Phát triển nghiệp vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng liên doanh lào việt

BÔ TAI CHINH
TR

NG AI HOC TAI CHINH - MARKETING

Anousone Outhipanya

PHAT TRIÊN NGHI P V THANH TOAN
QUÔC TÊ T I NGÂN HÀNG LIÊN DOANH
LÀO VI T
Chuyên nganh: Tai chính ngân hàng
Mã s : 60340201

LUÂN V N THAC SI

TP.H

CHÍ MINH - N M 2015

1


BÔ
BÔTAI
TAI CHINH
CHINH
TR
MARKETING
TR NG
NG AI
AIHOC

HOCTAI
TAI CHINH
CHINH -- MARKETING

Anousone Outhipanya

PHA
THANH TOA
TOAN
N
PHATTTRIÊ
TRIÊNNHOAT
NGHI PÔNG
V THANH
QUÔC TÊ T I NGÂN HÀNG LIÊN DOANH
LÀO VI T
Chuyên
Maketing
Chuyênnga
nganh:
nh: Ta
Tai ichính
chính–ngân
hàng
Mã s : 60340201

LUÂN V N THAC SI
H

H

ng d n khoa h c: PGS.TS.Tr n Huy Hoàng

ng d n khoa h c: PGS.TS.Tr n Huy Hoàng

L I CAM OAN
TP.H

CHÍ MINH - N M 2015
2


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u lu n v n th c s chuyên
ngành tài chính c a tôi v i s h

ng d n t n tình c a TS. Tr n Huy Hoàng.

Các phân tích, s li u, k t qu nêu trong bài lu n v n là trung th c xu t
phát t tình hình th c t khi nghiên c u t i đ n v .
H c viên th c hi n

Anousone Outhipanya

3


L IC M

N

hoàn thành khóa h c cao h c và vi t lu n v n này. Tr

c h t, tôi xin

chân thành c m n Ban Giám Hi u, Các th y cô giáo trong Khoa Sau đ i h c
tr

ng

i h c Tài chính Marketing TP HCM đã truy n đ t ki n th c quý báu

cho tôi trong su t quá trình h c t p và nghiên c u.
Tôi c ng xin g i l i bi t n sâu s c đ n PGS.TS Tr n Huy Hoàng đã dành
r t nhi u th i gian và tâm huy t h

ng d n nghiên c u và giúp tôi hoàn thành

lu n v n t t nghi p này.
ng th i, tôi c ng xin c m n quí anh, ch và ban lãnh đ o Ngân hàng
liên doanh Lào Vi t đã t o đi u ki n cho tôi đi u tra kh o sát đ có d li u vi t
lu n v n này.
M c dù đã có nhi u c g ng hoàn thi n tuy nhiên không th tránh kh i
m t s sai sót, r t mong nh n đ

c s đóng góp quý báu c a các th y cô và các

b n.
Xin chân thành c m n!
H c viên th c hi n

Anousone Outhipanya

4


M CL C
L I CAM OAN ............................................................................................................3
L I C M N ..................................................................................................................4
DANH M C S

, BI U

TRONG LU N V N ................................................9

DANH M C B NG BI U TRONG LU N V N ......................................................10
L IM

U ...............................................................................................................11

1. Ly do chon đê tai .......................................................................................................11
2. T ng quan v các đ tài và công trình nghiên c u tr

c đây....................................11

3. M c tiêu nghiên c u ..................................................................................................12
4.

it

5. Ph

ng và ph m vi nghiên c u .............................................................................12
ng pháp nghiên c u ...........................................................................................12

6. Nh ng đóng góp m i c a lu n v n ...........................................................................13
7. Bô cuc luân v n .........................................................................................................14
CH

NG 1: LY LUÂN CHUNG VÊ NGHI P V THANH TOAN QUÔC TÊ CUA

NGÂN HANG TH

NG MAI ....................................................................................15

1.1.NGHI P V THANH TOAN QUÔC TÊ C A NGÂN HÀNG TH

NG M I .15

1.1.1. Khai niêm, đ c điêm thanh toan quôc tê .............................................................15
1.1.1.1 Khai niêm thanh toan quôc tê ............................................................................15
c điêm cua thanh toan quôc tê ......................................................................16

1.1.1.2

1.1.1.3 Vai tro cua thanh toan quôc tê ..........................................................................17
1.1.2 Cac ph

ng th c thanh toan quôc tê cua Ngân hang th

ng mai........................20

1.1.2.1 Ph

ng th c chuy n ti n ...................................................................................20

1.1.2.2 Ph

ng th c nh thu .........................................................................................22

1.1.2.3 Ph

ng th c tín d ng ch ng t .........................................................................24

1.1.2.4 Ph

ng th c COD & CAD ................................................................................27

1.1.2.5 Ph

ng th c ghi s – open account ..................................................................27

1.1.2.6 Ph

ng th c y thác mua hàng (Authority to purchase – A/P) .......................28

1.2 PHAT TRIÊN NGHI P V THANH TOAN QUÔC TÊ CUA NGÂN HANG
TH

NG MAI .............................................................................................................29

1.2.1 Phat triên nghi p v thanh toan quôc tê cua NHTM la gı ....................................29
1.2.2. Cac chı tiêu phan anh s phat triên hoat đông TTQT cua NHTM ......................30
5


1.2.2.1 Cac chı tiêu đinh l

ng .....................................................................................30

1.3 CAC NHÂN TÔ ANH H

NG ÊN S

PHAT TRIÊN NGHI P V TTQT

CUA NHTM ..................................................................................................................33
1.3.1 Cac nhân tô khach quan ........................................................................................33
1.3.2 Cac nhân tô chu quan ...........................................................................................34
1.4. KINH NGHI M C A M T S NHTM TRONG VI C PHÁT TRI N NGHI P
V THANH TOAN QUÔC TÊ VA BAI HOC RUT RA CHO NHTM TAI LAO .....36
1.4.1 Kinh nghiêm cua môt sô NHTM trong viêc phat triên hoat đông thanh toan quôc
tê ....................................................................................................................................36
1.4.1.1 Kinh nghiêm cua Ngân hàng ngo i th
1.4.1.2 Ngân hang Công th

ng Vi t Nam ......................................36

ng Viêt Nam ...................................................................37

1.4.1.3 Kinh nghiêm cua Ngân hang Bangkok Thai Lan ..............................................39
1.4.1.4 Kinh nghiêm quan ly n xâu trong TTQT cua Singapor ...................................39
1.4.2 Bai hoc rut ra cho cac NHTM tai Lao ..................................................................40
CH

NG 2: TH C TR NG PHÁT TRI N NGHI P V THANH TOÁN QU C

T T I NGÂN HÀNG LIÊN DOANH LÀO - VI T ..................................................42
2.1. GI I THI U CHUNG V NGÂN HÀNG LIÊN DOANH LÀO - VI T.............42
2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n c a Ngân hàng Liên doanh Lào – Vi t ............42
2.1.1.1 Quá trình hình thành và phát tri n ....................................................................42
2.1.2 B máy qu n lý .....................................................................................................44
2. Phong Nguôn vôn va Kinh doanh tiên tê: .................................................................45
2.1.3 Tình hình ho t đ ng kinh doanh và k t q a c a Ngân hàng Liên Doanh Lào –
Vi t ................................................................................................................................50
2.1.3.1 S n ph m d ch v ...............................................................................................50
2.1.3.2Mang l

i hoat đông ..........................................................................................51

2.1.3.3Kêt qua hoat đông kinh doanh............................................................................52
2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N NGHI P V TTQT T I NGÂN HÀNG NGÂN
HÀNG LIÊN DOANH LÀO - VI T ............................................................................56
2.2.1 Quy trınh cac nghiêp vu thanh toan quôc tê tai Ngân hang liên doanh Lao Viêt 56
2.2.1.1 Ch c n ng cac phong ban trong viêc th c hiên hoat đông thanh toan quôc tê 56
2.2.1.2 Cac nghiêp vu thanh toan quôc tê tai Ngân hang liên doanh Lao Viêt ............57
6


2.2.1.4 ông tiên thanh toan .........................................................................................58

2.2.1.5 C câu khach hang ............................................................................................58
2.2.2 Th c trang phat triên nghi p v TTQT tai NH Liên doanh Lao Viêt ..................59
2.2.2.1 S phat triên nghi p v TTQT qua môt sô chı tiêu đinh l

ng .........................59

2.2.2.2 S phat triên nghi p v TTQT qua môt sô chı tiêu đinh tınh ............................67
2.2.2.3.Phân tích Swot ...................................................................................................68
2.4. ÁNH GIÁ S

PHAT TRIÊN NGHI P V TTQT T I NGÂN HÀNG LIÊN

DOANH LÀO - VI T ...................................................................................................71
2.4.1. K t qu đ t đ

c ..................................................................................................71

2.4.2. Nh ng t n t i và nh ng nguyên nhân .................................................................71
2.4.3Nguyên nhân cua nh ng han chê...........................................................................72
2.4.3.1 Nguyên nhân ch quan ......................................................................................72
2.4.3.2 Nguyên nhân khách quan ..................................................................................75
Kêt luân ch
CH

ng 2 .........................................................................................................80

NG 3: M T S GI I PHÁP NH M PHÁT TRI N NGHI P V THANH

TOAN QU C T

NGÂN HÀNG LIÊN DOANH LÀO – VI T ................................81

3.1. M C TIÊU NHI M V CH Y U C A NGÂN HÀNG LIÊN DOANH LÀO –
VI T TRONG GIAI O N 2015-2020 .......................................................................81
3.1.1 inh h
CH

ng phat triên hoat đông kinh doanh .......................................................81

NG 3: M T S GI I PHÁP NH M PHÁT TRI N NGHI P V THANH

TOAN QU C T

NGÂN HÀNG LIÊN DOANH LÀO – VI T: ..............................86

3.1. M C TIÊU NHI M V CH Y U C A NGÂN HÀNG LIÊN DOANH LÀO –
VI T TRONG GIAI O N 2015-2020 .......................................................................81
3.1.1 inh h

ng phat triên hoat đông kinh doanh .......................................................81

3.1.2 inh h

ng phat triên nghi p v thanh toan quôc tê ...........................................82

3.2. M T S GI I PHÁP NH M PHÁT TRI N NGHI P V THANH TOAN
QUÔC TÊ TAI NGÂN HANG LIÊN DOANH LAO VIÊT ........................................82
3.2.1. T ng c

ng công tac kiêm tra giam sat, xây d ng cac biên phap phong ng a rui

ro trong hoat đông thanh toan quôc tê. ..........................................................................82
3.2.2. Phat triên cac chınh sach đa dang hoa san phâm thanh toan quôc tê ..................84
3.2.3 Nâng câp hê thông tin hoc ....................................................................................85
7


3.2.4 Nâng cao kha n ng nghiêp vu thanh toan quôc tê cho can bô nhân viên .............85
3.2.5 T ng c

ng cac hoat đông Marketing ngân hang ................................................88

3.2.6 Xây d ng chính sách phí và t giá phù h p .........................................................88
3.2.6 T ng c

ng công tac dich vu t vân va hô tr khach hang ..................................89

3.3. M T S KI N NGH ............................................................................................89
3.3.1 V i Ngân hàng nhà n

c ......................................................................................89

3.3.1.1Hoàn thi n và phát tri n th tr

ng ngo i t liên ngân hàng ............................90

3.3.1.2 Xây d ng c ch đi u hành t giá linh ho t ......................................................90
3.3.1.3 Xây d ng h th ng c nh báo nh ng bi n đ ng b t th

ng v tình hình tài

chính, kinh t ..................................................................................................................91
3.3.1.3 i u ch nh, ban hành m i v n b n pháp lý đi u ch nh ho t đ ng TTQT và
ngành ngân hàng ...........................................................................................................92
3.3.2V i Chính ph .......................................................................................................93
3.3.2.1 T o môi tr

ng kinh t thu n l i cho ho t đ ng thanh toán qu c t ................93

3.3.2.2 Hoàn thi n và b sung các v n b n pháp lý đi u ch nh ho t đ ng thanh toán
qu c t ............................................................................................................................94
3.3.2.3 Hoàn thi n chính sách th
3.3.2.4 T ng c

ng m i....................................................................95

ng vai trò qu n lý c a nhà n

c trong vi c th c hi n chính sách qu n

lý ngo i h i ....................................................................................................................95
3.3.2.5 M r ng và nâng cao hi u qu kinh t đ i ngo i..............................................96
3.3.3

i v i các doanh nghi p xu t nh p kh u ...........................................................97

K T LU N ...................................................................................................................98
DANH MUC TAI LIÊU THAM KHAO .........................................................................i
PHU LUC 01 ................................................................................................................. iii

8


DANH M C S

, BI U
TRONG LU N V N
Tên s đ

S trang

S đ 1. S đô tô ch c Ngân hang liên doanh Lao Viêt

43

Bi u đ 2.1: Bi u đ t ng tr

ng doanh s xu t kh u t i LVB t

62

ng doanh s nhâp kh u t i LVB t

63

2011-2014
Bi u đ 2.2: Bi u đ t ng tr
2011-2014
Bi u đ 2.3: Di n bi n xu t nh p kh u và cán cân th

ng m i Vi t

64

Nam-Lào trong giai đo n 2011-2013 và 9 thang đâu n m 2014
Bi u đ 2.4: T tr ng doanh s xuât nhâp khâu TTQT theo
ph

ng th c n m 2011-2014

9

66


DANH M C B NG BI U TRONG LU N V N
Tên b ng
B ng 2.1: S l

S trang

ng nhân viên và thu nh p bình quân qua các n m

52

B ng 2.2 : Tình hình huy đ ng v n c a LVB (2012-2014)

53

B ng 2.3 : Tình hình cho vay v n c a Ngân hàng LVB giai đo n

54

(2012-2014)
Bang 2.4: K t qu kinh doanh LVB giai đo n 2012-2014

56

B ng 2.5: Doanh s thanh toán qu c t giai đo n 2011 – 2014

60

Bang 2.6 : Ty trong doanh sô xuât khâu, nhâp khâu tai Ngân hang liên

61

doanh Lao Viêt giai đoan 2011-2014
B ng 2.6 a: Doanh s xu t kh u giai đo n 2011 -2014

61

B ng 2.6 b: Doanh s nhâp khâu giai đo n 2011 -2014

63

B ng 2.7: Doanh s xu t, nh p kh u theo ph

64

ng th c thanh toán

B ng 2.8: Doanh thu phí TTQT giai đo n 2011 – 2014

67

B ng 2.9: T tr ng doanh thu phí d ch v TTQT trong t ng doanh thu

67

B
0

phí d ch v LVB giai đo n 2011-2014

10


1. Ly do chon đê tai

L IM

Ngày 2/2/2013 Lào đã chính th c tr

ch c Th

U
thành thành viên th 158 c a T

ng m i th gi i (WTO). S ki n này đánh d u m t m c son l ch s

trong phát tri n kinh t và h i nh p qu c t c a CHDCND Lao. Th i c và
thách th c c a quá trình h i nh p đã đ t ra nhi u v n đ c n gi i quy t. Trong
đó co lınh v c thanh toan quôc tê - m t m t xích c a quá trình phát tri n th
m i qu c t

ng

đang đ t ra nh ng v n đ ph i gi i quy t hi n nay c ng nh trong

nh ng n m t i.
i v i các NHTM thì ho t đ ng TTQT đang tr thành m t l nh v c m i
nh n đ ph c v n n kinh t trong th i kì h i nh p và đ c bi t là nâng cao n ng
l c c nh tranh.
Thanh toán qu c t c a các NHTM tai CHDCND Lao trong th i gian v a
qua đã đ t đ

c nh ng bu c phát tri n quan tr ng góp ph n m r ng t m ho t

đ ng, h i nh p ngân hàng c ng đ ng qu c t và đ a l i nh ng l i ích to l n cho
ngân hàng. Tuy nhiên, ho t đ ng TTQT c a NHTM tai Lao đ c biêt la tai Ngân
hang liên doanh Lao Viêt hi n c ng đang b c l nhi u b t c p, đ c bi t là tính
an toàn, hi u qu th p, uy tín trong c ng đ ng qu c t ch a t

ng x ng v i ti m

n ng và mong mu n.
góp ph n tìm ki m gi i pháp cho các v n đ trên, tác gi đã l a ch n
tiêu đ : “ Phat triên nghi p v thanh toán qu c t t i Ngân hang Liên doanh Lao
Viêt” làm đ tài nghiên c u c a mình.
2. T ng quan v các đ tài và công trình nghiên c u tr

Hi n nay

c đây

Lào ch a có công trình nào nghiên c u v phat triên hoat đông

thanh toan quôc tê . T i Vi t Nam có th li t kê nhi u các công trınh nghiên c u
nh :
+ Nghiên c u t ng th TTQT c a tác gi L i Ng c Quý (2000) – tác gi
đã trình bày m t cách t ng quan v nh ng nghi p v TTQT, nh ng t n t i trong

11


ho t đ ng TTQT c a các NHTMVN, t đó đ a ra nh ng gi i pháp nh m hoàn
thi n các nghi p v TTQT c a h th ng NHTMVN;
+ Nghiên c u hi u qu ho t đ ng TTQT đã có lu n án c a các tác gi V
Th Thuý Nga (2003) đ c p. Tuy nhiên lu n án c a tác gi V Th Thuý Nga đi
sâu phân tıch tai Ngân hàng Ngo i th

ng Vi t Nam và m i ch đ n th i đi m là

đ u n m 2003….
Co thê noi, ch a co công trınh nao nghiên c u sâu vê nghi p v thanh
toan quôc tê cua ngân hang th

ng mai tai Lao. Chınh vı vây đây là công trình

khoa h c đ u tiên nghiên c u m t cách t ng quát v v n đ hi u qu TTQT c a
Ngân hang liên doanh Lao Viêt, đ tài không b trùng l p v i các công trình đã

công b tr

c đó.

3. M c tiêu nghiên c u
- Khái quát ly luân c ban vê nghi p v thanh toan quôc tê cua cac Ngân
hang th

ng mai.

- Nghiên c u, đánh giá th c tr ng nghi p v thanh toan quôc tê cua Ngân
hang liên doanh Lao Viêt thông qua nh ng sô liêu đa thu thâp đ

c trong th i

gian qua.
-

xu t nh ng gi i pháp và ki n ngh nh m phat triên nghi p v thanh

toan quôc tê tai Ngân hang liên doanh Lao Viêt trong giai đoan t i đên n m
2020.
4.

it
-

ng và ph m vi nghiên c u
it

ng nghiên c u: nghiên c u hi u qu nghi p v TTQT

- Ph m vi nghiên c u:
+ Pham vi không gian: Tai Ngân hang liên doanh Lao Viêt
+ Pham vi th i gian : Giai đo n t n m 2011-2014
5. Ph

ng pháp nghiên c u
+ Lu n v n s d ng ph

ng pháp t ng h p cac ph

ng phap khoa hoc:

duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , ti p c n h th ng lý lu n và th c ti n đ làm
c s lu n gi i
12


+ Ph

ng pháp t ng h p, th ng kê, phân tích đ nh tính đ

c áp d ng

trong vi c phân tích và x lý các s li u phan anh tınh hınh hoat đông thanh toan
quôc tê. Ph

ng pháp so sánh và lu n logic c ng đ

c áp d ng nh m đ a ra

nh ng phân tích sâu s c v lý lu n và th c ti n đ có l p lu n ch t ch và đúng
đ n.
Các s li u, thông tin ph c v cho khóa lu n đ
thông tin đã có s n. Thông tin đ

c thu th p t các ngu n

c thu th p t các ngu n c b n sau: sách, báo,

t p chí chuyên ngành, các chuyên đ , các bài nghiên c u, và các v n b n báo
cáo c a các b ngành, t ch c có liên quan. Ngu n t li u đ
hai h
n

c phân lo i theo

ng: các t li u chính th ng, đáng tin c y (báo cáo c a

ng và Nhà

c, các c quan c p B , ngân hàng…) và các ngu n tham kh o không chính

th ng mang tính ch t tham kh o (internet, nghiên c u và phân tích t truy n
thông đ i chúng,…).
6. Nh ng đóng góp m i c a lu n v n
- V m t lý lu n : Lu n v n th c hi n vai trò đ c l p c a mình trong ti p
c n, h th ng hóa, góp ph n làm rõ thêm nh ng v n đ c b n v l nh v c ho t
đ ng qu c t c a NHTM là TTQT. Trong đó đ c bi t chú tr ng làm rõ tiêu chí

đánh giá hi u qu ho t đ ng TTQT v ph

ng di n đ nh l

ng và đ nh tính.

- V m t nghiên c u th c ti n : Trên c s phân tích th c tr ng nghi p v
TTQT c a Ngân hang liên doanh Lao Viêt th i gian qua, lu n v n đã ch ra r ng
m c dù đã đ t nh ng k t qu nh t đ nh, song nh ng m t h n ch c ng không
ph i là ít và đ dành chi n th ng trong cu c c nh tranh kh c li t khi Lao đã tr
thành thành viên chính th c c a WTO thì không còn con đ

ng nào khác là các

NHTM noi chung va Ngân hang liên doanh Lao Viêt noi riêng ph i chú tr ng t i
vi c nâng cao hi u qu ho t đ ng TTQT c a mınh.
- V tính ng d ng c a đ tài nghiên c u vào th c ti n :

tài đã t ng k t

ho t đ ng th c ti n, đ a ra nh ng phân tích, nh n đ nh t ng quát v nh ng
thành công, ti m n ng, xu th phát tri n ho t đ ng TTQT c a Ngân hang liên
doanh Lao Viêt, đ ng th i làm rõ nh ng t n t i , h n ch , b t c p và nguyên
13


nhân nh h

ng va đ a ra cac biên phap kiên nghi nh m phat triên nghi p v

TTQT cua Ngân hang Lao Viêt trong th i gian t i.
7. Bô cuc luân v n
Ngoài ph n m đ u và ph n k t lu n, danh m c các tài li u tham kh o,
ph l c, lu n v n g m 3 ch
Ch
th

ng:

ng 1: Ly luân chung vê ho t đ ng thanh toan quôc tê cua Ngân hang

ng mai
Ch

ng 2: Th c tr ng phat triên nghi p v thanh toan quôc tê tai Ngân

hang liên doanh Lao Viêt
Ch

ng 3: Môt sô giai phap nh m phat triên nghi p v thanh toan quôc

tê tai Ngân hang liên doanh Lao Viêt

14


CH

NG 1: LY LUÂN CHUNG VÊ NGHI P V THANH TOAN QUÔC
TÊ CUA NGÂN HANG TH

NG MAI

1.1. NGHI P V THANH TOAN QUÔC TÊ C A NGÂN HÀNG TH

NG M I

1.1.1. Khai niêm, đ c điêm thanh toan quôc tê
1.1.1.1 Khai niêm thanh toan quôc tê
Trong b i c nh h i nh p kinh t toàn c u nh hi n nay, các m i quan h
kinh t , chính tr th

ng m i ngày càng phát tri n m nh m và k t qu là hình

thành nên các kho n thu và chi ti n t qu c t gi a các đ i tác

các n

c khác

nhau. Các m i quan h ti n t này ngày m t phong phú, đa d ng v i quy mô
ngày càng l n. Chúng góp ph n t o nên tình tr ng tài chính c a m i n

c, có th

tr ng thái b i thu hay b i chi. Trong các m i quan h qu c t , các đ i tác
n

các

c khác nhau, do v y có s khác nhau v ngôn ng , cách xa nhau v đ a lý

nên vi c thanh toán không th ti n hành tr c ti p v i nhau mà ph i thông qua
các t ch c trung gian, đó chính là các ngân hàng th
l

ng m i cùng v i m ng

i ho t đ ng kh p n i trên th gi i.
Thanh toán qu c t đã ra đ i t lâu, nh ng nó m i ch phát tri n m nh m

vào cu i th k 20 khi mà kh i l

ng mua bán, đ u t qu c t và chuy n ti n

qu c t ngày càng gia t ng, t đó làm cho kh i l

ng các giao d ch thanh toán

qua ngân hàng c ng t ng theo. Vi c thanh toán qua ngân hàng làm gia t ng vi c
s d ng đ ng ti n c a các n

c đ chi tr l n nhau. Thanh toán qu c t đã tr

thành m t b ph n không th thi u trong ho t đ ng c a n n kinh t c a các qu c
gia hi n nay.
Thanh toán qu c t có th đ

c đ nh ngh a t theo nhi u quan đi m khác

nhau. Chúng tôi ch trích d n hai đ nh ngh a c a hai tác gi sau đây.
Th nh t, theo

inh Xuân Trình (1996) “Thanh toán qu c t là vi c

thanh toán các nghiã v ti n t phát sinh có liên quan t i các quan h kinh t ,
th

ng m i và các m i quan h khác gi a các t ch c, các công ty và các ch

th khác nhau c a các n

c”

15


Th hai, theo Tr m Th Xuân H

ng (2006), “Thanh toán qu c t là quá

trình th c hi n các kho n thu chi ti n t qu c t thông qua h th ng ngân hàng
trên th gi i nh m ph c v cho các m i quan h trao đ i qu c t phát sinh gi a
các n

c v i nhau”
Hay có th hi u Thanh toán qu c t là vi c th c hi n các ngh a v ti n t ,

phát sinh trên c s các ho t đ ng kinh t và phi kinh t gi a các t ch c hay cá
nhân n

c này v i các t ch c hay cá nhân n

v i m t t ch c qu c t , th
c a các n
1.1.1.2

ng đ

c khác, ho c gi a m t qu c gia

c thông qua quan h gi a các Ngân hàng

c có liên quan.
c điêm cua thanh toan quôc tê

Th

ng m i qu c t và TTQT đã xu t hi n t r t lâu nh ng nó ch th c s

phát tri n k t khi ch ngh a t b n ra đ i và nó t đó cho đ n nay tr thành
m t b ph n không th tách r i c a n n kinh t qu c t ngày càng đ

cm

r ng, ho t đ ng TTQT t n t i trong m i quan h m t thi t v i các ho t đ ng
khác c a quan h kinh t qu c t .
T hai đ nh ngh a trên đây, chúng ta có th th y m t s đ c đi m c a
thanh toán qu c t .
+ Tr

c h t, thanh toán qu c t di n ra trên ph m vi toàn c u, ph c v các

giao d ch th

ng m i, đ u t , h p tác qu c t thông qua m ng l

i ngân hàng

th gi i.
+ Thanh toán qu c t khác v i thanh toán trong n

c là

đây nó liên

quan đ n vi c trao đ i ti n c a qu c gia này l y ti n c a qu c gia khác. Vì v y
khi ký k t các h p đ ng mua bán ngo i th
l y đ ng ti n c a n

ng các bên ph i th a thu n v i nhau

c nào là ti n t tính toán v à thanh toán trong h p đ ng,

đ ng th i ph i tính toán th n tr ng đ l a ch n các bi n pháp phòng ch ng r i
ro khi t giá h i đoái bi n đ ng.
+ Ti n t trong thanh toán qu c t th
t n t i d

i hình th c các ph

ng không ph i là ti n m t mà nó

ng ti n thanh toán nh th chuy n ti n, đi n

chuy n ti n, h i phi u, k phi u v à séc ghi b ng ngo i t .
16


+ Thanh toán gi a các n

cđ uđ

c ti n hành thông qua ngân hàng và

không dùng ti n m t, n u có thì ch trong nh ng tr

ng h p riêng bi t. Do v y

thanh toán qu c t v b n ch t chính là các nghi p v ngân hàng qu c t . Chúng
đ

c hình thành và phát tri n trên c s các h p đ ng ngo i th

ng và các trao

đ i ti n t qu c t .
Thanh toán qu c t đ
quán th

c th c hi n d a trên n n t ng pháp lu t và t p

ng m i qu c t , đ ng th i nó c ng b chi ph i b i lu t pháp c a các

qu c gia, b i các chính sách kinh t , chính sách ngo i th

ng và chính sách

ngo i h i c a các qu c gia tham gia trong thanh toán.
1.1.1.3 Vai tro cua thanh toan quôc tê
Ngày nay trong xu h

ng toàn c u hóa n n kinh t và th

ng m i qu c t

ngày càng phát tri n, thanh toán qu c t (TTQT) đã tr thành m t ho t đ ng c
b n, không th thi u c a các NHTM. Ho t đ ng TTQT c a NHTM là m t m t
xích không th thi u trong toàn b dây chuy n th c hi n m t h p đ ng ngo i
th

ng. Th c hi n t t vai trò trung gian thanh toán c a mình trong ho t đ ng

TTQT, NHTM đã đóng góp r t nhi u cho n n kinh t , cho khách hàng và cho
b n thân các ngân hàng.
i v i n n kinh t
Trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t , toàn c u hoá n n kinh t th gi i
thì ho t đ ng thanh toán qu c t đóng m t vai trò quan tr ng trong vi c phát
tri n kinh t c a đ t n

c. M t qu c gia không th phát tri n v i chính sách

đóng c a, ch d a vào tích lu trao đ i trong n
sánh, k t h p v i s c m nh trong n

c mà ph i phát huy l i th so

c v i môi tr

ng kinh t qu c t . Trong

b i c nh hi n nay, khi các qu c gia đ u đ t kinh t đ i ngo i lên hàng đ u, coi
ho t đ ng kinh t đ i ngo i là con đ
t đ tn

ng t t y u trong chi n l

c phát tri n kinh

c thì vai trò c a ho t đ ng thanh toán qu c t ngày càng đ

c kh ng

đ nh.
Thanh toán qu c t là m t xích không th thi u trong dây chuy n ho t
đ ng kinh t qu c dân.Thanh toán qu c t là khâu quan tr ng c a giao d ch mua
17


bán hàng hóa, d ch v gi a các cá nhân, t ch c thu c các qu c gia khác nhau.

Thanh toán qu c t góp ph n gi i quy t m i quan h hàng hoá ti n t , t o nên s
liên t c c a quá trình s n xu t và đ y nhanh quá trình l u thông hàng hoá trên
ph m vi qu c t . N u ho t đ ng thanh toán qu c t đ

c ti n hành nhanh chóng,

an toàn s khi n cho quan h l u thông hàng hoá ti n t gi a ng
ng

i mua và

i bán di n ra trôi ch y, hi u qu h n.
Thanh toán qu c t làm t ng c

ng các m i quan h giao l u kinh t gi a

các qu c gia, giúp cho quá trình thanh toán đ

c an toàn, nhanh chóng, ti n l i

và gi m b t chi phí cho các ch th tham gia. Các ngân hàng v i vai trò là trung
gian thanh toán s b o v quy n l i cho khách hàng, đ ng th i t v n cho khách
hàng, h

ng d n v k thu t thanh toán trong giao d ch nh m gi m thi u r i ro

trong thanh toán và t o s an toàn tin t

ng cho khách hàng.

Nh v y, thanh toán qu c t là ho t đ ng t t y u c a m t n n kinh t phát
tri n.
i v i ho t đ ng c a các ngân hàng th

ng m i

Thanh toán qu c t là m t lo i hình d ch v liên quan đ n tài s n ngo i
b ng c a ngân hàng. Ho t đ ng thanh toán qu c t giúp ngân hàng đáp ng t t
h n nhu c u đa d ng c a khách hàng v các d ch v tài chính có liên quan t i
thanh toán qu c t . Trên c s đó giúp ngân hàng t ng doanh thu, nâng cao uy
tín c a ngân hàng và t o d ng ni m tin cho khách hàng. i u đó không ch giúp
ngân hàng m r ng qui mô ho t đ ng mà còn là m t u th t o nên s c c nh
tranh cho ngân hàng trong c ch th tr

ng. Ho t đ ng thanh toán qu c t

không ch là m t nghi p v đ n thu n mà còn là m t ho t đ ng nh m h tr và
b sung cho các ho t đ ng kinh doanh khác c a ngân hàng. Ho t đ ng thanh
toán qu c t đ

c th c hi n t t s m r ng ho t đ ng tín d ng xu t nh p kh u,

phát tri n ho t đ ng kinh doanh ngo i t , b o lãnh ngân hàng trong ngo i
th

ng, tài tr th

ng m i và các nghi p v ngân hàng qu c t khác…

Ho t đ ng thanh toán qu c t làm t ng tính thanh kho n cho ngân hàng.

Khi th c hi n các nghi p v thanh toán qu c t , ngân hàng có th thu hút đ
18

c


ngu n v n ngo i t t m th i nhàn r i c a các doanh nghi p có quan h thanh
toán qu c t v i ngân hàng d

i hình th c các kho n ký qu ch thanh toán.

Thanh toán qu c t còn t o đi u ki n hi n đ i hoá công ngh ngân hàng.
Các ngân hàng s áp d ng các công ngh tiên ti n đ ho t đ ng thanh toán qu c
t đ

c th c hi n nhanh chóng, k p th i và chính xác, nh m phân tán r i ro, góp

ph n m r ng qui mô và m ng l

i ngân hàng.

Ho t đ ng thanh toán qu c t giúp ngân hàng m r ng quan h v i các
ngân hàng n

c ngoài, nâng cao uy tín c a mình trên tr

đó khai thác đ
th tr

c ngu n tài tr c a các ngân hàng n

ng qu c t , trên c s

c ngoài và ngu n v n trên

ng tài chính qu c t đ đáp ng nhu c u v v n c a ngân hàng.
Nh v y, thanh toán qu c t có vai trò r t quan tr ng đ i v i các ngân

hàng.
Trong thanh toán qu c t , vi c các bên tham gia l a ch n ph
thanh toán là m t đi u ki n r t quan tr ng. ph
ng

i bán dùng cách nào đ thu ti n v , ng

ng th c

ng th c thanh toán t c là ch

i mua dùng cách nào đ tr ti n.

Tu theo nh ng hoàn c nh và đi u ki n c th , các bên tham gia trong
th

ng m i qu c t s l a ch n và tho thu n v i nhau, cùng s d ng m t

ph

ng th c thanh toán thích h p trên nguyên t c cùng có l i, ng

đ

c ti n nhanh và đ y đ , ng

đúng h n.

i mua nh p hàng đúng s l

i bán thu

ng, ch t l

ng và

phù h p v i tính đa d ng và phong phú c a m i quan h th

m i và thanh toán qu c t , ng
khác nhau. Các ph
nay g m có: ph

i ta đã thi t l p nhi u ph

ng th c thanh toán

ng th c thanh toán qu c t dùng trong ngo i th

ng th c thanh toán chuy n ti n (Remittance), ph

thác thu (Collection), ph

ng

ng hi n

ng th c u

ng th c thanh toán tín d ng ch ng t (Documentary

Credit)…
Trong th c t , khi các bên mua bán ch a có s tín nhi m nhau thì thanh
toán tín d ng ch ng t là ph
đ ng ngo i th

ng th c ph bi n, đ

c các bên tham gia h p

ng a chu ng vì nó b o v quy n l i và bình đ ng cho t t c các

bên tham gia (ng

i mua, ng

i bán, ngân hàng).
19


1.1.2 Cac ph

ng th c thanh toan quôc tê cua Ngân hang th

ng mai

Trong kinh doanh ngày nay, thanh toán qu c t đang ngày tr nên ph
bi n. Nh ng ph

ng th c thanh toán truy n th ng nh ti n m t đã d n đ

thay th b ng nh ng ph

ng th c thanh toán hi n đ i h n, nhanh chóng h n.

Chúng ta th hình dung n u chúng ta có quan h đ i tác làm n v i các th
nhân n

c ngoài mà không có các ph

ng

ng th c thanh toán qu c t thì s nh th

nào? Ch c ch n là không th kinh doanh đ
Nh ng ph

c

c.

ng th c thanh toán qu c t ngày nay ngày càng nhi u. Các

doanh nhân s d ng chúng c ng m t cách thông d ng h n trong ho t đ ng giao
th

ng c a mình. Nh ng do tính ch t đ c bi t c a nó nên r t d g p r i ro.

Ch ng h n nh m i đây hãng Acama, m t hãng chuyên nh p kh u đ g n i
th t c a M khi nh n m t hoá đ n thanh toán theo ph
tác n

ng th c nh thu c a đ i

c ngoài. Acama đã theo nh ng ch d n chung đã th c hi n vi c chuy n

ti n qua ngân hàng, nh ng do ch a tìm hi u k càng ngân hàng nh thu nên đã
m t không m t kho n ti n. Không nh ng th Acama còn b ph t H p đ ng vì
thành toán mu n.
ó ch là m t trong r t nhi u các tr

ng h p doanh nghi p g p ph i r i ro

trong quá trình thanh toán qu c t . Yêu c u đ t ra đ i v i các doanh nghi p là
c n có ki n th c v ng ch c v ph
áp d ng trong t ng l n giao th
Cac ph
1.1.2.1 Ph

ng th c thanh toán qu c t nh t đ nh đ

c

ng.

ng th c thanh toan quôc tê cua NHTM gôm co:

ng th c chuy n ti n

Khi có m t khách hàng (ng

i tr ti n) yêu c u ngân hàng ph c v mình

chuy n m t s ti n nh t đ nh cho m t ng

i khác (ng

i th h

ng)

m tđa

đi m nh t đ nh thì g i là chuy n ti n c a ngân hàng.
th c hi n vi c chuy n ti n thì ngân hàng chuy n ti n ph i thông qua
đ i lý c a mình
Ph

n

c ng

i th h

ng.

ng th c chuy n ti n có th th c hi n b ng hai cách:

- Chuy n ti n b ng đi n
20


- Chuy n ti n b ng th
Hai cách chuy n ti n trên ch khác nhau

ch là: chuy n ti n b ng đi n

nhanh h n chuy n ti n b ng th , nh ng chi phí chuy n ti n b ng đi n cao h n.
Ti n chuy n đi có th là ti n c a n
n

c ng

i tr ho c là ti n c a n

h

ng và ti n c a n

i th h

ng ho c là ti n c a

c th ba. N u là ti n c a n

c ng

i th

c th ba thì g i là thanh toán b ng ngo i t . Trong tr

h p thanh toán b ng ngo i t thì ng
h i đoái c a n

c ng

ng

i chuy n ti n ph i mua ngo i t theo t giá

c đó.

Quy trình chuy n ti n
Ngân hàng chuy n ti n

Ngân hàng tr ti n

(3)

(Remitting Bank)

(Paying Bank)
(4)

(2)
Ng

i chuy n ti n

(Remitter - Ng

(1)

Ng

ih

ng l i

(Beneficiary - Ng

i NK)

i XK)

S đ 1.1 Quy trình nghi p v thanh toán chuy n ti n

Trong đó:
(1) Ng
ng

i xu t kh u chuy n hàng và giao b ch ng t hàng hóa cho

i nh p kh u.
(2) Ng

i nh p kh u sau khi ki m tra hàng hóa ho c b ch ng t hàng

hóa, n u th y phù h p theo yêu c u th a thu n đôi bên, l p th t c chuy n ti n
g i ngân hàng ph c v mình.
(3) Ngân hàng chuy n ti n làm th t c chuy n ti n qua ngân hàng đ i lý
ho c chi nhánh ngân hàng tr ti n.
(4) Ngân hàng tr ti n thanh toán ti n chi tr ng
Ph

ng th c chuy n ti n ít đ

ih

ng l i.

c s d ng trong thanh toán th

ng m i

qu c t . S d ng ch y u trong thanh toán phi m u d ch, các d ch v có liên
quan đ n xu t nh p kh u hàng hoá nh c
21

c v n t i, b o hi m, b i th

ng…

1.1.2.2 Ph
Ng
ng

ng th c nh thu
i xu t kh u sau khi hoàn thành nhi m v xu t chuy n hàng hoá cho

i nh p kh u thì u thác cho ngân hàng ph c v mình thu h s ti n

ng

i

nh p kh u trên c s h i phi u do mình l p ra.
Các thành ph n ch y u tham gia ph
- Ng

ng th c thanh toán này nh sau:

i xu t kh u

- Ngân hàng ph c v ng

i xu t kh u

- Ngân hàng đ i lý c a ngân hàng ph c v ng
hàng qu c gia c a ng
- Ng
Ph

i xu t kh u (đó là ngân

i nh p kh u)

i nh p kh u
ng th c nh thu đ

c phân ra làm hai lo i nh sau:

- Nh thu phi u tr n: Ng

i xu t kh u sau khi xu t chuy n hàng hoá, l p

các ch ng t hàng hoá g i tr c ti p cho ng

i nh p kh u (không qua ngân

hàng), đ ng th i u thác cho ngân hàng ph c v mình thu h ti n trên c s h i
phi u do mình l p ra.
Ngân hàng chuy n ch ng t

(3)

(Remitting bank)
(2)

(6)

Ngân hàng thu ti n

(Collecting bank)
(4)

(5)

Ng

i Nh p kh u

(7)

Ng

(1)

i Xu t kh u
(Drawer)

(H p đ ng)

(Drawee)

S đ 1.2 Quy trình nghi p v thanh toán nh thu phi u tr n
Trong đó:
(1) Ng
hóa cho ng
(2) Ng

i xu t kh u giao hàng hóa, đ ng th i chuy n giao ch ng t hàng
i nh p kh u.

i xu t kh u l p h i phi u và gi y t nh thu, g i t i ngân hàng

ph c v mình nh thu h s ti n

ng

i nh p kh u.

22


(3) Ngân hàng ph c v ng
ph c v ng

i xu t kh u chuy n h i phi u sang ngân hàng

i nh p kh u đ nh thu ti n.

(4) Ngân hàng ph c v ng
ng

i nh p kh u chuy n h i phi u đòi ti n t i

i nh p kh u.
(5) Ng

i nh p kh u thanh toán ti n ho c ch p nh n thanh toán.

(6) Ngân hàng ph c v ng

i nh p kh u chuy n ti n thu đ

phiéu đã ký ch p nh n cho ngân hàng ph c v ng
(7) Ngân hàng ph c v ng

c ho c h i

i xu t kh u.

i xu t kh u thanh toán ti n hàng cho ng

i

xu t kh u.
Ph

ng th c thanh toán này ít đ

c s d ng trong thanh toán th

qu c t vì nó không đ m b o quy n l i cho ng
- Nh thu kèm ch ng t : là ph
cho ngân hàng thu h ti n

ng

ng m i

i xu t kh u.

ng th c trong đó ng

i xu t kh u u thác

i nh p kh u, không nh ng ch c n c vào h i

phi u mà còn c n c vào b ch ng t hàng hoá, g i kèm theo v i đi u ki n là
ng

i nh p kh u tr ti n ho c ch p nh n h i phi u có k h n, thì ngân hàng m i

trao b ch ng t hàng hoá đ đi nh n hàng.
Theo ph
là ng

ng th c này ngân hàng không ch là ng

i thu h ti n mà còn

i kh ng ch b ch ng t hàng hoá. V i cách kh ng ch này quy n l i

c a ng

i xu t kh u đ

c đ m b o h n.Khi h đã thanh toán ho c ký ch p nh n

thanh toán.
Ngân hàng chuy n ch ng t
(Remitting bank)

i Xu t kh u
(Drawer)

Ngân hàng thu ti n
(Collecting bank)

(7)

(8)

(2)
Ng

(3)

(6)
(1)
(H p đ ng)

(5)
Ng

(4)

i Nh p kh u
(Drawee)

S đ 1.3. Quy trình nghi p v thanh toán nh thu kèm ch ng t
Trong đó:

23


(1) Ng

i xu t kh u giao hàng hóa cho ng

i nh p kh u theo đi u ki n

c a h p đ ng.
(2) Ng

i xu t kh u l p b ch ng t thanh toán theo quy đ nh (g m

ch ng t hàng hóa và h i phi u và vi t gi y nh thu, g i t i ngân hàng ph c v
mình nh Ngân hàng nh n y th c thu chuy n b ch ng t thanh toán và gi y
nh thu sang ngân hàng ph c v ng

i nh p kh u đ nh thu ti n.

(3) Ngân hàng nh n y thác thu chuy n b ch ng t thanh toán và gi y
nh thu sang ngân hàng ph c v ng

i nh p kh u đ nh thu ti n.

(4) Ngân hàng thu ti n báo cho ng
(5) Ng

i nh p kh u và đ ngh h thanh toán.

i nh p kh u thanh toán ti n ho c ch p nh n thanh toán.

(6) Ngân hàng trao toàn b ch ng t hàng hóa cho ng

i nh p kh u đ h

đi nh n hàng.
(7) Ngân hàng thu ti n chuy n s ti n đã thu đ
hàng ph c v ng

c ch p nh n) sang ngân

i xu t kh u.

(8) Ngân hàng thanh toán ti n hàng ho c trao t h i phi u đã đ
ch p nh n cho ng
1.1.2.3 Ph
Ph

c ký

i xu t kh u.

ng th c tín d ng ch ng t
ng th c tín d ng ch ng t là m t s thoã thu n mà trong đó m t

ngân hàng theo yêu c u c a khách hàng s tr m t s ti n nh t đ nh cho m t
ng

i th 3 ho c ch p nh n h i phi u do ng

ti n đó, khi ng

i th 3 ký phát trong ph m vi s

i th 3 này xu t trình b ch ng t thanh toán phù h p v i

nh ng quy đ nh đ ra trong th tín d ng.
Nh v y, đ ti n hành thanh toán b ng ph

ng th c này, b t bu c ph i

hình thành m t th tín d ng. ây là m t v n b n pháp lý quan tr ng c a ph

ng

th c thanh toán này, vì n u không có th tín d ng thì xu t kh u s không giao
hàng và nh v y ph

ng th c tín d ng ch ng t c ng s không hình thành đ

c.

Tín d ng th là v n b n pháp lý trong đó ngân hàng m tín d ng th cam k t tr
ti n cho ng

i xu t kh u, n u nh h xu t trình đ y đ b ch ng t thanh toán

phù h p v i n i dung c a th tín d ng đã m .
24

Th tín d ng đ

c hình thành trên c s h p đ ng th

c n c vào n i dung, yêu c u c a h p đ ng đ ng

i nh p kh u làm th t c yêu

c u ngân hàng m th tín d ng. Nh ng sau khi đã đ
hoàn toàn đ c l p v i ho t đ ng th

ng m i, t c là ph i

ng m i đó.

c m , th tín d ng l i

i u đó có ngh a là khi thanh

toán, ngân hàng ch c n c vào n i dung th tín d ng mà thôi.
* Các lo i th tín d ng ch y u là:
- Th tín d ng có th hu ngang:
đ

ây là lo i th tín d ng mà sau khi đã

c m thì vi c b sung s a ch a ho c hu b có th ti n hành đ n ph

ng.

- Th tín d ng không th hu ngang: Là lo i th tín d ng sau khi đã đ
m thì vi c s a đ i, b sung ho c hu b ch đ

c ngân hàng ti n hành theo

th a thu n c a t t c các bên có liên quan. Trong th
d ng này đ

c

ng m i qu c t th tín

c s d ng ph bi n nh t.

- Th tín d ng không th hu b có xác nh n: Là lo i th tín d ng không
th hu b , đ

c m t ngân hàng khác đ m b o tr ti n theo yêu c u c a ngân

hàng m th tín d ng.
- Th tín d ng chuy n nh

ng: Là lo i th tín d ng không th hu b ,

trong đó quy đ nh quy n c a ngân hàng tr ti n đ
ph n c a th tín cho m t hay nhi u ng
Ngân hàng thông báo
(Advising Bank)

(3)

(5)

Ng

i th h

i theo l nh c a ng

(7)
(2)

(Beneficiary)

(4)
H p đ ng

ih

ng l i đ u.

Ngân hàng phát hành
(Issuing Bank)
(7)

(6)
ng

c tr hoàn toàn hay tr m t

(9) (10)
Ng

i yêu c u

(Applicant)

S đ 1.4 Quy trình nghi p v thanh toán tín d ng ch ng t
Trong đó:

25