chương 20 các giải pháp khác - Chương 28 - Kết luận và kiến nghị - Dự án đường sắt đô thị hà nội: tuyến cát linh – Hà Đông Dự án đầu t- Tổng Công ty Tvtk GTVT (TEDI)

Dự án đờng sắt đô thị: tuyến cát linh - Hà Đông

Dự án đầu t

Chơng 20
Các giải pháp khác

20.1

Tiết kiệm năng lợng

Để nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của tuyến đờng, nhất thiết phải xây dựng
và đề xuất giải pháp tiết kiệm năng lợng sử dụng, nhất là trong điều kiện nhu cầu tiêu
thụ điện ngày một tăng cao nh hiện nay.
Tiêu hao năng lợng chính của loại hình đờng sắt đô thị là lợng điện năng sử
dụng để kéo, dẫn đoàn tàu, trung bình chiếm khoảng 70% lợng điện sử dụng của toàn
hệ thống. Khoảng 30% còn lại dùng cho các hệ thống điều hòa, thông gió. chiếu sáng,
cấp thoát nớc, cầu thang máy và các hệ thống khác...
20.1.1 Tiết kiệm năng lợng trong thiết kế tuyến đờng

- Khi thiết kế tuyến đờng, nên cố gắng sử dụng bán kính đờng cong nằm lớn lớn
để giảm bớt sự gia tăng lợng điện tiêu hao do lực cản mà đờng cong nằm tạo
ra quá trình chạy tàu;
- Toàn bộ tuyến đều đi trên cầu cao nên lực cản không khí đối với đoàn tàu lớn
hơn lực cản không khí của tuyến đi bằng dới mặt đất;
- Bố trí dốc dọc nhỏ để tiết kiệm năng lợng điện cho đoàn tàu.
20.1.2 Tiết kiệm năng lợng cho toa xe

- Sử dụng loại tàu lắp động cơ điện xoay chiều loại VVVF (Variable Voltage
Variable Frequency). Đây là loại động cơ tiên tiến, có thể tiết kiệm đợc lợng
lớn điện năng;

- Bố trí tổng thể cho Depot cố gắng đạt tới mức hợp lý nhất, phù hợp với qui trình
công nghệ và trình tự thao tác để giảm cự lý vận chuyển phụ tùng, nguyên vật
liệu để giảm bớt năng lợng bị tiêu hao.
20.1.3 Tiết kiệm năng lợng cho hệ thống cấp điện

- Với dung lợng truyền dẫn điện tơng đối lớn và tiêu hao điện năng tơng đối
nhỏ, mạng điện trung thế của hệ thống cấp điện áp dụng mạng trung thế 20 KV;
- Tại trạm biến thế hạ áp bố trí thêm thiết bị bù phu hợp;
- Sử dụng ray tiếp xúc bằng hợp kim thép - nhôm để giảm bớt trở kháng, giảm tiêu
hao điện năng;
- Lựa chọn sử dụng các loại đèn huỳnh quang để giảm bớt lợng điện tiêu thụ,
trong khi vẫn đảm bảo hiệu quả chiếu sáng tốt.

Tổng Công ty TvTK GTVT (tedi)

Trang 20-1


Dự án đờng sắt đô thị: tuyến cát linh - Hà Đông

Dự án đầu t

20.1.4 Tiết kiệm năng lợng cho hệ thống cấp thoát nớc

Sử dụng các loại van tự động để tiết kiệm nớc cho toàn bộ các ga, trung tâm
điều khiển và Depot, qua đó gián tiếp tiết kiệm năng lợng cho hệ thống máy bơm
nớc và các thiết bị đun nớc nóng.
20.1.5 Tiết kiệm năng lợng cho hệ thống điều hoà, thông gió

Hệ thống điều hòa sử dụng tại các nhà ga và trung tâm điều hành là hệ thống

điều hoà kiểu VRV (Variable Refrigeration Volume System), theo đó chế độ điều hòa
tại các phòng đợc khống chế riêng tuỳ theo yêu cầu. So với hệ thống điều hoà truyền
thống, hệ thống điều hoà VRV tiết kiệm điện năng rõ rệt, nâng cao tính kinh tế và hiệu
quả của toàn hệ thống.
20.2

Bảo vệ môi trờng

Giao thông đờng sắt đô thị có đặc điểm là nhanh chóng, an toàn, đúng giờ và
khối lợng vận chuyển lớn. Hệ thống sẽ thay thế một phần ô tô bus công cộng và xe
máy, giúp giảm bớt lợng khí thải và tiếng ồn mà những loại phơng tiện này tạo ra.
Giao thông đờng sắt đô thị sử dụng năng lợng điện nên không có khí thải.
Tuy nhiên, khi tàu chạy trên cao sẽ gây ra tiếng ồn, chấn động và bức xạ điện từ đến
môi trờng xung quanh. Ngoài ra, trong quá trình thi công tuyến đờng sẽ gây ra một
số tác động nhất định đến các khu vực xung quanh.
Đánh giá tác động môi trờng và các biện pháp giảm thiểu sẽ đợc trình bày
trong một chơng riêng của cùng báo này
20.3

Bảo vệ an toàn

20.3.1 Nguyên tắc thiết kế chủ yếu

- Thiết kế an toàn cho tuyến đờng sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông phải đặt yêu cầu
phòng chống cháy nổ lên hàng đầu, trong đó việc phòng cháy đợc u tiên trớc
nhất;
- Thiết kế phòng cháy phải tính đến trờng hợp xảy ra cháy ở nhiều nơi, trong
cùng một thời điểm;
- Khi tính toán thiết kế phòng cháy nổ trớc hết phải xét đến việc sơ tán hành
khách và nhân viên trong vòng 6 phút, với giả thiết các đoàn tàu và sân ga chứa

đầy khách;
- Hệ thống cảnh báo cháy của toàn tuyến nên áp dụng hình thức quản lý hai cấp:
trung tâm điều khiển và ga; hoặc quản lý 3 cấp: trung tâm điều khiển, ga và hiện
trờng;
- Khi đoàn tàu trong khu gian xảy ra cháy hoặc có sự cố khác, nên cố gắng kéo
đoàn tàu đến ga để sơ tán hành khách; nếu không thì có thể cho tàu dừng lại, rồi
hớng dẫn hành khách sơ tán;

Tổng Công ty TvTK GTVT (tedi)

Trang 20-2


Dự án đờng sắt đô thị: tuyến cát linh - Hà Đông

Dự án đầu t

- Nếu không gian kiến trúc của ga lớn hơn 5000 m3, thì trong ga lắp đặt các vòi
rồng chữa cháy;
- Các kiến trúc của ga và depot trên mặt đất, cần phải có đặt bình chữa cháy trong
ga theo Quy phạm thiết kế bố trí bình chữa cháy kiến trúc.
- Thiết kế phòng cháy cho trung tâm điều khiển của ga đờng Cát Linh ngoài bố
trí hệ thống báo động phòng cháy theo và các thiết bị phòng tai họa theo quy
định trong quy phạm thiết kế ra, còn phải thu nhận những thông tin về các sự cố
nh hỏa hoạn trong toàn tuyến, đồng thời ra lệnh cứu chữa kịp thời.
20.3.2

Yêu cầu kỹ thuật chủ yếu cho việc thiết kế đề phòng tai họa

a. Yêu cầu về kỹ thuật kiến trúc và kết cấu

Các ga
Các phòng có lắp đặt thiết bị nh phòng điều khiển tại ga, trạm biến thế, trạm
biến thế, phòng thông tin tín hiệu cần phải sử dụng loại tờng ngăn có khả chịu lửa
không ít hơn 3 h, sàn nhà có khả năng chịu lửa không ít hơn 2 h.
Chiều rộng tối thiểu của các cửa thoát hiểm, cầu thang, hành lang đợc qui định
trong bảng dới đây.
Bảng 20.3.2 Bề rộng tối thiểu của cửa thoát hiểm và cầu thang
Vị trí

Cửa thoát hiểm

Hành lang sơ tán (M)

Cầu thang (M)

Bố trí ở một bên

Bố trí ở hai bên

Khu vực công cộng dới mặt
đất, ga trên cao, ...

1.00

1.20

1.50

Khu vực công cộng nh cửa
hàng, v.v...

1.50

1.50

1.80

Tại các ga và khu gian trên cao cần bố trí các phơng tiện thông tin hớng dẫn
sơ tán hành khách trong trờng hợp khẩn cấp.
Khoảng cách giữa mép ngoài của kết cấu cầu trên cao và các kiến trúc lân cận
không đợc nhỏ hơn 6m. Đồng thời phải tính đến trờng hợp khi xảy ra cháy có thể sơ
tán hành khách ngay tại chỗ.
Khi thiết kế ga, cần lu ý bố trí hành lang dành, cả dới mặt đất và ga trên cao.
Vật liệu trang trí cho ga phải là những vật liệu không cháy và không gây độc
hại.
Depot (trung tâm điều hành)
Thiết kế phòng cháy cho Depot (Trung tâm điều hành) phải triệt để tuân thủ
Quy phạm phòng cháy, chữa cháy.

Tổng Công ty TvTK GTVT (tedi)

Trang 20-3


Dự án đờng sắt đô thị: tuyến cát linh - Hà Đông

Dự án đầu t

b. Yêu cầu kỹ thuật cho việc cấp nớc cứu hỏa
Ga

Nếu thể tích kiến trúc của ga lớn hơn 5000 m3, phải bố trí hệ thống cấp nớc
cho vòi rồng cứu hỏa. Nguồn nớc đợc lấy từ nguồn cấp nớc của thành phố. Nếu
không có, phải khoan giếng. Trong cả hai trờng hợp đều cần phải xây bể dự trữ nớc,
lợng nớc trong bể phải đủ đợc tính toán sao cho đảm bảo đủ cho công tác cứu hỏa
trong hai tiếng đồng hồ.
Vòi rồng cứu hỏa trong ga nên dùng loại vòi đơn và van đơn, khoảng cách của
nó không lớn hơn 30 m.

Depot (Trung tâm điều hành)
Trong và ngoài Depot đều bố trí hệ thống cấp nớc cứu hỏa, nguồn nớc lấy từ
giếng nớc chuyên dụng. Khối lợng cấp nớc của các giếng phải đáp ứng cho việc
cứu hỏa trong thời gian 2 giờ và cấp nớc sinh hoạt.
Lợng nớc cho cứu hỏa: Ngoài nhà 20 l/s; trong nhà 10-20 l/s.
Vòi rồng cứu hỏa có thể sử dụng vòi đơn hoặc vòi đôi.
Trong các nhà chứa toa xe, không yêu cầu phải bố trí hệ thống cứu hỏa phun
nớc tự động.
c. Biện pháp thoát khói
Không cần thiết phải bố trí hệ thống thoát khói độc lập cho các ga. Đối với
Depot (trung tâm điều hành), hệ thống thoát khói đợc thiết kế theo qui phạm phòng
cháy chữa cháy..
d. Cấp điện và biện pháp chiếu sáng khi có sự cố
Các thiết bị phòng và chữa cháy đều sử dụng nguồn điện phụ tải cấp 1.
Không nên sử dụng loại trạm biến thế dầu. Dây cáp điện nên sử dụng loại chịu
lửa và không gây khói.
Khoảng cách giữa tuyến đờng sắt đi cao và các đờng dây điện phải phù hợp
với các qui định an toàn của ngành điện qui định.
Trong ga và Depot (Trung tâm điều hành) phải bố trí hệ thống chiếu sáng khi có
sự cố. Hệ thống này có tác dụng chiếu sáng và dẫn hớng để sơ tán hành khách, nhân
viên, cũng nh phục vụ các hoạt động cứu nạn.
e. Hệ thống thông tin sự cố

Hệ thống thông tin hữu tuyến
Tuyến đờng đợc lắp đặt hệ thống điện thoại thông tin sự cố. Tổng đài điện
thoại này đợc đặt tai trung tâm điều hành. Nguồn điện cấp cho hệ thống này phải liên
tục và ổn định.

Tổng Công ty TvTK GTVT (tedi)

Trang 20-4


Dự án đờng sắt đô thị: tuyến cát linh - Hà Đông

Dự án đầu t

Hệ thống thông tin này có chức năng đặc biệt, khi nhận đợc tín hiệu từ hệ
thống cảnh báo nó có thể tự động quay số đến số điện thoại cứu hỏa của khu vực.
Hệ thống thông tin vô tuyến
Hệ thống thông tin vô tuyến là hệ thống sử dụng quyền u tiên. Hệ thống này có
thể dùng vào việc báo động cứu hỏa, báo sự cố. Thiết bị thông tin vô tuyến đợc đặt
trên bàn điều khiển của tàu, bàn điều khiển, phòng trởng ga, phòng bảo vệ của ga,
phòng trực ban tại Depot (Trung tâm điều hành).
Hệ thống phát thanh khẩn cấp
Hệ thống phát thanh khẩn cấp đợc bố trí tại trung tâm điều hành. Từ đây, trung
tâm có thể phát thanh đến bất cứ khu vực nào trên toàn tuyến. Phòng điều hành của ga
có thể phát thanh đến tất cả các khu vực của ga. Phòng trực ca của Depot có thể phát
thanh tới mọi khu vực của Depot.
f. Hệ thống báo cháy tự động (FAS)
Hệ thống báo cháy tự động FAS (Fire Alarming System) có khả năng giám sát
tình hình vận hành trên toàn tuyến. Khi có sự cố xảy ra nó có khả năng thông báo đến
các hệ thống hữu quan để kịp thời đa các thiết bị cứu hỏa vào hoạt động kịp thời. Hệ

thống này có khả năng nhận biết đợc nguy cơ tiềm ẩn phát sinh ra cháy nhằm đảm
bảo an toàn tính mạng cho ngời và trang thiết bị máy móc, giảm thiểu các mất mát do
hỏa hoạn gây ra.
Hệ thống FAS đợc bố trí thành ba cấp: trung tâm điều hành - ga (hoặc depot)
hiện trờng.
g. Các biện pháp chống động đất, chống ngập nớc, chống sét và chóng gió
- Các kết cấu của hệ thống và bố trí lắp đặt các thiết bị đợc thiết kế với cấp động
đất cấp 8;
- Cửa ra vào của ga trên mặt đất phải cao hơn mặt đất 150 450 mm;
- Toàn bộ tuyến đờng sắt phải đợc thiết kế chống sét theo đúng các qui định
hiện hành;
- Các thiết bị điện, điện tử phải đợc lắp đặt hệ thống tiếp địa theo đúng yêu cầu
qui định bởi nhà chế tạo.

Tổng Công ty TvTK GTVT (tedi)

Trang 20-5