Phát triển du lịch tâm linh tại Đồ Sơn

MỤC LỤC

Lời mở đầu
Từ thế kỉ XIX, Đồ Sơn đã được người Pháp phát hiện và đưa vào khai thác du lịch. Trải
qua nhiều thời kì, Đồ Sơn là một quận mang thế mạnh về du lịch của thành phố Hải Phòng tuy
nhiên ngoài tiềm năng du lịch biển và các lễ hội lớn tại đây lại còn nhiều tiềm năng du lịch
chưa được đưa vào khai thác một cách đúng mức và hiệu quả. Vì vậy, bài viết này tập trung
nêu lên mục tiêu quy hoạch phát triển du lịch của quận Đồ Sơn tầm nhìn đến năm 2030 nhằm
phát triển du lịch tại đây xứng đáng với tiềm năng mà nó.

1


I.

Sự cần thiết
Đồ Sơn, Hải Phòng là một khu du lịch đã sớm được đưa vào khai thác từ lâu đời. Người

Pháp đã tiến hành nghiên cứu khảo sát các tài nguyên du lịch để phục vụ cho nghỉ dưỡng.
Bãi biển Đồ Sơn là một trong những bãi biển nổi tiếng tại khu vực miền Bắc. Tuy nhiên,
trong nhiều năm trở lại đây, Đồ Sơn đã bị khai thác một cách không kiểm soát dẫn đến giá
trị tài nguyên bị cạn kiệt. Sự phát triển ồ ạt của các đơn vị phục vụ du lịch cũng như lượng
rác thải từ du khách đã làm ô nhiễm tài nguyên một cách nghiêm trọng. Vì vậy, việc thiết
lập mục tiêu cho ngành du lịch Đồ Sơn trong thời gian sắp tới là rất cần thiết.
Với lý do như vậy, em đã chọn đề tài “Mục tiêu phát triển quy hoạch cho Đồ Sơn, Hải
Phòng tầm nhìn 2030”. Đồ Sơn đã được đưa vào nhiều đề tài nghiên cứu trước đó song em
hi vọng với đề tài của mình có thể góp phần thúc đẩy hoạt động du lịch của quận Đồ Sơn.
Bài tiểu luận “ Mục tiêu phát triển quy hoạch quận Đồ Sơn, Hải Phòng” được chia thành
bốn phần. Phần đầu tiên là sự cần thiết phải lập đề tài. Phần thứ hai là mục tiêu chung của
việc phát triển quy hoạch du lịch Đồ Sơn tầm nhìn đến năm 2030. Phần ba là đánh giá các
yếu tố nguồn lực cũng như hiện trạng phát triển du lịch của du lịch Đồ Sơn. Phần cuối cùng

là dự báo số lượng khách, doanh thu, nhu cầu buồng phòng và đề xuất phát triển du lịch Đồ
Sơn.

2


II.

Mục tiêu chung
Đến năm 2030, phát triển du lịch Đồ Sơn trở thành một trong những ngành kinh tế mũi

nhọn của thành phố, góp phần vào tăng trưởng kinh tế - xã hội và chuyển dịch cơ cấu kinh tế
theo hướng tăng dần tỷ trọng GDP du lịch, dịch vụ, tạo ra nhiều việc làm, tăng thu nhập cho
người lao động và cộng đồng dân cư, tăng nguồn thu ngân sách, hỗ trợ các ngành kinh tế khác
phát triển. Từng xây dựng bước đưa Đồ Sơn trở thành một trong những trung tâm du lịch văn
hóa lớn của vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng và của cả nước, tương xứng với tiềm năng và
lợi thế của thành phố.
III.

Đánh giá các yếu tố nguồn lực

3.1 Vị trí địa lý.

Đồ Sơn là một quận của thành phố Hải Phòng. Cách trung tâm thành phố 22km về phía
Đông Nam. Quận Đồ Sơn nằm giữa hai cửa sông Lạch Tray và Văn Úc, ở vào khoảng 20°42'

3


vĩ độ Bắc, 106°45' kinh độ Đông, với diện tích đất tự nhiên là 4237,29 ha. Đồ Sơn là một bán

đảo nhỏ do dãy núi Rồng vươn dài ra biển dài tới 5 km.
Phía Đông, phía Nam Đồ Sơn giáp với biển Đông. Phía Tây giáp với huyện Kiến Thụy.
Phía Bắc giáp với quận Dương Kinh.
Quận Đồ Sơn có vị trí an ninh, quốc phòng quan trọng. Với hai mặt giáp biển, Đồ Sơn
có lợi thế trong việc phát triển du lịch biển. Hơn thế nữa, Quận Đồ Sơn nằm gần đảo Cát
Bà, Hải Phòng và vịnh Hạ Long, Quảng Ninh. Do vậy, Đồ Sơn cùng với Cát Bà, Vịnh Hạ
Long hình thành một tuyến du lịch thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế.
3.2. Tài nguyên du lịch
3.2.1 Di sản tự nhiên
3.2.1.1 Địa hình
Bờ biển thị xã Đồ Sơn có bán đảo Đồ Sơn kéo dài ra biển 7 km. Đồ Sơn được ví như
chín con rồng cùng quay mặt về phía hòn ngọc, gọi là “Cửu long trầu ngọc”
Địa hình Đồ Sơn được chia làm 3 địa hình chính như sau:
Địa hình Sơn có dãy núi chín ngọn Cửu Long Sơn. Bắt đầu là Long Sơn, Đồn Cao,
đồi núi
Mẫu Sơn. Từ Mẫu Sơn núi chẽ thành hai nhánh, phía Tây là Linh Sơn phía
Đông là Tiên Sơn. Tiếp theo là phía Tây là các đỉnh Ba Dì (Vạn Ngang),
Ông Rao, Nò Hàu, Vạn Hoa.
Ngoài chín ngọn trong dãy núi Rồng, còn có một ngọn núi cách biệt ở phía
Đông, gọi là núi Độc và một núi đảo là Hòn Dáu, được ví như viên ngọc
trước miệng Rồng.
Độ cao: Trung bình không quá 130m
Độ dốc: 15-20
Gía trị: Các đỉnh núi tuy không cao nhưng nhiều đỉnh núi có những di tích
văn hóa lịch sử thu hút khách du lịch.
Các núi có giá trị du lịch: Mẫu Sơn, Ba Dì, Hòn Dáu, Vạn Hoa
Địa hình Độ cao: Trung bình 6-7m
đồng
Các khu có giá trị du lịch: Khu bãi 2, khu bến Thốc (thích hợp xây dựng
bằng

nhà nghỉ, khách sạn)

4


Bờ biển

Chiều dài ờ biển: 22,5km. Chia làm ba khu:
-Khu 1: bãi biển dài, rộng nhất kéo dài từ đồi Độc đến đồi 66 (Na Hầu)
gồm 3 bãi tắm. Bãi biển tại đây khó tắm được do sóng lớn và địa hình có
nhiều bãi đá, hàu sắc nhọn. Bù lại, có bờ kè chạy dọc hành lang biển, là
nơi thích hợp để ngắm ánh bình minh hoặc hoàng hôn dần buông trên biển.
-Khu 2: thuộc địa giới của phường Vạn Hương, bãi tắm tuy hẹp hơn nhưng
mịn màng hơn, rất thích hợp với tắm biển
-Khu 3: Yên tĩnh
Độ sâu:15-20
Độ trong: Không cao, không quá 0,3m
Các đảo: Hòn Dáu
Bãi biển, đảo có giá trị khai thác du lịch: Bãi biển khu 1,2,3 và đảo hòn
Dáu.

Về mặt địa hình, Đồ Sơn đã được tự nhiên ưu ban tặng cho cả đường bờ biển dài và
những dãy núi tạo thành hình ảnh “Cửu Long trầu ngọc” độc đáo để có thể phát triển du lịch.
Khu vực địa hình đồng bằng có thể dễ dàng xây dựng các khu nhà nghỉ, khách sạn, casino.
Chính vì lý do này mà Đồ Sơn đã sớm được đưa vào khai thác du lịch từ rất sớm và đang tiếp
tục phát triển trong suốt những năm vừa qua.
3.2.1.2 Khí hậu
Khí hậu nằm trong vùng vành đai nhiệt đới gió mùa châu Á, sát biển Đông:
Nhiệt độ cao nhất: 37°C (Tháng 7)
Nhiệt độ thấp nhất: 8°C (Tháng 2)

Độ ẩm trung bình năm: 82-85%
• Gió:
 Hướng gió:

Mùa hè: Chủ đạo là Đông Nam và Tây Nam (từ tháng 4 đến tháng 8)
Mùa đông: Chủ đạo Đông và Đông Bắc (từ tháng 9 đến tháng 4)
Vận tốc gió: Trung bình là 3,5 m/s
 Lượng mưa:
5


Trung bình mùa khô: 262,1 mm (từ tháng 11 đến tháng 4)
Trung bình mùa mưa: 1478,4 mm (từ tháng 5 đến tháng 10)
Thời tiết chia hai mùa rõ rệt: mùa đông và mùa hè rõ rệt. Mùa hè có nhiệt độ cao thu hút nhiều
khách du lịch đến với các bãi tắm tại Đồ Sơn (từ tháng 5 đến tháng 9). Chính vì thế, du lịch Đồ
Son mang tính thời vụ, khách du lịch chủ yếu đến tắm biển vào mùa hè.
3.2.1.3 Nước
Mực nước cao nhất: +4,44 m
Mực nước thấp nhất: +0,6 m
Thủy triều: theo chế độ nhật triều thuần nhất. Một tháng có hai kì nước lớn với độ cao từ 2 đến
4m trong vòng từ 11 đến 13 ngày. Mực triều trung bình là 1,86m
Thủy văn, hải văn: bị chia cắt thành hai phần khác nhau đó là đông bắc và tây bắc.
3.2.1.4 Sinh vật
Đồ Sơn có 17 cây thị cổ thụ vừa được Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam
(VACNE) công nhận là quần thể cây di sản Việt Nam thứ hai, sau quần thể cây đa búp đỏ tại
đảo Dấu được công nhận vào năm 2013.
Rừng ngập mặn là hệ sinh thái có năng suất sinh học cao. Theo chiều giảm của độ mặn,
có sự kế tiếp các cây ngập mặn như sau: sú, vẹt, đước, bần. Rừng ngập mặn cửa sông Bạch
Đằng có 26 loại thực vật, tầm vóc các cây không lớn, dưới 4 - 6m, trừ bần có thể cao 10m.
Rừng thông Đồ Sơn có 2 loài thực vật địa phương rất giá trị là cây lá men sứa dùng để muối

sứa và hoa trinh trắng, mọc ở núi Vạn Ngang (chỉ có 2 cánh màu trắng). Đồ Sơn có khu đô thị
du lịch sinh thái Đồ Sơn tại phường Ngọc Xuyên, khu sinh thái Pagodon. Khu du lịch Hòn Dáu
có khu rừng nguyên sinh với hàng nghìn cây đa, si và nhiều loại cổ thụ có cách đây hàng trăm
năm được bảo tồn nguyên vẹn. Sâu hơn là những thảm thực vật được coi như khu rừng nguyên
sinh.

6


Sinh vật khá đa dạng phong phú với nhiều cây cổ thụ lâu đời cũng như mang những loài
cây đặc trưng của Đồ Sơn như cây lá men sứa và cây trinh trắng. Tất cả đã tạo nên những nét
riêng biệt của vùng đất này, thu hút khách du lịch đến tham quan.
III.2

Di sản nhân văn

3.2.1. Di tích văn hóa lịch sử
•

Bến Ngiêng, bến tàu không số K15

Bến tàu không số K15 ở chân đồi Vạn Hoa cạnh thung lũng xanh, nay là khách sạn 100
phòng của công ty du lịch quốc tế Đồ Sơn. Dấu tích cầu cảng K15 nay còn lại là những cột bêtông. Cầu cảng này được xây dựng và bảo vệ tuyệt đối bí mật, là nơi đỗ của những chiếc tàu
không số, chở vũ khí chi viện cho miền Nam thời xưa.
Ngày nay những ai có dịp đến Đồ Sơn, khi đến thung lũng Xanh dưới chân đồi Nghinh
Phong đều thấy tượng đài kỷ niệm di tích lịch sử đường Hồ Chí Minh trên biển lồng lộng và
trang trọng giữa mây trời. Đây là công trình được xây dựng và hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 50
năm giải phóng Hải Phòng. Giữa màu xanh của núi đồi Đồ Sơn trong tiếng rì rào của sóng
biển, di tích K15 là biểu tượng anh hùng ca ngợi lòng quả cảm, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì
Tổ quốc của cán bộ chiến sỹ trên những con tàu không số năm xưa.

“Bến tàu không số” này chính là điểm khởi đầu của con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên
biển, tại Đồ Sơn, Hải Phòng, đã được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia năm 2008.
•

Di tích móng tháp Tường Long

Tháp Tường Long được xây dựng trên đỉnh Ngọc Sơn, tháp Tường Long trông như cây
bút đang vẽ lên nền trời xanh và biển rộng là đài nghiên thiên nhiên vô tận. Qua thư tịch cổ và
những vết tích còn lại, tháp Tường Long gần như là khu tượng đài hoành tráng kỉ niệm nhà
Phật, một trạm quan sát tiền tiêu và là hành cung của nhà vua ở miền biển đông bắc của quốc
gia Đại Việt. Đứng tại vị trí tháp Tử Long, bạn sẽ chiêm ngưỡng được toàn bộ vùng biển Đồ
Sơn, cũng như làng mạc với cuộc sống bình dị của người dân nơi đây. Bạn sẽ có một cảm giác
thanh bình đến lạ thường.

7


Những người theo Claude Madroll (Le Tonkin ancien BEFEO, XXXVII, 1937, 262332), căn cứ theo tên thành Nê Lê, giải thích Nê Lê là bùn đen. Từ đó cho rằng Nê Lê ở vùng
Đồ Sơn - Hải Phòng, bởi vùng này có nhiều bùn đen. Thời gian vừa qua, thành “NêLê” và tháp
ASoka cổ ở Đồ Sơn đã làm cho những người nghiên cứu sử học trong nước và quốc tế chú ý
tìm hiểu - đặc biệt là những người nghiên cứu sử học Phật giáo Việt Nam.
Ngọn tháp này đã từng được liệt vào hạng đại danh lam cùng với chùa Long Đọi (Duy
Tiên – Nam Hà), chùa Một Cột, tháp Báo Thiên, chùa Thắng Nghiêm, Chân Giáo… (Hà Nội),
tháp Chương Sơn (ý Yên – Nam Hà)… dưới triều nhà Lý (1010 – 1225). Từ tháp Tường Long
đến chùa Vân Bản là bước tiến dài của nghệ thuật kiến trúc và tạo hình Phật giáo ở Đồ Sơn.
•

Đình Ngọc Xuyên

Đình Ngọc Xuyên được xây dựng tại phường Ngọc Xuyên, từ thế kỷ 19 tại chân núi

Rồng. Đến đầu thế kỷ 20 đình bị xuống cấp và gặp hoả hoạn nên được di chuyển đến vị trí hiện
nay. Qua thời gian, đình Ngọc Xuyên vẫn giữ gìn được khá nguyên vẹn.
Đình có quy mô kiến trúc vừa phải với hình tượng nghệ thuật chủ yếu là rồng, Ngoài
giá trị tiêu biểu cho kiến trúc thời Nguyễn cuối thế kỷ 19, ngôi đình còn chứa đựng những quan
niệm trong dân gian về vũ trụ.
Sáng ngày 15/12/2007, Đồ Sơn tổ chức lễ đón nhận Bằng công nhận di tích lịch sử - văn
hóa quốc gia đình Ngọc Xuyên do Bộ Văn hoá Thông tin (nay là Bộ Văn hoá-Thể thao -Du
lịch) công nhận.
•

Đảo Dáu

Hòn đảo được lan truyền từ truyền thống tín ngưỡng của ngư dân với những tục lệ bảo
tồn qua ngôi đền thờ Nam Hải thần vương. Đảo Dấu còn ghi lại truyền thống thời chống Mỹ
qua ngọn hải đăng Hòn Dấu được xây dựng từ năm 1884, là một trong những ngọn đèn có lịch
sử xây dựng lâu đời nhất. Người Đồ Sơn coi đảo Dấu là hòn đảo thiêng nên không ai nghĩ đến
chuyện ra đảo khai thác, vụ lợi. Không một nhà dân sống trên hòn đảo rộng gần 14 ha này,
ngoài ngọn hải đăng, Trạm Biên phòng và Trạm Khí tượng thuỷ văn.
8


Ngọn hải đăng Hòn Dấu được xây dựng từ năm 1884, đến năm 1896 thì hoàn thành là
một trong những ngọn đèn có lịch sử xây dựng lâu đời nhất. Trong kháng chiến chống Mỹ, hải
đăng Hòn Dấu trở thành mục tiêu đánh phá của đế quốc Mỹ với 116 trận oanh kích. Năm 1967,
ta xây dựng lại ngọn hải đăng sau khi cây đèn cao 65,8m bị bom Mỹ đánh đổ. Năm 1985, 1986
ta cho xây dựng đèn trên đảo Hòn Dáu và năm 1995 cho xây mới lại hòn toàn. Cây đèn mới
xây có chiều cao hiện nay là 67m so với mực nước biển, có tầm chiếu sáng khoảng 24 hải lý.
Ngọn đèn không ngừng sáng trong đêm, với khẩu hiệu một thời oanh liệt: “Còn đảo, còn người,
hải đăng còn nháy sáng”. Cây đèn giờ đã trở thành điểm hấp dẫn du khách khi đặt chân tới đây.
•

Đền Bà Đế

Đền Bà Đế được xây dựng năm 1763, theo nhiều người cao tuổi ở Đồ Sơn thì trước đây
đền Bà Đế trông như một ngôi miếu nhỏ, ngư dân quanhvùng mỗi lần đi đánh cá qua đây
thường ghé vào thắp hương cầu nguyện chomưa thuận gió hòa, người đi biển gặp nhiều may
mắn. Ngày nay, ngôi đền được trùng tu, mở rộng dần ra phía biển, từ biển nhìn vào ngôi đền ẩn
mình vào vách núi, ngay phía mặt biển là hình ảnh một con thuyền trên đó có tượng Bồ Tát.
Chung quanh hình tượng rồng phượng uốn quanh như tô thêm vẻ linh thiêng chốn này.
Không ồn ào và tránh xa cuộc sống thường nhật, đến đền Bà Đế du khách được sống trong
không khí tĩnh mịch với tiếng sóng vỗ vào bờ đá rì rầm như kể về nỗi oan khuất của một người
con gái vùng đất Đồ Sơn tài sắc nhưng bạc mệnh.
•

Đền Nghè

Đây là ngôi đền mang ý nghĩa lịch sử và tâm linh của người dân Đồ Sơn.Từ ngã ba
đường Lý Thánh Tông theo đường Suối Rồng vòng về phía Vạn Hương, ngay cạnh UBND
phường, mọi người có thể dễ dàng nhận ra đền Nghè. Đền được xây dựng ở lưng chừng núi,
nơi đất - biển - trời giao hoà. Đền Nghè là nơi được người dân Đồ Sơn coi trọng vì nơi đây thờ
“ lục vị tiên công” – 6 dòng họ đầu tiên đã đến đây lập nên đất Đồ Sơn.
Đây cũng là nơi thờ cúng các vị thần hoàng của Đồ Sơn, trước và sau lễ hội chọi trâu,
đền là nơi nhân dân và các giáp, các phường tập trung về để tế lễ. Ngược theo dòng lịch sử mới
thấy được hết sự độc đáo và tâm linh của ngôi đền này, trước năm 1945 tổng Đồ Sơn có 2 xã, 5
9


làng, làng nào cũng có đình, đền riêng song hầu như tất cả chỉ có duy nhất một vị thành hoàng.
Vị thành hoàng chung của người dân Đồ Sơn xưa được cả làng, xã xây dựng lên để thờ là thần
Điểm Tước.

•

Biệt thự Bảo Đại

Biệt thự nằm trên đỉnh đồi Vung cao 36m so với mặt nước biển, thuộc khu II Đồ Sơn.
Biệt thự được xây từ năm 1928 của Toàn quyền Đông Dương. Ngày 16/ 6 /1949, Toàn quyền
Đông Dương tặng cho vua Bảo Đại.
Tháng 5/1955, miền Bắc được giải phóng, ngôi nhà được giao cho Bộ Quốc phòng quản
lý. Thời gian trôi đi, chiến tranh tàn phá, ngôi biệt thự xuống cấp. Ngày 28/ 3/1984, Bộ Quốc
phòng bàn giao cho Công ty Du lịch Hải Phòng, nay là Công ty Cổ phần Khách sạn Du lịch Đồ
Sơn quản lý. Được phép của Nhà nước, Công ty đã phục chế lại và sau hai năm, ngày 26 /7 /
1999, biệt thự mở cửa đón khách tham quan và nghỉ qua đêm.
Diện tích toàn khu vực là 900m2 . Biệt thự có phòng tiếp khách, phòng họp, phòng ngủ
của Vua, Hoàng hậu, các Hoàng tử và Công chúa. Các tư liệu và ảnh của Bảo Đại cùng gia
đình do nhà Huế học Nguyễn Đắc Xuân và bà con Việt kiều ở Pháp cung cấp.
Đánh giá: Đồ Sơn có nhiều di tích văn hóa lịch sử có giá trị tuy nhiên chưa được đưa
vào khai thác có hiệu quả. Khách du lịch đến Đồ Sơn chủ yếu với mục đích tắm biển là chính.
Những di tích văn hóa lịch sử chưa được quảng bá và giới thiệu đúng mức so với tiềm năng du
lịch của nó. Ngoài những di tích mang ý nghĩa địa phương Đồ Sơn còn còn có các di tích mang
ý nghĩa quốc gia. Di tích tháp tường Long được cho là địa danh đầu tiên Phật giáo du nhập vào
Việt Nam.
3.2.2. Lễ hội
•

Lễ hội chọi trâu Hải Phòng
“Dù ai buôn đâu bán đâu
Mùng chín tháng tám chọi trâu thì về
Dù ai buôn bán trăm nghề
Mùng chín tháng tám thì về chọi trâu”

10


Lễ hội Chọi trâu Đồ Sơn là lễ hội truyền thống của người dân quận Đồ Sơn – TP Hải
Phòng, được tổ chức chính thức vào 9/8 âm lịch hàng năm, trước đó còn có hai cuộc đấu loại
vào trung tuần tháng 5 và 8/6 âm lịch. Đây không chỉ là một ngày hội gắn với tục thờ cúng thuỷ
thần và tục hiến sinh mà còn thể hiện tinh thần thượng võ của người dân miền biển. Năm 2000,
lễ hội này được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là một trong 15 lễ hội lớn của cả
nước. Năm 2013, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là
di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Kết thúc lễ hội chọi trâu con thắng làm một cuộc rước giải về đình làm lễ tế thần. Tất cả
mọi người dân đều theo tập tục của từng địa phương, các trâu tham gia chọi, dù thắng, dù thua,
đều phải giết thịt. Lấy một bát tiết cùng một ít lông của trâu (mao huyết) để cúng thần, sau đó
đổ xuống ao để tiễn thần. Mọi người cùng ăn chúc phúc. Truyền rằng, sau khi ăn thịt con trâu
thắng cuộc, mọi người sẽ gặp được may mắn, đặc biệt là những người dân đi biển.
•

Lễ hội đua thuyền rồng

Lễ hội đua thuyền rồng Đồ Sơn có từ lâu đời, thường diễ ra sau tết Nguyên đán, những
trai làng có sức vóc khỏe khoắn, dẻo dai tham gia lái thuyền. Nó mang ý nghĩa cầu cho mưa
thuận gió hòa để một năm đánh bắt được mùa bội thu, an toàn khi đi biển của bà con làng chài.
Ngoài ra, lễ hội được tổ chức là để khơi lại niềm tự hào truyền thống của dân tôc và thể được
sức mạnh của con người đối với biển cả.
Tham gia đua thuyền gồm có 7 chiếc thuyền, đại diện cho 7 phường đến từ nhiều quận
khác nhau. Mỗi chiếc thuyền mang dáng dấp con thuyền có chiều dài khoảng 15 m. Mỗi thuyền
có khoảng 25 thuyền viên tham gia chèo lái. Thể lệ của cuộc thi là đội nào chèo giói, về đích
trước nhất với thời gian ngắn nhất sẽ là người thắng.
•

Lễ hội đền Bà Đế
"Lòng sáng như băng trời đất biết
Nỗi niềm thành kính quỷ thần hay
Ðế Bà hương lửa nghìn thu ấy
Ðể giải hồn oan cõi thế này”

11


Lễ hội chính của đền Bà Đế diễn ra vào các ngày 24, 25, 26 tháng 2 âm lịch hằng năm,
nhưng đối với người dân Hải Phòng thì cứ vào sau dịp Tết nguyên đán, đền Bà Đế lại là một
địa chỉ tín ngưỡng không thể không đến. Ngày nay người Hải Phòng và những vùng lân cận, ai
cũng xem đó là điểm đến của những ngày đầu năm mới.
•

Lễ hội đảo Hòn Dáu

Đảo Dáu nổi tiếng với lễ hội truyền thống vào ngày mồng 8, 9, 10 tháng 2 hàng năm,
thu hút hàng vạn lượt du khách đến tham dự.
Năm nào cũng vậy, cứ đến ngày lễ hội là ngư dân khắp nơi kéo ra đảo làm lễ, cầu xin
Nam Hải Thần Vương cho một năm đi biển bình yên, bắt được nhiều tôm cá. Trong các ngày lễ
hội thì ngày mùng 9 là ngày hội chính với phần lễ đặc trưng là tục rước đèn về đêm và tế lễ, thả
thuyền giấy. Theo người Đồ Sơn, rước đèn về đêm là rước thần hiển linh để phù hộ cho nhân
dân trong vùng. Lễ rước sẽ bắt đầu từ 23h đêm ngày 9 đến sáng ngày 10.
Mặc dù trong tiết trời tháng 2 còn nhiều thay đổi, biển hay có sóng, gió lớn, nhưng năm
nào người dân về dự lễ hội cũng rất đông, tập trung vào đêm mùng 9 có tới hàng ngàn người
thắp đèn trên biển, cả đảo Dấu đêm ấy lung linh trong ánh lửa. Năm nào cũng vậy, sau buổi lễ
là biển đều nổi sóng, gió và lất phất mưa như báo tin “ông về” với ngư dân. Sau lễ tiễn thuyền
giấy là trời yên biển lặng. Ngôi đền đã trở thành hiện thân của tinh thần tâm linh, trở thành
phong tục tập quán, tín ngưỡng của ngư dân miền biển Đồ Sơn và là điểm thăm quan du lịch

hấp dẫn.
Đánh giá: Đồ Sơn có nhiều di tích cũng như lễ hội truyền thống. Nhiều lễ hội đã trở
thành bản sắc của địa phương như lễ hội chọi trâu Đồ Sơn thu hút hàng nghìn người vào những
ngày hội chính. Lễ hội vào ngày 9/8 âm lịch hằng năm, Đồ Sơn có khả năng thu hút khách du
lịch nội địa lớn. Tuy nhiên do công tác tuyên truyền chưa tốt nên các di tích ở Đồ Sơn chưa
được nhiều người biết đến. Bên cạnh đó, ngoài lễ hội chọi trâu, các lễ hội tập trung vào mùa
xuân tạo nên tính thời vụ cho du lịch nơi đây.
Tuy nhiên, Đồ Sơn có khá nhiều lễ hội với các loại hình khác nhau: lễ hội mang tín
ngưỡng tâm linh, lễ hội chọi trâu, lễ hội đua thuyền,…Những lễ hội này nhằm tôn vinh bản sắc
12


văn hóa vùng miền, và chúng góp phần thu hút đông đảo các khách du lịch từ các địa phương
khác trong cả nước cũng như khách du lịch nước ngoài.
IV. Phân tích, đánh giá hiện trạng phát triển du lịch Đồ Sơn, Hải Phòng
4.1 Lượng khách du lịch đến Đồ Sơn
Theo Thống kê của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch thành phố năm 2014 (triệu lượt khách)

Biểu đồ thể hiện lượng khách đến Đồ Sơn gian đoạn 2011-2014
Số lượng khách du lịch Đồ Sơn đang có xu hướng tăng dần theo các năm tuy nhiên mức
độ tăng trường còn chưa cao. Tuy nhiên, Đồ Sơn và Cát Bà chiếm 80-86% tổng lượng khách
du lịch toàn thành phố Hải Phòng. Năm 2014, đạt mức khách 2,3 triệu người. theo số liệu thông
kê, số lượng khách vào khoảng thời gian 30/4-1/9 chiếm 80-85%. Còn các tháng khác chỉ
chiếm từ 15-20%.
Khách du lịch cũng chủ yếu là khách nội địa chiếm 85%. Đồ Sơn có vài chục ngàn du
khách Trung Quốc và Nhật đến nhưng chủ yếu là thăm Casino. Ngoài ra, các du khách Nga,
Pháp, Mỹ gần như không có.
4.2 Doanh thu du lịch
Theo Thống kê của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch thành phố năm 2014 (tỷ đồng)

Biểu đồ thể hiện doanh thu từ ngành du lịch tại Đồ Sơn giai đoạn 2011-2014
Doanh thu từ ngành du lịch tại Đồ Sơn tăng đều qua các năm nhưng mức tăng trưởng
cũng không cao. Từ năm 2011 đến năm 2014 doanh thu tăng hơn 19% song với vị thế là một
khu du lịch trọng điểm của thàn phố. Đồ Sơn hay xảy ra tình trạng “chặt chém” khiến du khách
không còn muốn quay trở lại lần thứ hai. Doanh thu chủ yếu từ nhà nghỉ, khách sạn, các dịch
vụ ăn uống cung như nguồn thu từ Casino. Tuy nhiên, các dịch vụ hội nghị hội thảo, vui chơi
13


giải trí cũng như các hoạt động văn hóa chưa được chú trọng khai thác cũng như xây dựng cơ
sở vật chất để thu hút khách du lịch.

14


4.3 Lao động trong ngành du lịch
Theo Thống kê của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch thành phố năm 2013

Biểu đồ thể hiện cơ cấu trình độ lao động trong ngành du lịch tại Đồ Sơn năm 2013
Phục vụ trong ngành du lịch Đồ Sơn tính đến năm 2013 là hơn 4000 lao động, trong đó
có khoảng 3000 lao động thường xuyên còn lại là lao động mùa vụ. Trong đó có khoảng 1200
người có trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp du lịch. 1000 người có bằng sơ cấp, một số
chứng chỉ nghề. Như vậy có thể thấy trình độ lao động du lịch tại Đồ Sơn chưa cao dẫn đến sự
phát triển du lịch tại đây chưa thực sự phát triển.
4.4 Thực trạng cơ sở vật chất-kỹ thuật và cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch của Đồ Sơn
Cơ sở vật chất kỹ thuật và cơ sở hạ tầng du lịch giữ vai trò rất quan trọng trong quá trình
phát triển của ngành, bao gồm các hệ thống cơ sở lưu trú, ăn uống, các cơ sở vui chơi giải trí,
thể thao, các cơ sở dịch vụ Du lịch và các phương tiện vận chuyển khác.

4.4.1 Cơ sở lưu trú và ăn uống

Đồ Sơn
Số lượng
Cơ sở kinh doanh dịch vụ 182
du lịch
Cơ sở lưu trú
137

Ghi chú
Một số khách sạn nổi tiếng:
Khách sạn 5 sao: Khu nghỉ dưỡng Hòn Dấu Resort
và khách sạn quốc tế Nam Cường Đồ Sơn (Khách
sạn 20 tầng, có khu resort riêng với rất nhiều nhà
nghỉ ở gần bãi tắm)
Khách sạn 4 sao: Doson resort
Khách sạn 3 sao: Công Đoàn
Khách sạn 2 sao: 6 khách sạn
15


Phòng nghỉ

3700

Nhà hàng

44

Khách sạn 1 sao: 3 khách sạn
Gía phòng trung bình:
Giá phòng bình dân: 500.000-700.000 VNĐ

Giá phòng cao cấp: 1.000.000-1.500.000VNĐ
Một số nhà hàng nổi tiếng:
Nhà hàng Casino: nằm trong hệ thống Casino
Resort. Món ăn của nhà hàng này thì khá ngon,
phong cách chế biến theo kiểu Tàu.
Nhà hàng Vạn Vân: cuối khu 2 và đầu khu 3. Đồ
ăn chế biến khá ngon, cung cách phục vụ của nhân
viên chuyên nghiệp và lịch sự, tôn trọng khách
hàng.
Nhà hàng Tằng Hậu: Nằm ở vị trí Bến Thốc của
khu 1, nhà hàng Tằng Hậu nổi tiếng với đồ ăn
ngon, giá cả cũng rất phải chăng.

Từ bảng trên ta có thể thấy hệ thống cơ sở lưu trú tại Đồ Sơn phân bố từ bình dân đến
cao cấp sang trọng. Tuy nhiên, tại đây vẫn phổ biến hình thức lưu trú bình dân đó là các nhà
nghỉ. Do nhu cầu của khách du lịch Đồ Sơn chủ yếu là tắm biển nên thời gian lưu trú ngắn, và
chủ yếu các gia đình có mức chi trả không cao nên hướng vào các cơ sở bình dân. Khách hàng
có thể lựa chọn các cơ sở phục vụ ăn uống tự do hoặc trong nhà hàng và phục vụ ăn uống ngay
trong các khách sạn.
4.4.2 Mạng lưới và phương tiện giao thông vận tải
Đồ Sơn

Số lượng

Công ty xe khách

02

Hãng taxi

Trên 05 hãng

Ghi chú
Thịnh Hưng, BigC
(15-20 xe/ngày)
Hoa Phượng, Đồ Sơn…

Phương tiện chở khách của Trên 50
đơn vị, cá nhân
Tàu thủy nội địa

12

16


Đồ Sơn có khả năng tiếp cận khá dễ dàng. Khách du lịch có thể lựa chọn các phương
tiện trong một ngày mà không phải mất thời gian chờ đợi phương tiện cũng như phải đặt tour
trước.
Hành trình Hà Nội đến Hải Phòng có thể đi một cách dễ dàng bằng xe khách. Ở đó có
rất nhiều điểm bến xe có xe khách di chuyển tới Hải Phòng như bến xe Gia Lâm, Lương Yên,
… Bạn nên lựa chọn dịch vụ xe khách an toàn và tốt nhất để đi tới đó như là Hoàng Long hoặc
Hải Âu… Khi tới được Hải Phòng rồi thì bạn có thể chọn đi xe máy hoặc đi xe riêng để tới Đồ
Sơn. Lưu ý nếu đi xe riêng thì nên chạy thẳng ra đường 5 để đi Hải Phòng.
Nếu không thích đi bằng phương tiện khác, khách cũng có thể chọn tàu hỏa để tới địa
điểm du lịch Đồ Sơn – Hải Phòng để không bị say xe và tiết kiệm được chi phí. Đi từ Hà Nội,
bạn đến ga Hà Nội hoặc Long Biên, Gia Lâm để đi tới Hải Phòng. Khi tới Hải Phòng rồi tiếp
tục bắt taxi hoặc là xe bus số 3 để đi tới điểm mong muốn.
Các tuyến đường ở khu 1, khu 2, khu 3 trong khu du lịch Đồ Sơn được đầu tư làm mới
và đưa vào sử dụng tạo điều kiện thuận lợi để du khách đi lại và tổ chức các sự kiện đường

phố như giải đua xe đạp, tiến tới là phố đi bộ hay carnaval. Đường dẫn từ khu 1 ra khu 2,
đường ven biển khu 1, đường đôi Vạn Hoa, đường ven biển phía đông và đường ven biển phía
tây của khu du lịch Đồ Sơn đưa vào khai thác nhiều năm nay và đang phát huy công năng sử
dụng. Chính vì thế mà ở Đồ Sơn rất ít khi xảy ra tắc đường, kể cả vào mùa du lịch hè, ngày cao
điểm vào dịp khai mạc liên hoan du lịch, ngày cuối tuần, ngày nghỉ lễ luôn đông người.
Một trong những đặc điểm tạo sự khác biệt của hệ thống giao thông ở Đồ Sơn, theo
Tổng giám đốc Công ty CP Du lịch Đồ Sơn Trần Văn Thành, là các cung đường đều uốn lượn
ven biển và các sườn núi, như “dải lụa” mềm mại. Đặc biệt, hệ thống cây xanh, nhiều sắc màu
cũng như “tiểu công viên” ở dải phân cách và ven đường tô thêm vẻ đẹp cho khu du lịch. Để
tránh xả rác bừa bãi, đơn vị chức năng bổ sung hệ thống thùng rác cách điệu và được đặt ở
nhiều tuyến đường, đặc biệt ở khu vực tập trung đông khách du lịch ở khu 1 và khu 2.
4.4.3 Hệ thống điện, nước tại Đồ Sơn
4.4.3.1 Hệ thống lưới điện
17


Hiện tại có hai đường dây 6kv, 35kv từ trạmTrung gian 35/6 kv (5600+3200 kv) Đồ Sơn
cấp cho khu du lịch nghỉ mát Đồ Sơn. Đường 35kv cấp cho 5 trạm biến áp với dung lượng
2080 kva (trong đó có 3 máy biến áp 35/0.4 kv với dung lượng 1500 kva của Casino). Đường
6kv còn lại cung cấp cho 25 trạm biến áp có dung lượng từ 180kva ÷ 500 kva.
Nói chung, với sự cấu tạo của hai tuyến điện hiện có là không thích hợp. Tuyến điện 6kv
đi nổi đã được xây dựng lâu đời và chưa được nâng cấp. theo quy hoạch của ngành điện đến
nưm 200 lưới trung áp tại Hải Phòng là 22kv vì vậy việc quy hoạch lại mạng điện cho khu vực
là cần thiết.
4.4.3.2 Hệ thống nước
Hiện nay, nước cấp cho quận Đồ Sơn lấy từ sông He qua trạm xử lý nước Xóm Chẽ (Đồ
Sơn) với công suất 4000 m3/ngđ.
Mạng lưới: Có hai tuyến ống cấp nước chính: Φ200, Φ250 từ nhà máy xóm Chẽ cấp cho
quận. hai tuyến ống này chất lượng còn tốt.
Hệ thống thu gom và xử lý nước thải vẫn chưa có hệ thống riêng. Hiện tại chỉ có hệ

thống thoát nước mưa được xây dựng đã cũ và xuống cấp nghiêm trọng do số nhà hàng, khách
sạn ngày càng gia tăng. Nước thải chủ yếu xử lý qua hệ thống bể phốt rồi thoát nước xuống
biển. Tác động của nước thải gây ra ô nhiễm nghiêm trọng tại các bãi tắm.
4.5 Thị trường du lịch
Đồ Sơn định hướng phát triển một số thị trường mục tiêu sau:
-Lượng khách quốc tế đến Đồ Sơn vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ chưa xứng tầm với tiềm năng du
lịch của Đồ Sơn. Vì vậy cần phải đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, quảng bá hình ảnh
Đồ Sơn đến với các nước trong và ngoài khu vực.
+ Thị trường Châu Á- Thái Bình Dương luôn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu đoàn khách đến
Đồ Sơn, đặc biệt là khách đến từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan…trong đó thị
trường truyền thống vẫn là nguồn khách đến từ Nhật Bản và Trung Quốc.
18


+ Thị trường Tây Âu là thị trường có xu hướng phát triển nhanh chóng trong thời gian tới.
Quận Đồ Sơn đã cần hướng đến các thị trường Anh, Pháp, Đức sẽ hứa hẹn một kết quả tốt đẹp.
-Thị trường trong nước gồm: các khu vực lân cận như: Quảng Ninh, Hải Dương, Thái Bình, Hà
Nội…bên cạnh đó cũng cần phải quan tâm hơn nữa đến thị trường miền Trung và miền Nam,
khối các đoàn học sinh và sinh viên.
4.6 Định hướng phát triển du lịch
•

Các tuyến du lịch trong thành phố:

- Tuyến Đồ Sơn – Cát Bà
- Tuyến Bến Nghiêng- Đảo Dáu
- Tuyến Đồ Sơn- Tiên Lãng
- Tuyến Đồ Sơn- Trung tâm thành phố
•

Trung tâm du lịch biển lớn:

Trung tâm du lịch Hạ Long – Bái Tử Long – Cát Bà – Đồ Sơn: Xây dựng một quần thể du
lịch – thể thao – giải trí ven biển lớn, hiện đại tầm cơ quốc tế, có sức cạnh tranh trong khu
vực, đồng thời làm hạt nhân của ngành du lịch của cả nước ở phía Bắc.
•

Tuyến du lịch liên kết: Đồ Sơn – Cát Bà – Hạ Long – Móng Cái

4.7 Định hướng phát triển sản phẩm du lịch
- Du lịch sinh thái biển: Đồ Sơn đã gắn liền với loại hình du lịch này
- Du lịch văn hóa tâm linh, tín ngưỡng: Di tích tháp Tường Long, đền Bà Đế, đình Ngọc Xuyên
- Du lịch lễ hội: Lễ hội chọi trâu, Lễ hội đảo hòn Dáu, lễ hội đua thuyền rồng
- Du lịch thể thao – giải trí: Casino, sân Golf 18 lỗ Đồ Sơn, các gian hàng Hội chợ du lịch Đồ
Sơn.
19


20


KẾT LUẬN
Với những phân tích ở phía trên, ta có thể thấy du lịch ở Đồ Sơn có rất nhiều tiềm năng
phát triển ngoài những ưu thế đã có. Đồ Sơn có ba khu bãi tắm đã được quy hoạch chi tiết, hệ
thống cơ sở hạ tầng, vật chất-kỹ thuật tương đối đầy đủ. Tuy nhiên, Đồ Sơn cần nâng cấp hệ
thống xử lý nước thải để không làm ô nhiễm trầm trọng môi trường biển tại đây. Hơn thế nữa,
với nhưng lễ hội như lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, lễ hội đảo Hòn Dáu, Đồ Sơn có thể thu hút được
một lượng lớn du khách trong thời gian lễ hội diễn ra. Tuy nhiên, nếu chỉ khai thác về tiềm
năng du lịch biển và lễ hội, du lịch Đồ Sơn sẽ mang tính mùa vụ rất cao.
Đồ Sơn có rất nhiều những di tích văn hóa lịch sử chưa được khai thác một cách triệt để

như di tích tháp Tường Long gắn liền với nơi đầu Phật giáo du nhập vào Việt Nam và rất nhiều
những truyền thuyết khác. Bến Ngiêng, bến tàu không số K15, điểm khởi đầu của con đường
huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển cũng là một trong những di tích mang ý nghĩa lịch sử lớn.
Ngoài ra, Đồ Sơn còn nhiều những di tích khác có thể thu hút một lượng khách trong thời gian
không phải mùa tắm biển hay lễ hội.

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Kim Anh (2013) Đến hẹn với hội chọi trâu Đồ Sơn />
tuc/viet-nam/den-hen-voi-hoi-choi-trau-do-son-2877650.html
2. Nghiên cứu sử học Hải Phòng, số 2/1985, Nhà xuất bản Hải Phòng
3. Sở du lịch Hải Phòng (2009) Bến Nghiêng & Bến tàu không số
/>4. Tham quan các khu di tích tại Đồ Sơn, Hải Phòng (2010) />
diem-vui-choi/tham-quan-cac-khu-di-tich-tai-do-son-hai-phong/
5. Thu Hằng (2014) Chọi trâu Đồ Sơn thu hút hàng vạn du khách
/>6. Trịnh Cao Tưởng, 1978, Non nước Đồ Sơn, Nhà xuất bản Văn hóa
7. Tuấn Hợp (2015) Bãi tắm Đồ Sơn bị nhà hàng "bức tử"? />
22