Đánh giá vai trò của công tác tuyên truyền, giáo dục nâng caonhận thức pháp luật của người dân trong việc thực thi các quy định về bồithường, giải phóng mặt bằng

LỜI MỞ ĐẦU
Trên thực tế hiện nay, vấn đề bồi thường ,giải phóng mặt bằng là một
vấn đề hết sức phức tạp. Nhà nước ta đã có nhiều chính sách cho vấn đề về
bồi thường, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất của người dân có
đất nằm trong diện quy hoạch .Nhưng các dự án vẫn chưa đi đúng với tiến
độ, kế hoạch đã đề ra và hiện nay còn rất nhiều dự án “treo” chưa giải quyết
được vì nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế. Do vậy Nhà Nước
cần có những chính sách hợp lý để nâng cao nhận thức pháp luật của người
dân trong việc thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng, qua
đó đảm bảo cho quyền lợi của nhân dân, của nhà nước và đảm bảo cho chế
độ xã hội chủ nghĩa được phát triển bền vững. Dưới đây là bài viết của em
có đề tài : “Đánh giá vai trò của công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao
nhận thức pháp luật của người dân trong việc thực thi các quy định về bồi
thường, giải phóng mặt bằng. Nêu các giải pháp để nâng cao hiệu quả
của công tác này ” sẽ làm sáng rõ hơn vấn đề này.

1


NỘI DUNG
I. Khái niệm về bồi thường, giải phóng mặt bằng
Giải phóng mặt bằng là quá trình thực hiện các công việc liên quan đến
việc di dời nhà cửa, cây cối, các công trình xây dựng và một bộ phận dân cư
trên phần đất nhất định được quy hoạch cho việc cải tạo, mở rộng hoặc xây
dựng cho một công trình mới. Quá trình giải phóng mặt bằng được tính từ
khi bắt đầu hình thành Hội đồng giải phóng mặt bằng đến khi giải phóng
xong và giao cho chủ đầu tư mới. Đây là quá trình đa dạng và phức tạp thể
hiện sự khác nhau giữa các dự án và liên quan trực tiếp đến lợi ích của các
bên tham gia và của cả xã hội.
Công tác giải phóng mặt bằng mang tính quyết định đến tiến độ của các
dự án, là khâu đầu tiên thực hiện dự án trong đó bồi thường là khâu quan

trọng quyết định tiến độ giải phóng mặt bằng.
Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị
quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi
đất.Ta có thể hiểu bẩn chất của việc bồi thường giải phóng mặt bằng khi Nhà
nước thu hồi đất phục vụ cho mục đích an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc
gia, lợi ích công cộng trong quá trình hiện nay không chỉ đơn thuần là đền
bù về mặt vật chất mà còn đảm bảo lợi ích của người dân phải di chuyển. Đó
là phải có được chỗ ở ổn định, điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn cũ, nhưng
chắc chắn phải tôt hơn cũ về mọi mặt thì mới tạo điều kiện cho người dân
sống và ổn định.

2


II. Vai trò của công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức
pháp luật của người dân trong việc thực thi các quy định về bồi thường,
giải phóng mặt bằng.
Công tác giải phóng mặt bằng mang tính quyết định về tiến độ của các
dự án, là khâu đầu tiên trong thực hiện dự án. Có thể nói: “Giải phóng mặt
bằng nhanh là một nửa dự án”. Việc làm này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp
đến lợi ích của Nhà nước, của chủ đầu tư, mà còn ảnh hưởng đến đời sống
vật chất cũng như tinh thần của những người bị thu hồi đất. Vì vậy công tác
tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật của người dân trong
việc thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng là rất quan
trọng trên thực tế hiện nay thể hiện ở các khía cạnh sau:
- Hoạt động công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhân thức pháp
luật của người dân về việc thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng
mặt bằng là khâu đầu tiên, quan trọng nhất của việc đưa pháp luật vào trong
cuộc sống, góp phần nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật của
nhân dân.

- Công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật tác động
đến người dân về việc thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng mặt
bằng triển khai thực hiện đúng tiến độ, đúng kế hoạch đề ra sẽ tiết kiệm
được thời gian và việc thực hiện dự án có hiệu quả. Ngược lại công tác giải
phóng mặt bằng chậm, kéo dài gây ảnh hưởng đến tiến độ thi công các công
trình cũng như chi phí cho dự án, có khi gây ra thiệt hại không nhỏ trong đầu
tư xây dựng. Chẳng hạn như một dự án dự kiến hoàn thành đến hết mùa khô
nhưng do công tác giải phóng mặt bằng chậm, kéo dài thời gian nên việc xây
dựng phải tiến hành vào mùa mưa gây khó khăn cho việc thi công cũng như
tập trung vốn, lao động, công nghệ cho dự án này và ảnh hưởng đến việc
thực hiện các dự án khác.
3


- Hoạt động tuyên truyền, giáo dụcnâng cao nhân thức pháp luật của
người dân về công tác thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng mặt
bằng là một hoạt động có ý nghĩa xã hội vô cùng to lớn. Bởi lẽ, bồi thường,
giải phóng mặt bằng là một vấn đề liên quan đến cuộc sống của người dân,
nó đụng chạm trực tiếp đến quyền lợi của mọi thành viên trong xã hội. Vì
vậy, hoạt động này thu hút sự quan tâm của mọi người dân. Hơn nữa, với tư
cách là các tổ chức quần chúng thành lập trên cơ sở tự nguyện,thượng tôn
pháp luật và bảo vệ quyền lợi của hội viên; Hội Nông dân, Hội Phụ nữ và
các tổ chức thành viên khác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không thể đứng
ngoài hoạt động này. Hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức
pháp luật của người dân về công tác thực thi các quy định về bồi thường,
giải phóng mặt bằng đã thu hút sự tham gia tích cực và tạo điều kiện phát
huy vai trò của các đoàn thể quần chúng trong việc tuyên truyền nâng cao
nhận thức cho người dân trong lĩnh vực đất đai.
- Với ý nghĩa xã hội, kinh tế to lớn, hoạt động tuyên truyền , giáo dục
nâng cao nhận thức pháp luật của người dân về công tác thực thi các quy

định bồi thường, giải phóng mặt bằng đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo,
chỉ đạo của cấp ủy đảng, sự tổ chức triển khai thực hiện của chính quyền các
cấp góp phần tích cực vào việc thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã
hội dân chủ, công bằng và văn minh” do Đảng ta đề ra.
- Hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật về công tác thực thi các quy
định về bồi thường, giải phóng mặt bằng cũng là hoạt động tuyên truyền,
nâng cao nhận thức về Luật đất đai năm 2003 cho nhân dân, góp phần đưa
các nội dung của Luật đất đai năm 2003 nhanh chóng đi vào cuộc sống và
phát huy tác dụng trong việc tạo lập cơ sở pháp lý bảo vệ quyền về tài sản
của công dân, và qua đó tác động đến nhận thức của nhân dân, vận động
nhân dân tự giác chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
4


III. Những thuận lợi, khó khăn trong triển khai hoạt động tuyên
truyền , giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật của người dân trong
việc thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng
1. Những thuận lợi
- Hoạt động tuyền truyền giáo dục pháp luật về việc thực thi các quy
định về bồi thường, giải phóng mặt bằng là hoạt động nhằm nâng cao nhận
thức cộng đồng về Luật đất đai năm 2003 nên nó nhận được sự hưởng ứng
tích cực của các địa phương.
- Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng đây là nhiệm vụ chung của
cả hệ thống chính trị, không riêng gì đơn vị nào. Do đó, việc làm này nhận
được sự quan tâm, giúp đỡ có hiệu quả của các cấp Uỷ đảng, chính quyền và
sự tham gia tích cực của các đoàn thể quần chúng ở các địa phương. Điều
này góp phần vào sự thành công của hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp
luật tới người dân về việc thực thi các quy định về bồi thường giải phóng
mặt bằng.
- Việc bồi thường, giải phóng mặt bằng có liên quan đến quyền và lợi ích

của người dân đang sinh sống trên mảnh đất bị quy hoạch đó, cũng như đụng
chạm đến quyền lợi của mọi thành viên trong xã hội. Do đó, hoạt động này
nhận được sự ủng hộ, sự tham gia, hưởng ứng tích cực của đông đảo quần
chúng nhân dân. Đây là một trong những nhân tố góp phần đem lại sự thành
công của hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật về việc thực thi các quy
định về bồi thường giải phóng mặt bằng.
2. Những khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi cơ bản được đề cập trên đây, hoạt động tuyên
truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật của người dân về việc thực thi

5


các quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng gặp không ít những khó
khăn, trở ngại, cụ thể là:
- Nguồn kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện để thực hiện hoạt động
tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật của người dân về bồi
thường giải phóng mặt bằng, nhìn chung còn rất hạn chế, chưa đáp ứng được
yêu cầu của công tác này, nhất là ở địa phương cơ sở. Do nguồn kinh phí, cơ
sở vật chất, phương tiện được sử dụng cho hoạt động này còn hạn chế nên
phạm vi và đối tượng của hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận
thức pháp luật của người dân chỉ giới hạn ở một số xã, huyện nhất định cũng
như chỉ có một số lượng nhất định đối tượng người dân được tuyên truyền
về chính sách, pháp luật về bồi thường, giải phóng mặt bằng, dẫn đến sự
không đồng đều trong mặt bằng phổ biến, giáo dục pháp luật ở bộ, ngành ,
địa phương.
- Muốn đạt được kết quả tốt về nâng cao ý thức pháp luật của người dân
trong lĩnh vực bồi thường, giải phóng mặt bằng thì hoạt động tuyên truyền ,
giáo dục pháp luật về bồi thường giải phóng mặt bằng phải tiến hành thường
xuyên, liên tục và kiên trì trong một thời gian dài. Song, do khó khăn về

kinh phí ,cơ sở vật chất, phương tiện nên hoạt động này chưa tiến hành
thường xuyên, liên tục. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả, chất lượng của
hoạt động tuyên truyền.
- Do sự phát triển không đồng đều về trình độ nhận thức của người dân
cũng như đội ngũ cán bộ, về điều kiện phát triển kinh tế – xã hội giữa các
địa phương thực hiện hoạt động tuyên truyền nên hoạt động tuyên truyền,
giáo dục pháp luật về bồi thường, giải phóng mặt bằng cũng gặp một số khó
khăn như: năng lực, trình độ và kỹ năng tuyên truyền của đội ngũ tuyên
truyền viên còn hạn chế hoặc thiếu kinh nghiệm trong hoạt động tuyên

6


truyền, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật ở nhiều nơi còn
thiếu về số lượng...
- Hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật về việc bồi thường, giải
phóng mặt bằng được triển khai thực hiện trong bối cảnh bên cạnh việc
tuyên truyền, đội ngũ tuyên truyền viên ở các địa phương còn phải đảm
nhiệm nhiều công việc khác nên thời gian dành cho hoạt động này bị phân
tán, lại chưa có cơ chế rõ ràng trong việc quản lý, sử dụng .Hiệu quả của
hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật của người
dân về việc bồi thường, giải phóng mặt bằng chưa đạt như mong muốn.
IV. Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động tuyên
truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật của người dân trong việc
thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng
Để nâng cao hiệu quả hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật nâng
cao nhận thức pháp luật của người dân về thực thi quy định bồi thường, giải
phóng mặt bằng, tôi kiến nghị một số nội dung cụ thể sau đây:
- Thường xuyên rà soát, hệ thống hóa, kiểm tra các văn bản quy phạm
pháp luật đất đai và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan nhằm phát

hiện các quy định mâu thuẫn, không phù hợp để kịp thời sửa đổi, bổ sung và
hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai và các chính sách, pháp
luật có liên quan.
- Cần sửa đổi một cách cơ bản Luật đất đai hiện hành, khắc phục những
vướng mắc giữa lý luận và thực tế về vấn đề sở hữu đất đai, giá đất, vấn đề
thu hồi, đền bù thiệt hại về đất đai khi thực hiện các dự án đầu tư, sao cho có
sự hài hoà về lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.
- Tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp
luật sao cho thiết thực, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm.Chúng ta cần đổi
mới nội dung tuyên truyền như: nội dung tuyên truyền chính trị, nội dung
7


tuyên truyền kinh tế, nội dung tuyên truyền văn hóa - xã hội, nội dung tuyên
truyền đối ngoại để đạt được hiệu quả tốt hơn trong công tác tuyên truyền,
giáo dục pháp luật nâng cao nhận thức pháp luật của người dân.
- Đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền kết hợp với tăng cường đầu tư
cơ sở vật chất, trang thiết bị, hiện đại hoá phương tiện tuyên truyền. Đa dạng
hoá các hình thức tuyên truyền miệng, tuyên truyền trên các phương tiện
thông tin đại chúng, báo chí, xuất bản, tuyên truyền thông qua hoạt động văn
hoá, văn nghệ v.v... Song một mâu thuẫn đang đặt ra đối với công tác tuyên
truyền là, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác tuyên truyền chưa
đáp ứng được yêu cầu thông tin nhanh, đầy đủ, chính xác từ các cấp uỷ đảng
và nhu cầu hưởng thụ của nhân dân. Thực tế đó đòi hỏi phải tăng cường đầu
tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, phục vụ công tác tuyên truyền mà
trước hết là đầu tư cho ban tuyên giáo cấp uỷ, đồng thời tập huấn nâng cao
trình độ sử dụng công nghệ thông tin của cán bộ.
- Quan tâm củng cố và phát triển tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác
tuyên truyền. Vấn đề cốt lõi, có tính quyết định chất lượng, hiệu quả tuyên
truyền hiện nay là quan tâm kiện toàn củng cố tổ chức bộ máy, cán bộ

chuyên trách - lực lượng nòng cốt trong tuyên truyền. Bộ máy chuyên trách
là hệ thống ban tuyên giáo của các cấp uỷ đảng, có nhiệm vụ tham mưu cho
cấp uỷ về công tác tuyên giáo (trong đó có công tác tuyên truyền), đồng thời
trực tiếp hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ về công tác này. Ban tuyên giáo
đã được tổ chức đầy đủ ở 3 cấp: Trung ương, tỉnh, huyện. Riêng cấp xã,
Trung ương chưa có văn bản quy định rõ về tổ chức bộ máy, cán bộ ban
tuyên giáo mà do cấp uỷ phụ trách, do đó công tác tuyên giáo nói chung và
công tác tuyên truyền nói riêng ở cơ sở gặp nhiều khó khăn. Đây là lực
lượng quan trọng, nằm ngay tại cơ sở, rất thuận lợi để tuyên truyền phổ biến,
giải thích mọi chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước và kịp thời nắm
8


bắt tâm tư nguyện vọng nhân dân, tham gia giải quyết bức xúc ngay từ cơ
sở. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, nhiều nơi đã chủ động thành lập ban
tuyên giáo cấp xã, có bộ máy, cán bộ, phụ cấp và đi vào hoạt động có hiệu
quả.
- Tiếp tục thực hiện hoạt động tuyên truyền chính sách, pháp luật về bồi
thường thường, giải phóng mặt bằng cho người dân. Công tác này phải được
tiến hành thường xuyên, liên tục và tập trung truyền thông để người dân hiểu
và tạo ra sự đồng thuận của đông đảo nhân dân trong quá trình triển khai
thực hiện.
- Bộ Tài nguyên và môi trường cần tìm kiếm thêm các nguồn kinh phí từ
ngân sách nhà nước, từ sự tài trợ của các tổ chức trong và ngoài nước để mở
rộng phạm vi triển khai hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật về bồi
thường giải phóng mặt bằng cho người dân trong cả nước.
Ngoài ra, khi thực thi việc bồi thường, giải phóng mặt bằng thì trước và
trong quá trình triển khai dự án, Hội đồng đền bù giải tỏa thường xuyên trực
tiếp gặp gỡ, trao đổi, thông tin cụ thể cho người dân nắm bắt. Từng thành
viên trong Hội đồng tùy theo nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm

giải thích, giải quyết, thông tin kịp thời những khúc mắc, yêu cầu của người
dân. Trong đó vai trò then chốt do chính quyền cơ sở đảm trách. Muốn thể
hiện được vai trò của cơ quan hành chính Nhà nước, đòi hỏi trong quá trình
thực hiện công việc của mình cơ quan hành chính phải làm cho dân hiểu,
dân thông, nhất là các dự án công trình tác động trực tiếp đến quyền lợi của
người dân. Dân hiểu, dân thông thể hiện vai trò quan trọng của công tác
tuyên truyền vận động do Hội đồng đền bù, giải tỏa. Bởi lẽ, “dễ ngàn lần
không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”.

9


KẾT LUẬN
Trong quá trình triển khai công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhu
cầu phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng xã hội, phát triển công
nghiệp và dịch vụ, hiện đại hóa lực lượng quốc phòng và an ninh đòi hỏi quỹ
đất khá lớn mà Nhà nước cần thu hồi. Nói chung, ý thức tự giác của nhân
dân ta khá cao trong chấp hành quyết định thu hồi đất của Nhà nước vào
mục đích quốc phòng, an ninh, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật. Vấn đề
này trở nên nhạy cảm và phức tạp hơn khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển
kinh tế, dẫn đến các dự án không được thực hiện đúng tiến độ, kế hoạch đã
lập ra. Vì vậy, hiện nay công tác tuyên truyền, giáo dục nhận thức pháp luật
của người dân trong việc thực thi các quy định về bồi thường, giải phóng
mặt bằng có vai trò, ý nghĩa rất quan trọng để dự án được thực hiện đúng
tiến đọ và kế hoạch đã đề ra, giảm thiểu số dự án ' treo ".

10


11