Đổi mới hoạt động thông tin công tác tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay

1
Mở Đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
V.I.Lênin, vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân và phong trào cách
mạng thế giới đã dạy: "Không có lý luận cách mạng thì không thể có phong
trào cách mạng" [58, tr.30]. Luận điểm đó đã khẳng định vai trò to lớn của lý
luận cách mạng đối với phong trào cách mạng. Lý luận đợc ví nh một bó đuốc
soi đờng, không có lý luận thì nh ngời mù đi trong đêm tối, tìm mãi không
thấy đờng ra.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội là
hoạt động tự giác của nhân dân, do chính đảng của giai cấp công nhân lãnh
đạo càng cần thiết phải có lý luận soi đờng và đa lý luận vào quần chúng.
Trong lịch sử cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh là ngời đầu tiên
nhận thức rõ tầm quan trọng của t tởng, lý luận và đặt hoạt động đó gắn liền
với những chuyển biến lớn lao của thời đại và thực tiễn Việt Nam. Ngời đi tìm
đờng cứu nớc, thực chất là đi tìm lý luận cách mạng soi đờng và khơi dậy
nguồn sức mạnh của chính dân tộc mình, để lấy sức ta mà giải phóng cho ta.
Nhờ có sự tiếp thu và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn
Việt Nam của Ngời mà cách mạng Việt Nam đã thoát ra khỏi khủng hoảng về
đờng lối cứu nớc cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Công tác t tởng là hoạt động có mục đích của một giai cấp, một chính
đảng nhằm hình thành, phát triển, hoàn thiện hệ thống lý luận, phổ biến,
truyền bá hệ thống lý luận đó vào trong quần chúng, cổ vũ, động viên quần
chúng đi tới hành động. Do vậy, với ý nghĩa lý luận và thực tiễn, công tác t tởng có vai trò rất quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng.
Thông tin công tác t tởng với chức năng phổ biến, truyền bá những nội
dung của hệ t tởng, định hớng thông tin, qua đó hình thành nhận thức lý luận
đúng đắn của quần chúng có vai trò to lớn trong công tác t tởng nói riêng và
toàn bộ hoạt động của Đảng nói chung. Xét vai trò của thông tin trong quá


2

trình t tởng của Đảng, thông tin nh là cầu nối, là phơng tiện để gắn kết giữa
Đảng với nhân dân, giữa trung ơng với địa phơng và cơ sở.
Trong công cuộc đổi mới, hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng
có vai trò ngày càng quan trọng. Nhờ hoạt động thông tin mà thông tin trong
và ngoài nớc đợc chuyển kịp thời đến tất cả mọi ngời. Bằng nhiều biện pháp
và hình thức thông tin, các quan điểm, chủ trơng của Đảng và chính sách,
pháp luật của Nhà nớc đến đợc với cán bộ, đảng viên và nhân dân, phản ánh
mặt tích cực thực tiễn công cuộc đổi mới trên đất nớc ta, biểu dơng mặt tích
cực, phê phán, uốn nắn mặt tiêu cực, giữ vững định hớng xã hội chủ nghĩa.
Thông tin công tác t tởng đã phân tích có sức thuyết phục những điển hình
tiên tiến, những tấm gơng của cán bộ, đảng viên, nhân dân trên tất cả các lĩnh
vực của đời sống xã hội, từ đó mà cổ vũ, động viên, khơi dậy lòng nhiệt tình
cách mạng của hàng triệu quần chúng, nhằm thực hiện thắng lợi công cuộc
đổi mới vì mục tiêu dân giàu, nớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh.
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, toàn Đảng, toàn dân ta đang đẩy
mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc, đến năm 2020 đa nớc
ta cơ bản trở thành nớc công nghiệp theo hớng hiện đại. Cơ hội và thách thức
đối với sự phát triển của đất nớc, của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
đều lớn, nhiệm vụ chính trị của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta trong thời
kỳ mới hết sức nặng nề. Công tác t tởng phải phục vụ tốt công tác xây dựng
Đảng, nâng cao chất lợng cán bộ, đảng viên, phổ biến quan điểm, đờng lối của
Đảng, động viên toàn thể nhân dân tham gia các phong trào cách mạng.
Bên cạnh những thuận lợi, công tác t tởng của Đảng hiện nay cũng gặp
không ít khó khăn và thách thức cần có nhận thức đúng và đổi mới phù hợp.
Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc của Đảng và nhân
dân ta hiện nay diễn ra trong bối cảnh quốc tế có nhiều biến chuyển nhanh
chóng và phức tạp. Từ khi chế độ xã hội chủ nghĩa sụp đổ ở Liên Xô và các n -

3
ớc Đông Âu, phong trào cách mạng thế giới tạm thời lâm vào thoái trào. Cuộc
đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa t bản, giữa hệ t tởng xã hội chủ
nghĩa với hệ t tởng t bản chủ nghĩa đang diễn ra rất gay gắt, quyết liệt, bởi các
thế lực thù địch đang lợi dụng tình hình, tìm mọi cách tấn công vào chủ nghĩa
xã hội. Đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta, chúng ra sức xuyên tạc,
vu cáo Đảng, Nhà nớc, đánh thẳng vào hệ t tởng, cơng lĩnh, đờng lối chính trị
của Đảng, nhằm làm tan rã niềm tin vào nền tảng của chế độ, từ bên trong. Đó
là những thủ đoạn hết sức thâm độc và nguy hiểm.
Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ đang diễn ra nh vũ bão trên thế
giới và đem lại những biến đổi sâu sắc trên nhiều lĩnh vực tri thức của loài ngời - khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật cũng nh khoa học xã hội, nhân văn.
Khối lợng tri thức do con ngời tạo ra thật to lớn và đang tăng theo cấp số nhân.
Do vậy, lợng thông tin hàng ngày tăng lên rất nhiều và càng cần thiết có sự
định hớng kịp thời, làm rõ bản chất của các sự kiện đang diễn ra trong xã hội.
Trong điều kiện đó, công tác t tởng nói chung và thông tin công tác t tởng nói riêng cần đợc đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phơng pháp, hình thức,
tổ chức. Đổi mới hoạt động thông tin công tác t tởng mang tính cấp thiết để
lĩnh vực công tác này đáp ứng yêu cầu của thời kỳ cách mạng mới.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Là một hoạt động cơ bản của công tác t tởng, thông tin công tác t tởng
có một phạm vi rất rộng lớn, bao gồm các hoạt động trong lĩnh vực tuyên
truyền, cung cấp và định hớng thông tin trong hoạt động báo chí, xuất bản,
thông tin đại chúng, tổ chức và chỉ đạo hoạt động tuyên truyền miệng qua đội
ngũ báo cáo viên. Đã có nhiều công trình nghiên cứu cơ bản và ứng dụng về
công tác t tởng, thông tin công tác t tởng: Về công tác t tởng của Chủ tịch Hồ
Chí Minh; Một số vấn đề về công tác t tởng của đồng chí Đào Duy Tùng; Góp
phần đổi mới công tác lý luận - t tởng của đồng chí Trần Trọng Tân; Về công
tác t tởng - văn hoá của đồng chí Trần Trọng Tân; Tiếp tục đổi mới, nâng cao


4

chất lợng và hiệu quả công tác t tởng - văn hoá trong tình hình mới của đồng
chí Hữu Thọ và Đào Duy Quát; Về công tác t tởng của Đảng Cộng sản Việt
Nam của TS. Đào Duy Quát; Đổi mới và nâng cao chất lợng, hiệu quả công
tác t tởng của PGS. Hà Học Hợi và TS. Ngô Văn Thạo; Nguyên lý công tác t tởng của TS. Lơng Khắc Hiếu; Truyền thông đại chúng trong công tác lãnh
đạo quản lý của TS. Vũ Đình Hoè; Truyền Thông đại chúng của PGS. TS. Tạ
Ngọc Tấn; Đổi mới tổ chức, nội dung, phơng thức hoạt động của đội ngũ báo
cáo viên của cấp uỷ ở quận, huyện, thị xã và xã, phờng, thị trấn trong tình
hình mới đề tài khoa học của TS. Ngô Văn Thạo; Đánh giá thực trạng và giải
pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của đội ngũ báo cáo viên cấp tỉnh trong
giai đoạn mới đề tài khoa học của ThS. Trơng Minh Tuấn;...
Trên các tạp chí lý luận của Đảng cũng có nhiều bài viết liên quan đến
vấn đề này nh: Tạo bớc chuyển biến mới trong việc học tập lý luận chính trị
của cán bộ, đảng viên của GS. TS Nguyễn Phú Trọng, đăng trên Tạp chí Cộng
sản, số 11/1999; Đổi mới công tác tuyên truyền miệng và hoạt động báo cáo
viên trong tình hình mới của TS. Ngô Văn Thạo, đăng trên Tạp chí T tởng Văn hoá, số 7/2002; Đội ngũ báo cáo viên - cầu nối Đảng với dân của ThS.
Trơng Minh Tuấn, đăng trên Tạp chí Tuyên giáo số 2/2009;...
Các công trình trên đã đề cập một số dung chủ yếu của công tác t tởng
và thông tin công tác t tởng. Đó là:
- Làm rõ một số vấn đề về lý luận và thực tiễn của công tác t tởng, trong
đó có việc tổ chức hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng;
- Xác định nội dung, hình thức hoạt động thông tin công tác t tởng của
Đảng; các công trình nghiên cứu đã phân tích và chỉ ra những vấn đề cần giải
quyết trong hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng.
Tuy nhiên, các công trình trên mới chỉ đề cập đến thông tin công tác t tởng nh một nội dung hoạt động của công tác t tởng, cha trực tiếp đề cập đến
vấn đề đổi mới thông tin công tác t tởng.


5
Xuất phát từ thực tiễn trên tôi chọn đề tài: Đổi mới hoạt động thông
tin công tác t tởng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

làm luận văn Thạc sĩ Khoa học Chính trị.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích
Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn, luận văn hớng vào việc tìm
kiếm các giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao chất lợng, hiệu quả hoạt
động thông tin công tác t tởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp đổi mới.
- Nhiệm vụ
+ Khái quát vấn đề lý luận về thông tin công tác t tởng của Đảng làm cơ
sở cho việc nghiên cứu.
+ Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thông tin công tác t tởng của
Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay, xác định các yêu cầu đổi mới hoạt động
thông tin công tác t tởng.
+ Đề xuất quan điểm và một số giải pháp cơ bản đổi mới hoạt động
thông tin công tác t tởng của Đảng trong tình hình mới.
4. Đối tợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tợng nghiên cứu: hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng
trong điều kiện hiện nay.
- Phạm vi nghiên cứu: giới hạn trong các hoạt động thông tin công tác
t tởng của cấp uỷ đảng. Về thời gian, từ Đại hội IX của Đảng đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Cơ sở lý luận: Hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng
Hồ Chí Minh, đờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về hoạt động thông tin
công tác t tởng.
- Phơng pháp nghiên cứu:


6
Sử dụng các phơng pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ
nghĩa Mác - Lênin, phơng pháp phân tích và tổng hợp; lịch sử và lôgic; phỏng

vấn và phơng pháp chính trị học hiện đại, ...
6. Những đóng góp về khoa học của luận văn
- Khái quát làm rõ đợc vị trí, vai trò của thông tin công tác t tởng trong
công tác t tởng của Đảng.
- Phân tích, đánh giá đúng thực trạng hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng trong những năm qua, nhất là từ sau Đại hội IX của Đảng đến
nay, rút ra những kinh nghiệm, bài học trong tổ chức thực hiện.
- Đề xuất một số giải pháp đổi mới nâng cao chất lợng, hiệu quả hoạt động
thông tin công tác t tởng của Đảng, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.
7. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Phục vụ cho việc đổi mới hoạt động thông tin công tác t tởng của
Đảng nói chung, đặc biệt là hoạt động của cấp uỷ đảng qua Ban Tuyên giáo và
Trung tâm Thông tin công tác tuyên giáo các cấp.
- Làm tài liệu tham khảo cho sinh viên theo học các chơng trình chính
trị học.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
văn gồm 3 chơng, 7 tiết.


7
Chơng 1
Cơ sở lý luận đổi mới hoạt động thông tin công tác
t tởng của Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay
1.1. Vai trò của hoạt động thông tin công tác t tởng
trong hoạt động lãnh đạo và xây dựng Đảng

1.1.1. Một số khái niệm
1.1.1.1. T tởng và công tác t tởng
Khái niệm t tởng: có nhiều cách diễn đạt khác nhau, nhng hiểu theo
nghĩa chung nhất "T tởng là một hình thức tồn tại của ý thức xã hội, kết quả

của quá trình nhận thức hiện thực khách quan, trở thành kinh nghiệm và sự
hiểu biết của con ngời" [52, tr.10].
Là một phạm trù thuộc lĩnh vực ý thức xã hội, t tởng có thể có sự lạc
hậu cũng nh có khả năng vợt trớc so với những thay đổi của tồn tại xã hội,
thực tại khách quan. Những quan niệm, những chủ kiến, dự định, v.v đ ợc
hình thành có sự bền vững nhất định, mặc dù những điều kiện khách quan mà
nó phản ánh đã có những thay đổi. Đồng thời, có những t tởng tiến bộ dựa trên
những quy luật vận động khách quan của hiện thực, những t duy khoa học, chỉ
ra những bớc phát triển tất yếu của hiện thực, làm cơ sở cho những hoạt động
tự giác của con ngời. Nh vậy, t tởng vừa có sự thụ động nhất định so với
những thay đổi của tồn tại xã hội, vừa có tính năng động, tác động trở lại tồn
tại xã hội thông qua hoạt động thực tiễn của con ngời. Do những đặc tính có
khả năng vợt trớc so với vận động của hiện thực khách quan, t tởng không chỉ
dừng lại ở sự phản ánh, khái quát, mà còn có năng lực dự báo, đề ra mục tiêu,
chơng trình, kế hoạch, dự định nhằm giúp chủ thể tiếp tục nhận thức và cải tạo
hiện thực.
T tởng là sản phẩm chủ quan của mỗi cá nhân trong phản ánh thực
tế khách quan. Do vậy, có t tởng của mỗi cá nhân. Hoạt động nhận thức


8
của con ngời gắn liền với mục đích của họ. Trong điều kiện lao động vẫn
là phơng tiện để kiếm sống, lao động "vì lợi ích", t tởng gắn liền với lợi
ích. Các cá nhân trong xã hội có lợi ích giống nhau trong một quan hệ xã
hội nhất định thờng có t tởng gần nhau, hình thành nên t tởng của một giai
cấp, một tầng lớp xã hội. Trong xã hội có giai cấp, t tởng của những giai
cấp đại diện cho phơng thức sản xuất ấy có thể trở thành hệ t tởng.
Xã hội loài ngời là quá trình vận động và phát triển không ngừng từ
hình thái kinh tế - xã hội thấp lên hình thái kinh tế - xã hội cao hơn, hoàn
thiện hơn. Nhà nớc ra đời trên cơ sở xã hội có sự phân chia giai cấp, ở đó tồn

tại giai cấp thống trị và giai cấp bị trị. Giai cấp thống trị hình thành hệ t tởng
của mình để luận chứng cho sự tồn tại của họ và làm cho hệ t tởng của giai
cấp ấy chiếm địa vị thống trị trong xã hội, đồng thời bảo vệ lợi ích của giai
cấp mình.
Chính vì vậy, hệ t tởng thờng gắn với giai cấp đại diện cho một phơng
thức sản xuất nhất định và mang bản chất giai cấp. Hệ t tởng là hệ thống các
quan điểm về quan hệ giữa ngời với ngời và giữa con ngời với tự nhiên, phản
ánh những vấn đề và những xung đột xã hội, bao gồm cả những mục tiêu, ch ơng trình, nhằm củng cố hoặc thay đổi, phát triển các quan hệ xã hội hiện có.
Hệ t tởng là một bộ phận của kiến trúc thợng tầng và xét cho cùng, nó
phản ánh những quan hệ kinh tế, quan hệ xã hội đang tồn tại. Hệ t tởng là sản
phẩm của xã hội có giai cấp, mang tính giai cấp, phản ánh vị trí, lợi ích của
một giai cấp nhất định trong xã hội.
Để duy trì vị trí lãnh đạo, các giai cấp thống trị trong xã hội qua
những nhà t tởng của mình tiếp tục phát triển, hoàn thiện hệ t tởng, xây
dựng các mục tiêu, chơng trình, thiết chế ... để bảo vệ và truyền bá hệ t tởng
của giai cấp mình trong xã hội. Do hệ t tởng thờng gắn liền với lợi ích của
giai cấp, nên cuộc đấu tranh t tởng, đấu tranh ý thức hệ là cuộc đấu tranh
giai cấp cơ bản và quyết liệt nhất. Trong cuộc đấu tranh giai cấp, vai trò của


9
đấu tranh t tởng, đấu tranh lý luận rất quan trọng. C.Mác đã khẳng định:
"Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thể thay thế đợc sự phê phán của
vũ khí, lực lợng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lợng vật chất; nhng
lý luận cũng trở thành lực lợng vật chất, một khi nó xâm nhập vào quần
chúng" [63, tr.580].
Công tác t tởng xuất hiện từ khi xã hội loài ngời phân chia thành giai
cấp và có hệ t tởng của giai cấp thống trị. Do nhu cầu và lợi ích, giai cấp thống
trị xây dựng các thiết chế t tởng, đào tạo và sử dụng đội ngũ cán bộ t tởng để
làm công tác t tởng cho họ. Các giai cấp và tầng lớp xã hội khác cũng thực

hiện các hoạt động t tởng, có những tác động (hợp pháp và không hợp pháp)
nhằm truyền bá hệ t tởng của mình. Nh vậy: "Công tác t tởng là hoạt động có
mục đích của một giai cấp, một chính đảng nhằm xây dựng, xác lập, phát
triển và truyền bá hệ t tởng trong quần chúng, định hớng giá trị, tạo niềm tin
và thúc đẩy quần chúng hành động vì lợi ích của mình" [52, tr.17].
Công tác t tởng dới chủ nghĩa xã hội là hoạt động có mục đích của
Đảng Cộng sản và Nhà nớc XHCN nhằm phát triển, truyền bá hệ t tởng xã hội
chủ nghĩa; làm cho hệ t tởng XHCN thành hệ t tởng chi phối, thống trị trong
đời sống tinh thần xã hội; động viên, cổ vũ tính tích cực, tự giác, sáng tạo của
nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chế độ XHCN; phê phán những
t tởng lỗi thời, lạc hậu, phản động.
1.1.1.2. Thông tin và thông tin công tác t tởng
Trong xã hội, con ngời không thể tồn tại và phát triển nếu không có
thông tin. Có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau về thông tin, nh định nghĩa
của A.Đ.Urơxun Thông tin là cái đa dạng đợc phản ánh [92, tr.25]. ở Việt
Nam, theo nghĩa thờng dùng, thông tin đợc hiểu thực chất là sự giao tiếp, quan
hệ, trao đổi, thông báo, sự khám phá hiểu biết về những mặt, những lĩnh vực
khác nhau của tự nhiên và xã hội, giữa con ngời với con ngời.


10
Thông tin là những nội dung, những kết quả của sự phản ánh tồn tại
khách quan mang tính chất chọn lọc đợc diễn đạt trong thông báo để chuyển
tải từ ngời này đến ngời khác trong quá trình hoạt động nhận thức và hoạt
động thực tiễn, trong quan hệ với tự nhiên và xã hội của con ngời. Chính vì
vậy, có thể đồng ý với quan niệm, "thông tin chính là sản phẩm của ý thức
con ngời phản ánh tồn tại khách quan, nhng đợc chọn lọc để diễn đạt trong
nội dung các thông báo giữa con ngời với con ngời" [45, tr.154].
Từ sự phân tích trên cho thấy thông tin mang nhiều ý nghĩa cả khách
quan và chủ quan. Thông tin phụ thuộc trớc hết từ nguồn tin khách quan.

Đồng thời thông tin mang tính chủ quan, do phụ thuộc vào mục đích, cách
thức, phơng pháp đợc truyền tải. Tính mục đích của thông tin đặt ra ở mức
"nên biết", "cần biết" và "biết nh thế nào" về các nguồn tin xác thực. Đó chính
là cơ sở của hoạt động thông tin phục vụ công tác t tởng.
Thông tin là một quá trình diễn ra theo trình tự thời gian với sự tham gia
của nhiều yếu tố khác nhau, nhng mang tính chất là điều kiện bắt buộc gồm
có 4 yếu tố:
- Nguồn phát: là yếu tố mang thông tin ban đầu và khởi xớng quá trình
truyền thông tin. Đây là yếu tố đầu tiên quyết định hiệu quả của quá trình
thông tin.
- Thông điệp: là nội dung thông tin đợc trao đổi từ nguồn phát đến đối
tợng tiếp nhận.
- Kênh truyền thông tin: là sự thống nhất của phơng tiện, con ngời, cách
thức chuyển tải các thông điệp từ nguồn phát đến đối tợng tiếp nhận.
- Đối tợng tiếp nhận, nơi tiếp nhận: Đối tợng tiếp nhận là những cá nhân
hay bộ phận (nhóm) ngời trong xã hội tiếp nhận các thông điệp của kênh
truyền tin. Đây là yếu tố cuối cùng của quá trình thông tin.
Từ cách hiểu thông tin là sản phẩm của ý thức con ngời phản ánh tồn tại
khách quan, nhng đợc chọn lọc để diễn đạt trong nội dung các thông báo giữa


11
con ngời với con ngời, có thể khẳng định thông tin vừa mang tính khách quan
vừa mang tính chủ quan. Mọi thông tin đều ít nhiều mang tính định hớng và
trong xã hội có giai cấp rất cần định hớng thông tin.
1.1.1.3. Thông tin công tác t tởng của Đảng
Thông tin công tác t tởng là từ ghép giữa hai khái niệm thông tin và
công tác t tởng. Khi hiểu công tác t tởng là hoạt động có mục đích của một
giai cấp, một chính đảng nhằm xây dựng, phát triển, hoàn thiện hệ t tởng,
truyền bá hệ t tởng và cổ vũ, động viên quần chúng đi tới hành động, thì

thông tin công tác t tởng chính là hoạt động thông tin có mục đích, có định
hớng của một chính đảng nhằm phục vụ cho công tác t tởng của Đảng.
- Xét về nội dung, thông tin công tác t tởng gồm: thông tin lý luận nhằm
thông báo những nội dung đờng lối, quan điểm lý luận của Đảng để tạo sự
thống nhất về nhận thức lý luận, đồng thời tổ chức động viên toàn Đảng, toàn
xã hội tham gia nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận. Thông tin về
đờng lối và thực hiện đờng lối, quan điểm của Đảng trong xã hội, qua đó cổ
vũ, động viên, hớng dẫn cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân thực hiện
đờng lối của Đảng, phát hiện và nhân rộng các điển hình tiên tiến, các phong
trào vận động cách mạng trong hiện thực. Thông tin về thời sự, chính sách,
v.v
- Xét về hình thức: thông tin công tác t tởng của Đảng có hoạt động
thông tin trong nội bộ Đảng và hoạt động cung cấp, định hớng, chỉ đạo hoạt
động thông tin của cấp uỷ đảng qua hệ thống thông tin đại chúng; thông tin
tuyên truyền miệng qua đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên.
- Xét về phơng thức tiến hành: thông tin công tác t tởng có thông tin
thông báo nội bộ, tuyên truyền miệng qua hoạt động báo cáo viên; giao ban và
định hớng thông tin tuyên truyền trong hệ thống thông tin đại chúng; các hình
thức đặc thù khác (qua văn học, nghệ thuật,...).


12
Điểm nổi bật của thông tin công tác t tởng là luôn luôn nằm dới sự lãnh
đạo của Đảng, bởi bản chất của công tác t tởng là hoạt động có mục đích của
một giai cấp, một chính đảng.
1.1.2. Vai trò của hoạt động thông tin trong công tác t tởng của Đảng
1.1.2.1. Đối với lĩnh vực lý luận và giáo dục lý luận chính trị
- Lý luận theo nghĩa rộng là: tổng hợp tri thức nói chung của con ngời
đợc khái quát thành hệ thống [54, tr.104].
Lý luận hiểu theo nghĩa chung nhất là: các khái niệm, phạm trù, quy

luật đợc khái quát từ hoạt động thực tiễn của con ngời. Lý luận là kết quả
nhận thức chủ quan của con ngời đối với những hiện tợng khách quan của tự
nhiên, xã hội và t duy 26, tr.7]. ở một lát cắt khác, lý luận khoa học có thể đợc hiểu là hệ thống những tri thức đợc khái quát từ kinh nghiệm thực tiễn,
phản ánh những mối liên hệ bản chất, tất nhiên, mang tính quy luật của các sự
vật, hiện tợng trong thế giới và đợc biểu đạt bằng hệ thống nguyên lý, phạm
trù, quy luật.
- Lý luận chính trị là từ ghép giữa lý luận và chính trị. ở đây, lý luận đợc giới hạn ở lĩnh vực chính trị, khái niệm chỉ mối quan hệ giữa các giai cấp
trong xã hội có giai cấp, xung quanh vấn đề giành hoặc giữ chính quyền của
giai cấp mình.
Do vậy, lý luận chính trị đợc hiểu là những vấn đề lý luận gắn liền với
cuộc đấu tranh giữa các giai cấp trong xã hội có giai cấp, xung quanh vấn đề
giành và giữ chính quyền nhà nớc.
- Đối với chúng ta, "Giáo dục chính trị có nghĩa là truyền bá những
nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, đờng lối và quan
điểm t tởng của Đảng vào cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân" [90,
tr.165]. Đó là quá trình tác động vào đối tợng bằng cách trình bày, giải thích
một cách khoa học những khái niệm, những quy luật, những quan điểm ...


13
nhằm làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nắm đợc những kiến thức về
chủ nghĩa Mác - Lênin, về đờng lối, quan điểm của Đảng, nâng cao phẩm chất
cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của họ, hớng dẫn họ vận dụng
những hiểu biết ấy vào cuộc sống.
Kế thừa t tởng của đồng chí Đào Duy Tùng, trong chơng trình bồi dỡng
chuyên đề phơng pháp giáo dục lý luận chính trị của Ban Tuyên giáo Trung ơng khẳng định: Giáo dục là hoạt động tác động có hệ thống đến sự phát triển
tinh thần, thể chất của mỗi đối tợng nào đó, làm cho đối tợng ấy dần dần có đợc những phẩm chất, năng lực nh yêu cầu đề ra. Theo nghĩa ấy, giáo dục lý
luận chính trị là quá trình phổ biến, truyền bá một cách cơ bản, có hệ thống
nền tảng t tởng, cơng lĩnh, đờng lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nớc cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Mục tiêu cao nhất của

giáo dục chính trị nhằm xây dựng thế giới quan, nhân sinh quan, phơng pháp
luận khoa học, tạo nên bản lĩnh chính trị, niềm tin có cơ sở khoa học vững
chắc vào mục tiêu, lý tởng; nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn; giáo dục
đạo đức, lối sống, tinh thần tự giác và tích cực trong các hoạt động xã hội của
cán bộ, đảng viên và nhân dân.
- Thông tin công tác t tởng góp phần xây dựng phát triển hệ t tởng, lý
luận của Đảng.
Nh trên đã trình bày, lý luận khoa học là hệ thống những tri thức đợc
khái quát từ kinh nghiệm thực tiễn, phản ánh những mối liên hệ tất nhiên, bản
chất, mang tính quy luật của hiện thực khách quan và đợc biểu đạt thông qua
những nguyên lý, quy luật, phạm trù. Những kinh nghiệm thực tiễn, về bản
chất là những thông tin của hiện thực khách quan. Nếu không có những kinh
nghiệm thực tiễn, những thông tin này thì không thể có chất liệu để khái quát
thành lý luận. Mặt khác, lý luận phải đợc thông qua thực tiễn kiểm tra mới
thấy đợc tính chính xác và sự đúng đắn. Có lẽ vì vậy, ngời ta đã nói lý luận là
màu xám, còn cây đời mãi mãi xanh tơi.


14
Chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, chủ trơng, đờng lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nớc, đợc đúc kết và phản ánh từ thực tiễn
đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội dới sự lãnh đạo của
Đảng. Do vậy, không có những thông tin từ thực tiễn đấu tranh giải phóng dân
tộc và thực tiễn xây dựng CNXH của nhân dân ta thì không có lý luận cách
mạng của Đảng ta. Mặt khác, thông qua hoạt động thông tin của Đảng, cán
bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân có những hiểu biết về lý luận, ý nghĩa,
tầm quan trọng của lý luận và tích cực tham gia vào việc tổng kết thực tiễn, bổ
sung cho lý luận. Trên cơ sở đó làm cho quần chúng nhân dân hiểu sâu sắc
hơn lý luận Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, chủ trơng, đờng lối của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nớc, hoạt động thông tin công tác t tởng tạo

niềm tin và cổ vũ, động viên quần chúng nhân dân, hớng dẫn quần chúng nhân
dân vận dụng lý luận vào thực tiễn, từ đó làm phong phú thêm những biểu
hiện cụ thể của lý luận trong thực tiễn.
- Hoạt động thông tin của Đảng góp phần hình thành t duy lý luận cho
cán bộ, đảng viên.
Hoạt động thông tin công tác t tởng tham gia trực tiếp vào công tác lý
luận của Đảng. Thông tin công tác t tởng xuất phát từ yêu cầu của cuộc đấu
tranh cách mạng, nhằm đa lý luận vào thực tiễn, làm cho quần chúng hiểu rõ
vấn đề lý luận, đờng lối, biến lý luận thành hành động thực tiễn của hàng
triệu quần chúng. Do vậy, nhờ có hoạt động thông tin lý luận chính trị, Đảng
Cộng sản mới hình thành đợc cho những ngời cộng sản và nhân dân lao động
một thế giới quan khoa học, phơng pháp luận đúng đắn, giúp họ khắc phục
những t tởng lạc hậu, bảo thủ, nâng cao trình độ t duy lý luận, ý thức chính trị,
qua đó thúc đẩy sự nhiệt tình cách mạng, tinh thần tự giác và tích cực trong
quá trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
- Hoạt động thông tin công tác t tởng đẩy mạnh công tác giáo dục lý
luận chính trị, góp phần thực hiện các nhiệm vụ của công tác t tởng.


15
Công tác giáo dục lý luận chính trị xét dới góc độ thông tin thực chất là
cung cấp thông tin về lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên và quần chúng
nhân dân một cách hệ thống theo các cấp độ và chơng trình cụ thể. Mục đích
của công tác giáo dục lý luận chính trị là: nâng cao nhận thức một cách hệ
thống về chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, đờng lối, quan điểm của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nớc cho ngời học. Trong thực hiện nhiệm
vụ giáo dục lý luận chính trị, thông tin đúng, chân thực, đầy đủ nội dung chủ
nghĩa Mác-Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, chủ trơng, đờng lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nớc, tình hình thời sự chính trị, kinh tế - xã hội trong
nớc và quốc tế là rất quan trọng. Thông tin công tác t tởng kịp thời, đúng đắn

làm cho công tác giáo dục lý luận sinh động, phong phú hơn, sâu sắc hơn.
Trên cơ sở đó nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán
bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân.
Trong điều kiện các thế lực thù địch thực hiện chiến lợc "diễn biến hoà
bình" đối với nớc ta, việc trang bị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân những
thông tin cần thiết để có thể nhận biết bản chất của các luận điệu xuyên tạc,
âm mu, thủ đoạn chống phá trên lĩnh vực t tởng, lý luận có ý nghĩa quan
trọng. Kinh nghiệm cho thấy ở Liên Xô và Đông Âu, các thế lực chống
CNXH đã xem công tác lý luận, t tởng là mặt trận trọng yếu; việc chiếm lĩnh
các phơng tiện thông tin đại chúng, nh các báo, tạp chí, đài phát thanh, vô
tuyến truyền hình, lúc đầu chỉ cần một số tờ báo để tạo diễn đàn, khâu đột phá
để tấn công vào chế độ XHCN, nhằm "chiến thắng mà không cần chiến
tranh". Để mất trận địa thông tin công tác t tởng - một công cụ để tuyên
truyền lý luận, đấu tranh lý luận là cực kỳ nguy hiểm đối với một đảng cầm
quyền. Đảng phải nắm chắc các phơng tiện thông tin, thông qua hoạt động
thông tin công tác t tởng để tăng cờng truyền bá hệ t tởng, lý luận, phê phán
những sai trái, sự xuyên tạc về lý luận của các thế lực thù địch. Qua thông tin
công tác t tởng, làm rõ chính sách đại đoàn kết dân tộc của Đảng và Nhà nớc,


16
vạch trần thủ đoạn lợi dụng tôn giáo, tâm lý dân tộc để gây chia rẽ, phá hoại
khối đoàn kết dân tộc của các thế lực thù địch.
1.1.2.2. Hoạt động thông tin công tác t tởng đối với công tác tuyên
truyền của Đảng
Thuật ngữ tuyên truyền đợc nhiều nhà khoa học giải thích khác nhau.
Theo một số tài liệu nghiên cứu, thuật ngữ tuyên truyền xuất hiện khoảng hơn
400 năm trớc đây, đợc nhà thờ Thiên chúa giáo sử dụng để chỉ hoạt động của
các nhà truyền giáo nhằm thuyết phục, lôi kéo những ngời khác phấn đấu theo
đức tin của đạo Kito. Sau này, thuật ngữ tuyên truyền đợc dùng để biểu đạt

các hoạt động nhằm tác động đến suy nghĩ, t tởng của ngời khác và định hớng
hành động của họ theo một khuynh hớng nhất định.
Theo Đại từ điển Bách khoa Liên Xô, thuật ngữ tuyên truyền có hai
nghĩa: nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng, tuyên truyền là truyền bá
những quan điểm, những t tởng về chính trị, về triết học, về khoa học, nghệ
thuật mà mục đích là biến những quan điểm t tởng đó thành ý thức xã hội
và nâng cao tính tích cực hoạt động thực tiễn của quần chúng. Theo nghĩa
hẹp, tuyên truyền là truyền bá những quan điểm lý luận nhằm xây dựng cho
quần chúng thế giới quan nhất định phù hợp với lợi ích của chủ thể tuyên
truyền và kích thích những hoạt động thực tiễn phù hợp với thế giới quan ấy
[77, tr.95 - 96].
ở Việt Nam, tuyên truyền đợc hiểu: "là phổ biến một chủ trơng, một
học thuyết, để làm chuyển biến thái độ của quần chúng và thúc đẩy quần
chúng hoạt động theo một đờng lối nhằm mục đích nhất định" [84, tr.840].
"Tuyên truyền là một hình thái của công tác t tởng nhằm truyền bá hệ t tởng
và đờng lối chiến lợc, sách lợc của một giai cấp trong quần chúng, xây dựng
cho quần chúng thế giới quan phù hợp với lợi ích chủ thể hệ t tởng, bồi dỡng
tình cảm, củng cố niềm tin và tập hợp cổ vũ quần chúng hoạt động theo thế
giới quan và niềm tin ấy" [43, tr.38 - 39].


17
Tuy có những cách lý giải khác nhau về thuật ngữ tuyên truyền, nhng
các nhà nghiên cứu khoa học, các nhà triết học, các nhà t tởng đã nêu những
điểm chung của công tác tuyên truyền. Đó là:
- Tuyên truyền là hoạt động truyền bá, phổ biến, giải thích của chủ thể
t tởng về một t tởng, một học thuyết hay một vấn đề nào đó đối với đối tợng
tuyên truyền.
- Tuyên truyền nhằm đạt tới mục đích là làm thay đổi nhận thức, hình
thành một kiểu ý thức xã hội, nhằm xây dựng thế giới quan nhất định ở đối t ợng cho phù hợp với lợi ích của chủ thể tuyên truyền.

- Tuyên truyền phải đạt tới hiệu quả là cổ vũ, động viên, thúc đẩy đối tợng
đợc tuyên truyền hành động theo quan điểm, đờng lối, mục đích đặt ra.
Với cách lý giải trên, có thể rút ra kết luận về tuyên truyền: Tuyên
truyền là phổ biến, giải thích một t tởng, một học thuyết, một quan điểm nào
đó, nhằm hình thành hoặc củng cố ở đối tợng tuyên truyền một thế giới quan,
nhân sinh quan, một lý tởng, một lối sống, thông qua đó mà ảnh hởng tới thái
độ và hoạt động tích cực của đối tợng đợc tuyên truyền trong thực tiễn xã hội.
Công tác tuyên truyền của Đảng Cộng sản trớc hết là truyền bá, phổ
biến hệ t tởng của chủ nghĩa Mác - Lênin trong xã hội, đờng lối của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nớc, đa lý luận vào quần chúng, qua đó khơi
dậy tính sáng tạo cách mạng của quần chúng, động viên quần chúng tự giác
tham gia sự nghiệp cách mạng. Tuyên truyền góp phần tổ chức các phong trào
cách mạng, chuẩn bị tiền đề t tởng, lý luận và lực lợng cho các cuộc cách
mạng. Chính vì vậy, trong các thời kỳ vận động cách mạng, luôn luôn xuất
hiện các nhà tuyên truyền kiệt xuất, mà tên tuổi và sự nghiệp của họ gắn
liền với các cuộc cách mạng ấy. Công tác tuyên truyền, vì vậy trở thành một
công tác cách mạng và là công tác cách mạng đầu tiên của bất kỳ giai cấp
cách mạng và tổ chức cách mạng nào.


18
Thông tin công tác t tởng là cơ sở quan trọng cho tổ chức công tác
tuyên truyền cũng nh tổng kết công tác tuyên truyền. Có thông tin mới có cơ
sở để tổ chức tuyên truyền đến ngời dân. Thông tin công tác t tởng là phơng
tiện chuyển tải nội dung t tởng của công tác tuyên truyền trong xã hội. Do
hành động của con ngời luôn luôn là hành động có ý thức, nên bất kỳ một
quan điểm, chủ trơng, chính sách nào đều phải tổ chức thông tin tuyên truyền
cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân biết, từ đó họ hiểu và làm theo.
Qua thúc đẩy và phục vụ cho công tác tuyên truyền, thông tin công tác
t tởng góp phần xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân

tộc, xây dựng con ngời Việt Nam có ý thức làm chủ, ý thức trách nhiệm công
dân; có tri thức và sức khoẻ; sống có văn hoá và tình nghĩa; giàu lòng yêu nớc
và tinh thần quốc tế trong sáng. Thông tin công tác t tởng làm cho nội dung
tuyên truyền sâu sắc, thiết thực, sinh động.
1.1.2.3. Hoạt động thông tin công tác t tởng với cổ vũ, động viên
quần chúng tham gia phong trào cách mạng
Cổ động có xuất xứ là một từ Hán - Việt. "cổ" là cái trống, "động" là
hoạt động. Ngời xa thờng dùng tiếng trống để làm tín hiệu thúc giục xung trận
chiến đấu hoặc chống lụt, chống bão, chữa cháy,... Trong tiếng Latinh "Cổ
động" có nghĩa là tiến hành vận động, thúc đẩy. Nh vậy, cổ động là thông tin,
giải thích về những sự kiện đang diễn ra trong đời sống để cổ vũ, động viên
con ngời đi tới hành động [44, tr.19].
Hoạt động thông tin công tác t tởng có vai trò hết sức quan trọng trong
cổ vũ, động viên cán bộ, quần chúng nhân dân tích cực tham gia phong trào
cách mạng. Hoạt động thông tin công tác t tởng góp phần quan trọng trong
việc thuyết phục, vận động, động viên, tập hợp quần chúng nhân dân tham gia
các phong trào nhằm vào việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của đất nớc
trong từng thời kỳ, nh phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng nền văn hoá tiên


19
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an
ninh nhân dân; xoá đói, giảm nghèo, ....
Hoạt động thông tin công tác t tởng cung cấp một cách hệ thống những
thông tin quan trọng về đờng lối đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nớc,
những nhiệm vụ của địa phơng và của từng cơ quan, đơn vị, làm cho mọi ngời
thấy rõ tính đúng đắn của đờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nớc, những
công việc phải làm, tự giác nhận thấy đó là những công việc cần thiết và hăng
hái tham gia. Trên cơ sở thông tin đầy đủ về quyền và nghĩa vụ tham gia
phong trào đa mỗi ngời dân, từ sự kêu gọi, lời hiệu triệu quần chúng nhân dân

hành động thực hiện đờng lối, chính sách và các nhiệm vụ thực tiễn thông tin
công tác t tởng có tác dụng lôi cuốn lớn lao đến hàng triệu ngời.
Các nội dung thông tin đợc tuyên truyền sẽ góp phần định hớng t tởng
cho ngời dân trớc mọi biến động của tình hình, trớc mọi hiện tợng, sự kiện
chính trị, kinh tế, xã hội... đồng thời bồi dỡng tình cảm cách mạng, cổ vũ quần
chúng hành động. Việc cổ vũ, động viên không chỉ dừng ở việc đa ra các khẩu
hiệu, mà có thể toát ra từ chính nội dung của các buổi thông tin về chính trị,
kinh tế, văn hoá, xã hội với tính thuyết phục, sức truyền cảm mạnh mẽ, qua sự
đúng đắn, chân thực khách quan của những thông tin.
1.1.3. Vai trò hoạt động thông tin công tác t tởng trong hoạt động
lãnh đạo của Đảng
Trong hoạt động lãnh đạo của Đảng, thông tin công tác t tởng có vai trò
hết sức quan trọng, thể hiện ở những điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng.
Đảng lãnh đạo cách mạng trớc hết bằng đờng lối, là những quan điểm
giải quyết các vấn đề thực tiễn, đề ra các chủ trơng, chính sách. Để xác định
đúng đờng lối, quan điểm, chủ trơng, chính sách phù hợp với thực tiễn đất nớc
phải có đủ thông tin, chính xác, kịp thời, cả chiều xuống và chiều lên. Thông
tin công tác t tởng là kênh chủ yếu để chuyền tải nội dung đờng lối, chính


20
sách của Đảng trong mỗi thời kỳ đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, là nguồn
tin chính thống, chủ yếu để cán bộ, đảng viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý hiểu
biết về đờng lối, tình hình thực tiễn đất nớc và thực tiễn quốc tế. Trên cơ sở
đó, đa đờng lối của Đảng đến quần chúng, thực hiện sự lãnh đạo và góp phần
nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng.
Hoạt động thông tin công tác t tởng tham gia tổ chức thực hiện đờng lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nớc đạt hiệu quả. Nội dung thông tin
công tác t tởng chủ yếu là đờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nớc. Phổ

biến đờng lối, chính sách đến với cán bộ, đảng viên và nhân dân, là khâu đầu
tiên để tổ chức thực hiện đờng lối.
Thông tin công tác t tởng với đặc điểm riêng có và các loại hình đặc thù
là kênh thông tin quan trọng để Đảng nhận đợc thông tin từ cơ sở. Trong quá
trình lãnh đạo, Đảng luôn luôn phải thu nhận những thông tin phản hồi từ cơ
sở để tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, hoàn chỉnh đờng lối và kịp thời giải
quyết những vấn đề, những tình huống phức tạp mới nảy sinh. Thông tin công
tác t tởng qua tổ chức và hệ thống của mình cung cấp thông tin đầy đủ, chính
xác, kịp thời để các cơ quan xử lý, chỉ đạo và điều chỉnh những chính sách cụ
thể trong thực tiễn. Nh vậy, nhờ có hệ thống thông tin hai chiều, thông tin
công tác t tởng giúp cho Đảng tổng kết thực tiễn và giải quyết những vấn đề
đặt ra đợc kịp thời, hiệu quả, qua đó nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng.
Thứ hai, hoạt động thông tin công tác t tởng góp phần nâng cao nhận
thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng
thuận trong xã hội về đờng lối, chính sách và thực hiện nhiệm vụ chính trị.
Công cuộc đổi mới của chúng ta hiện nay đòi hỏi tiếp tục phát triển và
hoàn chỉnh những vấn đề về lý luận. Đờng lối chính trị, kinh tế, văn hoá - xã
hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại đúng đắn, độc lập tự chủ, sáng tạo phù
hợp với thực tiễn là điều kiện cơ bản đầu tiên của sự thống nhất, đồng thuận
trong Đảng và trong toàn xã hội. Hoạt động thông tin công tác t tởng góp phần
đổi mới t duy lý luận, nâng cao trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân, trình độ hiểu


21
biết quy luật khách quan của cán bộ, đảng viên; cổ vũ khơi dậy lòng nhiệt tình
cách mạng của quần chúng, hiện thực hoá thắng lợi mục tiêu đổi mới là cơ sở
quan trọng để tạo ra sự thống nhất và đồng thuận về đờng lối đổi mới trong
Đảng và trong xã hội.
Thông tin công tác t tởng hiện nay hớng vào nhiệm vụ tiếp tục triển
khai những thành quả của t duy lý luận đã đạt đợc trong thời gian qua, đi sâu

tổng kết thực tiễn và phát triển lý luận một cách sáng tạo. Hoạt động thông tin
công tác t tởng của Đảng làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân
tiếp thu đờng lối đổi mới của Đảng có cơ sở lý luận và thực tiễn, xây dựng
niềm tin khoa học vào sự nghiệp đổi mới, vào sự nghiệp xây dựng CNXH.
Hoạt động thông tin công tác t tởng theo kịp và gắn chặt với thực tiễn
đổi mới của đất nớc và tình hình quốc tế, phản ánh những mặt tích cực thực
tiễn công cuộc đổi mới trên đất nớc ta, biểu dơng mặt tích cực, phê phán, uốn
nắn mặt tiêu cực, giữ vững định hớng xã hội chủ nghĩa. Phân tích có sức
thuyết phục những điển hình, những tấm gơng của cán bộ, đảng viên, nhân
dân trên tất cả các lĩnh vực của sự nghiệp đổi mới, thông tin công tác t tởng cổ
vũ, động viên quần chúng phấn đấu theo những tấm gơng cao đẹp đó, qua đó
góp phần tạo sự thống nhất t tởng trong Đảng và trong toàn xã hội.
Tham gia vào các hoạt động của đời sống xã hội, hoạt động thông tin
công tác t tởng định hớng các giá trị XHCN, góp phần xây dựng đời sống văn
hoá, tinh thần lành mạnh, trong sáng, phong phú, đa dạng, có nội dung nhân
đạo, dân chủ và tiến bộ, vừa hiện đại, vừa đậm đà bản sắc dân tộc. Trong thực
tiễn xã hội hiện nay những đức tính tốt đẹp của con ngời Việt Nam cần xây
dựng là: ý thức tập thể - cộng đồng, yêu nớc, năng động, sáng tạo, ý chí làm giàu
dựa trên lao động chính đáng, giúp ngời khác cùng làm giàu, chấp nhận cạnh
tranh lành mạnh, vừa tự lực tự cờng, vừa chủ động hoà nhập vào đời sống kinh tế
thế giới, ... Góp phần hình thành các giá trị đó, thông tin công tác t tởng đã tham
gia xây dựng tạo sự thống nhất trong Đảng và trong xã hội.


22
Thứ ba, hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng góp phần cung
cấp đầy đủ các thông tin cần thiết chính thức về các mặt của đời sống xã hội
qua đó định hớng t tởng, chính trị cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân
dân để họ có khả năng tự phân biệt và xử lý đợc các luồng thông tin, tham gia
đấu tranh bảo vệ quan điểm, đờng lối của Đảng.

Trong lãnh đạo, nhiệm vụ quan trọng của các cấp uỷ đảng là định hớng
t tởng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng. Hiện nay, nhờ cuộc cách mạng
khoa học - công nghệ, sự bùng nổ các phơng tiện truyền thông mà thông tin
đang phát triển rất nhanh chóng, rất đa dạng về chủng loại, phức tạp về nguồn
gốc, phong phú, nhiều chiều. Trong điều kiện đó, việc định hớng thông tin,
định hớng d luận nhằm tạo ra sự đồng thuận xã hội về d luận, về thông tin là
rất quan trọng và rất cần thiết. Hoạt động thông tin công tác t tởng đóng vai
trò rất lớn trong định hớng thông tin, định hớng d luận xã hội. Trên cơ sở cung
cấp những thông tin chính thức và kịp thời, hoạt động thông tin công tác t tởng
tham gia vào cuộc đấu tranh t tởng, chính trị của Đảng Cộng sản; bảo vệ nền
tảng t tởng của Đảng. Điều đó càng trở nên quan trọng khi các lực lợng thù
địch đang nắm trong tay những phơng tiện thông tin khổng lồ, hiện đại, đang
chủ trơng dùng làn sóng điện để thay thế thanh gơm; một đô la chi cho
tuyên truyền có tác dụng ngang với 5 đô la chi cho quốc phòng", ...
Thứ t, hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng tham gia vào công
tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
- Hoạt động thông tin công tác t tởng tham gia xây dựng Đảng về chính
trị, t tởng. Thông tin công tác t tởng tiếp tục làm cho cán bộ, đảng viên và
quần chúng nhân dân nhận thức sâu sắc về chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ
Chí Minh; bản chất khoa học và cách mạng của hệ t tởng lý luận của giai cấp
vô sản, từ đó kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; vận dụng và phát triển sáng tạo trong
thực tiễn hoạt động của Đảng.


23
- Hoạt động thông tin công tác t tởng tham gia xây dựng Đảng trong
sạch, vững mạnh quan tâm toàn diện đến các lĩnh vực chính trị, t tởng và tổ
chức, đến giáo dục đạo đức, phẩm chất, t cách của ngời cán bộ, đảng viên.
Hoạt động thông tin công tác t tởng góp phần làm cho mỗi tổ chức cơ sở đảng

quy tụ đợc sức mạnh của toàn đơn vị hoàn thành nhiệm vụ chính trị đợc giao;
mỗi đảng viên thực sự tiên phong gơng mẫu, có phẩm chất, đạo đức cách
mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ.
- Hoạt động thông tin công tác t tởng tham gia xây dựng Đảng về
công tác cán bộ. Thông tin lý luận tham gia vào quá trình giáo dục lý luận
chính trị cho cán bộ, đảng viên, bồi dỡng nâng cao nhận thức lý luận cho
đội ngũ cán bộ các cấp của Đảng, qua đó góp phần đào tạo đội ngũ cán bộ
cho Đảng có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu của các giai đoạn
cách mạng.
- Hoạt động thông tin công tác t tởng đảm bảo quyền đợc thông tin của
cán bộ, đảng viên, một nội dung đã đợc ghi trong Điều lệ Đảng. Thông tin
trong nội bộ Đảng qua các nghị quyết, chỉ thị, thông báo nội bộ, qua hoạt
động của đội ngũ báo cáo viên của cấp uỷ, thông tin công tác t tởng đảm bảo
quyền đợc thông tin của cán bộ, đảng viên, qua đó động viên sự tích cực của
họ tham gia các công việc của Đảng và toàn xã hội.
- Hoạt động thông tin công tác t tởng tham gia vào chống quan liêu,
tham nhũng, lãng phí bằng cách phê phán các quan điểm, hiện tợng, hành
động sai trái, từ đó góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch,
vững mạnh.
1.2. Những nhân tố ảnh hởng đến hoạt động thông tin
công tác t tởng hiện nay

Tình hình thế giới và trong nớc hiện nay tác động trực tiếp đến nhận
thức t tởng của các giai cấp và tầng lớp trong xã hội. Đây là vấn đề đặt ra cho
hoạt động thông tin công tác t tởng.


24
1.2.1. Bối cảnh và điều kiện quốc tế
Sau khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nớc Đông Âu sụp đổ, phong

trào cách mạng thế giới tạm thời lâm vào thoái trào. Sự kiện này đã tác động
rất lớn tới t tởng, tình cảm, nhận thức của mỗi ngời, đến một bộ phận không
nhỏ những ngời cộng sản trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
Cùng với sự sụp đổ của CNXH hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu, chủ nghĩa đế
quốc do Mỹ cầm đầu tranh thủ thời cơ, điên cuồng tấn công trực tiếp vào nền
tảng t tởng, lý luận của CNXH và các nớc XHCN còn lại. Chúng cố chứng
minh chủ nghĩa Mác - Lênin đã lỗi thời, giơng chiêu bài "dân chủ", "nhân
quyền", "tự do tôn giáo" nhằm phá hoại về mặt t tởng, tạo ra lực lợng đối lập,
xoá bỏ sự lãnh đạo của Đảng, xoá bỏ các nớc XHCN còn lại trên thế giới, thiết
lập một trật tự thế giới mới do Mỹ độc tôn lãnh đạo. Sau sự kiện 11/9/2001 ở
Mỹ, dới chiêu bài chống khủng bố, Mỹ đang triển khai các chính sách nhằm
khẳng định vai trò lãnh đạo thế giới của mình, đe doạ hoà bình, độc lập dân
tộc của các quốc gia trên thế giới. Với các phơng tiện thông tin khổng lồ,
những hoạt động chống phá của các thế lực thù địch có tác động, ảnh hởng
không nhỏ đến hoạt động thông tin công tác t tởng của Đảng nói riêng, công
tác t tởng nói chung.
Yêu cầu đối với công tác t tởng hiện nay là cần phải tăng cờng những
hoạt động về mặt lý luận, làm rõ hơn những nguyên nhân thất bại của chủ
nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu; khẳng định tính tất yếu đi lên CNXH của
thời đại ngày nay, dù phải trải qua những bớc quanh co; tuyên truyền cho
những thành tựu của CNXH ở những nớc XHCN; chỉ ra bản chất nguy hiểm
và phản động của những luận điệu xuyên tạc của kẻ thù; kiên định những quan
điểm cơ bản có tính nguyên tắc của hệ t tởng vô sản, phát triển lý luận Mác Lênin trong điều kiện thực tiễn mới. Phát huy sự sáng tạo trong phơng pháp
hoạt động thông tin công tác t tởng là góp phần thực hiện những nhiệm vụ
quan trọng của công tác t tởng.


25
Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát triển nhanh
chóng với những thành tựu vĩ đại mang tính đột phá đang tác động rất lớn,

thậm chí làm đảo lộn những lĩnh vực truyền thống của xã hội. Công nghệ
thông tin với những mạng vi tính cục bộ và mạng thông tin toàn cầu đem lại
những nguồn thông tin khổng lồ, khả năng tích luỹ kiến thức và giao lu văn
hoá sâu rộng. Tin học làm thay đổi nhiều mặt của cơ cấu xã hội, dẫn đến sự
thừa nhận một đối tợng sở hữu mới là sở hữu trí tuệ và kinh tế tri thức, coi trí
tuệ là một trong những nguồn lực chủ yếu của sự phát triển. Tin học cũng làm
cho các quan hệ xã hội thay đổi: các tổ chức xã hội, những đơn vị nhỏ, hạt
nhân của xã hội, do tiếp nhận thông tin đa chiều, đã có khả năng tự vận dụng
kiến thức vào xử lý thông tin, tác động đến toàn xã hội, làm cho chúng có vai
trò và trách nhiệm xã hội ngày càng lớn hơn. Những điều kiện thực hiện dân
chủ trực tiếp tăng lên, đòi hỏi quyền dân chủ trực tiếp, cả trên phơng diện
quan hệ quốc tế và trong mỗi quốc gia. Sơ đồ các thiết chế xã hội đã chuyển từ
"cơ giới" sang tổ chức theo "sơ đồ mạng" của tin học. Những thành tựu của
sinh học gen và tế bào đã và đang tác động đến những phơng thức t duy vốn
có của xã hội.
Mặt khác, những vấn đề toàn cầu đang là thách thức và đặt trách nhiệm
trớc toàn nhân loại. Vấn đề thay đổi khí hậu, bệnh dịch, khủng bố, chiến
tranh, phân hoá thu nhập ... đang đòi hỏi một cách tiếp cận mới, có ý nghĩa
toàn cầu để giải quyết. Qua thông tin đại chúng, những điều đó đã đến với
đông đảo các tầng lớp nhân dân trong xã hội gần nh đồng thời, qua đó tác
động trực tiếp vào nhận thức của mỗi ngời. Thành tựu của khoa học, công
nghệ và những hệ quả trực tiếp của nó về mặt xã hội đang đặt ra những yêu
cầu phát triển lý luận, chỉ ra những quy luật vận động chung của các quá trình
đó, phát triển, hoàn thiện và bảo vệ hệ t tởng của giai cấp vô sản. Đổi mới nội
dung, phơng pháp công tác t tởng, lý luận, hoạt động thông tin công tác t tởng
để cung cấp và định hớng thông tin, giải đáp có sức thuyết phục những vấn đề