Hiện tượng tham nhũng và chủ trương chống tham nhũng của đảng và nhà nước ta hiện nay từ nguyên lý xem xét khách quan

1

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


2

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thiện tiểu luận này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các
đoàn thể và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn và kính trọng tới tất cả các tập thể
và cá nhân đã tạo điều kiện giúp tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Trước
hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Vi Thái Lang người đã hướng dẫn
tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện tiểu luận. Tôi xin trân trọng
cảm ơn Thư viện, phòng sau đại học, tập thể K16 TGT, các đơn vị liên quan của
trường ĐHSP Hà Nội 2 những người đã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu
để giúp tôi hoàn thiện bài tiểu luận này.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên, chia sẻ,
giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn thiện tiểu luận
này
Hà Nội, tháng 1 năm 2013
TÁC GIẢ

Phạm Thị Hoa

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


3

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong tiểu luận này

là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan rằng
mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện tiểu luận này đã được cảm ơn và các thông tin
trích dẫn trong tiểu luận này đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, tháng 1 năm 2013
TÁC GIẢ

Phạm Thị Hoa

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


4

MỤC LỤC
MỤC LỤC.................................................................................................................................................4
LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................................................5
1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................................................5
2. Tình hình nghiên cứu đề tài.............................................................................................................6
3. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................................................6
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................................................................6
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tài liệu tham khảo...................................................................7
6. Cấu trúc của tiểu luận......................................................................................................................7
NỘI DUNG...............................................................................................................................................8
CHƯƠNG 1..............................................................................................................................................8
CƠ SỞ LÝ LUẬN........................................................................................................................................8
1.1. Nguyên tắc khách quan của sự nhận thức khoa học.....................................................................8
1.2. Đặc điểm của hiện tượng tham nhũng.........................................................................................9
1.3. Mục đích tham nhũng.................................................................................................................10
1.4. Một số biểu hiện của hành vi tham nhũng ở Việt Nam...............................................................10
1.5. Tác hại của tham nhũng..............................................................................................................13

1.6. Nguyên nhân của tệ nạn tham nhũng.........................................................................................14
1.6.1. Nguyên nhân và điều kiện khách quan................................................................................15
1.6.2. Nguyên nhân và điều kiện chủ quan....................................................................................16
CHƯƠNG 2............................................................................................................................................21
THỰC TRẠNG THAM NHŨNG Ở VIỆT NAM............................................................................................21
CHƯƠNG 3............................................................................................................................................27
MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐẤU TRANH CHỐNG THAM NHŨNG......................................................................27

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


5

3.1. Công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị.........................................27
3.2. Xây dựng và thực hiện các chế độ, định mức, tiêu chuẩn...........................................................28
3.3. Quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp, việc chuyển đổi vị trí công tác của cán bộ, công
chức, viên chức..................................................................................................................................28
3.4. Vấn đề minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức.......................................................28
3.6. Cải cách hành chính, đổi mới công nghệ quản lý và phương thức thanh toán nhằm phòng ngừa
tham nhũng.......................................................................................................................................29
KẾT LUẬN...............................................................................................................................................30
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................................................30

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Tham nhũng là một căn bệnh phổ biến ở nhiều nước trên thế giới , nó
đang trở thành một quốc nạn, là một trong bốn nguy cơ đe dọa tới sự tồn vong
của chế độ. Có thể nói tham nhũng là một căn bệnh hiểm nghèo gắn liền với Nhà
nước, bởi lẽ chừng nào còn Nhà nước thì còn quyền lực, mà còn quyền lực thì dễ
xuất hiện những người dùng sai quyền lực. Cuộc đấu tranh để loại bỏ những

người sử dụng sai quyền lực ra khỏi bộ máy nhà nước các cấp là cuộc đấu tranh
lâu dài, liên tục, bền bỉ và kiên định của mọi nhà nước, chống mạnh thì thịnh,
chống yếu thì suy, ngoài ra không có con đường nào khác.
Ở nước ta từ cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp, chuyển sang cơ chế thị
trường có sự quản lý của Nhà nước XHCN là con đường hoàn toàn mới mẻ.
Những năm qua Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách
cởi mở, tạo điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển. Tuy nhiên hệ thống
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


6

phát luật vẫn còn thiếu đồng bộ, một số văn bản pháp luật vừa mới ban hành đã
sớm lạc hậu với thực tiễn, tạo nhiều sơ hở, dễ bị lợi dụng. Mặt khác, bước sang
cơ chế mới, tâm lý nôn nóng làm giày có mặt tích cực là động lực thúc đẩy xã
hội phát triển nhưng cũng là mặt tiêu cực làm cho một số người bị tha hóa, đánh
mất chính mình trong chủ nghĩa vị kỷ, hưởng lạc, trong khát vọng làm giàu bằng
mọi giá, bất chấp pháp luật, đạo lý. Điều này đòi hỏi chúng ta phải hiểu rõ về
hiện tượng tham nhũng ….. Chính vì vậy em chọn đề tài: “Hiện tượng tham
nhũng và chủ trương chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta hiện nay
từ nguyên lý xem xét khách quan.”
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Hiện tượng tham nhũng và chủ trương chống tham nhũng của Đảng và
Nhà nước ta hiện nay là vấn đề nhức nhối trong xã hội và là thách thức lớn đối
với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước, tiểu luận cần được
quan tâm và sâu sắc hơn.
3. Mục đích nghiên cứu
Phân tích hiện tượng tham nhũng hiện nay ở Nước ta và chủ trương chống
tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta hiện nay từ nguyên lý xem xét khách
quan.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Phân tích hiện tượng tham nhũng hiện nay ở Nước ta
+ Chủ trương chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta hiện nay

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


7

5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tài liệu tham khảo
Phương pháp nghiên cứu: Tiểu luận vận dụng nguyên tắc khách quan,
phương pháp nghiên cứu DVBC, DVLS, đặc biệt coi trọng và sử dụng chủ yếu
phương pháp logic lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh.
Nguồn tài liệu tham khảo: Một số giáo trình triết học và các tài liệu có liên
quan.
6. Cấu trúc của tiểu luận
Trong khuôn khổ của một bài tiểu luận, với mục đích khái quát nhất vấn
đề thấy rõ hiện tượng tham nhũng hiện nay ở Nước ta và chủ trương chống tham
nhũng của Đảng và Nhà nước ta hiện nay, ngoài phần mở đầu và kết luận, phần
nội dung của tiểu luận được em trình bày theo ba ý chính như sau:

1. Cơ sở lý luận.
2. Thực trạng tham nhũng ở Việt Nam.
3. Một số biện pháp đấu tranh chống tham nhũng.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


8

NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Nguyên tắc khách quan của sự nhận thức khoa học
Thế giới vật chất bao gồm giới tự nhiên và xã hội, trong đó mọi sự vật
hiện tượng tồn tại, vận động biển đổi và phát triển theo quy luật khách quan vốn
có của thế giới vật chất, không phụ thuộc vào ý muốn, ý nguyện chủ quan của
con người, cũng không lệ thuộc vào bất kỳ một đẳng phái, một tập đoàn xã hội
hay một vĩ nhân nào.
Con người trước hết là sản phẩm của lâu dài của thiên nhiên và hoạt động
có ý thức chỉ đạo, nhờ đó con người có thể nhận thức được quy luật khách quan
của sự vật, các điều kiện mà quy luật phát sinh tác dụng, nếu điều đó có cơ hội
cho con người và ngược lại. Con người chỉ có tự do khi nhận thức được quy luật
khách quan của tự nhiên – xã hội và biết hành động theo quy luật đó. Vì thế tự
do là tất yếu được nhận thức và hành động theo cái tất yếu đó.
Vận dụng nguyên tắc khách quan để phân tích hiện tượng tham nhũng ở
nước ta hiện nay.
Tham nhũng là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vị thế xã hội vủa
viên chức Nhà nước để làm trái phát luật hoặc lợi dụng các sơ hở của phát luật
kiếm lợi cho bản thân, gây hại cho xã hội, cho công dân. Pháp lệnh chống tham
nhũng ngày 26-02-1998 cũng ghi rõ trong điều 1: “ Tham nhũng là hành vi của
những người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ và quyền hạn để tham
ô, hối lộ hoặc cố ý làm trái pháp luật vì động cơ vụ lợi, gây thiệt hại cho tài sản
Nhà nước, tập thể và cá nhân, xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan, tổ
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


9

chức. Tham nhũng là vật cản lớn nhất của tiến trình phát triển xã hội, là nguy cơ

trực tiếp liên quan đến sự sống còn của Nhà nước”
1.2. Đặc điểm của hiện tượng tham nhũng
Tham nhũng là hành vi của một cá nhân hoặc một nhóm người trong đó có
kẻ cầm đầu, nó thường tạo ra từ các nhóm người có quan hệ thân quen, họ hàng
và gần đây trên thế giới lại là hành vi tham nhũng có tính tổ chức của nhiều
người dựa trên lợi ích ích kỷ của họ. Loại hành vi này đang có xu hướng tăng lên
rất mạnh mang lại hậu quả rất nghiêm trọng và có hai đặc trưng nổi bật: một là
xuất hiện dưới phương thức tổ chức có đặc trưng khác với hoạt động cá nhân,
loại này thường gọi là tham nhũng siêu ngạch với những hình thức chủ yếu như
biển lậu thuế có tổ chức, buôn lậu có tổ chức, làm giả tổ chức, xâm chiếm vốn
của Nhà nước, hai là được sự hoàn thiện với tham nhũng của quyền lực của một
số tổ chức nhất định để đạt được mục đích thu được lợi ích hoặc lợi nhuận siêu
ngạch.
Về hình thức: hành vi tham nhũng chủ yếu vẫn thông qua các hành vi
tham ô, hối lộ, lộng quyền, sách nhiễu, dùng quyền lực để mưu tư lợi, dùng tiền
tài làm càn vi phạm pháp luật, dùng tiền tài thao túng quyền lực, chiếm đoạt
quyền lực….
Về thủ đoạn: hành vi tham nhũng được hình thành bằng nhiều cách: kết
cấu bên trong, móc ngoặc ngoài nước cùng với sự hỗ trợ của các phương tiện kỹ
thuật phức tạp đã làm cho hoạt động tham nhũng ngày một trở nên khó bị phát
hiện.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


10

Về lĩnh vực: Đối tượng mà các hoạt động tham nhũng săn đuổi nói chung
tập trung vào nơi có tiền bạc, nguồn lực, quyền hạn, hợp đồng, tài chính, chức
vụ, cơ hội…cho nên các lĩnh vực có tỷ lệ thành án cao trên thế giới ngày nay vẫn

là các ngành ngân hàng, tài chính, thương mại, xuất nhập khẩu, dự trữ quốc gia,
giao thông vận tải, bưu điện, xây dựng, các đề án nước ngoài, các nơi cấp phép
hoạt động hoặc thông qua thủ tục hành chính, các cửa khẩu…
1.3. Mục đích tham nhũng
Mục đích của hành vi tham nhũng là cái đích mà người phạm tội đặt ra
trong óc mình và mong muốn đạt đến bằng hành vi phạm tội và có điều kiện
khách quan cho phép thực hiện thì nó dễ dàng trở thành hiện thực.
1.4. Một số biểu hiện của hành vi tham nhũng ở Việt Nam
Các hình thức cơ bản của tham nhũng ở nước ta hiện nay vẫn là tham ô,
hối lộ, dựa vào quyền lực để sách nhiễu, dùng quyền lực để mưu lợi riêng, dùng
tiền để làm chuyện phi pháp và các thủ đoạn mà kẻ phạm tội triệt để lợi dụng là
những sơ hở của pháp luật, chính sách trong các biện pháp tổ chức, quản lý và
điều hành. Thủ đoạn phạm tội rất đa dạng và phức tạp nhưng thường tập trung ở
các dạng sau:
Có địa phương, đơn vị ra những chỉ thị, nghị quyết không đúng với chính
sách, pháp luật của Nhà nước để thu lợi bất chính, phổ biến là lấy đất công để
chia nhau.
Đề ra hàng loạt các khoản bắt nông dân phải đóng góp, bưng bít thông tin,
thiêu công khai minh bạch để xà xẻo, tư túi.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


11

Gây khó khăn, sách nhiễu để đòi hối lộ dưới nhiều hình thức kể cả mua
bằng, bán điểm.
Hành vi “lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi
phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc kiểm tra,
thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi”.

Hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã
nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức
nào để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa
hối lộ.
Hành vi lợi dụng việc được giao quyền quản lý tài sản của nhà nước để
phục vụ lợi ích cá nhân hoặc một nhóm người nào đó thay vì phục vụ cho lợi ích
công. Biểu hiện cụ thể của hành vi này thường là cho thuê tài sản như: nhà
xưởng, trụ sở, xe ôtô và các tài sản khác nhằm vụ lợi. Số lượng tài sản cho thuê
nhiều khi lớn.
Vừa là bên A, vừa có quyền chỉ định bên B để hưởng hoa hồng, tham
nhũng lớn trong các chương trình, dự án kể cả các chương trình, dự án nghiên
cứu khoa học.
Khi xây dựng thì định mức kinh tế - kỹ thuật nâng cao lên, khi thực hiện
thì lắt léo để giảm xuống, có lúc có công trình còn trên dưới 50% lấy chênh lệch,
chia chác làm cho hàng loạt công trình mặc dù được hội đồng nghiệm thu đánh
giá tốt nhưng mới sử dụng đã hư hỏng.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


12

Lợi dụng buôn bán vận chuyển, đi nước ngoài câu kết với bọn buôn lậu,
có tính quốc tế (nhập tàu, xe cũ, máy móc lạc hậu..) bất chấp hậu quả cho nhân
dân và nền kinh tế miễn là có chênh lệch, có hoa hồng.
Thông đồng với nhau để vay tiền ngân hang, tiền nước ngoài( ODA….)
đến hang năm, hàng nghìn tỷ đồng mà không tính đến hiệu quả sử dụng.
Sử dụng tiền quỹ công, tiền tín dụng ưu đãi người nghèo, gia đình chính
sách để cho vay lấy lãi, buôn bán lập quỹ đen, mua tặng phẩm có giá trị lớn tặng
nhau…

Tạo thành tích giả để tham ô dưới hình thức tiền thưởng, quà cáp, biến xén
ngày lễ, ngày tết, việc hiếu hỷ đến hàng chục, hàng trăm triệu.
Tranh mua hàng xuất khẩu chạy chọt quốc tế để lấy ngoại tệ mua hàng
tiêu dùng xa xỉ về bán lãi chia nhau gây lãng phí và rối loạn thị trường.
Lập những “ dự án lừa” trồng rừng trên giấy, dự án ảo, thành lập các “
công ty ma” để hoàn thuế giá trị gia tăng để lấy tiền Nhà nước.
Thậm chí còn có tình trạng ăn cả tiền cứu trợ người đói nghèo, xã khó
khăn, ăn chặn tiền ủng hộ đồng bào lũ lụt….
Ngoài những thủ đoạn trên, kẻ phạm tội tham nhũng còn lợi dụng triệt để
sự buông lỏng về thanh tra, kiểm tra, kiểm soát để phạm các tội tham ô, hối lộ,
sự dụng vốn và các hoạt động không đúng mục đích...

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


13

1.5. Tác hại của tham nhũng
Tham nhũng có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng trên tất cả các
lĩnh vực của đời sống xã hội. Có thể khái quát những tác hại chủ yếu của tham
nhũng ở những điểm sau:
Tham nhũng là kẻ thù của nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhận định: “ tham nhũng là kẻ thù nguy
hiểm của nhân dân, của bộ đội và của chính phủ vì nó không mang gươm mang
súng mà nó nằm trong các tổ chức của chúng ta để làm hỏng ta. Nó làm hỏng
tinh thần trong sạch và ý chí khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức cách
mạng ta là cần – kiệm – liêm – chính” .
Tham nhũng còn gây ra tác hại làm giảm sút lòng tin của công dân đối với
bộ máy và công chức, viên chức Nhà nước, triệt tiêu động lực cơ bản nhất của sự
phát triển. Điều này đã được V.I . Lênin khuyến cáo: “ Nếu có cái gì đó có thể

triệt tiêu được chủ nghĩa xã hội thì đó chính là tham nhũng, quan liêu”. Đây cũng
là bài học hàng đầu mà Đảng ta rút ra tại đại hội lần thứ 6. Đó là bài học lấy dân
làm gốc, dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra.
Tham nhũng gây tổn hại to lớn về mặt kinh tế cho sự phát triển xã hội.
Tham nhũng gây tổn hại to lớn về mặt kinh tế cho sự phát triển xã hội kéo
lùi sự phát triển tùy theo quy mô và mức độ gây hại của nó. Tham nhũng gây
thiệt hại vật chất hàng ngàn tỷ đồng, hàng trăm triệu USD của Nhà nước. Đặc
biệt hiện nay tình trạng tham nhũng ở Việt nam gây thiệt hại về kinh tế đang diễn
ra mạnh mẽ trong đầu tư xây dựng cơ bản, hàng thuế giá trị gia tăng, lạm dụng
quyền lực để bản thân và gia đình tham nhũng…
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


14

Tham nhũng phá hoại đội ngũ cán bộ, tầm thường hóa hệ thống pháp luật,
là nguyên nhân liên quan trực tiếp đến sự sống còn của Nhà nước
Tác hại của tham nhũng không chỉ dừng lại ở phương diện thiệt hại về vật
chất hàng ngàn tỷ đồng, hàng trăm triệu USD của Nhà nước mà tham nhũng sẽ
làm tầm thường hóa hệ thống pháp luật của Nhà nước, kỷ cương xã hội không
thể giữ vững, gây mất đoàn kết nội bộ, làm giảm uy tín của Đảng và Nhà nước
trước nhân dân và là cơ hội để cho kẻ thù pháp hoại, xâm lược. Nếu các nhà
hành pháp mà tự mình phá hoại luật pháp thì sao có thể duy trì được phép nước.
Những kẻ tham nhũng chính là những tên đầu trò trong việc làm tê liệt hệ thống
hành pháp làm cho Nhà nước trở thành đối lập, gánh nặng cho công dân.
Tham nhũng tất yếu dẫn đến phá hoại đội ngũ cán bộ Nhà nước bởi vì
những kẻ tham nhũng sẽ lừa dối và hư hóa cấp trên làm cho bộ máy trở thành
quan liêu, chúng sẽ tăng cường đưa thêm kẻ xấu vào guồng máy và triệt hại đội
ngũ viên chưa tốt. Những kẻ tham nhũng chính là những tên phá hoại từ bên
trong của hệ thống hành pháp quốc gia. Tham nhũng sẽ là cho quần chúng mất đi

sự tin tưởng và đường lối lãnh đạo của Đảng và Nhà nước và đây cũng là nguyên
nhân căn bản nhất dẫn đến thất bại của Đảng và Nhà nước.
1.6. Nguyên nhân của tệ nạn tham nhũng
Những năm qua cuộc đấu tranh tham nhũng của Đảng và Nhân dân ta diễn
ra rất quyết liệt và đã thu được kết quả bước đầu song đến nay thì có thể nói nạn
tham nhũng vẫn chưa được đẩy lùi một các cơ bản. Tình hình vẫn diễn ra phức
tạp, có trường hợp câu kết, móc nối ngang dọc giữa các phần tử thoái hóa biến
chất trong các cơ quan Nhà nước và ngoài xã hội, rất khó phát hiện làm cho

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


15

cuộc đấu tranh chống tham nhũng hết sức khó khăn. Vậy do những nguyên nhân
chủ yếu nào?
1.6.1. Nguyên nhân và điều kiện khách quan
Việt Nam là nước đang phát triển, trình độ quản lý còn lạc hậu, mức sống
thấp, pháp luật chưa hoàn thiện:
Thực tế cho thấy, tham nhũng thường xuất hiện ở những nước chậm phát
triển hoặc đang phát triển. Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của mình, Nhà
nước đại diện cho xã hội quản lý mọi mặt của đời sống. Nếu Nhà nước quản lý
xã hội lỏng lẻo sẽ tạo ra các kẽ hở cho tệ tham nhũng nảy sinh và phát triển.
Quá trình chuyển đổi cơ chế, tồn tại và đan xen giữa cái mới và cái cũ:
Quá trình chuyển đổi đòi hỏi phải có thời gian, vừa làm vừa rút kinh
nghiệm để tiếp tục hoàn thiện. Cơ chế cũ bị thay thế nhưng nếp nghĩ, thói quen
thì vẫn còn. Trong khi đó, cơ chế mới hình thành còn sơ khai ngay trong nhận
thực nên quá trình thực hiện không tránh khỏi lúng túng. Tình trạng không rõ
ràng trong cơ chế quản lý trên một số lĩnh vực là điều kiện cho nạn tham nhũng
phát triển. Không ít cá nhân, tập thể có lúc được biểu dương như điển hình của

sự năng động, dám nghĩ dám làm, thậm chí được tôn vinh, nhưng sau một thời
gian lại bị phát hiện và xử lý vì có hành vi tiêu cực trong hoạt động sản xuất,
kinh doanh, lợi dụng sơ hở của cơ chế quản lý để tham nhũng, vụ lợi cá nhân.
Ảnh hưởng của mặt trái của cơ chế thị trường:
Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, chúng ta đã áp dụng việc
quản lý nền kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và đã đạt
được những thành tích cơ bản, đáng tự hào. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


16

cực, cơ chế thị trường đã bộc lộ nhiều nhược điểm. Đó là sự cạnh tranh khốc liệt,
sự chi phối của lợi ích vật chất làm cho người sản xuất, kinh doanh có xu hướng
tối đa hoá lợi nhuận bằng mọi giá, tìm cách hối lộ công chức nhà nước để tạo lợi
thế trong kinh doanh. Trong xã hội, sự phân hoá giàu nghèo ngày càng rõ rệt, có
những giá trị xã hội bị đảo lộn, việc kiếm thật nhiều tiền đôi lúc đã trở thành sức
ép, làm xuất hiện tâm lý mọi việc đều có thể mua bán. Chính điều này đã góp
phần làm gia tăng tệ tham nhũng thông qua việc thúc đẩy các hành vi phạm pháp
của cán bộ, công chức, ganh đua làm giàu phi pháp, đục khoét tiền của Nhà nước
và nhân dân.
Do ảnh hưởng của tập quán văn hoá:
Tập quán văn hoá của người á Đông nói chung và người Việt Nam nói
riêng có rất nhiều điều kiện khiến cho tệ tham nhũng, mà biểu hiện tập trung
nhất là nạn quà cáp hối lộ, có cơ sở tồn tại và phát triển. Chuyện biếu quà được
coi là một nét văn hoá của người Việt Nam nhưng hiện nay nhiều nét văn hoá
của người Việt như “miếng trầu là đầu câu chuyện”, “ăn quả nhớ người trồng
cây”... đã và đang bị lợi dụng để thực hiện hành vi tham nhũng.
1.6.2. Nguyên nhân và điều kiện chủ quan
Hệ thống chính trị chậm được đổi mới, hoạt động của bộ máy nhà nước

kém hiệu quả:
Đây là một trong những nguyên nhân gây nên sự yếu kém và bất cập của
quá trình đổi mới đất nước, trong đó có tham nhũng. Một quốc gia quản lý tốt
phải có bộ máy nhà nước tốt. Ở nước ta, sự quản lý, lãnh đạo, điều hành đất
nước là sự thống nhất và phối hợp giữa vai trò lãnh đạo của Đảng, trách nhiệm
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


17

quản lý của Nhà nước và sự tham gia tích cực, có hiệu quả của các tổ chức chính
trị - xã hội, đoàn thể quần chúng. Các yếu tố trong hệ thống chính trị phải thực
hiện đúng vai trò của mình. Tuy nhiên, sự chưa rõ ràng trong phân cấp, phân
công vai trò, chức năng, hoạt động giữa các yếu tố trong hệ thống chính trị vẫn
đã phần nào làm giảm hiệu quả lãnh đạo, quản lý, điều hành xã hội. Một số nơi,
tổ chức đảng đã ít nhiều can thiệp vào hoạt động quản lý, cơ quan nhà nước còn
ỷ lại, thụ động chưa làm hết trách nhiệm của mình. Một số tổ chức chính trị - xã
hội và đoàn thể quần chúng lúng túng, không xác định được vai trò của mình
cũng như chương trình hoạt động cho phù hợp.
Phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên bị suy thoái; công
tác quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên còn yếu kém:
Trước tác động của mặt trái của cơ chế thị trường, nhiều cán bộ, đảng viên
do không tự giác rèn luyện, tu dưỡng đã có những hành vi phạm pháp, không giữ
được đạo đức “cần, kiệm, liêm, chính”. Một bộ phận cán bộ thoái hoá, biến chất
về đạo đức, lối sống, lợi dụng chức quyền để tham nhũng, buôn lậu, làm giàu bất
chính, lãng phí của công, quan liêu, ức hiếp dân, gia trưởng, độc đoán, đáng chú
ý là những biểu hiện tiêu cực này có chiều hướng phát triển làm xói mòn bản
chất cách mạng của đội ngũ cán bộ, công chức, làm suy giảm uy tín của Đảng,
làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với chế độ”
Chính sách pháp luật chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, thiếu nhất quán:

Sự nghiệp đổi mới mà trọng tâm là đổi mới quản lý kinh tế, phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã đặt ra yêu cầu hết sức quan
trọng là phải xây dựng một hệ thống cơ chế, chính sách, pháp luật đầy đủ, từng
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


18

bước hoàn thiện. Trong khi đó, mặc dù chúng ta đã có rất nhiều cố gắng nhưng
việc xây dựng thể chế pháp luật vẫn không đáp ứng được nhu cầu, chưa phản
ánh và điều chỉnh kịp thời những vấn đề đang đặt ra trong quá trình phát triển.
Cải cách hành chính vẫn còn chậm và lúng túng, cơ chế “xin - cho” trong
hoạt động công vụ còn phổ biến; thủ tục hành chính phiền hà, nặng nề, bất hợp
lý:
Cơ chế “xin - cho” được nhìn nhận là một trong những nguy cơ của tệ
tham nhũng, hối lộ mà cho đến nay vẫn chưa có cách khắc phục. Chế độ công vụ
của cán bộ, công chức mới bắt đầu được quan tâm xây dựng, hiện tại còn thiếu
cơ chế kiểm tra, giám sát có hiệu quả. Chế độ, trách nhiệm của cán bộ, công
chức chưa rõ ràng, cụ thể, đặc biệt là trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo đối với
những sai phạm, tiêu cực xảy ra trong cơ quan, đơn vị mình. Chế độ tiền lương
đối với đội ngũ cán bộ, công chức còn bất hợp lý, chậm được cải cách. Lương
không đủ đảm bảo nhu cầu của cuộc sống cho cán bộ, công chức dẫn đến tình
trạng vì cuộc sống của bản thân và gia đình, cán bộ, công chức thực hiện hành vi
tham nhũng, tiêu cực khi có điều kiện, cơ hội. Công tác quản lý đất đai còn nhiều
yếu kém, việc đăng ký quyền sử dụng đất, cấp đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển
giao quyền sử dụng đất, v.v., còn nhiều kẽ hở, tạo điều kiện cho tiêu cực, sai
phạm nảy sinh. Cơ chế quản lý tài chính công, mua sắm công, quản lý đầu tư xây
dựng cơ bản phải trải qua nhiều khâu, nhiều “cửa”. Trình tự, thủ tục này tưởng
như chặt chẽ nhưng trên thực tế, cơ chế kiểm soát lại rất lỏng lẻo, tạo điều kiện
cho tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, thất thoát. Việc đổi mới phương thức thanh

toán còn chậm làm cho việc kiểm soát và phát hiện được các giao dịch phi pháp
gặp nhiều khó khăn.
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


19

Sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác phòng, chống tham nhũng trong một
số trường hợp chưa chặt chẽ, sâu sát, thường xuyên; xử lý chưa nghiêm đối với
hành vi tham nhũng:
Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị,
văn bản quy phạm pháp luật về đấu tranh chống tham nhũng tuy nhiên việc tổ
chức thực hiện trên thực tế còn nhiều hạn chế. Nhiều cấp uỷ, tổ chức đảng và cơ
quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp chưa đề cao trách nhiệm của người đứng đầu,
chưa có kế hoạch, giải pháp để tích cực phòng, chống tham nhũng trong cơ quan,
ngành mình. Công tác ngăn ngừa, phát hiện hành vi tham nhũng tuy đã đạt được
một số kết quả nhất định nhưng chưa đáp ứng yêu cầu.
Chức năng, nhiệm vụ của nhiều cơ quan nhà nước trong đấu tranh chống
tham nhũng chưa rõ ràng, thậm chí chồng chéo, thiếu một cơ chế phối hợp cụ
thể, hữu hiệu:
Trước đây, việc thành lập các ban công tác chống tham nhũng tại các tỉnh,
thành, và các bộ, ngành đã mang lại được những kết quả nhất định. Tuy nhiên,
hoạt động của các đơn vị này chưa đạt được kết quả như mong muốn. Các quy
định về phòng, chống tham nhũng khi đó chưa đầy đủ và chưa được thực hiện
nghiêm túc, thiếu một cơ quan có trách nhiệm làm đầu mối theo dõi, đôn đốc,
kiểm tra việc thực hiện.
Thiếu các công cụ phát hiện và xử lý tham nhũng hữu hiệu:
Những năm qua, hoạt động điều tra, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám
sát đã thu được một số kết quả tích cực nhưng trên thực tế vẫn chưa đáp ứng
được yêu cầu của công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Cơ chế phối hợp

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


20

của các cơ quan nói trên còn có những hạn chế; nhiệm vụ, quyền hạn và trách
nhiệm của từng cơ quan trong cuộc đấu tranh chung còn chưa rõ ràng, cụ thể dẫn
đến tình trạng lẫn lộn, chồng chéo, thiếu hiệu quả trong hoạt động phát hiện và
xử lý tham nhũng.
Việc huy động lực lượng đông đảo của nhân dân cũng như sự tham gia của
lực lượng báo chí vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng còn chưa được quan
tâm đúng mức:
Báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng đóng một vai trò rất quan
trọng trong việc phát hiện và đấu tranh chống những hành vi vi phạm trong hoạt
động của bộ máy nhà nước, nhất là tệ tham nhũng. Báo chí vừa có tác dụng cảnh
báo những nơi có nguy cơ tham nhũng, vừa tham gia phát hiện và đặc biệt là tạo
nên dư luận mạnh mẽ đòi xử lý tham nhũng. Công tác tuyên truyền, nâng cao
nhận thức của xã hội về tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng mặc dù đã
nhận được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước nhưng chưa tạo ra một sự chuyển
biến tích cực trong ý thức xã hội trong việc phản ứng với tệ nạn tham nhũng
cũng như đề cao ý thức trách nhiệm của người dân trong việc tham gia vào cuộc
đấu tranh chống tham nhũng.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


21

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG THAM NHŨNG Ở VIỆT NAM

Tham nhũng ở Việt Nam vừa tinh vi vừa trắng trợn. Theo đánh giá của Tổ
chức minh bạch quốc tế, Việt Nam thuộc nhóm nước tham nhũng nghiêm trọng.
Năm 2011 có những tiến bộ nhất định nhưng vẫn là những nước có điểm số thấp
và đứng ở phía cuối bảng xếp hạng.
Tại Hội thảo "Vai trò của Quốc hội trong phòng chống tham nhũng" do
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, Phó chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Trung
ương về phòng, chống tham nhũng Lê Văn Lân có bài tham luận: Ở Việt Nam
cũng như các nước khác, việc đánh giá chính xác về tình hình tham nhũng diễn
ra trong thực tế là rất khó khăn, vì tham nhũng cũng giống như một tảng băng
trên biển, chỉ có thể nhận biết được phần nổi qua những vụ việc đã được phát
hiện, xử lý. Thông qua kết quả phát hiện, xử lý các vụ việc tham nhũng trong
những năm qua và căn cứ việc đánh giá của các cơ quan chức năng, Đảng và
Nhà nước đã khẳng định tình hình tham nhũng ở Việt Nam là nghiêm trọng.
Trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, tham
nhũng chủ yếu diễn ra trong việc quy hoạch; chuyển đổi mục đích sử dụng đất;
thu hồi đất nông nghiệp để xây dựng các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu đô
thị; giao đất, cho thuê đất; định giá đất khi thu hồi, đền bù; cấp phép khai thác tài
nguyên, khoáng sản… Một số người đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để giao đất
không đúng thẩm quyền; lập hồ sơ khống hoặc khai tăng diện tích đất khi đền
bù. Điển hình là vụ lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ xảy
ra tại dự án phát triển cơ sở hạ tầng đô thị Bắc Thăng Long - Vân Trì (Hà Nội)
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


22

thiệt hại ước tính khoảng 14 tỷ đồng; vụ lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi
thi hành công vụ xảy ra tại huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương, gây thiệt hại gần 11
tỷ đồng; vụ tham nhũng về đất đai tại Đồ Sơn và tại Quán Nam, thành phố Hải

Phòng...
Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng nổi lên tình trạng tham nhũng, tiêu
cực của một bộ phận cán bộ trong ngành ngân hàng, nhất là các ngân hàng
thương mại hoặc cán bộ trong ngành ngân hàng tiếp tay, móc nối với người bên
ngoài thông qua các hoạt động cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính, đầu tư tài
chính, ủy thác cho vay, ủy thác đầu tư… để chiếm đoạt tài sản, gây thất thoát
lớn. Ví dụ như vụ Lê Hoài Phương, cán bộ Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt
Nam, chi nhánh Cầu Giấy (Hà Nội) tham ô 24 tỷ đồng; vụ Phan Văn Tưởng, cán
bộ Ngân hàng Techcombank cùng các đồng phạm tham ô trên 10 tỷ đồng; vụ
Đoàn Tiến Dũng, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam
nhận của khách hàng 5 tỷ đồng, là khoản trích 3-10% trong số tiền mà khách
hàng được vay của ngân hàng này; vụ Nguyễn Thị Thùy Vân tham ô hơn 24 tỷ
đồng ở Ngân hàng cổ phần Thương mại Sài Gòn - Hà Nội; vụ Hoàng Thị Thu
Hà, Giám đốc chi nhánh miền Bắc của Tổng công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn
(SJC) lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ gây thất thoát 19
tỷ đồng; vụ Vũ Việt Hùng, Giám đốc ngân hàng Phát triển chi nhánh Đắk Lắk Đắk Nông, nhận 92 tỷ đồng, 100.000 USD và một ôtô BMW của Cao Bạch Mai
và Trần Thị Xuân để cho vay không đúng quy định...
Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản phần lớn các công trình xây dựng
đều xảy ra thất thoát tài sản, chủ yếu do tham ô và cố ý làm trái. Sai phạm xảy ra
ở hầu hết các khâu, từ việc lập dự án, thiết kế, dự toán, phê duyệt kế hoạch cấp
Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


23

vốn đến đấu thầu, tư vấn, giám sát, thi công, nghiệm thu, quyết toán công trình.
Thủ đoạn chủ yếu là không chấp hành đúng trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng cơ
bản; gian lận, thiếu minh bạch trong đấu thầu; khai khống khối lượng và giá trị
vật tư, thiết bị; đưa vật liệu kém chất lượng, sai quy cách vào sử dụng; thi công
sai quy trình để giảm chi phí...Điển hình như vụ tham ô, cố ý làm trái và lợi dụng

chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ xảy ra tại Ban quản lý dự án di
tích lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ; vụ Huỳnh Ngọc Sĩ, Giám đốc Ban quản
lý dự án đại lộ Đông - Tây, TP HCM nhận hối lộ 260 nghìn USD để xét thầu,
nghiệm thu có lợi cho người đưa hối lộ; vụ tham ô xảy ra tại dự án xây dựng cầu
Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh...
Trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các doanh
nghiệp, thủ đoạn tham nhũng chủ yếu là giấu bớt và định giá trị tài sản, đất đai
thấp hơn giá trị thực khi cổ phần hóa hoặc bán, khoán, cho thuê doanh nghiệp;
lập các hợp đồng mua bán, vận chuyển hoặc hóa đơn khống để chiếm đoạt; nâng
khống giá hoặc gửi giá khi mua bán tài sản công để trục lợi. Ví như vụ Nguyễn
Bi, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng giám đốc và Nguyễn Thanh Huyền,
Phó Tổng giám đốc, kế toán trưởng của Công ty Vifon - TP HCM, đã lập chứng
từ khống chiếm đoạt hơn 20 tỷ đồng và không thu về cho công ty 59,9 tỷ đồng
nhằm chiếm đoạt khi cổ phần hóa công ty này; vụ Trần Văn Khánh, Tổng Công
ty Vật tư nông nghiệp tham ô, cố ý làm trái, gây thiệt hại nhiều tỷ đồng; vụ Công
ty xăng dầu Hàng không khai khống tỷ lệ dầu hao hụt nhằm chiếm đoạt hàng
chục tỷ đồng; vụ Công ty cho thuê tài chính II thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và
phát triển nông thôn nâng khống giá thiết bị lặn từ 100 triệu lên 130 tỷ đồng...

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


24

Trong công tác cán bộ, dư luận về tình trạng “chạy chức, chạy quyền, chạy
công chức” vẫn còn nặng nề, nhưng trong thực tế chưa phát hiện, xử lý được
trường hợp nào. Dư luận nói nhiều đến hiện tượng một số cán bộ tiến thân bằng
con đường chạy chọt, nịnh bợ cấp trên (tìm hiểu sở thích, nhu cầu cá nhân của
cấp trên và gia đình họ để tìm cách đáp ứng; sẵn sàng biếu cấp trên những món
quà có giá trị lớn như nhà ở, đất ở, cổ phần trong các dự án, công ty...).

Nhiều người nói rằng, hiện nay mọi thứ đều “có giá”, từ việc tuyển dụng,
phân công công việc đến bổ nhiệm, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật cán bộ. Báo chí
đã đưa tin về 2 trường hợp cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh nhận quà, nộp lại quà và sử
dụng quà tặng không đúng quy định, là ông Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau và ông Chủ
tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng (trước đây).
Trong lĩnh vực tư pháp, hành vi tham nhũng chủ yếu là cán bộ tư pháp lợi
dụng chức vụ, quyền hạn để nhận hối lộ nhằm bỏ lọt hoặc giảm nhẹ tội phạm
trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Ví như vụ Vũ Văn Lương,
thẩm phán quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) nhận hối lộ 70 triệu đồng trong vụ tranh
chấp 2,7 m2 công trình phụ; Hà Công Tuấn, thẩm phán TAND tỉnh Quảng Ninh
bị bắt quả tang nhận hối lộ 200 triệu đồng nhằm xử nhẹ tội cho bị cáo…
Ngoài những lĩnh vực trên, tình trạng nhũng nhiễu còn khá phổ biến trong
quan hệ giữa cơ quan nhà nước và công chức nhà nước với người dân và doanh
nghiệp, giữa nhân viên các cơ sở dịch vụ công với khách hàng, như: cảnh sát
giao thông, cán bộ thuế, các cơ quan cấp phép, cơ sở khám, chữa bệnh, các
trường học… gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích


25

Theo đánh giá của Tổ chức minh bạch quốc tế Việt Nam thuộc nhóm nước
tham nhũng nghiêm trọng. Năm 2011 có những tiến bộ nhất định nhưng Việt
Nam vẫn là những nước có điểm số thấp và vẫn đứng ở phía cuối bảng xếp hạng.
Theo TI, ở châu Á, tình hình tham nhũng ở Việt Nam nghiêm trọng hơn so với
Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Brunei, Malaysia, Trung Quốc, Thái Lan,
Indonesia... nhưng ít nghiêm trọng hơn Mông Cổ, Philippines, Lào, Nepal,
Campuchia, Myanmar.
Tóm lại, tình hình tham nhũng ở Việt Nam là nghiêm trọng, với những

biểu hiện vừa tinh vi, phức tạp, vừa trắng trợn, lộ liễu, xảy ra trên nhiều lĩnh vực,
nhiều cấp, nhiều ngành, có những điểm giống và khác nhau so với tình hình
tham nhũng ở các nước khác, nhưng đặc điểm nổi bật là tính phổ biến.
Trước đây, tham nhũng chủ yếu xảy ra trong các lĩnh vực kinh tế, nhưng
ngày nay đã lan sang các lĩnh vực vốn được coi trọng về đạo lý như giáo dục, y
tế, thực hiện chính sách xã hội, nhân đạo, từ thiện, phòng, chống dịch bệnh…
Tham nhũng xảy ra ngay trong các cơ quan bảo vệ pháp luật, là những cơ quan
cầm cân, nảy mực, đại diện cho công lý và công bằng xã hội, như công an, VKS,
Tòa án... Những trường hợp thanh tra viên, điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm
phán tòa án nhận hối lộ đã xuất hiện ở nhiều nơi. Không ít cán bộ, công chức và
người dân coi việc hối lộ cho công chức và việc công chức nhận hối lộ khi giải
quyết công việc là chuyện bình thường. Tình trạng tham nhũng “vặt” và tham
nhũng “nhỏ, lẻ”, mà nhiều người gọi là “nhũng nhiễu” hay “chi phí không chính
thức” tuy thiệt hại không lớn, có khi chỉ vài chục nghìn đồng mỗi vụ, nhưng diễn
ra một cách tràn lan ở nhiều nơi, khiến người dân vô cùng bức xúc.

Phạm Thị Hoa K16 – Đợt 2 Toán Giải Tích