Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh tại công ty bảo hiểm toàn cầu thành phố hồ chí minh

B
TR

NG

TÀI CHÍNH

I H C TÀI CHÍNH - MARKETING

NGUY N KHÁNH PH

NGHIÊN C U CÁC Y U T

NG

NH H

NG

N N NG L C C NH TRANH
T I CÔNG TY B O HI M TỒN C U THÀNH
PH

H

CHÍ MINH

Chun ngành: QU N TR KINH DOANH
Mã s ngành: 60340102

LU N V N TH C S KINH T

TP.H

CHÍ MINH – N M 2015


B
TR

NG

TÀI CHÍNH

I H C TÀI CHÍNH - MARKETING

NGUY N KHÁNH PH

NGHIÊN C U CÁC Y U T

NG

NH H

NG

N N NG L C C NH TRANH
T I CÔNG TY B O HI M TỒN C U THÀNH
PH

H

CHÍ MINH

LU N V N TH C S KINH T
Chuyên ngành: QU N TR KINH DOANH
Mã s ngành: 60340102

NG

IH

NG D N KHOA H C: TS. TR N V N THI

TP.H

CHÍ MINH – N M 2015


L IăCAMă OANă
Tôi xin cam đoan Lu n v n Th c s kinh t v đ tài: “Nghiênăc uăcácăy uăt ă
nhăh

ngăđ năn ngăl căc nhătranhăt iăCôngătyăB oăhi măToƠnăC uăThƠnhăph ă

H ăChíăMinh” là cơng trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nghiên c u
nêu trong lu n v n là trung th c, không sao chép c a b t c lu n v n nào và c ng ch a
t ng đ

c ai cơng b trong b t k cơng trình nghiên c u nào khác tr

c đây.

Tác gi lu n v n
ă
ă
ă
ă
ăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăNguy năKhánhăPh

 

i

ng


L IăC Mă Nă
Trong q trình hồn thành lu n v n này, tôi đã nh n đ

c r t nhi u s giúp

đ và đóng góp ý ki n quý báu t các th y cô, b n bè, đ ng nghi p và gia đình.
Tr
h

c h t tơi xin bày t lòng bi t n sâu s c t i TS. Tr n V n Thi - ng

ng d n và ch b o t n tình cho tơi đ có đ
Tơi c ng xin chân thành c m

Marketing, đã đào t o và h

i đã

c nh ng k t qu trong lu n v n này.

n các th y cơ Tr

ng

i h c Tài chính -

ng d n tôi nghiên c u, th c hi n đ tài này trong nh ng

n m v a qua. Các th y cơ đã đóng góp nhi u ý ki n quý báu và giúp đ tôi h t s c
nhi t tình, đ tơi có th hồn thành đ

c lu n v n th c s cu i khoá h c.

Tôi c ng xin g i l i c m n đ n nh ng đ ng nghi p n i tôi đang làm vi c, và
nh ng ng

i thân trong gia đình tơi, đ c bi t là ba m tôi đã t o đi u ki n giúp đ ,

đ ng viên tôi trên t t c các m t, đ tơi có th hồn thành đ
đúng th i gian và đ m b o ch t l

c lu n v n khoa h c

ng. Vì th i gian có h n nên trong lu n v n có th

có nh ng ch thi u sót, r t mong nh n đ

c ý ki n đóng góp c a các th y cô v nh ng

v n đ đ t ra trong lu n v n.
Tác gi lu n v n
ăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăNguy năKhánhăPh

 

ii

ngă


M CăL Că
L IăCAMă OANă................................................................................................................ăi
L IăC Mă Nă.....................................................................................................................ăii
M CăL Că.........................................................................................................................ăiii
DANHăM CăCÁCăB NGăBI Uă......................................................................................ăvi
DANHăM CăCÁCăHỊNH,ăBI Uă
CH

NGă1:ăGI IăTHI Uă

ă..............................................................................vii

ăTẨIă.................................................................................ă1

1.1. Lý do ch n đ tài ........................................................................................................ 1
1.2. M c tiêu nghiên c u................................................................................................... 2
1.3.

it

1.4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u .............................................................................. 3
ng pháp nghiên c u............................................................................................ 3

1.5. T ng quan tình hình nghiên c u ............................................................................... 3
1.6. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a nghiên c u ......................................................... 4
1.7. K t c u lu n v n ......................................................................................................... 4
CH
NGă2:ăC ăS ăLụăLU NăV ăB OăHI MăPHIăNHỂNăTH ăVẨăN NGă
L CăC NHăTRANHă.........................................................................................................ă5
2.1. Khái quát chung v b o hi m phi nhân th ................................................................ 5
2.1.1. Khái ni m b o hi m ............................................................................................. 5
2.1.2. Khái ni m b o hi m phi nhân th ........................................................................ 5
2.1.3. Các lo i hình b o hi m phi nhân th ................................................................... 5
2.1.4. Vai trò c a b o hi m ............................................................................................ 6
2.2. C s lý thuy t v n ng l c c nh tranh ...................................................................... 6
2.2.1. Khái ni m c nh tranh ........................................................................................... 6
2.2.2. Khái ni m n ng l c c nh tranh ............................................................................ 7
2.2.3. L i th c nh tranh ................................................................................................ 8
2.2.4. T m quan tr ng c a vi c nâng cao n ng l c c nh tranh ..................................... 9
2.3. Các tiêu chí đánh giá n ng l c c nh tranh ................................................................. 9
2.4. Nh ng y u t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh...................................................... 11
2.4.1. Các y u t

 

nh h

ng t bên ngoài doanh nghi p ............................................ 11

2.4.1.1. nh h

ng t môi tr

ng v mô ................................................................. 11

2.4.1.2. nh h

ng t môi tr

ng vi mô ................................................................. 13
iii


2.4.2. Các y u t

nh h

ng t bên trong doanh nghi p ............................................. 14

2.5. Các mơ hình c nh tranh v m t lý lu n .................................................................... 15
2.5.1. M t s mơ hình nghiên c u trên th gi i........................................................... 15
2.5.1.1. Mơ hình Five Forces (hay là Mơ hình 5 áp l c c nh tranh) c a Michael

Porter ........................................................................................................................ 15
2.5.1.2. Mơ hình kim c

ng c a Michael Porter ..................................................... 17

2.5.1.3.Mơ hình Marketing 7P c a Philip Kotler .................................................... 20
2.5.1.4. Ma tr n SWOT ............................................................................................ 22
2.5.1.5. Mơ hình hình nh c nh tranh....................................................................... 23
2.5.1.6. Mơ hình đánh giá các y u t n i b ............................................................. 25
2.5.2. M t s mơ hình nghiên c u trong n

c ............................................................ 27

2.5.2.1. Nghiên c u c a Ti n s Nguy n Thiên Phú, Ti n s Nguy n V Huy
(Khoa Kinh t - Th ng m i, Tr ng i h c Hoa Sen) ........................................ 27ă
2.5.2.2. Nghiên c u c a Tr n Th Thu H

ng ......................................................... 28

2.5.3. Mơ hình nghiên c u đ ngh .............................................................................. 29
2.5.4. Các gi thuy t nghiên c u ................................................................................. 32
CH

NGă3:ăPH

NGăPHÁPăNGHIểNăC Uă...........................................................ă33

3.1. Quy trình nghiên c u ............................................................................................... 33
3.2. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................................... 34

3.2.1. Nghiên c u đ nh tính ......................................................................................... 34
3.2.2. Mơ hình nghiên c u chính th c ......................................................................... 34
3.2.3. Nghiên c u đ nh l

ng ...................................................................................... 36

3.3. ánh giá thang đo và phân tích k t qu nghiên c u ................................................ 40
CH

NGă4:ăPHỂNăTệCHăK TăQU ăNGHIểNăC Uă...............................................ă42

4.1. Th c tr ng Công ty B o hi m Toàn C u TPHCM (GIC) ........................................ 42
4.1.1. T ng quan v Cơng ty........................................................................................ 42
4.1.2. Tình hình ho t đ ng kinh doanh c a GIC t 2009 – 2014 ................................ 44
4.2. Mô t m u nghiên c u.............................................................................................. 45
4.3. ánh giá thang đo .................................................................................................... 47
4.3.1. ánh giá thang đo b ng h s tin c y Cronbach’s Alpha.................................. 47
4.3.2. Phân tích nhân t khám phá (EFA) ................................................................... 51
4.3.2.1.Phân tích nhân t khám phá EFA các bi n đ c l p ..................................... 51
 

iv


4.3.2.2. Phân tích nhân t khám phá EFA bi n ph thu c ....................................... 55
4.4. Mơ hình nghiên c u đi u ch nh ............................................................................... 55
4.5. Phân tích t

ng quan, h i quy ................................................................................. 56

4.5.1. Phân tích t

ng quan ......................................................................................... 57

4.5.2. Phân tích h i quy ............................................................................................... 59
4.5.3. Ki m đ nh gi thuy t ......................................................................................... 64
4.5.4. Th ng kê giá tr trung bình theo t ng y u t ..................................................... 66
CH

NGă5:ăK TăLU NăVẨă

ăXU TăKI NăNGH ă...............................................ă68

5.1. Th o lu n k t qu ..................................................................................................... 68
5.2.

xu t ki n ngh ..................................................................................................... 69

5.2.1. Y u t Giá c s n ph m ..................................................................................... 69
5.2.2. Y u t N ng l c nhân viên ................................................................................ 69
5.2.3. Y u t Ch t l

ng d ch v ................................................................................. 71

5.2.4. Y u t H th ng kênh phân ph i s n ph m, d ch v ......................................... 72
5.2.5. Y u t Th ph n c a doanh nghi p trên th tr

ng ............................................ 72

5.2.6. Y u t V th c a doanh nghi p so v i đ i th c nh tranh ............................... 73
5.2.7. Y u t N ng l c công ngh ............................................................................... 74
5.3. K t lu n .................................................................................................................... 75
5.4. H n ch c a đ tài và h

ng nghiên c u ti p theo .................................................. 75

TẨIăLI UăTHAMăKH Oă................................................................................................ă77
PH ăL Că..........................................................................................................................ă79

ă
ă
ă
ă
ă
ă

 

v


DANHăM CăCÁCăB NGăBI Uă
B ng 3.1: Thang đo và mã hố thang đo chính th c ......................................................... 38ă
B ng 3.2: Mã hố các bi n thơng tin cá nhân ................................................................... 40ă
B ng 4.1: T ng h p s li u ho t đ ng kinh doanh c a GIC t 2009 – 2014 .................... 44ă
B ng 4.2: Mô t m u theo gi i tính ................................................................................... 45ă
B ng 4.3: Mơ t m u theo đ tu i ...................................................................................... 45ă
B ng 4.4: Mơ t m u theo trình đ h c v n, chuyên môn ................................................ 46ă

B ng 4.5: Mô t m u theo m c thu nh p .......................................................................... 46ă
B ng 4.6: K t qu ki m đ nh Cronbach’s Alpha ............................................................... 47ă
B ng 4.7: K t qu ki m đ nh Cronbach’s Alpha (đã lo i bi n không đ t) ....................... 49ă
B ng 4.8: K t qu phân tích nhân t khám phá EFA các bi n đ c l p (l n cu i) ............. 54ă
B ng 4.9: K t qu phân tích nhân t khám phá EFA bi n ph thu c ............................... 55ă
B ng 4.10: K t qu phân tích t

ng quan ......................................................................... 58ă

B ng 4.11: K t qu ki m đ nh s phù h p c a mơ hình ................................................... 59ă
B ng 4.12: K t qu phân tích ANOVA ............................................................................. 60ă
B ng 4.13: K t qu phân tích h i quy ............................................................................... 60ă
B ng 4.14: T ng h p k t qu ki m đ nh gi thuy t .......................................................... 64ă
B ng 4.15: K t qu th ng kê n ng l c c nh tranh c a GIC theo t ng y u t ................... 66ă

ă

 

vi


DANHăM CăCÁCăHỊNH,ăBI Uă

ă

ă
Hình 2.1: Mơ hình n m l c c nh tranh c a Michael E. Porter ......................................... 16
Hình 2.2: Mơ hình kim c

ng c a Michael E. Porter ...................................................... 18

Hình 2.3: Mơ hình Marketing 7P c a Philip Kotler .......................................................... 22
Hình 2.4: Ma tr n SWOT ................................................................................................. 23
Hình 2.5: Mơ hình hình nh c nh tranh ............................................................................. 24
Hình 2.6: Mơ hình đánh giá các y u t n i b .................................................................. 26
Hình 2.7: Mơ hình nghiên c u các y u t n i b tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a
doanh nghi p: tr

ng h p các doanh nghi p nh và v a t nh Bình D

ng ...................... 28

Hình 2.8: Mơ hình nghiên c u đ ngh ............................................................................... 30
Hình 3.1: Quy trình nghiên c u đ tài ................................................................................ 33
Hình 3.2: Mơ hình nghiên c u chính th c ......................................................................... 35
Hình 4.1: Bi u đ t n s Histogram ................................................................................... 62
Hình 4.2:

th P-P Plot .................................................................................................... 63

Hình 4.3: Bi u đ phân tán Scatter Plot ............................................................................. 63

ăă

 

vii

CH

NGă1:ăGI IăTHI Uă

ăTẨIă

1.1. ăLỦădoăch năđ ătƠiă
Trong cu c s ng sinh ho t nói chung c ng nh trong nh ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh ph c v cu c s ng, con ng

i luôn g p ph i nh ng tai ho , tai n n, s c

b t ng , ng u nhiên x y ra, gây thi t h i v tài s n và con ng

iđ

ro. Có nhi u lo i r i ro xu t hi n, chi ph i cu c s ng c a con ng

c g i chung là r i
i.

ó có th là các

r i ro do thiên nhiên, r i ro mang tính k thu t ho c r i ro do môi tr

ng xã h i gây

ra.
N m 2010, t n th t v kinh t

c kho ng 138 t USD và đã v t lên 371 t USD

n m 2011. Nh ng con s này trong các n m 2012 và 2013 l n l
và 116 t USD. Trong n m ngoái, 315 th m h a thiên tai đã c
22.000 ng

i và làm nh h

Trung Qu c, Philippines,

ng đ n 95 tri u ng
n

t

m c 138 t USD
p đi sinh m ng c a

i. Trong đó có 84 tri u ng

i s ng

, Vi t Nam, Thái Lan, Pakistan, Bangladesh và

Campuchia.
Cùng v i nh ng lo ng i v thi t h i mà ngành b o hi m và tái b o hi m g p ph i
khi có nh ng th m h a thiên tai, các chuyên gia trong ngành cho r ng, s b t th
c a th i ti t có th giúp th tr

ng b o hi m tài s n và thi t h i c a khu v c này phát

tri n nhanh. Vì hi n t i, t l các doanh nghi p c ng nh ng
tài s n

i dân tham gia b o hi m

nh ng qu c gia nêu trên còn khá th p so v i nh ng qu c gia

Thiên tai b t th

ng

châu Âu.

ng đang ngày m t gia t ng có th s làm thay đ i t duy v mua b o

hi m và giúp các doanh nghi p tìm đ

c l i gi i cho câu h i: có nên mua b o hi m

phịng ng a các r i ro hay khơng?
Hi n nay th tr

ng b o hi m Vi t Nam có 18 doanh nghi p c ph n và 19 doanh

nghi p có v n đ u t n

c ngồi. N u chia theo l nh v c kinh doanh thì có 20 doanh

nghi p b o hi m phi nhân th ; 1 doanh nghi p tái b o hi m; 8 doanh nghi p b o hi m
nhân th và 8 doanh nghi p môi gi i b o hi m. Hi n có 150.000 đ i lý b o hi m v i

trên 100 s n ph m b o hi m nhân th và h n 500 s n ph m b o hi m phi nhân th đã
đ

c các công ty b o hi m đ a ra th tr

GDP c a Vi t Nam, v i t c đ t ng tr
Vi c m c a th tr

ng. B o hi m c ng đã đóng góp 2% vào

ng bình qn 29%/n m.

ng s v a t o ra c h i và thách th c đ i v i s phát tri n

c a ngành b o hi m Vi t Nam nói chung và b n thân các công ty b o hi m trong n
 

1

c


nói riêng. V c h i, vi c tham gia th tr
bi t là các công ty b o hi m n
th tr

ng c a nh ng công ty b o hi m m i, đ c

c ngoài s đa d ng hóa và thúc đ y s phát tri n c a

ng. H n n a m c a th tr

ng t o đi u ki n t ng c

ng trao đ i ki n th c và

k n ng chuyên ngành, góp ph n thúc đ y n ng l c c nh tranh c a các công ty b o
hi m trong n

c. T o c h i cho các doanh nghi p b o hi m Nhà n

c chuy n đ i c

c u đ t ng kh n ng c nh tranh.
Tuy nhiên, vi c tham gia c a các cơng ty n

c ngồi vào th tr

ng b o hi m

c ng có nh ng thách th c nh t đ nh đ i v i cơng ty b o hi m trong n

c, đó là: Các

công ty trong n

c s b chia s th ph n và c nh tranh ngày càng kh c li t h n. (Th

ph n B o hi m Nhân Th c a các doanh nghi p trong n

c gi m t trên 70% n m

2000 xu ng còn 38% n m 2005).
Trong cu c c nh tranh này doanh nghi p nào nh y bén h n thì doanh nghi p đó
s thành cơng. Vi c nâng cao n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p trong đi u ki n
h i nh p là c n thi t cho s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. Doanh nghi p
mu n t n t i và v

n lên thì tr

c h t địi h i kinh doanh ph i có hi u qu .

kinh

doanh hi u qu thì b n thân các doanh nghi p ph i ch đ ng sáng t o, h n ch nh ng
khó kh n, phát tri n nh ng thu n l i đ t o ra môi tr

ng ho t đ ng có l i cho mình.

T đó t o ra đi m m nh, s khác bi t so v i đ i th cùng ngành. Làm th nào đ m t
doanh nghi p ho t đ ng có hi u qu ? Làm th nào đ nâng cao n ng l c c nh tranh, đ
t đó đ ra gi i pháp t o ra l i th c nh tranh. V n đ này luôn khi n các nhà qu n tr
ph i nghiên c u.
ó là lý do đ tác gi ch n đ tài nghiên c u là “Nghiên c u các y u t
h

nh

ng đ n n ng l c c nh tranh t i Cơng ty B o hi m Tồn C u Thành ph H Chí

Minh”.
1.2. ăM cătiêuănghiênăc uă
- Phân tích đánh giá s b th c tr ng n ng l c c nh tranh c a Công ty B o hi m
Tồn C u Thành ph H Chí Minh trong giai đo n 2009 – 2014.
- Xác đ nh các y u t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p.
-

 

xu t m t s ki n ngh nh m nâng cao n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p.

2


1.3. ă

iăt
-

ngăvƠăph măviănghiênăc uă

i t

ng nghiên c u c a đ tài là các y u t

nh h

ng đ n n ng l c c nh

tranh c a Công ty B o hi m Toàn C u TPHCM (GIC).

- Ph m vi nghiên c u c a đ tài đ

c gi i h n trên đ a bàn TPHCM v n ng l c

c nh tranh c a Công ty B o hi m Toàn C u TPHCM t n m 2009 đ n n m
2014.
-

it

ng kh o sát: nh ng chuyên viên trong ngành b o hi m phi nhân th và

nh ng khách hàng đang s d ng d ch v b o hi m phi nhân th c a GIC.
1.4. ăPh

ngăphápănghiênăc uă

Trong quá trình nghiên c u, tác gi s d ng các ph
đ đánh giá k t qu đ t đ

ng pháp nghiên c u c b n

c, các y u t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh đ t đó đ

xu t nh ng ki n ngh nh m nâng cao n ng l c c nh tranh c a Công ty cho giai đo n
ti p theo g m có:
 Ph

ng pháp đ nh tính: đ

c th c hi n b ng cách ph ng v n chuyên gia, th o

lu n nhóm nh m xác đ nh các y u t ch y u tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh
c n đ a vào mơ hình nghiên c u, sau đó đi u ch nh thang đo phù h p v i b i
c nh nghiên c u
 Ph

Công ty.

ng pháp đ nh l

ng: đ

c th c hi n d a vào vi c kh o sát tr c ti p b ng

phi u kh o sát ý ki n, sau đó dùng ph n m m SPSS 20 đ ki m đ nh thang đo,
mơ hình nghiên c u và các gi thuy t đ a ra b ng h s tin c y Cronbach’s
Alpha, phân tích nhân t EFA, phân tích t

ng quan, h i quy...

1.5. T ngăquanătìnhăhìnhănghiênăc uă
Các đ tài tr
(Các y u t

nh h

c đây ch là nghiên c u đ nh tính chung chung v ngành b o hi m
ng đ n n ng l c c nh tranh ngành b o hi m Vi t Nam trong b i

c nh h i nh p kinh t qu c t , Tr n Th Thu H
đ nh l

ng) ho c là nghiên c u đ nh tính;

ng liên quan đ n n ng l c c nh tranh c a các ngành và các công ty khác (Các

y u t n i b tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p: tr
doanh nghi p nh và v a t nh Bình D

ng, Nguy n Thiên Phú & Nguy n V Huy).

Lu n v n c a tác gi là nghiên c u đ nh l

ng riêng bi t v các y u t

n ng l c c nh tranh c a Công ty B o Hi m Toàn C u TP.HCM.ă
ă
 

ng h p các

3

nh h

ng đ n


1.6. ụăngh aăkhoaăh căvƠăth căti năc aănghiênăc uă

Nghiên c u đã c p nh t và h th ng hoá các lý thuy t v c nh tranh, n ng l c
c nh tranh. Qua đó tác gi đã xây d ng mơ hình các y u t

nh h

ng đ n n ng l c

c nh tranh c a Công ty B o Hi m Toàn C u TP.HCM, t đó đ xu t nh ng gi i pháp
thích h p nh m nâng cao n ng l c c nh tranh c a Công ty.
1.7. ăK tăc uălu năv nă
tài nghiên c u có k t c u g m 5 ch

 

ng.

Ch

ngă1:ăGi i thi u đ tài.

Ch

ngă2:ăC s lý lu n v b o hi m phi nhân th và n ng l c c nh tranh.

Ch

ngă3:ăPh

Ch

ngă4:ăPhân tích k t qu nghiên c u.ă

Ch

ngă5:ăK t lu n và đ xu t ki n ngh .

ng pháp nghiên c u.

4


CH

NGă2:ăC ăS ăLụăLU NăV ăB OăHI MăPHIă
NHỂNăTH ăVẨăN NGăL CăC NHăTRANHă

2.1. ăKháiăquátăchungăv ăb oăhi măphiănhơnăth ă
2.1.1. Kháiăni măb oăhi mă
Trong cu c s ng hi n h u c a cá nhân, t ch c và trong c ho t đ ng kinh doanh
ln có nh ng nh ng r i ro l
v ng

i và tài s n

gi m b t thi t h i tr

ng tr

cđ

c và không l

ng tr

cđ

c gây thi t h i

nhi u m c đ khác nhau đ b o v b n thân, tài s n c ng nh
c nh ng r i ro đó thì b o hi m đ

c coi là gi i pháp t i u nh t.

Do v y, r i ro là ngu n g c phát sinh nhu c u b o hi m. B o hi m là m t l nh v c
r ng và ph c t p hàm ch a y u t kinh t , pháp lý và k thu t nghi p v đ c thù nên
r t khó tìm ra đ

c m t đ nh ngh a hoàn h o th hi n đ

c t t c các khía c nh, n u

xét v :
Ph

ng di n kinh t : là bi n pháp chuy n giao r i ro đ

c th c hi n thông qua

h p đ ng b o hi m, trong đó bên mua b o hi m ch p nh n tr phí b o hi m và doanh
nghi p b o hi m cam k t b i th

ng ho c tr ti n b o hi m khi x y ra s ki n b o

hi m.
Ph

ng di n tài chính: là s v n đ ng các ngu n tài chính trong vi c huy đ ng s

đóng góp (phí b o hi m) c a các t ch c kinh t và cá nhân tham gia b o hi m đ l p
qu b o hi m và s d ng đ b i th
đ i v i các đ i t

ng nh ng t n th t v t ch t, tai n n b t ng x y ra

ng b o hi m.

2.1.2. Kháiăni măb oăhi măphiănhơnăth ă
B o hi m phi nhân th là các nghi p v b o hi m th

ng m i khác không ph i là

b o hi m nhân th , là lo i hình b o hi m qua đó cơng ty b o hi m cam k t s chi tr
b i th
con ng

ng khi có s ki n b o hi m x y ra liên quan đ n t n th t v v t ch t và tai n n
i, trách nhi m c a ng

i tham gia b o hi m.

2.1.3. Cácălo iăhìnhăb oăhi măphiănhơnăth ă
khơng ng ng ph c v cho nhu c u phát tri n kinh t , xã h i c a đ t n

c, b o

hi m phi nhân th đã luôn chú tr ng phát tri n các nghi p v nh m đa d ng hoá s n
ph m B o hi m, đáp ng đ
n u c n c vào đ i t

 

c nhu c u da d ng và phong phú c a con ng

ng b o hi m phi nhân th đ
5

c chia làm 3 lo i:

i. Hi n nay


- B o hi m tài s n
- B o hi m trách nhi m dân s
- B o hi m con ng

i phi nhân th .

2.1.4. Vaiătròăc aăb oăhi mă
2.1.4.1. Vai trò kinh t c a b o hi m
- Góp ph n n đ nh tài chính c a các t ch c, cá nhân tham gia b o hi m

- óng vai trị trung gian tài chính – huy đ ng v n và đáp ng nhu c u v n cho
n n kinh t
- H tr đ u t n

c ngoài vào Vi t Nam, thúc đ y h i nh p kinh t qu c t

- Góp ph n n đ nh Ngân sách nhà n

c.

2.1.4.2. Vai trò xã h i c a b o hi m
- Phòng tránh r i ro, h n ch t n th t, đ m b o an toàn cho n n kinh t - xã h i
- T o thêm vi c làm cho ng

i lao đ ng

- T o nên n p s ng ti t ki m và mang đ n tr ng thái an toàn v tinh th n cho xã
h i.
2.2. C ăs ălỦăthuy tăv ăn ngăl căc nhătranhă
2.2.1. Kháiăni măc nhătranhă
Thu t ng "C nh tranh" đ
nh kinh t , th

c s d ng r t ph bi n hi n nay trong nhi u l nh v c

ng m i, lu t, chính tr , quân s , sinh thái, th thao... C nh tranh trong

kinh t nói riêng là m t khái ni m có nhi u cách hi u khác nhau. Khái ni m này đ

c

s d ng cho c ph m vi doanh nghi p, ph m vi ngành, ph m vi qu c gia ho c ph m vi
khu v c liên qu c gia.
Theo K. Marx: "C nh tranh là s ganh đua, đ u tranh gay g t gi a các nhà t b n
nh m giành gi t nh ng đi u ki n thu n l i trong s n xu t và tiêu dùng hàng hóa đ thu
đ

c l i nhu n siêu ng ch".
Theo nhà kinh t h c Michael Porter c a M thì: C nh tranh (kinh t ) là giành l y

th ph n. B n ch t c a c nh tranh là tìm ki m l i nhu n, là kho n l i nhu n cao h n
m c l i nhu n trung bình mà doanh nghi p đang có. K t qu q trình c nh tranh là s
bình qn hóa l i nhu n trong ngành theo chi u h
c có th gi m đi.

 

6

ng c i thi n sâu d n đ n h qu giá


góc đ th

ng m i, c nh tranh là m t tr n chi n gi a các doanh nghi p và các

ngành kinh doanh nh m chi m đ

c s ch p nh n và lòng trung thành c a khách hàng.

H th ng doanh nghi p t do đ m b o cho các ngành có th t mình đ a ra các quy t
đ nh v m t hàng c n s n xu t, ph

ng th c s n xu t, và t đ nh giá cho s n ph m hay

d ch v .
T nh ng đ nh ngh a trên ta có th hi u c nh tranh là s ganh đua gi a các ch
th kinh t (nhà s n xu t, ng

i tiêu dùng) nh m giành l y nh ng v th l i h n trong

s n xu t, tiêu th hay tiêu dùng hàng hóa đ thu đ

c nhi u l i ích nh t cho mình.

C nh tranh có th x y ra gi a nh ng nhà s n xu t v i nhau ho c gi a ng
xu t v i ng

i tiêu dùng khi ng

dùng l i mu n mua đ
ng
l

i tiêu dùng. Ng

i s n xu t mu n bán hàng hóa v i giá cao, ng

is n
i tiêu

c v i giá th p. C nh tranh mang l i nhi u l i ích, đ c bi t cho
i s n xu t ph i tìm m i cách đ làm ra s n ph m đ p h n, ch t

ng h n nh ng đ ng th i chi phí s n xu t ph i th p h n đ đáp ng nhu c u, th hi u

c a khách hàng.
2.2.2. Kháiăni măn ngăl căc nhătranhă
N ng l c c nh tranh là kh n ng dành chi n th ng trong s ganh đua gi a các ch
th trong cùng m t môi tr

ng và khi cùng quan tâm t i m t đ i t

kinh t , n ng l c c nh tranh đ

c xem xét

ng. Trong l nh v c

các góc đ khác nhau nh n ng l c c nh

tranh qu c gia, n ng l c c nh tranh doanh nghi p, n ng l c c nh tranh c a s n ph m.
Theo quan đi m t ng h p c a Van Duren, Martin và Wesrtgren thì n ng l c c nh
tranh là kh n ng t o ra và duy trì m t cách t t nh t m c l i nhu n cao và th ph n l n
trong các th tr
l c c nh tranh đ

ng trong và ngoài n

c. Hi u qu c a các bi n pháp nâng cao n ng

c đánh giá d a trên m c chi phí th p. Chi phí s n xu t th p là đi u

ki n c b n c a l i th c nh tranh.
Michael Porter cho r ng n ng l c c nh tranh là kh n ng sáng t o ra nh ng s n
ph m có quy trình cơng ngh đ c đáo đ t o ra giá tr gia t ng cao, phù h p v i nhu c u
khách hàng, có chi phí th p, n ng su t cao nh m t ng l i nhu n.
N ng l c c nh tranh c a doanh nghi p ph i đ

c t o ra t th c l c c a doanh

nghi p. ây là y u t n i hàm c a doanh nghi p và chúng đ
khác trên cùng m t s n ph m, l nh v c và th tr
đ nh n ra đ

 

c so sánh v i các đ i th

ng. Vi c phân tích n i l c c a cơng ty

c nh ng đi m m nh và y u c a doanh nghi p t đó đánh giá đ
7

c thông


qua vi c so sánh v i các đ i th c nh tranh. Vi c đánh giá này là c s đ giúp cho
doanh nghi p c i thi n nh ng l i th c a mình và nh nh ng l i th này đ có th m
r ng th ph n, đáp ng t t nh t s th a mãn c a khách hàng và thu hút đ

c khách

hàng m i t đ i th c nh tranh.
N ng l c c nh tranh c a s n ph m đ

c đo b ng th ph n c a s n ph m đó. N ng

l c c nh tranh c a s n ph m ph thu c vào ch t l
đi kèm, uy tín c a ng

i bán, th

ng, giá c , t c đ cung c p, d ch v

ng hi u, qu ng cáo, đi u ki n mua bán, v.v.....

Ngoài ra vi c khai thác các y u t tác đ ng bên ngoài đ t n d ng các c h i c ng
nh h n ch đ

c các nguy c c ng giúp nâng cao đ

c n ng l c c nh tranh c a doanh

nghi p.
Tóm l i theo nh ng khái ni m và nh n đ nh trên thì n ng l c c nh tranh c a
doanh nghi p là kh n ng t n d ng nh ng n i l c bên trong c ng nh khai thác nh ng
thu n l i c a mơi tr

ng bên ngồi c a doanh nghi p đ t o ra l i th c nh tranh giúp

doanh nghi p t n t i và phát tri n trên th tr

ng trong và ngoài n

c.

2.2.3. L iăth ăc nhătranhă
L i th c nh tranh là giá tr mà doanh nghi p mang đ n cho khách hàng, giá tr đó
v

t q chi phí dùng đ t o ra nó. Giá tr mà khách hàng s n sàng đ tr , và ng n tr

vi c đ ngh nh ng m c giá th p h n c a đ i th cho nh ng l i ích t

ng đ

ng hay

cung c p nh ng l i ích đ c nh t h n là phát sinh m t giá cao h n. (Michael Porter,
1985).
Ngoài ra còn xu t hi n thu t ng l i th c nh tranh b n v ng có ngh a là doanh
nghi p ph i liên t c cung c p cho th tr
c nh tranh nào có th cung c p đ

ng m t giá tr đ c bi t mà khơng có đ i th

c.

Theo Micheal Porter, các doanh nghi p có th th c hi n nh ng hành đ ng sau đây

đ t o nên l i th c nh tranh b n v ng, đó là: Nâng cao hi u qu các ho t đ ng, nâng
cao ch t l

ng s n ph m, đ i m i và nâng cao s th a mãn khách hàng.

- Nâng cao hi u qu các ho t đ ng là t o ra hi u su t l n h n v i chi phí th p h n
d a vào hi u su t lao đ ng và v n.
- Nâng cao ch t l

ng là t o ra nh ng s n ph m hay d ch v tin c y, an toàn và

khác bi t nh m đem l i nh ng giá tr cao h n trong nh n th c c a khách hàng.

 

8


-

i m i là khám phá nh ng ph

trong ngành và thâm nh p vào th tr

ng th c m i và t t h n đ c nh tranh

ng.

- Nâng cao s th a mãn c a khách hàng là làm t t h n đ i th trong vi c nh n
bi t và đáp ng các nhu c u c a khách hàng.

duy trì l i th c nh tranh, theo Micheal Porter, ph i đáp ng đ

c ba đi u ki n

nh sau:
Th
ch

nh t, h

c), nh ng l i th c p th p h n nh chi phí lao đ ng th p thì r t d dàng b các đ i

th b t ch
th

th ng c p b c c a ngu n g c (tính b n v ng và tính b t

c trong khi nh ng l i th cao h n nh đ c quy n v công ngh , danh ti ng

ng hi u, hay đ u t tích l y và duy trì các m i quan h v i khách hàng thì các đ i

th khó có th b t ch
Th hai, s l
khó b t ch

cđ

c.

ng c a nh ng ngu n g c khác bi t, càng nhi u thì các đ i th càng

c.

Th ba, không ng ng c i ti n và nâng c p, luôn t o ra nh ng l i th c nh tranh
m i ít nh t là nhanh h n đ i th đ thay th nh ng cái c .
2.2.4. T măquanătr ngăc aăvi cănơngăcaoăn ngăl căc nhătranhă
N ng l c c nh tranh c a doanh nghi p đ
phí, duy trì l i nhu n và đ
tr

c th hi n b ng kh n ng bù đ p chi

c đo b ng s n ph m và d ch v c a doanh nghi p trên th

ng. Các doanh nghi p ph i n l c t ng c

ng n ng l c c nh tranh c a chính mình

b ng vi c thúc đ y cơng tác nghiên c u và tri n khai công ngh , nâng cao trình đ
ngu n nhân l c, t ng hi u qu ho t đ ng tài chính, đa d ng hoá và nâng cao ch t l

ng

s n ph m… t o đi u ki n h giá thành và giá bán ra c a s n ph m hàng hoá.
Vi c nâng cao n ng l c c nh tranh s giúp doanh nghi p t n t i và phát tri n
trong môi tr

ng c nh tranh ngày càng gay g t và quy t li t. Các doanh nghi p c n

ph i có các chi n l

c và gi i pháp đ nâng cao n ng l c c nh tranh nh m v

t tr i so

v i các đ i th . i u này s giúp quy t đ nh s s ng cịn c a doanh nghi p.
2.3. ăCácătiêuăchíăđánhăgiáăn ngăl căc nhătranhă
Xét v khía c nh l i th so sánh trong c nh tranh thì có nhi u tiêu chí có th đo
l

ng. Theo quan đi m truy n th ng thì các tiêu chí này thu c v marketing ho c tài

chính nh :

 

9


- T c đ t ng tr

ng (doanh s ) cao h n so v i đ i th c nh tranh và m t b ng

chung c a ngành.
- L i nhu n thu n cao h n so v i trung bình ngành hay các doanh nghi p khác
trong cùng ngành.
- T l hoàn v n (ROI) cao h n so v i các đ i th c nh tranh.
- Th ph n cao (hay d n đ u) – đ
d n đ u th

ng hi u – đ

c đo l

ng b ng đ nh n bi t c ng nh đ trung

ng hi u.

- Xây d ng đ
đ

ng. Các cơng ty

ng có m c doanh thu và th ph n cao.

- S c m nh th
thành th

c tính b ng giá tr hay s l

c l i đi m bán hàng đ c nh t (USP) – giúp khách hàng c m nh n

c s khác bi t c a s n ph m d ch v c a doanh nghi p so v i đ i th c nh tranh.
- S h u ho c ki m soát đ

c kênh phân ph i.

Trên đây là các tiêu chí đo l
đo l

ng v m c đ c nh tranh c a doanh nghi p. Vi c

ng r t d dàng th c hi n khi các s li u v th ph n, doanh s l i nhu n đ u có

trong các b ng nghiên c u th tr

ng hay các báo cáo tài chính c a doanh nghi p.

Ch ng h n, khi m t doanh nghi p hay th
l i nhu n cao h n các công ty hay th

ng hi u đang gia t ng th ph n hay có t l
ng hi u khác trong ngành thì đi u này c ng

đ ng ngh a v i vi c n ng l c c nh tranh s cao h n. Ng

c l i, khi th ph n gi m sút

hay l i nhu n suy gi m thì s gi m n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p đó.
Ngồi các tiêu chí đo l

ng theo cách truy n th ng trên thì doanh nghi p nên

quan tâm đ n m t s tiêu chí khác nhau tùy theo l nh v c kinh doanh c a mình. ơi khi
các tiêu chí này r t khó đo l

ng nh ng l i có m t ý ngh a quan tr ng trong vi c đánh

giá doanh nghi p.
Ch ng h n, cơng ty có n ng l c c nh tranh cao thì có th có các u th sau so v i

công ty cùng ngành khác nh :
- Ch t l

ng s n ph m t t h n – đáng tin c y, tính n ng s n ph m v

t tr i, v n

hành t t h n…
- D ch v khách hàng t t h n – d ch v h tr bán hàng, cách x lý s c hay than
phi n t khách hàng…
- T l khách hàng trung thành cao h n – khách hàng trung thành th
mang l i nhi u l i nhu n nh t cho doanh nghi p.

 

10

ng là ng

i


- Ti n trình ra các quy t đ nh kinh doanh nhanh chóng và hi u qu h n – giúp
doanh nghi p có th ph n ng t t tr

c s thay đ i c a th tr

ng.

- Nhân viên nhi t huy t và trung thành – đi u này s d n đ n vi c n ng su t lao

đ ng cao, ch t l

ng s n ph m hay d ch v s t t h n.

2.4. ăNh ngăy uăt ătácăđ ngăđ năn ngăl căc nhătranhă
2.4.1. Cácăy uăt ă nhăh
2.4.1.1.

nh h

ngăt ăbênăngoƠiădoanhănghi pă

ng t mơi tr

Vi c phân tích mơi tr

ng v mơ

ng v mô giúp doanh nghi p bi t đ

c hi n t i doanh

nghi p đang tr c di n v i nh ng v n đ gì, nh ng thay đ i và xu h
tr

ng c a môi

ng, nh ng kh n ng có th x y ra đ i v i doanh nghi p. T đó doanh nghi p có

nh ng chi n l

đ ng c a mơi tr

c c th đ t n d ng c h i c ng nh h n ch nh ng r i ro do s tác
ng bên ngoài.

Tác đ ng c a các y u t môi tr

ng v mô đ n doanh nghi p bao g m nh ng y u

t sau:
 Y u t kinh t
Bao g m các y u t nh t c đ t ng tr
mua, s
nh h

ng và s

n đ nh c a n n kinh t , s c

n đ nh c a giá c , ti n t , l m phát, t giá h i đoái...t t c các y u t này đ u
ng đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Nh ng bi n đ ng c a

các y u t kinh t có th t o ra c h i và c nh ng thách th c v i doanh nghi p.
đ m b o thành công c a ho t đ ng doanh nghi p tr

c bi n đ ng v kinh t , các doanh

nghi p ph i theo dõi, phân tích, d báo bi n đ ng c a t ng y u t đ đ a ra các gi i
pháp, các chính sách t

ng ng trong t ng th i đi m c th nh m t n d ng, khai thác

nh ng c h i, né tránh, gi m thi u nguy c và đe d a.
Khi xây d ng các chi n l

c kinh doanh hay xác đ nh m c tiêu kinh doanh c a

doanh nghi p, vi c phân tích và nghiên c u y u t kinh t là m t ph n quan tr ng giúp
cho doanh nghi p đ a ra nh ng quy t đ nh đúng.
 Y u t pháp lu t và chính tr
Chính tr và pháp lu t có tác d ng r t l n đ n s phát tri n c a b t c doanh
nghi p nào, nh t là đ i v i nh ng doanh nghi p kinh doanh qu c t . Chính tr và pháp
lu t là n n t ng cho s phát tri n kinh t c ng nh là c s pháp lý cho các doanh

 

11


nghi p ho t đ ng s n xu t kinh doanh
n

b t c th tr

ng nào dù là trong n

c hay

c ngồi.
Khơng có s

n đ nh v chính tr thì s khơng có m t n n kinh t

n đ nh, phát

tri n th c s lâu dài và lành m nh. Lu t pháp tác đ ng đi u ch nh tr c ti p đ n ho t
đ ng c a m i doanh nghi p trong n n kinh t . M i th tr

ng đ u có h th ng pháp lu t

riêng theo c ngh a đen l n ngh a bóng. Lu t pháp rõ ràng, chính tr

n đ nh là mơi

tr

c bi t đ i v i

ng thu n l i cho ho t đ ng kinh doanh c a t ng doanh nghi p.

t ng doanh nghi p tham gia vào ho t đ ng xu t kh u ch u nh h

ng c a quan h gi a

các chính ph , các hi p đ nh kinh t qu c t ... Các doanh nghi p này c ng đ c bi t
quan tâm t i s khác bi t v pháp lu t gi a các qu c gia. S khác bi t này có th s làm
t ng ho c gi m kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p, s
ho t đ ng, chi n l
tr

nh h

ng r t l n đ n các

c phát tri n, lo i s n ph m mà doanh nghi p s cung c p cho th

ng.
Vì v y, các doanh nghi p luôn luôn c n m t n n kinh t

n đ nh, m t môi tr

ng

pháp lu t ch t ch , rõ ràng, b o v l i ích cho các doanh nghi p, cá nhân, t ch c...
trong n n kinh t .
 Y u t xã h i
Y u t xã h i bao g m: Dân s , c c u dân c , tôn giáo, phong t c t p quán,
chu n m c đ o đ c và giá tr v n hóa. Nh ng y u t này nh h
phát tri n c a cơng ty, do đó khi xây d ng chi n l

ng đ n chi n l

c

c kinh doanh các doanh nghi p c n

ph i tìm hi u và nghiên c u y u t xã h i đ gi m các nguy c và t n d ng các c h i.
 Y u t t nhiên
Là nh ng y u t liên quan đ n v trí đ a lý, khí h u môi tr

ng sinh thái, đ t đai,

sông bi n và tài nguyên khoáng s n..
Nh ng y u t này tác đ ng r t l n đ n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
V c b n th

ng tác đ ng b t l i đ i v i các ho t đ ng c a doanh nghi p, đ c bi t là

nh ng doanh nghi p s n xu t kinh doanh có liên quan đ n t nhiên nh : s n xu t nông
ph m, th c ph m theo mùa, kinh doanh khách s n, du l ch...

ch đ ng đ i phó v i

các tác đ ng c a y u t t nhiên,các doanh nghi p ph i tính đ n các y u t t nhiên có
liên quan thơng qua các ho t đ ng phân tích, d báo c a b n thân doanh nghi p và
đánh giá c a các c quan chuyên môn.

 

12


 Y u t công ngh
Công ngh th c ch t là quá trình bi n đ i nguyên li u t nhiên đ gi i quy t và
đáp ng nhu c u c a th tr

ng, th tr

Nh ng công ngh nào đáp ng đ

ng là n i yêu c u và l a ch n công nghi p.

c nhu c u c a th tr

ng thì t ng tr

ng và ng

c

l i thì b di t vong. V y th c ch t th tr

ng là n i l a ch n công ngh , nh ng công

ngh nào đáp ng đ

ng thì ln g n ch t v i th tr

c nhu c u c a th tr

ng.

Trong th c t nh ng công ngh m i có th làm cho s n ph m c a doanh nghi p b
l c h u m t cánh tr c ti p hay gián ti p khi khoa h c công ngh phát tri n làm nh
h

ng đ n b n ch t c a c nh tranh, chuy n t c nh tranh giá bán sang ch t l

ng, c nh

tranh ph n giá tr gia t ng c a s n ph m. đây là m t v n đ quan tr ng mà các doanh
nghi p c n quan tâm đ

n đ nh và nâng cao s c c nh tranh c a mình.

2.4.1.2.

nh h

ng t môi tr

ng vi mô

Môi tr

ng vi mô bao g m các y u t

bên ngoài tác đ ng tr c di n đ n

doanh nghi p, quy t đ nh tính ch t và m c đ c nh tranh trong ngành s n xu t kinh
doanh đó.


i th c nh tranh

Các doanh nghi p đang kinh doanh trong ngành s c nh tranh tr c ti p v i nhau
t o ra s c ép c nh tranh trong ngành.
M c đ c nh tranh trên th tr
đ ng trong ngành, t c đ t ng tr
d ng hóa s n ph m.

ng các doanh nghi p ho t

ng c a ngành, c c u chi phí c đ nh và m c đ đa

đ ra chi n l

t ng đ i th c nh tranh đ hi u đ
chi n l

ng ph thu c vào s l

c c nh tranh h p lý, doanh nghi p c n phân tích

c th c l c, kh n ng ph n kháng, c ng nh d đoán

c kinh doanh c a các đ i th .
 Khách hàng

S t n t i và phát tri n c a doanh nghi p ph thu c vào khách hàng, do đó doanh
nghi p c n ph i đáp ng ngày m t t t h n nhu c u c a khách hàng, đáp ng chu i giá
tr giành cho khách hàng. Tuy nhiên khách hàng có th t o áp l c lên doanh nghi p
b ng cách ép giá ho c địi h i ch t l
khơng đáp ng đ
th

 

ng l

ng ph c v cao h n. N u doanh nghi p nào

c các đòi h i quá cao c a khách hàng thì doanh nghi p đó c n ph i

ng v i khách hàng ho c tìm nh ng khách hàng m i có ít u th h n.

13




i th ti m n

Trong l nh v c kinh doanh, đ i th ti m n đ

c hi u là nh ng đ i th chu n b

tham gia vào ngành ho c ai đó mua l i m t công ty ho t đ ng không hi u qu trong
ngành đ thâm nh p vào môi tr

ng kinh doanh ngành. M i đe d a xâm nh p s th p

n u rào c n xâm nh p cao và các đ i th ti m n này g p ph i s tr đ a quy t li t c a
các doanh nghi p đang ho t đ ng trong ngành.
Có sáu rào c n chính y u đ i v i vi c xâm nh p m t ngành ngh :
- T ng hi u qu kinh t do qui mơ l n.
- Chi phí d bi t hóa s n ph m cao.
- Yêu c u l

ng v n l n.

- Phí t n chuy n đ i cao.
- Khó kh n trong vi c ti p c n các kênh phân ph i.
- Nh ng b t l i v giá c cho dù qui mô l n nh th nào.
 S n ph m thay th
S n ph m và d ch v thay th là nh ng s n ph m, d ch v có th th a mãn nhu
c ut

ng đ

ng v i các s n ph m d ch v trong ngành.

Ph n l n các s n ph m thay th là k t qu c a cu c bùng n công ngh . V c
b n s n ph m thay th th

ng có u th h n b i nh ng đ c tr ng riêng bi t. S xu t

hi n các s n ph m thay th r t đa d ng và ph c t p t o thành nguy c c nh tranh v giá
r t m nh đ i v i s n ph m hi n có c a doanh nghi p, làm gi m l i nhu n c a doanh
nghi p.
Trong m t ngành kinh doanh, các doanh nghi p ho t đ ng trong ngành đ u b áp
l c b i nh ng y u t c nh tranh nh trên, tuy nhiên có m t s công ty luôn đ t l i
nhu n cao h n so v i nh ng công ty khác, đi u này ch ng t các công ty đ t l i nhu n
cao có n ng l c c nh tranh cao h n các đ n v trong ngành khác.
2.4.2. Cácăy uăt ă nhăh
Môi tr

ngăt ăbênătrongădoanhănghi pă

ng bên trong c a doanh nghi p bao g m các ho t đ ng: qu n tr , tài

chính, k toán, s n xu t/ kinh doanh/ tác nghi p, nghiên c u và phát tri n, marketing,
h th ng thông tin doanh nghi p…
t n t i và phát tri n, các doanh nghi p c n ph i phân tích k l

ng mơi tr

ng

bên trong c a doanh nghi p nh m xác đ nh rõ nh ng đi m m nh, đi m y u c a doanh

 

14


nghi p mình, t

đó doanh nghi p c n có bi n pháp đ

c i t , thay đ i nh ng

y u t tác đ ng x u đ n doanh nghi p, phát huy nh ng đi m m nh đ đ t đ

c u th

c nh tranh t i đa.
Trong ho ch đ nh chi n l

c c a doanh nghi p, phân tích mơi tr

ng bên

trong r t quan tr ng đ nh n di n nh ng đi m m nh, đi m y u đ t đó thi t l p m t
chi n l

c hồn h o.

2.5. ăCácămơăhìnhăc nhătranhăv ăm tălỦălu nă
2.5.1. M tăs ămơăhìnhănghiênăc uătrênăth ăgi iă
2.5.1.1. Mơ hình Five Forces (hay là Mơ hình 5 áp l c c nh tranh) c a Michael
Porter
Michael Porter đ

c xem là cha đ c a l nh v c chi n l

là chuyên gia có nh h

c kinh doanh hi n đ i,

ng l n nh t th gi i trong l nh v c qu n lý, n ng l c c nh

tranh.
Mô hình Five Forces (hay là Mơ hình 5 áp l c c nh tranh) c a Michael Porter đ

c gi i

thi u l n đ u trên t p chí Harvard Business Review n m 1979 v i n i dung tìm hi u
y u t t o ra l i nhu n trong kinh doanh.
Mơ hình này đ

c xem là công c h u d ng và hi u qu đ tìm hi u ngu n g c

l i nhu n; và quan tr ng h n c , cung c p các chi n l

c c nh tranh đ doanh nghi p

duy trì hay t ng l i nhu n.
CÁCă
IăTH ă
TI MăN NGă
(Nguy c c a ng i
m i nh p cu c)

NHẨăCUNGă NGă
(Quy n th ng l ng
c a nhà cung ng)

CÁCă
IăTH ăC NHă
TRANHăTRONGăNGẨNHă
(C nh tranh gi a các đ i th
hi n t i)

S NăPH MăTHAYăTH ă
(Nguy c c a s n ph m và
d ch v thay th )
 

15

KHÁCHăHẨNGă
(Quy n th ng l ng
c a ng i mua)


Hìnhă2.1:ăMơăhìnhăn măl căc nhătranhăc aăMichaelăE.ăPorteră
(Ngu n: Michael Porter, “Competitive Strategy”, 1980)

Các thành ph n trong Mơ hình Five Forces c a Michael Porter:
a. M c đ c nh tranh (Rivalry among existing competitors), th hi n qua:
- Các rào c n n u mu n thoát ra kh i ngành,
- M c đ t p trung c a ngành,
- Chi phí c đ nh/giá tr gia t ng,
- T ng tr

ng c a ngành,

- Tình tr ng d th a công su t,
- Khác bi t gi a các s n ph m,
- Chi phí chuy n đ i,
- Nh n di n th

ng hi u s n ph m/d ch v ,

- Tính đa d ng c a các đ i th c nh tranh,
- L i ích c a doanh nghi p trong ngành.
b. Quy n l c c a nhà cung c p (Bargaining power of suppliers), th hi n qua:
- M c đ t p trung c a các nhà cung c p,
- T m quan tr ng c a s l

ng s n ph m đ i v i nhà cung c p,

- S khác bi t c a các nhà cung c p,
-

nh h

ng c a các y u t đ u vào đ i v i chi phí ho c s khác bi t hóa s n

ph m,
- Chi phí khi chuy n đ i nhà cung c p,
- S hi n di n c a nhà cung c p thay th ,
- Nguy c h p nh t nhà cung c p,
- Chi phí cung ng so v i t ng chi phí c a ngành.
c. Quy n l c c a khách hàng (Bargaining power of buyers), th hi n qua:
- V th m c c ,
-S l

ng mua,

- Thông tin mà ng

i mua có đ

c,

- Tính đ c tr ng c a nhãn hi u hàng hóa,
- Tính nh y c m đ i v i giá,
- Nguy c thâu tóm ng

 

c,
16