Tải bản đầy đủ (.pdf) (397 trang)

BỆNH NỘI TIẾT- CHUYỂN HÓA, ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.83 MB, 397 trang )

B NH N I TI T CHUY N HÓA
TÀI LI Uà“ UàT M T NG H P D CH

Gi i thi u Information M c l c

Biên so n ebook : L àĐ

àì

Đ I H C Y KHOA HÀ N I
Trang web : www.ykhoaviet.tk
Email : ,
Đ n tho i : 0973.910.357

THÔNG TIN
THÔNG BÁO V VI C XU T B N BÁCH KHOA Y H C 2010 :
Theo yêu c u và nguy n v ng c a nhi u b à c, khác v i Bách Khoa Y H c các phiên b n
c, bên c nh vi c c p nh t các bài vi t m i và các chuyên khoa m
à
à
à i cách
th c trình bày, Bách Khoa Y H à
à
c chia ra làm nhi u cu n nh , m i cu n bao g m m t
ch
c aYH à
à
s giúp b à c ti t ki à
c th i gian tra c u thông tin khi c n.
Tác gi
à


à
à
à à t c nh ng ý ki à
à
à
à
à à
à c gi trong th i
gian qua. T t c các cu n sách c a b sách Bách Khoa Y H c 2010 b à c có th tìm th y và t i
v t
à
à
à
àL àĐ à“ à à ng và phát tri n.


NG H :
Tác gi
à
à
à
à
c phát tri n t à
à à

à

is
à


ng h v m à
à
à à

à

à

giúp cho Bách Khoa Y H c

M i t m lòng ng h cho vi c xây d ng m t website dành cho vi c ph bi n tài li u h c t p và
gi ng d y Y Khoa c a các cá nhân và Doanh nghi p xin g i v :
T

à

à

Tên tài kho

à àNGÂNàHâNGàĐ UàT àVâàPHãTàTRI N VI T NAM
à

à

à àL àĐ

à“

S tài kho n : 5111-00000-84877


C NH BÁO :
TÀI LI U NÀY CH MANG TÍNH CH T THAM KH O nh m m c
à
à à u bi t v Y khoa.
Tuy à à
à
c t ý áp d
à à
à à
à
à à ch à
à à
u tr
b nh, nh t là v i nh
à
i không thu c nghành Y . Tác gi ebook này không ch u b t c
trách nhi à à à
à n vi c s d ng thông tin trong cu à
à áp d ng vào th c ti n
c ab à
àĐ à à à à
à m t nhi u tác gi khác nhau, nhi u cu n sách khác nhau,
à
c ki m ch ng , vì th m i thông tin trong cu à
à à u ch mang tính ch à
à
i . Cu n sách n à
c phân phát mi n phí v i m à
à d

à à
à i, b t c
à à
à à
à n vi à
à
à
à i, ch nh s a, in n cu n sách này vào b t c
th à
à
à u là b t h p l . N i dung cu n ebook này có th
à
à i và b sung b t
c lúc nào mà không c à
à
à
c.

GI I THI U
B à
à à
àL à“ à
à m , biên d ch và t ng h p v i m à
à
à p m t ngu n tài
li u tham kh o h u ích cho các b n sinh viên y khoa, và t t c nh ng ai có nhu c u tìm hi u,
nghiên c u, tra c u , tham kh o thông tin y h c.
V à
à à à sách m à à
à à ng d a trên ngu n tài li u c a c

à ng , không mang
m à
à l i, không g n v i m à
à
à
à
à
i b t k hình th à
àà
à
c
khi s d ng b sách này b n ph à ng ý v i nh
à u ki n sau . N à
à ng ý , b n
không nên ti p t c s d ng sách :


B à
à à
à
Không có b t k s à
sách này.

à

à
à

n tay b n , hoàn toàn d a trên tinh th n t nguy n c a b n.
à

à
c, m i g i hay liên k t nào gi a b n và tác gi b

M à
à ab
à ph c v công tác h c t p cho các b n sinh viên Y khoa là chính, ngoài
ra n u b n là nh
à it
à
à
à
à
à
àYà
à à
s d ng b
à
à
là tài li u tham kh o thêm .
M i thông tin trong b
à
ch ng b i b t c
à
àP
nào . Vì v y, hãy luôn c n tr
trong b sách này.

u ch à
à
à à

à
à t, Nhà xu t b n hay b t c
à
c khi b n ch p nh n m à

à
à

à

à

à à
à à
à

à
à
à

à m
m liên quan
c cung c p

T t c các thông tin trong b à
à à
à
à m, tuy n ch n, phiên d ch và s p x p theo
trình t nh à nh . M i bài vi t dù ng n hay dài, dù hay dù d
à u là công s c c a chính

tác gi bài vi à àL àĐ àì
ch à
à
à m và phiên d ch, nói m à
à
à
i
giúp chuy n t i nh ng thông tin mà các tác gi bài vi à à
à
à n tay các b n .

B sách này là tài li à
à m và d ch b i m t sinh viên Y khoa ch không ph i là m à
à à
ti à àhay m t chuyên gia Y h c dày d n kinh nghi
à à à
có r t nhi u l i và khi m
khuy à
à
à
c , ch quan hay khách quan, các tài li u b trí có th
à p lý , nên
bên c nh vi c th n tr
à
c khi thu nh n thông tin , b à
à à c k ph n m c l c b
sách và ph à
ng d n s d ng b
à s d ng b sách này m t cách thu n ti n nh t.
Tác gi b

m à
àà

à
à

n t này không ch u b t c trách nhi à
u qu không t t v s c kh e, v t ch t, uy

à
à

à
à n vi c s d ng sai
a b n và b nh nhân c a b n .

Không có chuyên môn , không ph i là nhân viên y t , b à
à
à
à s d ng nh ng
thông tin có trong b
à à ch à
à à u tr . T
c t i này, các th y thu àĐI U
TR B NH NHÂN ch không ph i là ĐI U TR B NH. M à
i b nh là m t th c th
cl p
à
à
à

à à à c bê nguyên xi t t c m i thông tin trong b sách này vào th c
ti n s là m t sai l m l n . Tác gi s không ch u b t c trách nhi m gì do s b t c n này gây ra.
Vì là b sách c
à ng, t o ra vì m à
à
à ng, do c
à ng , b sách này có phát tri à
à à
à t ph n r t l n, không ch d a vào s c l c, s kiên trì c à
i t o ra b
sách này , thì nh
à
à
à à ng, góp ý, b sung, hi u ch nh c à
i c chính là
ng l c to l à b à
à à
à
à n. Vì m t m c tiêu tr thành m t b sách tham
kh o y khoa t ng h p phù h p v i nhu c u và tình hình th c ti à
à
à c y t nói riêng và
trong cu c s ng nói chung . Tác gi b sách mong m i b à c nh ng l à
à
à
à


thành mang tính xây d ng, nh ng tài li u quý mà b n mu n san s cho c
à ng , vì m t

à à à
à
àĐ à à t c ni m mong m i mà khi b à u xây d ng b sách này , tôi
v à
à à
à
i.
N i dung b sách này, có th ch
à
à t th à m nh à nh trong quá kh và hi n t i
ho à
à
à à n. Trong th à i cách m ng khoa h c công ngh ti à
à
à à
à
à n nay, không ai bi à
à
à u nh ng ki n th c mà b à à
à à
áp d ng
à
à à à
à àĐ tr l i câu h i này, ch có chính b n thân b n , ph i luôn luôn
không ng ng-T MÌNH-c p nh t thông tin m i nh t trong m à
à cc à is
à
à à
à
à c y khoa. Không ai có th , t t nhiên b sách này không th ,

à
à à
à n.
Nghiêm c m s d ng b
à à
ib tk m à
à u nào,
à
à
à
à i
hóa s n ph à à
ib tc
à
à
àT à b sách này không ph i là tác gi bài vi t
c ab
àà
à à t r t nhi u công s c, th i gian, và ti n b à t o ra nó, vì l i ích
chung c a c
à ng. B n ph i ch u hoàn toàn trách nhi m v i b t k vi c s d ng sai m à
à
và không tuân th n i dung b sách này nêu ra.
M i lý thuy à u ch là màu xám, m t cu n sách hay v n cu à
à ng ch là lý thuy t, ch có
th c t cu c s ng m i là cu n sách hoàn h o nh t,
à n không ph à à c gi mà là di n
viên chính. Và Bách Khoa Y H à
à là m t h t thóc nh , vi c s d
à à xào n u hay

nhân gi ng là hoàn toàn tùy thu c vào b à
àV à
i t o ra h t thóc này s vui m ng và
c truy à
à ng l à ti p t c c g ng n u bi t r ng chính nh b n mà bi à
à
i
không còn ph i x à
à ch c u tr .
M à
à

à
à à
à n b sách xin g i v cho tác gi
n h i t các b à c gi
các phiên b à à

Kính chúc b à c, gia quy n và toàn th
cu c s ng ngày càng m no h nh phúc.

i Vi àN

à a ch trên. R t mong nh
à à
à

à
Đ àL


à

c s ng trong kh e m nh,
àN

An. Tháng 8/2010


ABOUT
ebook editor: Le Dinh Sang
Hanoi Medical University
Website: www.ykhoaviet.tk
Email: ,
Tel: 0973.910.357
NOTICE OF MEDICAL ENCYCLOPEDIA PUBLICATION 2010:
As the request and desire of many readers, in addition to updating the new articles and new
specialties, as well as changes in presentation, Medical Encyclopedia 2010 is divided into many
small ebooks, each ebook includes a subject of medicine, as this may help readers save time
looking up informations as needed. The author would like to thank all the critical comments of
you all in the recent past. All the books of the Medical Encyclopedia 2010 can be found and
downloaded from the site www.ykhoaviet.tk ,by Le Dinh Sang construction and development.
DONATE
The author would like to thank all the financially support to help the Medical Encyclopedia are
developing better and more-and-more useful.
All broken hearted support for building a website for the dissemination of learning materials
and teaching Medicine of individuals and enterprises should be sent to:
Bank name: BANK FOR INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF VIETNAM
Bank Account Name: Le Dinh Sang
Account Number: 5111-00000-84877
DISCLAMER :

The information provided on My ebooks is intended for your general knowledge only. It is not a
substitute for professional medical advice or treatment for specific medical conditions. You
should not use this information to diagnose or treat a health problem or disease without
consulting with a qualified health professional. Please contact your health care provider with
any questions or concerns you may have regarding your condition.
Medical Encyclopedia 2010
à à
à
àL àĐ à“ à à
à á“àI“ à
à
à
warranty, express or implied. Lê Sáng specifically disclaims any implied warranties of
merchantability and fitness for a particular purpose. In no event will be liable for any damages,
including but not limited to any lost or any damages, whether resulting from impaired or lost


money, health or honnour or any other cause, or for any other claim by the reader. Use it at
Your risks !
FOR NON-COMMERCIAL USER ONLY .
YOU ARE RESTRICTED TO adapt, reproduce, modify, translate, publish, create derivative works
from, distribute, and display such materials throughout the world in any media now known or
à
à
à à
à
à à
à àá
à
FOREWORD

These ebooks
àL àD à“
à
à
à
à
à
à à
à à
à
a useful source of reference-material to medical students, and all who wish to learn, research,
investigate to medical information.
Just a set of open-knowledge, based on community resources, non-profit purposes, not
associated with commercial purposes under any kind, so before you use this books you must
agree to the following conditions. If you disagree, you should not continue to use the book:
This book is to provide to you, completely based on your volunteer spirit. Without any
negotiation, bribery, invite or link between you and the author of this book.
The main purpose of these books are support for studying for medical students, in addition to
others if you are working in health sector can also use the book as a reference.
All information in the book are only relative accuracy, the information is not verified by any law
agency, publisher or any other agency concerned. So always be careful before you accept a
certain information be provided in these books.
All information in this book are collected, selected, translated and arranged in a certain order.
Each artical whether short or long, or whether or unfinished work are also the author of that
àL àĐ à“ à
à ly a collectors in other words, a person to help convey the
information that the authors have provided, to your hand. Remember the author of the
articles, if as in this book is clearly the release of this information you must specify the author of
articles or units that publish articles.
This book is the material collected and translated by a medical student rather than a professor

Doctor experienced, so there may be many errors and defects unpredictable, subjective or
not offices, documents can be arranged not reasonable, so besides carefull before reading
information, you should also read carefully the contents of the material and the policy, manual
for use of this book .


The author of this e-book does not bear any responsibility regarding the use of improper
purposes, get bad results in health, wealth, prestige ... of you and your patients.
7. Not a professional, not a health worker, you are not allowed to use the information
contained in this book for diagnosis and treatment. Ever, the physician treating patients rather
than treatment. Each person is an independent entity and completely different, so applying all
information in this book into practice will be a big mistake. The author will not bear any
responsibility to this negligence caused.
8. As is the community material, these books could be developed or not are not only based on
their strength and perseverance of the author of this book , the contribution, suggestions,
additional adjustment of the reader is great motivation for this book keep developed. Because
a goal of becoming a medical reference books in accordance with general requirements and the
practical situation in the health sector in particular and life.
9. The contents of this book, may only correct in a certain time in the past and the present or in
the near future. In this era of scientific and technological revolution as sweeping as fast now, no
one knew before is whether the knowledge that you have obtained can be applied in future or
not. To answer this question, only yourself, have to always update-YOURSELF-for latest
information in all areas of life, including the medical field. No one can, of course this book can
not, do it for you.
10. Strictly forbidden to use this book in any bad purpose, not be allowed to commercialize this
product under any mean and any time by any media . The author of this book is not the
à à à
-articles, but has made a lot of effort, time, and money to create it, for
the advanced of the community. You must take full responsibility for any misuse purposes and
does not comply with the contents of this book yet.

11. All theories are just gray, a thousand books or a book are only theory, the only facts of life
are the most perfect book, in which you are not an audience but are the main actor. This Book
just a small grain, using it to cook or fry breeding is completely depend on you. And the person
who created this grain will begin more excited and motivated to keep trying if you know that
thanks that so many people no longer have to queue to wait for relief.
12. All comments related to the books should be sent to the me at the address above. We hope
to receive feedbacks from you to make the later version better.
13. We wish you, your family and Vietnamese people has always been healthy, happy and have
a prosperous life.


M CL C
CH
1.
2.

CH
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

16.
17.
18.
19.
20.
21.

CH
22.
23.

NGà àìINHàLÝàB NH N I TI T
HO T Đ NG C A TUY N N I TI T
R I LO N CÂN B NG N I TI T

NGà àTRI U CH NG H C N I TI T
KHÁM B NH N I TI T
KHÁM TUY N GIÁP
TRI U CH NG H C TUY NàTH NG TH N
HÔN MÊ DO H GLUCO“EàMãU
HÔN MÊ DO NHI M TOAN CETON
HÔNàMÊàTĂNGàãPàL C TH M TH U
H I CH NG CUSHING
C NG ALDOSTERON TIÊN PHÁT
C NG CH CàNĂNGàBU NG TR NG
C NG CH CàNĂNGàTUY N C N GIÁP
C NG CH CàNĂNGàTUY N GIÁP
C NG TUY N YÊN
H I CH NG PHEOCROMOCYTOMA
SUY CH CàNĂNGàTUY N C N GIÁP

SUY CH CàNĂNGàTUY N GIÁP
SUY SINH D C
“UYàTH NG TH N C P
“UYàTH NG TH N MÃN TÍNH
SUY CH CàNĂNGàTUY N YÊN

NGà àB NH H C N I TI T
BÉO PHÌ
ĐãIàTHãOàĐ

NG


24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.

41.
42.
1.

CH
43.
1.
1.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

ĐãIàTHãOàNH T
B NH BASEDOW
H I CH NG CUSHING
H GLUCOSE MÁU
B NH SUY CH CàNĂNGàTUY N GIÁP
B NH TUY NàTH NG TH N
B NH TUY N YÊN
B UàGIãPàĐ N
B U TUY N GIÁP TH NHÂN
B U TUY NàGIãPàĐ NàTHU N
C NG ALDOSTERON TIÊN PHÁT

C NG ALDOSTERON TH PHÁT
U TU TH NG TH N
HÔNàMÊàDOàĐãIàTHãOàĐ NG
H I CH NG SUY GIÁP
“UYàTHÙYàTR C TUY N YÊN
B NH ADDISON
TĂNGàHO T V TH NG TH N
VIÊM TUY N GIÁP
NHI MàĐ C K CH PHÁT VÀ HÔN MÊ DO SUY GIÁP

NGà àR I LO N CHUY N HÓA
R
R
R
R
H
H
R
R
R
R
R
R
R

I LO
I LO
I LO
I LO
I CH

I CH
I LO
I LO
I LO
I LO
I LO
I LO
I LO

N CHUY N HÓA NATRI
N CHUY N HÓA CANXI
N CHUY N HÓA KALI
N CHUY N HÓA MAGIE
NG PORPHYRIN NI U
NG PROTEIN NI U
NàCÂNàBĂNGàKI M TOAN
N CHUY N HÓA PHOSPHO
N CHUY N HOÁ GLUXIT
N CHUY N HOÁ LIPIT
N CHUY NàHOãàN C àĐI N GI I
N CHUY N HOÁ PROTEIN
N CÂN B NG AXIT-Bá)

PH L C 1. CÁC XÉT NGHI M HOÁ SINH V CH CàNĂNGàTUY N GIÁP
PH L C 2. XN HÓA SINH B NH TI UàĐ

NG

PH L C 3. CÁC THÔNG S KHÍ MÁU VÀ CÂN B NG ACID- BASE
PH L C 4. R I LO N CÂN B NG ACID BASE



PH L C 5. CÁC XÉT NGHI M HOÁ SINH V TUY N TU
PH L C 6. Đ NàV SI DÙNG TRONG Y H C
TÀI LI U TRA C U

N I DUNG


CH

NGà àìINHàLÝàB NH N I TI T

Tuy n n i ti t là m t t ch c bi t hóa làm nhi m v s n xu t ra hocmon có m t vai trò c c k
quan tr ng trong vi à m b o kh
à
u ch nh và t tái t o c a sinh v t.

1. HO T Đ NG C A TUY N N I TI T
Ngu n kích thích :
L ng hocmon ti t ra khi cao khi th p tùy theo kích thích t ngoài t i. Ngu n kích thích có
th là nh
à
à ng th n kinh t trung não xu ng th à à
ng th n làm tuy n này ti t
adrenalin. Kích thích có th à
à
à
à tuy à
àáCTH àT“H

i v i tuy n tr c
thu cc là v
ng th n và tuy n giáp. Ngoài ra kích thích còn có th là thành ph n hóa h c
trong n à
à
à
à
à m s kích thích tuy n c n giáp ti t hocmon c n giáp .
2. Tính ch t c a kích thích :
Đ i v i m t tuy n n i ti t, kích thích có th có tác d
à
à
c âm tính. Kích thích có
tính ch à
à
à à à
à
à ng c a tuy à
à
ng máu s kích thích tuy n
t à
à t insulin. Kích thích âm tính khi nó làm gi m ho à ng c a tuy n. Tác d ng âm tính
này có vai trò r t quan tr
à
à à
u hòa n i ti t, t
ng
cg à à à
ph n
h i âm tính. T

à
à
m hocmon trong n i môi có tác d ng c ch
i v i tuy n ti t
ra nó và tuy à u khi n bên trên, thí d
à
à
n giáp trong máu s kìm hãm s
ti t TFS (c à
à
i th ), TSH (c a ti n yên) và hocmon tuy n giáp (H1), (H2).
3- P
à c tác d ng:
Hocmon có th tác d ng trên m t tuy n n i ti à
à à
à
c g i là kích t à
à à
kích t c a tuy à à i v i các tuy n tr c thu c (ACTH v à
ng th n, TSH v i tuy n
giáp
Hocmon có th tác d ng tr c ti à
à à
à m th àC à
à à à
xa tuy à
à
ADH v i ng th n. Có khi hocmon không c à vào n à
à à à ng ngay trên th th t i



à
ng h à
à
à
à à
à à
à a th n kinh.
M t hocmon, ngoài tác d
à
à à
à m th , còn có th
à ng trên m t hocmon
khác. Tác d ng này có th là hi à
à
à à
à
à c m nh c à
à
à
à
à à ng co m ch c à
àN
à à
à
à à

à
à à
à

gi m s c m nh c à
à
à
à i kháng v i catecholamin, glucagon, ACTH và
àT“H
à
n hóa gluxit và lipit. Chính s
i kháng này gi a các hocmon
à m b o tr ng thái h à nh cua n i môi.
Ngoài ra, tác d ng c a hocmon có th
à à m tùy theo tính ch t lý hóa c a n i môi:
adrenalin
à
ng toan gây giãn m ch, ho c pH ki à
à
à à Hà
à
à m tác
d ng c a thyroxin.
C à
tác d ng:
C ch tác d ng c a hocmon hi à à à
n nào sáng t nh các công trình v sinh t ng
h p protein và ch à à àáMPà
N à à t, quá trình t ng h p protein th c hi à
c là nh
s ho à
à
à
ng

c am à
à ho à ng g i là operon bao g m m t gen kh à ng (operator) và nhi u gen
c u trúc n m c nh nhau trên cùng m t th nhi m s c (H3). S ho à ng c à
à này l i tùy
thu c vào m à à u hòa có nhi m v
à y vi c t ng h p m t ch t kìm hãm
(repressor), ch t này khi k t h p gen kh à ng s c ch c
à operon không ho à ng
H àD i tác d ng c a m à à t (g i là ch t c m ng), ch t kìm hãm m t tác d ng và
à
c gi i c ch s ho à ng và các ch t do các gen c u trúc ch huy s
c t ng
h àĐ à t các s n ph m m à
c t ng h p s làm gi à à t khi n cho operon l i b
à u hòa c ch tr l i. Quá trình c
à y di à à n l à à à
à
c hình
thành theo nhu c u c à à
H àN à y gen kh à
à
c ho t hóa b ng c m ng th
ng (gi i kìm hãm b ng cách h y tác d ng c a ch t kìm hãm). Ngoài ra gen này còn có th
ho t hóa b ng c m ng th
ng b i ch à à àáMPà
àH
Hi à à
à à
tác d ng, có th phân bi t hai lo i hocmon khác nhau:
Lo i hocmon có tác d

à
à à
c m ng th
ng t c qua màng t
à h mà tác
ng lên y u t kìm hãm. Thu c lo i này có th k các steroit sinh d à
à
ng th n,
hocmon tuy à
à
à
à
P
à
à
ng h p glucocorticoit th y: bình
ng các chu i AND kép trong các th nhi m s c b kìm hãm (không th c hi à
c quá
trình sao chép) do các ch t histon; có l các glucocorticoit k t h p v i ch à
à à
à y
quá trình t ng h p protein mà ch y u là các men tân t o glucoza (H7)
Lo i hocmon th hai có tác d
à
à à
c m ng ch
ng t c thông
àáMPà
à
ho t hóa các men ARN polymeraza, t

à
à
à
à à
à t ng h p các protein c n
thi t. Thu c lo i này có th k
à
à
àáCTH àáDH T
àW
à màng
t bào có nhi u lo i men adenylcyclaza, m i th ng v i m t
à
c máu v n chuy n
t i các t ch à
à
à ng lên menadenylclaza thích h p có s n màng t
à
à
(có ý ki n cho r à
à à à
à m th
i v i hocmon ch là m t) và gây ra m t

ch


lo i ph n ng dây chuy à
à à
àB

T
ng h àáCTH áMPà
c t o ra s ho t hóa protein kinaza, ch t này phosphoryl hóa
histon, gi i kìm hãmADN và t ng h p m à
à
à c hi u chi ph i quá trình chuy n hóa
cholesteron thành cortisol (H8)
N à à t, hocmon có th chi ph i các khâu c a quá trình t ng h p protein: khâu sao
chép (AND chuy n thành mARN, rARN,tARN), khâu d ch mã (mARN chuy n thành protein men)
C à
phá h y:
Đ duy trì hocmon m t m c nh à
à
ng xuyên b phá h y b ng nhi u cách
a)Hocmon b trung hòa khi k t h p v i m à
à
à à t, homon có hai th : th
ho à ng d ng t do và th không ho à ng khi k t h p. Thí d à
à
ng th n, 95%
k t h p v i m t protein c
à
là transcortin, mà ch có 5% là t do ho à ng.
b)Hocmon có th b phá h y b à à
à c hi à
à
à phá h y b i insulinlaza,
axetylcholin b i cholinesteraza.
c)Hocmon có th b gan phân h y và th à
à

à à
à
à -hydroxysteroit, ADH,
à
d)Ch t ch ng hocmon: Đ à à
ng ch t t nhiên hay t ng h p có tác d
à
c l i tác
d ng c à
àT
à à , các ch t ch ng t nhiên t o thành cùng v i hocmon m t
tr ng thái cân b ng n i ti t nh à m b o s h à nh c a n i môi. Thí d insulin và
glucagon, hocmon tuy n c n giáp và cancitonin c a tuy n giáp.
Nh ng ch t ch ng hocmon t ng h à
à
à
c nghiên c u nhi à à
c áp d ng
à
à
à
à
à c hi u ch ng aldosteron, metopyron ch ng glucocorticoit
N ng ch t ch ng hocmon có c u trúc hóa h c gi ng c u trúc c a hocmon nên
à
à à à
à m th , tranh ch c a hocmon.
C t kháng hocmon: là nh ng ch à à à
t à
à

à à
m n c m: hocmon tr
à
à
à à à
s n xu t ra kháng th ch ng l i nó. Trong nhi u b nh n i ti t,
i ta phát hi à
c nh ng kháng th
à
à
à
à
à à
à
ng có kháng
th ch ng insulin, trong b nh Addison tiên phát có kháng th ch ng v
ng th n, trong
b nh Hashimoto có kháng th ch ng thyreoglobulin

2. R I LO N CÂN B NG N I TI T
T
à
à
à à
à à à n r i lo n c a t ng tuy n n i ti à
à
à
à
m i liên quan r t ch t ch gi a các tuy à
à

à a th n kinh và n i ti à
c hi u bi t
sâu s à
à à
à
i ta nói nhi à n b nh c a nhi u tuy àC
à à à à
ng bi u
hi n c a r i lo n n i ti t trong lâm sàng r t ph c t àN
à à
à à à i ch ng l n


c a tình tr ng m à

à

ng trong ho à

ng c a tuy n h i ti à à

à

à à

à

á à UàNĂNGàN I TI T
Đ à à
à

à
à
ng ho à ng c a tuy n.
Nguyên nhân : có th ngay tai tuy n hay t ngoài tuy n.
a). Nguyên nhân t i tuy à à à
à
à ch c tuy à à à i nhu mô, u lành,
), tuy n
à
à à
à
à à
à i ti t.
b) Nguyên nhân ngoài tuy n : m t tuy à
à
ng ho à ng do b kích thích t ngoài
toqí quá nhi u. M t thí d
n hình là h à
àC à
àC
à
à à
ng th n
tr
à à i do tuy n yên ti t quá nhi u ACTH.
c) Phân bi t nguyên n
à à
Đ chu à
à à
à

n, ngoài nh ng tri u ch ng lâm sàng, còn có th s d ng các
th nghi à
à à
à
à à
à à
à ng c a tuy n .
Nh ng th nghi à
à
à à c ti p hay gián ti à
à
à
à t chuy n
hóa c à
à
à
à à
à
c ti u. Thi d
à à
à
à n, t ch c
th ong thân s n xu t r t nhi u cocticôit có th
à ng trong huy à
à
à
à
ng 12-15mg/100) ho à
à
à ng nh ng s n ph m chuy n hóa c a chúng trong

c ti u (17-CS ho c 17-OHCS)
T
à à
à à
à
à
à
à
à
à
à ng th i canxi ni u gi m,
phophat ni à
àK à à à
à à à
à
à
N
à
nghi à
à
à à t ngu n g c c a à
à à à
à à
i ta
dùng thêm th nghi à
à chu à
à
à
à i tuy n hay ngoài tuy n. Nguyên lí
chung c a th nghi m này là kìm hãm tuy à

à
à à ng cách gi m kích thích toái
tuy à à à
à à
n ng c a nó. N u là à
à i tuy n, th à ng hocmon v n duy
trì m c cao (th nghi m âm tính), ch ng t ho à ng c a tuy à à
à à us
u
à
à
ng n a. Trái l i, n u tuy à
à
à ng do kích thích bên ngoài, dùng th
nghi m kìm hãm th à ng hocmon gi m (th nghi à
à
T
ng h p các tuy n ph thu c tuy à
à à à à
à à
m à ng l n
hocmon (t nhiên hay t ng h p) theo tác d ng ph n h à à
à
à à
c ch tuy n
yên gi m ti t kích t à à à
n tr c thu c không b kích thích t trên xu ng s gi m ti t n u
à à
à
à

n, trái l i v à
à à
à
à
à à à
à i tuy n (H9). Bình
à à
à à à
ch t triiodothyronin (hocmon do tuy n giáp ti t), th à
à
hocmon trong máu s gi m ít nh t là 25% sau 24h (th nghi m W
à à
à à
à i
tuy à
à hocmon không gi m mà v à
àC
à
à
à à à à
m t cocticoit
t ng h à
à
à
à
à
c ti u gi m ch t 17-OOWCS- m t s n ph m
chuy n hóa c a coctison; trái l à
à à
à i tuy à

ng th n, ch à à n cao


.
N u là tuy n không ph thu c tuy n yên (tuy n t y, c à
thì ch c à
à
à i tính
ch t lý hóa c a n i môi m à
à
ng ng là có th
à à
c ho à ng c a tuy n
H
àB à
ng ,n à à
à
à
à
à
à
à à
à à
m à ng canxi
l n, l p t c tuy n c n giáp s gi m ti t, bi u hi n là canxi máu gi à à
à
à
à
ng th i canxi ni u t à à
à u gi m. Song n à à à

à i tuy n, th nghi m
kìm hãm này s âm tính t c là hocmon c n giáp v n cao trong máu. Ho à
à
à à à
m n, tiêm huy t thanh m à à
à
àDOCáà
à
à
tích máu th y v
ng
th n gi m ti t aldosteron, song n à à à
à i tuy n, aldosteron máu v n cao (th nghi m
kìm hãm âm tính).
Tóm l i, n u tuy à
à
à ng do b kích thích thì th nghi m kìm hãm s làm cho
tuy n tr l i ho à
à
à
ng; còn n à
à à
à à
n, thì th nghi m âm tính
ho c không rõ r t.
2. H u qu c à à
à
n:
àĐ i v i b n thân tuy n: tuy à
à

ng ho à ng tr
à à i, phát sinh u, chuy n
hóa c a t ch c tuy à
à
à
à
à à
à
à
à à
à à
à u vào
à à , th y ch t này nhanh chóng t p trung vào tuy n và g à à
à r i vào
máu.
àĐ i v à à
à m th à
à
à
à
à i ho à ng. Thí d à
à à
à
tuy à
à
à
à
à
à
à

à à
à
à à
à
à
à
à à m
à
à
à à
à n giáp, th à
à
à
à
à
à
à n th i canxi
ni u gi m, phptphat ni à
àĐ i v i các tuy n n i ti t khác: thí d
à
à bào axit c a tuy n yên gây ch ng c c
i, b n à à
à
à à
à ty ut
à à
ng), suy sinh d c (do c ch kích t
sinh d c).
à à
à m.

Có nh
à
ng h p b nh nhân có tri u ch ng bên ngoài c a tr à
à à
à
à
th c s tuy n v n ho à
à
à
ng. Có th là do:
a) T
à nh y c m c à à
à m th v i hocmon: thí d , nhi u tr à
à
à
n
à à
à à
à à à
à
à
à
à
cg à à à
à
n giáp gi .
b) Gi m t à phân h y hocmon:
à à ng hocmon ho à ng tích l à
à à ,
à

à à
à à
à c. Trong suy gan, do không k p th i phân h y aldosteron,ADH,
estrogen nên hay có bi u hi à
à
à
à
c, r ng lông, da m

B- THI UàNĂNGàN I TI T
Đ à à

à

ng tuy n không ti t hay ti à

à

hocmon c n thi à

à

à

ho à

ng


à

ng.
1. Nguyên nhân:
à
à
à à
à i ti t, nguyên nhân gây thi à
à i ti t có
th
ngay t i tuy n hay ngoài tuy n.
a) Nguyên nhân t i tuy n có th là:
- R i lo n tu n hoàn t i tuy n: t c m ch, huy t kh
- T ch c tuy n b t à
do ch à
à
à
m khu n, nhi à c, nhi m
phóng x
- R i lo n ho à ng tuy n à à
à
ng à
à
u iot nh ng vùng cao gây thi u
à
n giáp, thi à n gây r i lo n tuy n sinh d c (t à
à
à
à
- R i lo n do quá trình t m n c m: vì nh
à
à

à
à à ch c c a tuy n hay
b à
à
à
c ti t ra tr thành kháng nguyên và có th t o ra kháng th ch ng l i
d n t i thi u
à i ti àĐ à à à
à
à u tr l y t các sinh v t khác (l n, bò)
à à à à ng song c u trúc khác nhau nên gây ra hi à
ng m n c m chéo.
b) Nguyên nhân ngoài tuy n :ho à ng m t tuy n n i ti t có th gi m do nh ng nguyên
nhân bên ngoài, thí d thi à
à
ng th n th phát do t à
à
à à
ng g p
kèm thi à
à à
n khác (tuy n sinh d c, tuy n giáp..)
Kích thích t trên xu ng có th ch y u là do c ch ph n h i quá m
àT
ng h p này
hay g p khi dùng hocmon t ng h à
u tr à
à à
à
u hydrococtanxyl hay các lo i

steroit t ng h à
à
à hocmon trong máu cao s c ch tuy n yên ti t ACTH d n t i
gi m ho à ng c a v
ng th àĐ à à à à i sao không nên ng
à u tr
t ng t mà
ph i gi m li u d n d n nh m ph c h i l i ho à ng c a tuy n.
c) phân bi t nguyên nhân gây thi à
C
à
à iv à à
à chu à
à
à t gi a thi à
à i tuy n hay ngoài
tuy à
i ta dùng th nghi à ng, ch y u là th nghi m kích thích mà nguyên lý là dùng
nh
à
à
à
à
à i v i tuy n và quan sát ho à
à
à i c a tuy n (H11a,
H11b). N u là nguyên nhân t i tuy à
à à
à à
n có v à ) thì th nghi m kích

thích âm tính, t c là n
à hocmon v n th à
à à à i, n u tuy n b c ch do m t
nguyên nhân bên ngoài , thì khi kích thích tuy n s
à
ng ho à ng (th nghiêm kích
à
à
Trong thi à
à
n nói chung, th nghi à
à à
ng k t qu ho à ng c a tuy n
th p
à
à
ng, trong thi à
à
à
à
à
à
à
à
à
ng th n,
ng cocticoit trong máu và s n ph m chuy n hóa c à
à
à
c ti u gi m.

Đ i v i các tuy n tr c thu c tuy à
à
ng dùng kích t tuy à à
à ng. Tr ng
h p thi à
à
n giáp, kích thích tr c ti p tuy n giáp b ng kích t tuy n giáp, n u hocmon
tuy n giáp v n th p (th nghi m kích thích âm tính) thì nguyên nhân là ngay tuy n giáp và
trái l i, n u hocmon tuy à
à
à
nghi à
à
à
g tính), thì nguyên nhân
ngoài tuy n.N u là nguyên nhân ngoài tuy à à
ng h p có th x y ra: ho c tuy n yên
ho c
à
i th : kích thích tr c ti p tuy n yên b ng ch t TRF (y u t gi i phóng kích t


tuy n giáp) n u hocmon tuy à
à
à
, nguyên nhân
à
i th , kích thích gián
ti à
à

i th b ng cách gi m ti t hocmon tuy n giáp (b ng cachimazon-m t ch t ch ng
tuy n giáp t ng h p), n u hocmon tuy à
à
à
à
à
à
à
i th .
N u là m t tuy n không tr c thu c tuy n yên (tuy n t y, c à
à kích thích b ng
à
à i tính ch t c a n à
àB à
à à
à à c th m th u huy à
à ng
cách h n ch
c ho c tiêm huy t thanh m à à
à
àáDHà
à t gây thi u ni u.
N à
à
c ti u không gi m (th nghi à
à
à à
à à
ng h p có th x y ra:
gi m ti t ADH ho c ng th n gi m nh y c à i v i ADH (v n ti t v i s

à
à
ng).
N u tiêm ADH th à
c ti à
à
à à à à à ng th n gi m nh y c m; trái l i n u
à
c ti u gi
à à à à m ti t ADH, nguyên nhân có th là do t à
à
à
i
th (nhân trên th và c nh th t ti t ADH), ho c t à
à
ng v n chuy n ADH ho c t n
à u yên- kho d tr ADH.
Trong thi à
à
n c n giáp, néu gây gi m canxi máu (b ng EDTA, etradiol benzoat),
th y canxi máu gi m r à à à à à
à l à
à
à
ng vì tuy n không còn kh
à à
à
u canxi d tr ra (th nghi m kích thích âm tính)
Ho c trong b
à à

à
ng t y th nghi à à
à
à
à cho m à
ng
bi u di n r à à
à i v i b nh à
à
à
à à à à à à à
à à
insulin c n thi t.
2.H u qu c a thi à
à
n:
Tuy n không ho à ng s
à à ch à à
à n
à
à
à
à
ng
th à à à p v này ch còn m ng b ng t gi y b c l à àĐ i v à à
à
n c m, n u
là m t tuy n thì tuy à à
à
à

à m kích d c t thì tuy n sinh d c teo l i và các b
ph n sinh d c kém phát tri n...; n u
à
n c m là m t ch à à ng nh à
à
à à
à ng ch à à
à à
à
à
à
à
n c n giáp th y canxi máu gi m và
à
à
à ng th i canxi ni à
à à
à u gi m.
2.Thi à
à
n gi :
C
à
à à
à
à à
à
ng h p có bi u hi n thi à
à
à

nv n
à
ng có th là do :
àT
à
à n hocmon : gây gi à
à hocmon trong máu, có th do có nhi u ch t
ch ng hocmon ho c kháng hocmon. Thí d
à
à à
à
n à à
à
à ng c a
insulinaza hay do kháng th ch ng insulin.
b) Gi m nh y c m c à à
à m th
i v i hocmon : b
à à
à
t có th x y ra
do ng th n gi m c m th
i v i ADH. B
à à
ng còn có th do t ch c kém nh y c m
i v i insulin.
Nói tóm l i, ngày nay, nh nh ng th nghi à ng v ch à
à i ti t cùng v i nh ng
ti n b v
à

à
à ng phóng x mi n d à à
à
à
à
à à
n
à
à à
à à
à
à à
à à
à
à i ti t.


CH

NGà . TRI U CH NG H C N I TI T

3. KHÁM B NH N I TI T
àĐ à
C à

à à à
à à
à à
à à
à à

à
à
à à
à
à
à
à à
à
à à
à
à à
à à à
à
à à à
à
à
à à
à à à à
à
à
à
à
àD à à
à
à à
à à à
à
à
à à
à à

à
à à à
à à
à
-T
à à à à
à
à
à à
à
à à à
à à
-C à
à à à à à à à
à
à à
à
à
à
à
à
à
à à à à
à à
à
à
à
B
à à à
àC

à
à à
à
à
à
à
à
à
àB
à
à à à
à à
à
àB
à à
à à
-bàn tay-chân to ra...
à“ à
à
à
à
à à à

2. Khám lâm sàng.

à

à

à

à

à
à

à

à

à
à

à

à

à

à
à

à
à

à

à

à
à


à

àV à
à
à

à

à

à
à

à
à

à

à

à
à

à

à

à


à

à
à à

à à
à

à

à

à

à

à
à

à


àN

à

à

à


à

à

à

àN
à
à
-N à
à à à à
à
à
-N à
à
à
à
à
-T à à à
à
à à à
àĐ à
à à à
à à
à
à à
à à
àGHà
“TH à à
à à à- à

à à
à
à
à
à
à
à
à
à à à
à
à à
à
à
à
à
à à à
à
à à à
à
à
à
à
à
à à à à
à
à
à
à
-C à
à à à à

à
à
à
-B à à
à à
à
à
à
body mass index).
T à
àBMIà à
à
àã

à
à

à
à

à

à à

à

à

à


à

à

à

à

à

à à
à
à à
à
àGHà
à à à
à
à
à
à
à
à
à
à
à
à à
à
à
à
à

à
à
à à à
à

àà
à
à à
à
à à
à à
à
à à
à
à
à
à
à
à
à à
à à
à
à
à
à à
à
à
à à
à à
à

à
à à à
à
à à à à

à à
à à

à
à BMI -

C à
à
BMI = -----------------C
à 2 (m)

B à
à
à- 22,9kg/m.
G à à
Quá cân: ³ 23.
B à
à à
à à à- 24,9kg/m.
B à àI: 25 - 29,9kg/m.
B à àII ³ 30.
H à à à
à à à à
à
à à

à à à
C à
à à
à
à
à
à
à à
à
à à à à
àC
à
à
à
à
à à
à
à à
à à
à
à à
à
à
à
àC à
2
G à à à àBMIà à
à
à
à

à
à
à
à à

à W H àW

H

à

à àW Hà

à

à
à
à
à à
à
à
à
à à à à
à à
à à à
à
à
à à à
à à
à

à
à
à
à à à
à
à
à à à
à
à
à à
à à à
à à

à à à à
à à à à

à à à à
à
à à

à
à

à

à
à

à
à

à

à

à
à

à
à

à


à

à à
à
à
T
à
à à
à
àB
à
à
à à à à à
àN
à
à
à à

à
à à
à
à“
à à
à
à
àá
à
à
à à à à
+ Da, lông, tóc móng:
-D à à
à
à
à à
à à à à
à à
à à à à
àX à à
à à à
à
à à
à
à
à
à
à à
à
à à

à
à
à à à
à
à à
à à à
à
Addison.
àD à
à à
à à
à à à à à
à
àB
à à
à
à
à
à à
à à
à à
à ng.
àD à à
à
à
à
à
à à à à à
à
à à

à
àD à à
à
à à à
à à
à
à à
à à
à
à
àC
-H à
à
à à
àL
à
à
à à
à
à
à à à
à
à à
àC
à
androgen.
àT à
à à
à
à à à à

à
à à
à à
à
à
à
à à
à
àM
à
à
à
à
à à à
à à
à
àR à à à
à à à
à
à à
à àá
à
à
à
à à
à
àV
à à
à
à à

à à
à à à
à
à à
àK
à à à
àK
à
à
àK
à à
C à à à
à
à à
-K à à
à
à à
-T

à
à
à à à
Basedow.
-N à à
-T à à à
-N à à
à

à à
à

à
à
à

à
à

à
à
à

à
à à
à
à
à

à

à

àLNHTà
à
à à

à
à

à


à

à

à

à
à

à à
à

à

à

à

à
à

à

à
à

à
à

à


à
à

à à

à
à
à
à
à à à à

à
à

à

à

à

à

à
à

à

à


à à
à
à à à
à
à
à à
à

à
à

à

à
à

à

à
à

à
à

à
à
à à

à


à

à
à

à
à

à
à
à

à
à

à

à


-T
-H

à
à à
à
à
à à
à à
à

à
à
à à
à à
àC
à
à
à
à
à
à
-T à
à à à à à
à
-H
à à
à
à
à
à
à à à à
à à à
à
à à à
à
-H
à à
à à à à
à
Addison.

2.2.3. Khám tiêu hoá:
-Ă à
à
à
à
à
à
Basedow.
-Ă à à
à
à à à à à
-Đà
à
à à
à
à
-T à
à
à à
à
-V
à à à
à
à
à
àK
à à
-C à à à
à
à

à
à
à à
àC
à à
-L à
à
à
à à à
à
-M à
à
à
à
à
-C
à à à
à
à
à
à
à à
à à
à
à à
àGHà à
à
àK
à
à

à à à
à
à à à à
à
-“ à à à à
à à à à
à
à
à à à
à à
-Â à à à à à
-V à à à à
à
à
à
à
à à
à

à
à à
à

à

à

à

à


à

à

à

à

à

à

à à

à
à

à

à

à

à
à
àC

à


à
à
à

à à
à

à
àB
à

à

à

à à
à

à

à

à

à

à à

à


à

à

à
àB

à à

à

à

à

à
à

à
à

à
à à

à

à

à


à

à
à

à

à

à

à

à

à

à
à

à

à

à

à

à


à

à

à

Addison.
à

à

à

à

à

à

à
à

à

à

àC
à à

à à

à

à

à

à

à

à

à

à
à

à
à
à

à

à à
à

à à
à
à à
à à

à à à à à
à

à à
à à

à
à

à
à

à
à
à à
àGHà à
à

à
à

à
à
à à
à à
à à

à
à


à
à à

à

à
à à

à

à

à

à

à

à
à

à
à à

à

à à
à

à


à

à
à

à
à

à

à

à

à
à


-“ à
à
à
à
à
-K à
à
à à
-X à
à
à

à
-T à
à
à à
à
-G à à
à
à à
à
à à
à
àT
à
à
-C à
à à
à
à
suy
à
à
giáp.
-V à à
à
à
à
à
à
à
-T

à
à à
à
à
Basedow.
-T à à
à
à
à à
à à
à
à à

à
à
à

à

à

à à
à à
à à
à
à à
à à
à
à


à
à
à
à

à

à

à

à
à

à
à
à

à à

à

à
àT
à

à
à

à


à

à

à

à

à

à

à

à

à

à
à

à

à

à

à


à
à

à

à

à à
àá

à

à

à à

à

à

à

à

à à à

à
à

à


à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à à à à
à
à

à


à
à

à

4. KHÁM TUY N GIÁP
àĐ à
1.1. Gi i ph u h c tuy n giáp:
Tuy n giáp n m gi a v
à
à à
i c . Tuy n giáp g m 2 thu n i v i nhau b ng eo
tuy n. Thu tuy n giáp có hình kim t tháp 3 c
à à
à
à
i v i chi u cao 6 cm,
r ng 3 cm, dày 2 cm. Kh à ng tuy n giáp kho ng ch ng 20 - à
àB à
ng, tuy n
giáp b à à
à
à à p, không s th y.
Tuy n giáp có liên h m t thi t v i các m ch máu, dây th n kinh qu à
c và các tuy n c n
àĐ ng m à à
à ch giáp trên c c trên các thu à ng m à
à
à à à t

sau c a thu . M t sau tuy à
à à à
à n bó m ch-th n kinh c .
1.2. Sinh lý h c tuy n giáp:
1.2.1. Hormon tuy n giáp:
Tuy n giáp ti t ra 2 lo i hormon: hormon có ch a iod bao g m thyroxin (T4), triiodothyronin
(T3) và thyrocanxitonin do các t bào C c n nang ti t ra. Các hormon tuy n giáp có ch a iod
c t ng h p t ngu n iod ngo i lai (th à à à à d ng iod n i sinh, m t khác, b ng cách


t ng h p thyroglobulin (TG) là m t protein ph c t àTGà
à à
à à à tr hormon
giáp c à à , ho à ng c a nó ch u s ch huy c à
à
ng tuy n giáp TSH c a tuy n
yên.
Quá trình sinh t ng h p hormon giáp (T3, T4) tr à
à à
c:
- B t gi iodur t i tuy n giáp.
-H à à
à
-K à à à
à
à
à à
- Gi i phóng T3, T4
c d tr
trong phân t TG n m trong các nang tuy n.

- Kh iod hoá các iodotyrozin và tái s d ng iodur.
1.2.2. Tác d ng sinh lý c a hormon tuy n giáp:
Các hormon ch a iod có 2 tác d
à
à à à
à
à phát tri n t bào, t ch c và có vai
trò ch y u trong quá trình chuy n hoá
à à
Nh ng hormon này r t c n thi t cho s
à c bi t là c a h
à à n kinh
à
àH
à
à
à
à
à ng tim gi
à
à à ng c a các catecholamin,
à
à n s co bóp c a ru à u khi n s co c à àH
à
à à à ng gián
ti p t i s tái t o h ng c u.
Hormon tuy n giáp có vai trò ch y u trong quá trình sinh nhi à
à à
à
à ng

b à
à
à
à
àĐ i v i lipid, hormon giáp kích thích quá trình t ng h p c a chúng
nh t là s
à ng và s thoái bi n c a các ch à
àH
à
à ng
à
à n quá
trình chuy à
à
à
à
à à n gi àH
à
à
à
à chuy n hoá canxi,
phospho
à à
1.3. S
u ch nh ti t hormon tuy n giáp:
Quá trình t ng h p và gi i phóng hormon tuy n giáp ch u s ki m soát c a TSH. S ti t hormon
này ho à
à
à à
ki à

à
à
à
àT
à
à ng sinh lý, khi hormon
giáp gi
àT“Hà
à à à
c l i.

àP

à

à

à

n giáp

Tuy n giáp n m nông nh t so v i các tuy n n i ti t khác, cho nên khi tuy n
à à à à
s
và nhìn th à
c.
2.1. Khám tuy n giáp:
Khám tuy à
à
c th c hi n b à à

à
à
à à à à
+ Nhìn:
B à
ng, tuy n giáp không nhìn th à
c, khi tuy n giáp to lên có th nhìn th y và khi
i b nh nu t có th nhìn th y tuy à
à à ng lên trên theo nh p nu t.
Nhìn có th
à à à v
à
à
à
c, tuy n giáp to toàn b hay m t ph n. N u


tuy à
à
à viêm c p có th nhìn th y do da trên m t tuy à .
+S
à à
n giáp.
N
i b nh
à
ng i tho i mái,
à
à
àĐ à à à

à
à làm chùng
à
à
c giáp tr
àH à
à
à à m r ng vùng giáp tr ng cho d s .
Ngón cái và ngón tr c a th y thu à à à a khí qu à à à cà à à o
i b nh nu t s th y tuy à
à à ng theo nh p nu à à à
à à
i khám; ho c
dùng hai tay, m à à
ranh gi i gi a khí qu à à à cà
à
à à
à à cà à
à y vào, tay trong s n n t ng thùy c a tuy n.
Khi s n n có th
à nh:
- Th tích và gi i h n c a tuy n.
- M à c a tuy n: m m hay ch c.
- M t tuy n nh n hay g gh .
- Th to c a tuy n: lan to , nhân hay h n h p. N u là nhân thì m t hay nhi u nhân. N u tuy n
giáp b viêm có th th à
à à
à à .
N u à
u m ch khi s có th th à

à
à
à
Đ theo dõi s
à à l n c a tuy à
i ta có th
à
n giáp tr ng. Dùng m à
c
à à
à
à
phình ra to nh t c a tuy àĐ nh k ki m tra l à
à à
à i
c a tuy n giáp.
Tù à l n c a tuy à
à à
à à à
à to theo nhi u cách phân lo i khác nhau.
B ng 16. Phân lo à to c a tuy n giáp theo T ch c Y t Th gi i.
Đ
O
IA

Đ à m
Không s th à
u tuy n giáp.
B us n à
c: m i thu tuy à

à à
à t m t ngón cái c à
i
b nh.
B
I
B us n à
c: khi ng à u ra sau nhìn th y tuy n giáp to.
II
B u nhìn th à
c: tuy n giáp to nhìn th y
à
à
ng &
g n.
III
B u l n làm bi n d ng c à
u tuy n giáp r t l n, nhìn th y dù xa.
+ Nghe.
Có th nghe trên tuy n giáp. N à à
u m ch, nghe có th th y ti ng th i tâm thu hay ti ng
th i liên t c. Ti ng th i nghe rõ các c c trên c à
à à
à
à à à à
n; khi n m
ti ng th à
à à
à à
i.

C à
t o ra ti ng th i trên tuy n giáp bao g m:
-T à
à
à
- Trên tuy n giáp xu t hi n nhi u m ch máu tân t o.
-C à
à ngà ch trên tuy n giáp m ra.
2.2. Khám m t và tri u ch ng run b nh nhân có b nh lý tuy n giáp:
2.2.1. Khám m t:


L i m t là m t tri u ch ng có th g p b
à
à
ng ch à
à
n giáp do Basedow.
L i m t có th m t ho c hai bên. N u hai bên có th
à à i, bên l i nhi u, bên l i ít. L i
m t hay kèm theo phù mi m t, phù giác m c, xung huy t giác m àĐ
à
à l i c a m t,
à à
à
àH
à
àB à
à l im tc à
i Vi t Nam là 12 ±1,7mm (

Mai Th Tr ch - 1996).
Ngoài tri u ch ng l i m t, còn có th phát hi n tình tr ng r i lo à
à c th n kinh c a các
à à
à à à à à
à àM
).
N
i ta d a vào các d u hi u c a m à
à nh t à
à t trong b nh lý tuy n giáp:
- D u hi u Dalrymple: h khe mi còn g à à i m t gi
- D u hi u Von Graefer: m à ng tác gi a nhãn c u và mi m t.
- D u hi u Stellwag: mi m t nh m không kín.
- D u hi u Joffroy: m à ng tác gi a nhãn c à à à
- D u hi u Jellinek: vi n s m màu quanh mi m t.
- D u hi u Moebius: li à à à
à à
à
à i t c a 2 nhãn c à
à u.
Nh ng r i lo n b nh lý trong l i m à à à
à
à
tích sau nhãn c u và t ch c liên k t
c à à
à
à u,
ng trong t ch c này các mucopolysacharit và các axit có tính hút
c m nh (axit hyaluronic và axit chondrohytinsulfuric) gây c n tr

à
à
à
à
à
sinh t ch c liên k t c a nhãn c u, thâm nhi m các t
à
à à
à
àC à à c
m t có th b
à à à à à à à
à
à m l c gi nhãn c u v trí sinh lý, do v y l i
m t tr thành khó h i ph c.
2.2.2. Tri u ch ng run do b nh lý tuy n giáp:
Run là m t tri u ch ng hay g p b
à
à
ng ch à
à
n giáp do Basedow: run tay
à à
à nh , t n s
à
à à u ngón; có th run c
à u, môi, chân.
R à
ng xuyên không thuyên gi m khi t p trung vào vi c khác.
Đ phát hi à à m tri u ch ng run tay c à

à
à
à
à
àB
à
à ng,
ch m 2 gót chân theo hình ch V à à à
à à
c, xoè các ngón tay, m t nh m l i. Phát
hi à à
à à u hi u run tay
à
àĐ à à
à t gi y m ng lên mu bàn tay,
à à à à a s rung c a t gi y.

àC à

à

à

à

à

à

à à


à

à

n giáp.

àC à
à
à
à à
à
+ Siêu âm tuy n giáp: s d
à u dò 5 MHZ quét hình qu t. D a vào siêu âm có th
à nh
à
à
cc à
u, t
à à
à ng th
à
àN
à à
i ta còn d a
à
à à
à nh tính ch t c a t à
à
à à

u nhân, bao g m các d à c,
l ng, h n h p.
+ X hình tuy n giáp.
Dùng máy x hình quét ho c camera ch p tia nh à
àT
ng s d ng các lo i
131 123 99m
x : I, I, Tc04.
Hình nh x hình tuy à
à
à
à à
à à
m, n à
c khí qu à t p trung


×