Các các yếu ảnh hưởng đến tín dụng thương mại của các công ty kinh doanh bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.28 MB, 127 trang )
B
TR
NG
TÀI CHÍNH
I H C TÀI CHÍNH-MARKETING
---------------
PHAN NG C NHÃ
CÁC Y U T
NH H
NG
N TÍN D NG TH
M I C A CÁC CÔNG TY KINH DOANH B T
S N NIÊM Y T TRÊN TH TR
NG
NG CH NG KHOÁN
VI T NAM
LU N V N TH C S KINH T
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
TP. HCM - 2015
NG
B
TR
NG
TÀI CHÍNH
I H C TÀI CHÍNH-MARKETING
---------------
PHAN NG C NHÃ
CÁC Y U T
NH H
NG
N TÍN D NG TH
M I C A CÁC CÔNG TY KINH DOANH B T
S N NIÊM Y T TRÊN TH TR
LU N V N TH C S KINH T
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
ih
ng d n khoa h c: TS. NGUY N XUÂN HI P
TP. HCM - 2015
NG
NG CH NG KHOÁN
VI T NAM
Ng
NG
L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan, lu n v n này là cơng trình nghiên c u đ c l p c a tôi d
h
is
ng d n khoa h c c a TS. NGUY N XUÂN HI P. Nh ng d li u trong các b ng
phân tích làm c n c nh n xét, đánh giá đ
c tác gi thu th p t các ngu n khác nhau
có ghi trong ph n ngu n d li u c a các b ng d li u.
Ngoài ra lu n v n s d ng m t s khái ni m, thu t ng , k t qu phân tích c a
các tác gi khác, t ch c khác đ u có chú thích ngu n g c đ d tra c u và ki m
ch ng.
TP.HCM, ngày 9 tháng 11 n m 2015
Tác gi
Phan Ng c Nhã
L IC M
N
Tôi xin g i l i c m n chân thành nh t đ n Ti n s Nguy n Xuân Hi p, ng
h
i
ng d n khoa h c đã nhi t tình, chu đáo và t n tâm trong công vi c đã dành nhi u
th i gian h
ng d n, chia s cho tôi nh ng tri th c khoa h c. Góp ý ch nh s a ý t
khoa h c, cách di n đ t trong quá trình th c hi n, Th y đã giúp tôi tr
ng
ng thành h n
v m t nh n th c khoa h c c ng nh kh n ng nghiên c u khi th c hi n hoàn hành đ
tài này.
Xin chân thành g i l i c m n sâu s c đ n Qúy Th y, Cơ tr
ng
i H c Tài
Chính – Marketing đã t n tình trong cơng tác gi ng d y và truy n đ t nh ng ki n th c
h t s c b ích trong th i gian h c cao h c, làm n n t ng đ tơi có th hồn thành lu n
v n này.
Xin c m n Lãnh đ o, các đ ng nghi p trong c quan mà tôi đang làm vi c đã
h tr v th i gian trong su t quá trình h c t p, nghiên c u.
Xin chân thành c m n đ n toàn th các anh/ch là nh ng ng
chính
i ph trách tài
các cơng ty đã tham gia chia s thơng tin cho tơi trong q trình nghiên c u
giúp tơi có đ
c nh ng thơng tin c n thi t ph c v cho nghiên c u.
Tôi xin c m n nh ng ng
i b n đã góp ý, cung c p cho tơi nh ng tài li u, d
li u trong quá trình th c hi n lu n v n.
Sau cùng xin c m n gia đình và nh ng ng
tơi hồn thành lu n v n.
Xin trân tr ng c m n!
i thân đã t o đi u ki n t t nh t đ
M CL C
DANH M C HÌNH, S
DANH M C BI U B NG
DANH M C CÁC T
VI T T T
Trang
CH
NG 1: GI I THI U NGHIÊN C U ............................................................ 1
1.1. TÍNH C P THI T C A
1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U
TÀI ................................................................................. 1
TÀI ........................................................................... 2
1.3. M C TIÊU NGHIÊN C U VÀ CÂU H I NGHIÊN C U ......................................... 5
1.3.1. M c tiêu nghiên c u .................................................................................................. 5
1.3.2. Câu h i nghiên c u .................................................................................................... 5
1.4.
IT
1.4.1.
NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U ................................................................ 6
it
ng nghiên c u ................................................................................................ 6
1.4.2. Ph m vi nghiên c u ................................................................................................... 6
1.5. PH
NG PHÁP NGHIÊN C U ................................................................................... 7
1.6. Ý NGH A VÀ NH NG ÓNG GÓP M I C A NGHIÊN C U ................................ 8
1.7. B C C C A LU N V N ........................................................................................... 8
Tóm t t ch
CH
ng 1 ..................................................................................................................... 9
NG 2: C
S
LÝ THUY T .................................................................................... 10
2.1 NH NG V N
C B N V TÍN D NG VÀ TDTM ........................................... 10
2.1.1 Khái ni m, phân lo i và vai trò c a tín d ng ............................................................ 10
2.1.1.1 Khái ni m tín d ng ............................................................................................. 10
2.1.1.2 Phân lo i tín d ng ............................................................................................... 11
2.1.1.3 Vai trị c a tín d ng ............................................................................................ 11
2.1.2 Tín d ng th
ng m i ............................................................................................... 12
2.1.2.1 Khái ni m ........................................................................................................... 12
2.1.2.2
2.1.2.3
c đi m c a tín d ng th
ng m i ..................................................................... 13
u đi m và h n ch c a tín d ng th
2.1.3 M t s lý thuy t v tín d ng th
2.2 CÁC NGHIÊN C U TR
ng m i .................................................... 14
ng m i trên th gi i ............................................. 15
C V CÁC Y U T
NH H
NG
N TDTM ......................................... 17
2.2.1 Nghiên c u trên th gi i ........................................................................................ 17
2.2.1.1 Nghiên c u c a Vaidya (2011)............................................................................ 17
2.2.1.2 Nghiên c u c a Li (2011).................................................................................... 18
2.2.1.3 Nghiên c u c a Khan (2012) .............................................................................. 21
2.2.1.4 Nghiên c u c a Hammes (2003) ......................................................................... 23
2.2.2 Nghiên c u trong n
c
........................................................................................ 26
2.2.2.1 Nghiên c u c a Tr n Ái K t (2007) ................................................................... 26
2.2.2.2 Nghiên c u c a Lê Kh
Tóm t t ch
CH
ng Ninh, Cao V n H n (2013) ................................... 27
ng 2 ................................................................................................................... 29
NG 3: MƠ HÌNH NGHIÊN C U
VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U ...................................... 31
3.1. MƠ HÌNH NGHIÊN C U ......................................................................................... 31
3.2 QUY TRÌNH NGHIÊN C U ....................................................................................... 37
3.3 NGHIÊN C U S B .................................................................................................. 37
3.3.1 Thi t k nghiên c u ....................................................................................... 37
3.3.2 K t qu nghiên c u s b ............................................................................... 38
3.3 NGHIÊN C U CHÍNH TH C .................................................................................... 39
3.3.1 Thi t k m u nghiên c u ......................................................................................... 39
3.3.2. Ph
ng pháp thu th p d li u ................................................................................. 40
3.3.3 Ph
ng pháp nghiên c u ............................................................................................ 40
Tóm t t ch
ng 3 ................................................................................................................... 44
CH
NG 4: PHÂN TÍCH D
4.1
LI U VÀ K T QU NGHIÊN C U .......................... 46
C I M C A CÁC CÔNG TY KINH DOANH B S TRÊN TH TR
NG
CH NG KHỐN VI T NAM ............................................................................................. 46
4.2. THƠNG TIN V M U NGHIÊN C U .................................................................... 53
4.2.1 Thông tin v s l
ng quan sát c a m u ................................................................. 53
4.2.2 Mô t đ c đi m các bi n c a nghiên c u ................................................................. 54
4.3. PHÂN TÍCH H I QUI .............................................................................................. 55
4.3.1. Ki m tra h s t
ng quan ...................................................................................... 56
4.3.2 ánh giá đ phù h p c a mơ hình ........................................................................... 59
4.3.3. Ki m đ nh gi thuy t v đ phù h p c a mơ hình .................................................. 60
4.3.4. Ki m đ nh gi thuy t v ý ngh a h s h i qui ....................................................... 62
4.3.4.1
i v i mơ hình kho n ph i tr ng n h n .......................................................... 62
4.3.4.2
i v i mô hình kho n ph i thu ........................................................................ 65
4.4. KI M TRA CÁC GI
NH C N THI T TRONG H I QUI
TUY N TÍNH ..................................................................................................................... 68
4.4.1. Gi đ nh s liên h tuy n tính ................................................................................. 68
4.4.2. Gi đ nh ph
ng sai c a sai s không đ i .............................................................. 70
4.4.3. Gi đ nh v phân ph i chu n c a ph n d .............................................................. 71
4.4.4. Gi đ nh v tính đ c l p c a sai s ......................................................................... 72
4.4.5. Gi đ nh khơng có m i t
ng quan gi a các bi n đ c l p ..................................... 73
4.5. TH O LU N K T QU NGHIÊN C U .................................................................. 73
4.5.1. Th o lu n k t qu mơ hình kho n ph i tr ng n h n ............................................... 74
4.5.2. Th o lu n k t qu mơ hình kho n ph i thu ............................................................. 77
Tóm t t ch
ng 4 .................................................................................................................... 80
CH
NG 5: K T LU N VÀ M T S
HÀM Ý CHÍNH SÁCH .................................. 81
5.1. K T LU N .................................................................................................................. 81
5.2 M T S HÀM Ý NH M PHÁT TRI N TÍN D NG TH
NG M I ...................... 83
5.2.1
i v i nhà n
5.2.2
i v i công ty B S ................................................................................................ 85
5.2.3
i v i nhà cung c p TDTM ................................................................................... 86
c ..................................................................................................... 83
5.3 H N CH C A NGHIÊN C U VÀ H
NG NGHIÊN C U
TI P THEO ......................................................................................................................... 87
5.3.1 H n ch c a nghiên c u ........................................................................................... 87
5.3.2 H
Tóm t t ch
ng nghiên c u ti p theo ..................................................................................... 87
ng 5 ......................................................................................................... 88
DANH M C CÁC HÌNH, S
Trang
S đ 3.1: Quy trình nghiên c u ............................................................................................. 37
Hình 4.1:
th phân tán ph n d chu n hóa mơ hình kho n ph i tr ng n h n ................... 69
Hình 4.2:
th phân tán ph n d chu n hóa mơ hình kho n ph i thu .................................. 69
Hình 4.3: Bi u đ t n s Histogram v phân tán ph n d -mô hình kho n ph i tr ng n h n.. 71
Hình 4.4: Bi u đ t n s Histogram v phân tán ph n d - mơ hình kho n ph i thu ............. 72
DANH M C CÁC B NG BI U
Trang
B ng 2.1: nh h
ng c a các y u t đ n TDTM c a các nghiên c u tr
c .......................... 29
B ng 3.1: B ng tóm t t các bi n mơ hình s d ng TDTM ..................................................... 34
B ng 3.2: B ng tóm t t các bi n mơ hình cung c p TDTM .................................................... 36
B ng 4.1: Tình hình tài s n m t s ngành niêm y t trên th tr
B ng 4.2: C c u tài s n c a các công ty ngành B S trên th tr
ng ch ng khoán .................. 47
ng ch ng khoán ............... 48
B ng 4.3: C c u n và VCSH c a các công ty ngành B S trên th tr
ng ch ng khoán .... 49
B ng 4.4: K t qu H KD c a các công ty ngành B S trên sàn ch ng khoán ....................... 52
B ng 4.5: T s kh n ng tr lãi .............................................................................................. 53
B ng 4.6: Th ng kê mô t các bi n c a nghiên c u ................................................................ 55
B ng 4.7: Các bi n và ph
ng pháp c a mơ hình kho n ph i tr ng n h n ........................... 55
B ng 4.8: Các bi n và ph
ng pháp c a mô hình kho n ph i thu .......................................... 56
B ng 4.9: Ma tr n t
ng quan mơ hình kho n ph i tr ng n h n ........................................... 56
B ng 4.10: Ma tr n t
ng quan mơ hình kho n ph i thu - l n đ u ......................................... 57
B ng 4.11: Ma tr n t
ng quan Pearson mơ hình kho n ph i tr ng n h n............................ 58
B ng 4.12: Ma tr n t
ng quan Pearson mơ hình kho n ph i thu - cu i cùng ....................... 58
B ng 4.13: H s xác đ nh mơ hình kho n ph i tr ng n h n ................................................. 59
B ng 4.14: H s xác đ nh mơ hình kho n ph i thu - cu i cùng ............................................. 60
B ng 4.15: K t qu ki m đ nh đ phù h p c a mơ hình kho n ph i tr ng n h n.................. 61
B ng 4.16: K t qu ki m đ nh đ phù h p c a mơ hình kho n ph i thu - cu i cùng ............. 61
B ng 4.17: Các thông s th ng kê c a mơ hình kho n ph i tr ng n h n............................... 62
B ng 4.18: V trí quan tr ng c a các y u t mơ hình kho n ph i tr ng n h n ...................... 64
B ng 4.19: Các thông s th ng kê c a mơ hình kho n ph i thu - l n đ u .............................. 65
B ng 4.20: Các thơng s th ng kê c a mơ hình kho n ph i thu - cu i cùng .......................... 66
B ng 4.21: V trí quan tr ng c a các y u t mơ hình kho n ph i thu ..................................... 68
B ng 4.22: H s t
ng quan h ng Spearman mơ hình kho n ph i tr ng n h n ................... 70
B ng 4.23: H s t
ng quan h ng Spearman mơ hình kho n ph i thu- cu i cùng ................ 70
DANH M C CÁC T
VI T T T
NHNN:
Ngân hàng nhà n
NHTM:
Ngân hàng th
B S:
B t đ ng s n
TDTM:
Tín d ng th
HOSE:
S giao d ch ch ng khoán thành ph H Chí Minh
HNX:
S giao d ch ch ng khốn Hà N i
TS:
Tài s n
TSNH:
Tài s n ng n h n
TSDH:
Tài s n dài h n
VCSH:
V n ch s h u
LNTT:
L i nhu n tr
LNST:
L i nhu n sau thu
c
ng m i
ng m i
c thu
TÓM T T
tài nghiên c u “Các y u t
nh h
ng đ n tín d ng th
cơng ty kinh doanh b t đ ng s n niêm y t trên th tr
đ
c th c hi n trong giai đo n khó kh n c a th tr
Nghiên c u đ
ng m i c a các
ng ch ng khoán Vi t Nam”
ng B S Vi t Nam (2010 - 2014).
c th c hi n qua 2 giai đo n: nghiên c u s b và nghiên c u chính
th c cùng v i vi c s d ng ph n m m th ng kê SPSS.18 đ x lý s li u, quá trình x
lý s li u đ
h
c th c hi n hai l n, l n 1 ch y h i qui đ xác đ nh các y u t nào nh
ng đ n TDTM và l n 2 ch y h i qui đ xác đ nh m c đ
đ n TDTM, nghiên c u đ
nh h
ng c a các y u t
c th c hi n th c hi n đ i v i các kho n ph i tr ng n h n
(s d ng TDTM) và các kho n ph i thu (cung c p TDTM) c a các công ty B S niêm
y t trên th tr
ng ch ng khoán Vi t Nam.
nh h
K t qu t t c 7 y u t
daonh B S niêm y t trên th tr
ng đ n s d ng TDTM c a các công ty kinh
ng ch ng khốn Vi t nam là: Dịng ti n ho t đ ng
(DTIEN); Quy mô công ty (QMO); T ng tr
ng doanh thu (DTHU); Lãi vay (LVAY);
T l kho n ph i thu/t ng tài s n (KPTHU); T l tài s n ng n h n/t ng tài s n
(TSNH) và T l n dài h n/t ng tài s n (NODH). V i k t qu này thì mơ hình s
d ng TDTM ch c n ch y h i qui m t l n. K t qu cu i cùng thu đ
c ph
ng trình
h i qui nh sau:
Y = 0,496 + 1,125DTIEN – 0,017QMO - 0,006DTHU + 0,250KPTHU + 0,138TSNH 0,512NODH + 0,214LVAY
i v i các y u t tác đ ng đ n cung c p TDTM c a các công ty kinh doanh B S
niêm y t trên th tr
ng ch ng khoán Vi t Nam đ
th c hi n v i 6 y u t đ
c th c hi n hai l n: L n đ u đ
c
c xác đ nh t k t qu nghiên c u s b cho ra k t qu có 4
y ut
nh h
ng đ n cung c p TDTM c a các công ty kinh doanh B S niêm y t trên
th tr
ng ch ng khoán Vi t nam là: T ng tr
ng doanh thu (DTHU); Dòng ti n ho t
đ ng (DTIEN); Quy mô công ty (QMO) và T l v n ch s h u/t ng tài s n (VCSH).
L n cu i cùng đ
c th c hi n v i 4 y u t t k t qu nghiên c u c a l n đ u nh m xác
đ nh m c đ tác đ ng c th c a t ng y u t đ n cung c p TDTM c a các công ty kinh
doanh B S niêm y t trên th tr
đ
c ph
ng ch ng khoán Vi t Nam. K t qu cu i cùng thu
ng trình h i qui nh sau:
Y = -0,223+ 0,111DTHU + 1,244DTIEN + 0,018QMO+ 0,392VCSH
Nh v y sau hai phân tích h i qui đã xác đ nh m c đ
đ n TDTM c a các công ty B S niêm y t trên th tr
ng c a các y u t
ng ch ng khoán Vi t Nam. Sau
cùng nghiên c u đã đ xu t m t s hàm ý chính sách và h
c a đ tài.
nh h
ng nghiên c u ti p theo
CH
NG 1
GI I THI U NGHIÊN C U
1.1. TÍNH C P THI T C A
TÀI
Sau th i gian đóng b ng thì t n m 2014 th tr
sơi n i tr l i.
ng B S d n m lên và ho t đ ng
i u đó đ t ra nhu c u v v n là r t l n và đ
c huy đ ng t nhi u
ngu n khác nhau nh vay ngân hàng, v n FDI, phát hành c phi u,…. Ch tính n m
2014 v n FDI đ vào ngành B S đ ng th hai trong s các l nh v c thu hút đ u t
tr c ti p n
c ngồi, tính đ n gi a tháng 12/2014 có 35 d án đ u t đ ng ký m i v i
t ng ngu n v n đ u t đ ng ký c p m i và t ng thêm là 2,54 t USD, t
12,6% t ng v n đ u t đ ng ký (ngu n: C c
ut n
ng ng
c ngoài – B K ho ch đ u
t ), cịn theo V Tín d ng (NHNN) tính đ n 30/9/2014 d n cho vay B S t ng 12%.
Tình hình trên cho th y nhu c u v n ti m n ng c a ngành B S là r t l n, vì v y ngành
B S c n ph i t n d ng t t c các ngu n v n ph c v cho ho t đ ng c a ngành, k c
ngu n TDTM.
Theo Hammes “Trong m t th tr
doanh nghi p s ln đ
tr
ng hồn h o s khơng có nhu c u TDTM, vì các
c ti p c n v i ti n đ tài tr cho các d án sinh l i, nh ng th
ng khơng ph i là hồn h o và th tr
ng c a các n n kinh t đang phát tri n th m
chí cịn ít hồn h o h n”. TDTM là hình th c tín d ng ph bi n trong các l nh v c s n
xu t kinh doanh
các n
ngh a v m t kinh t
c đang phát tri n c ng nh
các qu c gia phát tri n, nó có ý
c hai quan đi m vi mô và v mô. V m t kinh t vi mơ có ý
ngh a r ng đây là m t trong nh ng kênh huy đ ng v n c n thi t b sung v n l u đ ng
cho t t c các lo i hình doanh nghi p trên tồn th gi i, cịn ý ngh a v m t kinh t v
mơ là có nh h
ng quan tr ng đ n c ch đi u ch nh chính sách ti n t c a qu c gia.
T đó, TDTM t lâu đã là m i quan tâm c a các nhà nghiên c u và g n đây vi c ti p
c n ngu n TDTM đ
c các nhà kinh doanh quan tâm nhi u h n. Quan h TDTM đ
c
hình thành trong đi u ki n hàng hóa c a doanh nghi p th a v n là nhu c u c a doanh
nghi p thi u v n, n u quan h mua bán ch u đ
đ nh thì c hai đ u có l i.
c th c hi n trong m t th i h n nh t
ây là m t trong nh ng hình th c huy đ ng v n mang l i
1
hi u qu cao cho doanh nghi p, thúc đ y giao d ch mua bán trên th tr
ng nh m đ y
nhanh quá trình s n xu t và l u thơng hàng hóa, làm cho chu k s n xu t rút ng n l i.
Ngoài ra, TDTM tham gia vào quá trình đi u ti t v n gi a các doanh nghi p m t cách
tr c ti p mà không thông qua b t k c quan trung gian nào và góp ph n làm gi m
kh i l
ng ti n m t trong l u thơng, làm gi m chi phí l u thơng xã h i.
TDTM trong ngành B S đ
d
c đ c p là quan h tín d ng gi a các doanh nghi p
i hình th c mua bán ch u, trong đó ng
i bán chuy n giao cho ng
i mua quy n
s d ng v n t m th i trong m t th i gian nh t đ nh, và khi đ n th i h n đã đ
thu n, ng
cho ng
i mua ph i hoàn l i v n cho ng
i bán d
c th a
i hình th c ti n t và c ph n lãi
i bán (n u có). M c dù ch a phát tri n nh các hình th c tín d ng khác
nh ng do có nh ng u th riêng nên TDTM v n càng ngày càng đ
c a chu ng.
Trong khi lúc đ u TDTM ch đ n gi n là m i quan h mua bán ch u gi a nh ng ng
s n xu t kinh doanh v i nhau trên c s tin t
c a các bên tham gia đ
i
ng l n nhau, d a trên uy tín mà l i ích
c đ m b o. Th c t t i Vi t Nam hi n nay TDTM đã t n t i
trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, m c dù có s t n t i đó nh ng
đ n th i đi m hi n t i TDTM v n ch a phát tri n t i các doanh nghi p nói chung và c
th
các cơng ty B S trên sàn giao d ch ch ng khoán Vi t Nam. Vì v y, TDTM ch a
đ
c các công ty B S trên sàn giao d ch ch ng khốn Vi t Nam xem là cơng c huy
đ ng v n hi u qu nên ít quan tâm kênh huy đ ng v n này m c dù nhu c u v n c a
ngành còn r t l n.
V i mong mu n góp ph n giúp các công ty B S niêm y t trên sàn ch ng khốn
HOSE và HNX đang có nhu c u v v n có cái nhìn khách quan, đ y đ h n đ i v i
TDTM. Tác gi xin ch n đ tài “Các y u t
nh h
ng đ n tín d ng th
các cơng ty kinh doanh b t đ ng s n niêm y t trên th tr
ng m i c a
ng ch ng khoán Vi t
Nam” làm lu n v n t t nghi p cao h c ngành kinh t tài chính ngân hàng t i tr
ng
i H c Tài Chính Marketing.
1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U
tài nghiên c u v TDTM đã đ
TÀI
c th c hi n
nhi u qu c gia trên th gi i, c ng
nh m t s ngành s n xu t kinh doanh c a Vi t nam đã ti n hành nghiên c u v n đ
2
này trong t ng th i đi m khác nhau, đi n hình trong s đó có th k đ n các nghiên
c u sau đây:
Khan (2012): Nghiên c u v nh ng y u t quy t đ nh kho n ph i thu và kho n
ph i tr
doanh nghi p ngành D t Pakistan, s d ng s li u tài chính k tốn c a 151
cơng ty niêm y t trên sàn ch ng khoán Karachi giai đo n 2004 - 2009. Các k t qu c a
mơ hình h i qui đa bi n ch ra r ng các kho n ph i thu ch u tác đ ng cùng chi u c a
dòng ti n ho t đ ng, quy mơ cơng ty, chi phí s d ng v n và t ng tr
cịn chính sách phân bi t giá tác đ ng ng
h
c chi u. Trong khi đó, các y u t
nh
ng cùng chi u đ n các kho n ph i tr là m c cung TDTM, quy mơ c a cơng ty,
dịng ti n ho t đ ng, lãi su t th tr
ng
ng doanh thu,
ng, còn y u t t ng tr
ng doanh thu có tác đ ng
c chi u.
Li (2011): Nghiên c u s d ng ph
ng pháp h i qui đ xác đ nh các y u t quy t
đ nh TDTM c a các công ty niêm y t trên th tr
ng ch ng khoán Hà Lan. K t qu
nghiên c u c a mơ hình cho th y các bi n chi phí tài chính, t l t ng tr
ng doanh
thu tác đ ng cùng chi u v i kho n ph i thu; các bi n tu i cơng ty, quy mơ doanh
nghi p, vịng quay ti n m t, chi phí tài chính, m c ti n mua nguyên v t li u c ng có
tác đ ng cùng chi u đ n kho n ph i tr . Ng
c l i các bi n tu i cơng ty, quy mơ
doanh nghi p, vịng quay ti n m t, tài chính ng n h n, t l doanh thu/t ng tài s n, l i
nhu n g p t
ng quan ngh ch v i kho n ph i thu; và các bi n t ng tr
tài chính ng n h n, n dài h n, t l tài s n l u đ ng/t ng tài s n t
ng doanh thu,
ng quan ngh ch
v i kho n ph i tr .
Vaidya (2011): Nghiên c u s d ng s li u c a Trung tâm giám sát kinh t
, ph
ng pháp h i qui đ
c a các công ty s n xu t
n
c s d ng đ xác đ nh các y u t tác đ ng đ n TDTM
n đ . K t qu nghiên c u cho th y:
i v i kho n ph i
thu thì các bi n t l tài s n c đ nh/t ng tài s n, t l tài s n l u đ ng/doanh thu và
quy mô công ty có t
ng quan thu n, cịn các bi n t l l i nhu n/doanh thu, hàng t n
kho/doanh thu và n vay ngân hàng/doanh thu có t
ph i tr các bi n có t
ng quan ngh ch;
i v i kho n
ng quan thu n là t l hàng t n kho/doanh thu, t l tài s n l u
đ ng/doanh thu và t l vay ngân hàng/doanh thu, các bi n cịn l i có t
3
ng quan
ngh ch là t l l i nhu n/doanh thu, t l tài s n c đ nh/t ng tài s n và quy mô công
ty.
Danielson và Scott (2004): Nghiên c u đi u tra nh h
hàng đ n TDTM c a các doanh nghi p có quy mơ nh
ng c a ngu n vay ngân
M , b d li u đ
c cung c p
t n m 1995 b i liên đoàn doanh nghi p qu c gia đ c l p (NFIB). K t qu nghiên c u
ch ra r ng doanh nghi p s t ng nhu c u đ i v i TDTM khi ph i đ i m t v i nh ng
h n ch c a tín d ng ngân hàng, t đó cho th y m t tr t t trong các kho n n tài
chính c a doanh nghi p c ng nh s ph thu c vào các ngu n qu v i chi phí s d ng
v n đ t h n khi ngu n v n vay ngân hàng không ti p c n đ
c.
Hammes (2003): Nghiên c u v TDTM c a doanh nghi p
các n
c đang phát
tri n (Balan và Hungary). B ng phân tích h i qui tuy n tính đa bi n, v i thơng tin c a
23 công ty
Balan và 35 công ty
ch ng minh các y u t
nh h
Hungary trong giai đo n 1991 - 1997, tác gi đã
ng đ n TDTM c a các công ty
kho n ph i thu và kho n ph i tr , nghiên c u c ng đ
c hai khía c nh
c th c hi n theo hai h
th i gian ho t đ ng và th i gian IPO c a các công ty nh ng k t qu thu đ
ng là
c có nhi u
đi m khơng gi ng v i các nghiên c u khác.
Lê Kh
ng Ninh, Cao V n H n (2013): Tín d ng th
ch u v t t nông nghi p c a nông h
ng m i: tr
ng h p mua
An Giang. K t qu phân tích b ng ph
ng pháp
th ng kê mơ t và s d ng mơ hình Tobit cho th y s ti n mua ch u v t t nông nghi p
c a nông h
An Giang ph thu c vào giá tr đ t s n xu t nơng nghi p, thu nh p bình
qn đ u ng
i c a nông h , đ dài th i gian quen bi t v i đ i lý v t t , kho ng cách
t n i
ph
c a nông h đ n đi m kinh doanh c a đ i lý v t t và th i gian s ng
ng c a nông h .
Tr n Ái K t (2007): Phân tích các y u t
TDTM. Mơ hình Logit đ
nh h
nh h
ng t i l
ng t i kh n ng s d ng
c áp d ng đ phân tích các y u t
s d ng TDTM và mơ hình h i qui tuy n tính đa bi n đ
y ut
đa
nh h
ng t i kh n ng
c v n d ng đ phân tích các
ng v n TDTM c a trang tr i. K t qu nghiên c u ch ra r ng
giá tr tài s n, ti t ki m bi n đ ng ng
c chi u đ n l
chi phí thì tác đ ng cùng chi u đ n TDTM.
4
ng TDTM. Y u t l i nhu n,
T các nghiên c u th c ti n trên cho th y:
cách ti p c n riêng và s d ng các ph
m i nghiên c u thì t ng tác gi có
ng pháp khác nhau nên k t qu cho ra cu i
cùng c a các nghiên c u là không gi ng nhau. Nh v y, v i m i góc nhìn c a t ng
nghiên c u thì t ng k t qu đã làm sáng t m t ph n TDTM. Và ph m vi c a t ng
nghiên c u là khác nhau, có nghiên c u th c hi n cho t t c các ngành nh ng c ng có
nghiên c u th c hi n cho t ng ngành riêng bi t. T i Vi t Nam đã có m t s nghiên
c u v TDTM cho m t ngành riêng bi t nh ng ch a có nghiên c u đ y đ cho riêng
ngành B S. Vì đây c ng là ngành có nhi u bi n đ ng v v n trong th i gian v a qua
nên c n thi t có nghiên c u v vi c s d ng TDTM c a ngành này đ th y đ
c nh ng
tích c c và h n ch c a vi c s d ng TDTM, t đó đ xu t gi i pháp kh c ph c.
1.3. M C TIÊU NGHIÊN C U VÀ CÂU H I NGHIÊN C U
1.3.1. M c tiêu nghiên c u
Th nh t, xác đ nh các y u t
B S niêm y t trên th tr
Th hai, đo l
nh h
ng đ n TDTM c a các công ty kinh doanh
ng ch ng khoán Vi t Nam.
ng m c đ
nh h
ng c a các y u t tác đ ng đ n TDTM c a các
công ty kinh doanh B S niêm y t trên th tr
ng ch ng khoán Vi t Nam.
Th ba, đ xu t m t s hàm ý chính sách nh m phát tri n TDTM đ i v i các
công ty kinh doanh B S niêm y t trên th tr
ng ch ng khoán Vi t Nam.
1.3.2. Câu h i nghiên c u
(1) Các y u t nào nh h
y t trên th tr
ng đ n TDTM
các công ty kinh doanh B S niêm
ng ch ng khoán trong giai đo n hi n nay?
(2) M c đ
nh h
B S niêm y t trên th tr
ng c a các y u t đ n TDTM c a các cơng ty kinh doanh
ng ch ng khốn đ
c đo l
ng nh th nào?
(3) Các hàm ý rút ra t k t qu nghiên c u là gì đ phát tri n TDTM cho các
công ty kinh doanh B S niêm y t trên th tr
gian t i?
5
ng ch ng khoánVi t Nam trong th i
IT
1.4.
1.4.1.
it
NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
it
ng nghiên c u
ng nghiên c u là TDTM và các y u t
nh h
ng đ n TDTM
c hai khía
c nh: lý thuy t và th c ti n có th áp d ng cho các công ty kinh doanh B S niêm y t
trên th tr
ng ch ng khoán Vi t Nam. C th là:
- Lý thuy t v tín d ng và TDTM.
- Các nghiên c u tr
y t trên th tr
it
nh h
ng đ n TDTM c a các công ty niêm
ng ch ng khoán.
- Các y u t
trên th tr
c v các y u t
nh h
ng đ n TDTM c a các công ty kinh doanh B S niêm y t
ng ch ng khoánVi t Nam trong giai đo n hi n nay.
ng phân tích là báo cáo tài chính c a 56 công ty ngành B S niêm y t t i s
giao d ch ch ng khoán thành ph H Chí Minh và Hà N i. Tuy nhiên trong quá trình
thu th p s li u s lo i b nh ng tr
ng h p không đáp ng nh ng yêu c u sau đây
c a nghiên c u:
- Nh ng cơng ty có ch ng khốn phát hành l n đ u ra công chúng (IPO) sau n m
2010, vì s li u ph c v cho nghiên c u
c hai mơ hình s khơng đ m b o 5 n m;
- Nh ng công ty kinh doanh đa ngành và ngành chính khơng ph i là ngành B S,
thông tin v ngành đ
c c p nh t trong h s doanh nghi p;
- Nh ng công ty có s li u phát sinh c a các bi n nghiên c u không đ y đ qua
các n m (ô tr ng trong b ng s li u).
1.4.2. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi n i dung: TDTM đ
c nhìn nh n
hai h
ng là cung c p TDTM
(kho n ph i thu) và s d ng TDTM (kho n ph i tr ). Nh v y nghiên c u này c ng
đ
c th c hi n đ i v i các kho n ph i tr ng n h n (s d ng TDTM) và các kho n
ph i thu (cung c p TDTM).
- Ph m vi th i gian: Th i gian s li u đ
n m, t 01/01/2009 – 31/12/2014.
6
c thu th p ph c v cho nghiên c u là 6
- Ph m vi không gian: M u kh o sát bao g m 56 công ty ngành B S trên th
tr
ng ch ng khoán Vi t Nam (HOSE và HNX).
NG PHÁP NGHIÊN C U
1.5. PH
tài s d ng ch y u các ph
- Ph
ng pháp đ nghiên c u là:
ng pháp th ng kê mô t : tr
c khi phân tích h i qui ti n hành mơ t s li u
c a các bi n đã đ a vào mơ hình
- Ph
th tr
ng pháp đ i chi u: Gi a lý thuy t v i th c t , gi a các y u t v i th c t
ng.
- Ph
ng pháp phân tích- t ng h p: v i k t qu phân tích h i qui đ a ra nh ng
nh n xét, đánh giá, t đó đ a ra ph
ng h
ng nh m phát tri n TDTM.
Quá trình th c hi n nghiên c u (Hình 3.1) cho th y nghiên c u này đ
thơng qua hai b
c chính: Nghiên c u s b s d ng ph
tính và nghiên c u chính th c s d ng ph
ng pháp nghiên c u đ nh
ng pháp nghiên c u đ nh l
- Nghiên c u s b là m t nghiên c u đ nh tính đ
c th c hi n
ng, c th :
c th c hi n b ng k thu t
th o lu n nhóm t p trung v i 2 nhóm (01 nhóm 08 chun viên tài chính c a các cơng
ty B S; 01 nhóm 08 cơng ty có cung c p TDTM cho các công ty kinh doanh B S)
theo dàn bài th o lu n đ
t
nh h
c tác gi chu n b tr
c (ph l c 1), nh m xác đ nh các y u
ng đ n TDTM và l a ch n mơ hình đo l
c a các công ty kinh doanh B S niêm y t trên th tr
ng các y u t tác đ ng TDTM
ng ch ng khốn Vi t Nam.
- Nghiên c u chính th c là m t nghiên c u đ nh l
ng đ
c th c hi n qua các
giai đo n:
+ Thi t k m u nghiên c u.
+ Phân tích d li u b ng ph n m m x lý SPSS 18.0, s d ng h i qui và thông
qua vi c l a ch n k t qu ch s R2 hi u ch nh đ l a ch n mơ hình t t nh t cho
P
P
nghiên c u nh m kh ng đ nh các y u t c ng nh các giá tr c a các y u t chính tác
đ ng đ n TDTM.
+ Ki m đ nh đ phù h p mơ hình nghiên c u cùng các gi thuy t nghiên c u
đ
c thi t k và đ xu t trong nghiên c u đ nh tính.
7
1.6. Ý NGH A VÀ NH NG ÓNG GÓP M I C A NGHIÊN C U
V m t khoa h c, nghiên c u này t ng k t các lý thuy t và các nghiên c u v
TDTM, các y u t
nh h
ng đ n TDTM c a các công ty kinh doanh B S trên s
giao d ch ch ng khốn thành ph H Chí Minh và Hà N i. Vì th , nghiên c u góp
ph n vào vi c h th ng hóa, xây d ng khung lý thuy t và là tài li u tham kh o cho các
nghiên c u ti p theo trong cùng l nh v c nghiên c u.
V m t th c ti n, nghiên c u cung c p thông tin cho c quan qu n lý trong
ho ch đ nh chính sách liên quan đ n đ tài nghiên c u. Nghiên c u đã xem xét TDTM
c a các công ty kinh doanh B S b tác đ ng b i nh ng y u t nào và đ nh l
ng m c
đ tác đ ng c a m i y u t đ n TDTM nh th nào. T đó giúp nhà lãnh đ o các cơng
ty kinh doanh B S có cái nhìn t ng quát h n v TDTM, góp ph n vào vi c ho ch
đ nh chính sách huy đ ng v n các công ty, c ng nh vi c cung c p TDTM cho khách
hàng.
C C C A LU N V N
1.7. B
Nghiên c u đ
c th c hi n và trình bày thành 05 ch
CH
Ch
tiêu, ph
ng nh sau:
NG 1: GI I THI U NGHIÊN C U
ng này t p trung gi i thi u các n i dung t ng quan c a đ tài.
ng pháp nh m đ nh h
ra m c
ng cho quá trình nghiên c u c ng nh n i dung s
th c hi n c a đ tài.
CH
ây là ch
NG 2: C S LÝ THUY T
ng nghiên c u các lý thuy t liên quan đ n n i dung nghiên c u, t đó
l a ch n và đ xu t mơ hình nghiên c u cho đ tài trong ch
CH
ng ti p theo.
NG 3: MƠ HÌNH NGHIÊN C U
VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
Sau khi xác đ nh v n đ c n nghiên c u, d a trên c s lý thuy t đ xu t mơ hình
nghiên c u, ch
ng 3 này s ti p t c trình bày và mơ t chi ti t v quy trình và ph
ng
pháp nghiên c u, t vi c thi t k nghiên c u đ n quá trình thu th p s li u và ph
ng
pháp phân tích s d ng cho nghiên c u.
8
CH
Tr
NG 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
c khi trình bày l n l
t các k t qu nghiên c u, ti n hành phân tích và ki m
đ nh các gi đ nh mơ hình đ đ t m c tiêu nghiên c u, ch
ng này s trình bày đ c
đi m c a các công ty kinh doanh B S niêm y t trên th tr
n ch ng khoán Vi t Nam
và m t s thông tin v m u nghiên c u. Sau cùng là th o lu n k t qu nghiên c u đ t
đ
c.
CH
NG 5: K T LU N VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
Trên c s phân tích ch
ng 4, ch
ng này s t ng h p l i các v n đ nghiên
c u và g i ý m t s hàm ý chính sách nh m phát tri n TDTM ngành kinh doanh B S.
Bên c nh đó nêu lên nh ng v n đ ch a đ
c th c hi n c ng nh m ra h
ng nghiên
c u ti p theo c a đ tài.
Tóm t t ch
ây là ch
ng 1
ng gi i thi u nên nghiên c u đã trình bày tính c p thi t và lý do ch n đ
tài; tình hình nghiên c u; m c tiêu và câu h i nghiên c u; đ i t
nghiên c u; ph
ng và ph m vi
ng pháp nghiên c u; ý ngh a và nh ng đóng góp c a nghiên c u;
cùng v i b c c c a nghiên c u làm c s trình bày cho các ch
9
ng ti p theo.
CH
C
2.1 NH NG V N
C
S
NG 2
LÝ THUY T
B N V TÍN D NG VÀ TÍN D NG TH
NG M I
2.1.1 Khái ni m, phân lo i và vai trò c a tín d ng
2.1.1.1 Khái ni m tín d ng
Cho đ n nay v n còn nhi u khái ni m v tín d ng nh :
Tín d ng xu t phát t ch Credit trong ti ng Anh - có ngh a là lịng tin, s tin
c y, s tín nhi m. Tín d ng đ
c di n gi i theo ngôn ng Vi t Nam là s vay m
s d ng v n l n nhau gi a ng
i có v n và ng
n,
i c n v n d a trên nguyên t c hoàn
tr . Quan h gi a hai bên trong ho t đ ng tín d ng b ràng bu c b i c ch tín d ng,
đó là th a thu n th i gian cho vay, lãi su t ph i tr , các cam k t có đi u ki n
khác,...(Nguy n Qu c Khánh, Nguy n Th M Dung, 2012)
Trong ho t đ ng kinh doanh ngân hàng, tín d ng đ
chuy n nh
ng quy n s
d ng v n t
c đ nh ngh a là quan h
ngân hàng cho khách hàng trong m t
kho n th i h n nh t đ nh v i m t kho n phí nh t đ nh (Nguy n Minh Ki u, 2007).
Tín d ng là quan h giao d ch gi a hai ch th , trong đó bên này chuy n giao cho
bên kia m t l
toán v i l
ng tài s n, bên kia cam k t hồn tr vơ đi u ki n khi đ n h n thanh
ng giá tr l n h n giá tr tài s n bên này đã trao (Lê ình H c, 2012)
Tín d ng là m i quan h trong đó m t ng
d ng m t l
i chuy n qua ng
i khác quy n s
ng giá tr ho c hi n v t nào đó v i nh ng đi u ki n nh t đ nh mà hai bên
th a thu n (Tr n Huy Hồng, 2011).
Tóm l i, tín d ng là quan h vay m
ng
i có v n và ng
n, s d ng v n l n nhau gi a hai ch th là
i có nhu c u s d ng v n, trong đó ng
l c tài chính (chuy n giao t m th i) cho ng
i có v n cung c p ngu n
i có nhu c u s d ng v n nh ng không
ph i hoàn tr ngay l p t c, mà s tr l i sau m t th i gian cùng v i m t kho n phí nh t
đ nh sau cho giá tr thanh toán l n h n giá tr đã cung c p.
10
2.1.1.2 Phân lo i tín d ng
Có nhi u cách phân lo i tín d ng, theo Nguy n Qu c Khánh, Nguy n Th M
Dung (2012) thì tín d ng đ
c phân lo i nh sau:
- C n c vào th i h n tín d ng, theo phân lo i này có ba lo i: tín d ng ng n h n,
tín d ng trung h n và tín d ng dài h n;
- C n c vào m c đích s d ng v n, tín d ng có hai hình th c là tín d ng s n
xu t kinh doanh và tín d ng tiêu dùng;
- C n c vào ph
ng pháp c p ti n vay và thu n , tín d ng có hai lo i là tín d ng
luân chuy n và tín d ng t ng l n;
- C n c vào m i quan h gi a các ch th tham gia, có hai hình th c tín d ng là
tín d ng tr c ti p và tín d ng gián ti p;
- C n c vào tín ch t đ m b o tín d ng, theo phân lo i này tín d ng có hai lo i:
tín d ng đ m b o b ng tài s n và tín d ng đ m b o b ng tín ch p;
- C n c vào ch th tham gia trong quan h tín d ng, các hình th c tín d ng ch
y u bao g m: tín d ng nhà n
c, tín d ng ngân hàng và tín d ng th
Trong đó tín d ng nhà n
chính th c, tín d ng th
ng m i.
c và tín d ng ngân hàng là các hình th c tín d ng
ng m i là hình th c tín d ng phi chính th c
2.1.1.3 Vai trị c a tín d ng
Theo Nguy n Qu c Khánh, Nguy n Th M Dung (2012) thì tín d ng th c hi n
b n vai trò sau:
- Thúc đ y s n xu t kinh doanh phát tri n: tín d ng là ngu n cung ng v n, t p
trung v n h u hi u và thúc đ y tích t v n cho các đ n v , t ch c kinh t . C th , đ i
v i doanh nghi p, tín d ng cung ng v n dài h n và v n ho t đ ng đ phát tri n s n
xu t kinh doanh; đ i v i cơng chúng, tín d ng là c u n i gi a ti t ki m và đ u t ; còn
đ i v i tồn xã h i, tín d ng làm t ng hi u su t s d ng đ ng v n.
- Góp ph n n đ nh ti n t , n đ nh giá c và ki m ch , ki m sốt l m phát: tín
d ng làm t ng t c đ luân chuy n hàng hóa và ti n v n, làm gi m l
ng ti n trong l u
thông, thông qua vi c thi t l p các m i quan h cân đ i gi a ti n và hàng tín d ng t o
11
s
n đ nh cho h th ng giá c , góp ph n giúp nhà n
trong l u thơng, gi i quy t đ
c thu hút s l
ng ti n th a
c tình tr ng thi u ti n c c b , t o đi u ki n m r ng các
ho t đ ng thanh tốn khơng dùng ti n m t.
- Góp ph n n đ nh đ i s ng, t o công n vi c làm và n đ nh tr t t xã h i: tín
d ng đáp ng nhu c u s n xu t kinh doanh, tiêu dùng trong đ i s ng c a nhân dân qua
đó góp ph n h tr cho nhà n
c trong vi c th c hi n các chính sách an sinh xã h i,
xóa đói gi m nghèo. Thơng qua các chính sách cho vay gi i quy t cơng n vi c làm,
tín d ng góp ph n quan tr ng trong vi c làm gi m b t t l th t nghi p, t ng b
c n
đ nh tr t t xã h i.
- Ph
ng ti n k t n i n n kinh t qu c gia v i c ng đ ng kinh t th gi i: tín
d ng góp ph n phát tri n kinh t đ i ngo i, thông qua s di chuy n v n t qu c gia
này đ n qu c gia khác, tín d ng làm t ng nhanh quá trình chuy n giao công ngh gi a
các qu c gia, thúc đ y các n
2.1.2 Tín d ng th
c nghèo nhanh chóng phát tri n.
ng m i
2.1.2.1 Khái ni m
Tín d ng th
ng m i (Trade Credit) là hình th c tín d ng trong đó ng
(nhà cung c p) đ ng ý cho ng
i bán
i mua tr ch m giá tr hàng hoá đã mua trong m t
kho ng th i gian nh t đ nh (Howorth và Reber, 2003, Pike và Cheng, 2001; Wilson và
Summers, 2002).
Tín d ng th
ng m i hay tín d ng hàng hóa là lo i hình tín d ng khơng chun
nghi p, ph n ánh quan h tín d ng gi a các nhà s n xu t kinh doanh v i nhau, đ
bi u th d
c
i các hình th c mua bán ch u hàng hóa, d ch v nh m giúp cho quá trình
s n xu t kinh doanh đ
c di n ra liên t c (Nguy n Qu c Khánh, Nguy n Th M
Dung, 2012)
Tín d ng th
ng
ng m i là m t th a thu n gi a ng
i mua và ng
i bán, trong đó
i bán cho phép thanh tốn ch m cho s n ph m c a mình thay vì thanh tốn b ng
ti n m t (Mian và Smith, 1992).
Tín d ng th
ng m i là hình th c bán hàng mà ti n hàng đ
giao (nh n) hàng m t kho ng th i gian nh t đ nh (Bùi H u Ph
12
c thanh toán sau khi
c, 2009).
