QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẾN NĂM 2025

ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
SỞ GIAO THÔNG VẬN TẢI THÀNH HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TÓM TẮT

QUY HOẠCH
PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG VẬN TẢI HÀNH KHÁCH
CÔNG CỘNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
ĐẾN NĂM 2025

CHỦ ĐẦU TƢ :

TRUNG TÂM QL & ĐH VTHKCC TPHCM

ĐƠN VỊ TƢ VẤN :

Trung tâm Tƣ vấn Phát Triển GTVTTrƣờng Đại học Giao thông Vận tải

Tp. HCM – 08/2015
i


MỤC LỤC
1

MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 1
1.1
Sự cần thiết của nghiên cứu quy hoạch hệ thống VTHKCC thành phố Hồ Chí Minh
đến năm 2025 ......................................................................................................................... 1
1.2

Cơ sở pháp lý của nghiên cứu quy hoạch ................................................................... 1

1.3

Mục tiêu và Nhiệm vụ của nghiên cứu lập Quy hoạch: ............................................. 3

1.3.1 Mục tiêu .................................................................................................................. 3
1.3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu lập Quy hoạch ..................................................................... 3
1.4

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Quy hoạch .................................................... 4

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu quy hoạch ........................................................................... 4
1.4.2 Phạm vi không gian nghiên cứu quy hoạch ........................................................... 4
1.4.3 Phạm vi thời gian nghiên cứu quy hoạch ............................................................... 5
2
ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ GIAO THÔNG VẬN TẢI ĐÔ
THỊ 5
2.1

Điều kiện tự nhiên ...................................................................................................... 5

2.2

Điều kiện Kinh tế-Xã hội ........................................................................................... 5

2.3

Hiện trạng giao thông đô thị ....................................................................................... 6

2.3.1 Giao thông đường bộ ............................................................................................. 6
2.3.2 Giao thông đường sắt ............................................................................................. 6
2.3.3 Giao thông đường thủy........................................................................................... 6
2.3.4 Giao thông đường không ........................................................................................ 7
3

HIỆN TRẠNG HỆ THỐNG VTHKCC TPHCM ......................................................... 7
3.1

Hiện trạng mạng lưới và CSHT phục vụ VTHKCC .................................................. 7

3.1.1 Mạng lưới tuyến ..................................................................................................... 7
3.1.2 Điểm trung chuyển, đầu cuối bến và trạm dừng .................................................... 7
3.1.3 Depot và Gara ........................................................................................................ 7
3.2

Hiện trạng dịch vụ VTHKCC..................................................................................... 7

3.2.1 Các đơn vị tham gia cung ứng dịch vụ VTHKCC .................................................. 7
3.2.2 Hiện trạng đoàn phương tiện ................................................................................. 8
3.2.3 Hiện trạng hệ thống vé và cước VTHKCC ............................................................. 8
3.3

Quản lý nhà nước về VTHKCC tại thành phố Hồ Chí Minh ..................................... 8

3.3.1 Mô hình quản lý...................................................................................................... 8
3.3.2 Trợ giá cho VTHKCC............................................................................................. 9
4

ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN GTĐT TPHCM ĐẾN NĂM 2025 ............................ 11

4.1

Định hướng phát triển không gian đô thị ................................................................. 11

ii


4.2

Định hướng phát triển GTĐT Thành phố HCM đến năm 2025 ............................... 11

4.2.1 Tầm nhìn và mục tiêu phát triển giao thông đô thị .............................................. 11
4.2.2 Định hướng phát triển vận tải hành khách công cộng ......................................... 11
DỰ BÁO NHU CẦU VÀ ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN VTHKCC TẠI TPHCM 12

5

5.1

Dự báo nhu cầu VTHKCC tại TPHCM ................................................................... 12

5.2

Định hướng phát triển VTHKCC ............................................................................. 13

CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN VTHKCC TPHCM ĐẾN 2025 ................................. 14

6

6.1

Xu thế và mô hình phát triển GTVT đô thị thành phố Hồ Chí Minh ....................... 14

6.1.1 Xu thế phát triển không gian đô thị và giao thông vận tải đến năm 2025 ........... 14
6.1.2 Mô hình phát triển giao thông vận tải đô thị ....................................................... 14
6.2

Các mô hình phát triển thị trường dịch vụ VTHKCC .............................................. 15

6.3

Chiến lược đề xuất để phát triển VTHKCC tại thành phố Hồ Chí Minh ................. 15

6.3.1 Tầm nhìn cho mô hình dịch vụ VTHKCC thành phố Hồ Chí Minh ..................... 15
6.3.2 Định hướng phát triển dịch vụ xe buýt công cộng ............................................... 16
QUY HOẠCH MẠNG LƢỚI VTHKCC ĐẾN NĂM 2025 ........................................ 16

7

7.1

Các nguyên tắc quy hoạch ........................................................................................ 16

7.1.1 Nguyên tắc phân cấp tuyến trong mạng lưới VTHKCC ....................................... 16
7.1.2 Nguyên tắc phối hợp đa dịch vụ ........................................................................... 17
7.1.3 Nguyên tắc điều chỉnh mạng lưới khi các tuyến ĐSĐT và BRT vào hoạt động ... 17
7.2

Phương án Quy hoạch mạng lưới VTHKCC đến năm 2025 .................................... 19

7.2.1 Phương án quy hoạch VTHKCC đến năm 2015 .................................................. 19
7.2.2 Phương án quy hoạch VTHKCC đến năm 2020 .................................................. 19
7.2.3 Phương án quy hoạch VTHKCC đến năm 2025 .................................................. 20
PHƢƠNG ÁN NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DỊCH VỤ ............................................ 21

8

8.1

Đề xuất cải thiện chất lượng phương tiện ................................................................ 21

8.1.1 Thiết kế hình học phương tiện .............................................................................. 21
8.1.2 Tiêu chuẩn môi trường của phương tiện .............................................................. 21
8.2

Nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý ................................................................ 22

8.2.1 Xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa VTHKCC thành phố HCM.................................. 22
8.2.2 Hệ thống quản lý xe buýt thông minh thuộc cơ quan QLNN và DN .................. 22
8.3

Cải thiện hệ thống thông tin hành khách .................................................................. 23

8.4

Hoàn thiện hệ thống vé............................................................................................. 25

9

NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ VTHKCC .......................... 28

10

CƠ SỞ HẠ TẦNG PHỤC VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG .............. 29

10.1

Quy hoạch cơ sở hạ tầng phục vụ Vận tải hành khách công cộng ........................... 29
iii


10.1.1 Nhu cầu về đất đai cho e u t ............................................................................ 29
10.1.2 Quy hoạch ến e u t ......................................................................................... 30
10.1.3 Các ga đường sắt đô thị ....................................................................................... 30
10.1.4 Bến e khách li n tỉnh .......................................................................................... 30
10.1.5 Cảng hàng không quốc tế ..................................................................................... 30
10.1.6 Các ến tàu sông .................................................................................................. 30
10.1.7 Bãi đỗ xe cá nhân tại các ga & trạm dừng VTHKCC .......................................... 30
10.1.8 Quy hoạch ãi k thuật e u t ............................................................................ 30
10.1.9 Làn ưu ti n và dành ri ng cho e u t ................................................................. 31
10.1.10 Bãi đậu xe taxi .................................................................................................. 31
11

ĐOÀN PHƢƠNG TIỆN ................................................................................................ 31

11.1

Dự báo số lượng xe buýt .......................................................................................... 31

11.2

Lựa chọn phương tiện .............................................................................................. 32

11.3

Đề xuất tiêu chuẩn phương tiện ............................................................................... 32

12

CÁC PHƢƠNG THỨC VẬN TẢI CÔNG CỘNG KHÁC ......................................... 32

13

CÁC CHÍNH SÁCH VÀ GIẢI PHÁP HỖ TRỢ THỰC HIỆN ................................. 33

13.1

Các chính sách phát triển VTHKCC ........................................................................ 33

13.1.1 Lấy VTHKCC làm nền tảng trong quy hoạch GTVT và đô thị ............................ 33
13.1.2 Ưu ti n phát triển đoàn phương tiện thân thiện môi trường ................................ 34
13.2

Các chiến lược hỗ trợ khác ....................................................................................... 34

13.2.1 Trợ giá theo đối tượng ......................................................................................... 34
13.2.2 Cải thiện các điều kiện dành cho người đi ộ và e đạp ..................................... 34
13.2.3 Ch nh sách quản l

e ô tô cá nh n ..................................................................... 34

13.2.4 Quản lý taxi và xe ôm ........................................................................................... 34
13.2.5 Ưu ti n về tín hiệu đèn cho e u t ...................................................................... 35
13.2.6 Xử l phương tiện quá niên hạn sử dụng ............................................................. 36
13.2.7 Lập qu bảo trì và phát triển VTHKCC ............................................................... 37
14

TỔNG MỨC ĐẦU TƢ VÀ CÁC DỰ ÁN ƢU TIÊN................................................... 38

14.1

Tổng mức đầu tư ...................................................................................................... 38

14.2

Dự án ưu tiên đầu tư ................................................................................................. 42

15

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................... 43

15.1

ết luận .................................................................................................................... 43

15.2

iến nghị .................................................................................................................. 43

iv

DANH MỤC BẢNG
Bảng 3-1: Hệ thống vé xe buýt hiện hành tại thành phố Hồ Chí Minh ...................................... 8
Bảng 3-2: Hiện trạng thực hiện chức năng QLNN của TT ĐH&QL VTH CC ....................... 9
Bảng 3-3: Trợ giá qua các năm ................................................................................................ 10
Bảng 5-1: Nhu cầu đi lại và d n số theo từng phương án định hướng phát triển..................... 12
Bảng 5-2: Định hướng quá trình phát triển của vận tải xe buýt ở TPHCM ............................. 13
Bảng 6-1: Các mô h nh phát triển dịch vụ vận tải công cộng .................................................. 15
Bảng 7-1: Tổ chức hoạt động xe buýt theo điều kiện hạ tầng đường bộ ................................. 17
Bảng 8-1: Đề xuất tiêu chuẩn phương tiện cho giai đoạn sau năm 2014 ................................. 21
Bảng 8-3: Các loại v tháng đề xuất ........................................................................................ 27
Bảng 10-1: Hiện trạng diện tích bến bãi cho VTHKCC phân theo khu vực............................ 29
Bảng 10-2: Các giai đoạn đề xuất thực hiện ưu tiên cho xe buýt ............................................. 31
Bảng 11-1: Dự báo số lượng phương tiện theo từng loại xe .................................................... 31
Bảng 11-2: Tiêu chuẩn phương tiện ......................................................................................... 32
Bảng 12-1: Kết quả dự báo xe taxi ........................................................................................... 32
Bảng 13-1: Danh mục các hệ thống ưu tiên về t n hiệu cho xe buýt ....................................... 35
Bảng 14-1: Nhu cần vốn đầu tư cho VTCC đến năm 2025 ..................................................... 39
Bảng 14-2: Danh mục dự án ưu tiên đầu tư ............................................................................. 42

v


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1-1: Khu vực nghiên cứu quy hoạch VTHKCC thành phố HCM đến năm 2025 ............. 4
Hình 3-1: Cơ cấu tổ chức & quản lý hoạt động VTHKCC tại Tp. HCM .................................. 9
Hình 6-1: Mô hình phát triển giao thông đô thị thành phố Hồ Chí Minh ................................ 14
Hình 7-1: Phân cấp mạng lưới VTHKCC thành phố Hồ Chí Minh ......................................... 17
Hình 7-2: Các phương án điều chỉnh lộ trình tuyến buýt với ĐSĐT/BRT .............................. 18

Hình 8-1: Mô hình cớ sở dữ liệu VTHKCC tại TPHCM ......................................................... 22
Hình 8-2: Hệ thống quản lý xe buýt thông minh...................................................................... 23
H nh 10-1:

tưởng quy hoạch điểm trung chuyển đa phương thức (VTHK) ......................... 30

vi


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

1

MỞ ĐẦU

1.1 Sự cần thiết của nghiên cứu quy hoạch hệ thống VTHKCC thành phố
Hồ Chí Minh đến năm 2025
Sau hơn 300 năm h nh thành và phát triển, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay đã, đang và
sẽ tiếp tục là trung tâm kinh tế - văn hóa – xã hội của miền Nam. Bên cạnh những ưu thế vượt
trội về kinh tế - xã hội so với các địa phương trong vùng và trong nước, thành phố Hồ Chí
Minh cũng sẽ phải tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng, có nguy cơ trở thành
những lực cản trong quá trình phát triển thành phố, trong đó thách thức nổi cộm là năng lực
và chất lượng của hệ thống giao thông vận tải đô thị. Trong giai đoạn 2004-2007, vận tốc giao
thông bình quân trong giờ cao điểm trên các trục đường ch nh trong đô thị đã giảm từ 21 km/h
xuống còn 12 km/h; số các vị trí tắc đường cục bộ tăng hơn 40 điểm lên đến trên 150 điểm
trong toàn thành phố. Trên các trục đường trọng yếu trong đô thị, thời gian ùn tắc giao thông
đã vượt quá giới hạn của các đoạn giờ cao điểm và mở rộng ra suốt thời gian ban ngày, từ
7h00 sáng đến 19h00. Tác động của giao thông vận tải đến môi trường sinh thái đã thực sự trở
nên nghiêm trọng, tất cả các chỉ tiêu về ô nhiễm môi trường không khí và tiếng ồn trên hầu
hết mạng lưới giao thông trong đô thị và trên các trục đường chính ra vào đô thị đều đã vượt

xa ngưỡng tiêu chuẩn cho phép. Xét về bản chất thì sự yếu kém của hệ thống giao thông vận
tải đô thị có những nguyên nh n cơ bản sau:
1) Sự bất cập về năng lực thông hành và chất lượng của mạng lưới cơ sở hạ tầng giao
thông
2) Sự phát triển nhanh chóng của phương tiện cá nh n, trong khi đó còn thiếu các công
cụ và chính sách nhằm kiểm soát loại phương tiện này.
3) Hệ thống vận tải công cộng đô thị vẫn chưa giữ được vai trò chủ đạo trong hệ thống
vận tải đô thị.
Nhận thức rõ những nguyên nhân trên, bên cạnh việc đẩy mạnh quá tr nh n ng cao năng
lực hệ thống cơ sở hạ tầng như cải tạo các tuyến đường trục hướng tâm, xây dựng các tuyến
vành đai và đầu tư n ng cấp, mở rộng hệ thống bến bãi,..thì việc Quy hoạch phát triển hệ
thống vận tải công cộng là một nhiệm vụ hết sức cấp thiết. Đ y ch nh là một giải pháp hữu
hiệu cho việc giảm sự gia tăng nhanh chóng của các loại phương tiện cá nhân và ùn tắc giao
thông cho thành phố.

1.2 Cơ sở pháp lý của nghiên cứu quy hoạch
1) Luật Xây dựng ngày 26/11/2003 ;
2) Nghị định số 37/2010/NĐ-CP ngày 07/4/2010 của Chính phủ về lập, thẩm định, phê
duyệt và quản lý quy hoạch đô thị;
3) Quyết định số 04/2008/QĐ-BXD của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về ban hành quy chuẩn
kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng.

1


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

4) Thông tư số 10/2010/TT-BXD ngày 11/8/2010 của Bộ xây dựng về Quy định hồ sơ
của từng quy hoạch xây dựng.
5) Quyết định số 21/2005/QĐ-BXD ngày 22/7/2005 của Bộ Xây dựng về việc ban hành

Quy định hệ thống ký kiệu bản vẽ trong các đồ án quy hoạch xây dựng.
6) Quyết định số 123/2006/QĐ-TTg ngày 29 tháng 05 năm 2006 của Thủ tướng Chính
Phủ ban hành chương tr nh hành động của Chính phủ thực hiện nghị quyết 53-NQ/TƯ ngày
29/05/2005 của Bộ chính trị.
7) Nghị quyết số 53-NQ/TW ngày 29/08/2005 của Bộ chính trị về Phát triển KT-XH và
bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ và vùng TTĐ phía Nam.
8) Quyết định số 123/2006/QĐ-TTg ngày 29/05/2006 của Thủ tướng Chính phủ ban
hành chương tr nh hành động của Chính phủ triển khai thực hiện nghị quyết số 53-NQ/TW
ngày 28/05/2005 của Bộ chính trị.
9) Quyết định 1327/QĐ-TTg ngày 24/08/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy
hoạch phát triển giao thông vận tải đường bộ Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm
2030;
10) Quyết định 1107/QĐ-TTg ngày 21/08/2006 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy
hoạch các khu công nghiệp ở Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020.
11) Quyết định 1570/QĐ-TTg ngày 20/05/2008 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
nhiệm vụ Quy hoạch xây dựng vùng TPHCM đến năm 2020 và tầm nh n đến 2050
12) Quyết định 589/QĐ-TTg ngày 20/05/2008 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy
hoạch xây dựng vùng TPHCM đến năm 2020 và tầm nh n đến 2050.
13) Quyết định 101/QĐ-TTg ngày 22/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy
hoạch phát triển GTVT thành phố HCM đến năm 2020 và tầm nh n sau năm 2020.
14) Nghiên cứu toàn diện về chiến lược phát triển bền vững hệ thống GTVT ở Việt nam
(VITRANSS 2) của Tổ chức hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) và Bộ GTVT.
15) Quyết định số 35/2009/QĐ-TTg ngày 03/3/2009 của Thủ tướng Chính phủ về chiến
lược phát triển giao thông vận tải đến năm 2020, tầm nh n đến năm 2030 trên địa bàn thành
phố.
16) Thông báo 536/TB-VP ngày 06/9/2010 của văn phòng UBND thành phố về ý kiến chỉ
đạo của Chủ tịch UBND thành phố Lê Hoàng Quân
17) Quyết định số 35/2009/QĐ-TTg ngày 03/3/2009 của Thủ tướng Chính phủ về chiến
lược phát triển giao thông vận tải đến năm 2020, tầm nh n đến năm 2030 trên địa bàn thành
phố.

18) Quyết định số 21/2005/QĐ-BXD ngày 22/7/2005 của Bộ Xây dựng về việc ban hành
Quy định hệ thống ký kiệu bản vẽ trong các đồ án quy hoạch xây dựng.
19) Quyết định 24/QĐ-TTg ngày 06/01/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều
chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP HCM đến năm 2025.

2


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

20) Quyết định số 280/QĐ-TTg ngày 08/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt
Đề án phát triển vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt giai đoạn từ năm 2012 đến năm
2020.
21) Nghị quyết 16-NQ/TW ngày 10/8/2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ
phát triển thành phố Hồ Ch Minh đến năm 2020.
22) Quyết định 568/QĐ-TTg ngày 08/04/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều
chỉnh Quy hoạch phát triển Giao thông vận tải thành phố Hồ Ch Minh đến năm 2020 và tầm
nh n sau năm 2020.
23) Quyết định số 2398/QĐ-UBND ngày 11/5/2013 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ
Chí Minh về Ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 280/QĐ-TTg ngày 08
tháng 3 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển vận tải hành khách
công cộng bằng xe buýt giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2020 trên địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh.
24) Quyết định 2631/QĐ-TTG ngày 31/12/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy
hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hồ Ch Minh đến năm 2020, tầm nh n đến
năm 2025

1.3 Mục tiêu và Nhiệm vụ của nghiên cứu lập Quy hoạch:
1.3.1 Mục tiêu
Mục tiêu tổng thể của nghiên cứu lần này là hoàn thành lập quy hoạch các phương thức

VTH CC đến năm 2025 làm nền tảng cho sự phát triển một hệ thống giao thông đô thị bền
vững với các mục tiêu cụ thể sau:
1) N ng cao năng lực của hệ thống VTH CC, đảm bảo đáp ứng khoảng 20% nhu cầu đi
lại của thành phố.
2) Kiềm chế tai nạn và cải thiện an toàn giao thông đô thị và vùng phụ cận.
3) Giảm thiểu tiêu thụ năng lượng và lượng chất thải từ hệ thống giao thông nói chung và
các phương thức VTHKCC nói riêng nhằm bảo vệ môi trường đô thị.
4) Thúc đẩy sự phát triển kinh tế của thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh trong vùng kinh
tế trọng điểm phía Nam.

1.3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu lập Quy hoạch
Để thực hiện các mục tiêu phát triển hệ thống vận tải công cộng thành phố Hồ Chí
Minh, quy hoạch lần này có các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể như sau :
1) Xác định rõ các định hướng quy hoạch được quy định trong các văn bản pháp quy
được các cấp có thẩm quyền ban hành.
2) Ph n t ch và đánh giá các điều kiện hoạt động của VTHKCC bao gồm: Điều kiện tự
nhiên, kinh tế, xã hội, chính trị, đặc điểm nhu cầu và năng lực của cơ sở hạ tầng và dịch vụ
GTVT thành phố.
3


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

3) Phân tích và đánh giá hiện trạng dich vụ vận tải hành khách công cộng của thành phố
Hồ Chí Minh.
4) Dự báo nhu cầu sử dụng VTHKCC tại thành phố Hồ Ch Minh đến năm 2025.
5) Đề xuất quy hoạch mạng lưới VTHKCC ở thành phố Hồ Ch Minh đến năm 2025, quy
hoạch mạng lưới VTH CC đa phương thức (đường bộ, đường sắt, đường thủy).
6) Đề xuất các ch nh sách, điều kiện thực hiện quy hoạch

1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Quy hoạch
1.4.1 Đối tượng nghiên cứu quy hoạch
Đối tượng chủ yếu để tiến hành nghiên cứu trong quá trình lập quy hoạch phát triển
VTHKCC thành phố Hồ Ch Minh đến năm 2025 bao gồm:
1) Nhu cầu sử dụng dịch vụ VTHKCC của người dân sinh sống, làm việc và hoạt động
trong phạm vi địa giới hành chính thành phố Hồ Ch Minh giai đoạn từ nay đến năm 2025.
2) Hệ thống cung ứng dịch vụ VTH CC (cơ sở hạ tầng, phương tiện và điều khiển) bằng
các phương thức vận tải hành khách công cộng đường bộ và đường sắt trong đô thị trong
phạm vi địa giới hành chính thành phố Hồ Chí Minh
3) Mạng lưới hiện trạng và quy hoạch của cơ sở hạ tầng đường bộ đô thị, các công trình
đầu mối giao thông đối ngoại (bến xe buýt liên tỉnh, nhà ga, sân bay, bến cảng...)
4) Hiện trạng và xu thế phát triển của các yếu tố môi trường của hệ thống vận tải hành
khách công cộng trong đô thị (chính sách, kinh tế, xã hội, môi trường sinh thái, công nghệ)

1.4.2 Phạm vi không gian nghiên cứu quy hoạch


Giới hạn khu vực nghiên cứu

Khu vực nghiên cứu của quy hoạch lần này bao gồm địa giới hành chính của thành phố
Hồ Chí Minh và một phần địa giới hành chính thuộc các địa phương l n cận bao gồm Đồng
Nai, B nh Dương, Long An.

Nguồn: HOUTRANS (2004)

Hình 1-1: Khu vực nghiên cứu quy hoạch VTHKCC thành phố HCM đến năm 2025
4


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025



Giới hạn khu vực quy hoạch

Mặc dù phạm vi nghiên cứu của quy hoạch rộng nhưng phạm vi để tính toán, lập và lựa
chọn các phương án quy hoạch chỉ giới hạn trong địa giới hành chính của thành phố Hồ Chí
Minh tại thời điểm hiện tại với tổng số 24 Quận/Huyện, 322 Phường/Xã, với diện tích tự
nhiên là 2.095 km2.

1.4.3 Phạm vi thời gian nghiên cứu quy hoạch


Năm cơ sở của nghiên cứu

Căn cứ vào thời điểm các số liệu thống kê đã được chính thức công bố cho đến thời
điểm bắt đầu nghiên cứu (tháng 3 năm 2009), năm cơ sở được xác định là năm 2008.


Các mốc thời gian quy hoạch
Có ba mốc thời gian quy hoạch chủ yếu được xác định trong nghiên cứu:

1) Năm 2015: Các hạng mục hạ tầng của dự án đường sắt đô thị số 1 và số 2, dự án BRT
bắt đầu được ưu tiên đẩy nhanh tiến độ thực hiện
2) Năm 2020: Theo mốc tiến độ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường bộ phù hợp với
mốc năm 2020 của Điều chỉnh Quy hoạch phát triển giao thông vận tải thành phố Hồ Chí
Minh đến năm 2020 và tầm nh n sau năm 2020 đã được phê duyệt tại quyết định 568/QĐ-TTg
3) Năm 2025: Năm đ ch của nghiên cứu quy hoạch, theo quyết định 24/QĐ-TTg

ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ GIAO THÔNG

VẬN TẢI ĐÔ THỊ

2

2.1 Điều kiện tự nhiên


Điều kiện địa lý

Thành phố Hồ Chí Minh có diện tích 2.095,239 km2 và nằm ở trung tâm Nam Bộ. Phía
Bắc giáp tỉnh B nh Dương, T y Bắc giáp tỉnh T y Ninh, Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Đồng
Nai, Đông Nam giáp tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu, T y và T y Nam giáp tỉnh Long An và Tiền
Giang, phía Nam giáp biển Đông với chiều dài bờ biển khoảng 15 km.


Khí hậu & thủy văn

Thành phố nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, mang tính chất cận x ch đạ, lượng bức xạ
dồi dào, trung bình khoảng 140 kcal/cm2/năm, nắng trung bình 6,8 giờ/ngày. Nhiệt độ trung
b nh năm khoảng 27,50C. Thành phố có khí hậu hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô,
không có mùa đông. Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, lượng mưa b nh qu n năm 1.979 mm.
Mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau.

2.2 Điều kiện Kinh tế-Xã hội


Dân cƣ và hành chính

5

Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Theo kết quả điều tra dân số ngày 01/04/2009, thành phố có dân số 7.123.340 người,
mật độ trung b nh 3.401 người/km2. Nếu tính cả những người cư trú không đăng ký th d n số
thực tế của thành phố vượt trên 8 triệu người, cư trú và làm việc theo 24 đơn vị hành chính
gồm có 19 quận và 5 huyện ngoại thành.


Kinh tế

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng
trưởng kinh tế, tăng trưởng trung bình hàng năm 2006 - 2010 là 12%. Tổng sản phẩm trong
nước (GRDP) của Thành phố năm 2008 theo giá hiện hành đạt 290,39 tỷ đồng (tương đương
15,7 tỷ USD), chiếm 19,55% GDP của cả nước, b nh qu n đầu người đạt 2.250 USD.

2.3 Hiện trạng giao thông đô thị
2.3.1 Giao thông đường bộ


Mạng lƣới đƣờng

Mạng đường bộ bao gồm các trục quốc lộ và các đường tỉnh, đường liên tỉnh, đường nội
đô do Thành phố quản lý với tổng chiều dài đường các cấp hạng khoảng 3.874 km.
Quỹ đất dành cho giao thông rất thấp lại không đồng đều trên địa bàn thành phố, đường
phố hẹp, chỉ có khoảng 14% số đường có bề rộng lòng đường trên 12m; 51% có lòng đường
rộng từ 7m đến 12m; 35% số đường còn lại có lòng đường rộng dưới 7m.
Hệ thống các vành đai chưa hoàn chỉnh, các trục hướng t m đã và đang được cải tạo,
nâng cấp tuy nhiên vẫn còn thiếu, cấp hạng kỹ thuật và mặt cắt ngang của các tuyến hiện có
vẫn chưa đạt yêu cầu quy hoạch.

Toàn thành phố có trên 1.350 nút giao cắt trong đó có khoảng 120 nút quan trọng thuộc
75 đường phố chính và các trục giao thông đối ngoại nhưng đều là giao cắt đồng mức; năng
lực thông qua của các nút thấp. Hiện chỉ có 9 nút đang được xây dựng là nút giao khác mức.


Hệ thống bến, bãi đỗ xe

Nhìn chung, số lượng và diện tích bến bãi còn ít chỉ chiếm khoảng 0,1% diện t ch đô
thị. Các bến xe liên tỉnh do tập trung ở trong nội đô, có vị trí không phù hợp, bị hạn chế về
mặt bằng nên làm phức tạp thêm cho giao thông đô thị. Hệ thống bến-bãi chuyên nghiệp chưa
hình thành.

2.3.2 Giao thông đường sắt
Tại thành phố Hồ Chí Minh hiện chỉ có một tuyến đường sắt quốc gia Bắc-Nam vào đến
ga Sài Gòn (tại Hòa Hưng), giao cắt cùng mức với 14 đường phố gây ra ùn tắc và mất an toàn
giao thông.

2.3.3 Giao thông đường thủy


Cảng biển

6


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Các cảng biển hiện có nằm trong nội thành, việc di rời cảng còn chậm, không có đường
bộ chuyên dụng nối với cảng mà trực tiếp sử dụng chung mạng đường nội đô nên g y ùn tắc
giao thông, làm giảm công suất của các cảng, năng lực khoảng 25 triệu tấn/năm



Cảng sông

Các cảng sông của khu vực thành phố Hồ Chí Minh rất phân tán chủ yếu nằm dọc theo
bờ ênh Đôi và ênh Tẻ, cơ sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn lạc hậu, tác nghiệp hàng bằng thủ
công, do đó năng suất thấp, có khả năng tiếp nhận các loại tàu, ghe, sà lan… có trọng tải từ
200-500 DWT. Khối lượng hàng hóa thông qua của các cảng đạt khoảng 1,8 triệu tấn/năm.

2.3.4 Giao thông đường không
Sân bay quốc tế T n Sơn Nhất là s n bay có năng lực lớn nhất nước ta, với công suất
phục vụ hành khách lên đến 15 triệu lượt HK. Sân bay nằm ngay trong nội đô thành phố nên
thường xuyên bị ùn tắc giao thông trên đường ra-vào sân bay từ khu trung tâm..

3

HIỆN TRẠNG HỆ THỐNG VTHKCC TPHCM

3.1 Hiện trạng mạng lƣới và CSHT phục vụ VTHKCC
3.1.1 Mạng lưới tuyến
Hiện nay hệ thống mạng lưới tuyến vận tải hành khách công cộng tại TPHCM bao gồm
107 tuyến xe buýt có trợ giá và 30 tuyến xe buýt không trợ giá. Mạng lưới hiện hữu còn chưa
có sự phân cấp tuyến, đa số các tuyến nối kết trực tiếp với trung tâm thành phố hoặc nối kết
trực tiếp giữa 2 điểm có nhu cầu đi lại lớn, giảm khả năng tiếp chuyển của hệ thống mạng lưới
tuyến và làm cho mật độ tập trung các tuyến cao trên các trục chính ra vào thành phố.

3.1.2 Điểm trung chuyển, đầu cuối bến và trạm dừng
Hiện nay, trên toàn thành phố có 12 điểm trung chuyển chính, bao gồm các bến xe Miền
Đông, Miền Tây, Quận 8, Văn Thánh, An Sương, Ngã Tư Ga, ..... kết hợp giữa trung chuyển
VTHKCC bằng xe buýt và xe khách liên tỉnh.

T nh đến 31/12/2014, trên địa bàn thành phố có khoảng 4.154 vị trí trạm dừng xe buýt
(trong đó có 497 vị tr được bố trí nhà chờ), 75 vị tr đầu cuối bến phục vụ cả mạng lưới tuyến
xe buýt (có 13 điểm do Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng thành
phố Hồ Chí Minh quản lý, 19 điểm do các đơn vị khác quản lý, 43 điểm vẫn sử dụng tạm lòng
đường làm nơi đỗ xe tại đầu cuối bến và 02 bến kỹ thuật xe buýt).

3.1.3 Depot và Gara
Hiện tại, đoàn xe buýt của thành phố đang sử dụng 6 garage tập trung để tập kết phương
tiện, với tổng diện tích 89.000m2 trong đó chỉ có 2 điểm depot có bao gồm dịch vụ bảo
dưỡng-sửa chữa phương tiện là bãi Bắc Việt (2,7 ha) và Lạc Long Quân (3,0 ha).

3.2 Hiện trạng dịch vụ VTHKCC
3.2.1 Các đơn vị tham gia cung ứng dịch vụ VTHKCC
7


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Đến năm 2014, thành phố có 18 đơn vị vận tải tham gia hoạt động VTHKCC bằng xe
buýt. Trong đó 01 doanh nghiệp nhà nước (Công ty TNHH một thành viên Xe khách Sài Gòn)
chiếm 28,8% số phương tiện, còn lại là các thành phần kinh tế khác; khối Hợp tác xã gồm 14
đơn vị, chiếm 73,3% về sản lượng.

3.2.2 Hiện trạng đoàn phương tiện
Đến năm 2014, tổng đoàn phương tiện có 2.797 xe buýt, trong đó xe buýt tiêu chuẩn
(trên 39 ghế) chiếm 43,3%, xe buýt trung bình (26-39 ghế) chiếm 29,7%, xe buýt nhỏ (17-25
ghế) chiếm 16,1%, còn lại là xe buýt siêu nhỏ (dưới 16 chỗ).

3.2.3 Hiện trạng hệ thống vé và cước VTHKCC
Bảng 3-1: Hệ thống vé xe buýt hiện hành tại thành phố Hồ Chí Minh

Stt Loại vé

Các tuyến

Giá vé

1

V lượt

Các tuyến có cự ly dưới 18 km

5.000 đồng/H /lượt.

2

V lượt

Các tuyến có cự ly từ 18 km trở lên

6.000 đồng/H /lượt.

3

V lượt

Áp dụng cho đối tượng học sinh, sinh viên

2.000 đồng/H /lượt

4

V lượt

Tuyến xe buýt nhanh (Bến Thành - Bến xe Củ Chi (mã số
13)
và tuyến Bến xe Chợ Lớn - Bến xe Củ Chi (mã số 94)

7.000 đồng/H /lượt

5

V lượt

Tuyến xe buýt đêm Bến Thành - Chợ B nh Điền (mã số 96)

10.000 đồng/H /lượt

6

Vé tập

+ Dành cho đối tượng học sinh, sinh viên
+ Các tuyến xe buýt nhanh, xe buýt đêm (mã số 13, 94, 96)

112.500đ/tập/30 vé

7

Vé tập

Dành cho đối tượng hành khách thông thường:
+ Tương ứng với v lượt có mệnh giá 5.000đ/lượt
+ Tương ứng với v lượt có mệnh giá 6.000đ/lượt

112.500đ/tập/30vé
135.00đ/tập/30 vé

3.3 Quản lý nhà nƣớc về VTHKCC tại thành phố Hồ Chí Minh
3.3.1 Mô hình quản lý
Trung tâm Quản lý và Điều hành VTHKCC thành phố HCM thành lập theo quyết định
số 4196/QĐ-UB-NC ngày 12/9/1996 và có chức năng nhiệm vụ như trong quyết định số
2315/QĐ-SGTVT ngày 23/8/2011 của Sở GTVT.

8


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Hình 3-1: Cơ cấu tổ chức & quản lý hoạt động VTHKCC tại Tp. HCM
Bảng 3-2: Hiện trạng thực hiện chức năng QLNN của TT ĐH&QL VTHKCC
TT

Các phƣơng thức/loại hình
vận tải

1

Vận tải đường sắt vùng

2

Vận tải đường sắt đô thị

3

Vận tải xe buýt liên tỉnh

4

Vận tải xe buýt đô thị

5

Vận tải taxi

6

Vận tải cá nh n đường bộ

Xác định Xây dựng
mục tiêu chính sách
phát triển phát triển

Xây dựng
khung pháp
lý & quy
hoạch

Giám sát

& cƣỡng
chế thực
thi

Cung ứng CSHT
Xây
dựng

Khai
thác

Cung ứng vận tải
Phương
tiện

Vận
hành

Ghi chú:
Đang thực hiện bởi Trung t m QL&ĐHVTH CC

Đang thực hiện bởi các đơn vị khác thuộc Sở GTVT

Trung t m có chức năng nhưng thực hiện còn yếu

Chức năng chưa được thể chế hóa rõ ràng

3.3.2 Trợ giá cho VTHKCC
Theo quy định tại Quyết định số 20/2014/QĐ-UB ngày 30/5/2014 về việc ban hành
Qui định tổ chức quản lý họat động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn

thành phố, việc trợ giá cho xe buýt được tính toán theo chuyến đối với từng tuyến, từng loại
xe, với cách tính như sau:
Kinh phí trợ giá = Tổng chi phí chuyến xe - Doanh thu đặt hàng hoặc đấu thầu
Trong đó:

Tổng chi ph chuyến e được t nh theo quyết định của UBND thành phố Hồ Chí
Minh ban hành về đơn giá chi ph vận chuyển hành khách công cộng bằng xe
buýt và xe đưa rước học sinh, sinh viên và công nh n trên địa bàn thành phố
Doanh thu đặt hàng hoặc đấu thầu được x y dựng trên cơ sở khối lượng thực
hiện thực tế được thống kê của các năm liền kề trước đó, khảo sát thực tế làm cơ
sở dự báo mức tăng trưởng khối lượng hành khách vận chuyển và giá v b nh
qu n của tuyến

9


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Bảng 3-3: Trợ giá qua các năm
Chỉ tiêu

Đơn vị tính

Kết quả thực hiện
2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Buýt phổ thông có trợ giá
Tổng chi ph

Tỷ đồng

57,5

161,19

379,05

740,9

958,24

1.168,99

1.267,19

1.421,14

1.663,15

2.261,01

2.651,93

2.717,59 2.762,72

Tổng trợ giá

Tỷ đồng

39,18

98,26

202,31

409,18

468,03

521,57

601,17

704,53

732,37

1.261,73

1.289,17

1.156,78 1.131,01

Triệu H

18,45

60,16

106,18

187,69

220,97

256,12

303,26

276,9

283,97

263,81

305,41

300,58

281,59

%

68,10

61,00

53,40

55,20

48,80

44,60

47,40

49,60

44,00

55,80

48,60

42,6%

40,9%

H /chuyến

19,53

26,62

25,35

33,31

34,61

36,59

44,53

41,45

42,91

40,59

47,08

46,61

44,91

0,74

0,87

0,61

0,68

0,69

0,69

0,83

0,74

0,75

0,7

0,79

0,79

0,76

hối lượng vận tải
Trợ giá/chi ph
H /Chuyến
Hệ số sử dụng trọng tải

Đƣa rƣớc học sinh - sinh viên, vận chuyển công nhân
Tổng trợ giá
hối lượng vận tải

Tỷ đồng

0,37

4,06

10,74

26,72

37,03

35,19

37,93

68,07

83,95

101,21

125,21

124,00

100.90

Triệu H

2,94

6,47

7,48

12,03

14,71

14,58

12,89

20,30

45,32

54,10

63,90

71,20

36,35

Tổng cộng trợ giá cho hoạt động VTHKCC trên địa bàn TPHCM
Tổng trợ giá
hối lượng vận tải

Tỷ đồng

39,55

102,32

213,05

435,90

505,06

556,76

639,10

772,60

816,32

1.362,94

1.414,38

Triệu H

21,39

66,63

113,66

199,72

235,68

270,70

316,15

297,20

329,29

317,91

369,31

1.280,78 1.231,91
371,78

317,94

Tổng trợ giá qua các năm đều tăng, đặc biệt là đối với loại hình buýt phổ thông. Việc tăng trợ giá là do chi ph đầu vào ngày càng tăng
(nhiên liệu xăng, dầu, chi ph nh n công,…). Tuy nhiên nếu xét trên số tiền trợ giá cho một hành khách của loại hình buýt phổ thông thì con số
này giảm, điều này chứng tỏ hiệu quả khai thác trên các tuyến xe buýt.

10


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

4

ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN GTĐT TPHCM ĐẾN NĂM 2025

4.1 Định hƣớng phát triển không gian đô thị
Theo quyết định 24/QĐ-TTG ngày 06/01/2010 của thủ tướng chính phủ phê duyệt điều
chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025 định hướng phát triển đô thị của
thành phố được xác định như sau:
Dự báo dân số đến năm 2025 khoảng 10 triệu người, khách vãng lai và tạm trú (dưới 6
tháng) khoảng 2,5 triệu người, trong đó dân số nội thành khoảng 7,0 - 7,4 triệu người
Dự báo đất xây dựng đô thị đến năm 2025 khoảng 90.000 - 100.000 ha, trong đó khu
vực nội thành khoảng 49.000 ha và khu vực ngoại thành khoảng 40.000 - 50.000 ha.

Thành theo mô hình tập trung - đa cực, khu vực trung tâm là khu vực nội thành với bán
kính 15 km và 4 cực phát triển.
Phát triển thành phố theo hướng đa t m với trung tâm tổng hợp tại khu vực nội thành cũ
và các trung tâm cấp thành phố tại bốn hướng phát triển;
Phát triển thành phố với hai hướng ch nh là: hướng Đông và hướng Nam ra biển và hai
hướng phụ là: hướng Tây - Bắc và hướng Tây, Tây - Nam;
Không phát triển đô thị vùng bảo tồn nghiêm ngặt và vùng phục hồi sinh thái thuộc khu
bảo tồn thiên nhiên rừng ngập mặn Cần Giờ, các khu rừng đặc dụng, phòng hộ trên địa bàn
các huyện Bình Chánh và Củ Chi;
Phát triển đô thị gắn với mục tiêu bảo đảm quốc phòng, an ninh.

4.2 Định hƣớng phát triển GTĐT Thành phố HCM đến năm 2025
4.2.1 Tầm nhìn và mục tiêu phát triển giao thông đô thị
Phát triển hệ thống giao thông vận tải bền vững đảm bảo mọi nhu cầu vận động đều có
khả năng được đáp ứng một cách b nh đẳng giúp tiếp cận các dịch vụ đô thị cần thiết cho
nh n d n và cho toàn xã hội; mọi hoạt động tham gia giao thông đều được đảm bảo an toàn;
các hoạt động xây dựng và khai thác cơ sở hạ tầng và phương tiện đảm bảo giảm thiểu các tác
động tiêu cực tới môi trường tự nhiên; trong điều kiện giảm thiểu chi phí kinh tế và tài chính
cho giao thông vận tải

4.2.2 Định hướng phát triển vận tải hành khách công cộng
Phát triển hệ thống VTH CC đa phương thức (đường sắt đô thị, xe buýt, taxi VTHKCC
sức chứa nhỏ) liên thông, đảm bảo năng lực vận chuyển 20% tổng nhu cầu đi lại bằng phương
tiện của nhân dân thành phố vào năm 2025.

11


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

5

DỰ BÁO NHU CẦU VÀ ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN VTHKCC
TẠI TPHCM

5.1 Dự báo nhu cầu VTHKCC tại TPHCM
Theo HOUTRANS (2004), tổng số chuyến đi bằng phương tiện trong ngày trong khu
vực nghiên cứu dự báo tăng từ 19 triệu chuyến/ngày trong năm 2002 đến 24,3 triệu chuyến
ngày đến năm 2010 và 36,0 triệu chuyến/ngày đến năm 2020 trong đó, tỷ lệ chuyến đi nội
vùng giao thông - mỗi vùng là 1 phường- (không phân bổ trên mạng lưới) là 41%. Tuy nhiên,
theo đặc thù mạng lưới GTĐT của thành phố Hồ Chí Minh và theo kết quả nghiên cứu điều
chỉnh, tỷ lệ chuyến đi nội vùng là 28% tổng nhu cầu đi lại là hợp lý hơn. Vì vậy, tổng số
chuyến đi b nh qu n một ngày trên mạng lưới đường đô thị trong mô hình giao thông, gọi là
chuyến đi li n vùng (giữa các phường) trong năm 2010 là 10,47 triệu chuyến đi, kết quả dự
báo cũng được t nh cho giai đoạn đến năm 2025.
Bảng 5-1: Nhu cầu đi lại và dân số theo từng phƣơng án định hƣớng phát triển
Chỉ tiêu

Năm

2007

2010

2015

2020

2025

D n số: TPHCM (000)

6.607

7.438

8.182

9.200

10.000

Tổng số chuyến đi trong ngày (triệu)

11,8

14,5

16,9

19,0

20,6

Số chuyến đi liên vùng (triệu)

8,51

10,47

12,14

13,65

14,84

1.100

1.490

1.645

1.686

2.652

702

1.000

1.022

1.042

1.177

1.100

1.490

2.530

3.793

5.153

702

1.000

1.572

2.245

2.804

1.100

1.490

1.658

1.964

4.297

702

1.000

1.022

1.135

1.692

TH 1: hông thay đổi
Số chuyến đi bằng VTH CC (000)
Số chuyến đi bằng xe buýt (000)
TH 2: Thay đổi lớn
Số chuyến đi bằng VTH CC (000)
Số chuyến đi bằng xe buýt (000)
TH 3: Thay đổi hợp lý
Hành tr nh trên VTCC(000)
Số chuyến đi bằng xe buýt (000)

Kết quả dự báo này trong giai đoạn 2010-2015 phù hợp với kết quả tính toán số lượng
chuyến đi bằng phương tiện liên vùng theo Thông báo số 1000/TB-SGTVT ngày 30/11/2011
của Sở GTVT, tương ứng với hệ số chuyến đi là 1,98 chuyến đi/ngày. Với mức tăng b nh
qu n 1,01%/năm th hệ số đi lại t nh cho năm 2015 là 2,06 chuyến đi/ngày. ết quả này giữ
nguyên cho năm 2020 và 2025.
Theo kịch bản phát triển hợp lý, mục tiêu phát triển của thành phố đến năm 2015 khối
lượng VTH CC đáp ứng 1,658 triệu lượt/ngày (trong đó xe buýt đạt khoảng 1,02 triệu
lượt/ngày); đến năm 2020, khối lượng VTH CC đạt 1,964 triệu lượt/ngày (trong đó xe buýt
đạt khoảng 1,35 triệu lượt/ngày) và đến năm 2025 khối lượng VTH CC đạt 4,297 triệu
lượt/ngày (trong đó xe buýt đạt khoảng 1,69 triệu lượt/ngày).

12

Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

5.2 Định hƣớng phát triển VTHKCC
Quy hoạch đề xuất thành phố Hồ Chí Minh nên lựa chọn phát triển mô hình thị trường
VTHKCC cạnh tranh có kiểm soát vào năm 2025. Trong mô hình này, một số doanh nghiệp
lớn cạnh tranh và kiểm soát phần lớn thị trường, trên các tuyến xe buýt cấp I và cấp II. Như
vậy, trên thị trường nên chỉ có 5-7 nhà cung cấp chính sẽ hoạt động trên thị trường cấp I (bao
gồm các tuyến cấp I và cấp II), dịch vụ cấp thấp hơn sẽ áp dụng mô hình tản quyền.
Bảng 5-2: Định hƣớng quá trình phát triển của vận tải xe buýt ở TPHCM
Các yếu tố
của dịch vụ

Ngắn hạn

Trung hạn

Củng cố các đơn vị hợp nhất từ
Cấu trúc lực
Hợp nhất các HTX nhỏ và củng các HTX để hình thành 2
lượng cung ứng
doanh nghiệp lớn, củng cố các
cố doanh nghiệp nhà nước
dịch vụ
HTX còn lại
Quản lý nhà
Trung t m điều hành vận tải
Trung t m điều hành vận tải
nước
hành khách công cộng
hành khách công cộng

Nhà nước đầu tư ban đầu,
Đầu tư phương
Doanh nghiệp tự đầu tư
chuyển giao cho các nhà khai
tiện
phương tiện theo quy hoạch
thác lớn theo dự án

Dài hạn
Củng cố mô hình 3 doanh
nghiệp cấp I và hình thành 45 doanh nghiệp ở thị trường
cấp II
Nhà chức trách VTH CC đô
thị (PTA)
Doanh nghiệp tự đầu tư
phương tiện theo quy hoạch

Hệ thống vé

Do Sở Tài Chính phát hành,
Tách chức năng ph n phối vé
Trung t m QL & ĐH VTH CC khỏi doanh nghiệp, đặc biệt là
kiểm soát
đối với các tuyến có trợ giá

Ứng dụng hệ thống vé thông
minh, liên thông cho tất cả
các dịch vụ VTHKCC chính
quy.

Giá vé

Tiếp tục duy trì loại hình vé
Xác định giá vé hòa vốn làm
đồng hạng mức thấp và các loại
cơ sở để tính toán cho tất cả
hình vé tháng hiện đang áp
các loại vé.
dụng

Xác định giá vé hòa vốn làm
cơ sở để tính toán cho tất cả
các loại vé.

Phương thức
trợ giá

Trả theo định mức cho chuyến
xe của từng loại phương tiện.

Gia nhập thị
trường

Cấp phép hoạt động trên tuyến
thông qua hợp đồng dịch vụ kí
trong vòng 1 năm.

Quy hoạch
tuyến

Do trung t m điều hành vận tải
hành khách công cộng thực
hiện.

Loại dịch vụ và Do trung t m điều hành vận tải
lịch trình
hành khách công cộng chỉ định
Thông tin hành Phần lớn là do Nhà nước thực
khách
hiện.

Ứng dụng ITS

Gần như không có

Trợ giá trên cơ sở phân loại
Trợ giá trên cơ sở phân loại rõ rõ đối tượng được hưởng trợ
đối tượng được hưởng trợ giá giá phù hợp. Giảm trợ giá
trực tiếp, tăng trợ giá gián
phù hợp.
tiếp
Cấp phép kinh doanh thông
Cấp phép kinh doanh thông
qua đấu thầu giữa các doanh
qua đấu thầu giữa các doanh
nghiệp, trong vòng 5 năm.
nghiệp, trong vòng 5 năm.
Nhà nước lập quy hoạch mạng Nhà nước lập quy hoạch
lưới cho thị trường I, các điểm mạng lưới cho thị trường I,
trung chuyển. Doanh nghiệp đề các điểm trung chuyển.

xuất tuyến cho thị trường cấp Doanh nghiệp đề xuất tuyến
II
cho thị trường cấp II
Xây dựng tiêu chuẩn dịch vụ
Xây dựng tiêu chuẩn dịch vụ
và đưa vào quy hoạch mạng
và đưa vào quy hoạch mạng
lưới tuyến VTHKCC.
lưới tuyến VTHKCC.
Do Nhà nước và doanh nghiệp Chủ yếu là doanh nghiệp
phối hợp thực hiện
thực hiện
Sử dụng thẻ từ để thanh toán
và hệ thống kiểm soát hành
Sử dụng thẻ từ để thanh toán
và hệ thống kiểm soát hành
trình tự động, ứng dụng GIS
trong quản lý dịch vụ trên
trình tự động
mạng lưới.

13


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

6

CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN VTHKCC TPHCM ĐẾN 2025

6.1 Xu thế và mô hình phát triển GTVT đô thị thành phố Hồ Chí Minh
6.1.1 Xu thế phát triển không gian đô thị và giao thông vận tải đến năm 2025
Căn cứ trên các ph n t ch và đánh giá đã tr nh bày th có thể xác định một xu thế phát
triển của đô thị và giao thông vận tải ở thành phố Hồ Ch Minh như sau:
Xu thế phát triển không gian đô thị gồm các vấn đề kinh tế, văn hóa, xã hội, công nghệ,
cấu trúc đô thị và môi trường
Xu thế phát triển cơ sở hạ tầng và vận tải công cộng gồm các vấn đề đường bộ, điểm
trung chuyển nội đô, VTH CC đô thị, điểm trung chuyển vùng và chính sách.
Xu thế phát triển nhu cầu vận tải gồm các vấn đề sở hữu phương tiện, tổng nhu cầu đi
lại
Xu thế giải quyết các vấn đề GTVT gồm các vấn đề tai nạn giao thông, ùn tắc giao
thông, tác động môi trường và giảm mức độ phát triển kinh tế.

6.1.2 Mô hình phát triển giao thông vận tải đô thị
Có ba kịch bản chính về mô hình phát triển giao thông đô thị để thành phố Hồ Chí Minh
lựa chọn bao gồm:
Đô thị phụ thuộc xe máy
Đô thị phát triển hệ thống dịch vụ vận tải hành khách công cộng hiện đại
Đô thị phụ thuộc ô tô hoặc thảm họa giao thông đô thị
Đô thị đi bộ
ĐT đường sắt
truyền thống

ắ

Đô thị xe đạp
Đô thị xe buýt

ở

( Đầu tư th ấp )

Bù

?

ổ

MDCs

p
a GTVT

a

Đô thị giao
thông bão hòa

Đô thị phụ
thuộc ô tô

i

"Ban g kok syndrome"

i
c

i

T hảm họa GT ĐT
Ùn tắc GTĐT, kinh tế
trì trệ, môi trường ô
nhiễm, đô thị suy thoái

Đô thị xe
bus hiện đại

c ô tô

?

i VTHKCC

?

VTHKCC

?

?

Đô thị phụ
thuộc ô tô

Sự tranh cãi về mô hình đô thị
giữa PHỤ THUỘC Ô TÔ và
VTHKCC HIỆN ĐẠI
Trung tâm yếu

?
Chú ý:

i CSHT cho GTPCG

Đô thị VTHKCC
hiện đại

Trung tâm mạnh

?

?

Hướng phát triển chung của đô thị thế giới

Mức độ phụ thuộc dầu lửa thấp
Mức độ phụ thuộc dầu lửa trung bình

Hướng PT của một số đô thị CN hóa sớm
Hướng đi phù hợp cho ĐT phụ thuộc xe máy

Mức độ phụ thuộc dầu lửa cao
Đô thị ùn tắc và phụ thuộc dầu lửa

Hình 6-1: Mô hình phát triển giao thông đô thị thành phố Hồ Chí Minh
14


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

6.2 Các mô hình phát triển thị trƣờng dịch vụ VTHKCC
Kinh nghiệm phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng trên thế giới đã tổng kết
có ba mô hình phát triển cơ bản là:
Phát triển thông qua một doanh nghiệp độc quyền (sở hữu nhà nước hoặc tư nh n)
Phát triển thông qua một số doanh nghiệp lớn nắm vị thế quyết định thị trường
Phát triển thông qua cơ chế thị trường tự do cạnh tranh
Ưu và nhược điểm của các mô h nh được thể hiện như trong bảng 6-1 dưới đ y:
Bảng 6-1: Các mô hình phát triển dịch vụ vận tải công cộng

CAO.
TRUNG B NH.
Những ảnh hưởng bất lợi đến Tái cơ cấu lại các DNTN hiện
các đơn vị khai thác tư nh n và tại chỉ ảnh hưởng đến các DN
việc đầu tư của họ .
họat động trên các tuyến ch nh

TH P.
hông có sự thay đổi nào đối
với cơ cấu hiện có của thị
trường xe buýt

TH P.
TH P.
CAO.
Giảm thiểu tác động giao thông
Giảm thiểu tác động giao
n tắc giao thông tác động đến
thông qua khả năng c n đối
thông thông qua khả năng c n

tất cả các l nh vực. Loại xe
hợp lý cơ cấu đoàn phương
đối hợp lý cơ cấu đoàn phương buýt nhỏ chiếm ưu thế trên các
tiện của một số ít các doanh
tiện của doanh nghiệp.
tuyến ch nh.
nghiệp
TRUNG B NH
Ch nh phủ phải có đầu tư ban
đầu để mua sắm đoàn phương
tiện hoặc giải quyết rủi ro từ
việc cho thuê xe buýt

KHÔNG
Không cần đầu tư

CAO
Mức chi tiêu ngân sách và trợ
giá cao.

TH P
Nhu cầu trợ giá của nhà nước
giảm dần

KHÔNG
Không cần đầu tư

TRUNG B NH
Cần điều chỉnh bộ máy hành
ch nh cồng kềnh, phức tạp ở tất

cả các kh a cạnh trong việc
quản lý vận tải bằng xe buýt

CAO
Cần phải cải tổ các thể chế
hiện hữu, hình thành các thể
chế mới để tạo điểu kiện cho
khu vực tư nh n tham gia

TRUNG B NH
hông có lý do nào để các
DNNN tiếp tục hoạt động và
nhận nguồn quỹ từ ch nh phủ.

CAO
TH P
Qui mô của bộ máy hành ch nh Cần một bộ máy hành ch nh
cồng kềnh, mức độ phức tạp
qui mô nhỏ để tập trung vào
được tăng cao. Hiệu quả họat các qui định và công cụ hỗ trợ
động thấp và tốn k m
doanh nghiệp

Dài hạn

Ngắn hạn

CAO.
Nhà nướcphải chi ng n sách
mua sắm phương tiện, cũng

như mua lại các doanh nghiệp
hiện tại

Ngắn hạn

Ngắn hạn

Chế độ thị trƣờng tự do
(tản quyền)

Dài hạn

Cạnh tranh có kiểm soát

Dài hạn

Nhu cầu về năng lực can thiệp Nhu cầu chi tiêu ngân sách và
đối với các thể chế Nhà nước
trợ giá của Ch nh phủ

Tác động và chi ph cho các
khu vực khác

Độc quyền nhà nƣớc tập
quyền)

TH P
Chỉ cần một bộ máy hành
ch nh nhỏ để giám sát các
doanh nghiệp tư nh n.

6.3 Chiến lƣợc đề xuất để phát triển VTHKCC tại thành phố Hồ Chí Minh
6.3.1 Tầm nhìn cho mô hình dịch vụ VTHKCC thành phố Hồ Chí Minh

15


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Trong tương lai, thành phố Hồ Chí Minh sẽ có nhiều phương thức dịch vụ vận tải hành
khách công cộng khác nhau cùng hoạt động và phương thức giữ vai trò chủ đạo là đường sắt
đô thị và xe buýt.

6.3.2 Định hướng phát triển dịch vụ xe buýt công cộng
Đến năm 2025, xe buýt vẫn là phương thức vận tải hành khác cộng cộng ch nh trên địa
bàn không gian đô thị thành phố Hồ Ch Minh, đặc biệt là giai đoạn đến năm 2020, xe buýt
vẫn là phương thức chủ đạo. Do đó, định hướng phát triển dịch vụ vận tải hành khách công
cộng bằng xe buýt cần phải cụ thể hơn so với các phương thức vận tải hành khách công cộng
khác, nhất là trong kế hoạch trung hạn và dài hạn.
Các hoạt động cơ bản trong định hướng phát triển dịch vụ xe buýt công cộng bao gồm:
Điều chỉnh mạng lưới tuyến
Phân chia thị trường và điều chỉnh cấu trúc lượng cung
N ng cao năng lực của cơ quan quản lý và doanh nghiệp nhà nước
Các hỗ trợ của nhà nước

7

QUY HOẠCH MẠNG LƢỚI VTHKCC ĐẾN NĂM 2025

7.1 Các nguyên tắc quy hoạch

7.1.1 Nguyên tắc phân cấp tuyến trong mạng lưới VTHKCC
Mạng lưới tuyến sẽ được phân cấp trên cơ sở phương thức vận tải và năng lực cung ứng
bao gồm:
Tuyến VTHKCC trọng yếu: Bao gồm các tuyến đường sắt đô thị và tuyến xe buýt
khối lượng lớn
Tuyến xe buýt cấp I: Xe buýt 80HK, tần suất 12 xe/h/hướng, năng lực thiết kế
960H /h/hướng, năng lực tối đa 1920H H /h/hướng (vượt tải 100%)
Tuyến xe buýt cấp II: Xe buýt 60HK, tần suất 12 xe/h/hướng, năng lực thiết kế
720H /h/hướng, năng lực tối đa 1440H H /h/hướng (vượt tải 100%)
Tuyến xe buýt cấp III: Xe buýt 30HK, tần suất 12 xe/h/hướng, năng lực thiết kế
360H /h/hướng, năng lực tối đa 720H H /h/hướng (vượt tải 100%)

16


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Tuyến buýt cấp I: Nội đô
Xe 80 HK
Tần suất: 12 xe/h
Năng lực TK: 960 HK/h/hướng

Xe 80 HK
Tần suất: 4-6 xe/h
Năng lực TK: 320-480 HK/h/hướng

Tuyến buýt cấp III:

Tuyến buýt cấp II: Vùng

Xe 45-60 HK
Tần suất: 4-6 xe/h
Năng lực TK: 180-360 HK/h/hướng

Xe 45-60 HK
Tần suất: 12 xe/h
Năng lực TK: 540-720HK/h/hướng

Tuyến buýt cấp II:

Tuyến buýt cấp I: Vùng

Xe 12-30 HK
Tần suất: 12 xe/h
Năng lực TK: 144-360 HK/h/hướng

Hình 7-1: Phân cấp mạng lƣới VTHKCC thành phố Hồ Chí Minh
Việc tổ chức hoạt động xe buýt trên cơ sở phân cấp tuyến như trên và mạng lưới tuyến
được bố trí trên cơ sở điều kiện về hạ tầng đường bộ như trong bảng dưới đ y.
Bảng 7-1: Tổ chức hoạt động xe buýt theo điều kiện hạ tầng đƣờng bộ
TT
1

Điều kiện cơ sở hạ tầng đƣờng bộ
Có đường dành riêng cho xe buýt

Tiêu chuẩn giãn cách
chạy xe phút/ xe)

Số xe buýt vận hành trên

đƣờng xe/h/hƣớng)

0,5

120

2

≥3

1

60

3

2

1,5

40

1

2

30

4

15

4
5

Đường không ph n làn (B<7m)

7.1.2 Nguyên tắc phối hợp đa dịch vụ
Để đảm bảo mục tiêu kéo giảm số chuyến đi bằng phương tiện cơ giới cá nh n, đặc biệt
là các chuyến đi xe máy có cự ly dài từ các khu vực lân cận vào nội thành, cần đảm bảo sự
liên thông về dịch vụ giữa VTHKCC vùng và VTTHKCC nội đô theo nguyên tắc: Một hành
lang – đa dịch vụ. Trên các hàng lang giao thông chính kết nối thành phố HCM với các đô thị
lân cận phải nâng cấp dịch vụ vận tải liên tỉnh hiện tại thành dịch vụ xe buýt công cộng vùng,
vận hành đến các điểm trung chuyển vòng ngoài của các tuyến VTH CC đô thị.

7.1.3 Nguyên tắc điều chỉnh mạng lưới khi các tuyến ĐSĐT và BRT vào hoạt động
Như vậy sau khi đưa các tuyến BRT vào vận hành trong giai đoạn này cần tiến hành
điều chỉnh mang lưới tuyến xe buýt cho phù hợp theo nguyên tắc sau:

17


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Hình 7-2: Các phƣơng án điều chỉnh lộ trình tuyến buýt với ĐSĐT/BRT
Cắt bỏ đoạn trùng: nếu tuyến xe buýt có lộ trình trùng với tuyến đường sắt một đoạn
có chiều dài là L0, sẽ tiến hành điều chỉnh như sau:
L0 ≥ 5 (km) hoặc trên 50% toàn tuyến: cắt bỏ đoạn lộ tr nh này và điều chỉnh thành
tuyến AEB, AFB, ALB, AMB khi L1> 1km.
L0 < 5 (km) và dưới 50% tổng lộ trình tuyến: giữ nguyên đoạn lộ trình này và tích hợp

trạm dừng xe buýt với nhà ga.
Điều chỉnh ga ĐSĐT/BRT với tuyến buýt: để tạo sự liên thông giữa xe buýt và đường sắt
đô thị thì khoảng cách giữa các ga đường sắt tới các tuyến buýt (hay tới các điểm dừng xe
buýt) phải đảm bảo không vượt quá khoảng cách đi bộ. Nếu tuyến buýt cắt ngang tuyến
đường sắt đô thị (CD):
L2 ≥ 500 m: giữ nguyên không điều chỉnh lộ trình tuyến.
L2 < 500 m: điều chỉnh lộ trình nhằm đưa điểm giao về gần nhất ga đường sắt gần nhất
– CHD hoặc CGD (đồng thời điều chỉnh điểm dừng xe buýt nhằm đảm bảo khoảng cách đi bộ
không vượt quá 500 m).
Quy hoạch tuyến buýt dự phòng cho tuyến đường sắt đô thị: cần thiết phải xác lập lộ
trình một tuyến buýt có năng lực vận chuyển lớn để làm phương án dự phòng cho tuyến
đường sắt (khi đường sắt đô thị xảy ra sự cố), thỏa mãn hai điều kiện sau:
Đồng hướng dòng hành khách.
Trùng lặp trên 50% lộ trình so với tuyến đường sắt đô thị.


Điều chỉnh trạm dừng phù hợp với mạng lƣới

Sau khi sắp xếp lại mạng lưới, tiến hành điều chỉnh trạm dừng phù hợp với mạng lưới
mới theo một trong các nguyên tắc sau:
Giữ nguyên thiết kế trạm dừng không thay đổi vị trí
Xây dựng trạm dừng mới thân thiện với hành khách và phương tiện,

18


Báo cáo tóm tắt- Quy hoạch phát triển VTHKCC thành phố Hồ ch Minh đến năm 2025

Xây dựng nhà ga BRT khép k n để kiểm soát chặt chẽ doanh thu và n ng cao độ an toàn
vận hành.

7.2 Phƣơng án Quy hoạch mạng lƣới VTHKCC đến năm 2025
7.2.1 Phương án quy hoạch VTHKCC đến năm 2015
 Xác định các tuyến chạy trên các hành lang trục chính cho mạng lưới tuyến trên quan
điểm kế thừa các tuyến chạy trên 24 hành lang ch nh đã được xây dựng trong “Quy hoạch
mạng lưới VTHKCC bằng xe buýt đến năm 2010” và có điều chỉnh thêm cho phù hợp với
thực tiễn.
 Xác định các điểm trung chuyển chính.
 Tiến hành điểu chỉnh mạng lưới tuyến trên cơ sở các nguyên tắc và tiêu ch đã đề ra ở
trên. Tuy nhiên việc điều chỉnh sẽ chủ yếu tập trung vào tuyến cấp 3 để đảm bảo giữ cho được
tính ổn định của dịch vụ xe buýt và tránh gây xáo trộn dòng hành khách.
 Lấy vành đai 2 làm ranh giới để từ đó xem x t đề xuất mở tuyến mới.
(i) Số tuyến xe buýt trong mạng :

137 tuyến

-

Số tuyến có trợ giá:

107 tuyến

-

Số tuyến không trợ giá:

30 tuyến

-

Số xe buýt:

2.797 xe

(ii) Sản lƣợng VTHKCC:

1,658 triệu lượt H /ngày

-

Sản lượng buýt:

1,022 triệu lượt H

-

Dịch vụ VTHKCC khác:

636.000 lượt HK

7.2.2 Phương án quy hoạch VTHKCC đến năm 2020
Với tiến độ thực hiện dự án như hiện nay th đến năm 2020 TP Hồ Chí Minh chỉ có thể
có 01 tuyến BRT đi vào hoạt động. Do đó, có thể khẳng định xe buýt vẫn sẽ là đóng vai trò
chủ đạo trong vận tải công cộng của thành phố Hồ Chí Minh ở hiện tại và trong tương lai. V
vậy, phương án lập quy hoạch mạng lưới tuyến trong giai đoạn 2016-2020 cần tuân theo một
số nguyên tắc sau đ y:
 Kế thừa phương án mạng lưới tuyến đã được xác lập trong giai đoạn I của quy hoạch.
 Tiếp tục hoàn thành việc xây dựng các tuyến chạy trên các hành lang trục chính còn
chưa được thực hiện trong giai đoạn I của quy hoạch
 Tiến hành nâng cấp các điểm trung chuyển cũ và xem x t việc xây dựng thêm điểm

trung chuyển mới.
 Hạn chế mở mới tuyến trong phạm vi khu vực nằm trong vành đai 2 của thành phố do
số lượng tuyến vẫn tương đối nhiều trong khi đã xuất hiện thêm đường sắt đô thị. Ngoài khu
vực vành đai 2 sẽ xem x t đề xuất mở tuyến mới.

19