Các yếu tố đầu vào ảnh hưởng đến năng suất xoài của hộ trồng xoài tại huyện cao lãnh đồng tháp

BQ GlAo DVC vA sAo T~O

TRUONG S~I HQC MO THANH PHD HO cHi MINH


NGUYEN VAN NHIEU

" Cae yiu ta dau vao anh hu:iYng din nang suat xoiti
ella hp trang xoai t(li huy?n Cao Liinh, Dang Thap"
mtmNG 041 HOC Md TP.HCM

: Kinh t€ hQc

Chuyen ngimh

Mft s3 chuyen nganh: 60 31 03

LU~ VAN Ta;.C

SY KINH TE HQC

Nguai hu6ng dan khoa hQc:
TS. Nguy@n Hfru Dung

TP.

H6 Chi Minh, Nfun 2013


LOICAMBOAN

Toi cam doan rang lu~ van nay: "Cac yiu t6 eMu VaG anh huimg din
nang sudt xoai, clla h(J tr6ng xoai t()i huy?n Cao Lanh, D6ng Thap" la bai nghien

CUu cua chinh toL
Ngoi;li trir nhUng tai lieu tham khao duqc trich dftn trong lu~n van nay, toi
cam doan r~ng toan phful hay nhUng phAn nh6 cua ban lu~n van nay chua timg
duqc cong bi> ho~c duqc sir d\lng de nh~n b~ng cap anhUng noi khitc.
Khong c6 san phAm ho~c nghien CUu nao cua nguai khitc duqc sir d\lng
trong lu~n nay rna khong duqc trich d§n theo dung quy dinh.
Lu~n van nay chua bao gia duqc n9P de nh~n bat

ky bang cap nao ti;li citc

truang di;li hQc ho~c co sa dao ti;lo khitc.

TP.

H6 Chi Minh, thang 8 nam 2013

Nguy~n Van Nhi~u

1


LOICAMON
D§u tien, toi xin gui 1m. cam on tran trQng den Ban giam hi~u, Quy th§y co
tham gia giang d/ilY cac mon hQc trong chuong trinh dao t/ilO sau d/ili hQc chuyen
nganh Kinh te hQc, Quy th§y co khoa sau d/ili hQc cua truOng D/ili hQc MlY TP.HA
Chi Minh.
Toi xin bay t610ng biet on chan thanh den TS.Nguy~n Hfru Dling- TruOng

D/ili hQc Kinh te TP. HA Chi Minh, ngum. th§y dii huang ddn, chi bao, truy~n d/ilt
nhUng kinh nghi~mquy bao va t~ tinh giup dO' toi trong subt thai gian th\lc hi~n
va hoan thanh d€ tai nghien Clm nay.
D~ hoan thanh lu~n van nay, toi dii nh~n duQ'c rth nhi€u S\l giup dO' cua cac

ca nhan va don vi, toi xin gui lai cam on nhi~t thanh denanh Huynh Thanh Son,
Ph6 Truang Phong Nong nghi~p& PTNT huy~n Cao Liinh dii cung d.p cac tM
1i~u,

thong tin lien quan; UBND xii My Xuong, xii My

Hi~p

va cac hQ nong dan

trAng xoai thuQc hai xii tren dii giup dO'toi trong qua trinh di~u tra sb li~u.
Toi cling xin cam on tAt ca nhUng nguai than, bli\fl be va

C
quan dii giup dO',

dQng vien kip thai trong subt thm. gian toi tham gia hQc t~p va hoan lu~n van nay.
Xin tran trQng cam on!
TP. HA Chi Minh, thang 8 nam 2013

Nguy~n Van Nhiiu

11

TOM TAT


Xoai la m{)t

lo~i

ciiy an qua

d~e

san eua huy~n Cao Lanh vila dUQ'e chUng

nh~ nhan hi~u hang hoa vao euAi nam 2012 voi hai lo~i la " Xoai Cao Lanh" va

" Xoai Cat ehu Cao Lanh". Tren co
trc3ng xoai

sa dieu tra ehQn m§u thu~ ti~n eua 140 h{)

a hai xa My XU
tim va xae dinh cae yeu tA anh huang den nang sudt xoai eua h{) trc3ng xoai d\Ia
tren cae sA li~u dieu tra ve di~n tieh ddt trc3ng, m~t d{) trc3ng, sA nam tu6i eua cay,
sA nam kinh nghi~m, IUQ'llg lao d{)ng san xudt xoai, IUQ'llg phan bon, thuAe trir
sau, kien thire trc3ng xoai eua h{) gia dinh.
Nghien e(ru sir d\lllg phutinh da bien, ham san xudt Cobb-Douglas d~ danh gia cae yeu tA dfiu vao anh
huang den nang sudt xoai eua h{) trc3ng xoai t~i huy~n Cao Lanh, tinh Dc3ng Thap.

Ket qua phan tfeh hc3i quy eho thdy nang sudt xoai eua cae h{) trc3ng xoai
t~i huy~n Cao Lanh ehiu anh huang eua cae yeu tA: Di~n tfeh ddt trc3ng xoai;

lUQ'llg lao d{)ng tham gia san xudt xoai; hQe vdn eua ngucri trc3ng xoai; tu6i cay
xoai; m~t d{) trc3ng; lUQ'llg phan bon va vAn d~ san xudt xoai, trong do yeu tA anh
huang m~nh nhdt la di~n deh ddt trc3ng xoai.
ve m~t th\Ie ti€n, nghien e(ru nay giup eho lanh d~o nganh nong nghi~p
eua huy~n thdy dUQ'e khai quat mue d{) anh huang eua cae yeu tA dfiu vao den
nang sudt xoai eua h{) trc3ng xoai tren dia ban huy~n, tir do dua ra cae giai phap
efin thiet va phil hgp d~ h3 trQ' ngucri dan nang eao nang sudt xoai.
Ket qua nghien e(ru cling de ra m{)t sA huang nghien e(ru tiep theo trong
vi~e nang eao nang sUdt xoai tren dia ban tinh Dc3ng Thap.

111





MVCLVC

LOI CAM DOAN .................................................................................................... i

LOI cAM ON......................................................................................................... ii

,

~

TOM TAT .......................................................... ".................................................. iii

DANlI Ml,JC HINlI vA DO THI ........................................................................vii

DANlI Ml,JC BANG ...........................................................................................viii

DANlI Ml,JC TUVIET TAT ................................................................................ ix

ChUOllg 1- GIOI THI:eU ........................................................................................ 1


1.1 D~t vdn d~ .................................................................................................... 1

1.2. M\lc tieu nghien cuu.................................................................................... 2


1.3. Cau hoi nghien CUu ..................................................................................... 3


104. DOi tUQ1lg va ph~m vi nghien cuu............................................................... 3

1.5. PhUOllg phap nghien cuu............................................................................. 3

1.6 Y nghia nghien CUu ...................................................................................... 4

1.7 Ket cdu lu~n van........................................................................................... 4

ChUOllg 2- CO

sd L Y THUYET.......................................................................... 6


2.1 Nang sudt ...................................................................................................... 6

2.2 Cay trOng ...................................................................................................... 7

2.3 Nang sudt cay trOng ...................................................................................... 8

'.. m~m
.
~
., san
.,. xuat
:.."
" ...................................... . 9


204 Khal
va'd~~c d'lem
cua
nong ngh'I~p
A

2.4.1 Khai niem .............................................................................................. 9

2.4.2 D~c diem san xUdt nong nghiep .......................................................... l0

2.5 Sir d\lng cac yeu to nguOn l\lc trong nong nghiep ...................................... 12

2.5.1 Vai tro cac yeu to nguOn l\lc trong tang tru6ng va phat tri~n nong

nghiep ........................................................................................................... 12

2.5.2 Sir d\lng cac yeu to nguOn l\lc trong san xudt nong nghiep ................ 13

2.6 Ly thuyet v~ san xudt va chi phi san xudt .................................................. 16

2.6.1 Ham san xudt ...................................................................................... 16


IV



2.6.2 D§u vao va d§u ra ............................................................................... 17

2.6.3 Chi phi san xuAt .................................................................................. 17

2.7 Cae y~u to anh huang d~n nang suAt trong nong nghi~p ........................... 18

2.8 Cae nghien eiru truae ................................................................................. 19

Chuang 3- THljC ~NG TRONG XOAI

0 NUOC TA ................................. 22


vA TREN DJA BAN HUYSN CAO LANH, TINH DONG TRAP ................... 22

3.1- Tinh hinh s{m xuAt xoai &nuae ta ............................................................ 22

3.1.1 Dja ban trAng xoai............................................................................... 22

3.1.2 K~t qua d~t duge trong san xuAt xoai ................................................. 23

3.2 Di€n bi~n di~n tieh, nang suAt, san lugng xoai tiI nam 2000 d~n 2010 ..... 24

3.2.1 Di€n bi~n di~n tieh xoai.. .................................................................... 24

3.2.2 Di€n bi~n nang suAt xoai.. ................................................................... 25

3.2.3 Di€n bi~n san lugng xoai .................................................................... 25

3.2.4 GiOng xoai va lo~i hinh su d\ll1g dAt trAng xoai.. ................................ 26

3.3 Thge tr~g trAng xoai tren dja ban huy~n Cao Ulnh-DAng Thap .............. 27

3.3.1 Vi tri dja ly .......................................................................................... 27

3.3.2 Thge tr~g trAng xoai tren dja ban huy~n Cao Lanh: ......................... 28

3.3.3 Quy trinh ky thu~t trAng xoai theo VietGAP ...................................... 31

Chuang 4-PHU0NG pHAP NGHIEN CUU...................................................... .40

4.1 Mftu nghien eiru .......................................................................................... 40

4.2 Bang ph6ng vftn nong h(> ........................................................................... 40

4.3 Phuang phap xu ly, phdn tieh sOli~u ........................................................ .40

4.4 Ma hinh nghien eiru nang suftt xoai .......................................................... .41

4.5 Giai thfeh cae bi~n va ky vQng dftu trong rna hlnh .................................... 42

Chuang 5- pHAN TiCH KET QuA NGHIEN CUu .......................................... 46

5.1 Ma til d~e di~m chung eua cae h(> trAng xoai ........................................ 46

5.2 K~t qua san xuftt ..................................................................................... 53

5.3 K~t qua hAi quy eua rna hinh ................................................................. 54

5.4 Ki~m djnh mo hlnh .................................................................................... 60

5.4.1 Ki~m dinh mIre d(> giai thfeh eua rna hlnh ......................................... 60


v



5.4.2 Mirc d(> phil hQ'P Clla rna hinh: ............................................................ 60

I.
.,

............... 60

' . A dinh h'"
u(n tugng d
a"
cQng tuyen
cua
cac b'/'
len d"QC I"I;lP:
5 ..
4 3 Klern.

5.4.5 K~t lu~n rut ra tiI rna hinh nghien cuu ................................................ 60

Chuong 6- KET LU!N vA KIEN NGHl ........................................................... 62

6.1 K~t Lu~n ..................................................................................................... 62

6.2 Cac giai phap chu y~u c~n th\lc hi~n dS san xu!t xoai tren dja ban huy~n

Cao Lanh .......................................................................................................... 63

6.2.1 Cac c~n cir dS de xu!t giai phap ......................................................... 63

6.2.2 Cac giai phap C\l thS............................................................................ 63

6.2.3 Cac giai phap h6 trQ' khac ................................................................... 65

6.3 Ki~n nghi .................................................................................................... 66

6.4 Gi6i hl;ln cua de tai: .................................................................................... 67

TAl LIeU 1HAM KHAO .................................................................................... 68

PHlJ LlJC ............................................................................................................. 71

Ph\ll\lc 1. Bang ciiu hoi khao sat ..................................................................... 71

Ph\lI\lC 2. Danh sach nhtlng nguai dUQ'c phong vAn ....................................... 76

Ph\ll\lc 3. Di~n bi~n tinh hinh san xu!t xoai

a Vi~t Narn tiI n~rn 2000 d~n




2010 .................................................................................................................. 78

Ph\lI\lC 4. Cac k~t qua tinh toan cua rna hinh bfutg SPSS ............................... 81


VI



DANH MVC HiNH vA DO THJ

Bi€ u dA 3.1 CO' cdu di~n tich city an tnii Vi~t Nam, 2011 .................................... 23

Bi€ u dA 3.2 San lUQ'Ilg tnii cay phan theo san lUQ'Ilg, 2011. ................................. 26

A" eua ngUO'"I tAng
' A dA0 5 . 1 ]l:'\JOA. tUOI
ro x 0"at eh'In h ................................................. . 47


B leu
.,,,

'J

"

Bi€ u dA 5.2 Giang xoai trAng trong eimg manh vuCm eua hO .............................. 50

Bi€ u dA 5.3 Tham d\l' t~p hUdn ki~n thue trAng xoai............................................ 51

Bi€ u dA 5.4 NO'i nong hO l\l'a ehQn tieu th\l xoai khi thu ho;;t,eh............................ 52

Bi€ u dA 5.5 Quan h~ gitl'a di~n tieh ddt va nang sudt xoai ................................... 56

Bi€ u dA 5.6 Quan h~ gitl'a tu6i cay xoai va nang sUdt trung binh......................... 57

Bi€ u dA 5.7 Quan h~ gitl'a m~t dO cay trAng d~n nang sudt.. ................................ 58

Bi€ u dA 5.8 Quan h~ gitl'a IUQ'Ilg phan b6n vui nang sUdt .................................... 58

Bi€ u de, 5.9 Quan h~ gitl'a lUQ'Ilg lao dong d~n nang sudt.. ................................... 59

Bi€ u de, 5.10 Quan h~ gitl'a van san xUdt vui nang sudt ....................................... 59

Vll


DANH MVC BANG
Bang 4.1 Giai thieh eae bien va ky vQng dAu trong mo hinh ............................... 42

Bang 5.1 DQ,e diem xa hQi eiia hQ tr6ng xoai {J huy~n Cao Lanh .........................46

Bang 5.2 Nhom tuAi eiia nguOi ttve tiep tr6ng xoai. ............................................ 47

Bang 5.3 DQ,e diem san xuAt eiia hQ tr6ng xoai (J huy~n Cao Lanh .....................48

Bang 5.4 Gia tri trung binh mue dQ kho khan eiia hQ tr6ng xoai. ........................ 53

Bang 5.5 Chi phi san xuAt eiia Vl) xoai, 2012 ....................................................... 54

Bang 5.6 San lugng, gia ban, doanh thu va 1<;>1 nhu~ .......................................... 54

Bang 5.7lJ6'e hrgng h~ s6 h6i quy eae yeu t6 anh huang den nang suAt xoai .... 55


Vlll


DANH MVC TU VIET TAT
BVTV: bao v~ th\lc v~t
DBSCL: D6ng B~ng Song Cll'u Long
FAO (Food and Agriculture Organization ofthe United Nations): TA chuc Luong

th\lc va Nong nghi~p Lien Hi~p Qu6c
HTX: Hqp tac xii
NN & PTNT: Nong Nghi~p va Phat tri~n nong thon
SX: san xuAt
THT: TA hqp tac
Tp.HCM: Thanh ph6 H6 Chi Minh
UBND: try Ban Nhan Dan
VietGAP (Vietnamese Good Agricultural Practices): Quy trinh th\lc hanh san
xuAt t61 cho rau, qua an toan t/ili Vi~t Nam
VN:

Vi~tNam

IX


ChtrO'Dg 1- GIro THI¥U

1.1D,t vin d~
Theo trung Him khuyen nong-khuyen ngu D6ng Thap (2011), thi ciiy Xoai
(Mangifera Indica) duQ'c phdn IOn cac nha khoa hQc cho rfutg co ngu6n g6c til
mi~n Dong

An DQ duQ'c tr6ng cach day han 4.000 nam. Tren the gi6'i co khoang
130 nu6'c tr6ng xoai, An DQ co di~n tich tr6ng xoai IOn nhdt (chiim 40% t6ng

scm lU()'ng xoai tren toem thi giai), ke den Ia Trung Qu6c (11 %), Pakistan (7%),
Mexico (6%) va Thai Lan (5%).

Vi~t

Nam co san Iuqng xoai dung hang thu 12

va Ia nhom thuQc 20 nu6'c san xudt xoai co ti~m nang nhdt cua the gi6'i. Cay xoai
hi~n nay duQ'c tr6ng

(y

h§u het cac tinh phia Nam, nhung t~p trung nhi~u tren dia

ban Ti~n Giang, D6ng Thap, Vinh Long, Ben Tre, cAn ThO', H~u Giang, D6ng
Nai, ... v6'i rAt nhi~u gi6ng xoai nhu Cat Hoa LQc, Cat Chu, Thanh Ca, Chau
Ngh~, Tham, Xiem, Ghep, ... trong do xoai Cat Hoa LQc Ia gi6ng xoai ngon nhdt
hi~n

nay, co

di~n

!fch canh tac 17.690 ha

(y

cac tinh phia nam vo; san Iuqng u6c

tinh khoang 58.472 tAn m3i nam. Theo trung tam khuyen nong-khuySn ngu D6ng
Thap (2011) thi rieng tren dia ban tinh D6ng Thap t6i thai di€m nam 2010 di~n
tich 9.300 ha va san luqng 61.357 tAn, nhu c§u v~ tieu th\l xoai cua the gi6i dang
co xu hUOng gia tang v6i t6c dQ binh quan 6,3%/nam. My Ia nu6c nh~p khAu
xoai lOn, chiem tren 45% san phAm xoai nh~p khAu the gi6'i.

nu6c, xoai

(y

d thi tTUang trong

DBSCL dUQ'c v~ chuy€n di Tp. HCM, cac tinh Dong Nam bQ va

phia b~c d€ tieu th\l. MQt ph§n xoai

(y

cac tinh Dong Nam bQ duQ'c ti~u th\l t/ili

ch3 va cung cdp cho Tp. HCM. Ngoai ra mQt Iuqng IOn xoai til DBSCL va cac
tinh mi~n Dong Nam bQ duQ'c xuAt khdu sang Trung Qu6c va mQt it xoai d/ilt chdt
luqng ngon dUQ'c xudt khdu di Duc, Phap, Th\lY Si, H6ng Kong, Singapore.
DBSCL va Dong Nam bQ la mQt trong nhung vling san xudt xoai trQng di€m cua
nu6c ta v6'i di~u ki~n tl)' nhien, ddt dai phil hQ'P cho cay xoai phat tri€n. Tuy nhien
ph§n IOn di~n !fch tr6ng xoai cua cac tinh trong vling it tham canh nen nang sudt
d/ilt thdp so v6i ti~m nang nang sUdt va khong fin dinh. Cong ngh~ SO' chS, bao

1



qufm sau thu ho~ch con thi~u, gay t6n th§t Ian; chua co Sl,l' g~n k~t gifra khau sfm
xu§t va khau tieu th\l.
Trong cac tinh thuQc khu

Vl,l'C

DBSCL, D6ng Thap la mQt trong nhfrng

tinh co di€u ki~n 1\1' nhien, khi h~u, th6 nhuOng phil hQ'P d€ tr6ng xoai, d~c bi~t la

a viIng Cao Lfulh. Tuy nhien do mQt s6 hQ dan thi~u kinh nghi~m, ky thu~t tr6ng
va cham soc xoai, mirc dc} d§u tu th§p, trinh dQ sfm xu§t, irng d1,lllg ti~n bQ khoa
h<;>c con h~ ch~ nen nang su§t, ch§t IUQ11g va hi~u qua d~t dugc la chua cao. M~c
dil v~y, t~i D6ng Thap ngoai hai san phiim chu Il,l'c la lila va ca thi xoai la mQt
trong nhfrng cay tr6ng th~ m~ cua tinh, gop ph§n xoa doi giam ngheo, dem I~i
thu nh~p cho nhi€u hQ nong dan va tang twang GDP hang nam cua tinh.
D€ co th€ tr6ng xoai d~t nang su§t cao, hi~u qua thi vi~c nghien ciru tac
dQng cua cac y~u t6 d§u vao, trang bi ki~n thirc nong nghi~p cho hQ nong dan,
cung c§p v6n d§u tu cho cac hQ tr6ng xoai la r§t quan tr<;>ng. Trong nhfrng nam
g§n day gia phan bon, nhan cong tang len kha cao, d6ng thai gia d§u ra cua xoai
luon bi~n dQng thi thu nh~p cua hQ tr6ng xoai kho rna dam bao, n~u tinh toan
khong ky co th€ bi thua 16, dan d~n YUan xoai khong duQ'c d§u tu cham soc, th~m
chi phai ch~t b6 d€ tr6ng cay khac.
Nghien ciru nay mang I~i mQt s6 y nghia v€ Iy thuy~t va thl,l'c tien cho
nhfrng nguai lam cong tac quan Iy nganh nong

nghi~p

cua

huy~n

Cao Lanh noi

rieng, D6ng Thap noi chung va cac hQ tr6ng xoai. D6ng thai co th€ lam co sa d€
tinh co qui ho~ch dinh huang phat tri€n, d€ ra cac giai phap sir d\lng y~u t6 d§u
vao trong vi~c tr6ng xoai nh~m tang nang su§t, ch§t IUQ11g va hi~u qua cua lo~i
cay tr6ng nay.
V 6i

Ynghia tren, vi~c ch<;>n nghien ciru: "Ctic yiu ta df,u vao iinh huifng

din nang sufit xoai, cua h{j trang xoai tfli hUYfn Cao Liinh, Dang Thtip" la c§n
thi~t.

1.2. Ml}c tieu nghien ctru
Ml,Jc

tieu t6ng quat: Danh gia cac y~u t6 d§u vao anh huang d~n nang su§t

cua hQ tr6ng xoai t~i huy~n Cao Lanh, tinh D6ng Thap
Ml,JC

tieu Cl,J th€:

2


- DAnh gia th\l'c tr~g vi~c tr6ng xoai t~i huy~n Cao Lanh, D6ng Thap.
- Xac dinh cac y~u t6 dftu vao quan trQng tac dQng tai nling suAt xoai, cua
hQ tr6ng xoai t~i huy~n Cao Lanh.
- MQt s6 gqi y chinh sach nhAm tling nang suAt xoai cho cac hQ tr6ng xoai.
1.3. Can hoi nghien cUu
- y~u t6 dftu vao nao anh hu6ng d~n nling suAt xoai cho hQ tr6ng xoai ~i

huy~n

Cao Lanh?
- Mirc dQ anh hu6ng cua cac y~u t6 dftu vao d~n nling suAt xoai cua hQ

tr6ng xoai nhu th~ nao?
- Lam th~ nao d~ nang cao nling suAt cua ciiy xoai?
1.4. Deli tmlng va ph,m vi nghien cUu
- D6i tuqng nghien ciru: la nguai tf\l'C ti~p tr6ng xoai trong hQ cua cac
nong hQ co VUOn chuyen tr6ng xmli
-

Ph~m

a huy~n Cao Lanh tinh D6ng Thap.

vi nghien ciru: hai xa My Xucmg va My

Hi~p, huy~n

Cao Lanh

tinh D6ng Thap, do hai xa nay co di~n tich dAt tr6ng xoai IOn nhAt cua huy~n, co
d~c di~m the, nhuemg, khi h~u phu hqp d~ tr6ng xoai nhAt la hai lo~i xoai co gia

tri cao la xoai Cat Hoa LQc va xoai Cat Chu, d6ng thai hai xa nay co nhi~u nguai
tr6ng xoai tham gia vao hqp tac xa san xuAt xoai.
- Thai gian:

V1)

mua xoai nam 2012.

1.5. Phuong phap nghien cUu
- Phucmg phap thu th~p s6li~u:

s6 li~u stY cap: duQ'C thu th~p til cUQc ph6ng vAn tr\l'c ti~p
nong dan la nguai tf\l'C ti~p tr6ng va quan

140 hQ gia dinh

ly vuOn xoai tren dia ban hai xa My

Xucmg va My Hi~p huy~n Cao Lanh bftng bang cau hoi khao sat.

s6 li~u thir cap:

duqc thu th~p til cac bao cao cua Phong NN & PTNT

huy~n Cao Lanh, bao cao te,ng k~t nam cua UBND huy~n Cao Lanh, s6 li~u cua

C\lC Th6ng ke, s6 li~u cua cac cong trinh khoa hQc nghien ciru cay xoai, cac bao
di~n

til...
- Phucmg phap phan tich s6 li~u: sau khi di8u tra s6 li~u th\l'c t~, cac s6

1i~u va thong tin thu th~p duQ'c dung phucmg phap th6ng ke mo ta va mo hinh h6i

3

quy da bi€n de danh gia cac y€u t6 dAu vao anh huang d€n n~ng suAt xoai cua hQ
tr6ng tren dia ban huy~n Cao Ulnh tinh D6ng Thap
- 86 li~u duQ'c phan tich va trinh bay d\l'a tren k€t qua tinh toan til phAn
m8m Micosoft Excel va 8P88 phien ban 16.0

1.6 Y ngbia ngbien

cuu

K8t qua nghien ciru nay gUip cho lanh d~o nganh nong nghi~p cua huyen
Cao Lanh thAy duQ'C khai quat muc dQ anh huang cua cac y€u t6 dAu vao d€n
n~ng suAt xoai cua hQ tr6ng xoai tren dia ban huy~n, til do dua ra cac giAi phap

cAn thi€t va phil hQ'P de h6 trQ' nguai dan nang cao n~ng suAt xoai.
- Gop phAn dinh huang nghien ciru ti8p thea trong viec nang cao n~g
suAt xoai tren dia ban tinh D6ng Thap.

1.7 Kit cAu lUfn vin
- Chuang 1: Giai thieu
Trinh bay tang quan v8 vAn d8 nghien ciru, chuang nay giai thi~u bao
g6m nhUng nQi dung: ly do chQn d8 tai, m1)C tieu nghien ciru, ph~m vi va d6i
tuqng nghien ciru, phuang phap nghien ciru, y nghia nghien ciru cua d8 taL
- Chuang 2: Co so ly thuy€t va mo hinh nghien ciru
Chuang nay trinh bay nhUng khai ni~m co so ly thuy€t cac y€u t6 anh
huang d8n n~ng suAt cay tr6ng, cac mo hinh nghien ciru truac.
- Chuang 3: Th\l'C tr~ng tr6ng xoai 0 nuac ta va tren dia ban huy~n Cao
Lanh, tinh D6ng Thap.

Chuang nay trinh bay tom luQ'c v8 tinh hinh san xuAt xoai trong nuac va
d~c diem kinh t€- xa hQi, th\l'c tr~ng tr6ng xoai tren dia ban huy~n Cao Lanh tinh

D6ngThap.
- Chuang 4: Phuang phap nghien ciru
Chuang nay trinh bay phuang phap chQn m~u, k8t cAu bang cau hoi phong
vAn, phuang phap xu ly, phan tich s6li~u va mo hinh nghien ciru d8 nghi cho d8
taL
- Chuang 5: Phan tich k€t qua nghien cuu.

4



Chuang nay thao lu~n k6t qua nghH~n eiru va phan tieh cae y6u t6 anb
hu6ng d6n nang suftt xoai ella hQ tr6ng xoai tren dia ban huyen Cao Ulnh
- Chuang 6: K6t lu@.n & Ki6n nghi.
D\l'a vao k6t qua nghien eiru ella d~ tai v~ cae y6u t6 anh hUOng d6n nang
suftt xoai ella hQ tr6ng xoai, qua d6 d~ xuftt cae giai phap th\l'e hi~n nh~m lam
tang nang suftt xoai ella hQ tr6ng xoai tren dja ban huyen Cao Lanh.

5


Chuong 2- CO

sa L Y THUYET

2.1 Nang suit
Theo Til di€n thu~t ngfr Nang sufit va Chfit Im;mg do Trung Him nang sufit

Vi~t Nam t6ng hQP bien sOlpl, thu~t ngfr nang sufit thea khai ni~m c6 di€n thi

nang sufit co nghia la nang sufit lao d('>ng ho~c hi~u sufit sir d\lng cac ngu6n l\lc
(). Vi khai ni~m nang sufit xufit hi~n trong mQt b6i crum kinh
t~ C\l the, nen trong giai dolpl dAu sfm xufit cong nghi~p, y~u t6 lao dQng la y~u t6

dUQ"c coi trQng nhfit.

d giai do~n nay, nguai ta thuang hi€u nang sufit d6ng nghia

vai nang sufit lao dQng. Qua mQt thai ky phat tri€n, cac ngu6n l\lc khac nhu v6n,
nang luqng va nguyen v~t li~u cling dUQ"c xet d~n trong khai ni~m nang sufit d€
phan am tAm quan trQng va dong gop cua no trong doanh nghi~p. Quan diem nay
dii thuc dAy vi~c phat tri€n cac ky thu~t nh~m giam bat lang phi va nang cao hi~u

a giai do~n nay co nghia la san xufit "nhi~u han" vai
"chi phi thfip han". Tuy nhien, quan diem nang sufit nhu v~y mai chi dilng l~i a
qua san xufit. Nang sufit

nang sufit ngu6n l\lc va do chi la mQt khia clplh cua nang sufit. T6 chirc Lao dQng
qu6c t~ (ILO) trong nhi~u nam dii dua ra quan diem ti~n bQ han v~ nang sufit, do
la vi~c sir d\lng co hi~u qua nhfrng ngu6n l\lc: v6n, dfit dai, nguyen v~t li~u, nang
luqng, thong tin va thai gian chir khong chi bo h~p trong y~u t6 lao dQng. Nhung
n~u chi dirng

a quan diem nhu v~y thi nang sufit chi xet d~n cac y~u t6 dAu vao

rna chua d~ c~p d~n gia tri dAu ra. Ma dAu ra la y~u t6 quan trQng quy~t dinh kha
nang c~nh tranh cua doanh nghi~p trong b6i canh n~n kinh t~ nhu hi~n nay.Vi
nang sufit la mQt quan diem nen m6i nguai se co cach hi€u v~ no khac nhau tuy

thuQc vao nhfrng khia

c~nh

rna hQ nhin

nh~n

tai va quan tam tai. Dinh nghia

nang sufit thea dUng ban chfit dUQ"c hi€u mQt cach h~t sirc dan gian. No la m6i
quan h~ (ty s6) gifra dAu ra va dAu vao dUQ"c sir d\lng d€ hinh thanh dAu ra do.
Theo cach dinh nghia nay thi nguyen t~c co ban cua tang nang sufit la th\lc hi~n
phuang thirc d€ t6i da hoa dAu ra va giam thi€u dAu vao. Thu~t ngfr dAu vao, dAu
ra dUQ"c di€n giai khac nhau thea S\l thay d6i cua moi truang kinh t~ - xii hQi. DAu
ra thuang dUQ"c gQi vai nhfrng C\lm til nhu t~p hqp cac k~t qua. D6i vai cac doanh

6


nghi~p, ddu ra duQ'c tinh bing t6ng gia tri san xufit - kinh doanh, gia tri gia tAng
ho~c kh6i higng hang hoa tinh bing dan vi hi~n v~t. (} cfip vi mo thuOng su d\lng

T6ng gia tri san phAm qu6c nQi (GDP) Ia ddu ra d~ tinh nAng sufit. Bdu vao trong
khai ni~m nay duQ'c tinh theo cac yeu t6 tham gia d~ san xufit ra ddu ra nhu lao
dQng, nguyen v~t li~u, v6n, thiet bi may moc, nAng lugng, ky nAng qu{m IY.
Nhu v~y, noi ve nAng sufit, nhfit thiet phai de c~p t6i 2 khia c~nh, khia
c~ ddu vao va ddu ra. Khia c~ ddu vao th~ hi~n hi~u quA su d\lng cac ngu6n

hlc. Khia c~nh ddu ra th~ hi~n gia trj san phAm va dich V\l. Tuy nhien, nhUng

cach tiep c~n m6i gdn day nh§n m~nh han vao khia c~nh ddu ra cua nAng sufit d~
dap (mg duQ'c v6i nhUng thach thuc cua moi truOng

c~nh

tranh va nhung mong

dQ'i cua xa hQi. Trong nen kinh te thi truOng, nAng sufit duQ'c gan ch~t v6i cac
ho~t dQng kinh teo N6 duQ'c hi~u la lam sao d~ t~o ra nhieu ddu ra han v6i lugng

ddu vao h~ che. CAi tien nAng sufit cho phep tAng truOng kinh te, nang cao muc
s6ng cho xa hQi. B6i v6'i cac doanh nghi~p, no lam cho kha nAng c~nh tranh duQ'c
tAng len thong qua vi~c su d\lllg ngu6n hlc hi~u qua han va t~o ra nhieu ddu ra
han. CAi tien nAng sufit con c6 y nghia d6i v6i m6i ca nhan trong xa hQi v6i cach
hi~u t~o ra nhieu cua cai han, thu nh~p cao han va chfit lugng cUQc s6ng duQ'c cAi
thi~n t6t han. NAng sufit con duQ'c hi~u la mQt tu duy hu611g t6i th6i quen cAi tien

va v~ d\lng nhUng cach thuc bien mong mu6n thanh cac hanh dQng C\l th~. Theo
cach tiep c~ nay, nAng sufit la khong ngirng cAi tien d~ wan t6'i s\l t6t d~p han.
Ngay hom nay phai t6t han ngay hom qua va ngay mai se t6t han ngay hom nay.
Bieu nay co th~ th\lc hi~n duQ'c nha vao cac n6 l\lc ca nhan va t~p thS khong
ngirng nang cao kien thuc, ky nAng,
sang ~o cling nhu vi~c quan

kY

lu~t, cac ho~t dQng phat huy tinh thdn

Iy cong vi~c t6t han, phuong phap lam vi~c t6t han,

giAm thiSu chi phi, giao hang dUng h~n, h~ th6ng va cong nghe t6t han dS d~t
duQ'c san phAro va dich V\l chfit lugng cao, thi phdn 1611 han va muc s6ng cao
han.
2.2 Cay trAng
Theo Bach khoa toan thu rna, cay tr6ng la cay duQ'C thudn h6a, chQn lQc
dS tr6ng trQt, dua vao san xufit nong nghi~p. Cay tr6ng chiem mQt ti Ie rfit nh6

7


trong tAng sA cac lmli ciiy tren Trai D~t. Cay trAng du(}c thu hOI;lCh h~ng nam hay
theo \'\1 mua, cac san phdm nay du(}c dUng d€ lam thirc an, co kho (dUng cho gia
suc), va cho nhi~u nhUng mvc dich kinh t~ khac. Phat tri€n cay trAng cling la mQt
phfut cua nong nghi~p (lwiki/Caytrong).

2.3 Nang suit cay tr6ng
TAng cvc ThAng ke dinh nghia v~ nang su~t cay trAng nhu sau: "Nang su~t
cay trAng la sA lU(}flg san phdm chinh thu dugc tinh tren mQt don vi di~n tich gieo
trAng ho~c di~n tich thu hOI;lCh cua timg 10l;li cay trAng trong mQt \'\1 san xu~t ho~c
ca nam cua mQt don vi san xu~t nong nghi~p, mQt dja phuong hay ca nuoc".
(danhmucIHTCT)
Theo TAng cvc ThAng ke cong thirc tfnh nang su~t cay trAng co S\l khac
bi~t gitla cay hang nam va cay lau nam. DAi voi cay hang nam co hai IOl;li nang
su~t: nang su~t gieo trAng va nang su~t thu hOI;lCh.

- Nang su~t gieo trAng la nang su~t tinh cho toan bQ di~n ttch gieo trAng
bao gAm ca di~n tich m~t tring.
Cong thirc tinh: Nang su~t gieo trAng (\'\1, nam) = San IU(}flg thu hOI;lCh
(\'\1, nam) I TAng di~n tich gieo trAng (\'\1, nam)

- Nang su~t thu hOI;lCh la nang su~t chi tinh tren di~n tich thu hOI;lCh khong
bao gAm di~n tich m~t trdng.
Cong thirc tinh:
Nang su~t thu hOI;lCh (\'\1, nam) = San IU(}flg thu ho~ch (\'\1, nam) I Di~n
tich thu ho~ch (\'\1, nam)
D6i v6'i cay tau niim:

DAi voi ciiy lau nam chi tinh nang su~t dAi voi nhUng di~n tich da cho san
phdm bdt k€ trong \'\1, nam do co cho san phdm hay khong (con gQi la di~n tich
da dua vao san xu~t kinh doanh khong bao gAm di~n tich trAng moi, dien tich
dang trong thai ky ki~n thi~t co ban chua dua vao san xu~t kinh doanh).
Cong thirc tinh:

8



Nang suAt thu ho~ch (V\l, nam)

San lm;mg thu ho~ch (V\1, nam)! Di~n

tich cho san-phAm (V\l, nam)
D~i til' dien bach khoa toan thu ti8ng Vi~t dinh nghia nang suAt cay tr6ng

nhu sau: San IUQ'llg cay tr6ng d~t du(Yc tren mQt don vi di~n tich (thuemg hi mQt
hecta) sau mQt V\l san xuAt d3i v6i cay hAng nam hay sau mQt nam d3i v6i cay
lau nam d8n tu6i thu ho~ch, trong kinh t8 nong nghi~p, vi~c dAnh gia nang suAt
cay tr6ng thuang d\Ta vao nang suAt th3ng ke (la nang suAt thu ho~ch t~i g3c) do
cO' quan th3ng ke xac dinh va m6i chi th\Tc hi~n trong san xuAt Ina (nang suAt
th3ng ke chua dnh dAy dii hao h\1t trong khau thu ho~ch va v~ chuyen), va nang

suAt th\Tc thu la s3 san phAm th\Tc t8 thu du(Yc d\Ta tren cO' sa tai li~u h~ch toan
ciia don vi san xuAt nong nghi~p, hQ nong dan. Nang cao nang suAt cay tr6ng lit
phuong hu6ng phat trien c6 y nghia cO' ban ciia nong nghi~p, nhAt lit d3i vai cac
nu6c ch~m phat trien, dQ phi nhieu t\T nhien cao. Vi~c ap d\lflg d6ng bQ cac bi~n
phap khoa hQc ky thu~t, kinh t8, t6 chuc san xuAt va quan ly lit phuong phap chti
y8u nang cao nang suAt cay tr6ng.

d

Vi~t Nam, kinh nghi~m mang tinh chAt

truy€n th3ng lau doi trong nong nghi~p da du(yc t6ng k8t thanh tri thuc v€ ky
thu~t tham canh tang nang suAt cay tr6ng: nuac, phan, cAn, gi3ng. Ngay nay, S\T

phat trien m~nh me ctia l\Tc IUQ'llg san xuAt, nhAt lit cac thanh t\fU va ti8n bQ v~
khoa hQc - ky thu~t, gi3ng va cong ngh~ sinh hQc, cong C\1, cO' khi h6a, cac chinh
sach kinh t8 - titi chinh ctia nha nuac d3i vai nong nghi~p (giao quy~n sit d\mg
ruQng dAt lau dili cho don vi san xuAt hQ nong dan, quy~n t\T chti v€ phuong
hu6ng san xuAt - kinh doanh thea cO' ch8 thi truemg, ch8 dQ h~ch toan kinh t8, ch8
dQ phan ph3i, chinh sach gia ca, cac bi~n phap nhit nuac hO tr(Y tai chinh, tin
d\lflg) da c6 Mc d\lflg 160 d3i veJi vi~c tang nang suAt trong nong nghi~p.

2.4 Khai ni~m va die diim etia san xuit nong nghi~p
2.4.1 Khai ni~m

Nong nghi~p lit mQt trong nhUng nganh san xuAt v~t chAt quan trQng cua
n€n kinh t8. Ho~t dQng nong nghi~p khong nhUng g~n li~n veJi cac y8u t3 kinh t8,
xa hQi, rna con gb veJi cac y8u t3 t\T nhien.

9

Theo Corsi (2003), nong nghi~p n~u theo nghia h~p chi c6 nganh trAng
trot, nganh chan nuoi va nganh djch V\l trong nong nghi~p. Con nong nghi~p hi€u
theo nghia rQng n6 con bao gAm ca nganh lam nghi~p va nganh thuy san. Nong
nghi~p, cling c6 nhilng d{ic di€m co ban nhu nhilng nganh khac la: a) san phAm

cua n6 se dugc ban tren thi truOng. M{ic du, t;;ti cac nuac dang phat tri€n, mQt
phAn san phAm se dugc nong hQ d€ l;;ti tieu dung trong gia dinh, va it nhAt mQt
phAn san phAm cua n6 cling se dugc ban nhAm c6 thu nh~p d€ mua cac v~t tu dAu
vao ph\lc V\l cho tai san xuAt; b) San xuAt nong nghi~p Slr d\lng cac y~u t6 dAu
vao, thong qua co ch~ sinh hoc cua cay trAng d€ chuy€n h6a thanh cac nong san
khac nhau. Cac y~u t6 dAu vao trong san xuAt nong nghi~p c6 th€ chia thanh hai
nh6m 16'11 nhu sau: Nh6m dAu vao do cac nganh cong nghi~p khac cung cAp: a)
nhilng y~u t6 dAu vao trung gian: phan b6n, thu6c bao v~ th\lc v~t, h;;tt gi6ng,
nuac. Nhilng y~u t6 nay dugc cay trAng thu hut va chuy€n h6a trong qua trinh
sinh truOng va phAt tri€n; b) nhilng y~u t6 dAu vao lo;;ti trang thi~t bi: may cay,
may su6t, may phun thu6c, ... dugc Slr d\lng trong nhieu chu kY san xuAt; Nh6m
y~u t6 dAu vao do hQ gia dinh cung cAp: lao dQng, v6n (tien), va dAt dai.

Cac san phAm cua nong nghi~p c6 th€ chia lam 2 nh6m chinh: nh6m nong
san su d\lng tr1)'C ti~p cho tieu dung, khong Slr d\lflg nhu mQt y~u t6 dAu vao d€
san xuAt: cac lo;;ti trai cay, hoa. Nh6m nong san thu 2 la nguyen li~u cho cac
nganh san xuAt khac nhu mia d€ lam duOng, bong vai cho cong nghi~p d~t may.
Tuy nhien, S\l phan chia nay chi mang tinh chAt tuang d6i, ban than mQt lo;;ti
nong san cling c6 th€ c6 ca hai d{ic tinh nay.

2.4.2 Bte diem sin xuit nong nghi~p
Corsi (2003) cho rAng m{ic du c6 nhilng di€m tuang 11)' nhu cac nganh san
xuAt khac, san xuAt nong nghi~p c6 nhilng d~c thu rieng ve khia c;;tnh ky thu~t

nhu: g~n ch{it nhieu vai y~u t6 dAt dai, rna y~u t6 nay ngay cang khan hi~m vi
ban than dAt khong th€

rna r{>ng nhieu han kha nang sAn c6 ve dAt trAng cua mQt

qu6c gia. DQ dai cua qua trinh san xuAt keo dai vai thang (cay ng~n ngay), ho{ic
chu ky kinh doanh keo dai vai muoi nam (cay dai ngay), vi~c san xuAt cua n6
khong th€ dao ngugc, nghia la khi san xuAt da b~t dAu (vi d\l sau khi gieo gi6ng

10


lila), thi khong th~ dung duQ'c nhu truang hQ'P t~t ngu6n t/ilm tri hoan trong san
xudt trong c6ng nghiQp.
HQ qua cua nhitng d~c diem ky thu~t nay nhu sau: S\l c6 dinh v€ tai san:
nhi€u hang h6a la san phdm cua nang nghiQP khi mu6n ban thi phai ban luon ca
ddt (vi d\l YUan diy an qua lau nam); San xuAt mang tinh mila V\l (c6 mila c61o/ili
nang san nay, c6 mila c6 lo/ili nang san khac, nhu cAu lao dQng thay dAi thea mila
trong nam); Kh6 kiem soat duQ'c chdt luQ'flg nang san va rdt kh6 khan trong viQc
chudn h6a chdt luQ'flg; Rdt nhi€u rui ro va nhitng di€u khong chAc chAn se g~p
phai trong qua trinh san xudt la anh huang d~n ca chdt luQ'flg va san IUQ'flg.
San xudt nang nghiQP co nhitng d~c thil rieng v€ khia C/ilnh kinh t~ va xii
hQi nhu: phAn IOn diQn tich san xudt nang nghiQP la san xudt
dQng va quan Iy

a qui rna nh6, hO/ilt

acdp dQ nang hQ, d~c biQt la cac nuac dang phat trien. Di€u nay

lam h/iln ch~ IQ'i th~ kinh t~ thea qui rna, cac nang hQ khong co nhi€u suc m/ilflh

tren thi truang va chu y~u la nguai chdp nh~n gia. D~c diem quan trQng khac la
san xudt nang nghiQp khong d6ng nhdt: nhi€u IO/ili hQ th6ng san sudt khac nhau
(vi tri dia Iy, di€u kiQn thai ti~t, khi h~u, sau bQnh h/ili, dQ phi ddt dai khong gi6ng
nhau); diQn tich san xudt IOn nh6; ch~ dQ sa hihl ddt (sa hihl, thue muOn, cilng
chia IQ'i ich); tinh hinh lao dQng (lao dQng gia dinh, thue, tre em). Nhitng di€u nay
dua d~n rdt nhi€u kho khan va phuc 1/ilp de xay d\lflg cac chinh sach phat trien
nang nghiQp. MQt diem quan trQng khac rdt dang luu y la nhu cAu cua cac IO/ili
nong san. DUng v€ phi thi truang tieu th\l sau cilng thi cac nang san nhin chung
co th~ chia thanh hai nhom: nh6m luang th\lc th\lc phdm (cac IO/ili hoa qua) va
nh6m phi th\lc phdm (bong vai, cao su). Nang san c6 the dUQ'C tieu th\l tucri s6ng
ho~c qua ch~ bi~n (xoai trM tucri ho~c xoai dong hQP, muc xoai). No c6 the tieu

dilng trong hQ ho~c ban ra cho nhu cAu thi truOng.
K~t hQ'P nhitng d~c trung v€ ky thu~t, kinh t~- xii hQi neu tren dua d~n

nhitng vdn d€ rdt quan trQng trong san xudt nang nghiQP la: gia ca bi~n dQng,
khong An dinh. Di€u nay dua d~n thu nh~p khong An dinh cho cac nang hQ san
xudt va thu nh~p trong nang nghiQP thuang thdp han so vai cac nganh san xudt
cong nghiQP.

11


2.5 8ft dy.ng cac y~u tA nguAn I,!c trong nong nghi~p
2.5.1' Vai tro cac y~u tA nguAn I,!c trong tang truOng va phat tri~n
nong

nghi~p

Theo giao trinh ky thu~t nong nghi~p thi trong qua trinh san xuftt ra Clla

cM v~t chftt va dich V\l cho xli h<)i, con nguai dli sir d\mg m<)t IUQ'Ilg nhftt dinh Clla
cac y~u t6 v~ suc lao d<)ng, tu li~u lao d<)ng va d6i tUQ'Ilg lao d<)ng dugc k~t hgp
vai nhau theo m<)t cong ngh~ nhftt dinh, vai m<)t khong gian va thai gian C\l th~.
Cac y~u t6 tham gia vao qua trinh san xuftt khong ngimg dugc tai sfm xuftt

rna

r<)ng nh~m t~o ra ngay cling nhi~u clla cM v~t chftt va dich V\l. Tftt ca nhUng tai
nguyen hi~n dang dugc sir d\lng ho~c co th~ dugc sir d\lng vao san xuftt Clla cai
v~t chftt ho~c dich V\l dugc g<;>i la nhUng y~u t6 ngu6n l\l'c. Nhu v~y, v~ m~t kinh
t~ cac y~u t6 ngu6n l\l'c clla san xuftt la ph~ trU kinh t~ dung d~ chi nhfmg

ngu6n tM nguyen t\l' nhien, kinh t~ va xli h<)i dli, dang va se dugc sir d\lng cho
ho~t d<)ng kinh t~ d~ t~o ra Clla cM v~t chftt hay dich V\l dap irng yeu cAu xli h<)i

nhftt dinh. Trong nong nghi~p, cac y~u t6 ngu6n l\l'c co th~ t6n t~i duai hinh thai
v~t chftt, bao g6m: dftt dai, may moc, thi~t bi, kho tang, nguyen nhien v~t li~u,

gi6ng cay tr6ng, v~t nuoi, phan bon, thuc an gia suc, suc lao d<)ng vai ky nang va
kinh nghi~m san xuftt nhftt dinh ...Ngu6n l\l'c san xuftt clla nong nghi~p cfing co
th~ t6n t~i duai hinh thai gia trio Nguai ta sir d\lng d6ng ti~n lam thuac do d~

dinh IUQ'Ilg va quy d6i m<;>i ngu6n l\l'c khac nhau v~ hinh thai v~t chftt dugc sir
d\lllg vao nong nghi~p thanh m<)t dan vi tinh toan th6ng nhftt.Xet v~ hinh thai
hi~n v~t, nguai ta co th~ phan nhom cac y~u t6 ngu6n l\l'c trong nong nghi~p nhu

sau:

Nh6m cac yiu t6 lien quan din ngu6n nhan hlc Clla nang nghi~p, bao g6m
s6 IUQ'Ilg va chftt IUQ'Ilg suc lao d<)ng dang va se dugc sir d\lng vao nong nghi~p.

Nhom nay con bao g6m ca nhfmg y~u t6 v~ tri thuc, ky nang, kinh nghi~m,
truy~n th6ng, bi quy~t cong ngh~

V.V.

Nh6m cac yiu t6 ngu6n hlc lien quan din phumzg ti¢n ca khi, nhu: Ngu6n
nang IUQ'Ilg, bao g6m ca ngu6n nang IUQ'Ilg clla d<)ng l\l'c may moc va d<)ng l\l'c
gia suc. Trong giai do~n dAu Clla cong nghi~p hoa, d<)ng l\l'c gia suc chi~m ty

12


trong Ian va giiun dan cung v6i S\l' thay th€ Clla dQng l\l'c may moc 6 giai do~
phat tric~n cao clla cong nghi~p hoa.
H~ th6ng k€t cAu hlil tang Icy thu~t, bao gbm: h~ th6ng thuy 19i, h~ th6ng

duang giao thong, kho tang, cac C(1 s6 ch€ bi€n nong san.
Nhom cac y€u t6 ngubn I\l'c sinh hoc, bao gbm wan cay Iau nam, suc v~t
lam vi~c, suc v~t sinh san,v,v.

Nhom cac yiu t6 ngu6n lflc lien quan din cac phlfang ti?n hoa h()c ph~c
v~ nang nghi?p; phan bon hoa hoc, thu6c tm sau, thu6c thu y, cac chAt kich

thich ...
T6c dQ tang truang va phat tri€n nong nghi~p tru&c h€t ph\l thuQc van s6
luqng va chAt Iuqng cac y€u t6 ngubn l\l'c duqc huy dQng van san xuAt nong
nghi~p. Khi xem xet tirng y€u t6 ngubn I\l'c, xu huang v~ dQng v~ s6 luqng va

chAt luqng Clla tUng y€u t6 ngubn I\l'c then cac chi~u huang khac nhau. Nhung
khi sft d\lllg cAn k€t hqp cac y€u t6 ngubn l\l'c mQt cach hai hoa, hqp IY. Ty l~

tham gia clla m6i y€u t6 ngubn l\l'c vao qua trinh san xuAt tUng IOlili nong san tuy
thuQC van tinh chAt Clla quy trinh ky thu~t va ti€n bQ cong ngh~. Di~u do co nghia
la tuy thuQc van tinh chAt va trinh dQ phat trit~n clla l\l'c luqng san xuAt trong nong
nghi~p rna quy€t dinh nhUng

tY

l~ v~ s6 luqng va chAt luqng Clla m6i y€u t6

ngubn I\l'c duqc huy dQng van san xuAt. Vi~c sft d\lng ti€t ki~m va co hi~u qua
cac y€u t6 ngubn I\l'c clia san xuAt nong nghi~p la tAt y€u khach quan doi hoi cac
C(1 s6 nong nghi~p phai coi trong vi~c bao v~ va phat tri~n hqp Iy, dam bao m6i
quan h~ hai hoa giua cac y€u t6 ngubn l\l'c. Trong nong nghi~p nu&c ta kinh t€ hQ
nong dan va kinh t€ trang trlili la I\l'c luqng Chll y€u san xuAt va cung cAp ngubn
nong san cho n~n kinh t€ qu6c dan, cAn thi€t phai dao tlilo va bbi duemg ki€n thuc

Icy thu~t va quAD Iy cho cac chli hQ nong dan, chli trang trlili va I\l'c luqng lao dQng
nong nghi~p d~ ho th\l'c lam chli v~ san xuAt va k€t qua tai chinh. Dbng thai phai
cling c6, nang cAp va xay d\lIlg m6i h~ th6ng hlil tang ky thu~t 6 nong thon, nh~m
nhanh chong phat huy co hi~u qua trong qua trinh sir d\lllg cac y€u t6 ngubn l\l'c
clla nong nghi~p.
2.5.2 Sfr d\lng eae yau tA nguAn llle trong sin xuAt nong nghiip

13


not nong nghifp: bao g6m ddt canh tac cay hang nam, ddt tr6ng cay lau
nam, d6ng co dung cho chan nuoi, di~n tich m~t nu6c dung trong san xUdt nong
nghi~p. Sudt sinh Igi cua ddt ph\l thuQc vao dQ phi nhieu cua ddt, S\l thich hgp

cua gi6ng cay tr6ng, xir 19 ddt. .. DQ phi nhieu la thuQc tinh quan trQng nhdt, la
ddu hi~u chdt lugng cua ruQng ddt, no co anh hUOng Ian d€n nang sudt cay tr6ng.

van san xuOt nong nghifp: Theo Kay R.D va Edwards W.M ( DH Texas
va Iowa, Hoa Ky, trich til Dinh Phi H6, 2008) v6n trong san xudt nong nghi~p la
toan bQ ti€n ddu tu, mua ho~c thue cac y€u t6 ngu6n l\lc trong san xUdt nong
nghi~p. Do la s6 ti€n dung d€ mua ho~c thue ruQng ddt, ddu ill h~ th6ng thuy

nong, vuOn cay lau nam, may moc, thi€t bi, nong C\l va ti€n mua v~t tu (ph an
bon, nong dugc, thuc

an

gia suc ... ). V6n trong nong nghi~p cling dugc phan

thanh v6n c6 dinh va v6n luu dQng. Do d~c di€m cua tinh thai V\l trong san xUdt
nong nghi~p, nhu cdu v6n cling mang tinh thai V\l. Ddu tu trong nong nghi~p
chua d\lllg nhi€u rlii ro vi k€t qua san xUdt nong nghi~p con ph\l thuQc nhi€u vao
t\l nhien. Chu ky san xudt nong nghi~p dai nen v6n dung trong nong nghi~p co

muc luu chuy€n ch~m.
Lao dQng nong nghi~p: Lao dQng nong nghi~p g6m toan bQ nhiing nguai

tham gia vao san xudt nong nghi~p, hai ngu6n cung cdp lao dQng cho nong
nghi~p

la lao dQng cua chinh hQ gia dinh va lao dQng di thue.
Lao dQng trong nong nghi~p co nhiing d~c di€m rieng so v6i cac nganh

san xUdt v~t chdt khac, mang tinh thai V\l cao la net d~c trung di€n hinh tuy~t d6i

khong th€ xoa bo. Lao dQng trong nong nghi~p co xu huang mang tinh quy lu~t
la khong ngimg thu h~p v€ s6 lugng va dugc chuy€n mQt bQ ph~n sang cac nganh
khac, tru6c h€t la cong nghi~p.

Ky thuit va
co S\l phan

bi~t

cong ngh~ trong nong nghi~p: Theo Dinh Phi H6 (2008),

gifra hai khai

ni~m

ky

thu~t

va cong

ngh~.

Ky

thu~t

thuOng dugc

hi€u la mQt t~p hgp cac may moc, thi€t bi cling nhu h~ th6ng cac phuang ti~n

dugc dung d€ san xudt hay ph\lc V\l cac nhu cdu khac cua xii hQi. Nhu v~y khi noi
d€n ky thu~t nguai ta thuOng nghi ngay d€n y€u t6 quan trQng nhdt la may moc
thi€t bi, tuc la cac cong C\l lao dQng. Tuy theo vi~c cong C\l lao dQng dugc sir

14


d\lng la thu cong hay cO' khi ma nguoi ta gQi d6 hi nen san xuAt c6

kY thu~t thu

cong hay ky thu~t cO' gim. Giua kY thu~t va cong nghQ c6 m&i lien quan m~t thi~t
voi nhau. Sang t~o ra mQt cong nghQ moi thuang keo thee S\l d6i mm ky thu~t,
doi hoi nhfrng phuong tiQn ky thu~t moi de th\lC hiQn no. Ngugc l~i, S\l d6i moi

kY thu~t thuang duqc t~o ra boi nhfrng cong nghQ mm va d~n

luQ't no ky thu~t

mm thuc dAy viQc hoan thiQn hon va khing dinh cong nghQ moL Xet til goc dQ
nghien CUu cong nghQ nhim ph\lc V\l viQc qmin ly ho~t dQng chuyen giao cong
nghQ va thuc dAy toan diQn cac ho~t dQng cong nghQ, nguoi ta phan biQt hai phftn
khac nhau la "phftn dIng" va "phdn mem" cua cong nghQ nhu sau:

+ Phdn c(mg cua cong nghQ hay phftn ky

thu~t cua cong nghQ bao gAm

nhfrng may moc, thi~t bi, cong C\l, nguyen nhit!n v~t liQu... Phdn nay con gQi la
nhfrng y~u t& v~t chAt hay phuong tiQn v~t chAt cua cong nghQ. Nhfrng phuong

tiQn v~t chAt nay co trinh dQ

kY thu~t cang hiQn d~i thi trinh dQ ky thu~t cua cong

nghQ san xuAt cang cao.

+ Phftn mem cua cong nghQ:phftn nay gAm ba bQ ph~ cAu thanh
M(jt la, y~u t& con ngum trong do co ky nang, kinh nghiQm, tinh sang t~o,
truyen th&ng, d~o dirc kinh doanh, nang l\lc quan Iy.... V oi trinh dQ cong nghQ
cao thi doi hoi phai co nhfrng con ngum co nang l\lc va trinh dQ tuong t'rng de
v~

hanh va sir d\lng cac phuong tiQn ky thu~t hiQn co.
Hai la, cac tai liQu cong nghQ gAm cac thi~t k8, cac dinh mirc, cac chi tieu

kinh t~ - ky thu~t, cac huang ddn nghiQP V\l hay ky thu~t v~ hanh, cac bi quy~t. ..
Phdn nay con gQi la phftn thong tin cua cong nghQ chira d\lflg nhfrng vAn de da
dugc tim tru va tu liQu hoa.
Ba liJ, y8u t& the ch~ hay phdn t6 chirc ciia cong nghQ bao gAm viQc xay

d\lflg, ho~ch dinh chi~n lugc, xay d\lflg k~ ho~ch va t6 chirc dQng vien, thuc dAy,
kiem soat ho~t dQng, xay d\lng va th\lc hiQn chinh sach khuy~n khich... ( Giao
trinh ky thu~t nong nghiQP, boi d~i hQc kinh t8 qu&c dan, phien ban tf\lC tuy~n)
Kiln thlh: nong nghi?p: Theo Dinh Phi H6 (2008), ki~n thirc la dQng l\lc
m~nh me nhAt cua san xuAt. Ki~n thirc nong nghiQp ciia nong dan ph\l thuQc vao

mirc dQ ma hQ ti~p c~n voi cac ho~t dQng cQng dAng 0 vilng nong thon, vOi tAt ca

15