Phân tích vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước đối với việc đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước

A. MỞ BÀI
Quản lí hành chính nhà nước là công việc phức tạp bao gồm nhiều lĩnh vực hoạt
động khác nhau. Để đảm bảo thực hiện nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa trong quản lí
hành chính nhà nước thì phải thực hiện đầy đủ các yêu cầu đối với từng lĩnh vực hoạt động
khác nhau như hoạt động ban hành văn bản pháp luật, hoạt động tổ chức thực hiện pháp
luật. Và các cơ quan hành chính nhà nước với tư cách là chủ thể quản lí hành chính nhà
nước quan trọng nhất có vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo pháp chế trong
quản lí hành chính nhà nước. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này sau đây em xin tìm hiểu đề tài
sau: “ Phân tích vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước đối với việc đảm bảo pháp
chế trong quản lí hành chính nhà nước”.
B. NỘI DUNG
I. Một số vấn đề lí luận về các cơ quan hành chính nhà nước
1. Khái niệm cơ quan hành chính nhà nước
Cơ quan hành chính nhà nước là bộ phận cấu thành của bộ máy nhà nước, trực
thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp cơ quan quyền lực nhà nước cùng cấp, có phương diện hoạt
động chủ yếu là hoạt động chấp hành- điều hành, có cơ cấu tổ chức và phạm vi thẩm quyền
do pháp luật quy định.
2. Các cơ quan hành chính nhà nước
Các cơ quan hành chính nhà nước bao gồm Chính phủ; các Bộ, cơ quan ngang Bộ;
Ủy ban nhân dân các cấp ( gồm Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã).
* Chính phủ
Theo quy định tại Điều 109 Hiến pháp 1992: “ Chính phủ là cơ quan chấp hành của
Quốc hội, cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam. Chính phủ thống nhất quản lí việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn
hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Nhà nước; bảo đảm hiệu lực của bộ
máy Nhà nước từ trung ương đến cơ sở; bảo đảm việc tôn trọng và chấp hành Hiến pháp
và pháp luật...” Chính phủ là cơ quan đứng đầu trong hệ thống các cơ quan hành chính
nhà nước. Chính phủ có nhiệm vụ quản lí mọi mặt của đời sống xã hội trong phạm vi cả
nước, thực hiện các chính sách đối nội, đối ngoại. Đồng thời, Chính phủ thực hiện chức
năng quản lí hành chính nhà nước bằng pháp luật, sử dụng tổng hợp các biện pháp hành
chính, kinh tế, tổ chức, giáo dục; phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan trong khi thi

1


hành nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Như vậy, với tư cách là cơ quan chấp hành của Quốc
hội, Chính phủ có quyền lập quy và là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất đứng đầu hệ
thống cơ quan hành chính nhà nước, Chính phủ trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của
các bộ và ủy ban nhân dân các cấp. Và các quyền hạn cơ bản của Chính phủ được quy định
rất cụ thể tại Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
* Bộ, cơ quan ngang bộ
Theo quy định tại Điều 22 Luật tổ chức Chính phủ năm 2001: “ Bộ, cơ quan ngang
bộ là cơ quan của Chính phủ, thực hiện các chức năng quản lí nhà nước đối với ngành
hoặc lĩnh vực công tác trong phạm vi cả nước; quản lí các dịch vụ công thuộc ngành, lĩnh
vực; thực hiện đại diện chủ sở hữu phân phối của nhà nước tại các doanh nghiệp có vốn
nhà nước theo quy định của pháp luật”. Như vậy, Bộ, cơ quan ngang Bộ là cơ quan hành
chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn ở trung ương có chức năng quản lí hành chính
nhà nước về một ngành, đa ngành hoặc lĩnh vực công tác trên phạm vi toàn quốc. Hiện
nay, có 22 bộ, cơ quan ngang bộ trong bộ máy hành chính nhà nước.
* Ủy ban nhân dân các cấp
Theo quy định tại Điều 123 Hiến pháp năm 1992: “ Ủy ban nhân dân do Hội đồng
nhân dân bầu là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính Nhà
nước ở địa phương, chịu trách nhiệm chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản của các cơ
quan Nhà nước cấp trên và nghị quyết của Hội đồng nhân dân”. Như vậy, Ủy ban nhân
dân các cấp là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, có vai trò vô cùng quan trọng
trong bộ máy chính quyền địa phương. Ủy ban nhân dân do cơ quan quyền lực nhà nước
cùng cấp lập ra vì vậy Ủy ban nhân dân được xác định là cơ quan chấp hành của cơ quan
quyền lực nhà nước cùng cấp, thực hiện chức năng quản lí nhà nước trên mọi lĩnh vực
trong phạm vi địa giới hành chính nhất định. Theo từng đơn vị hành chính – lãnh thổ các
cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương bao gồm: Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương (Ủy bân nhân dân tỉnh); Ủy ban nhân dân huyện, thành phố thuộc
tỉnh, quận, thị xã (Ủy ban nhân dân huyện); Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (Ủy ban

nhân dân cấp xã).
II. Đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước
1. Khái quát về quản lí hành chính nhà nước
* Khái niệm quản lí hành chính nhà nước
2


Quản lí hành chính nhà nước là một hình thức hoạt động của nhà nước được thực
hiện trước hết và chủ yếu bởi các cơ quan nhà nước, có nội dung là bảo đảm sự chấp hành
luật, pháp lệnh, nghị quyết của các cơ quan quyền lực nhà nước, nhằm tổ chức và chỉ đạo
một cách trực tiếp và thường xuyên công cuộc xây dựng kinh tế, văn hóa, xã hội và hành
chính- chính trị. Nói cách khác, quản lí hành chính nhà nước là hoạt động chấp hành- điều
hành của nhà nước.
* Đặc điểm của quản lí hành chính nhà nước
Đặc điểm nổi bật nhất của quản lí hành chính nhà nước là tính chấp chấp hành- điều hành:
Tính chất chấp hành thể hiện ở mục đích của quản lí hành chính nhà nước là đảm
bảo việc thực hiện trên thực tế các văn bản pháp luật của các cơ quan quyền lực nhà nước.
Mọi hoạt động quản lí hành chính nhà nước đều được tiến hành trên cơ sở pháp luật và để
thực hiện pháp luật.
Tính chất điều hành thể hiện ở chỗ để đảm bảo cho các văn bản pháp luật của các cơ
quan quyền lực nhà nước được thực thi trên thực tế, các chủ thể của quản lí hành chính nhà
nước phải tiến hành hoạt động tổ chức và chỉ đạo trực tiếp với các đối tượng quản lí thuộc
quyền.
Hoạt động quản lí hành chính nhà nước mang tính chủ động sáng tạo. Tính chủ động
sáng tạo thể hiện rõ nét trong quá trình các chủ thể quản lí hành chính nhà nước đề ra chủ
trương, biện pháp quản lí thích hợp đối với các đối tượng khác nhau, tạo điều kiện cho họ
lựa chọn các cách thức tốt nhất để hoàn thành nhiệm vụ trên cơ sở nghiên cứu, xem xét
tình hình cụ thể.
2. Đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước
* Khái niệm pháp chế

Pháp chế là một phạm trù rất rộng lớn không chỉ chứa đựng nội dung pháp luật mà
còn chứa đựng những nội dung chính trị, xã hội và con người. Vì vậy, bảo đảm cho pháp
chế được củng cố, tăng cường và hoàn thiện là yêu cầu khách quan của quá trình xây dựng
Nhà nước của dân, do dân và vì dân và cũng là yêu cầu của quá trình hoàn thiện con người
và các quyền của họ trong xã hội, đặc biệt trong quá trình quản lí hành chính nhà nước. Có
thể thấy, pháp chế là một nguyên tắc cơ bản nhất của quản lí hành chính nhà nước. Nếu
thiếu nguyên tắc này hoạt động quản lí hành chính nhà nước sẽ không có cơ sở pháp lí bền
vững, sẽ rơi vào tình trạng khủng hoảng, không thống nhất hoặc thiếu đồng bộ. Như vậy,
3


muốn xây dựng và củng cố pháp chế phải chú ý tiến hành từ khâu xây dựng pháp luật. Nói
đến pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước là nhấn mạnh đến trật tự pháp luật nhằm
bảo vệ và phát triển quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, củng cố và duy trì địa vị pháp
lí hành chính của các cơ quan nhà nước và tổ chức xã hội.
* Yêu cầu đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước
Bảo đảm pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước có nghĩa là bằng những cơ chế
và hoạt động quản lí làm cho pháp luật được thực hiện có hiệu quả trong thực tế, đem lại
lợi ích cho Nhà nước, cho xã hội và cho người lao động. Vì vậy, để đảm bảo pháp chế nói
chung và trong lĩnh vực quản lí hành chính nhà nước nói riêng chúng ta cần phải đảm bảo
các yêu cầu sau:
Thứ nhất, trong việc xây dựng và ban hành pháp luật: phải xây dựng một hệ thống
pháp luật hoàn chỉnh tạo cơ sở pháp lí đầy đủ để Nhà nước pháp quyền Việt Nam hoàn
thành được sứ mệnh lịch sử của mình và nhân dân lao động được bảo vệ và có đủ điều
kiện thực hiện các quyền tự do chân chính của họ. Việc xây dựng hệ thống pháp luật hoàn
chỉnh được thể hiện ở chỗ không chỉ đủ, đáp ứng yêu cầu của quản lí xã hội, quản lí Nhà
nước mà còn phải được xây dựng trên một cấu trúc khoa học, thống nhất, hợp pháp, đồng
bộ, khách quan, minh bạch, dễ hiểu tránh hiểu lầm, hiểu nhiều cách và tránh tình trạng
chồng chéo văn bản có hiệu lực thấp hơn lại đi ngược lại với Hiến pháp và các văn bản
pháp luật có giá trị cao hơn.

Thứ hai, trong việc tổ chức thực hiện pháp luật: phải tôn trọng triệt để các quy định
của pháp luật, tiến hành các hoạt động kiểm tra giám sát thi hành pháp luật trong quản lí
hành chính nhà nước một cách nghiêm ngặt. Đồng thời, phải phát hiện kịp thời và xử lí
nghiêm minh mọi trường hợp vi phạm pháp luật bất kể họ là ai, ở cấp nào để khằng định
pháp luật là công bằng, bất kì cơ quan, tổ chức và cá nhân nào cũng phải chịu sự điều
chỉnh của pháp luật, hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.
III. Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước đối với việc đảm bảo pháp chế
trong quản lí hành chính nhà nước
1. Các cơ quan hành chính nhà nước trong hoạt động quản lí hành chính nhà nước
Các cơ quan hành chính nhà nước với chức năng chính là hoạt động quản lí nhà
nước, các cơ quan này thực hiện hoạt động chấp hành – điều hành (đó là những hoạt động
được tiến hành trên cơ sở luật và để thi hành luật) nhằm thực hiện chức năng quản lí hành
4


chính nhà nước. Như vậy, hoạt động chấp hành- điều hành hay còn gọi là hoạt động quản
lí hành chính nhà nước là phương diện hoạt động chủ yếu của cơ quan hành chính nhà
nước. Các cơ quan nhà nước khác cũng thực hiện những hoạt động quản lí hành chính nhà
nước nhưng chỉ tham gia vào hoạt động quản lí trong phạm vi, lĩnh vực nhất định và không
phải là phương diện hoạt động chủ yếu mà chỉ là hoạt động được thực hiện nhằm hướng
tới hoàn thành chức năng cơ bản của các cơ quan nhà nước đó như: chức năng lập pháp
của Quốc hội, chức năng xét xử của Tòa án nhân dân, chức năng kiểm sát của Viện kiểm
sát nhân dân. Chỉ các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoạt động quản lí hành chính
nhà nước trên tất cả các lĩnh vực: quản lí nhà nước về kinh tế, văn hóa, trật tự an toàn xã
hộ, quản lí xã hội...cũng chính là để nhằm hoàn thành chức năng quản lí hành chính nhà
nước cùa mình.
2. Các cơ quan hành chính nhà nước có vai trò rất lớn trong việc đảm bảo pháp chế
trong quản lí hành chính nhà nước
Sự tham gia của các cơ quan hành chính nhà nước vào hoạt động quản lí hành chính
nhà nước góp phần tích cực vào việc đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước

được thể hiện rõ trong các hoạt động như: xây dựng và ban hành pháp luật, tổ chức thực
hiện pháp luật.
a) Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong hoạt động xây dựng và ban
hành pháp luật
Ban hành văn bản là hình thức hoạt động cơ bản và chủ yếu của quản lí hành chính
nhà nước. Thông qua hoạt động này các vấn đề liên quan đến quản lí hành chính nhà nước
được xác định và đó chính là cơ sở pháp lí để các chủ thể thực hiện các công việc của
mình trong quản lí hành chính nhà nước. Đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt
động này đòi hỏi: các văn bản pháp luật trong quản lí hành chính nhà nước phải được ban
hành đúng thẩm quyền, phải có nội dung hợp pháp và thống nhất, ban hành đúng tên gọi
và hình thức được pháp luật quy định, đồng thời phải được ban hành theo đúng trình tự,
thủ tục do pháp luật quy định.
Có thể thấy, cơ quan hành chính nhà nước có chức năng quản lí nhà nước dưới hai
hình thức là ban hành các văn bản quy phạm và văn bản cá biệt trên cơ sở Hiến pháp, luật,
pháp lệnh và các văn bản của các cơ quan hành chính nhà nước cấp trên nhằm chấp hành,
thực hiện các văn bản đó. Mặt khác, trực tiếp chỉ đạo, điều hành, kiểm tra...hoạt động của
5


các cơ quan hành chính nhà nước dưới quyền và các đơn vị cơ sở trực thuộc của mình. Cụ
thể:
Chính phủ với tư cách là cơ quan chấp hành của Quốc hội, có quyền lập quy đó là
quyền ban hành các nghị quyết, nghị định bắt buộc phải thi hành trong phạm vi cả nước để
thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban
thường vụ Quốc hội. Nghị quyết, nghị định của Chính phủ là văn bản dưới luật được ban
hành nhằm cụ thể hóa luật và để thi hành luật.
Bộ, cơ quan ngang Bộ là cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn
nên tổ chức và hoạt động theo chế độ thủ trưởng một người đứng đầu là bộ trưởng. Việc
xây dựng và ban hành văn bản pháp luật được thể hiện thông qua việc quy định thẩm
quyền của bộ trưởng, theo quy định tại Điều 24 Luật tổ chức Chính phủ: “Căn cứ vào

Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ
Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước, các văn bản của Chính phủ và Thủ tướng
Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ ra quyết định, chỉ thị, thông tư và
hướng dẫn, kiểm tra việc thi hành các văn bản đó đối với tất cả các ngành, các địa
phương và cơ sở. Các quyết định, chỉ thị, thông tư về quản lý nhà nước thuộc ngành và
lĩnh vực do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ ban hành có hiệu lực thi hành trong
phạm vi cả nước”. Như vậy, có thể thấy Bộ, cơ quan ngang Bộ có quyền ban hành các văn
bản dưới luật như quyết định, chỉ thị, thông tư về quản lí nhà nước thuộc ngành, lĩnh vực
và có hiệu lực thi hành trên phạm vi cả nước.
Ủy ban nhân dân các cấp: Ủy ban nhân dân các cấp là cơ quan hành chính nhà nước ở
địa phương, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn do pháp luật quy định ra quyết định, chỉ
thị và kiểm tra việc thi hành những văn bản đó. Cụ thể: Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành
quyết định, chỉ thị để chấp hành Hiến pháp, luật và các văn bản pháp luật của các cơ quan
nhà nước ở trung ương và nghị quyết của hội đồng nhân dân tỉnh; Ủy ban nhân dân huyện
có quyền lập quy nhằm cụ thể hóa, hướng dẫn thực hiện các văn bản pháp luật của cơ quan
nhà nước cấp trên và hội đồng nhân dân cùng cấp, ban hành các văn bản áp dụng pháp luật
để giải quyết các trường hợp cụ thể xảy ra trong thực tiễn quản lí hành chính nhà nước trên
địa bàn quản lí nhà nước thuộc phạm vi lãnh thổ huyện; Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành
quyết định, chỉ thị có tính bắt buộc phải thực hiện đối với cá nhân, tổ chức trên địa bàn xã.

6


b) Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong hoạt động tổ chức thực hiện
pháp luật
Tổ chức thực hiện pháp luật trong quản lí hành chính nhà nước thực chất là hoạt
động tổ chức thực hiện nội dung các văn bản pháp luật do các chủ thể quản lí hành chính
nhà nước ban hành cũng như thực hiện các hành vi quản lí hành chính nhà nước thông qua
những hình thức và phương pháp nhất định. Thông qua hàng loạt các công việc cụ thể,
hoạt động này đảm bảo cho pháp luật trở thành hiện thực trong thực tiễn quản lí hành

chính nhà nước, làm cho quản lí hành chính nhà nước thực sự phát huy được hiệu lực. Để
đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa thì đòi hỏi: phải triệt để tôn trọng các văn bản pháp
luật về thẩm quyền và nội dung ban hành; hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra việc thi
hành pháp luật trong quản lí hành chính nhà nước, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
phải được thực hiện một cách nghiêm ngặt, theo đúng quy định của pháp luật; phải xử lí
nghiêm minh, kịp thời đúng pháp luật các hành vi vi phạm pháp luật trong quản lí hành
chính nhà nước. Như vậy, có thể thấy vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong
việc đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước được thể hiện cụ thể như sau:
* Tôn trọng triệt để pháp luật
Với tư cách là chủ thể quản lí hành chính nhà nước quan trọng nhất, các cơ quan
hành chính nhà nước đã tôn trọng triệt để những quy định của pháp luật về thẩm quyền và
nội dung ban hành của mình.
* Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong hoạt động kiểm tra, giám sát việc
thi hành pháp luật trong quản lí hành chính nhà nước
Kiểm tra là phương tiện quan trọng để phòng ngừa, ngăn chặn, phát hiện, xử lí
những vi phạm pháp luật, phát hiện những yếu kém trong tổ chức và hoạt động của bộ máy
hành chính nhà nước và của đội ngũ cán bộ công chức trong việc thực thi nhiệm vụ của
mình. Trong quản lí hành chính nhà nước kiểm tra là biện pháp quản lí, thông qua hoạt
động kiểm tra các chủ thể quản lí vừa phát hiện những điểm tích cực, những điển hình tiên
tiến, vừa phát hiện những hiện tượng tiêu cực trong quản lí hành chính nhà nước. Từ đó
các chủ thể quản lí có nhiệm vụ hoàn thiện các văn bản quản lí vừa có nhiệm vụ cải tiến
biện pháp và phương pháp cũng như cách thức quản lí, đáp ứng yêu cầu của hoạt động

7


chấp hành- điều hành và thực tiễn đặt ra cho họ. Hoạt động kiểm tra của các cơ quan hành
chính nhà nước được thể hiện ở các hoạt động sau:
Thứ nhất, là hoạt động kiểm tra hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước
có thẩm quyền chung là một trong những chức năng quan trọng của cơ quan hành pháp.

Hoạt động này được tiến hành thường xuyên liên tục và toàn diện trên mọi lĩnh vực của
đời sống xã hội trong phạm vi cả nước hay từng địa phương. Hoạt động kiểm tra này được
thực hiện ở bất kì ngành nào, lĩnh vực nào trong quản lí hành chính nhà nước. Nó được
thực hiện trước hết bởi Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp đối với các đối tượng thuộc
quyền quản lí của các cơ quan đó. Hoạt động kiểm tra, thanh tra của Chính phủ nhằm đảm
bảo cho hoạt động quản lí hành chính nhà nước được tiến hành đầy đủ kịp thời, đúng pháp
luật, ngăn chặn những biểu hiện đùn đẩy, né tránh, tiêu cực trong quản lí hành chính nhà
nước. Việc kiểm tra, thanh tra trong quản lí hành chính nhà nước được Chính phủ tiến
hành thường xuyên, đồng bộ và có các chế tài cụ thể nhằm đảm bảo hoạt động quản lí
hành chính nhà nước đúng pháp luật và hiệu quả.
Thứ hai, kiểm tra được thực hiện bởi các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm
quyền chuyên môn. Cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn quản lí lĩnh
vực nào, ngành nào thì có quyền hạn kiểm tra trong lĩnh vực đó hay ngành đó. Đối với các
cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn ( Bộ, cơ quan ngang Bộ) thì hoạt
động kiểm tra được thực hiện thường xuyên thông qua các cơ quan thanh tra ngành (một
bộ phận cấu thành của thanh tra nhà nước). Trong phạm vi quyền hạn do pháp luật quy
định, các Bộ có quyền kiểm tra Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan hành chính nhà
nước khác ở địa phương trong việc thực hiện nhiệm vụ công tác thuộc ngành, lĩnh vực và
có quyền đề nghị Thủ tướng Chính phủ bãi bỏ những quy định của Ủy ban nhân dân và
chủ tịch Ủy ban nhân dân nếu những quy định này trái với các văn bản của Bộ về ngành
hoặc lĩnh vực mà nó phụ trách.
Thứ ba, là hoạt động kiểm tra của các cán bộ có thẩm quyền đối với nhân viên
thuộc quyền là hoạt động kiểm tra có tính trực thuộc chặt chẽ, mang tính toàn diện trong
phạm vi từng cơ quan, đơn vị mà người cán bộ đó phụ trách. Hoạt động kiểm tra này có
tính trực thuộc giữa các chủ thể và đối tượng bị kiểm tra. Thông qua hoạt động kiểm tra
các chủ thể có dịp tìm hiểu việc thực hiện pháp luật nhà nước của cấp dưới cũng như thực
hiện các quy định của cơ quan và các nhiệm vụ đã được giao từ đó các chủ thể quản lí có
8

biện pháp xử lí thích hợp nhằm giáo dục đối tượng quản lí, xử lí người vi phạm đồng thời
cải tiến và sửa đổi, bổ sung các quy định quản lí. Khi tiến hành kiểm tra, các cơ quan hay
cá nhân có thẩm quyền tiến hành hoạt động kiểm tra có quyền ra quyết định yêu cầu đối
tượng bị kiểm tra (cơ quan, tổ chức hay cá nhân) tạm đình chỉ thi hành, sửa đổi hay bãi bỏ
những quyết định trái pháp luật của họ (đối tượng bị kiểm tra) ban hành.
* Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
Các cơ quan hành chính nhà nước có vai trò quan trọng trong công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo. Cụ thể theo quy định tại Điều 81 Luật khiếu nại, tố cáo: “Chính phủ
thống nhất quản lí nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong các cơ quan
hành chính nhà nước trong phạm vi cả nước. Thanh tra Chính phủ chịu trách nhiệm
trước Chính phủ thực hiện quản lí nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong
phạm vi thẩm quyền của Chính phủ”. Và theo quy định tại Điều 82 Luật khiếu nại, tố cáo:
“ Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp thực
hiện quản lí nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong phạm vi quản lí của
mình; hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra các cơ quan, tổ chức do mình quản lí trong việc thực
hiện pháp luật về khiếu nại; thực hiện chế độ báo cáo về công tác giải quyết khiếu nại, tố
cáo theo quy định của Chính phủ. Thanh tra nhà nước các cấp giúp thủ trưởng cơ quan
cùng cấp quản lí công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo”. Như vậy, có thể thấy Chính phủ
có vai trò thống nhất quản lí về việc thực hiện công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong
các cơ quan hành chính trong phạm vi cả nước, còn Bộ cơ quan ngang Bộ và Ủy ban nhân
dân các cấp có vai trò thực hiện công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo như hướng dẫn, đôn
đốc, kiểm tra...trong phạm vi quản lí của mình theo quy định của pháp luật.
* Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc xử lí các hành vi vi phạm pháp
luật trong quản lí hành chính nhà nước
Xử lí nghiêm minh, kịp thời, đúng pháp luật các hành vi vi phạm pháp luật trong
quản lí hành chính nhà nước là một vấn đề không thể thiếu đối với việc đảm bảo pháp chế
trong quản lí hành chính nhà nước. Chính vì vậy, các cơ quan hành chính nhà nước có vai
trò quan trọng trong việc phát hiện, xử lí kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong quản
lí hành chính nhà nước. Điều này đã được quy định khá cụ thể tại Pháp lệnh về xử lí vi
phạm hành chính năm 2002 (sửa đổi bổ sung năm 2007, 2008).

9


Ngoài ra, cùng với vai trò kiểm tra, giám sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong
việc tổ chức thực hiện pháp luật các cơ quan hành chính nhà nước còn có vai trò quan
trọng trong hoạt động tuyên truyền pháp luật.
3. Đánh giá vai trò và một số kiến nghị nhằm nâng cao vai trò của các cơ quan hành
chính nhà nước trong việc đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước
* Đánh giá: Có thể thấy, các cơ quan hành chính nhà nước có vai trò rất quan trọng trong
việc đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước. Các hoạt động như xây dựng,
ban hành văn bản pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật của các cơ quan hành chính nhà
nước đã góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động quản lí hành chính nhà nước theo đúng
quy định của pháp luật, từ đó hướng tới sự tôn trọng triệt để và tuân thủ pháp luật. Đặc biệt
hoạt động kiểm tra của các cơ quan hành chính nhà nước là một biện pháp pháp lí bảo đảm
pháp chế quan trọng trong quản lí hành chính nhà nước đã góp phần duy trì bảo vệ trật tự,
phát hiện và xử lí kịp thời các hành vi phá vỡ trật tự quản lí hành chính nhà nước, qua đó
củng cố kỉ luật hành chính trong quản lí hành chính nhà nước.
* Một số kiến nghị:
Thứ nhất, cần phát huy hơn nữa vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong
hoạt động xây dựng văn bản pháp luật đặc biệt là trong việc hoàn thiện pháp luật khiếu nại,
tố cáo .
Thứ hai, cần nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như kiến thức
pháp luật của các thành viên trong các cơ quan hành chính nhà nước. Đồng thời, tăng
cường thanh tra kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước và
những người có thẩm quyền trong hoạt động quản lí hành chính nhà nước để tránh tình
trạng lạm quyền không tuân thủ các nghĩa vụ được pháp luật quy định.
C. KẾT BÀI
Tóm lại, các cơ quan hành chính nhà nước có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo
pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động

quản lí hành chính nhà nước cũng như việc nâng cao hiệu quả của pháp luật trong thực tế
đem lại lợi ích cho Nhà nước, xã hội và người lao động. Tuy nhiên, hoạt động của các cơ
quan hành chính nhà nước trong việc đảm bảo pháp chế trong hoạt động quản lí hành
chính trên thực tế còn một số hạn chế nên đòi hỏi cần phải có những giải pháp nhất định để
khắc phục những hạn chế này.
10


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, Trường Đại học Luật Hà Nội, NXB.
Công an nhân dân.

2. Hiến pháp năm 1992
3. Luật tổ chức Chính phủ năm 2001
4. Luật về tổ chức hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2003
5. Luật khiếu nại, tố cáo
6. Luật thanh tra năm 2004
7. Trang web: www.chinhphu.vn

11


PHỤ LỤC
A. MỞ BÀI............................................................................................................1
B. NỘI DUNG
I.

Một số vấn đề lí luận về các cơ quan hành chính nhà nước........................1

1. Khái niệm cơ quan hành chính nhà nước.........................................................1
2. Các cơ quan hành chính nhà nước....................................................................1
II.

Đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước

1. Khái quát về quản lí hành chính nhà nước.......................................................2
2. Đảm bảo pháp chế trong quản lí hành chính nhà nước....................................3
III.

Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc đảm bảo pháp

chế trong quản lí hành chính nhà nước
1. Các cơ quan hành chính nhà nước trong hoạt động quản lí hành chính
nhà nước................................................................................................................4
2. Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc đảm bảo pháp chế
trong quản lí hành chính nhà nước.......................................................................5
a) Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc xây dựng và ban hành
pháp luật.............................................................................................................5
b) Vai trò của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc tổ chức thực hiện pháp
luật.......................................................................................................................7
3. Đánh giá vai trò và một số kiến nghị nhằm nâng cao vai trò của các cơ quan
quản lí hành chính nhà nước trong việc đảm bảo pháp chế trong quản lí hành
chính nhà nước.................................................................................................10
C. KẾT BÀI......................................................................................................10

12