ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC Thành cổ Việt Nam

Đại học Quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học khoa học Xã hội và Nhân văn
Khoa Lịch sử
ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC

Thành cổ Việt Nam
Ancient Citadels in Viet Nam

1. Thông tin về giảng viên
- Họ và tên: Hán Văn Khẩn
Chức danh, học hàm, học vị: PGS, TS.
Thời gian, địa điểm làm việc: Từ 8-16 giờ, Khoa Lịch sử, Nhà B, tầng 3, số 336
Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
Địa chỉ liên hệ: Khoa Lịch sử, Nhà B, tầng 3, số 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà
Nội.
Điện thoại: (04). 8548053.
E-mail:
Các hướng nghiên cứu chính:
- Gốm sứ học và lịch sử gốm sứ.
- Thời đại đá mới.
- Nông nghiệp cổ.
- Các nghề thủ công truyền thống.
2. Thông tin chung về môn học
- Tên môn học: Thành cổ Việt Nam.
- Mã số môn học: HIS 6066
- Số tín chỉ: 2
- Môn học: Tự chọn
- Yêu cầu đối với môn học: Môn học tiên quyết: HIS 6009
- Địa chỉ khoa/bộ môn phụ trách môn học: Khoa Lịch sử, Nhà B, tầng 3, số 336
Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội .
3. Mục tiêu của môn học

- Mục tiêu kiến thức: Cung cấp cho người học những kiến thức cơ bản, có hệ thống
về các loại thành cổ ở Việt Nam, như kinh thành, tỉnh thành, huyện thành... trên các

1


mặt lịch sử hình thành, cấu trúc, chức năng và không gian phân bố... Trên cơ sở đó,
người học có điều kiện nghiên cứu sâu về kinh tế, văn hóa, xã hội, nghệ thuật quân
sự của các triều đại phong kiến ở Việt Nam.
- Mục tiêu về kỹ năng: Cung cấp cho người học những kinh nghiệm và phương pháp
tìm kiếm cá thành cổ Việt Nam. Đồng thời cung cấp cho người học các phương pháp
khai quật và nghiên cứu, bảo tồn, phát huy các di tích thành cổ Việt Nam.
4. Tóm tắt nội dung môn học: Thành xuất hiện khá sớm ở Việt Nam, xuất hiện
cùng với sự ra đời của các nhà nước đầu tiên - nhà nước Văn Lang - Âu Lạc. Các
kinh thành và thành lũy tồn tại 1 thiên kỷ đầu Công nguyên và thời Đại Việt-Đại
Nam ở khắp ba miền Bắc - Trung - Nam, giữ vai trò quan trọng trong quá trình dựng
nước và giữ nước của dân tộc. Ngoài chức năng quản thành, thành lũy còn là trung
tâm hành chính, chính trị, kinh tế, văn hóa của dân tộc.
Môn học tập trung giới thiệu các thành lũy của Việt Nam hiện còn được bảo
tồn hoặc còn dấu tích cho đến nay ở Việt Nam. Môn học tập trung giới thiệu các mặt:
Kỹ thuật xây thành, cấu trúc thành, nguyên vật liệu và vai trò của thành trong lịch sử
dân tộc.
5. Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học
Hình thức tổ chức dạy và học
Lên lớp: 10
Lý
Nội dung

thuyết
7

Chƣơng 1. Lịch sử nghiên cứu

Bài
tập

Thảo
luận
3

Thực

Tự

hành,

học, tự

Tổng

điền

nghiên

30

dã

cứu

10

10

1

2

1

3

24

1.1. Giai đoạn 1.
1.2. Giai đoạn 2
Chƣơng 2. Các loại thành lũy

4

2

10

cổ ở Việt Nam
2.1. Kinh thành.
- Thành Cổ Loa
- Thành Hoa Lư

2

- Thành Thăng Long-Đông Đô
- Thành Nhà Hồ
- Thành Huế
2.2. Tỉnh thành.
- Thành Hà Nội
- Thành Sơn Tây
- Thành Bắc Ninh
2.3. Huyện thành.
2.4. Các thành lũy khác.
Chƣơng 3. Vai trò của thành

2

1

5

5

lũy trong lịch sử dựng và giữ
nƣớc của dân tộc
3.1. Xây dựng đất nước.
3.2. Chống ngoại xâm
6. Học liệu
6.1. Giáo trình môn học
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo
6.2.1. Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1. Đỗ Văn Ninh: Thành cổ Việt Nam, Nxb KHXH, Hà Nội 1983, Tư liệu Viện

Khảo cổ học và Bảo tàng Nhân học.
2. Hà Văn Tấn (chủ biên): Khảo cổ học Việt Nam, Tập III, Khảo cổ học lịch sử
Việt Nam, Nxb KHXH, Hà Nội, 2002, Tư liệu Khoa Lịch sử và Tư liệu Bảo
tàng Nhân học.
3. Viện Sử học: Đô thị cổ Việt Nam, Nxb KHXH, Hà Nội, 1989, Tư liệu Khoa
Lịch sử và Tư liệu Bảo tàng Nhân học.
6.2.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm
4. Chương Hoàng Châu: Xung quanh vấn đề tòa thành đất cổ trên đất Cổ Loa,
Nghiên cứu Lịch sử số 86-1966, Tư liệu Viện Khảo cổ học.
5. Lê Văn Hòe: Vấn đề Loa Thành, Nghiên cứu Lịch sử số 86-1996.
6. Lê Văn Lan: Tìm Kinh đô Văn Lang ở Việt Trì, Vĩnh Phú, 1996.
7. Tạp chí Khảo cổ học và Những phát hiện mới về khảo cổ học hàng năm từ
1990-2007.

3


7. Phƣơng pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học
7.1. Kiểm tra - đánh giá thường xuyên
* Hình thức: tham gia lớp học, làm bài tự học
* Tỷ trọng: 10%
7.2. Kiểm tra - đánh giá định kỳ
- Kiểm tra đánh giá giữa kỳ:
* Hình thức: Vấn đáp
* Điểm và tỉ trọng: 30%
- Kiểm tra đánh giá cuối kỳ:
* Hình thức: Tiểu luận
* Điểm và tỉ trọng: 60%
Phê duyệt của Trƣờng

Chủ nhiệm khoa

Ngƣời biên soạn

PGS.TSKH. Nguyễn Hải Kế

PGS.TS. Hán Văn Khẩn

4