ẢNH HƯỞNG của báo CHÍ TRONG CÔNG tác NÂNG CAO GIÁ TRỊ văn hóa TINH THẦN của dân tộc

MỤC LỤC

1. Lý do chọn đề tài...................................................................................2
2. Phạm vi nghiên cứu đề tài.....................................................................2
3. Cấu trúc tiểu luận..................................................................................2
1 Những vấn đề lý luận.............................................................................3
1.1Văn hóa.............................................................................................3
1.2Nhiệm vụ của Báo chí trong công tác Văn hóa................................5
CHƯƠNG
THỰC

II
TRẠNG

Ở

VIỆT

NAM

QUA KHẢO SÁT MỘT SỐ BÁO VÀ MỘT SỐ SỰ KIỆN NỔI BẬT.......7
4. Thực trạng Báo chí với công tác văn hóa ở Việt Nam..........................7
5. Một số vấn đề nổi bật............................................................................9
1.1.Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt...............................................9
1.2.Định hướng văn hóa cho giới trẻ...................................................10
1. Về chất lượng các sản phẩm báo chí...................................................12
1. Nâng cao nghiệp vụ người làm báo văn hóa.......................................13
2. Mở rộng mạng lưới cộng tác viên.......................................................14
PHẦN KẾT LUẬN.....................................................................................15
Tài liệu tham khảo.......................................................................................16

1


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong giai đoạn hội nhập và phát triển sâu rộng của đất nước, sự du nhập
của các yếu tố nước ngoài vào nền văn hóa nước ta đang trở thành một vấn
đề đáng lưu tâm. Trong tình hình đó, báo chí nước ta đang từng bước khẳng
định tầm quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các yếu tố văn hóa dân
tộc. Để làm được điều đó, báo chí cần tiếp tục phát triển các thế mạnh vốn
có, đống thời giải quyết những vấn đề còn tồn tại.
2. Phạm vi nghiên cứu đề tài
Phạm vi nghiên cứu đề tài mở rộng đến những vấn đề lý luận, hiện trạng
cũng như thực tiễn của báo chí việt nam trong công tác văn hóa. Đồng thời
khảo sát một số tờ báo nhằm có được cái nhìn toàn cảnh về tác động của
báo chí tới việc bảo tồn và phát huy các yếu tố văn hóa dân tộc.
3. Cấu trúc tiểu luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn sẽ
được trình bày thành 3 chương như sau :
CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ NHIỆM VỤ CỦA
BÁO CHÍ TRONG CÔNG TÁC VĂN HÓA
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG Ở VIỆT NAM KHẢO SÁT MỘT SỐ
BÁO VÀ MỘT SỐ SỰ KIỆN NỔI BẬT
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO TẦM ẢNH HƯỞNG CỦA
BÁO CHÍ TRONG CÔNG TÁC NÂNG CAO GIÁ TRỊ VĂN HÓA
TINH THẦN CỦA DÂN TỘC

2

CHƯƠNG I
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
VÀ NHIỆM VỤ CỦA BÁO CHÍ TRONG CÔNG TÁC VĂN HÓA
1

Những vấn đề lý luận
1.1 Văn hóa
Cho đến nay, trên thế giới đã có hơn 500 định nghĩa về văn hóa, hàng
trăm bài viết, công trình nghiên cứu về khái niệm văn hóa. Tùy theo
góc độ tiếp cận, cách nhìn nhận và đặc trưng của từng nền văn hóa mà
mỗi người lại có thể tự đặt ra cho mình một khái niệm về văn hóa để
nghiên cứu và giảng dạy.
Nghĩa ban đầu của văn hóa trong tiếng Hán là những nét xăm mình qua
đó người khác nhìn vào để nhận biết và phân biệt mình với người khác,
biểu thị sự quy nhập vào thần linh và các lực lượng bí ấn của thiên
nhiên, chiếm lĩnh quyền lực siêu nhiên. Theo bộ Từ Hải (bản năm
1989) thì văn hóa vốn là một cách biểu thị chung của hai khái niệm văn
trị và giáo hóa.
Theo ngôn ngữ của phương Tây, từ tương ứng với văn hóa của tiếng
Việt (culture trong tiếng Anh và tiếng Pháp, kultur trong tiếng Đức,...)
có nguồn gốc từ các dạng của động từ Latin colere là colo, colui, cultus
với hai nghĩa: giữ gìn, chăm sóc, tạo dựng trong trồng trọt; cầu cúng.
Trong cuộc sống hàng ngày, văn hóa thường được hiểu là văn học,
nghệ thuật như thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh... Các "trung tâm
văn hóa" có ở khắp nơi chính là cách hiểu này. Một cách hiểu thông
thường khác: văn hóa là cách sống bao gồm phong cách ẩm thực, trang
phục, cư xử và cả đức tin, tri thức được tiếp nhận... Vì thế chúng ta nói
3

một người nào đó là văn hóa cao, có văn hóa hoặc văn hóa thấp, vô văn
hóa.
Trong nhân loại học và xã hội học, khái niệm văn hóa được đề cập đến
theo một nghĩa rộng nhất. Văn hóa bao gồm tất cả mọi thứ vốn là một
bộ phận trong đời sống con người. Văn hóa không chỉ là những gì liên
quan đến tinh thần mà bao gồm cả vật chất.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam thì Văn hóa là “toàn bộ những hoạt
động và những giá trị của nhân dân một nước, một dân tộc về sản xuất
vật chất và tinh thần trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước…”
Đến năm 1994, UNESCO lại định nghĩa văn hóa theo hai nghĩa: nghĩa
rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng thì “Văn hóa là một phức hệ- tổng
hợp các đặc trưng diện mạo về tinh thần, vật chất, tri thức và tình
cảm… khắc họa nên bản sắc của một cộng đồng gia đình, xóm làng,
vùng, miền, quốc gia, xã hội… Văn hóa không chỉ bao gồm nghệ thuật,
văn chương mà còn cả lối sống, những quyền cơ bản của con người,
những hệ thống giá trị, những truyền thống, tín ngưỡng…”; còn hiểu
theo nghĩa hẹp thì “Văn hóa là tổng thể những hệ thống biểu trưng (ký
hiệu) chi phối cách ứng xử và giao tiếp trong cộng đồng, khiến cộng
đồng đó có đặc thù riêng”
Trong mục Đọc sách ở phần cuối tập Nhật ký trong tù (1942 - 1943),
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của
cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết,
đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những
công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn, mặc, ở và các phương thức sử
dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn
hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện
4


của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu

đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
1.2 Nhiệm vụ của Báo chí trong công tác Văn hóa
Ngay từ những thời kỳ đầu, Đảng ta đã có chỉ đạo rõ ràng về tầm quan
trọng của công tác Văn hóa. Nghị quyết Đại hội Đại biểu Toàn quốc
lần thứ Ba của Đảng Lao Động Việt Nam có ghi: “Đi đôi với cuộc
cách mạng Xã hội Chủ nghĩa về kinh tế, cần phải đẩy mạnh cách mạng
Xã hội Chủ nhĩa về tư tưởng, văn hóa và kỹ thuật”.
Hoạt động báo chí là hoạt động toàn diện trên mặt trận tư tưởng văn
hóa, để đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, trước hết báo chí cần
nhận thức và quán triệt sâu sắc các quan điểm đường lối chính trị của
mộ Đảng, những vấn đề liên quan tới vận mệnh quốc gia dân tộc, tới
con người… đều phải thể hiện trên cả ba mặt trong hoạt động báo chí
đó là: Vai trò vị trí của báo chí cách mạng. Tính đảng , tính chiến đấu
và tính quần chúng bởi “Báo chí là trận địa ban đầu từ đó Đảng sẽ
tiến hành cuộc đấu tranh với đối thủ của mình bằng vũ khí tương xứng.
Báo hàng ngày là công cụ tuyên truyền cổ động quần chúng không có
gì thay đổi.”
Báo chí là một mặt trận đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng-văn hóa, chứa
đựng những vấn đề nóng bỏng của từng giai đoạn cách mạng, từng
nhiệm vụ cụ thể sao cho toàn dân luôn hiểu và thực hiện đúng những
đường lối, những định hướng mà Đảng vạch ra đồng thời phải phục vụ
xã hội, phục vụ con người.
Báo chí có vai trò rất to lớn đối với việc phát huy các giá trị văn hóa
tinh thần của dân tộc. Vừa là một bộ phận của của văn hóa, vừa là nhân
5


tố thúc đẩy văn hóa phát triển, có thể nói, báo chí đang là một trong
những mũi nhọn tiên phong cho việc phát thuy giá trị văn hóa tinh thần
của dân tộc. Báo chí có vai trò phải chú ý xây dựng, phát huy các giá trị

văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc cũng như trên thế giới.
Bàn về công tác tư tưởng với vấn đề văn hóa, PGS.TS Lương Khắc
Hiếu trong cuốn Nguyên lý công tác Tư tưởng của mình cho rằng, báo
chí có tác dụng tạo lập và định hướng dư luận xã hội nhanh và hiệu
quả. Báo được coi là phương tiện trực tiếp nhất, hiệu quả nhất trong
công tác tư tưởng hiện nay.
Với Bản chất xã hội và Tính đặc thù của lĩnh vực văn hóa, văn nghệ.
Tầm quan trọng của lĩnh vực tuyên giáo nói chung và Báo chí nói riêng
được Đảng và Nhà nước đánh giá cao. Trong thời kỳ cách mạng, hoạt
động đọc sách báo đã tích cực góp phần giáo dục chủ nghĩa anh hùng
cách mạng, nâng cao kiến thức, giáo dục tình cảm và đạo đức cách
mạng cho nhân dân lao động.

6


CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG Ở VIỆT NAM
QUA KHẢO SÁT MỘT SỐ BÁO VÀ MỘT SỐ SỰ KIỆN NỔI BẬT
4. Thực trạng Báo chí với công tác văn hóa ở Việt Nam
Báo cáo tình hình Báo chí Xuất bản nước ta trong thời gian gần đây, từ đại
hội IX (6-2001) cho thấy báo chí, xuất bản đã góp phần quan trọng vào
việc nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu thông tin, hưởng thụ văn hóa của
nhân dân, tham gia có hiệu quả vào các hoạt động xã hội, tổ chức và cổ vũ
các phong trào quần chúng, gây quỹ từ thiện, xóa đói, giảm nghèo, khuyến
học, khuyến tài, phát triển thể thao.
Với sự tiến bộ của khoa học, kỹ thuật, ngày nay báo chí có thể đưa tin một
cách nhanh chóng về các sự kiện, trong đó bao gồm cả các sự kiện về văn
hóa. Đặc biệt là với báo mạng điện tử, sự nhanh nhạy đó có thể tính theo
đơn vị giờ, phút,… Điều đó cho thấy lĩnh vực văn hóa ngày nay đang rất

được coi trọng và luôn được các tờ báo quan tâm. Đây là một điểm mạnh
của báo chí cần phải được phát huy.
Báo chí nước ta cũng đang làm tốt khi thực hiện việc khuyến khích các tấm
gương người tốt, việc tốt, các tấm gương hiếu học, yêu nước. Đây là việc
làm mà các cơ quan báo chí hiện nay đang rất quan tâm và nhận được sự
hưởng ứng lớn từ xã hội. Điển hình có thể thấy tinh thần trách nhiệm cao
của ngành báo chí trong cuộc vận động Cuộc vận động “Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chăc chắn rằng, việc đưa các tấm
gương người tốt việc tốt lên báo chí sẽ góp phần thúc đấy sự phát triển toàn
diện của con người, sự nhận thức về cách hành vi ứng xử văn hóa trong xã

7


hội, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển theo hướng toàn diện và tốt đẹp
hơn.
Báo chí cũng đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo tồn di sản văn hóa.
Lấy ví dụ như trường hợp của hội Gióng, báo chí góp phần không nhỏ
trong việc đưa hội Gióng trở thành một di sản văn hóa. Ngoài ra, những giá
trị tinh thần khác như lòng yêu nước, văn hóa ứng xử, văn hóa giao thông,
… cũng được báo chí liên tục đề cập, góp phần giáo dục ý thức sống, trách
nhiệm trong mỗi người dân. Những truyền thống văn hóa dân tộc đều được
các tờ báo khai thác, đi sâu để công chúng có thể hiểu rõ hơn nền văn hóa
lâu đời của đất nước ta.
Việc đấu tranh xóa bỏ tàn dư văn hóa cũ, lạc hậu được báo chí thực hiện
khá tốt. Là vũ khí đắc lực của Đảng và Nhà nước cho việc tạo dựng một xã
hội tốt đẹp hơn, báo chí đang tập trung vào việc lên án những hủ tục lạc
hậu, những phong tục không còn phù hợp, thậm chí là gây ra tác hại cho
đời sống xã hội ngày nay. Những hủ tục như thầy cúng, mê tín dị đoan, ma
chay cưới hỏi phiền hà,… đều đã được các tờ báo lên án để xóa bỏ.

Tuy nhiên, công tác báo chí, xuất bản còn nhiều khuyết điểm. Việc phát
hành và sử dụng sách báo chưa được tổ chức tốt, chưa được chú trọng phát
hành sách báo ở vùng nông thôn và nơi xa xôi hẻo lánh. ¦Nhiều phòng đọc
sách, thư viện thiếu kinh phí để mua sách báo. Trên báo chí hiện nay, thông
tin về kinh tế - xã hội vẫn được coi trọng hơn thông tin về văn hóa, do đó
lực lượng làm văn hóa còn thiếu và yếu. Thông tin về văn hóa chưa được
khai thác toàn diện, chủ yếu tập trung vào khai thác các giá trị văn hóa lớn,
các thông tin quan trọng còn những nét giá trị của địa phương, giá trị văn
hóa mới tốt đẹp cũng ít được quan tâm và đề cập.

8


Hiện nay, báo chí thường đưa tin không đồng đều, những giá trị cần tập
trung phản ánh để nâng cao nhận thức của công chúng về giá trị tốt đẹp này
thì lại khá ít, còn những giá trị văn hóa, dù là sai lệch, thì lại tập trung quá
sâu, thậm chí là lan man, không trúng. Nhiều tờ báo còn tập trung “đánh
hội đồng” một sự kiện văn hóa tiêu cực mà quên mất rằng, các giá trị văn
hóa tốt cũng cần phải đưa tin đồng loạt, phân tích sâu rộng. Có thể thấy, sự
không đồng đều trong việc đào sâu giá trị văn hóa đang là rào cản rất lớn
cho sự phát triển văn hóa xã hội.
5. Một số vấn đề nổi bật
1.1.

Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

Sự thực là những vấn đề tồn tại khi báo chí tham gia vào phát huy giá
trị văn hóa tinh thần đều không phải là mới. Khi nói về những vấn đề
tồn tại trong công tác báo chí, chúng ta nên xem xét báo chí có những
gì thay đổi hay đã có những sửa chữa, tiến bộ gì so với trước đây. Về

cơ bản, có một số vấn đề vẫn tồn tại từ thời kỳ trước Đổi mới, cũng như
đã được giải quyết nhưng lại quay lại ám ảnh nền báo chí nước ta.
“Khuyết điểm nặng nhất là dùng chữ nước ngoài quá nhiều và
nhiều khi dùng không đúng.”
Chủ tịch Hồ Chí Minh
Từ năm 1962, thời điểm Bác nói chuyện tại Đại hội lần thứ III Hội Nhà
báo Việt Nam cho đến nay, có thể nói tình hình không có nhiều thay
đổi. Nếu có gì thay đổi thì chỉ là các báo hiện nay có xu hướng lạm
dụng tiếng Anh chứ không phải là tiếng Hán. Hàng loạt từ tiếng Anh
như "chat", "makerting", "ok"… được giới trẻ dùng thường xuyên, giờ
đã xuất hiện trên báo chí, khẩu hiệu tuyên truyền.
9


Theo nhà báo, ThS. Hà Tùng Sơn thì “khả năng tu từ học cũng như kỹ
năng diễn đạt của báo chí nước ta đang ngày càng pha tạp giữa ngôn
ngữ thuần Việt với ngôn ngữ nước ngoài khiến câu chữ trên báo chí
lắm lúc ngô nghê, khó hiểu hoặc khô cứng. Nguyên nhân thì có nhiều
nhưng có thể do các nhà báo trong quá trình học và sử dụng ngoại ngữ
đã mang theo thói quen sử dụng cấu trúc của câu văn tiếng nước ngoài
vào câu văn Việt hoặc muốn viết cho khác, cho lạ, cho hiện đại”.
Thường xuyên xen tiếng nước ngoài vào bài viết, lời nói; quá lạm dụng
từ viết tắt; dùng quá nhiều tiếng lóng. Chính lớp trẻ - đối tượng giữ vai
trò quan trọng nhất trong việc bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt - lại
đang từng ngày bị đe dọa bởi thứ ngôn ngữ méo mó, quái dị đó.
1.2.

Định hướng văn hóa cho giới trẻ

Báo chí là phương tiện học tập hữu hiệu của giới trẻ. Một số báo, tạp

chí chuyên ngành có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động trao đổi,
nghiên cứu thông tin khoa học của giới trẻ.
Và cũng chính bởi vậy nếu không được định hướng, giáo dục, giới trẻ
sẽ rất dễ phạm sai lầm khi tiếp cận phải những thông tin được đưa một
cách thiếu cẩn trọng. Tháng 12/2010, một nhóm thiếu niên ở TP Vinh
(Nghệ An) bị bắt vì hành vi phá máy ATM để trộm tiền. Nguyên nhân
là những em này đã học lỏm phương pháp phá máy ATM để trộm tiền
được miêu tả rất tỉ mỉ trên các tờ báo.
Những bạn trẻ không có nền tảng tri thức và nhân cách vững chắc
thường bị lôi cuốn bởi những bài báo có tính giải trí rẻ tiền, vô bổ, thậm
chí độc hại. Việc các ngôi sao thể thao, ca nhạc, điện ảnh, người mẫu…
xuất hiện với tần xuất ngày càng nhiều trên báo khiến giới trẻ dễ bị ngộ
10


nhận đó là những giá trị thời thượng mà xã hội tôn vinh, kích thích giới
trẻ học theo những thói quen phù phiếm mà sao nhãng, coi nhẹ các giá
trị chân chính.
Không ít bạn trẻ bị ảnh hưởng cách sử dụng ngôn ngữ thiếu trong sáng,
thiếu chính xác, lạm dụng tiếng nước ngoài trên báo chí.
Hoặc ngược lại, như một trường hợp hy hữu mới đây khi báo Tiền
Phong Online đăng tải bài viết “Giao lưu văn hóa giá đắt” của tác giả
Nguyễn Mạnh Hà. Trong đó có đoạn:
“Khi những màn đánh đấm, giết chóc mang màu sắc bạo lực diễn ra
trên sân khấu, hàng ngàn cái miệng xinh lại hào hứng hô vang:
“Fighting! Fighting!” (nghĩa là “Đánh nhau đi!”), rồi quay sang
nhìn nhau, cười khoái chí.”
Nếu như tác giả chịu khó tìm hiểu kỹ hơn về nền văn hóa Hàn Quốc, thì
có lẽ đã biết rằng việc sử dụng từ “Fighting” trong tiếng Hàn Quốc
nhằm biểu thị sự cổ vũ (đồng nghĩa với với “Cố lên” hoặc tinh thần

“chiến đấu” trong tiếng việt). Bài viết nhanh chóng bị các độc giả báo
mạng phê phán quyết liệt.
Dân trí ngày nay đang được nâng cao. Trình độ văn hóa của công
chúng ngày càng phát triển đặt ra những yêu cầu bức thiết đối với việc
phải nâng cao trình độ nghiệp vụ của những người làm báo. Đề tài trên
báo chí phải đa dạng, vừa rộng những lại phải vừa sâu. Các sản phẩm
báo chí phải có sự hấp dẫn, thu hút được công chúng quan tâm. Muốn
như vậy thì chính những nhà báo phải tích cực trau dồi kiến thức văn
hóa, hiểu sâu về vẫn đề mình định viết. Có hiểu về văn hóa thì mới có
thể viết về văn hóa tốt được.
11


CHƯƠNG III
GIẢI PHÁP NÂNG CAO TẦM ẢNH HƯỞNG CỦA BÁO CHÍ
TRONG CÔNG TÁC NÂNG CAO GIÁ TRỊ VĂN HÓA TINH THẦN
CỦA DÂN TỘC
1. Về chất lượng các sản phẩm báo chí
Nâng cao chất lượng thông tin văn hóa trên báo chí là một đòi hỏi khách
quan của thực tiễn cuộc sống và của chính công chúng. Thông tin văn hóa
trên báo chí phải xuất phát từ chính nhu cầu của công chúng. Biết được nhu
cầu của công chúng là điều kiện tiên quyết để nhà báo cho ra đời những tác
phẩm báo chí mang đầy đủ các thông tin cần thiết mà công chúng mong
muốn được tiếp nhận, mang lại hiệu quả cao trong hoạt động nghiệp vụ.
Trong lĩnh vực văn hóa, báo chí nếu muốn phát huy được vai trò của mình
thì trước hết phải tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện thắng lợi đường lối
phát triển của Đảng và Nhà nước; khẳng định những nhân tố mới, những
giá trị văn hóa cao đẹp thể hiện bản sắc dân tộc của người Việt Nam.
Người làm báo văn hóa phải có cái tâm trong sáng, biết nhận định đúng sai
trên cơ sở bảo vệ truyền thống văn hóa dân tộc.

Báo chí phải mạnh dạn lên tiếng đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực
trong văn hóa. Báo chí phải phân tích, phê phán những quan điểm sai trái
về văn hóa; đấu tranh chống lại những văn hóa phản lai căng, ngoại nhập
một cách thiếu chọn lọc; những hành vi gây hại cho các di tích văn hóa, các
giá trị truyền thống của bản sắc dân tộc.
Tính hấp dẫn của báo chí về văn hóa nói chung và về văn hóa tinh thần nói
riêng không những thể hiện ở nội dung và hình thức mà còn ở chỗ, báo chí
phải trả lời đúng và kịp thời những câu hỏi của công chúng đưa ra, phải lý
giải và phân tích kịp thời những vấn đề đang được đặt ra trong xã hội về
12


văn hóa. Những yếu tố cơ bản của một tác phẩm báo chí phải được đảm
bảo. Tin, bài nhất thiết phải có ảnh minh họa, phải có thông tin chi tiết về
người thật việc thật, tránh việc lập lờ, gây cảm giác thiếu chính xác cho
công chúng.
Nói như vậy có nghĩa là không chỉ có các phóng viên trực tiếp viết bài về
lĩnh vực văn hóa mà ngay cả lãnh đạo các cơ quan báo chí, đặc biệt là các
cơ quan báo chí địa phương cũng cần phải tích cực đi thực tế, gần gũi với
đời sống của nhân dân để có thể hiểu được các vấn đề trong đời sống văn
hóa nhân dân để từ đó, tìm ra những khía cạnh mới để phản ánh trên báo
chí, góp phần vào việc phản ánh chân thực đời sống văn hóa tinh thần của
nhân dân.
Các tác phẩm báo chí cần phải vận dụng được một cách hợp lý, đúng đắn
các tri thức văn hóa dân gian, văn học vào báo chí như ca dao, tục ngữ, vào
cách rút tít hoặc sử dụng các hình tượng nghệ thuật vốn đã nổi tiếng vào
trong các tác phẩm báo chí. Việc sử dụng chất liệu văn học sẽ giúp cho các
bài báo trở nên sinh động hấp dẫn, mang lại sự hứng thú cho người đọc.
Đồng thời, đây cũng là cách để góp phần nâng cao văn hóa trong người
dân, giúp nhân dân hiểu thêm về văn hóa truyền thống của Việt Nam.

1. Nâng cao nghiệp vụ người làm báo văn hóa
Nâng cao chất lượng của người làm báo trước tiên là phải phát huy được
Phóng viên là người trực tiếp sáng tạo tác phẩm báo chí. Biên tập viên chỉ
đơn giản là người kiểm tra, đánh giá lại tác phẩm, hỗ trợ cho phóng viên
chứ không thể thay thế phóng viên đi sáng tạo tác phẩm được. Muốn sáng
tạo được một tác phẩm hay thì người phóng viên phải lao động một cách
nghiêm túc, chăm chỉ tất cả các khâu từ việc xác định đề tài, khai thác
thông tin cho đến hoàn thiện tác phẩm.
13


Việc phát huy tính sáng tạo, năng động sẽ là điều kiện để các phóng viên
tìm ra được những khía cạnh hay trong xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực
văn hóa. Từ đó, cho ra đời những tác phẩm báo chí tốt, đáp ứng được nhu
cầu của xã hội. Phóng viên từ đó cũng sẽ có sự nhạy cảm nhất định với mỗi
vấn đề văn hóa, biết cách lựa chọn những đề tài nào đưa lên báo được, đề
tài nào không? Đó là sự nhạy cảm với chính trị và luật pháp, cần tránh và
nên tránh.
Đối với biên tập viên và lãnh đạo các cơ quan báo chí cũng phải luôn
thường xuyên tìm hiểu về các vấn đề văn hóa – xã hội để biết cách chọn lọc
thông tin, đưa những thông tin mà công chúng quan tâm, công chúng có
nhu cầu lên trên mặt báo. Đặc biệt, yếu tố chọn lọc thông tin của đội ngũ
biên tập là rất quan trọng. Nếu làm không tốt thì sẽ dẫn đến việc đưa tin sai
sự thật, đưa tin gây bất lợi cho nhân dân và đất nước.
2. Mở rộng mạng lưới cộng tác viên
Một tòa soạn báo chí, ngoài phóng viên còn có một lực lượng đông đảo
cộng tác viên luôn sẵn sàng cho ra đời những tác phẩm có chất lượng.
Mang nhiều ngành nghề, độ tuổi khác nhau nhưng những cộng tác viên đều
có chung đam mê viết báo. Do đó, để phát huy được vai trò của mình, các
cơ quan báo chí cần phải mở rộng đội ngũ cộng tác viên, có cơ chế, chính

sách xứng đáng đối với đội ngũ này. Việc mở rộng cộng tác viên sẽ giúp
cho lượng đề tài của cơ quan báo chí rất phong phú, đa dạng trên mọi nơi
từ trong nước đến quốc tế. Tính cập nhật, thời sự cũng rất nhanh chóng.
Bên cạnh đó, còn có rất nhiều cộng tác viên là nhà thơ, nhà văn, nhà văn
hóa,… nổi tiếng có thể cho ra đời những tác phẩm rất có giá trị. Do đó, các
cơ quan báo chí cần tạo điều kiện để đội ngũ cộng tác viên này hợp tác với
tòa soạn.
14


PHẦN KẾT LUẬN
Hoạt động bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa là cốt lõi đề giữ được
truyền thống dân tộc, chính vì vậy sức mạnh xã hội và tính phổ thông của
báo chí trở thành điểm nhấn đề tạo dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà
bản sắc. Nắm được tầm quan trọng của văn hóa cũng như báo chí đối với
công tác văn hóa, chúng ta cần phải tiếp tục nâng cao và phát huy thế mạnh
vốn có đồng thời liên tục kiểm điểm nhằm giải quyết các vấn đề còn tồn tại
trong khi thực hiện công tác văn hóa trên báo chí nước nhà.
Đối với các tòa soạn, việc liên tục nâng cao chất lượng của tờ báo là một
yêu cầu cấp thiết. Đi liền với đó là sự trau dồi của các nhà báo để có thể
sáng tạo ra những sản phẩm báo chí mang tinh thần dân tộc, có tính định
hướng và giáo dục, phục vụ cho đường lối của Đảng và Nhà nước về văn
hóa.

15


Tài liệu tham khảo
1

Luận văn Vai trò của báo chí trong việc bảo vệ các di sản văn hóa

2
3

phi vật thể tại Việt Nam
Truyền thông đại chúng
Phát triển văn hóa trong thời kỳ đổi mới (2010) – Đinh Xuân Dũng

4

– Nxb. Thời đại
Nhân học văn hóa – con người với thiên nhiên, xã hội và thế giới

5

siêu nhiên, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2004, tr. 39
Culture, a critical review of concept and definitions, Vintage Books,

6
7

1952, p.357
Cơ sở văn hóa Việt Nam, NXB Giáo dục, 2005
Nguyễn Đức Từ Chi, Góp phần nghiên cứu văn hóa và tộc người,

8

NXB Chính trị Quốc gia, 2003, tr. 565, 565, 570.
Những vấn đề văn hóa Việt Nam hiện đại (1998) – Nhà xuất bản

Giáo dục
9 Cơ sở lý luận báo chí
10 Phương tiện truyền thông mới và những thay đổi văn hóa xã hội ở
Việt Nam (2008) – Bùi Hoài Sơn – Nxb. Khoa học xã hội
11 Hợp tác quốc tế về văn hóa trong thời kỳ đổi mới ở Việt Nam
(2009) – Nxb. Khoa học xã hội
12 Báo Sài Gòn Giải phóng và tuyên truyền xây dựng văn hóa nghệ
13
14
15
16
17

thuật xã hội chủ nghĩa (2008) –Nxb. Văn hóa Sài Gòn.
Hồ Chí Minh toàn tập – NXb, chính trị quốc gia (2000)
Nghiệp vụ tuyên giáo – Ban Tuyên giáo trung ương
Nguyên lý công tác tư tưởng – PGS.TS Lương Khắc Hiếu
Hồ Chí Minh với văn hóa thông tin – Nxb Thời Đại.
Phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020: Những vấn đề

phương pháp luận – NXB chính trị quốc gia (2010)
18 Văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam về văn hoá văn nghệ: Từ
Đại hội VI đến Đại hội VII.-H: Sự thật, 1993.-tr.34-36

16