ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC: CÁC THỂ LOẠI BÁO CHÍ CHÍNH LUẬN

ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC:

CÁC THỂ LOẠI BÁO CHÍ CHÍNH LUẬN
Đại học Quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Khoa Báo chí
Bộ môn Báo in – Báo ảnh
----------------------------------------1. Thông tin về giảng viên:
- Họ và tên:

Trần Văn Quang

- Bút danh:

Trần Quang

- Chức danh, học hàm, học vị: Cử nhân, giảng viên
- Thời gian, địa điểm làm việc: giảng viên thông báo cho lớp vào buổi học đầu
tiên của môn học
- Địa chỉ liên hệ:

254 Đặng Tiến Đông - Đống Đa – Hà Nội.

- Điện thoại:

không

- Email:

không

- Các hƣớng nghiên cứu chính: Cơ sở lý luận báo chí, Lý thuyết và thực hành
báo chí, Những vấn đề lý luận của báo chí hiện đại, Kĩ thuật viết tin, viết nghị
luận báo chí, viết tác phẩm báo chí theo các thể loại chính luận - nghệ thuật
v.v..

- Tên môn học:

Các thể loại báo chí chính luận

- Tiếng Anh:

Genre of Commentary

- Mã môn học:

JOU2006

- Số tín chỉ:

04

- Môn học:

Bắt buộc

Page1

2. Thông tin về môn học

- Các môn học tiên quyết: Cơ sở lý luận báo chí - truyền thông.
Các thể loại báo chí thông tấn
- Các môn học kế tiếp:

Các thể loại báo chí chính luận - nghệ thuật.
Các chuyên đề về báo chí.

- Các yêu cầu đối với môn học:
+ Nghe giảng bắt buộc về lý thuyết thể loại.
+ Thực hành (bắt buộc) viết bài theo thể loại.
+ Viết báo cáo chuyên đề.
- Giờ tín chỉ đối với các hoạt động:
+ Lý thuyết:

20 giờ.

+ Làm bài tập trên lớp:

08 giờ

+ Thảo luận:

12 giờ

+ Thực hành, thực tập :

08 giờ.

+ Tự học xác định:

12 giờ

Giờ tự học: sinh viên phải hoàn thành các loại bài tập đƣợc giao và đọc
các tài liệu có liên quan với bài học để mở rộng kiến thức.
- Địa chỉ khoa/ bộ môn: Khoa báo chí, Trường Đại học Khoa học xã hội và
Nhân văn, 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội
3. Mục tiêu của môn học
3.1 Mục tiêu chung:
- Kiến thức: Học xong môn này, sinh viên có đƣợc:
Nhận thức tốt về thể loại nói chung và thể loại báo chí nói riêng.
Phân biệt đƣợc thể loại của các bài đăng trên báo, tạp chí.
Nắm vững đặc trƣng của từng thể loại.
Sử dụng tốt hệ thống ngôn ngữ của từng thể loại trong thực hành sáng tạo
Hiểu đƣợc tính đa dạng của hệ thống thể loại và của từng thể loại.

Page2

tác phẩm báo chí.


Phát triển kĩ năng viết nghị luận nói chung và nghị luận báo chí, nói
riêng.
Khả năng tích hợp nhiều loại kiến thức khác nhau để thực hiện nghị luận
về các vấn đề xuất hiện trong đời sống xã hội.
- Kỹ năng:
Biết cách tiếp cận với các sự kiện, vấn đề… trong đời sống xã hội, thu
thập đƣợc tƣ liệu để phục vụ cho việc xây dựng tác phẩm báo chí theo
yêu cầu.
Nâng cao kỹ năng giao tiếp.
Khả năng phát hiện “tình huống báo chí”.

Có kiến thức tƣơng đối vững về khoa học lập luận.
Nâng cao trình độ tƣ duy lý luận.
Viết tốt các bài báo chính luận theo thể loại.
Viết đƣợc tất cả các bài báo khác nhau trong hệ thống thể loại báo chí.
-Thái độ:
Sau chƣơng trình này, ngƣời học sẽ đƣợc xác lập ý thức trách nhiệm
trong lao động báo chí: cần cù, tƣ duy độc lập, tôn trọng sự thật và nâng
cao tính nhân văn của một ngƣời hoạt động trong lĩnh vực khoa học xã
hội, rèn luyện yính kiên nhẫn, biết tôn trọng ý kiến của ngƣời khác và
tranh luận về những vấn đề khác biệt trong cách hiểu và cách làm.
3.2. Mục tiêu khác
- Sinh viên có cái nhìn toàn cảnh về báo chí thế giới và báo chí Việt Nam.
- Nâng cao năng lực trình bày vấn đề có tính lý luận.
- Phát triển tƣ duy.
- Tiếp tục học tập và nghiên cứu ở cấp độ cao hơn.
3.3. Mục tiêu chi tiết của môn học.
môn học này là Lý thuyết và thực hành về thể loại báo chí. Trong đó có 8 thể
loại sinh viên cần nắm vững lý thuyết và ứng dụng vào hoạt động thực tiễn

Page3

Chú thích: Mục 3.3 - Mục tiêu chi tiết của môn học, do đặc điểm của


(thực hành). Vì thế tất cả 8 nội dung trong chƣơng trình đều đòi hỏi sinh viên
phải thực hiện những yêu cầu nhƣ nhau về những điều đã đƣợc trình bày trong
đề cƣơng của mục 3.3 nên tôi không trình bày cụ thể từng nội dung để không
lặp lại những điều đã trình bày.

Nội

Bậc 1:Biết

Bậc 2:

Bậc 3:

Nắm vững lý thuyết

Nên biết

Có thể biết

Ứng dụng lý thuyết vào

Tiếp nhận các

công tác thực hành

phƣơng pháp làm

dung

báo hiện đại
Nội

- Hiểu và nhớ chắc chắn - Tìm hiểu những cách

dung từ các khái niệm chuyên thức lập luận độc đáo.
1 - 13

ngành đã đƣợc trình bày - Có khả năng ứng
trong giáo trình (nhớ). - - dụng những thủ pháp
Có khả năng ứng dụng lý mới để tìm kiếm thông
thuyết vào công việc thực tin qua giao tiếp, tiếp
hành, tạo ra sản phẩm cận tƣ liệu, quan sát
đúng tiêu chí thể loại. Có hiện trƣờng, cách thức
khả năng tự khai thác tƣ phỏng vấn v.v..
liệu để viết bài theo yêu
cầu và mục đích đã định.

4. Tóm tắt nội dung môn học
Môn học Các thể loại chính luận báo chí bao gồm 8 phần (nội dung)
chủ yếu nhƣ sau: Sinh viên sẽ nghiên cứu về lý thuyết thể loại của nhóm chính
luận báo chí. Tiếp theo, sẽ nghiên cứu về cách thức quan sát hiện trƣờng, cách
thức tiếp cận sự kiện, con ngƣời và các tƣ liệu lƣu trữ để thu thập tƣ liệu,
các tác phẩm theo thể loại nhƣ: bài phản ánh, xã luận, bình luận, tiểu luận, phê

Page4

nghiên cứu vấn đề…Từ đó, dƣới sự hƣớng dẫn của giảng viên, sinh viên sẽ viết


bình tác phẩm, điểm báo, thƣ, điều tra. Trong mỗi thể loại lại có các dạng bài
khác nhau. Quá trình học – nghiên cứu và thực hành, sinh viên sẽ từng bƣớc
nắm chắc lý thuyết thể loại và các dạng của chúng để ứng dụng trong sản xuất,
sáng tạo tác phẩm đúng theo tiêu chí thể loại.
5. Nội dung chi tiết môn học
Chương 1: Bài phản ánh
1.1. Quá trình hình thành và phát triển của thể loại

- Xuất hiện trên báo chí sau tin.
- Những thông tin chi tiết và tỷ mỷ.
- Phân tích sự kiện và mối quan hệ nhân - quả của chúng là đặc trưng thể loại.
1.2. Đặc điểm thể loại
- Bài phản ánh nghiên cứu một sự kiện hoặc một số sự kiện cùng dạng.
- Bài phản ánh không chỉ mô tả mà còn phân tích và khái quát. Có thể tìm thấy
nhiều yếu tố của thể loại khác trong bài phản ánh.
- Phạm vi nghiên cứu, phân tích tương đối hẹp.
1.3. Các dạng bài phản ánh
1. 3.1. Bài phản ánh thông tin.
- Phát triển tỷ mỷ một chủ đề nhất định.
- Đánh giá các biến cố, các hiện tượng.
1. 3. 2. Bài phản ánh phân tích.
- Phân tích để chỉ nguyên nhân của sự kiện, hiện tượng.
- Làm sáng tỏ nguồn gốc và bản chất các sự kiện quan trọng.
- Khái quát hoá vấn đề.
1.4 Bài phản ánh nêu vấn đề.
- Phân tích tình hình hiện tại. Những mâu thuẫn đang làm chậm sư phát

- Dự báo những gì có thể xẩy ra trong tương lai gần.

Page5

triển.


1.5. Kết cấu của bài phản ánh.
1. 5.1. Kết cấu theo lôgíc hình thức
1.5.2. Kết cấu theo thời gian
1.5.3. Kết cấu dựa trên quan hệ nhân - quả

1.6. Một số vấn đề cần chú ý trong quá trình xây dựng tác phẩm
- Lựa chọn lĩnh vực hoạt động báo chí phù hợp với khả năng.
- Cách thức thu thập và xử lý tư liệu.
- Phương pháp phân tích tư liệu để tìm thấy bản chất của sự kiện, hiện
tượng.
- Kỹ năng giao tiếp trong quá trình tiếp cận công chúng để tìm tư liệu.
- Cách thức tổ chức tác phẩm.
- Kiểm tra tư liệu và biên tập.- v.v..
Chương 2: Bình luận
2. 1. Sự hình thành và phát triển của bình luận/
2. 2. Đặc điểm của thể loại bình luận.
2. 3. Các dạng bình luận:
- Bình luận chung (bình luận tổng quan)
- Bình luận theo chủ đề.
- Bình luận quốc tế.
- Điểm thư.
2.4. Một số vấn đề cần chú ý khi viết bình luận.
Chương 3: Xã luận
3.1. Quan niệm về xã luận.
3.2. Các dạng xã luận.
- Xã luận tuyên truyền.
- Xã luận chỉ đạo.
3.3. Phương pháp viết xã luận.

Page6

- Xã luận nghiệp vụ.


Chương 4: Tiểu luận

4.1. Quan niệm về tiểu luận
4.2. Các dạng tiểu luận
- Luận văn tuyên truyền.
- Chuyên luận.
- Bình chú và ý kiến nhà chính luận.
4.3. Một số vấn đề cần chú ý khi viết tiểu luận:
- Lựa chọn đề tài.
- Công tác thư mục.
- Viết đề cương.
- Hoàn thành tác phẩm.
Chương 5: Phê bình và giới thiệu tác phẩm
5.1. Nguồn gốc và đặc điểm thể loại.
5.2. Các dạng bài phê bình:
- Phê bình tác phẩm lý luận.
- Phê bình tác phẩm nghệ thuật.
5.3. Cách viết bài phê bình.
Chương 6: Thư trên báo
6.1. Quan niệm về thư và thư trên báo.
-Thư là phương tiện giao tiếp.
- Thư trên báo.
6.2. Sự xuất hiện của thể loại thư.
6.3. Đặc điểm của chính luận thư tín.
6.4. Những biến thể của thể loại thư tín.

Chương 7: Điểm báo
7.1. Ý nghĩa của thể loại.

Page7

6. 5. Sáng tạo tác phẩm thư.

7.2. Các dạng bài điểm báo:
- Điểm báo chung.
- Điểm báo theo chủ đề.
- Điểm tin.
7.3. Phương pháp thực hiện bài điểm báo.
Chương 8: Điều tra
8.1. Quan niệm về điều tra.
8.2. Điều tra với tư cách là thể loại báo chí.
8. 3. Hoàn cảnh để xuất hiện bài điều tra.
8.4. Những đặc điểm cơ bản của thể loại điều tra:
- Tính chất nóng hổi, bức xúc của đề tài.
- Tính hệ thống và tính logic trong lập luận và trình bày chứng cứ.
- Phân tích sự kiện.
8.5. Một số vấn đề về cấu trúc và ngôn ngữ của bài điều tra.
- Tựa đề và lời dẫn.
- Phần mào đầu.
- Phần giải quyết vấn đề.
- Phần kết luận.
8.6. Ngôn ngữ trong bài điều tra.
8.7. Thu thập tư liệu cho bài điều tra.
- Quan sát.
- Trò chuyện.
- Phỏng vấn.
- Và những phương pháp khác dựa trên hoàn cảnh cụ thể.
8.8. Xử lý tư liệu.

6. Học liệu:
6.1. Học liệu bắt buộc

Page8

8.9. Phương tiện phục vụ cho hoạt động điều tra.


(Phần học liệu dưới đây có thể tìm thấy trong thư viện trường Đại khoa học xã
hội và nhân văn, Phòng Tư liệu khoa Báo chí, Thư viện quốc gia Việt Nam).
1. Trần Quang: Các thể loại báo chí chính luận, Nxb Chính trị quốc gia, H.,
2000; Nxb Đại học Quốc gia, H., 2005, 2007 (tái bản). (Có ở thƣ viện
Thƣợng đình, phòng tƣ liệu khoa báo chí).
2. A. A. Chertƣchơnƣi: Các thể loại báo chí, Nxb Thông tấn,H., 2004. (Phòng
tƣ liệu khoa Báo chí)
3. A. A. Chertƣchơnƣi: Báo chí điều tra, Nxb Thông tấn, H., 2004 (sách dịch).
(Phòng tƣ liệu khoa Báo chí)
4. Trần Quang: Kỹ thuật viết tin, Nxb Đại học Quốc gia, H., 2005. (Thƣ viện
Thƣợng Đình).
5. Trần Quang: Làm báo - Lý thuyết và thực hành, Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, H., 2001.(Thƣ viện Thƣợng Đình)
6.2. Học liệu tham khảo:
6. X. A. Mikhailốp: Báo chí hiện đại nước ngoài - Những quy tắc và nghịch lý,
Nxb Thông tấn, H., 2004 (Đào Tấn Anh dịch).
7. Website: www.vja.org.vn/news.asp?CatId=72.;
8. Website: www.vietnamjournalism.com/index.html.
9. Vũ Bằng: Bốn mươi năm nói láo, Nxb Văn hoá - thông tin, H., 2001.
10. Tuyển tập 40 năm chính luận của Lý Quang Diệu, Nxb Chính trị quốc gia,
H. 1994.
11. Trƣờng Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, H. 1989.
12. Trần Thế Phiệt: Tác phầm báo chí, T III, Nxb Giáo dục, H., 1995.
13. Trần Quang: Xung quanh vấn đề thể loại báo chí, tạp chí “Ngƣời làm báo”,

số 5/2004.
14. Trần Quang: Về luận thuyết "Sự im lặng đường xoáy trôn ốc". Tạp chí
"Ngƣời làm báo", số 1/2000.
làm báo", số 5/2002, tr. 21 - 22.

Page9

15. Trần Quang: Tính khách quan và sự công bằng của tin tức. Tạp chí "Ngƣời


16. Trần Quang: Suy nghĩ về trách nhiệm chính trị của nhà báo trong giai đoạn
hiện nay, tạp chí Khoa học, ĐHTH Hà Nội, số 3/1995.
17. Trần Quang: Một số vấn đề về báo chí và báo chí học “Ngƣời làm báo”
tháng 6/1999.
18. Trần Quang: Cơ sở của sự hình thành các thể loại báo chí, tạp chí Khoa
học, ĐHTH Hà Nội, số 5/1994.
19. Trần Quang: Các luận thuyết về báo chí, “Nội san TTXVN”, tháng 6/1994.
20. Trần Quang: Bàn về cách phân chia thể loại báo chí, “Ngƣời làm báo”
tháng 9 và tháng 10/1999.
21. Trần Quang, Nhà báo - nhà sư phạm-người mở đường, “Nội san TTXVN”
tháng 6/1997 (trong cuốn “Làm báo – lý thuyết và thực hành)
22. Trần Hữu Quang: Chân dung công chúng truyền thông, Nxb Thành phố Hồ
Chí Minh, 2001.
23. Trần Đình Bá: Hành trình tới chân lý, Nxb Thanh Hoá, 1990.
24. Trần Công Mân: Tác phầm báo chí chọn lọc, Hội nhà báo Việt Nam xuất
bản, H., 2001.
25. Tập thể tác giả: Báo chí – những vấn đề lý luận và thực tiễn, T4 – T6, Nxb
Đại học Quốc gia, H., 2001.
26. Tạ Ngọc Tấn (chủ biên), Nguyễn Tiến Hài: Tác phẩm báo chí,T1, Nxb Giáo
dục, H., 1995.(Thƣ viện Học viện Báo chớ và Tuyên truyền).

27. Quang Lợi: Cuộc bứt phá toàn cầu, Nxb Quân đội nhân dân, H., 1997.
28. Quang Lợi: Ẩn số thời cuộc, Nxb Quân đội nhân dân, H., 2004.
29. Phạm Xuân Nguyên: Đi tìm Nguyễn Huy Thiệp, Nxb Văn học, H., 1999.
30. Những bài nghị luận trên tạp chí "Tia sáng".
31. L. A. Vaxilepva: Chúng tôi làm tin, Nxb Thông tấn, H., 2004 (Lê Tâm
Hằng, Ngữ Phan dịch).
Hà Nội, do Trần Vinh dịch).

Page10

32. Kunczik: Nghề làm báo, ( Phòng tƣ liệu khoa Báo chí - Đại học Quốc gia


33. Học viện thông tin đại chúng Ấn Độ: Sổ tay nghiệp vụ phóng viên, TTXVN,
H., 1984.
34. Hoàng Tùng: Những bài báo chính luận, Nxb Chính trị quốc gia, H., 2001.
35. Hà Minh Đức(chủ biên): Thời gian và nhân chứng, Nxb Chính trị quốc gia,
H., 1994.
36. G. V. Lazutina: Cơ sở lao động sáng tạo của nhà báo, Nxb Thông tấn, H.,
2003 (Đào Tấn Anh, Hồ Quốc Vĩ, Lê Xuân Tiềm dịch).
37. Eric Fikhtelius: 10 bí quyết kỹ năng nghề báo, Nxb Lao Động, H., 2002
(Nguyễn Văn Dững, Hoàng Anh, Phạm Ngọc Oanh biên soạn và giới thiệu).
38. Đông La: Biên độ của trí tưởng tượng, Nxb Văn học, H., 2001.
39. Cách viết một bài báo, TTXVN ấn hành, H., 1987 (sách dịch)
40. Anya Schiffrin và Amer Bisat (biên tập): Đưa tin thời toàn cầu hoá, Nxb
Văn hoá - Thông tin, H., 2004. (thƣ viện Thƣợng Đình).
41. Agree - Ault - Emery: Lý luận truyền thông đại chúng, Bản dịch của khoa
Báo chí (Phòng tƣ liệu khoa).
7. Hình thức tổ chức dạy học
7.1. Lịch trình chung:

Hình thức tổ chức dạy học
Lên lớp

Thực hành

Tự học
xác định

Lý thuyết

Bài tập

Thảo luận

Nội dung 1

2

1

1

1

2

7

Nội dung 2

2

1

1

1

2

7

Nội dung 3

3

1

1

1

1

7

Nội dung 4

4

1

3

1

2

11

Nội dung 5

2

1

2

1

1

7

Nội dung 6

2

1

1

1

1

6

Page11

Nội dung

Tổng


Nội dung 7

2

1

1

1

2

7

Nội dung 8

3

1

2

1

2

9

Cộng

20

8

12

8

12

60

7.2. Lịch trình tổ chức dạy học cụ thể:
Tuần 1 - Nội dung 1. Thể loại Bài phản ánh.
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Lý thuyết

Trên lớp

(2 giờ tín chỉ)

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

- Quá trình hình
thành và phát triển
của Bài phản ánh.
- Đặc điểm thể loại.
- Các dạng Bài phản
ánh
+Bài phản ánh thông
tin.
+ Bài phản ánh phần
tích.

+Bài phản ánh nêu

- Đọc cuốn 1, từ tr.33tr. 94.
- đọc cuốn 2, từ tr.119128.
- Tìm Bài phản ánh
trên các báo (5 bài).
- Đọc cuốn "Làm báo lý thuyết và thực
hành", tr. 199-224

vấn đề.
Thảo luận:

Trên lớp

chú ý khi xây dựng

(1giờ tín chỉ)
Bài tập

- Những vấn đề cần
tác phẩm.

Trên lớp

(1giờ tín chỉ)

Xây dựng đề cƣơng
cho một bài phản ánh

Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

Page12

Tuần 2. Nội dung 1: Thể loại bài phản ánh (tiếp)


Tự học

Trên lớp

- Kết cấu Bài phản

- Đọc và chuẩn bị đề

Thƣ

xác định

ánh.

cƣơng theo sách (nhƣ

viện

(2 giờ tín chỉ)

+ Kết cấu theo logic

đã giới thiệu ở tuần thứ và

hình thức.

nhất). Nắm chắc lý

trên

+ Kết cấu theo thời

thuyết về các dạng bài,

báo

gian.

tìm trên báo các dạng

+Kết cấu dựa trên

bài phản ánh. Mang

quan hệ nhân quả.

các bài đó đến lớp để
tìm hiểu thêm về đặc
điểm và cách thức tổ
chức tác phẩm.

Thực hành:

Trên lớp

- Sinh viên thực hành

1 giờ tín chỉ

phân tích các dạng

Đọc giáo trình, tài liệu

(x 2)

bài phản ánh, cấu

tham khảo, viết đề

trúc tác phẩm

cƣơng để trình bày

- Thực hành viết bài

trong thảo luận.

phản ánh.
Tuần 3- Nội dung 2. Thể loại Bình luận
Hình thức tổ
chức dạy học
Lý thuyết

Thời gian,
địa điểm
Trên lớp

(2 giờ tín chỉ)

Nội dung chính
- Sự hình thành và

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

Đọc cuốn 1, tr. 95-

phát triển của thể loại. 154; quyển 4, tr.33-43
- Đặc điểm thể loại.

và tr.96-105 q. 3, tr.
89- 118, cuốn 5, tr.

Tự học

Trên lớp,

- Nghiên cứu lý thuyết Soạn thành đề cƣơng

xác định

Thƣ viện

và khảo sát tƣ liệu

vào vở để phục vụ cho

Page13

306-319


(2 giờ tín chỉ)

trên báo để tìm và

thảo luận sau đó.

nghiên cứu về bài

bình luận.
- Chú ý phân biệt các
dạng bình luận.

Tuần 4. Nội dung 2: Thể loại bình luận (tiếp)
Hình thức tổ
chức dạy học
Thảo luận

Thời gian,
địa điểm
Trên lớp

(1 giờ tín chỉ)

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

- Các dạng bình luận:
+ Bình luận chung.
+ Bình luận theo chủ
đề.
+ Bình luận quốc tế.
+ Điểm thƣ.
- Cách viết bài bình
luận

Bài tập

Trên lớp

Về các vấn đề trên

Trên lớp

Viết bài bình luận

(1 giờ tín chỉ)
Thực hành
(1 giờ tín

Chọn đề tài và viết
bài.

Page14

chỉ)x2


Tuần 5. Nội dung 3: Thể loại Xã luận.
Hình thức tổ
chức dạy học
Lý thuyết

Thời gian,
địa điểm

Trên lớp

(2 giờ tín chỉ).

Nội dung chính
- Quan niệm về xã
luận.
- Các dạng xã luận:

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

Đọc cuốn 1, tr. 155188, cuốn 4, tr. 6388.

+ Xã luận chính trị
chung.
+ Xã luận tuyên truyền.
+ Xã luận chỉ đạo.
+ Xã luận nghiệp vụ.
- Phƣơng pháp viết xã
luận.
- Những điều cần chú ý
khi viết xã luận.
Thảo luận

Trên lớp

Về các vấn đề trên

(1 giờ tín chỉ)
Trên lớp,

xác định

Thƣ viện

(1 giờ tín chỉ)

- Tìm hiểu những quan

- Đọc quyển 1, từ

niệm khác nhau về xã

tr.155 - tr.188, quyển

luận.

3, tr. 63 -88,

- Hiểu sâu các dạng xã

Sƣu tập 10 baì xã

luận.

luận trên các báo, tìm

- Những vấn đề quan

hiểu cách viết các bài

tâm khi viết bài thuộc

đó.

thể loại này.
Page15

Tự học


Tuần 6- Nội dung 3. Thể loại Xã luận (tiếp)
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Bài tập

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Lớp học

Xã luận

Tự học

Trên lớp,

- Tìm hiểu các biến

- Đọc quyển 1, từ

(1 giờ tín chỉ)

Thƣ viện

thể của xã luận.

tr.155 - tr.188, quyển

- Nghiên cứu cách

3, tr. 63 -88,

viết và những vấn đề

Sƣu tập 10 bì xã luận

cần quan tâm khi viết

trên các báo, tìm hiểu

bài thuộc thể loại này.

cấch viết các bài đó.

Viết bài xã luận

Chuẩn bị đề tài, tƣ

Ghi
chú

(1giờ tín chỉ)

Thực hành

Trên lớp

(1 giờ tín chỉ

Thƣ viện

liệu và đề cƣơng

x2)
Tuần 7. Nội dung 4: Thể loại Tiểu luận

chức dạy học

Lý thuyết:

(4 giờ tín chỉ.)

Thời gian,
địa điểm

Trên lớp

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

- Quan niệm về tiểu

Đọc cuốn 1, tr, 189 -

luận.

256, cuốn 3, tr. 136-

- Các dạng tiểu luận:

153, cuốn 4, tr. 44-56

+ Luận văn tuyên

(bài báo), cuốn 5,

truyền.

tr.372-390 và 250 - 289

+ Chuyên luận.

(bài viết).

Ghi
chú

Page16

Hình thức tổ


+ Bình chú.
+ Ý kiến nhà chính
luận,
- Cách viết tiểu luận.
Tuần 8. Nội dung 4: Thể loại tiểu luận (tiếp)
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Thảo luận

Trên lớp

( 3 giờ tín chỉ)

Ghi
Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

- Đặc điểm thể loại.

Đọc hết phần "tiểu luận

- Các dạng tiểu luận.

" trong giáo trình, sách

- Phƣơng pháp lập

tham khảo (đã giới

luận trong khi viết

thiểu ở buổi học trƣớc)

chú

tiểu luận.
Bài tập

Trên lớp

(1giờ tín chỉ)

Chọn 1 trong những

Đọc các bài tiểu luận

dạng tiểu luận trên

do giáo viên hƣớng

báo chí để viết

dẫn.

Tuần 9. Nội dung 4: Thể loại tiểu luận (tiếp)
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

chú

Tự học

Trên lớp

- Đặc điểm thể loại.

Đọc hết phần "tiểu luận

xác định

Thƣ viện

- Các dạng tiểu luận.

" trong giáo trình, sách

- Phƣơng pháp lập

tham khảo (đã giới

luận trong khi viết

thiểu ở buổi học trƣớc)

(2 giờ tín chỉ)

Ghi

Thực hành

Trên lớp

(1 giờ tín

Thƣ viện

chỉ)x2

Page17

tiểu luận.


Tuần 10. Nội dung 5: Thể loại Phê bình và giới thiệu tác phẩm
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Lý thuyết

Trên lớp

( 2 giờ tín chỉ)

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

- Đặc điểm thể loại

Đọc cuốn 1, tr. 257-

- Các dạng bài phê

286, cuốn 6: (đọc một

bình:

số bài phê bình văn học

+ Phê bình tác phẩm

trong cuốn “Đi tìm

khoa học.

Nguyễn Huy Thiệp)

+ Phê bình tác phẩm
nghệ thuật.
- Cách viết bài phê
bình.
Thảo luận

7.30-9.30,

Đối chiếu lý thuyết

(2 giờ tín chỉ)

thứ 4,

thể loại với thực tiễn

P3, nhà A-B báo chí.

Trình những thu hoạch
của mình sau khi học
qua việc ứng dụng lý
thuyết để khảo sát tƣ
liệu trên các báo, nêu
những đánh giá về các
tác phẩm phê bình trên
báo.

Tuần 11. Nội dung 5: Thể loại Phê bình và giới thiệu tác phẩm (tiếp)
Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Nội dung chính

Ghi
chú

Thực hành

Trên lớp

Học lý thuyết thể loại

(1giờ tín chỉ)

Thƣ viện

và đọc bài phê bình

x2

Yêu cầu sinh viên

thuộc các dạng

Nắm vững lý thuyết,
khảo sát tƣ liệu báo chí
về các dạng bài phê
bình

Page18

Hình thức tổ

Tự học
xác định
(1giờ tín chỉ)

Trên lớp
Thƣ viện

Đối chiếu lý thuyết
thể loại với thực tiễn
báo chí.

Trình những thu hoạch
của mình sau khi học
qua việc ứng dụng lý
thuyết để khảo sát tƣ
liệu trên các báo, nêu
những đánh giá về các
tác phẩm phê bình trên
báo.
- Đọc cuốn 1, tr. 257286, cuốn 6: (đọc một
số bài phê bình văn
học)
- Đọc thêm cuốn sách
số 7

(1 giờ tín chỉ)

Trên lớp
Thƣ viện

Viết bài phê bình.

Page19

Bài tập


Tuần 12. Nội dung 6: Thể loại Thư trên báo
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Lý thuyết

Trên lớp

(2 giờ tín chỉ)

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

- Quan niệm về thƣ

Đọc cuốn 1, tr. 287-

và thƣ trên báo.

322, Tìm đọc một số

- Sự xuất hiện thể loại thƣ trên báo, đặc biệt là
thƣ.

những bức thƣ mang

- Đặc điểm của chính

tính chất tranh luận về

luận thƣ tín.

học thuật.

- Những biến thể của
thể loại thƣ.
Sáng tạo thƣ

Thảo luận

Trên lớp

(1giờ tín chỉ)

- Nắm vững đặc điểm
của thƣ.
- Chú ý đặc điểm của
thƣ ngỏ, tính xã hội
của nó.
- Rèn luyện khả năng

Đọc sách và làm đề
cƣơng, thu thập những
Thƣ đã đọc, nêu các
nhận xét về ý nghĩa của
chúng.

Bài tập
(1giờ tín chỉ)

Trên lớp

Tìm hiểu về các nhân

Trình bày đƣợc các yêu

tố xã hội và tâm lý xã

cầu để một bức thƣ có

hội trong các bức thƣ

tính xã hội sâu sắc và

đã đọc, đánh giá về

ảnh hƣởng đến nhiều

phƣơng pháp bút

ngƣời đọc. Trả lời câu

chiến trong thƣ của

hỏi: Tại sao thƣ trên

NAQ gửi Utơrây,

báo thƣờng tạo đƣợc
cảm giác gần gũi với
ngƣời đọc và hấp dẫn?

Page20

sáng tạo tác phẩm.


- Tìm đề tài cho một
Thực hành

Ở nhà

(1giờ tín chỉ)x2 Thƣ viện

bức thƣ.
- Tìm tƣ liệu và xây
dựng đề cƣơng.

Tự học
xác định
(1giờ tín chỉ)

Ở nhà
Thƣ viện

Đánh giá kết quả

Chuẩn bị tốt công tác
tƣ liệu và ý tƣởng, thực
hành và nộp bai.
Tham gia để trao đổi,
rút kinh nghiệm

Tuần 13. Nội dung 7. Thể loại Điểm báo
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

- Tìm hiểu thực trạng
điểm báo ở n ƣớc ta.
- Giới thiệu về bài
Lý thuyết:
(2 giờ tín chỉ)

điểm báo "chuẩn".
Trên lớp

- Giải thích tại sao
"Điểm báo" cần phải

Đọc cuốn 1, tr. 233344

là bài báo chính luận.
- Ứng dụng khoa học
lập luận trong điểm
báo.
- Các dạng bài điểm
Thảo luận
(1 giờ tín chỉ)

Trên lớp

Nắm vững lý thuyết

Ứng dụng vào hoạt

thể loại.

động sáng tạo.

Page21

báo.


Bài tập

Trên lớp

(1 giờ tín chỉ)

-Cách sử dụng
phƣơng pháp nghị

Tìm hiểu các thể loại

luận cho bài điểm báo báo chí khác để so sánh
-Sự khác nhau của

khi thảo luận về cách

nghị luận trong điểm

thức nghị luận khi

báo và trong các thể

điểm báo.

loại khác.

Chuẩn bị hỏi về những

- giải đáp cho sinh

gì chƣa hiểu

viên
Thực hành
(1 giờ tín

Viết bài điểm báo
Ở nhà

chỉ)x2
Tự học xác
định.
(2 giờ tín chỉ)

chung và điểm báo
theo chủ đề.

Làm việc theo nhóm để
thực hiện bài tập.

Ở nhà

Đánh giá bài làm của

Tham gia vào việc

Đánh

Thƣ viện

sinh viên.

đánh giá

giá
thƣờng
xuyên

Tuần 14. Nội dung 8: Thể loại Điều tra
Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Lý thuyết
( 3 giờ tín chỉ).

Trên lớp

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

- Quan niệm về điều

Đọc cuốn 1, tr. 345-

tra.

405, cuốn 5, tr. 290-

- Khi nào thì kết quả

305, toàn bộ cuốn 8.

điều tra của phóng

- Đọc toàn bộ tài liệu

viên là thể loại báo

giáo khoa.

chí.

- Đọc các bài điều tra

+ Hoàn cảnh xuất

trên báo.

hiện bài điều tra.

- Nêu nhận xét.

Page22

Hình thức tổ


+ Đặc điểm cơ bản:
* Tính bức xúc của
đề tài.
* Tính hệ thống và
tính logic trong lạp
luân.
* Phân tích sự kiện.
- Cấu trúc và ngôn
ngữ.
- Thu thập tƣ liệu.
- Phƣơng tiện cho
hoạt động điều tra
của phóng viên.

(1giờ tín chỉ)

Trên lớp

- Làm việc theo nhóm.

điều tra, nắm đ ƣợc l

- Nêu đƣợc ý tƣởng tốt

ý thuyết thể loại

cho bài điều tra

- Khó khăn của
phóng viên điều tra,
cách khắc phục.
- Để viết tốt bài điều
tra.
- Giải đáp thắc mắc

Nêu câu hỏi

Page23

Thảo luận

Tìm hiểu về thể loại

Tuần 15. Nội dung 8: Thể loại Điều tra (tiếp)
Hình thức tổ

Thời gian,

chức dạy học

địa điểm

Bài tập

Trên lớp

(1 giờ tín chỉ)
Thảo luận

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên

Ghi
chú

Về nội dung thể loại
Điều tra

Trên lớp

(1 giờ tín chỉ)

Phân nhóm để thực

- Xác định mục tiêu

hành viết bài

của nhóm.
- Ph ân công nhiệm vụ
cho từng ngƣời phù
hợp khả năng.

Thực hành

Trên lớp

(1 giờ tín

Thƣ viện

chỉ)x2
Tự học

Ở nhà

xác định

Ôn tập toàn bộ kiến thứ
đã học

(2 giờ tín chỉ)
8. Chính sách đối với môn học và các yêu cầu khác của giảng viên.
- Đọc kỹ toàn bộ các học liệu bắt buộc (đã ghi cụ thể trong mục 7.1.).
- Đọc để biết phần tài liệu tham khảo (mục 2.2).
- Trƣớc khi lên lớp phải chuẩn bị đề cƣơng bài học. Đề cƣơng này biên soạn
theo các học liệu bắt buộc và tài liệu tham khảo.
- Trong quá trình học tập, giảng viên sẽ cung cấp hoặc giới thiệu tƣ liệu mới
liên quan đến chƣơng trình học để sinh viên nghiên cứu, mở rộng kiến thức.
- Khuyến khích sinh viên hoạt động tƣ duy phân tích và phê phán nội dung
trên cơ sở nghiên cứu kỹ hiện thực khách quan. Những phủ định có lý và

Page24

của học liệu hiện hành và, hoặc phủ định hoặc bổ sung những vấn đề mới


những bổ sung có giá trị sẽ đƣợc đánh giá bằng điểm trong phần kiểm tra đánh giá thƣờng xuyên.
9. Phương pháp, thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học.
9.1. Mục đích và trọng số kiểm tra:
Hình thức

Tính chất của

đánh giá

nội dung kiểm tra

Đánh giá
thường xuyên
Bài tập cá

nhân

Các vấn đề lý thuyết và
khả năng xử lý theo từng
tình huống.

Mục đích kiểm tra
Đánh giá khả năng nhớ và
kỹ năng phân tích

Trọng
số

10

Đánh giá ý thức học tập,
Chủ yếu về lý thuyết

khả năng hiểu vấn đề và làm 15
việc độc lập
Khả năng làm việc tập thể,

Bài tập nhóm

Vận dụng lý luận trong

tinh thần hợp tác và trách

hoạt động thực tiễn

nhiệm cá nhân trƣớc cộng

15

đồng
Bài tập lớn

Vận dụng lý luận trong

Kỹ năng nghiên cứu độc lập

hoạt động thực tiễn

và khả năng trình bày

Kiểm tra

Nhận thức lý luận và thao

cuối kỳ

tác thực hành

10

Khả năng hiểu vấn đề và
vận dụng sáng tạo trong

50%

hoạt động thực tiễn.

9.2. Tiêu chí đánh giá các loại bài tập và kiểm tra đánh giá
9.2.1 Bài tập viết cá nhân/tuần:
Loại bài tập này thƣờng dùng để kiểm tra sự chuẩn bị, tự nghiên cứu của
sinh viên về một vấn đề không lớn nhƣng trọn vẹn. Các tiêu chí đánh giá các
- Nội dung:
1) Xác định vấn đề nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu rõ ràng, hợp lí.

Page25

loại bài tập này có thể bao gồm: