Quản lý ngân sách nhà nước huyện bình lục, tỉnh hà nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN ĐĂNG ĐỊNH

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
HUYỆN BÌNH LỤC, TỈNH HÀ NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN ĐĂNG ĐỊNH

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
HUYỆN BÌNH LỤC, TỈNH HÀ NAM
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ THỊ ANH VÂN
XÁC NHẬN CỦA

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Số liệu đƣợc
nêu trong luận văn là trung thực và có trích nguồn. Kết quả nghiên cứu trong luận
văn là trung thực, chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác./.
Tác giả luận văn


LỜI CẢM ƠN
Học viên xin chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo của Trƣờng Đại học
Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhiệt tình giúp đỡ học viên trong quá trình
học tập và hoàn thành bản luận văn thạc sĩ này.
Đặc biệt học viên xin bày tỏ lòng biết ơn đến PGS.TS. Lê Thị Anh Vân đã
hết lòng quan tâm giúp đỡ học viên hoàn thành luận văn này.
Học viên xin cảm ơn các cơ quan, đơn vị liên quan đã giúp đỡ phối hợp trong
quá trình nghiên cứu luận văn.
Học viên xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã động
viên, khích lệ, tạo điều kiện và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện và hoàn
thành luận văn này.

MỤC LỤC
Danh mục các chữ viết tắt ........................................................................................... i
Danh mục các bảng .................................................................................................... ii
Danh mục hình vẽ ..................................................................................................... iv
LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN ................4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .......................4
1.2. Cơ sơ lý luận về quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện .................................6
1.2.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện .................................................................6
1.2.2. Quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện ..................................................10
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1..........................................................................................33
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .................................34
2.1. Phƣơng pháp thu thập và xử lý thông tin .......................................................34
2.2. Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................355
Chƣơng 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH LỤC, TỈNH HÀ NAM .......................................36
3.1. Giới thiệu về huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam..................................................36
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ....................................................................................36
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .........................................................................38
3.2. Tình hình thu - chi ngân sách huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, giai đoạn 20112014 .......................................................................................................................40
3.2.1. Tình hình thu ngân sách huyện ................................................................41
3.2.2. Tình hình chi ngân sách huyện ................................................................42
3.3. Tình hình bộ máy quản lý ngân sách huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam ............43
3.4. Tình hình quản lý ngân sách nhà nƣớc trên điạ bàn huyện

Bình Lục, tỉnh

Hà Nam .....................................................................................................................47
3.4.1. Thực trạng công tác lập dự toán ngân sách huyện .................................47

3.4.2. Thực trạng công tác chấp hành dự toán ngân sách huyện ......................52
3.4.3. Thực trạng công tác quyết toán ngân sách huyện ...................................65
3.4.4. Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành ngân sách huyện.....68
3.5. Đánh giá quản lý ngân sách nhà nƣớc trên điạ bàn huyện bìnhục,
l tỉnh Hà Nam .738
3.5.1. Đánh giá theo tiêu chí quản lý ngân sách nhà nước .............................738
3.5.2. Đánh giá theo nội dung quản lý ngân sách nhà nước ...........................752
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3..........................................................................................83
Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐIẠ BÀN HUYỆN BÌNH LỤC, TỈNH HÀ NAM .....84
4.1. Tình hình mới và ảnh hƣởng của nó tới quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp
huyện .....................................................................................................................84
4.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý ngân sách huyện Bình lục, tỉnh Hà Nam .......86
4.3. Giải pháp hoàn thiện quản lý ngân sách huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam .......87
4.3.1. Hoàn thiện bộ máy quản lý ngân sách huyện ..........................................87
4.3.2. Hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách huyện .................................90
4.3.3. Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán ngân sách huyện ......................93
4.3.4. Hoàn thiện công tác quyết toán ngân sách huyện .................................105
4.3.5. Hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành ngân sách huyện...108
4.3.6. Nhóm giải pháp khác .............................................................................111
4.4. Một số kiến nghị ...........................................................................................115
4.4.1. Kiến nghị với Bộ Tài chính ....................................................................115
4.4.2. Kiến nghị với tỉnh Hà Nam ....................................................................116
4.4.3. Kiến nghị đối với huyện Bình Lục .........................................................116
KẾT LUẬN CHƢƠNG 4........................................................................................118
KẾT LUẬN .............................................................................................................119
Danh mục tài liệu tham khảo ..................................................................................120

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

NGUYÊN NGHĨA

KÝ HIỆU

1

HĐND

Hội đồng nhân dân

2

KBNN

Kho bạc nhà nƣớc

3

NS

Ngân sách

4

NSNN

Ngân sách nhà nƣớc

5

QLNS

Quản lý ngân sách

6

UBND

Ủy ban nhân dân

7

VAT

Thuế giá trị gia tăng

8

WTO

Tổ chức Thƣơng mại Thế giới

i

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT

Bảng

1

Bảng 3.1

2

Bảng 3.2

3

Bảng 3.3

4

Bảng 3.4

5

Bảng 3.5

6

Bảng 3.6

7

Bảng 3.7

8

Bảng 3.8

9

Bảng 3.9

10

Bảng 3.10

Nội dung
Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội chủ
yếu của huyện Bình Lục năm 2014

Trang

Phụ lục

Kết quả thu ngân sách huyện Bình Lục giai đoạn
Phụ lục

2011-2014
Kết quả chi ngân sách huyện Bình Lục giai đoạn

Phụ lục

2011-2014
Nhân lực Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện
giai đoạn 2011- 2014

Phụ lục

Dự toán thu ngân sách huyện Bình Lục, giai
Phụ lục

đoạn 2011-2014
Dự toán chi ngân sách huyện Bình Lục, giai

Phụ lục

đoạn 2011-2014
Kết quả thu ngân sách huyện Bình Lục, giai

Phụ lục

đoạn 2011-2014
Kết quả chi ngân sách huyện Bình Lục, giai

Phụ lục

đoạn 2011-2014
Tổng hợp các khoản thu ngân sách huyện Bình
Lục sai mục đích, giai đoạn 2011-2014

Phụ lục

Tổng hợp các khoản chi ngân sách huyện Bình
Lục sai mục đích, giai đoạn 2011-2014

ii

Phụ lục


11

Bảng 3.11

12

Bảng 3.12

13

Bảng 3.13

14

Bảng 3.14

Đánh giá số dự toán ngân sách huyện Bình Lục
giai đoạn 2011-2014

Phụ lục

Đánh giá chấp hành ngân sách huyện Bình Lục
giai đoạn 2011-2014

Phụ lục

Đánh giá quyết toán ngân sách huyện Bình Lục
giai đoạn 2011-2014.

Phụ lục

Đánh giá kiểm tra, giám sát việc chấp hành ngân
sách huyện Bình Lục giai đoạn 2011-2014

iii

Phụ lục


DANH MỤC HÌNH VẼ

STT

Hình

Nội dung

1

Hình 1.1

2

Hình 2.1

3

Hình 3.1

4

Hình 3.2

5

Hình 3.3

6

Hình 3.4

7

Hình 3.5

8

Hình 3.6

Dự toán thu ngân sách huyện Bình Lục, giai đoạn 2011-2014

49

9

Hình 3.7

Quá trình tổ chức thực hiện thu ngân sách huyện Bình Lục

53

10

Hình 3.8

11

Hình 3.9

12

Hình 3.10

13

Hình 3.11

Hệ thống ngân sách Nhà nƣớc Việt Nam
Khung lý thuyết nghiên cứu quản lý NSNN huyện Bình
Lục

Trang
7
35

Bản đồ hành chính huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam

36

Một số chỉ tiêu thu ngân sách huyện Bình Lục giai đoạn

Phụ

2011-2014

lục

Cơ cấu chi ngân sách huyện Bình Lục giai đoạn 2011-2014

Phụ
lục

Cơ cấu bộ máy quản lý ngân sách huyện Bình Lục, tỉnh
Hà Nam
Trình độ học vấn của đội ngũ cán bộ phòng Tài Chính Kế hoạch

Tổng hợp 04 nguồn thu chính của ngân sách huyện Bình
Lục giai đoạn 2011-2014
Quá trình tổ chức thực hiện chi ngân sách huyện Bình Lục
So sánh thực chi với dự toán chi một số chỉ tiêu chi ngân

sách huyện Bình Lục giai đoạn 2011-2014
Tốc độ tăng chi ngân sách huyện Bình Lục giai đoạn
2011-2014

iv

44

46

54
58
60

61


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách nhà nƣớc có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động kinh
tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nƣớc. Vai trò của ngân sách
nhà nƣớc luôn gắn liền với vai trò của nhà nƣớc trong từng giai đoạn, là công cụ
chính sách tài chính quan trọng của một quốc gia, là một khâu quan trọng trong
điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội, định hƣớng phát triển sản xuất, điều tiết thị
trƣờng, bình ổn giá cả. Ngân sách nhà nƣớc huyện là một bộ phận cấu thành ngân
sách nhà nƣớc (NSNN), là công cụ để chính quyền cấp huyện thực hiện các chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn trong quá trình quản lý kinh tế xã hội, an ninh, quốc
phòng. Luật Ngân sách Nhà nƣớc năm 2002 là cơ sở pháp lý cơ bản để tổ chức
quản lý NSNN nói chung và ngân sách nhà nƣớc huyện nói riêng.
Thông qua hoạt động thu ngân sách, bằng việc huy động nguồn tài chính từ

thuế, ngân sách nhà nƣớc đảm bảo thực hiện vai trò định hƣớng đầu tƣ, kích thích
hoặc hạn chế sản xuất kinh doanh, thông qua trợ giá, điều chỉnh thuế suất, thuế xuất
nhập khẩu, dự trữ quốc gia, phát hành trái phiếu và chi tiêu của Chính phủ, kiềm
chế lạm phát; cấp kinh phí đầu tƣ cho kết cấu hạ tầng, hình thành các doanh nghiệp
thuộc các ngành then chốt; trên cơ sở đó tạo môi trƣờng và điều kiện thuận lợi cho
sự ra đời và phát triển các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế; trợ giúp trực
tiếp cho những ngƣời có thu nhập thấp, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trợ cấp
gián tiếp dƣới hình thức trợ giá cho các mặt hàng thiết yếu, các khoản chi phí để
thực hiện chính sách dân số, việc làm, chống mù chữ, hỗ trợ đồng bào bão lụt…
Tăng cƣờng quản lý NSNN, đổi mới quản lý thu, chi ngân sách sẽ tạo điều
kiện tăng thu ngân sách và sử dụng ngân sách tiết kiệm, có hiệu quả hơn; thúc đẩy
phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh và nâng cao
đời sống nhân dân.
Bình Lục là huyện nông nghiệp nằm ở phía nam tỉnh Hà Nam, công nghiệp,
tiểu thủ công nghiệp còn nhỏ lẻ, phân tán, thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn hàng

1


năm rất thấp, chỉ đáp ứng đƣợc một phần chi thƣờng xuyên, còn lại chủ yếu chờ
vào bổ sung, cân đối của ngân sách tỉnh, nên rất khó khăn trong hoạt động. Trong
khi nhu cầu vốn đầu tƣ xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng giao thông, thủy lợi, phát
triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông
thôn mới và đảm bảo an sinh xã hội rất lớn, đặt ra yêu cầu vừa phải huy động nguồn
lực, vừa phải quản lý, sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả các nguồn lực, đặc biệt là
nguồn lực từ ngân sách nhà nƣớc.
Thực tế trong những năm gần đây, công tác quản lý NSNN trên địa bàn
huyện Bình Lục đã đạt đƣợc những thành công lớn, góp phần ổn định đời sống kinh
tế, xã hội của huyện. Giá trị sản xuất các ngành nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ
công nghiệp hàng năm đều có sự tăng trƣởng. Tuy nhiên, công tác quản lý NSNN

cũng dần bộc lộ những hạn chế nhất định. Cơ cấu thu, chi chƣa hợp lý, còn phụ
thuộc lớn vào cân đối ngân sách của tỉnh; bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ quản lý
NSNN của huyện cũng còn có hạn chế, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu đặt ra. Do vậy
vấn đề tăng cƣờng quản lý ngân sách, nhằm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, chống
thất thu và quản lý, sử dụng hiệu quả ngân sách nhà nƣớc càng trở nên cấp bách.
Chính vì vậy, học viên lựa chọn đề tài “Quản lý ngân sách nhà nước huyện Bình
Lục, tỉnh Hà Nam” làm đối tƣợng nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sẽ tập trung trả lời câu hỏi: Trong thời
gian qua, thực trạng công tác quản lý NSNN trên địa bàn huyện Bình Lục, tỉnh Hà
Nam nhƣ thế nào? Trong thời gian tới, chính quyền huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam
cần thực hiện những giải pháp nào để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà
nƣớc trên địa bàn huyện?
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở làm rõ những lý luận cơ bản về
NSNN, quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện, đánh giá đúng thực trạng tình hình quản
lý ngân sách nhà nƣớc huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam trong giai đoạn 2011-2014, từ
đó đề xuất giải pháp chủ yếu hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện nhằm

2


thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội huyện.
Để đạt đƣợc mục tiêu đó, luận văn xác định các nhiệm vụ nghiên cứu sau:
- Xác định khung lý thuyết về quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện.
- Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện Bình
Lục, tỉnh Hà Nam.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc
huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu:
Quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu những nội dung cơ bản của
quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện Bình Lục, bao gồm: Lập dự toán ngân sách nhà
nước huyện; Chấp hành dự toán ngân sách nhà nước huyện; Quyết toán ngân sách
nhà nước huyện; Kiểm tra, giám sát việc chấp hành ngân sách nhà nước huyện.
+ Về không gian: Nghiên cứu trong phạm vi huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
+ Về thời gian: Tài liệu tổng quan đƣợc thu thập từ những tài liệu đã công bố
trong giai đoạn 2011-2014; giải pháp đƣợc đề xuất đến năm 2020.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn gồm 03
chƣơng:
Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về
quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện.
Chương 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu.
Chương 3: Phân tích thực trạng quản lý ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn
huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
Chương 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý ngân sách nhà
nƣớc trên địa bàn huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.

3


Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Tính đến thời điểm hiện tại, ở nƣớc ta có rất nhiều công trình nghiên cứu
khoa học, bao gồm các bài viết, các quan điểm, các luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ,

chuyên đề thực tập tốt nghiệp nghiên cứu về vấn đề quản lý ngân sách nhà nƣớc các
cấp. Trong số đó, học viên xin nêu ra một số công trình nghiên cứu tiêu biểu:
- Bài viết “Đổi mới chính sách pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nước” của tác giả Nguyễn Thị Hoàn Yến đƣợc đăng trên Tạp chí Tài chính số 9 2013. Tác giả đã nêu ra một số bất cập trong phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc
ở Việt Nam hiện nay, kết hợp với những yêu cầu đặt ra đối với ngân sách nhà nƣớc
trong thời kỳ hội nhập, để đề xuất một số nội dung đổi mới pháp luật về phân cấp
quản lý ngân sách nhà nƣớc.
- Bài viết “Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước ở Việt Nam và định hướng
đổi mới” của tác giả Vũ Sỹ Cƣờng - Khoa Tài chính công, Học viện Tài chính, năm
2012. Bài viết đã phân tích tổng quan về tình hình phân cấp quản lý ngân sách ở
Việt Nam, chỉ ra những bất cập, hạn chế trong phân cấp quản lý ngân sách, gồm:
+ Thứ nhất, cơ cấu ngân sách mang tính thứ bậc cao và tính lồng ghép của
ngân sách cấp dƣới vào ngân sách cấp trên.
+ Thứ hai, trên thực tế, chính quyền địa phƣơng mới chỉ đƣợc tăng quyền về
tổ chức thực thi ngân sách, còn thẩm quyền quyết định vẫn thuộc về Trung ƣơng.
Xét về bản chất, phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc bao gồm sự phân chia 2 loại
quyền: quyền quyết định và quyền tổ chức thực thi.
+ Thứ ba, tƣơng quan giữa nguồn thu đƣợc giữ lại và nhiệm vụ chi của các
cấp chính quyền địa phƣơng chƣa tƣơng xứng.
+ Thứ tƣ, việc giao nhiều quyền cho cấp tỉnh đồng thời làm hạn chế tính tự
chủ của ngân sách cấp dƣới.

4


+ Thứ năm, quy trình ngân sách với tính lồng ghép lớn và thời gian tƣơng
đối ngắn làm cho việc lập dự toán ở các cấp dƣới mang tính hình thức.
+ Thứ sáu, vấn đề vay nợ của địa phƣơng và kỷ luật ngân sách.
Sau đó, bài viết đã đƣa ra 07 hƣớng cải cách phân cấp quản lý ngân sách ở
Việt Nam nhằm tăng cƣờng hiệu quả quản lý NSNN.

- Luận án tiến sĩ “Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tỉnh An
Giang giai đoạn 2011 - 2015 và tầm nhìn đến 2020” của tác giả Tô Thiện Hiền Trƣờng Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh, năm 2012. Trong luận án, tác
giả đã tiếp cận nghiên cứu quản lý ngân sách nhà nƣớc và hiệu quả quản lý ngân
sách nhà nƣớc tỉnh An Giang theo quy trình quản lý ngân sách, gồm: Lập dự toán
NSNN; Chấp hành dự toán NSNN; Quyết toán NSNN.
- Luận án tiến sĩ “Phân cấp quản lý NSNN ở Việt Nam hiện nay” của tác giả
Lê Toàn Thắng - Học viện Hành chính, năm 2013. Luận án đã:
+ Nghiên cứu làm rõ các vấn đề liên quan đến quản lý ngân sách nhà nƣớc
nhƣ: khái niệm ngân sách nhà nƣớc, thu chi ngân sách nhà nƣớc, nguyên tắc và nội
dung quản lý ngân sách nhà nƣớc.
+ Phân tích cơ sở lý luận của phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc nhƣ: khái
niệm phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc, mục đích, căn cứ và nguyên tắc phân
cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc, nội dung phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc và
các yếu tố ảnh hƣởng.
+ Phân tích đánh giá về thực trạng phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ở
Việt Nam, nêu lên những đánh giá về ƣu điểm và tồn tại cũng nhƣ nguyên nhân của
những tồn tại trong phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ở Việt Nam hiện nay.
+ Dự báo những định hƣớng và đề xuất một số giải pháp về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc ở Việt Nam.
- Luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện quản lý ngân sách huyện Thủy Nguyên, Hải
Phòng” của tác giả Phạm Thị Thu Thảo - Viện Đại học Mở Hà Nội, năm 2013.
Trong luận văn, tác giả đã tiếp cận nghiên cứu công tác quản lý NSNN huyện Bình
Lục theo 03 nội dung: Lập dự toán thu - chi ngân sách xã; Chấp hành dự toán ngân

5


sách xã; Kế toán, quyết toán ngân sách xã.
Bên cạnh đó, còn có rất nhiều luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ nghiên cứu về
vấn đề quản lý NSNN.

Nhƣ vậy, các luận án, luận văn đều tiếp cận nghiên cứu công tác quản lý
NSNN theo 03 nội dung cơ bản là: lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán.
Tuy nhiên, điều kiện áp dụng của mỗi địa phƣơng khác nhau là khác nhau, do đó,
công tác quản lý NSNN cũng khác nhau. Hơn nữa, hiện nay chƣa có công trình
chính thống nào nghiên cứu quản lý NSNN huyện Bình Lục, do đó, học viên đã
quyết định lựa chọn đề tài này làm đối tƣợng nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.
Qua quá trình nghiên cứu các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan
đến đề tài luận văn, cùng với việc nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật có
liên quan đến công tác quản lý NSNN nhƣ Luật NSNN năm 2002 và sau khi tham
khảo ý kiến của giáo viên hƣớng dẫn, học viên quyết định nghiên cứu công tác quản
lý NSNN huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam theo 04 nội dung cụ thể sau:
(1) Lập dự toán ngân sách nhà nước huyện;
(2) Chấp hành dự toán ngân sách nhà nước huyện;
(3) Quyết toán ngân sách nhà nước huyện;
(4) Kiểm tra, giám sát việc chấp hành ngân sách nhà nước huyện.
1.2. Cơ sơ lý luận về quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện
1.2.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước cấp huyện
Trong luận văn sẽ thống nhất gọi tắt Ngân sách Nhà nƣớc cấp huyện là Ngân
sách huyện. Để hiểu rõ khái niệm ngân sách huyện, luận văn sẽ lần lƣợt làm rõ khái
niệm Ngân sách nhà nƣớc và ngân sách huyện:
Ngân sách Nhà nƣớc là phạm trù kinh tế và là phạm trù lịch sử. Sự hình
thành và phát triển của NSNN gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của kinh tế
hàng hóa - tiền tệ trong các phƣơng thức sản xuất của các cộng đồng và Nhà nƣớc
của từng cộng đồng. Nói cách khác, sự ra đời của Nhà nƣớc, sự tồn tại của nền kinh
tế hàng hóa - tiền tệ là những tiền đề cho sự phát triển của NSNN.

6

Tại Điều 1, Luật NSNN năm 2002 đã đƣa ra rằng: “Ngân sách Nhà nước là
toàn bộ các khoản thu - chi của Nhà nước được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền
quyết định và được thực hiện một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng nhiệm
vụ của Nhà nước”.
Các khoản thu NSNN bao gồm: Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí, các khoản
thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nƣớc, các khoản đóng góp của các tổ chức và cá
nhân, các khoản viên trợ, các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.
Các khoản chi NSNN bao gồm: Các khoản chi phát triển kinh tế - xã hội,
quốc phòng, an ninh, bảo đảm các hoạt động của bộ máy Nhà nƣớc, chi trả nợ Nhà
nƣớc, chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
Ngân sách Nhà nƣớc

Ngân sách
Trung ƣơng

Ngân sách địa phƣơng
Ngân sách tỉnh và các thành
phố trực thuộc trung ƣơng
Ngân sách quận, huyện, thị xã,
thành phố thuộc tỉnh
Ngân sách xã,
phƣờng, thị trấn

Hình 1.1. Hệ thống ngân sách Nhà nƣớc Việt Nam
Nguồn: Tác giả tổng hợp
Ngân sách huyện là một cấp ngân sách trong hệ thống NSNN Việt Nam. Căn
cứ vào Luật Ngân sách Nhà nƣớc năm 2002 và các văn bản hƣớng dẫn thi hành
Luật, NSNN bao gồm ngân sách Trung ƣơng và ngân sách địa phƣơng.
Ngân sách địa phƣơng bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có

7


Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Ủy ban Nhân dân (UBND) theo quy định của Luật
Tổ chức HĐND và UBND theo quy định hiện hành bao gồm:
- Ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng (sau đây sẽ gọi chung là
ngân sách tỉnh).
- Ngân sách huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân
sách huyện).
- Ngân sách xã, phƣờng, thị trấn (gọi chung là ngân sách xã).
Ngân sách huyện là một cấp ngân sách của chính quyền huyện, do UBND
huyện xây dựng, quản lý và sử dụng, do HĐND huyện quyết định và giám sát quá
trình tổ chức thực hiện.
Nhƣ vậy, khái niệm ngân sách huyện có thể đƣợc khái quát nhƣ sau: Ngân
sách nhà nước cấp huyện (hay ngân sách huyện) là toàn bộ các quan hệ kinh tế
giữa các chủ thể phát sinh trong quá trình tạo lập phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ
của chính quyền Nhà nước cấp huyện nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức
năng của Nhà nước cấp huyện trong khuôn khổ được phân công quản lý.
Ngân sách huyện mang bản chất của NSNN, đó là mối quan hệ giữa ngân
sách huyện với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện trong quá trình phân bổ, sử
dụng các nguồn lực kinh tế của huyện, mối quan hệ đó đƣợc điều chỉnh, điều tiết
sao cho phù hợp với bản chất Nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa. Đó là Nhà nƣớc của dân,
do dân, vì dân dƣới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam.
1.2.1.2. Đặc điểm của ngân sách nhà nước cấp huyện
- Ngân sách huyện là một cấp ngân sách có nguồn thu và nhiệm vụ chi riêng.
Đó là một lối đi đúng đắn trong quá trình phát triển nền tài chính quốc gia. Trƣớc
tiên, nó giúp cho ngân sách cấp tỉnh, Trung ƣơng giảm đƣợc khối lƣợng công việc.
Tiếp theo, nó giúp cho ngân sách cấp chính quyền có thể nắm bắt đƣợc tình hình
kinh tế nói chung và tài chính nói riêng từ cơ sở.
- Ngân sách huyện mang bản chất của NSNN: đó là mối quan hệ giữa ngân

sách huyện với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện trong quá trình phân bổ, sử
dụng các nguồn lực kinh tế của huyện.

8


- Các hoạt động thu - chi của ngân sách huyện luôn gắn với chức năng,
nhiệm vụ của chính quyền huyện theo luật định, đồng thời luôn chịu sự kiểm tra,
giám sát của cơ quan quyền lực Nhà nƣớc ở cấp huyện. Chính vì vậy các chỉ tiêu
thu - chi của ngân sách huyện luôn mang tính pháp lý.
- Ngân sách huyện vừa là một cấp trong hệ thống NSNN vừa là một đơn vị
dự toán. Bởi vì ngân sách huyện thực hiện nhiệm vụ thu - chi của một cấp ngân
sách và là đơn vị nhận bổ sung từ ngân sách cấp trên, đồng thời cấp bổ sung cho
ngân sách cấp xã. Ngoài ra, ngân sách huyện còn thể hiện bản chất chính trị của
Nhà nƣớc ta thông qua việc thực hiện đúng đắn, hiệu quả, có sáng tạo các chủ
trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc.
Tuy nhiên, thực tế hoạt động của hệ thống NSNN nói chung, ngân sách
huyện nói riêng đã cho thấy, bên cạnh những ƣu điểm đã phát huy đƣợc là một loạt
những hạn chế cần khắc phục kịp thời, đòi hỏi sự quan tâm của các ban, ngành, sự
tâm huyết của các cá nhân phối hợp cùng giải quyết.
1.2.1.3. Vai trò của ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách huyện có vai trò đảm bảo chức năng Nhà nƣớc về an ninh, quốc
phòng; thúc đẩy phát triển, ổn định kinh tế - xã hội, hạn chế khiếm khuyết của thị
trƣờng, giữ vững ổn định, công bằng xã hội và bảo vệ môi trƣờng, thể hiện:
- Ngân sách huyện bảo đảm thực hiện vai trò quản lý của Nhà nước, bảo vệ
an ninh trật tự của huyện:
Là một cấp chính quyền, huyện cũng tổ chức ra cho mình một hệ thống các
cơ quan, đoàn thể hành chính nhằm thực hiện các chức năng quản lý của Nhà nƣớc.
Điều đó cũng có nghĩa là để cho các cơ quan, đoàn thể đó hoạt động đƣợc cần phải
có một quỹ tài chính tập trung cho nó - đó chính là ngân sách huyện. Mặc dù không

lớn mạnh nhƣ ngân sách Trung ƣơng nhƣng ngân sách huyện cũng tạo cho mình
một vị thế nhất định nhằm chủ động trong việc thực hiện chức năng Nhà nƣớc ở địa
phƣơng. Tùy theo phạm vi địa lý, tình hình kinh tế - xã hội trên từng huyện mà nhu
cầu đảm bảo này khác nhau.
Trong các chức năng của Nhà nƣớc, chức năng đảm bảo an ninh trật tự, quốc

9


phòng đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là công cụ quyền lực của Nhà nƣớc,
nhằm bảo vệ ý chí của Nhà nƣớc, tạo điều kiện an toàn để huyện phát triển mọi mặt.
Để đảm bảo cho chức năng đặc biệt này, ngân sách huyện cần phải có kế hoạch cụ
thể, chi tiết, có các khoản dự phòng hợp lý.
- Ngân sách huyện là công cụ thúc đẩy phát triển và ổn định kinh tế huyện:
Để thực hiện tốt chiến lƣợc kinh tế - tài chính cấp tỉnh, cấp Trung ƣơng, cấp
huyện cần phải sử dụng các công cụ sẵn có của mình để điều tiết, định hƣớng. Một
trong những công cụ đắc lực là ngân sách. Huyện phải căn cứ vào thế mạnh của địa
phƣơng mình để định hƣớng, hình thành cơ cấu kinh tế, kích thích phát triển. Đồng
thời, huyện phải cung cấp kinh phí, vốn đầu tƣ, hỗ trợ về cơ sở hạ tầng, tạo môi
trƣờng thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động.
- Ngân sách huyện là phương tiện bù đắp khiếm khuyết của nền kinh tế thị
trường, đảm bảo công bằng xã hội, gìn giữ môi trường trên địa bàn huyện:
Đây là vai trò không thể thiếu đối với ngân sách quốc gia. Nó có tác dụng
xoa dịu nền kinh tế thị trƣờng. Nhƣ chúng ta đã biết, kinh tế thị trƣờng là chạy theo
lợi nhuận bất chấp hậu quả. Do đó, một loạt các vấn đề xảy đến: Thất nghiệp,
khoảng cách giàu nghèo tăng, ít quan tâm đến ngƣời già, trẻ em, ngƣời tàn tật, lừa
đảo, chiếm đoạt, môi trƣờng ô nhiễm… Những điều đó tạo ra cho nền kinh tế - xã
hội một vực thẳm phía trƣớc. Cấp huyện theo dõi các báo cáo tổng hợp từ cấp
phƣờng, thị trấn phải có biện pháp khắc phục, giải quyết.
Ngoài việc quan tâm đến đời sống vật chất của ngƣời lao động, huyện phải

thƣờng xuyên quan tâm đến đời sống văn hóa, tinh thần của ngƣời dân, cải tạo các
sân chơi, phƣơng tiện giải trí lành mạnh, tiến bộ. Các dịch vụ công cộng nhƣ giáo
dục, y tế phải giảm đƣợc chi phí cho ngƣời dân, làm sao để ai cũng đƣợc học hành,
chăm sóc sức khỏe đầy đủ.
1.2.2. Quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.2.1. Khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc và bộ máy quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
 Khái niệm quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện
Ngân sách huyện là một cấp ngân sách, là một bộ phận của chính quyền cấp

10


huyện trong hệ thống Nhà nƣớc pháp quyền. Ngân sách huyện do UBND huyện
trực tiếp quản lý, thực hiện và HĐND huyện quyết định, giám sát thực hiện.
Ngân sách huyện đƣợc xây dựng bằng các nguồn thu đƣợc phân cấp và các
khoản chi đƣợc giao để thực hiện các công việc thuộc chức năng nhiệm vụ của
chính quyền huyện theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, theo giáo trình “Quản lý học”, Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc
dân, năm 2012 thì: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiể m soát
các nguồn lực và hoạt động của h ệ thống xã hội nhằ m đạt được mục đích của h ệ
thống với hi ệu lực và hiê ̣u quả cao m ột cách bền vững trong điề u kiê ̣n môi trư ờng
luôn biế n động”.
Quản lý tác động lên các nguồn lực và hoạt động của hệ thống xã hội. Đối
tƣơ ̣ng chủ yế u và trƣ̣c tiế p của quản lý là các mố i quan hê ̣ con ngƣời bên trong và
bên ngoài h ệ thống. Chủ thể quản lý tác động lên con ngƣ ời, thông qua đó mà tác
đô ̣ng đế n các yế u tố vâ ̣t chấ t và phi vâ ̣t chấ t khác nhƣ vố n

, vâ ̣t tƣ, máy móc , công

nghê ̣, thông tin để ta ̣o ra kế t quả cuố i cùng của toàn bô ̣ hoa ̣t đô ̣ng .

Nhƣ vậy, có thể khái quát khái niệm quản lý ngân sách huyện nhƣ sau:
Quản lý ngân sách huyện là quá trình áp dụng các công cụ và phương pháp
quản lý nhằm tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ của chính quyền Nhà nước cấp huyện
nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng quản lý Nhà nước ở địa phương.
Chủ thể QLNS huyện ở đây chính là HĐND, UBND huyện, cụ thể là những
con ngƣời có trách nhiệm trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến hoạt động QLNS.
Trách nhiệm QLNS huyện trƣớc hết thuộc về trách nhiệm của Chủ tịch UBND
huyện. Vì quản lý tài chính là một nội dung quản lý chuyên ngành nên Phòng Tài
chính - Kế hoạch huyện và cá nhân Trƣởng phòng Tài chính - Kế hoạch cũng thuộc
nhóm chủ thể trực tiếp quản lý hoạt động của ngân sách huyện. Bên cạnh đó trƣởng
các bộ phận, phòng ban cũng nhƣ mỗi cá nhân cũng có những đóng góp quan trọng
tạo nên công tác QLNS nhà nƣớc huyện có hiệu quả.
Đối tƣợng quản lý của QLNS nhà nƣớc huyện đó chính là hoạt động của
ngân sách huyện. Đó là các mối quan hệ kinh tế trong phân phối gắn liền với quá

11


trình hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ. Cụ thể là việc quản lý các nguồn thu
cũng nhƣ những khoản chi đầu tƣ hoặc các khoản chi thƣờng xuyên của huyện.
 Mục tiêu của quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách huyện là cấp tài chính Nhà nƣớc ở địa phƣơng, hiệu quả của
QLNS huyện ảnh hƣởng trực tiếp đến hiệu quả tài chính của quốc gia. Do đó, công
tác QLNS huyện là rất quan trọng, chứa đựng cả mục tiêu chung của quản lý NSNN
nói chung và mục tiêu riêng của địa phƣơng. QLNS cấp huyện hƣớng đến những
mục tiêu cơ bản sau đây:
- Đảm bảo thực hiện các chỉ tiêu của ngân sách Trung ương: Ngân sách
huyện là cấp tài chính nhà nƣớc ở cơ sở, hiệu quả của quản lý ngân sách huyện ảnh
hƣởng trực tiếp đến hiệu quả tài chính của quốc gia. Do đó, công tác quản lý ngân
sách huyện mang trong mình một trọng trách lớn lao, chứa đựng cả mục tiêu chung

của quản lý NSNN nói chung và mục tiêu riêng của địa phƣơng - huyện.
- Đảm bảo thực hiện vai trò của ngân sách huyện là công cụ tài chính quan
trọng của nhà nước trong việc thực hiện chính sách, phát luật, nâng cao hiệu lực
điều hành của chính quyền cơ sở để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã
hội ở địa phƣơng nói riêng và cả nƣớc nói chung.
- Đảm bảo sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nhà nước ở địa phương:
Hiện nay ở nƣớc ta, các nguồn lực của nhà nƣớc cho phát triển kinh tế - xã hội còn
nhiều hạn chế, tuy nhiên, thực tiễn quản lý cho thấy, các nguồn lực của địa phƣơng
đang đƣợc sử dụng một cách tràn lan, kém hiệu quả, nhiều nguồn lực còn chƣa
đƣợc khai thác gây ra sự mất cân đối. Công tác quản lý tài chính nói chung và quản
lý ngân sách huyện nói riêng còn chứa đựng nhiều kẽ hở làm thất thoát, lãng phí các
nguồn lực. Nhƣ vậy, việc không ngừng nâng cao hiệu quả quản lý NSNN nói
chung, ngân sách huyện nói riêng là công việc hết sức cần thiết đặc biệt là trong giai
đoạn nƣớc ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và ngày càng hội
nhập sâu vào nền kinh tế thế giới.
 Nguyên tắc quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
- Nguyên tắc chấp hành Luật ngân sách Nhà nước:

12


Tất cả các khoản thu - chi đều phải có chứng từ xuất nhập tiền. Nó phản ánh
tính chính xác, công minh, rõ ràng. Các khoản thu - chi đều phải có trong kế hoạch
phân bổ dự toán ngân sách đã đƣợc HĐND, UBND các cấp thông qua.
Các khâu trong chu trình NSNN khi triển khai thực hiện phải đặt dƣới sự
kiểm tra, giám sát của HĐND các cấp.
- Nguyên tắc cân đối thu - chi ngân sách huyện:
NSNN đƣợc lập và thu - chi ngân sách phải đƣợc cân đối. Nguyên tắc này
đòi hỏi các khoản chi chỉ đƣợc phép thực hiện khi đã có đủ các nguồn thu bù đắp.
UBND và HĐND luôn cố gắng để đảm bảo cân đối nguồn NSNN bằng cách đƣa ra

các quyết định liên quan tới các khoản chi để thảo luận và cắt giảm những khoản
chi chƣa thực sự cần thiết, đồng thời nỗ lực khai thác mọi nguồn thu hợp lý mà nền
kinh tế có khả năng đáp ứng.
- Nguyên tắc công khai, minh bạch trong quản lý ngân sách Nhà nước:
Các khoản thu - chi NSNN đều đƣợc xác định bằng số liệu chứng từ ghi sổ,
quyết định, văn bản chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền. Thực hiện công khai, minh
bạch trong quản lý sẽ tạo điều kiện cho cộng đồng có thể giám sát, kiểm soát các
quyết định về thu - chi tài chính, hạn chế những thất thoát và đảm bảo tính hiệu quả.
- Nguyên tắc trung thực, chính xác:
Nguyên tắc này là cơ sở, tạo tiền đề cho mỗi ngƣời dân có thể nhìn nhận
đƣợc chƣơng trình hành động của chính quyền địa phƣơng và chƣơng trình này phải
đƣợc phản ánh ở việc thực hiện chính sách tài chính ở địa phƣơng. Nguyên tắc này
đòi hỏi NSNN phải đƣợc xây dựng rành mạch, có hệ thống, các khoản thu - chi đều
phải có trong kế hoạch tránh việc thu sai, chi sai gây thất thoát NSNN.
- Nguyên tắc chịu trách nhiệm:
Nhà nƣớc là cơ quan công quyền, sử dụng các nguồn lực của nhân dân để
thực hiện các mục tiêu đặt ra. Đây là nguyên nhân, yêu cầu về trách nhiệm của các
đơn vị cá nhân trong quá trình quản lý ngân sách, bao gồm:
+ Trách nhiệm giải trình về các hoạt động ngân sách; chịu trách nhiệm về các
quyết định về ngân sách của mình.

13


+ Trách nhiệm đối với cơ quan quản lý cấp trên về trách nhiệm đối với công
chúng, đối với xã hội. Quy trách nhiệm yêu cầu phải phân định rõ ràng quyền hạn
và trách nhiệm của từng cá nhân, đơn vị, chính quyền các cấp trong thực hiện
NSNN theo kết quả công việc đạt đƣợc.
- Nguyên tắc phân cấp:
Quản lý ngân sách huyện phải đảm bảo mối quan hệ chặt chẽ và tối ƣu giữa

tập trung và dân chủ trong quản lý. Tập trung phải dựa trên cơ sở dân chủ, thực hiện
trong khuôn khổ tập trung là thống nhất đƣờng lối chủ trƣơng, kế hoạch phát triển
của hệ thống thống nhất các quy chế quản lý, thực hiện chế độ một thủ trƣởng ở tất
cả các đơn vị các cấp và xác định rõ vị trí trách nhiệm quyền hạn của các cấp.
- Nguyên tắc kết hợp hài hoà các lợi ích liên quan đến hệ thống quản lý ngân
sách nhà nước:
Quản lý ngân sách huyện phải kết hợp hài hoà các lợi ích, có liên quan đến
hệ thống quản lý ngân sách huyện trên cơ sở những đòi hỏi của các quy luật khách
quan. Thực hiện một đƣờng lối phát triển đúng đắn dựa trên cơ sở vận dụng các quy
luật khách quan phù hợp với đặc điểm của hệ thống. Xây dựng và thực hiện các quy
hoạch, kế hoạch chuẩn xác, kế hoạch phải quy tụ quyền lợi, có tính hiện thực cao.
- Nguyên tắc chuyên môn hóa trong hoạt động quản lý:
Chuyên môn hóa là nguyên tắc đòi hỏi việc quản lý ngân sách huyện phải
đƣợc thực hiện bởi những ngƣời có chuyên môn đƣợc đào tạo có kinh nghiệm và
tay nghề theo đúng vị trí trong guồng máy của hệ thống. Đây là cơ sở của việc nâng
cao hiệu quả hoạt động của hệ thống. Họ phải nắm vững chuyên môn nghề nghiệp ở
vị trí công tác của mình, mặt khác họ phải ý thức đƣợc mối quan hệ với những
ngƣời khác, bộ phận khác.
 Bộ máy quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
Tại cấp huyện, bộ máy quản lý NSNN bao gồm các cơ quan sau:
- Hội đồng nhân dân huyện: Là cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng,
có nhiệm vụ quyết định dự toán thu NSNN trên địa bàn; dự toán thu - chi ngân sách
địa phƣơng và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; phê chuẩn quyết toán ngân

14


sách địa phƣơng; quyết định các chủ trƣơng, biện pháp triển khai thực hiện ngân
sách; điều chỉnh dự toán ngân sách địa phƣơng trong trƣờng hợp cần thiết; giám sát
việc thực hiện ngân sách đã đƣợc HĐND quyết định.

- Uỷ ban nhân dân huyện: Là cơ quan hành chính Nhà nƣớc ở địa phƣơng,
chịu trách nhiệm trƣớc HĐND cùng cấp và cơ quan Nhà nƣớc cấp trên. UBND
huyện có nhiệm vụ lập dự toán thu NSNN trên địa bàn; dự toán thu - chi ngân sách
địa phƣơng, phƣơng án phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; quyết toán ngân sách
địa phƣơng; lập dự toán điều chỉnh ngân sách địa phƣơng trong trƣờng hợp cần thiết
trình HĐND huyện quyết định và báo cáo UBND tỉnh, Sở Tài chính tỉnh. Tổ chức
thực hiện ngân sách địa phƣơng; hƣớng dẫn, kiểm tra UBND xã xây dựng, thực
hiện ngân sách và kiểm tra nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã về thực hiện ngân
sách địa phƣơng theo quy định của pháp luật.
- Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện: Là đơn vị chuyên môn trực thuộc
UBND huyện, có chức năng tham mƣu, giúp UBND huyện thực hiện chức năng
quản lý Nhà nƣớc về lĩnh vực tài chính, tài sản theo quy định của pháp luật. Phòng
Tài chính - Kế hoạch huyện chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức biên chế và công tác
của UBND huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hƣớng dẫn về chuyên môn,
nghiệp vụ thuộc lĩnh vực quản lý ngân sách của sở Tài chính.
- Chi cục Thuế huyện: Là tổ chức trực thuộc Cục Thuế, có chức năng tổ
chức thực hiện công tác quản lý thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác của NSNN
(sau đây gọi chung là thuế) trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Chi cục Thuế
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm theo quy định của Luật Quản lý thuế,
các Luật thuế, các quy định pháp luật khác có liên quan.
- Kho bạc Nhà nước huyện: Là cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính thực hiện
quản lý Nhà nƣớc về quỹ NSNN và các quỹ khác của Nhà nƣớc đƣợc giao quản lý
trên địa bàn huyện.
1.2.2.2. Nội dung, tiêu chí quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
 Nội dung quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
Quản lý ngân sách nhà nƣớc huyện là quá trình quản lý hệ thống các quan hệ kinh

15