Giáo dục pháp luật thông qua phiên toà hình sự ở toà án quân sự khu vực 1 QK5

hoaù luỏỷn tọỳt nghióỷp
K

Mồớ õỏửu
1. Tờnh cỏỳp thióỳt cuớa õóử taỡi :
Trong nhổợng nm qua, Nhaỡ nổồùc ta õaợ tióỳn haỡnh cọng cuọỹc õọứi mồùi sỏu
sừc vaỡ toaỡn dióỷn trón nhióửu lộnh vổỷc chờnh trở, kinh tóỳ - xaợ họỹi, xỏy dổỷng Nhaỡ
nổồùc phaùp quyóửn Vióỷt Nam XHCN cuớa dỏn, do dỏn, vỗ dỏn, vồùi muỷc tióu: dỏn
giaỡu, nổồùc maỷnh, xaợ họỹi cọng bũng, dỏn chuớ, vn minh. Sổỷ nghióỷp õọứi mồùi õoỡi
hoới phaới thổỷc hióỷn nhióửu nhióỷm vuỷ rỏỳt nỷng nóử vaỡ cỏỳp baùch, trong õoù coù nhióỷm vuỷ
nỏng cao hióỷu quaớ tuyón truyóửn, phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp luỏỷt, tng cổồỡng phaùp
chóỳ xaợ họỹi chuớ nghộa õỷt ra nhổợng yóu cỏửu mồùi trong vióỷc xỏy dổỷng phaùp luỏỷt, vaỡ
tọứ chổùc thổỷc hióỷn phaùp luỏỷt.
Cọng taùc tuyón truyóửn phọứ bióỳn, giaùo duỷc phaùp luỏỷt coù vai troỡ rỏỳt quan
troỹng trong õồỡi sọỳng xaợ họỹi. Chờnh vỗ vỏỷy, trong caùc vn kióỷn, nghở quyóỳt cuớa
aớng, chờnh saùch cuớa Nhaỡ nổồùc õaợ nhióửu lỏửn õóử cỏỷp õóỳn vỏỳn õóử naỡy. Baùo caùo
chờnh trở aỷi họỹi lỏửn thổù VIII cuớa aớng õaợ khúng õởnh: Trióứn khai maỷnh meợ
cọng taùc tuyón truyóửn giaùo duỷc phaùp luỏỷt, huy õọỹng lổỷc lổồỹng cuớa caùc õoaỡn thóứ
chờnh trở - xaợ họỹi, nghóử nghióỷp, caùc phổồng tióỷn thọng tin õaỷi chuùng tham gia caùc
õồỹt vỏỷn õọỹng thióỳt lỏỷp trỏỷt tổỷ, kyớ cổồng vaỡ caùc hoaỷt õọỹng thổồỡng xuyón xỏy dổỷng
nóỳp sọỳng vaỡ laỡm vióỷc theo phaùp luỏỷt trong cồ quan Nhaỡ nổồùc vaỡ xaợ họỹi.
Xuỏỳt phaùt tổỡ tỏửm quan troỹng vaỡ yóu cỏửu cuớa cọng taùc tuyón truyóửn, giaùo
duỷc phaùp luỏỷt., Thuớ tổồùng chờnh phuớ õaợ ra Chố thở sọỳ 02/1998/CT-TTg ngaỡy
07/01/1998 vóử tng cổồỡng cọng taùc phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp luỏỷt trong giai õoaỷn
hióỷn nay, Quyóỳt õởnh sọỳ 03/Q-TTg vóử ban haỡnh kóỳ hoaỷch trióứn khai cọng taùc
phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp luỏỷt tổỡ nm 1998 õóỳn 2002 vaỡ thaỡnh lỏỷp Họỹi õọửng phọỳi
hồỹp cọng taùc phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp luỏỷt.
Thổỷc hióỷn nhổợng yóu cỏửu trón, nhổợng nm qua, nhióửu cỏỳp, nhióửu ngaỡnh ồớ
trung ổồng vaỡ õởa phổồng cuợng nhổ trong quỏn õọỹi õaợ tờch cổỷc trióứn khai, tọứ chổùc
vióỷc phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp luỏỷt cho caùn bọỹ, nhỏn dỏn vaỡ quỏn nhỏn, õaợ thu
õổồỹc nhióửu kóỳt quaớ tọỳt, goùp phỏửn nỏng cao yù thổùc phaùp luỏỷt, õaùp ổùng yóu cỏửu

tng cổồỡng quaớn lyù Nhaỡ nổồùc, quaớn lyù xaợ họỹi bũng phaùp luỏỷt.
Tuy nhión, thổỷc tióựn cho thỏỳy hỗnh thổùc, phổồng phaùp phọứ bióỳn, giaùo duỷc
phaùp luỏỷt coù õa daỷng, phong phuù nhổng chổa õọửng bọỹ, kóỳ hoaỷch phọỳi hồỹp chổa
chỷt cheợ giổợa caùc cỏỳp, caùc ngaỡnh; coỡn ờt nhổợng õóử taỡi nghión cổùu vóử lyù luỏỷn vaỡ
Trang 1


hoạ lûn täút nghiãûp
K
thỉûc tiãùn vãư hçnh thỉïc, phỉång phạp phäø biãún, giạo dủc phạp lût, trong âọ cọ
hçnh thỉïc phäø biãún, giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû åí cạc To ạn,
âãø tçm ra nhỉỵng lûn cỉï khoa hc vỉìa náng cao cháút lỉåüng xẹt xỉí vỉìa tàng
cỉåìng hiãûu qu giạo dủc phạp lût.
Phiãn to hçnh sỉû l mäüt “kãnh” tun truưn, phäø biãún, giạo dủc phạp lût
ráút hiãûu qu. Cạc To ạn nọi chung v To ạn qn sỉû nọi riãng, l cå quan xẹt
xỉí ca Nh nỉåïc XHCN Viãût Nam, To ạn nhán danh Nh nỉåïc ra nhỉỵng bn
ạn quút âënh nhỉỵng váún âãư cọ liãn quan trỉûc tiãúp âãún quưn v låüi êch håüp phạp
ca cạc täø chỉïc, cå quan âån vë v cạc cäng nhán; âãún sinh mảng chênh trë,
quưn tỉû do, danh dỉû, nhán pháøm ca con ngỉåìi. Màût khạc, xẹt xỉí l mäüt dảng
âàûc biãût ca hoảt âäüng thỉûc hiãûn quưn lỉûc Nh nỉåïc do Häüi âäưng xẹt xỉí tiãún
hnh cäng khai dỉåïi sỉû giạm sạt ca âäng âo qưn chụng nhán dán, theo mäüt
trçnh tỉû v th tủc hãút sỉïc chàût ch. Cạc trçnh tỉû v th tủc täú dủng trong giai
âoản xẹt xỉí mäüt màût bo âm sỉû nghiãm trang ca hoảt âäüng xẹt xỉí, vỉìa thãø
hiãûn bn cháút dán ch, sỉû bçnh âàóng v cäng minh ca phạp lût x häüi ch
nghéa.
Tải phiãn to hçnh sỉû, qua xẹt hi cäng khai â lm r täüi phảm, tênh cháút
mỉïc âäü nguy hiãøm ca hnh vi phảm täüi. Qua âọ, Häüi âäưng xẹt xỉí càn cỉï vo
cạc quy âënh ca BLHS, cán nhàõc tênh cháút mỉïc âäü nguy hiãøm cho x häüi ca
hnh vi phảm täüi, nhán thán ngỉåìi phảm täüi; cạc tçnh tiãút tàng nàûng, gim nhẻ
TNHS âãø quút âënh hçnh phảt. Hçnh phảt do to ạn tun khäng chè trỉìng trë

ngỉåìi phảm täüi m cn giạo dủc h tråí thnh ngỉåìi cọ êch cho x häüi, cọ thỉïc
tn theo phạp lût v cạc quy tàõc ca cüc säúng XHCN, ngàn chàûn h phảm täüi
måïi. Âäưng thåìi, hçnh phảt cn cọ mủc âêch låïn hån l giạo dủc nhỉỵng ngỉåìi
khạc tän trng phạp lût, âáúu tranh chäúng v phng ngỉìa täüi phảm.
Cọ thãø nọi, phiãn to xẹt xỉí cäng khai nãn ráút bäø êch v hiãûu qu trong
giạo dủc phạp lût, l hçnh thỉïc giạo dủc phạp lût củ thãø, trỉûc tiãúp nháút âäúi våïi
âäng âo ngỉåìi dỉû phiãn to. Qua cạc phiãn to xẹt xỉí lỉu âäüng cäng khai åí cạc
cå quan âån vë v âëa phỉång â gọp pháưn náng cao thỉïc phạp lût cho nhiãưu
âäúi tỉåüng, viãûc cháúp hnh phạp lût, k lût qn âäüi ca cạc qn nhán åí nhiãưu
âån vë cọ chuøn biãún têch cỉûc, tçnh hçnh an ninh tráût tỉû x häüi åí cạc âëa phỉång
âỉåüc cng cäú v tàng cỉåìng.
To ạn qn sỉû l cå quan xẹt xỉí ca Nh nỉåïc Cäüng ho X häüi Ch
nghéa Viãût Nam âỉåüc täø chỉïc trong qn âäüi, hoảt âäüng xẹt xỉí ca To ạn qn
Trang 2


hoạ lûn täút nghiãûp
K
sỉû phi thỉåìng xun quan hãû, tiãúp xục våïi bë cạo, cạc âỉång sỉû, våïi cạc cå quan
âån vë, âëa phỉång v cäng dán, âỉåüc cạn bäü chiãún sé åí cạc âån vë v nhán dán,
giạm sạt. Âiãưu âọ âi hi To ạn Qn sỉû phi thỉåìng xun coi trng náng cao
cháút lỉåüng xẹt xỉí v hiãûu qu giạo dủc phạp lût trong quạ trçnh thỉûc hiãûn chỉïc
nàng, nhiãûm vủ ca mçnh.
Âãø âạp ỉïng u cáưu ngy cng cao v hon thnh täút nhiãûm vủ chênh trë
trong giai âoản måïi, viãûc nghiãn cỉïu giạo dủc phạp lût qua phiãn to hçnh sỉû l
mäüt trong nhỉỵng nhiãûm vủ trng tám, cọ tênh cáúp thiãút c trỉåïc màõt v láu di
ca To ạn Qn sỉû. Våïi nhỉỵng l do trãn, viãûc chn v thỉûc hiãûn âãư ti: “Giạo
dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû åí To ạn Qn sỉû khu vỉûc 1 - QK5” l
cáưn thiãút.
2. Phảm vi nghiãn cỉïu :

Våïi phảm vi ca âãư ti, khoạ lûn chè nghiãn cỉïu, kho sạt hçnh thỉïc phäø
biãún, giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû åí To ạn qn sỉû cáúp khu
vỉûc. Trãn cå såí thỉûc trảng hoảt âäüng xẹt xỉí ca To ạn qn sỉû khu vỉûc 1 - QK5
tỉì nàm 1995 âãún nay, qua âọ âãư xút mäüt säú biãûn phạp ch úu nhàòm náng cao
cháút lỉåüng xẹt xỉí v hiãûu qu giạo dủc phạp lût tải cạc phiãn to hçnh sỉû.
3. Phỉång phạp nghiãn cỉïu :
Âãư ti âỉåüc nghiãn cỉïu trãn cå såí phỉång phạp lûn duy váût biãûn chỉïng
ca ch nghéa Mạc - Lãnin, tỉ tỉåíng Häư Chê Minh, cạc quan âiãøm ca Âng v
Nh nỉåïc ta vãư cäng tạc giạo dủc phạp lût, tàng cỉåìng phạp chãú x häüi ch
nghéa vng våïi cạc phỉång phạp củ thãø: âiãưu tra x häüi hc; so sạnh, phán têch,
täøng kãút kinh nghiãûm kãút håüp våïi kho sạt thỉûc tiãùn ...
4. Kãút cáúu ca âãư ti :
Ngoi låìi måí âáưu v kãút lûn, ni dung âãư ti âỉåüc thãø hiãûn trong 3
chỉång v cạc tiãøu mủc:
- Chỉång I: Cäng tạc phäø biãún giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to
hçnh sỉû åí To ạn qn sỉû khu vỉûc.
- Chỉång II: Thỉûc trảng giạo dủc phạp lût qua phiãn to hçnh sỉû åí To ạn
qn sỉû khu vỉûc 1 - QK5.
- Chỉång III: Mäüt säú gii phạp ch úu nhàòm tàng cỉåìng hiãûu qu giạo
dủc phạp lût tải phiãn to hçnh sỉû.
Sau âáy l näüi dung ca khoạ lûn.
Trang 3


hoạ lûn täút nghiãûp
K
CHỈÅNG I
GIẠO DỦC PHẠP LÛT
THÄNG QUA PHIÃN TO HÇNH SỈÛ
1. Giạo dủc phạp lût - Mäüt säú váún âãư cå bn :

1.1. Khại niãûm giạo dủc phạp lût :
Phạp lût XHCN l hãû thäúng cạc quy tàõc xỉí xỉû mang tênh bàõt büc chung,
thãø hiãûn chê ca giai cáúp cäng nhán v nhán dán lao âäüng dỉåïi sỉû lnh âảo ca
Âng cäüng sn, do Nh nỉåïc XHCN ban hnh v âm bo thỉûc hiãûn bàòng sỉû
cỉåỵng chãú ca Nh nỉåïc, trãn quan âiãøm giạo dủc v thuút phủc.
Xút phạt tỉì sỉû âa dảng ca khại niãûm giạo dủc, cọ thãø cọ nhiãưu cạch hiãøu
khäng hon ton giäúng nhau vãư giạo dủc phạp lût.
Giạo dủc phạp lût l mäüt hoảt âäüng âënh hỉåïng cọ nhỉỵng nẹt âàûc th
khạc mäüt cạch tỉång âäúi våïi cạc dảng giạo dủc khạc. Trỉåïc hãút, giạo dủc phạp
lût cọ mủc âêch riãng, âọ l hoảt âäüng nhàòm hçnh thnh tri thỉïc, tçnh cm v
thọi quen xỉí xỉû ph håüp våïi quy âënh ca phạp lût, lm cho cäng dán tỉû giạc
tn th phạp lût, cọ thỉïc phạp lût cao gọp pháưn tàng cỉåìng hiãûu qu ca
phạp lût. Âäưng thåìi, giạo dủc phạp lût cọ näüi dung riãng, âọ l sỉû tạc âäüng cọ
âënh hỉåïng våïi näüi dung cå bn l chuøn ti tri thỉïc ca nhán loải nọi chung v
ca mäüt qúc gia nọi riãng, vãư Nh nỉåïc v phạp lût. Xẹt trãn cạc úu täú ch
thãø, âäúi tỉåüng, hçnh thỉïc v phỉång phạp giạo dủc phạp lût cọ âàûc th riãng. So
våïi cạc dảng giạo dủc khạc thç giạo dủc phạp lût l quạ trçnh tạc âäüng thỉåìng
xun, liãn tủc v láu di chỉï khäng phi l sỉû tạc âäüng mäüt láưn ca ch thãø âäúi
våïi âäúi tỉåüng giạo dủc. Nhán täú con ngỉåìi våïi hnh vi håüp phạp âọng vai tr ch
âảo trong quạ trçnh tạc âäüng qua lải giỉỵa ngỉåìi giạo dủc phạp lût (ch thãø) våïi
ngỉåìi âỉåüc giạo dủc (âäúi tỉåüng). Cho nãn, ch thãø giạo dủc phạp lût phi hiãøu
biãút trçnh âäü, âàûc biãût l âàûc âiãøm nhán thán ca âäúi tỉåüng âỉåüc giạo dủc. Âäưng
thåìi, ch thãø giạo dủc phi nàõm vỉỵng tri thỉïc phạp lût, biãút chuøn ti nọ cho
ph håüp våïi tỉìng loải âäúi tỉåüng giạo dủc phạp lût.
Nhỉ váûy cọ thãø nọi: giạo dủc phạp lût l hoảt âäüng âënh hỉåïng cọ täø
chỉïc, cọ ch âënh ca ch thãø giạo dủc tạc âäüng lãn âäúi tỉåüng giạo dủc mäüt cạch

Trang 4

hoạ lûn täút nghiãûp
K
cọ hãû thäúng v thỉåìng xun, nhàòm mủc âêch hçnh thnh åí h tri thỉïc phạp lût,
tçnh cm v hnh vi ph håüp våïi cạc âi hi ca phạp lût hiãûn hnh.
Giạo dủc phạp lût v thỉïc phạp lût l 2 phảm tr cọ quan hãû máût thiãút
våïi nhau nhỉng khäng phi l mäüt. Hoảt âäüng giạo dủc phạp lût l sỉû tạc âäüng
ca nhán täú ch quan, l hoảt âäüng âënh hỉåïng cọ täø chỉïc, cọ ch âënh thnh 1
hãû thäúng ca nhiãưu ch thãø. Sỉû hçnh thnh thỉïc phạp lût l sn pháøm ca c
nh hỉåíng âiãưu kiãûn khạch quan láùn sỉû tạc âäüng âënh hỉåïng ca nhán täú ch
quan. Thỉûc tiãùn cho tháúy kãút qu giạo dủc chè âảt âỉåüc khi xạc âënh âụng âàõn
näüi dung, hçnh thỉïc, v phỉång phạp giạo dủc, âäưng thåìi cọ nghãû thût khẹo lẹo
âënh hỉåïng cạc úu täú âọ ph håüp våïi tỉìng loải âäúi tỉåüng giạo dủc khạc nhau.
Do âọ, giạo dủc phạp lût chè l mäüt úu täú ca quạ trçnh hçnh thnh
thỉïc phạp lût åí cạ nhán con ngỉåìi v âọng vai tr ch âảo trong quạ trçnh áúy.
Hai khại niãûm giạo dủc phạp lût v thỉïc phạp lût khäng âäưng nháút vãư bn
cháút, nhỉng cọ quan hãû máût thiãút våïi nhau. Khại niãûm thỉïc phạp lût cọ näüi
hm räüng hån khại niãûm giạo dủc phạp lût. Viãûc phán biãût ny âäúi våïi âiãưu
kiãûn nỉåïc ta hiãûn nay cọ nghéa c vãư màût l lûn v thỉûc tiãùn, khi m tri thỉïc,
tçnh cm v thọi quen xỉí sỉû theo phạp lût chỉa cọ âiãưu kiãûn vãư màût khạch quan
âáưy â v thûn låüi thç vai tr ca nhán täú ch quan hãút sỉïc quan trng. Khäng
thãø chåì âåüi, vo cạc âiãưu kiãûn khạch quan m phi näø lỉûc ca ch quan - tỉïc l
bàòng hoảt âäüng cọ täø chỉïc, cọ âënh hỉåïng, cọ thỉïc tỉû giạc cao ca ch thãø giạo
dủc, nhàòm hçnh thnh tri thỉïc, tçnh cm v thọi quen phạp lût åí cạc âäúi tỉåüng
giạo dủc. Vç váûy, trong âiãưu kiãûn åí nỉåïc ta hiãûn nay, viãûc trang bë tri thỉïc phạp
lût, bäưi dỉåỵng tçnh cm, thọi quen phạp lût v âënh hỉåïng hnh vi cho nhán
dán l trạch nhiãûm ca cạc täø chỉïc Âng, ca cạc cå quan trong bäü mạy Nh
nỉåïc v täø chỉïc x häüi ...
Giạo dủc phạp lût cọ quan hãû våïi giạo dủc chênh trë, tỉ tỉåíng, giạo dủc
âảo âỉïc v cạc dảng giạo dủc khạc. Tuy nhiãn, giạo dủc phạp lût cọ bn cháút

riãng, khạc biãût våïi cạc dảng giạo dủc khạc, nhỉng nọ phi âỉåüc xem xẹt l mäüt
dảng giạo dủc trong hãû thäúng giạo dủc.
Âäúi våïi cạc cå quan, täø chỉïc chun trạch lm cäng tạc giạo dủc âo tảo
giạo dủc phạp lût âi hi phi sỉí dủng kiãún thỉïc, phỉång phạp näüi dung âàûc th
cho quạ trçnh giạo dủc.
Âäúi våïi cạc cå quan, täø chỉïc cọ chỉïc nàng kinh tãú - x häüi bàõt büc phi
âënh hỉåïng giạo dủc phạp lût trong quạ trçnh thỉûc hiãûn chỉïc nàng ca mçnh.
Trang 5


hoạ lûn täút nghiãûp
K
Âäúi våïi cạc cå quan láûp phạp, hnh phạp v tỉ phạp phi âem näüi dung
hoảt âäüng ca mçnh âënh hỉåïng giạo dủc phạp lût. Cạc hoảt âäüng láûp phạp, láûp
quy, ạp dủng v bo vãû phạp lût nãúu âënh hỉåïng hoảt âäüng ca mçnh vo viãûc
giạo dủc phạp lût thç âáy l nhỉỵng “Kãnh” cung cáúp tri thỉïc, bäưi dỉåỵng tçnh
cm v hỉåïng dáùn hnh vi håüp phạp täút nháút cho mi âäúi tỉåüng giạo dủc phạp
lût.

1.2. Mủc âêch ca giạo dủc phạp lût :
Phäø biãún, tun truưn v giạo dủc phạp lût l mäüt viãûc lm cáưn thiãút,
thỉåìng xun nhàòm náng cao thỉïc phạp lût, phng ngỉìa vi phảm phạp lût,
âäưng thåìi cng l biãûn phạp têch cỉûc âáúu tranh chäúng lải nhỉỵng hnh vi vi phảm
phạp lût.
Giạo dủc phạp lût l hoảt âäüng cọ âënh hỉåïng, cọ täø chỉïc, cọ ch âënh
thnh 1 hãû thäúng ca Âng, ca cạc cå quan Nh nỉåïc, cạc täø chỉïc x häüi våïi
mủc âêch thiãút láûp thỉïc phạp lût cho cạc âäúi tỉåüng dỉåïi dảng lng tin, thọi
quen, âäüng cå ca hnh vi têch cỉûc phạp lût ca con ngỉåìi.
Mủc âêch ca giạo dủc phạp lût phn ạnh âỉåüc mong âåüi củ thãø ca x
häüi, ph håüp våïi cạc âiãưu kiãûn khạch quan v ch quan ca x häüi âãø kh nàng

âảt âỉåüc nọ l hiãûn thỉûc, phn ạnh mäúi quan hãû trỉûc tiãúp våïi thỉûc tiãùn hoảt âäüng
giạo dủc phạp lût giụp cho viãûc xạc âënh v náng cao hiãûu qu hoảt âäüng âọ.
Trỉåïc hãút giạo dủc phạp lût phi âảt âỉåüc mủc âêch cung cáúp, trang bë,
bäưi dỉåỵng nháûn thỉïc, måí räüng hãû thäúng tri thỉïc phạp lût cho cạc âäúi tỉåüng giạo
dủc phạp lût.
Nhçn chung, trong âiãưu kiãûn x häüi nỉåïc ta hiãûn nay váùn åí trong tçnh trảng
kẹm hiãøu biãút vãư phạp lût thç mủc âêch giạo dủc phạp lût vãư nháûn thỉïc phạp
lût cho cạc âäúi tỉåüng l u cáưu quan trng hng âáưu. Båíi vç, sỉû am hiãøu phạp
lût âọng vai tr quút âënh trong viãûc âm bo sjỉ phạt triãøn thỉïc phạp lût,
tỉ duy phạp l v hçnh thnh tênh tich cỉûc phạp lût åí mäùi con ngỉåìi. Vç váûy, måí
räüng khäúi lỉåüng tri thỉïc v tỉìng bỉåïc náng cao trçnh âäü hiãøu biãút phạp lût cho
mi ngỉåìi l úu täú hãút sỉïc quan trng ca mủc âêch nháûn thỉïc trong giạo dủc
phạp lût.
Mủc âêch hçnh thnh lng tin phạp lût hay cn gi l mủc âêch cm xục
ca giạo dủc phạp lût.

Trang 6


hoaù luỏỷn tọỳt nghióỷp
K
Muỷc õờch xỏy dổỷng thoùi quen xổớ sổỷ theo nhổợng quy õởnh cuớa phaùp luỏỷt
(õởnh hổồùng haỡnh vi) cuợng coù vai troỡ õỷc bióỷt.
Kóỳt quaớ cuọỳi cuỡng cuớa phaùp luỏỷt phaới õổồỹc thóứ hióỷn ồớ haỡnh vi xổớ sổỷ theo
phaùp luỏỷt cuớa caùc õọỳi tổồỹng õổồỹc giaùo duỷc. Muỷc õờch nhỏỷn thổùc phaùp luỏỷt, tỗnh
caớm phaùp luỏỷt noùi ồớ trón laỡ õóứ phuỷc vuỷ cho muỷc õờch hỗnh thaỡnh õọỹng cồ vaỡ haỡnh
vi cuớa r con ngổồỡi. Cung cỏỳp tri thổùc, giaùo duỷc loỡng tin vaỡ sổỷ cỏửn thióỳt phaới tuỏn
theo mọỹt caùch tổỷ nguyóỷn nhổợng quy õởnh cuớa phaùp luỏỷt laỡ yóỳu tọỳ quan troỹng
nhũm hỗnh thaỡnh õọỹng cồ vaỡ haỡnh vi hồỹp phaùp.
Sổỷ õởnh hổồùng haỡnh vi, tuỏn theo nhổợng quy õởnh cuớa phaùp luỏỷt trồớ thaỡnh

thoùi quen laỡ bióứu hióỷn cuớa loỡng tin vaỡ xổớ sổỷ phuỡ hồỹp vồùi nhổợng õoỡi hoới cuớa phaùp
luỏỷt trón cồ sồớ cuớa tờnh tổỷ giaùc.
Giổợa caùc muỷc õờch cuớa giaùo duỷc phaùp luỏỷt coù sổỷ õan xen, quan hóỷ chỷt cheợ
vồùi nhau: tổỡ tri thổùc phaùp luỏỷt õóỳn tờnh tổỷ giaùc; tổỡ tờnh tổỷ giaùc tồùi tờnh tờch cổỷc vaỡ
tổỡ tờnh tờch cổỷc tồùi thoùi quen xổớ sổỷ theo phaùp luỏỷt. Vỗ vỏỷy, khi tióỳn haỡnh giaùo duỷc
phaùp luỏỷt phaới dổỷa trón sổỷ taùc õọỹng qua laỷi, phaới phọỳi hồỹp õọửng bọỹ, khoa hoỹc
giổợa caùc muỷc õờch trón thỗ mồùi õaỷt hióỷu quaớ cuớa cọng taùc giaùo duỷc phaùp luỏỷt.

1.3. Caùc hỗnh thổùc giaùo duỷc phaùp luỏỷt :
Tuyón truyóửn, phọứ bióỳn, giaùo duỷc phaùp luỏỷt laỡ khỏu õỏửu tión, laỡ cỏửu nọỳi õóứ
chuyóứn taới phaùp luỏỷt vaỡo õồỡi sọỳng, bồới vỗ thổỷc hióỷn phaùp luỏỷt vồùi hỗnh thổùc naỡo:
tuỏn thuớ, thi haỡnh, sổớ duỷng vaỡ aùp duỷng phaùp luỏỷt cuợng õóửu phaới thọng qua giaùo
duỷc phaùp luỏỷt, nóỳu khọng cọng taùc xỏy dổỷng phaùp luỏỷt coù tọỳt õóỳn mỏỳy thỗ cuợng
khọng õaỷt õổồỹc hióỷu quaớ thổỷc thi phaùp luỏỷt.
Giaùo duỷc phaùp luỏỷt laỡ phổồng tióỷn quan troỹng haỡng õỏửu õóứ thổỷc hióỷn quaớn
lyù Nhaỡ nổồùc, quaớn lyù xaợ họỹi bũng phaùp luỏỷt, noù giuùp cho moỹi cọng dỏn coù tri
thổùc phaùp luỏỷt, tỗnh caớm phaùp luỏỷt õuùng õừn vaỡ thổỷc hióỷn haỡnh vi hồỹp phaùp. Laỡ
tióửn õóử cho vióỷc sổớ duỷng quyóửn lổỷc Nhaỡ nổồùc, tng cổồỡng phaùp chóỳ, phaùt huy dỏn
chuớ, mồớ rọỹng quyóửn tổỷ do cuớa con ngổồỡi.
óứ thổỷc hióỷn nhổợng yóu cỏửu trón, hoaỷt õọỹng phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp luỏỷt
cỏửn phaới sổớ duỷng õọửng bọỹ, phọỳi hồỹp tỏỳt caớ caùc phổồng tióỷn, phổồng phaùp, hỗnh
thổùc giaùo duỷc phaùp luỏỷt nhũm nhanh choùng xoaù naỷn muỡ phaùp luỏỷt trong xaợ họỹi
ta. ỏy laỡ yóu cỏửu cỏỳp baùch cuớa sổỷ nghióỷp õọứi mồùi vaỡ dỏn chuớ hoaù.
Thọng thổồỡng coù caùc hỗnh thổùc phọứ bióỳn, giaùo duỷc phaùp luỏỷt chuớ yóỳu sau:
- Giaùo duỷc phaùp luỏỷt qua hoaỷt õọỹng xỏy dổỷng, sổớa õọứi phaùp luỏỷt.
Trang 7


hoạ lûn täút nghiãûp
K

- Giạo dủc phạp lût thäng qua cạc phỉång tiãûn thäng tin âải chụng.
lût.

- Hçnh thỉïc giạo dủc phạp lût thäng qua âo tảo, bäưi dỉåỵng tri thỉïc phạp
- Giạo dủc phạp lût thäng qua cạc hoảt âäüng tỉ phạp.

Ngoi cạc hçnh thỉïc ch úu trãn, giạo dủc phạp lût cn cọ cạc hçnh thỉïc
khạc: tun truưn phäø biãún, giạo dủc phạp lût ca cạc cå quan Nh nỉåïc, täø
chỉïc x häüi, Tỉ váún phạp l, cạc chun mủc Hi - Âạp phạp lût; täø chỉïc thi
tçm hiãøu phạp lût... tuy nhiãưu dảng khạc nhau nhỉng cạc hçnh thỉïc giạo dủc
phạp lût âãưu nhàòm mủc âêch giạo dủc, chuøn ti tri thỉïc phạp lût cho mi âäúi
tỉåüng.
2. Giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû ca To ạn
qn sỉû:

2.1. Mäüt säú âàûc âiãøm vãư tri thỉïc , chỉïc nàng, nhiãûm vủ c to
ạn qn sỉû:
* Vë trê:
Theo quy âënh ca Hiãún phạp nàm 1992, Lût Täø chỉïc To ạn nhán dán
nàm 1992 v Phạp lãûnh täø chỉïc To ạn qn sỉû nàm 1993 thç cạc to ạn qn sỉû
l cå quan xẹt xỉí ca Nh nỉåïc Cäüng ho X häüi Ch nghéa Viãût Nam, âỉåüc täø
chỉïc trong qn âäüi. Âáy l âàûc th phn ạnh nhỉỵng âàûc âiãøm vãư chỉïc nàng,
nhiãûm vủ v tháøm quưn xẹt xỉí ca cạc To ạn qn sỉû.
L cå quan xẹt xỉí ca Nh nỉåïc, hoảt âäüng ca To ạn qn sỉû phi tn
theo nhỉỵng quy âënh chung ca phạp lût v cạc ngun tàõc täø chỉïc To ạn nhán
dán, âäưng thåìi cạc To ạn qn sỉû cn l mäüt täø chỉïc trong qn âäüi nãn phi
chëu sỉû lnh âảo, qun l ca Bäü Qúc phng v cháúp hnh mi chãú âäü, âiãưu
lãûnh, quy âënh ca qn âäüi. Nhỉ váûy, cạc To ạn qn sỉû cọ vë trê âàûc biãût trong
hoảt âäüng ca mçnh - To ạn qn sỉû chè trỉûc thüc Bäü Qúc phng vãư cå cáúu täø
chỉïc Âng trong qn âäüi, vãư hnh chênh qn sỉû, cn trong hoảt âäüng xẹt xỉí

cạc To ạn qn sỉû chëu sỉû giạm âäúc xẹt xỉí ca To ạn nhán dán täúi cao.
* Chỉïc nàng, nhiãûm vủ ca To ạn qn sỉû:
Phạp lãûnh täø chỉïc To ạn qn sỉû quy âënh: chỉïc nàng ca to ạn qn sỉû
l xẹt xỉí nhỉỵng vủ ạn hçnh sỉû thüc tháøm quưn, “trong phảm vi chỉïc nàng ca
mçnh cạc To ạn qn sỉû cọ nghéa vủ bo vãû chãú âäü XHCN v quưn lm ch
ca nhán dán, bo vãû an ninh qúc phng, k lût ca qn âäüi, bo vãû ti sn
Trang 8


hoạ lûn täút nghiãûp
K
Nh nỉåïc, ca táûp thãø; bo vãû tênh mảng, sỉïc kho, ti sn, tỉû do, danh dỉû, nhán
pháøm ca qn nhán, cäng nhán, nhán viãn qúc phng v ca cạc cäng dán
khạc. Bàòng hoảt âäüng ca mçnh, cạc to ạn qn sỉû gọp pháưn giạo dủc qn
nhán v cäng nhán, nhán viãn qúc phng trung thnh våïi Täø qúc, cháúp hnh
nghiãm chènh phạp lût, âiãưu lãûnh ca qn âäüi, tän trng nhỉỵng quy tàõc ca
cüc säúng x häüi, thỉïc âáúu tranh chäúng v phng ngỉìa täüi phảm, cạc vi phảm
phạp lût khạc”.
Nhỉ váûy, phạp lãûnh quy âënh r cạc khạch thãø m To ạn qn sỉû cáưn bo
vãû gäưm nhỉỵng khạch thãø chung cho cạc To ạn v nhỉỵng khạch thãø riãng phn
ạnh âàûc th ca qn âäüi nhỉ: bo vãû an ninh qúc phng; k lût qn âäüi, bo
vãû tênh mản, sỉïc kho... ca qn nhán, cäng nhán, nhán viãn qúc phng.

2.2. Âàûc trỉng v tháøm quưn xẹt xỉí ca To ạn qn sỉû:
Khạc våïi tháøm quưn ca cạc to ạn khạc, cạc To qn sỉû chè xẹt xỉí cạc
vủ ạn hçnh sỉû m bë cạo l cạc âäúi tỉåüng: qn nhán tải ng, cäng nhán, nhán
viãn qúc phng, qn nhán dỉû bë trong thåìi gian táûp trung hún luûn hồûc
kiãøm tra tçnh trảng sàơn sng chiãún âáúu; dán qn tỉû vãû phäúi thüc chiãún âáúu våïi
qn âäüi v nhỉỵng ngỉåìi âỉåüc trỉng táûp lm nhiãûm vủ do cạc âån vë qn âäüi
trỉûc tiãúp qun l.

Våïi nhỉỵng âäúi tỉåüng trãn d h phảm báút cỉï täüi gç âỉåüc quy âënh trong
BLHS v phảm täüi åí âáu (trong hay ngoi âån vë, khi âi cäng tạc hay nghè phẹp,
tranh th, åí trong nỉåïc hay nỉåïc ngoi ...) âãưu thüc tháøm quưn xẹt xỉí ca To
ạn qn sỉû.
Ngoi ra, nhỉỵng ngỉåìi khäng thüc cạc âäúi tỉåüng trãn m phảm täüi cọ
liãn quan âãún bê máût qn sỉû hồûc gáy thiãût hải cho qn âäüi (ti sn, trang bë
ca qn âäüi v tênh mảng, sỉïc kho, tỉû do, danh dỉû nhán pháøm ... ca cạc qn
nhán, cäng nhán, nhán viãn, qúc phng). Cạc trỉåìng håüp phảm täüi trong khu
vỉûc cáúm, khu vỉûc bo vãû cạc cäng trçnh quan trng vãư an ninh q úc phng do
qn âäüi qun l cng âỉåüc coi l gáy thiãût hải cho qn âäüi.
Âäúi våïi nhỉỵng ngỉåìi khäng cn phủc vủ trong qn âäüi nghè hỉu, nghè
máút sỉïc, phủc viãn, xút ng m phạt hiãûn täüi phảm ca h âỉåüc thỉûc hiãûn trong
thåìi gian phủc vủ qn âäüi hồûc nhỉỵng ngỉåìi âang phủc vủ trong qn âäüi, thç
phạt hiãûn täüi phảm ca h âỉåüc thỉûc hiãûn trỉåïc khi vo qn âäüi. Thç To ạn
qn sỉû xẹt xỉí nhỉỵng täüi phảm cọ liãn quan âãúnbê máût qn sỉû hồûc gáy thiãût hải
cho qn âäüi; nhỉỵng täüi phảm khạc do To ạn nhán dán xẹt xỉí. Trong trỉåìng
Trang 9


hoạ lûn täút nghiãûp
K
håüp vủ ạn vỉìa cọ bë cạo hồûc täüi phảm thüc tháøm quưn xẹt xỉí ca To ạn nhán
dán, thç To ạn qn sỉû xẹt xỉí ton bäü vủ ạn (chè âỉåüc tạch vủ ạn âãø xẹt xỉí riãng
nãúu viãûc tạch âọ khäng nh hỉåíng âãún viãûc xạc âënh sỉû tháût khạch quan v ton
diãûn ca vủ ạn).
Riãng nhỉỵng váún âãư dán sỉû phạt sinh trong vủ ạn hçnh sỉû thüc tháøm
quưn xẹt xỉí ca To ạn qn sỉû thç to ạn qn sỉû phi gii quút cng våïi viãûc
xẹt xỉí vãư hçnh sỉû trong vủ ạn âọ. (Bäưi thỉåìng thiãût hải vãư tênh mảng, sỉïc kho,
ti sn...)
Nhỉ váûy, theo quy âënh ca phạp lût, cạc To ạm qn sỉû l cå quan duy

nháút trong qn âäüi cọ quưn nhán danh Nh nỉåïc âãø xẹt xỉí v ra bn ạn, quút
âënh âäúi våïi mäüt täø chỉïc hồûc cạ nhán; cọ quan hãû trỉûc tiãúp âãún sinh mảng chênh
trë, tênh mảng, tỉû do, nhán pháøm, danh dỉû v ti sn ca con ngỉåìi; âãún tám tỉ,
tçnh cm ca ngỉåìi phảm täüi, âãún gia âçnh h v nhỉỵng âäúi tỉåüng khạc.
Nhỉ â trçnh by, thäng qua hoảt âäüng xẹt xỉí tải phiãn to l mäüt hçnh
thỉïc giạo dủc phạp lût. L hçnh thỉïc giạo dủc âàûc th, cọ tạc dủng trỉûc tiãúp,
mảnh m âäúi våïi nhiãưu âäúi tỉåüng nhàòm náng cao thỉïc phạp lût, âäưng thåìi l
biãûn phạp hỉỵu hiãûu, têch cỉûc âáúu tranh phng, chäúng täüi phảm, duy trç tráût tỉû x
häüi, k lût qn âäüi ...

2.3. Näüi dung, u cáưu giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn
to hçnh sỉû:
Thäng qua hoảt âäüng xẹt xỉí v trãn cå såí mủc âêch ca giạo dủc phạp lût
nọi chung, giạo dủc phạp lût tải phiãn to hçnh sỉû ca To ạn qn sỉû cáưn âảt
âỉåüc näüi dung v u cáưu sau:
+ Bäưi dỉåỵng v tàng cỉåìng hiãøu biãút phạp lût cho cạc âäúi tỉåüng tham gia
täú tủng v tham gia phiãn to ch úu vãư BLHS, BLTTHS, BLDS, cạc tri thỉïc
khạc cọ liãn quan thäng qua hoảt âäüng xẹt xỉí tải phiãn to.
+ Tỉì âọ, tạc âäüng têch cỉûc vo thỉïc phạp lût, âënh hỉåïng hnh vi cho
mi âäúi tỉåüng thãø hiãûn qua thại âäü: phã phạn, ng häü, tỉû kiãưm chãú ... Qua hnh
âäüng: tham gia phng, chäúng täüi phảm, cháúphnh nghiãm phạp lût Nh nỉåïc,
k lût qn âäüi.
thỉïc phạp lût v thại âäü âäúi våïi phạp lût ca cạc âäúi tỉåüng cọ mäúi
quan hãû qua lải v tạc âäüng láùn nhau.

Trang 10


hoạ lûn täút nghiãûp
K

Thỉûc tãú cho tháúy, (qua âiãưu tra XH hc), cọ ngỉåìi â dỉû nhiãưu phiãn to,
cọ ngỉåìi dỉû mäüt vi phiãn to nhỉng cng cọ khäng êt ngỉåìi chỉa mäüt láưn tham
sỉû phiãn to no. Do váûy, nhiãưu trỉåìng håüp chỉa hiãøu biãút chỉïc nàng, nhiãûm vủ
quưn hản v quan hãû giỉỵa cạc cå quan tiãún hnh täú tủng, nhỉỵng ngỉåìi tiãún hnh
täú tủng; vãư quưn v nghéa vủ ca nhỉỵng ngỉåìi tham gia täú tủng trong quạ trçnh
âiãưu tra xẹt xỉí vủ ạn, trçnh tỉû th tủc tải phiãn to. Màût khạc, vç âiãưu kiãûn sinh
säúng hồûc thỉûc hiãûn nhiãûm vủ, nhiãưu qn nhán åí biãn giåïi, hi âo, vng sáu
vng xa, cạc âån vë qn âäüi thỉåìng âọng qn ri rạc åí xa âä thë, cạc âäúi tỉåüng
qn nhán thỉûc hiãûn nghéa vủ qn sỉû thåìi hản thỉåìng chè phủc vủ 2 nàm trong
qn âäüi... nãn âiãưu kiãûn hiãøu biãút vãư phạp lût cọ hản chãú. Nhiãưu ngỉåìi chỉa
biãút nhiãûm vủ ca BLHS, ca BLTTHS, nhiãûm vủ v phảm vi âiãưu chènh ca
BLDS, cng nhỉ cạc ngnh lût khạc trong hãû thäúng phạp lût nỉåïc ta cọ näüi
dung cå bn nhỉ thãú no, nhàòm âiãưu chènh cạc nhọm quan hãû x häüi no.
Vç váûy, thäng qua hoảt âäüng xẹt xỉí nhàòm bäưi dỉåỵng v tàng cỉåìng nháûn
thỉïc vãư phạp lût nọi chung v viãûc thỉûc hiãûn, ạp dủng cạc quy âënh ca BLHS,
BLTTHS v BLDS, cng nhỉ cạc tri thỉïc khạc cọ liãn quan. Tỉì âọ, tạc âäüng
têch cỉûc vo thỉïc phạp lût v âënh hỉåïng hnh vi cho cạc âäúi tỉåüng tham gia
täú tủng v tham dỉû phiãn to, l u cáưu, näüi dung quan trng, l hçnh thỉïc âàûc
th ca cäng tạc giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû.
To ạn tiãún hnh xẹt xỉí cäng khai trãn cå såí thỉûc hiãûn cạc ngun tàõc cå
bn ca cạc bäü lût nãn cọ âiãưu kiãûn thu hụt âäng âo cạc lỉûc lỉåüng x häüi tham
dỉû phiãn to, âm bo hiãûu qu giạo dủc phạp lût cao, têch cỉûc âáúu tranh
phng, chäúng täüi phảm, náng cao thỉïc tän trng phạp lût Nh nỉåïc, k lût
qn âäüi. Âäưng thåìi, tảo âiãưu kiãûn âãø mi ngỉåìi giạm sạt hoảt âäüng xẹt xỉí xa
to ạn nọi chung, ca HÂXX, cäng täú, thỉ k, lût sỉ... nọi riãng, trỉåïc cäng
chụng.
Âáúu tranh chäúng v phng ngỉìa täüi phảm v náng cao thỉïc phạp lût
cho mi âäúi tỉåüng l mäüt váún âãư bỉïc thiãút trong x häüi.
Trçnh tỉû th tủc täú tủng trong phiãn to hçnh sỉû så tháøm gäưm cạc ni
dung: th tủc bàõt âáưu phiãn to, th tủc xẹt hi, tranh lûn tải phiãn to, nghë ạn

v tun ạn. Trong quạ trçnh xẹt xỉí vủ ạn phi âỉåüc xem xẹt mäüt cạch khạch
quan, ton diãûn, xạc âënh bë cạo bë âiãưu tra, truy täú cọ âụng khäng? Cọ phảm täüi
hay khäng? Trong giai âoản ny, nhiãûm vủ trung tám ca HÂXX l chỉïng minh
tải phiãn to, l quạ trçnh nháûn thỉïc âỉåüc thỉûc hiãûn bàòng hoảt âäüng xẹt xỉí nhàòm
Trang 11


hoạ lûn täút nghiãûp
K
kiãøm tra, sỉí dủng, âạnh giạ cạc chỉïng cỉï, ti liãûu cng nhỉ cạc tçnh tiãút, sỉû kiãûn
cọ liãn quan âãø lm sạng t sỉû tháût khạch quan ca vủ ạn.
Nhỉ váûy, hoảt âäüng xẹt xỉí v ạp dủng phạp lût, âiãưu hnh phiãn to ca
HÂXX cng nhỉ viãûc thỉûc hiãûn quưn v nghéa vủ ca cạc bãn tham gia täú tủng
khäng nhỉỵng bäưi dỉåỵng, tàng cỉåìng hiãøu biãút phạp lût, cạc tri thỉïc khạc cọ liãn
quan cho cạc âäúi tỉåüng, m cn tạc âäüng têch cỉûc vo thỉïc phạp lût, âënh
hỉåïng hnh vi cho h kãø c trong nháûn thỉïc v xỉí xỉû trong cạc mäúi quan hãû x
häüi. Tỉì âọ, thỉïc phạp lût v thại âäü âäúi våïi phạp lût s cọ mäúi quan hãû v tạc
âäüng láùn nhau, giụp cho ngỉåìi phảm täüi cng nhỉ nhỉỵng ngỉåìi dỉû phiãn to hçnh
thnh åí h tri thỉïc phạp lût, lng tin phạp lût v thọi quen xỉí sỉû, âënh hỉåïng
hnh vi ph håüp våïi cạc âi hi ca phạp lût hiãûn hnh.
Qua phiãn to hçnh sỉû, cháút lỉåüng xẹt xỉí täút thç hiãûu qu giạo dủc phạp
lût cng cao.
Thại âäü phã phạn âäúi våïi nhỉỵng hnh vi tiãu cỉûc xám hải tåïi cạc quan hãû
x häüi âỉåüc phạp lût bo vãû, m trỉåïc âọ h êt quan tám hồûc khäng nháûn thỉïc
âỉåüc nhỉ thãú l vi phảm, l sai trại. (cọ thãø cn cho l âụng, l quan hãû x häüi
bçnh thỉåìng). Tỉì thại âäü phã phạn dáùn âãún tảo âiãưu kiãûn cng cäú lng tin vo
cạc giạ trë phạp lût, ng häü cại âụng, âäưng tçnh våïi cạc hnh vi têch cỉûc cng
nhỉ tho mn våïi viãûc xỉí l cại sai, cại tiãu cỉûc. Âäưng thåìi, bn thán cạc âäúi
tỉåüng cng thãø hiãûn thại âäü tỉû kiãưm chãú trong cạc quan hãû xỉí sỉû, täø chỉïc mäüt
cạch cọ thỉïc hnh vi ca mçnh v kiãøm tra hnh vi tỉì cạc quy âënh, chøn mỉûc

phạp l, biãút âạnh giạ mäüt cạch tin tỉåíng cạc sỉû kiãûn phạp l våïi hnh vi no âọ
l håüp phạp hay khäng håüp phạp.
Tỉì nhỉỵng thại âäü trãn, cạc âäúi tỉåüng s cọ nhỉỵng hnh âäüng tham gia âáúu
tranh phng, chäúng täüi phảm têch cỉûc trãn cå såí tỉû nguûn. Màût khạc, sỉỵ hçnh
thnh âäüng cå hnh vi v tỉû giạc cháúp hnh, tn th nghiãm phạp lût Nh
nỉåïc, k lût qn âäüi, xáy dỉûng thọi quen xỉí sỉû phạp lût.
Trong hoảt âäüng xẹt xỉí, giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû
cáưn phi âảt âỉåüc cạc näüi dung, u cáưu v mủc âêch trãn. Ngoi ra, âãø náng cao
cháút lỉåüng xẹt xỉí, hiãûu qu giạo dủc phạp lût cn phi kãút håüp nhiãưu úu täú
khạc, s âỉåüc thỉûc hiãûn åí pháưn sau.

Trang 12


hoạ lûn täút nghiãûp
K
CHỈÅNG II
THỈÛC TRẢNG GIẠO DỦC PHẠP LÛT THÄNG QUA
PHIÃN TA HÇNH SỈÛ ÅÍ TA ẠN QN SỈÛ KHU VỈÛC 1 QK5.
1. Âàûc âiãøm tçnh hçnh, täø chỉïc biãn chã úc a Ta ạn Qn sỉû
khu vỉûc 1 - QK5

thäø)

1.1. Âàûc âiãøm âëa bn xẹt xỉí (tháøm quưn xẹt xỉí theo ln h

Trỉåïc nàm 1985, hãû thäúng ta ạn qn sỉû chè cọ hai cáúp xẹt xỉí, To ạn
Qn sỉû qn khu (v cáúp tỉång âỉång) v Ta ạn Qn sỉû Trung ỉång nãn sau
khi xẹt xỉí bn ạn cọ hiãûu lỉûc phạp lût ngay (ạn så tháøm âäưng thåìi l chung
tháøm).

Theo quy âënh tải âiãưu 146 Bäü lût TTHS v quy âënh liãn ngnh Ta ạn
qn sỉû trung ỉång v Viãûn kiãøm sạt qn sỉû trung ỉång xạc âënh tháøm quưn
xẹt xỉí theo lnh thäø ca cạc Ta ạn qn sỉû khu vỉûc. Càn cỉï âëa giåïi cạc tènh,
Thnh phäú v säú lỉåüng âáưu mäúi cạc âån vë trong âëa bn, Qn khu 5 âỉåüc phán
chia thnh 2 Ta ạn khu vỉûc. Âëa bn xẹt xỉí ca Ta ạn Qn sỉû khu vỉûc 1 gäưm
05 tènh v 01 Thnh phäú : cạc tènh Qung Nam, Qung Ngi, Bçnh Âënh, Gia
Lai, Kon Tum v Thnh phäú Â Nàơng, trủ såí âàût tải Quy Nhån, Bçnh Âënh. Trãn
âëa bn qn khu 5, âa säú cạc âån vë thüc Bäü Qúc phng, cạc quan binh chng
v cạc âáưu mäúi âån vë ca qn khu âãưu âọng qn åí cạc tènh, Thnh phäú nọi
trãn (Qn âon 3, Binh âon 15, cạc Sỉ âan phng khäng, khäng qn v háưu
hãút cạc Sỉ âon, Lỉỵ âon, Trung âon...ca qn khu 5).
Våïi âëa bn räüng gäưm nhiãưu tènh âäưng bàòng ven biãøn miãưn Trung v 2
tènh Táy ngun cạc âáưu mäúi âån vë nhiãưu tçnh hçnh täüi phảm diãùn biãún phỉïc tảp
nãn phi gii quút ca Ta ạn qn sỉû khu vỉûc 1 - QK5 hng nàm ln cao nháút
trong säú 17 Ta ạn qn sỉû khu vỉûc ca tan qn.
Màût khạc, 100% säú vủ ạn âỉåüc Ta ạn qn sỉû khu vỉûc 1 täø chỉïc xem xẹt
xỉí lỉu âäüng tải cạc âån vë, âëa phỉång nåi täüi phảm xy ra. Cọ vủ ạn phi âi xa
400km hồûc âi lải khọ khàn nhỉ cạc âo ven biãøn hay cạc huûn biãn giåïi, vng
sáu, vng xa.

Trang 13


hoaù luỏỷn tọỳt nghióỷp
K
Ngoỡai ra, Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1 coù quan hóỷ vồùi 6 Vióỷn Kióứm saùt quỏn
sổỷ khu vổỷc (cồ quan truy tọỳ). Hỏửu hóỳt caùc Vióỷn Kióứm saùt õóửu ồớ xa, coù 02 Vióỷn
Kióứm saùt truỷ sồớ taỷi Thaỡnh phọỳ Họử Chờ Minh laỡ Vióỷn Kióứm saùt Phoỡng khọng Khọng quỏn vaỡ Vióỷn Kióứm saùt khu vổỷc phờa Nam Bọỹ õọỹi bión phoỡng. Cho nón
vióỷc giao nhỏỷn họử sồ vaỡ trao õọứi nghióỷp vuỷ, quan hóỷ cọng taùc coù nhióửu trồớ ngaỷi,
khoù khn.

1.2. Vóử tọứ chổùc , bión chóỳ:
ỷc õióứm cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ vổỡa laỡ õồn vở quỏn õọỹi, vổỡa laỡ cồ quan xeùt
xổớ cuớa Nhaỡ nổồùc õổồỹc tọứ chổùc trong quỏn õọỹi, theo quy chóỳ laợnh õaỷo cuớa aớng
uớy caùc cỏỳp õọỳi vồùi Toỡa aùn Quỏn sổỷ, Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1 - QK5 thuọỹc
quyóửn chố huy, quaớn lyù cuớa Tổ lóỷnh QK5. ổồỹc uớy quyóửn cuớa Tổ lóỷnh quỏn khu,
Cuỷc Chờnh trở quỏn khu trổỷc tióỳpn quaớn lyù Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1 - QK5 vóử
haỡnh chờnh quỏn sổỷ. Vóử tọứ chổùc aớng Chi boỹ Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1 - QK5
thuọỹc aớng bọỹ cồ sồớ Toỡa aùn quỏn khu, thuọỹc aớng bọỹ Cuỷc chờnh trở Quỏn khu.
Kinh phờ hoaỷt õọỹng cuớa cồ quan trổồùc õỏy do Bọỹ Quọỳc phoỡng õaớm baớo,
nay theo Luỏỷt tọứ chổùc Toỡa aùn Nhỏn dỏn vaỡ Phaùp lóỷnh tọứ chổùc Toỡa aùn Quỏn sổỷ do
Chờnh phuớ trỗnh Quọỳc họỹi quyóỳt õởnh. Cn cổù õỷc õióứm, sọỳ lổồỹng aùn giaới quyóỳt
haỡng nm cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ, Toỡa aùn quỏn sổỷ Trung ổồng phỏn bọứ chố tióu kinh
phờ nghióỷp vuỷ haỡng nm thọng qua hóỷ thọỳng cồ quan taỡi chờnh trong quỏn õọỹi,
cỏỳp vaỡ quyóỳt toaùn.
Vóử chóỳ õọỹ chờnh saùch: Caùn bọỹ, nhỏn vión quọỳc phoỡng laỡm vióỷc taỷi Toỡa aùn
quỏn sổỷ coù quyóửn vaỡ nghộa vuỷ theo chóỳ õọỹ cuớa quỏn õọỹi, nghộa laỡ nhổ caùc quỏn
nhỏn, nhỏn vión laỡm vióỷc ồớ caùc õồn vở quỏn õọỹi khaùc.
Vóử chuyón mọn nghióỷp vuỷ, Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1 chởu sổỷ hổồùng dỏựn,
chố õaỷo vaỡ kióứm tra trổỷc tióỳp cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ cỏỳp trón (Toỡa aùn Quỏn sổỷ QK
vaỡ Toỡa aùn quỏn sổỷ Trung ổồng).
Chóỳ õọỹ bọứ nhióỷm, mióựn nhióỷm, caùc chổùc danh Thỏứm phaùn, Chaùnh aùn vaỡ
Phoù Chaùnh aùn Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc do Họỹi õọửng tuyóứn choỹn thỏứm phaùn trỗnh
Chuớ tởch nổồùc bọứ nhióỷm. Nhióỷm kyỡ cuớa thỏứm phaùn Toỡa aùn quỏn sổỷ laỡ 05 nm.
Caùc chổùc danh khaùc cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc nhổ trồỹ lyù thi haỡnh aùn hỗnh sổỷ,
thổ kyù do Quỏn khu quyóỳt õởnh.
Hióỷn taỷi, bión chóỳ cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1 coù chaùnh aùn, 1 phoù chaùnh
aùn, 02 thỏứm phaùn, 03 thổ kyù vaỡ 01 laùi xe. Tuy nhión, quỏn sọỳ ờt khi õỏửy õuớ vỗ õóứ
õaớm baớo hoỡan thióỷn theo quy õởnh cuớa caùc chổùc danh nón caùc caùn bọỹ phaới thay
Trang 14

hoaù luỏỷn tọỳt nghióỷp
K
nhau õi hoỹc. Thổỷc hióỷn quy õởnh luỏn chuyóứn caùn bọỹ nón nhióửu vở trờ cọng taùc
khọng ọứn õởnh. Mỷt khaùc, sọỳ caùn bọỹ mồùi ra trổồỡng aỷi hoỹc Luỏỷt vóử nhỏỷn cọng
taùc taỷi cồ quan kinh nghióỷm thổỷc tióựn coỡn haỷn chóỳ, bồợ ngồợ chổa quen cọng vióỷc
chuyón mọn.
2. Thổỷc traỷn g giaùo duỷc phaùp luỏỷt thọng qua phión toỡa hỗnh
sổỷ :

2.1. Mọỹt sọỳ kóỳt quaớ :
Cuỡng vồùi vióỷc chuớ õọỹng, tờch cổỷc tuyón truyóửn, phọứ bióỳn giaùo duỷc phaùp
luỏỷt bũng caùc hỗnh thổùc khaùc, hỗnh thổùc giaùo duỷc phaùp luỏỷt thọng qua phión toỡa
hỗnh sổỷ ồớ caùc õồn vở vaỡ õởa phổồng ồớ khừp caùc tốnh, thaỡnh phọỳ trong õởa baỡn xeùt
xổớ cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ khu vổỷc 1, trong nhổợng nm qua khọng ngổỡng õổồỹc nỏng
cao chỏỳt lổồỹng vaỡ hióỷu quaớ, õaợ goùp phỏửn quan troỹng trong vióỷc õỏỳu tranh phoỡng,
chọỳng tọỹi phaỷm. Thổỷc tóỳ cho thỏỳy, mọỹt sọỳ tọỹi phaỷm coù chióửu hổồùng giaớm so vồùi
trổồùc õỏy, sọỳ lổồỹng aùn haỡng nm giaới quyóỳt nm sau ờt hồn nm trổồùc, thóứ hióỷn
qua caùc baớng thọỳng kó sau:
- Sọỳ lổồỹng aùn giaới quyóỳt tổỡ nm 1995 õóỳn 2001 cuớa Toỡa aùn quỏn sổỷ khu
vổỷc 1 - QK 5 :
Nm

Sọỳ lổồỹn g aùn

Sọỳ bở caùo

Xeùt xổớ lổu
õọỹn g

1995

78 vuỷ

104

100%

1996

74 vuỷ

98

100%

1997

69 vuỷ

86

100%

1998

66 vuỷ

85

100%

1999

65 vuỷ

78

100%

2000

57 vuỷ

72

100%

2001

45 vuỷ

59

100%

2002

42 vuỷ

50

100%

- Sọỳ lổồỹng aùn xeùt xổớ ồớ mọỹt sọỳ õồn vở trong õởa baỡn :

Trang 15


hoạ lûn täút nghiãûp
K

Nàm

1995

1996

1997

1998

1999

Qn âon 3

14

13

11

09

07

07

05

05

Binh âon 15

12

13

10

08

08

07

05

04

Sỉ âon 2

09

08

06

06

04

03

03

02

BCHQS TP Â Nàơng

10

09

07

05

05

04

03

03

BCHQS tènh Gia Lai

08

07

06

06

04

03

03

03

Âån vë

2000 200
1

2002

Täüi phảm l mäüt hiãûn tỉåüng x häüi. Tuy nhiãn säú liãûu thäúng kã trãn chè l
nhỉỵng con säú nhỉng l mäüt trong nhỉỵng âiãưu kiãûn âãø âạnh giạ cháút lỉåüng xẹt xỉí
v hiãûu qu giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn ta hçnh sỉû ca Ta ạn qn sỉû
khu vỉûc 1 trong nhỉỵng nàm qua.
Cọ nhiãưu vủ ạn, sau khi phiãn ta kãút thục chè huy cạc âån vë cng nhỉ
chênh quưn âëa phỉång v âải diãûn cạc cå quan âan thãø â chán thnh tám sỉû:
Viãûc täø chỉïc xẹt xỉí lỉu âäüng v kãút qu ca phiãn ta â giụp cho âån vë, âëa
phỉång ráút nhiãưu âiãưu.
Ngai ra, nhiãưu gia âçnh, ngỉåìi thán bë cạo xin gàûp HÂXX khäng phi âãø
thàõc màõc, khiãúu nải m âãø cm ån våïi nhiãưu l do. Cn âäúi våïi ngỉåìi phảm täüi,
hiãûu qu v nghéa giạo dủc phạp lût qua phiãn ta cng thãø hiãûn åí nhiãưu khêa
cảnh khạc nhau.
Tuy nhiãn, ngai kãút qa âảt âỉåüc, cọ nhỉỵng phiãn ta, nhỉỵng näüi dung
liãn quan âãún hoảt âäüng xẹt xỉí ca Ta ạn qn sỉû khu vỉûc 1 cn cọ nhiãưu thiãúu
sọt, hản chãú lm cho hiãûu qu giạo dủc phạp lût chỉa cao.

2.2.1. Giai âoản chøn bë xẹt xỉí :
- Thủ l häư så :
Theo quy âënh ca Bäü lût täú trủng (BLTTHS) thç Viãûn kiãøm sạt sau khi
ra cạo trảng 3 ngy phi gåíi häư så cho Ta ạn cng cáúp v km theo cạc váût
chỉïng (nãúu cọ). Tuy nhiãn, nhỉ pháưn âàûc âiãøm tçnh hçnh â nãu, âa säú cạc Viãûn
Kiãøm sạt âãưu åí xa Ta ạn qn sỉû khu vỉûc 1, cọ Viãûn Kiãøm sạt åí xa 700km Trang 16


hoạ lûn täút nghiãûp
K
800km nãn cạc Viãûn Kiãøm sạt thỉåìng gåíi häư så qua âỉåìng qn bỉu hồûc bỉu
âiãûn. Do âọ thåìi gian di v Ta ạn khäng trao âäøi trỉûc tiãúp våïi Cạn bäü Viãûn

Kiãøm sạt giao häư så vãư nhỉỵng váún âãư, näüi dung ti liãûu chỉa âáưy â hồûc thiãúu,
nháút l cạc chỉïng cỉï vãư pháưn hçnh sỉû v gii quút dán sỉû... cọ trỉåìng håüp phi
tr häư så âãø âiãưu tra bäø sung dáùn âãún phi kẹo di thåìi gian xỉí l vủ ạn, lm cho
viãûc xẹt xỉí cháûm, tênh thåìi sỉû khäng cao.
Khi thủ l häư så, cọ trỉåìng håüp Ta ạn khäng gåíi giáúy bạo thủ l nãn bë
can khäng biãút thåìi gian no s måí phiãn ta, khäng biãút Ta ạn â thủ l häư så
âãø cọ thãø trçnh by thãm nhỉỵng váún âãư cọ liãn quan âãún vủ ạn hồûc chøn bë bo
chỉỵa, nhåì lût sỉû bo chỉỵa...

- Nghiãn cỉïu häư så :
Nghiãn cỉïu häư så l kháu ráút quan trng, nhàòm këp thåìi gii quút nhỉỵng
váún âãư cáưn thiãút cho viãûc måí phiãn ta, âm bo cháút lỉåüng xẹt xỉí v hiãûu qu
giạo dủc phạp lût.
Tuy nhiãn, cọ nhỉỵng vủ ạn do tháøm phạn nghiãn cỉïu häư så khäng k, ch
quan âån gin khäng phạt hiãûn tháúy vủ ạn khäng thüc tháøm quưn xẹt xỉí ca
cáúp mçnh (thỉåìng l tháøm quưn xẹt xỉí theo lnh thäø) hồûc viãûc âiãưu tra chỉa
âụng quy âënh ca phạp lût, häư så chỉa âáưy â cạc chỉïng cỉï lm sạng t näüi
dung vủ ạn, chỉa âụng th tủc täú tủng chỉa â càn cỉï âãø gii quút bäưi thỉåìng...
nãn khäng chuøn häư så vủ ạn cho Ta ạn cọ tháøm quưn, khäng tr häư så cho
Viãûn Kiãøm sạt âiãưu tra bäø sung, dáùn âãún háûu qu phạp l l: vủ ạn bë hy.
Màût khạc, cng våïi l do trãn, cọ tháøm phạn khäng nàõm chàõc nhỉỵng näüi
dung, nhỉỵng tçnh tiãút v cạc váún âãư cn máu thùn giỉỵa cạc chỉïng cỉï, nhỉỵng tçnh
tiãút tàng nàûng, gim nhẻ vãư thán nhán ca ngỉåìi phảm täüi chỉa cọ cå såí âãø kãút
lûn vỉỵng chàõc cáưn phi âỉåüc xạc minh, khàóng âënh hồûc tranh lûn lm r tải
phiãn ta nhỉng khäng thỉûc hiãûn nãn dáùn âãún xẹt hi qua loa, thiãúu chàût ch,
lụng tụng, ạp dủng phạp lût khäng chênh xạc, khäng ph håüp...
Cọ vủ ạn do khäng thäúng nháút quan âiãøm, ny sinh ‘’quưn anh, quưn täi’’
dáùn âãún quan hãû càng thàóng, gáy khọ khàn cho viãûc phäúi håüp xỉí l vủ ạn. Hồûc
cọ trỉåìng håüp do nghiãn cỉïu häư så khäng k âạnh giạ, nháûn âënh khäng ph håüp
nãn c Ta ạn v Viãûn Kiãøm sạt âãưu thäúng nháút âäưng tçnh dáùn âãún hai bãn âãưu

ạp dủng phạp lût khäng chênh xạc.

-Kãú hoảch xẹt xỉí lỉu âäüng, cäng tạc phäúi håüp våïi cạc âëa phỉång, âån vë :
Trang 17


hoạ lûn täút nghiãûp
K
Viãûc täø chỉïc xẹt xỉí lỉu âäüng åí cạc âån vë, âëa phỉång cáưn phi chøn bë
kãú hoảch khoa hc, chu âạo, chàût ch.
+ Vç trỉåïc hãút l nhỉỵng sai sọt trong viãûc xem xẹt, áún âënh ngy giåì, âëa
âiãøm xẹt xỉí, këp thåìi täúng âảt quút âënh âỉa vủ ạn xẹt xỉí cho bë cạo, gåíi giáúy
triãûu táûp cho cạc âỉång sỉû, cäng vàn, giáúy måìi cho cạc âån vë, âëa phỉång âm
bo phäúi håüp täø chỉïc xẹt xỉí vủ ạn.
+ Täúng âảt quút âënh, gåíi giáúy triãûu táûp thåìi gian quạ ngàõn, khäng âụng
quy âënh hồûc khäng kiãøm tra nåi cỉ trụ ca bë cạo tải ngoải, ca cạc âỉång sỉû
khạc nãn h khäng nháûn âỉåüc.
Säú lỉåüng Häüi tháøm qn nhán (HTQN) Ta ạn cáúp khu vỉûc quy âënh chè
täúi âa 25 ngỉåìi nãn khäng thãø âån vë no cọ HTQN m phi bäú trê theo củm
hồûc khu vỉûc.
+ Âëa âiãøm xẹt xỉí: Cọ vủ ạn täø chỉïc xẹt xỉí åí ngai tråìi (vç cọ hng ngn
ngỉåìi dỉû phiãn ta) nãúu phäúi håüp khäng täút, ngỉåìi dỉû phiãn ta phi ngäưi nàõng
quạ láu hồûc bë tråìi mỉa ỉåït. Åí gáưn trỉåìng hc, hc sinh hiãúu k vo ra läün xäün,
gáy máút tráût tỉû, åí nh àn âån vë (trỉåìng håüp khäng cọ häüi trỉåìng) khäng rỉía, dn
vãû sinh chỉa k, åí âãưn, cha, nh räng...nh hỉåíng âãún sinh hoảt tän giạo, âãún
quan niãûm tên ngỉåỵng ca cạc dán täüc êt ngỉåìi.
+ Bo âm hãû thäúng ám thanh, lỉûc lỉåüng giỉỵ tráût tỉû phiãn ta nãúu khäng d
âáưy â s gáy khọ khàn, nh hỉåíng âãún cháút lỉåüng phiãn ta.

- Âm bo cạc quưn, låüi êch håüp phạp ca nhỉỵng ngỉåìi tham gia täú tủng:

Bo vãû quưn v låüi êch håüp phạp ca cäng dán, l mäüt trong nhỉỵng
nhiãûm vủ quan trng thỉåìng xun hng âáưu ca Âng v Nh nỉåïc ta.
Tän trng v âm bo cạc quưn v låüi êch håüp phạp ca nhỉỵng ngỉåìi
tham gia täú trủng.
Tuy nhiãn, thỉûc tiãùn xẹt xỉí ca Ta ạn qn sỉû khu vỉûc 1 cn cọ nhỉỵng
hản chãú, sai sọt trong viãûc âm bo quưn v låüi êch håüp phạp ca nhỉỵng ngỉåìi
tham gia täú tủng nhỉ:
+ Giao quút âënh âỉa vủ ạn ra xẹt xỉí cháûm hồûc cọ trỉåìng håüp bë cạo
khäng nháûn âỉåüc quút âënh âỉa vủ ạn ra xẹt xỉí, quút âënh khäng ghi r h, tãn
HTQN, Kiãøm sạt viãn thỉûc hnh quưn cäng täú tải phiãn ta.

Trang 18


hoạ lûn täút nghiãûp
K
Bë cạo l vë thnh niãn nhỉng cọ trỉåìng håüp Ta ạn khäng måìi ngỉåìi bo
chỉỵa, cho lût sỉ tiãúp xục häư så thåìi gian quạ ngàõn; Khäng cọ Häüi tháøm theo quy
âënh ca BLTTHS, bàõt büc phi cọ mäüt Häüi tháøm l giạo viãn hồûc l cạn bäü
Âan viãn Thanh niãn CSHCM ; Khäng måìi âải diãûn âan thãø, täø chỉïc x häüi nh trỉåìng tham gia täú tủng m chè måìi âải diãûn gia âçnh bë cạo.
+ Trong giai âoản chøn bë phiãn ta gii thêch qua loa khäng âáưy â cạc
quưn ca bë cạo v cạc âỉång sỉû. Sau khi xẹt xỉí, bn ạn sao gåíi cháûm hồûc cạc
bë cạo xẹt xỉí vàõng màût khäng nháûn âỉåüc bn ạn sao nãn khäng biãút l â bë xẹt
xỉí v quút âënh ca bn ạn nhỉ thãú no.
Nhỉỵng sai sọt ny â lm hản chãú, quưn khạng cạo bn ạn v quút âënh
ca Ta ạn ca cạc bë cạo v cạc âỉång sỉû.
+ Bë hải hồûc âải diãûn gia âçnh bë hải cọ trỉåìng håüp khäng nháûn âỉåüc giáúy
triãûu táûp âãún phiã ta, vỉìa khäng bo âm quưn låüi ca h vỉìa khọ khàn cho
viãûc gii quút vủ ạn nháút l cạc vủ ạn cọ nhiãưu khan bäưi thỉåìng, cáúp dỉåỵng.
+ Ngỉåìi cọ quưn låüi, nghéa vủ liãn quan khäng âỉåüc xem xẹt gii quút

tha âạng cạc låüi êch ca mçnh vãư ti sn, tiãưn, vng... trong vủ ạn.

2.2.2. Täø chỉïc xẹt xỉí, âiãưu hnh phiãn ta hçnh sỉû :
Cạc phiãn ta xẹt xỉí ca Ta ạn qn sỉû cọ näüi dung v hçnh thỉïc thãø hiãûn
sỉû uy nghiãm, cäng minh, dán ch thãø hiãûn r nẹt âàûc th ca Ta ạn qn sỉû.
Âãø phủc vủ këp thåìi u cáưu, nhiãûm vủ chênh trë ca âån vë, âëa phỉång nåi täüi
phảm xy ra, Ta ạn qn sỉû khu vỉûc I - QK5 âãưu täø chỉïc xẹt xỉí lỉu âäüng.

- Hçnh thỉïc phiãn ta v tạc phong ca HÂXX :
Phiãn ta cọ trang nghiãm hay khäng phủ thüc mäüt pháưn quan trng vo
hçnh thỉïc ca phiãn ta.
Thỉûc tãú cọ khäng êt phiãn ta thiãúu trang nghiãm nhỉng tạc phong ca
HÂXX cọ vủ ạn thiãúu âng hong, chỉỵng chảc.
Trạch nhiãûm chênh ca pháưn th tủc bàõt âáưu phiãn ta v âiãưu hnh phiãn
ta l ca ch ta, nhỉng viãûc giåïi thiãûu thnh pháưn HÂXX, cäng täú, thỉ k v
nhỉỵng ngỉåìi tham gia täú tủng khạc chỉa lỉu loạt, cọ khi läün cáúp báûc, chỉïc vủ
hồûc khäng âáưy â, sọt ngỉåìi, qn kiãøm tra càn cỉåïc ca bë cạo, nháút l cạc vủ
ạn âäưng phảm cọ âäng bë cạo. Gii thêch quưn v nghéa vủ ca nhỉỵng ngỉåìi
tham gia täú tủng khäng âáưy â, r rng. Âiãưu hnh phiãn ta khäng theo trçnh tỉû
th tủc täú tủng, khäng chàût ch, qn khäng cho bë cạo nọi låìi sau cng trỉåïc khi
Trang 19


hoạ lûn täút nghiãûp
K
nghë ạn, qn khäng cho bë cạo vo phng xỉí ạn nhỉng â khai mảc phiãn ta
hồûc khi tun ạn; Vủ ạn cọ váût chỉïng, chỉïng minh hnh vi phảm täüi ca cạc bë
cạo nhỉng qn khäng âỉåüc xem xẹt tải phiãn ta, qn gii thêch cho nhỉỵng bë
vạo âỉåüc hỉåíng ạn treo.

- Nàng lỉûc thỉûc hnh xẹt hi v xỉí l tçnh húng tải phiãn ta :
Xẹt hi tải phiãn ta l tiãún hnh ‘’âiãưu tra cäng khai’’ trỉåïc cäng chụng, l
kháu ráút quan trng ca hoảt âäüng xẹt xỉí.
Tuy váût, thỉûc tãú cọ phiãn ta HÂXX khäng láûp kãú hoảch xẹt hi hồûc
chøn bë så si, khäng váûn dủng linh hoảt kãú hoảch xẹt hi cho ph håüp våïi diãùn
biãún thỉûc tãú tải phiãn ta, khäng këp thåìi âàût thãm nhỉỵng cáu hi cáưn thiãút, hồûc
båït nhỉỵng cáu hi â âỉåüc tr låìi nãn bë âäüng lụng tụng, khäng lm r âỉåüc
hnh vi phảm täüi, háûu qu ca täüi phảm, läùi, âäüng cå mủc âêch, ngun nhán,
âiãưu kiãûn phảm täüi, nhỉng â väüi vng quy kãút cho bë cạo.
Cng våïi nhỉỵng l do trãn, cọ phiãn ta HÂXX âàût ra nhỉỵng cáu hi
khäng r rng, rnh mảch, gáy khọ hiãøu v khọ tr låìi cho âäúi tỉåüng âỉåüc hi.
Näüi dung xẹt hi khäng cọ trng tám, trng âiãøm hồûc lan man, quạ di dng,
trng làûp, máút nhiãưu thåìi gian khiãún ngỉåìi dỉû phiãn ta khäng chụ âãún phiãn
ta m nọi chuûn riãng máút tráût tỉû, cọ ngỉåìi b ra khi phng xỉí ạn.
Cọ trỉåìng håüp bë cạo chäúi täüi hồûc khai bạo quanh co ch ta phiãn ta lải
thiãúu bçnh ténh, khäng khạch quan, cäng tám m nọng väüi måïm cung, ẹp cung.
Cọ vủ ạn nhiãưu bë cạo cng phảm täüi nhỉng cọ bë cạo khäng nháûn täüi, nhỉng
khäng tiãún hnh âäúi cháút, chỉïng minh bàòng cạc chỉïng cỉï khạc âãø lm r hnh vi
phảm täüi ca h.
Quan âiãøm ca cäng täú (büc täüi) v ngỉåìi bo chỉỵa (gåỵ täüi) hồûc thại âäü
ca cạc bãn tham gia täú tủng (bë cạo våïi bë hải hay gia âçnh ca h, ngun âån
våïi bë âån...) cọ trỉåìng håüp trại ngỉåüc nhau, cạ biãût dáùn âãún ‘’kháøu chiãún’’ tải
phiãn ta nhỉng ch ta khäng sỉí dủng quưn nàng ca cå quan xẹt xỉí âãø xỉí l
m lụng tụng, khäng càõt nhỉỵng kiãún nọi âi nọi lải hồûc khäng liãn quan âãún vủ
ạn. Âiãưu 192 BLTTHS quy âënh : Khi tranh lûn, ngỉåìi tham gia tranh lûn cọ
quưn âạp lải kiãún ca ngỉåìi khạc nhỉng chè phạt biãøu 1 láưn âäúi våïi mäùi kiãún
m mçnh khäng âäưng .
Cọ nhỉỵng tçnh húng báút ngåì xy ra tải phiãn ta âi hi ch ta phiãn ta
phi nhanh nhảy, linh hoảt âãø xỉí l cho ph håüp, këp thåìi u cáưu lỉûc lỉåüng bo
Trang 20

hoạ lûn täút nghiãûp
K
vãû phiãn ta phäúi håüp våïi âån vë, âëa phỉång gii quút, âm bo tráût tỉû phiãn
ta, sỉû nghiãm trang v viãûc xẹt xỉí tiãún hnh âỉåüc liãn tủc.

- Cháút lỉåüng bn ạn :
Bn ạn l loải vàn bn âàûc biãût, do Ta ạn nhán danh Nh nỉåïc xẹt xỉí sau
khi kãút thục mäüt vủ ạn. Bn ạn khäng chè l nháûn âënh ca HÂXX m âỉåüc
tun nhán danh Nh nỉåïc âãø phạn quút âäúi våïi ngỉåìi phảm täüi v nhỉỵng âäúi
tỉåüng khạc cọ liãn quan, nãn cọ nghéa chênh trë v phạp l sáu sàõc.
Tuy nhiãn, ngai nhỉỵng kãút qu âảt âỉåüc, thỉûc tãú åí Ta ạn qn sỉû khu
vỉûc 1 cn cọ nhỉỵng bn ạn cọ sai sọt c vãư hçnh thỉïc v näüi dung.
Cng våïi nhỉỵng sai sọt vãư hçnh thỉïc v näüi dung ca bn n, viãûc âc,
tun ạn cng cọ tháøm phạn chỉa tháût sỉû quan tám chụ , do âọ khi âc thiãúu
mảch lảc, khäng r rng, tháûm chê cn nháưm láùn, b sọt.
Nhỉỵng hản chãú trãn êt nhiãưu lm bn ạn thiãúu tênh thuút phủc. Cọ vủ vç
sai sọt bë khạng cạo, khạng nghë, háûu qu phạp l bë Ta cáúp trãn phục tháøm,
giạm âäúc tháøm, sỉía ạn, cạ biãût cọ trỉåìng håüp phi tiãún hnh âiãưu tra, xẹt xỉí lải.
BN G THÄÚN G KÃ VỦ ẠN KHẠN G CẠO , KHẠN G NGHË V BË HY ,
SỈÍA (1995 - 2001)
SL ạn /
bë cạo

Khạn g
ạn (vủ)

Khạn g
nghë

Hy ạn
(vủ)

1995

78/104

10

01

1996

74/98

08

01

1997

69/86

1998

Nàm

Sỉía ạn
Pháưn

hçnh sỉû

Pháưn
dán sỉû

01

02

03

01

02

02

10

01

03

66/85

09

01

02

1999

65/78

12

02

01

2000

57/72

11

02

01

2001

45/59

09

02

02

2002

43/56

07

01

01

01

02

3. Nhỉỵn g ngun nhán ca nhỉỵn g hản chãú, báút cáûp :
- Mäüt trong nhỉỵng ngun nhán cọ tênh khạch quan, do u cáưu nhiãûm vủ,
âäüi ng cạn bäü Ta ạn nọi chung v tháøm phạn nọi riãng âỉåüc hçnh thnh, phạt
Trang 21


hoạ lûn täút nghiãûp
K
triãøn tỉì nhiãưu ngưn cạn bäü khạc nhau vo ngnh Ta ạn qn sỉû, mäüt säú cạn bäü
måïi ra trỉåìng, chỉa âỉåüc bäưi dỉåỵng chun sáu åí trỉåìng âo tảo tháøm phạn,
cäng viãûc cn måïi m, kinh nghiãûm thỉûc tãú vãư hoảt âäüng xẹt xỉí cn hản chãú .
- Trong nhỉỵng nàm qua, hãû thäúng phạp lût nỉåïc ta â âỉåüc âäøi måïi, han
thiãûn vãư cå bn, nhiãưu bäü lût quan trng âỉåüc xáy dỉûng, sỉía âäøi, bäø sung këp
thåìi thãø chãú họa âỉåìng läúi ca Âng, chênh sạch ca Nh nỉåïc, âm bo â âiãưu
kiãûn âãø qun l x häüi bàòng phạp lût. Tuy nhiãn, váùn cọ bäü lût cháûm âỉåüc sỉía

âäøi, bäø sung hồûc â ban hnh nhiãưu nàm qua nhỉng chỉa cọ vàn bn hỉåïng dáùn
ạp dủng thäúng nháút ca cạc cå quan cọ tháøm quưn.
Váún âãư ny êt nhiãưu gáy khọ khàn, lụng tụng hồûc chỉa thäúng nháút cho
viãûc ạp dủng phạp lût hoảt âäüng xẹt xỉí trong cạc vủ ạn.
- Ngoi ra, do mäüt säú cạn bäü, tháøm phạn vỉìa tham gia hc táûp vỉìa cäng
tạc, âiãưu kiãûn háûu phỉång gia âçnh chỉa äøn âënh, âåìi säúng cn nhiãưu khọ khàn
nãn cọ chi phäúi, tạc âäüng nháút âënh âãún viãûc thỉûc hiãûn nhiãûm vủ.
- Vãư ngun nhán ch quan:
Trçnh âäü, nàng lỉûc ca mäüt säú cạn bäü, tháøm phạn v Häüi tháøm qn nhán,
chỉa bàõt këp våïi u cáưu nhiãûm vủ ngy cng cao, kiãún thỉïc vãư chun män v
cạc lénh vỉûc vãư kinh tãú, vàn họa, x häüi cọ liãn quan âãún hoảt âäüng xẹt xỉí cn
hản chãú.

Trang 22


hoạ lûn täút nghiãûp
K
CHỈÅNG III
MÄÜT SÄÚ GII PHẠP CH ÚU TÀNG CỈÅÌNG HIÃÛU QU
GIẠO DỦC PHẠP LÛT QUA PHIÃN TO HÇNH SỈÛ
Hiãûu qu l kãút qu âảt âỉåüc trãn thỉûc tãú so våïi mủc tiãu âãư ra. Hiãûu qu
ca viãûc cháúp hnh phạp lût phủ thüc vo nhiãưu úu täú. Mäüt trong nhỉỵng úu
täú quan trng cọ nghéa quút âënh vãư màût ch quan - âọ l thỉïc phạp lût.
Qua thỉûc tiãùn cho tháúy, biãûn phạp ch úu nhàòm âm bo hiãûu qu trong täø chỉïc
thỉûc hiãûn phạp lût l giạo dủc v náng cao thỉïc phạp lût, nàng lỉûc thỉûc hiãûn
phạp lût cho cạc cạn bäü, cäng chỉïc nh nỉåïc, âäưng thåìi, têch cỉûc tun truưn,
phäø biãún giạo dủc trong nhán dán. Khäng cọ thỉïc phạp lût v am hiãøu phạp
lût thç khäng thãø tỉû giạc tn theo v cháúp hnh nghiãm chènh, cng nhỉ khäng
thãø ạp dủng phạp lût trong qun l nh nỉåïc, qun l x häüi.

Hiãûu qu giạo dủc phạp lût thäng qua phiãn to hçnh sỉû l nhỉỵng kãút qu
âảt âỉåüc ca hoảt âäüng xẹt xỉí, do phiãn to áúy tạc âäüng âãún cạc âäúi tỉåüng so våïi
nhỉỵng mủc tiãu âãư ra: bäưi dỉåỵng, tàng cỉåìng hiãøu biãút phạp lût, cạc tri thỉïc
khạc cọ liãn qua cho cạc âäúi tỉåüng tham gia täú tủng v nhỉỵng ngỉåìi dỉû phiãn
to. Tỉì âọ, tạc âäüng têch cỉûc náng cao thỉïc phạp lût, hçnh thnh lng tin phạp
lût, âënh hỉåïng hnh vi cho h, cọ thọi quen xỉí sỉû ph håüp våïi cạc âi hi ca
phạp lût hiãûn hnh.
Hiãûu qu giạo dủc phạp lût qua phiãn to hçnh sỉû l mäüt phảm tr phỉïc
tảp, cáưn âỉåüc âạnh giạ khạch quan, xem xẹt ton diãûn v cáưn cọ thåìi gian âãø
kiãøm nghiãûm qua thỉûc tiãùn. Trong phảm vi ca lûn vàn chè nãu mäüt säú gii
phạp ch úu nhàòm tàng cỉåìng hiãûu qu giạo dủc phạp lût qua phiãn to hçnh
sỉû ca To ạn qn sỉû cáúp khu vỉûc.
Dỉåïi âáy l mäüt säú gii phạp ch úu nhàòm náng cao cháút lỉåüng xẹt xỉí v
tàng cỉåìng hiãûu qu giạo dủc phạp lût tải phiãn to hçnh sỉû.
1. Náng cao trçnh âäü chun män, nàng lỉûc xẹt xỉí, trçnh âäü l
lûn chênh trë, pháøm cháút âảo âỉïc , nghãư nghiãûp cho âäüi ng tháøm
phạn , HTQN.
Viãûc âo tảo, bäưi dỉåỵng chun sáu l âiãưu kiãûn cáưn thiãút v khoa hc. Do
âọ cáưn phi tàng cỉåìng náng cao trçnh âäü chun män bàòng nhiãưu hçnh thỉïc,
Trang 23


hoạ lûn täút nghiãûp
K
biãûn phạp ph håüp våïi thỉûc tãú. Hçnh thỉïc cå bn, truưn thäúng váùn l cỉí tháøm
phạn, thỉ k âi âo tảo chun ngnh tải trỉåìng âo tảo cạc chỉïc danh tỉ phạp
(låïp bäưi dỉåỵng âo tảo tháøm phạn - Chun sáu vãư k nàng xẹt xỉí). Âäưng thåìi
kãút håüp, sỉí dủng cạc biãûn phạp, hçnh thỉïc khạc âãø náng cao trçnh âäü cho âäüi ng
tháøm phạn nhỉ: täø chỉïc häüi tho âãư ti khoa hc, cạc chun âãư, näüi dung v
hoảt âäüng xẹt xỉí; thỉåìng xun hc táûp, nghiãn cỉïu, rụt kinh nghiãûm vãư cạc

thiãúu sọt, khuút âiãøm vỉåïng màõc trong cäng tạc xẹt xỉí, hỉåïng dáùn ạp dủng
thäúng nháút phạp lût v âỉåìng läúi xẹt xỉí....
Cng våïi viãûc náng cao kiãún thỉïc chun män phi náng cao nàng lỉûc xẹt
xỉí cho âäüi ng cạn bäü, tháøm phạn. Nàng lỉûc trçnh âäü nghiãûp vủ xẹt xỉí thãø hiãûn åí
cạc näüi dung: kh nàng váûn dủng phạp lût, quan âiãøm, âỉåìng läúi, chênh sạch
ca Âng v Nh nỉåïc vo viãûc gii quút cạc vủ ạn âỉåüc âụng âàõn v chênh
xạc; k nàng nghiãn cỉïu nàõm vỉỵng häư så vủ ạn: k nàng täø chỉïc âiãưu hnh phiãn
to; k nàng xẹt hi (âiãưu tra) lm r chỉïng cỉï vủ ạn tải phiãn to v k nàng ra
bn ạn tun ạn ...
K nàng, trçnh âäü nghiãûp vủ xẹt xỉí l úu täú âỉåüc tảo ra nhiãưu âiãưu kiãûn
cáúu thnh: quạ trçnh âo tảo, thåìi gian lm cäng tạc chun män xẹt xỉí, sỉû cäú
gàõng hc táûp rn luûn v såí trỉåìng, kinh nghiãûm ca tỉìng ngỉåìi...
Trong cạc âiãưu kiãûn cáúu thnh ny thç âiãưu kiãûn thåìi gian lm cäng tạc
chun män xẹt xỉí l mäüt trong cạc âiãưu kiãûn quan trng nháút. Cho nãn, viãûc
thỉåìng xun hc táûp, nghiãn cỉïu, rn luûn, âục kãút kinh nghiãûm chun män
xẹt xỉí l úu täú khäng thãø thiãúu âỉåüc âãø khäng ngỉìng náng cao trçnh âäü, nàng
lỉûc xẹt xỉí ca âäüi ng cạn bäü, tháøm phạn, häüi tháøm.
Trçnh âäü l lûn chênh trë, pháøm cháút âảo âỉïc nghãư nghiãûp cng l úu täú
ráút quan trng âm bo nàng lỉûc xẹt xỉí ca cạn bäü, tháøm phạn. Vç váûy, cng våïi
náng cao trçnh âäü chun män, nàng lỉûc xẹt xỉí thç náng cao trçnh âäü l lûn
chênh trë, giỉỵ vỉỵng bn lénh chênh trë, pháøm cháút âảo âỉïc ca cạn bäü To ạn phi
thỉåìng xun coi trng. Cọ nhỉ váûy thç måïi âm bo ạp dủng chênh xạc cạc qui
âënh ca phạp lût, thỉûc hiãûn ngun tàõc cäng bàòng cäng l, bo vãû quưn v låüi
êch håüp phạp ca täø chỉïc v cäng dán; âäưng thåìi âm bo âụng âàõn âỉåìng läúi
xẹt xỉí âạp ỉïng u cáưu, nhiãûm vủ chênh trë ca cạc âån vë, âëa phỉång; gọp pháưn
tàng cỉåìng âáúu tranh phng chäúng täüi phảm, giỉỵ nghiãm phạp lût nh nỉåïc, k
lût quan âäüi.

Trang 24

hoaù luỏỷn tọỳt nghióỷp
K

2. aớm baớo vaỡ nỏng cao chỏỳt lổồỹn g hoaỷt õọỹn g xeùt xổớ:
Trón nhổợng cồ sồớ nhổợng giaới phaùp chuớ yóỳu õóứ nỏng cao trỗnh õọỹ chuyón
mọn, nng lổỷc xeùt xổớ, trỗnh õọỹ lyù luỏỷn chờnh trở. Muọỳn õaớm baớo vaỡ nỏng cao chỏỳt
lổồỹng xeùt xổớ, hióỷu quaớ giaùo duỷc phaùp luỏỷt qua phión toaỡ hỗnh sổỷ cỏửn phaới thổỷc
hióỷn tọỳt caùc nọỹi dung sau:
+ Nỏng cao kyợ nng nghión cổùu họử sồ vuỷ aùn
+ Nỏng cao kyợ nng tọứ chổùc, õióửu haỡnh phión toaỡ:
+ Nỏng cao kyợ nng vióỳt baớn aùn vaỡ tuyón aùn
3. Quan hóỷ, phọỳi hồỹp tọỳt vồùi caùc cồ quan tióỳn haỡn h tọỳ tuỷn g vaỡ
caùc õồn vở, õởa phổồng nồi mồớ phión toaỡ lổu õọỹn g.
4. Tng cổồỡn g sổỷ laợn h õaỷo cuớa cỏỳp uyớ aớn g õọỳi vồùi hoaỷt õọỹn g
xeùt xổớ. aớm baớo mọỳi quan hóỷ tọỳ tuỷn g giổợa Toaỡ aùn quỏn sổỷ khu vổỷc
vaỡ Toaỡ aùn cỏỳp trón.
5. aớm baớo õióửu kióỷn vỏỷt chỏỳt (trang thióỳt bở ) cho hoaỷt õọỹn g
xeùt xổớ, chờnh saùc h, chóỳ õọỹ õọỳi vồùi caùn bọỹ Toaỡ aùn .
Vióỷc tng cổồỡng õaớm baớo cồ sồớ vỏỷt chỏỳt, kyợ thuỏỷt phuỷc vuỷ cho hoaỷt õọỹng
xeùt xổớ cỏửn õổồỹc tióỳn haỡnh theo hổồùng sau:
- Quaớn lyù tọỳt, phaùt huy khaớ nng, taùc duỷng cuớa cồ sồớ vỏỷt chỏỳt, trang thióỳt bở
hióỷn coù, õọửng thồỡi phaới õổồỹc õỏửu tổ kinh phờ cỏửn thióỳt õóứ trang bở thóm nhổợng cồ
sồớ vỏỷt chỏỳt kyợ thuỏỷt hióỷn õaỷi; õaớm baớo kinh phờ phuỷc vuỷ cho cọng taùc tỏỷp huỏỳn,
bọửi dổồợng chuyón mọn nghióỷp vuỷ, họỹi thaớo khoa hoỹc nhũm nỏng cao chỏỳt lổồỹng
xeùt xổớ hióỷu quaớ giaùo duỷc phaùp luỏỷt.
- Caùc cồ quan chổùc nng cỏửn õỏửu tổ, nghión cổùu, õaớm baớo trang phuỷc xeùt
xổớ cuớa Toaỡ aùn quỏn sổỷ (Họỹi õọửng xeùt xổớ) phaới coù tờnh õỷc thuỡ rióng, khọng thóứ
giọỳng nhổ quỏn phuỷc cuớa caùc quỏn nhỏn khaùc nhổ hióỷn nay:
- Cỏửn quan tỏm hồn nổợa õóỳn õồỡi sọỳng caùn bọỹ Toaỡ aùn noùi chung vaỡ õọỹi nguợ

thỏứm phaùn noùi rióng nhũm giaới quyóỳt khoù khn vóử õồỡi sọỳng, sổỷ chónh lóỷch vóử thu
nhỏỷp nhổ hióỷn nay giổợa thỏứm phaùn vồùi mọỹt sọỳ ngaỡnh nghóử khaùc. Ngoaỡi ra, coù
õióửu chổa hồỹp lyù laỡ: õóửu thỏứm phaùn, phaới coù nhổợng yóu cỏửu, tióu chuỏứn õổồỹc bọứ
Trang 25