận dụng kế toán
quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh
Bình Dương”, Tác giả Trần Thị Yến (2014) với đề tài “Tổ chức công tác kế toán
quản trị tại công ty cổ phần dược phẩm Bidiphar 1”.
Trong các nghiên cứu, các tác giả đều đã đi sâu vào phân tích thực trạng
áp dụng KTQT cho từng doanh nghiệp, từng loại ngành nghề khác nhau. Có thể
6
thấy rằng trong tất cả các nghiên cứu đã nêu, các doanh nghiệp đều chưa tổ chức
hoặc tổ chức công tác KTQT chưa triệt để. Đồng thời, các tác giả cũng nêu bật được
tầm quan trọng của việc tổ chức công tác KTQT đối với hoạt động của các công ty
này và đề xuất các phương hướng, giải pháp nhằm tổ chức và hoàn thiện công tác
KTQT tại các công ty. Tuy nhiên, trong tất cả các nghiên cứu mà tác giả đã khảo sát
qua thì chưa có nghiên cứu nào đề cập đến việc tổ chức công tác KTQT cho Công
ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi vốn là một doanh nghiệp trong ngành trồng,
chăm sóc, khai thác và kinh doanh cao su. Vận dụng và kế thừa những nghiên cứu
trước, trong luận văn này tác giả mong muốn sẽ đi sâu vào việc phân tích, đánh giá
cũng như tổ chức công tác KTQT tại Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi,
giúp Công ty có những phương hướng và giải pháp thiết thực nhằm xây dựng một
hệ thống thông tin KTQT hữu ích, hỗ trợ các nhà quản lý Công ty trong việc điều
hành, kiểm soát Công ty cũng như trong việc ra quyết định.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung: Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV
Cao su Quảng Ngãi.
Mục tiêu cụ thể:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về kế toán quản trị.
- Quan sát, phân tích thực tế công tác kế toán và kế toán quản trị của Công ty
TNHH MTV Cao Su Quảng Ngãi.
- Đề ra một số giải pháp mang tính khả thi, ứng dụng nhằm tổ chức công tác
kế toán quản trị tại Công ty, góp phần hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán, hỗ trợ
nhà quản lý Công ty ra quyết định và nâng cao hiệu quả hoạt động cho Công ty.
4. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, đề tài sẽ đề ra và giải quyết những câu hỏi
nghiên cứu sau:
Câu hỏi số 1: Vì sao phải tổ chức hệ thống kế toán quản trị trong một doanh
nghiệp mà cụ thể là đối với Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi? Những nội
dung cơ bản của kế toán quản trị là gì? Trên thế giới và Việt Nam đã có những bài
7
học kinh nghiệm nào về tổ chức công tác kế toán quản trị đối với doanh nghiệp nhỏ
và vừa?
Câu hỏi số 2: Thực trạng công tác kế toán và kế toán quản trị tại Công ty
TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi như thế nào? Những mặt nào đã làm được và
những mặt nào chưa làm được? Nguyên nhân của thực trạng này?
Câu hỏi số 3: Để tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV
Cao su Quảng Ngãi cần thực hiện những nội dung và có những giải pháp hỗ trợ
nào?
5. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của luận văn bao gồm phạm vi về không gian và thời
gian:
- Phạm vi không gian: tại Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi.
- Phạm vi thời gian: từ tháng 02/2015 đến tháng 10/2015.
Đối tượng nghiên cứu là thực tế công tác kế toán và kế toán quản trị tại Công
ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi. Cụ thể đối tượng nghiên cứu của luận văn bao
gồm những nội dung cơ bản nhất về kế toán quản trị như: dự toán, hệ thống kế toán
chi phí, kế toán trách nhiệm, thiết lập thông tin kế toán quản trị phục vụ việc ra
quyết định.
6. Phương pháp nghiên cứu
Trong luận văn này, tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính
thông qua một số kỹ thuật nghiên cứu như sau:
- Phương pháp thu thập, tổng kết: dùng để thu thập, tổng kết những tài liệu,
lý thuyết, cơ sở lý luận đã có về kế toán quản trị.
- Phương pháp quan sát, thu thập, phân tích: dùng để quan sát tình hình hoạt
động tại Công ty cũng như thu thập, phân tích các dữ liệu thứ cấp từ sổ sách, chứng
từ, các báo cáo kế toán tại Công ty từ đó nắm bắt được thực trạng công tác kế toán
cũng như kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi.
- Phương pháp so sánh, đối chiếu: dùng để so sánh, đối chiếu thực trạng công
tác kế toán quản trị tại Công ty với những cơ sở lý luận về kế toán quản trị, từ đó
8
nhận biết được những nội dung kế toán quản trị đã làm được và chưa làm được tại
Công ty.
- Phương pháp phỏng vấn, khảo sát: dùng để phỏng vấn, khảo sát những
người quản lý và nhân viên trong Công ty về thực trạng cũng như nguyên nhân thực
trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty. Điều này giúp tác giả nhận định rõ hơn
về thực trạng cũng như những nguyên nhân để đề ra được giải pháp mang tính khả
thi, ứng dụng cao nhất.
- Phương pháp phân tích, suy luận: từ thực trạng và những nguyên nhân tìm
hiểu được, đề ra những giải pháp có tính khả thi, có thể ứng dụng tại Công ty.
7. Những đóng góp mới của đề tài
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH
MTV Cao su Quảng Ngãi.
- Đề ra những giải pháp khả thi, mang tính ứng dụng nhằm tổ chức công tác
kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV Cao su Quảng Ngãi. Đây là một đề tài
giúp một công ty chuyên về trồng, chăm sóc, khai thác và kinh doanh cao su xây
dựng những nội dung cần thiết và tổ chức KTQT nhằm hoàn thiện hệ thống thông
tin kế toán, nâng cao tính hiệu quả trong việc ra quyết định cũng như trong hoạt
động của công ty. Đây cũng sẽ là cơ hội giúp các doanh nghiệp trồng, chăm sóc,
khai thác và kinh doanh cao su khác có cái nhìn đúng đắn hơn về vai trò của công
tác KTQT trong doanh nghiệp và có thêm gợi ý cho các công ty này nếu muốn tổ
chức công tác KTQT cho doanh nghiệp mình.
8. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài có bố cục ba chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị và tổ chức kế toán quản trị trong
doanh nghiệp
Chương 2: Thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV
Cao su Quảng Ngãi
Chương 3: Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH MTV Cao
su Quảng Ngãi
9
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VÀ TỔ CHỨC
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
1.1.1. Quá trình ra đời và phát triển của kế toán quản trị
1.1.1.1. Trên thế giới
Trên thế giới, kế toán quản trị đã trải qua bốn giai đoạn phát triển. Mỗi giai
đoạn có những nội dung tương ứng khác nhau (Đoàn Ngọc Quế và cộng sự, 2013).
Giai đoạn 1: Trước năm 1950
Sau cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, những nền tảng cho sự ra đời
của kế toán quản trị đã xuất hiện. Khoa học kỹ thuật phát triển mạnh mẽ, hoạt động
kinh doanh trở nên phức tạp và công việc của kế toán bùng nổ đáng kể. Điều này
bắt buộc người làm công tác kế toán phải biết đơn giản hóa thông tin, cung cấp
thông tin kịp thời để kiểm soát chi phí và định giá bán sản phẩm, đồng thời người
chủ kinh doanh đã biết sử dụng dữ liệu kinh tế trong quá khứ để lập dự toán cho kỳ
hoạt động kế tiếp. Tuy lúc này thuật ngữ “kế toán quản trị” chưa xuất hiện nhưng nó
được tiềm ẩn trong thuật ngữ “kế toán chi phí”, và chỉ mới dừng lại ở nội dung tính
toán chi phí, xác định giá thành, kiểm soát tình hình tài chính doanh nghiệp.
Giai đoạn 2: Từ năm 1956 đến cuối năm 1980
Từ năm 1956 đến cuối năm 1980 là giai đoạn đánh dấu cho sự ra đời của kế
toán quản trị, nhiều công cụ kế toán quản trị đã được phát triển. Nội dung của kế
toán quản trị hướng đến việc cung cấp thông tin cho hoạt động lập kế hoạch và
kiểm soát của nhà quản trị thông qua việc sử dụng các kỹ thuật như phân tích để ra
quyết định và kế toán trách nhiệm. Tuy nhiên kế toán quản trị trong giai đoạn này
chỉ là sự định hình các nội dung kế toán quản trị đã có từ trước cũng như chỉ hướng
đến việc giải quyết những vấn đề truyền thống như tăng lợi nhuận và tăng tính hiệu
quả mà chưa quan tâm đến những yếu tố bên ngoài doanh nghiệp. Điều này đã
khiến cho kế toán quản trị chưa phát huy được hết vai trò của mình.
10
Giai đoạn 3: Từ năm 1980 đến cuối năm 1995
Đây là giai đoạn phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật, sự toàn cầu hóa
của nền kinh tế và sự cạnh tranh quyết liệt giữa các doanh nghiệp,… Trước bối cảnh
đó, kế toán quản trị đòi hỏi phải có sự đổi mới để thích nghi với môi trường kinh
doanh mới, làm sao để phục vụ tốt nhất cho các chức năng của nhà quản trị. Chính
điều này đã buộc kế toán quản trị trở thành một bộ phận độc lập với kế toán tài
chính, hình thành nên ngành kế toán quản trị riêng biệt. Kế toán quản trị giai đoạn
này tập trung vào việc làm giảm hao phí nguồn lực sử dụng trong quá trình hoạt
động sản xuất kinh doanh thông qua việc sử dụng những kỹ thuật phân tích quá
trình và chuyển từ kế toán chi phí sang quản trị chi phí.
Giai đoạn 4: Từ năm 1995 đến nay
Trong giai đoạn này, kế toán quản trị hướng đến việc tạo ra giá trị bằng cách
sử dụng hiệu quả các nguồn lực thông qua việc sử dụng các kỹ thuật đánh giá các
yếu tố tạo nên giá trị cho khách hàng, giá trị cho cổ đông, sự thay đổi trong quy
trình hoạt động kinh doanh nội bộ và học hỏi – phát triển.
Ngày nay, kế toán quản trị là một công cụ hỗ trợ đắc lực cho chiến lược của
các doanh nghiệp vì kế toán quản trị không những đóng góp vào việc xây dựng và
thực hiện chiến lược thông qua việc lập các kế hoạch ngắn, dài hạn và kiểm soát
việc sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp có hiệu quả hay không; mà kế toán quản
trị còn đóng góp vào việc cải thiện lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị
trường thông qua việc hạ thấp chi phí và tạo ra những sản phẩm khác biệt.
1.1.1.2. Tại Việt Nam
Giai đoạn trước năm 1986
Đây là giai đoạn mà ở Việt Nam hiện diện một cơ chế kinh tế kế hoạch hóa
tập trung bao cấp với thành phần chủ yếu là các đơn vị kinh tế của Nhà nước. Nhà
nước can thiệp sâu sắc vào mọi hoạt động của các đơn vị kinh tế này bằng hệ thống
chỉ tiêu pháp lệnh, hoàn toàn không có thị trường hay cạnh tranh. Các đơn vị kinh tế
hoạt động theo các chỉ tiêu kinh tế, tài chính do Nhà nước quy định. Do đó hệ thống
kế toán của các đơn vị chỉ mang đặc điểm của kế toán tài chính với nội dung cung
11
cấp thông tin kinh tế, tài chính phục vụ cho mục đích kiểm tra, giám sát tình hình
thực hiện các chỉ tiêu kinh tế, tài chính của Nhà nước đối với các đơn vị này.
Giai đoạn từ năm 1986 đến năm 1991
Từ năm 1986, Việt Nam tiến hành đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, chuyển từ
cơ chế quản lý kinh tế tập trung bao cấp sang cơ chế kinh tế kế hoạch hóa theo
phương thức hạch toán kinh doanh Xã hội Chủ nghĩa. Điều này đã bước đầu tạo ra
những thay đổi trong chính sách kế toán của Việt Nam. Hệ thống báo cáo của các
đơn vị kinh tế đã giảm dần tính bắt buộc mà thay vào đó có tính hướng dẫn về các
báo cáo phục vụ các chức năng quản trị. Tuy nhiên do vẫn chịu ảnh hưởng nặng nề
của kế toán thời kỳ tập trung, bao cấp nên vẫn chưa hội tụ đủ những điều kiện để kế
toán quản trị ra đời.
Giai đoạn từ năm 1991 đến nay
Từ năm 1991 đến nay, Việt Nam đã tiến hành xây dựng, phát triển và hoàn
thiện cơ chế kinh tế thị trường. Cơ cấu các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh
tế khác nhau trở nên cân bằng hơn, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng
trở nên gay gắt. Điều này buộc nước ta phải thay đổi chính sách kế toán cho phù
hợp với xu thế mới của thời đại. Kế toán quản trị chính thức được công nhận trong
Luật Kế toán Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 17/06/2003, tiếp theo đó là
việc cho ra đời Thông tư 53/2006/TT – BTC về việc hướng dẫn kế toán quản trị
trong doanh nghiệp. Kế toán quản trị bắt đầu trở thành nhu cầu bức thiết đối với
hoạt động của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
1.1.2. Khái niệm kế toán quản trị
Trên thế giới, kế toán quản trị có một bề dày lịch sử khá lâu đời nên các khái
niệm về kế toán quản trị cũng rất phong phú.
Theo Liên đoàn kế toán quốc tế công bố trong tài liệu tổng kết các khái niệm
kế toán quản trị trên thế giới năm 1998 trích trong Huỳnh Lợi (2008): “Kế toán
quản trị được xem như là một quy trình định dạng, kiểm soát, đo lường, tổng hợp,
phân tích, trình bày, giải thích và truyền đạt thông tin tài chính, thông tin phi tài
chính liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp cho những nhà quản trị thực hiện
12
hoạch định, đánh giá, kiểm soát, điều hành hoạt động tổ chức nhằm đảm bảo sử
dụng có trách nhiệm, hiệu quả nguồn lực kinh tế của doanh nghiệp”.
Theo từ điển thuật ngữ kế toán của Mỹ trích trong Phạm Văn Dược, Trần
Văn Tùng (2011): “Kế toán quản trị là một hệ thống kế toán thu thập, xử lý và cung
cấp những thông tin cho các nhà quản trị trong quá trình ra các quyết định liên quan
đến hoạch định và kiểm soát các hoạt động của tổ chức”.
Theo Hiệp hội kế toán viên quản trị Hoa Kỳ trích trong Đoàn Ngọc Quế và
cộng sự (2013): “Kế toán quản trị là quá trình nhận diện, đo lường, tổng hợp, phân
tích, soạn thảo, diễn giải và truyền đạt thông tin được nhà quản trị sử dụng để lập kế
hoạch, đánh giá và kiểm tra trong nội bộ tổ chức và để đảm bảo việc sử dụng hợp lý
và có trách nhiệm đối với các nguồn lực của tổ chức đó”.
Trong khi đó, ở Việt Nam, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà khái niệm kế
toán quản trị hình thành và phát triển chưa được bao lâu. Có thể kể đến khái niệm
về kế toán quản trị tại Khoản 3, Điều 4 của Luật kế toán Việt Nam được Quốc hội
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 17 tháng 06 năm 2003:
“Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài
chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế
toán”.
Như vậy, có khá nhiều khái niệm khác nhau về kế toán quản trị nhưng có thể
rút ra được những điểm chung về kế toán quản trị từ các khái niệm trên như sau:
- Là quá trình thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin (bao gồm
thông tin tài chính và phi tài chính).
- Giúp các nhà quản trị hoạch định, đánh giá, kiểm soát hoạt động bên trong
tổ chức.
- Mục tiêu cuối cùng là sử dụng có hiệu quả các nguồn lực kinh tế của tổ
chức đó.
1.1.3. Vai trò của kế toán quản trị
Từ những khái niệm về kế toán quản trị cho thấy vai trò của kế toán quản trị
tương ứng với từng chức năng của nhà quản trị (Đoàn Ngọc Quế và cộng sự, 2013):
13
- Vai trò của kế toán quản trị phục vụ chức năng hoạch định: là cung cấp
thông tin về tình hình tài chính, tình hình hoạt động của đơn vị, của đối thủ cạnh
tranh, điều kiện thị trường, thị hiếu khách hàng và sáng kiến kỹ thuật,… Thông tin
do kế toán quản trị cung cấp rất quan trọng trong việc truyền đạt và hướng dẫn nhà
quản trị xây dựng kế hoạch ngắn hạn và dài hạn.
- Vai trò của kế toán quản trị phục vụ chức năng tổ chức – điều hành: là
cung cấp thông tin cho việc xây dựng và phát triển một cơ cấu nguồn lực hợp lý
trong doanh nghiệp và những thông tin phát sinh hằng ngày trong doanh nghiệp.
Thông tin do kế toán quản trị cung cấp phải có tác dụng phản hồi về hiệu quả và
chất lượng của các hoạt động đã và đang được thực hiện để giúp nhà quản trị có thể
kịp thời điều chỉnh và tổ chức lại hoạt động của doanh nghiệp.
- Vai trò của kế toán quản trị phục vụ chức năng kiểm soát: là cung cấp
thông tin về tình hình thực tế, thông tin chênh lệch giữa thực tế với dự toán của từng
bộ phận trong doanh nghiệp, giúp cho nhà quản trị kiểm soát được việc thực hiện
các chỉ tiêu dự toán và đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
trong tương lai.
- Vai trò của kế toán quản trị phục vụ chức năng ra quyết định: là thu
thập, xử lý và cung cấp các thông tin liên quan đến các phương án kinh doanh nhằm
giúp cho nhà quản trị lựa chọn phương án tối ưu nhất. Đối với các quyết định có
tính chiến lược, thông tin do kế toán quản trị cung cấp phải hỗ trợ cho nhà quản trị
xác định các mục tiêu của tổ chức và đánh giá các mục tiêu đó có thể thực hiện
được trên thực tế hay không. Đối với các quyết định tác nghiệp, kế toán quản trị
cung cấp những thông tin giúp nhà quản trị ra quyết định về sử dụng các nguồn lực
của tổ chức và giám sát các nguồn lực đó đã và đang được sử dụng như thế nào.
1.1.4. Nội dung và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị
“Nội dung kế toán quản trị là tổng hợp tất cả các mặt, các yếu tố cấu thành
nên kế toán quản trị, thể hiện kết quả của quy trình công việc kế toán quản trị và
phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị là phương tiện để đạt được nội dung kế toán
quản trị” (Huỳnh Lợi, 2008, trang 13).
14
Về nội dung kế toán quản trị thì theo Huỳnh Lợi (2008), nội dung kế toán
quản trị rất rộng và bao gồm hai phần cơ bản sau đây:
Phần thứ nhất: Xây dựng thông tin tiêu chuẩn nội bộ về chi phí, thu nhập,
lợi nhuận hoạt động sản xuất kinh doanh làm cơ sở quản trị quy trình tạo giá trị
trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, như tiêu chuẩn định tính,
định lượng và nhận diện các loại chi phí, thu nhập, lợi nhuận cần thiết trong điều
hành hoạt động sản xuất kinh doanh.
Phần thứ hai: xây dựng thông tin linh hoạt, kịp thời, phù hợp theo phương
thức thực hiện các chức năng quản trị quy trình tạo giá trị trong hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp. Phần này tạo nên những chi tiết, cấu trúc thông tin cụ
thể của nội dung kế toán quản trị bao gồm:
- Thông tin định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh như dự toán giá
bán, dự toán doanh thu, dự toán thu tiền bán hàng, dự toán sản xuất, dự toán chi phí
và cung ứng nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, dự toán vốn đầu tư dài hạn,…
- Thông tin kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh như thông tin chi phí
sản xuất và giá thành sản phẩm, thông tin kết quả hoạt động sản xuất, thông tin kết
quả hoạt động tiêu thụ, thông tin kết quả hoạt động kinh doanh, thông tin kết quả sử
dụng vốn đầu tư dài hạn, thông tin tình hình cân đối nguồn lực kinh tế,…
- Thông tin kiểm soát và đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh như
thông tin về biến động kết quả và nguyên nhân của hoạt động sản xuất, thông tin
biến động kết quả và nguyên nhân của hoạt động tiêu thụ, thông tin biến động kết
quả và nguyên nhân nguồn lực kinh tế sử dụng,…
- Thông tin chứng minh các quyết định quản trị như thông tin phân tích
phương án kinh doanh mới, thông tin phân tích phương án kinh doanh thay thế,
thông tin phân tích giá bán, thông tin phân tích dự án đầu tư dài hạn,…
Về phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị, vì là một bộ phận của hệ thống kế
toán nên kế toán quản trị có những phương pháp đặc trưng của kế toán như phương
pháp chứng từ, phương pháp kiểm kê, phương pháp đánh giá, phương pháp tài
khoản và ghi sổ kép, phương pháp tổng hợp – cân đối,… Bên cạnh đó, kế toán quản
15
trị có những phương pháp kỹ thuật riêng nhằm cung cấp thông tin thực hiện cho các
nhà quản trị như phương pháp phân loại, phương pháp so sánh, phương pháp đồ thị
- biểu đồ, phương pháp tỷ số tài chính, các mô hình kinh tế - tài chính, phương pháp
định lượng, phương pháp phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận,
phương pháp chiết khấu dòng tiền,… (Huỳnh Lợi, 2008).
1.1.5. Một số nội dung cơ bản của kế toán quản trị
1.1.5.1. Dự toán
a. Khái niệm và ý nghĩa của dự toán
“Dự toán là quá trình tính toán chi tiết cho kỳ tới, nhằm huy động và sử dụng
các nguồn lực theo các mục tiêu kế hoạch đề ra trong từng thời kỳ cụ thể” (Phạm
Văn Dược, Trần Văn Tùng, 2011, trang 153).
Theo Huỳnh Lợi (2012), dự toán có một ý nghĩa hết sức quan trọng đối với
hoạt động quản trị doanh nghiệp, được thể hiện qua những vấn đề sau:
- Dự toán là cơ sở để triển khai hoạt động, giám sát hoạt động và đánh giá
chất lượng quản lý tại doanh nghiệp trong từng thời kỳ nhất định.
- Dự toán giúp doanh nghiệp phối hợp sử dụng, khai thác tốt hơn các nguồn
lực, các hoạt động, các bộ phận để đảm bảo hơn cho mục tiêu của doanh nghiệp.
- Dự toán còn là cơ sở giúp doanh nghiệp phát hiện, ngăn ngừa, hạn chế
những rủi ro trong hoạt động.
- Ngoài ra, dự toán còn là cơ sở để xây dựng và đánh giá trách nhiệm quản lý
của các nhà quản trị.
b. Phân loại dự toán
Phân loại theo thời gian
Theo tiêu thức phân loại này thì dự toán bao gồm: dự toán dài hạn và dự toán
ngắn hạn.
- Dự toán dài hạn (còn được gọi là dự toán vốn): dự toán này được lập liên
quan đến nguồn tài chính cho đầu tư, mua sắm tài sản dài hạn, loại tài sản được sử
dụng vào hoạt động kinh doanh nhiều năm.
