Sapo phóng sự trên báo Lao Động năm 2015

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Mục đích, ý nghĩa chọn đề tài
2. Lịch sử nghiên cứu
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
5. Kết cấu của niên luận
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ SAPO VÀ SAPO
PHÓNG SỰ
1.1. Sapo
1.2. Sapo phóng sự
1.3. Vài nét về báo Lao Động
CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN SỬ DỤNG SAPO PHÓNG SỰ TRÊN BÁO LAO
ĐỘNG NĂM 2015
2.1. Nội dung
2.2. Hình thức
2.3. Một số đề xuất
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHẦN MỞ ĐẦU


1. Mục đích, ý nghĩa chọn đề tài
Cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu thông tin của công chúng cũng
ngày càng cao. Do đó, việc đáp ứng nhu cầu được thông tin nhanh nhạy đã khẳng
định vai trò quan trọng của truyền thông nói chung và của báo chí nói riêng.
Việc áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại đã giúp cho báo chí ngày càng phát
triển đa dạng hóa hơn và đã tạo ra sự cạnh tranh giữa các cơ quan báo chí, nhất là
đối với báo in. Và muốn tồn tại, mỗi tờ báo cần tạo được cho mình một thế mạnh,

một điểm nhấn đặc biệt để thu hút được độc giả.
Nhiều tờ báo lớn đã tạo được dấu ấn riêng cho mình. Nếu Tuổi Trẻ là tờ báo
đi đầu trong việc làm mới cách viết và thể hiện tác phẩm báo chí, Thanh Niên khá
mềm mại trong cách sử dụng ngôn từ thì Lao Động khẳng định tên tuổi của mình
bằng mục phóng sự.
Phóng sự từ lâu đã trở thành một thể tài xung kích của báo chí, phản ánh
chiều sâu của cuộc sống. Đây là một thể loại đặc biệt để mô tả hiện thực, có khả
năng tạo được ấn tượng sâu sắc đối với công chúng. Nó khiến cho những con số
khô khan trỏ nên sống động, những mối liên hệ trở nên rõ ràng, các vấn đề trừu
tượng được cụ thể hóa hơn.
Phóng sự có mặt ở hầu hết tất cả các tờ báo. Nhiều nhà báo đã rất thành công
với thể loại phóng sự và được đánh giá là những cây bút sắc sảo, nhạy bén như nhà
báo Xuân Ba (báo Tiền Phong), nhà báo Huỳnh Dũng Nhân (báo Lao Động), nhà
báo Đỗ Doãn Hoàng (báo Lao Động) …
Để bài phóng sự lôi cuốn người đọc ngay từ những câu chữ đầu tiên, ngoài
tít ra, sapo cũng có vai trò không kém phần quan trọng. Một sapo hay không chỉ
thu hút, lôi cuốn độc giả đọc tiếp những phần sau của bài mà còn góp phần tạo nên
một tác phẩm có giá trị. Vì vậy, các cơ quan báo chí hiện nay rất chú trọng và
chăm chút cho sapo một cách kỹ lưỡng. Mỗi tờ báo sẽ có những cách viết sapo
riêng, phù hợp với phong cách của tờ báo đó.
Việc nghiên cứu, đánh giá sapo cũng như chiều hướng phát triển của nó rất
phức tạp. Bởi lẽ mỗi tờ báo sẽ có một cách viết sapo khác nhau, và bản thân mỗi tờ
báo đó cũng ngày càng đổi mới cách viết để phù hợp với cách đọc của đọc giả. Và
những thay đổi thực tiễn đó không phải bao giờ lý luận cũng theo kịp. Trong thời
gian nghiên cứu có hạn, tôi chỉ đề cập và khảo sát sapo phóng sự trên báo Lao
Động năm 2015, đây cũng chính là đề tài của niên luận này.


2. Lịch sử nghiên cứu
Trong nhiều năm qua, nhiều nhà nghiên cứu đã đi sâu tìm hiểu về những

thay đổi trong cách viết và trình bày báo, trong đó có nhắc đến sapo trong phóng
sự. Cũng đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về sapo phóng sự được khảo
sát, đề cập những năm trước đây với một số tờ báo như Nhân dân, báo điện tử
Vietnamnet… Ví dụ như đề tài niên luận “Khảo sát cách trình bày sapo bài phóng
sự báo Lao Động năm 2010” của Lê Đình Huân, K32 Khoa Báo chí – Truyền
thông, Trường Đại học Khoa học Huế; “Khảo sát Sapo phóng sự trên báo Nhân
dân năm 2011” của Võ Thị Thúy Hiền, K33 khoa Báo chí – Truyền thông, trường
Đại học Khoa học Huế…
Trên báo Lao Động, sapo phóng sự được nghiên cứu chủ yếu ở cách trình
bày, chưa đi sâu nghiên cứu về nội dung. Với đề tài niên luận “Sapo phóng sự
trên báo Lao Động năm 2015”, tôi sẽ nghiên cứu sâu hơn về sapo trên cả hai
phương diện nội dung và hình thức.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Khi nghiên cứu về đề tài “Sapo phóng sự trên báo Lao Động năm 2015”,
đối tượng nghiên cứu chính của chúng tôi chính là Sapo phóng sự. Trong khuôn
khổ một đề tài niên luận, chúng tôi chỉ chọn khảo sát sapo trong những bài phóng
sự đã được đăng trên báo Lao Động năm 2015.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp được sử dụng trong nghiên cứu này là khảo sát các bài phóng
sự trên báo Lao Động năm 2015, từ đó phân tích, so sánh, đánh giá để rút ra những
đặc điểm về nội dung và hình thức của Sapo.
5. Kết cấu của niên luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, niên luận gồm có hai chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về Sapo và Sapo phóng sự
Chương 2: Thực tiễn sử dụng Sapo phóng sự trên báo Lao Động năm 2015

PHẦN NỘI DUNG


CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ SAPO VÀ SAPO PHÓNG SỰ
1.1. Sapo
1.1.1. Khái niệm
Trong cuốn “Phóng sự từ giảng đường đến trang viết” của Huỳnh Dũng
Nhân, Sapo (Chaupeau) theo tiếng Pháp có nghĩa là “cái mũ”. Sapo còn được biết
đến với nhiều thuật ngữ khác nhau như “lời mào đầu”, “người dẫn đường”, “người
giới thiệu”.
Dù được gọi bằng thuật ngữ gì, tựu chung lại, sapo là một câu hoặc một
đoạn văn ngắn mở đầu một tác phẩm báo chí, nằm đọc lập và có vai trò giới thiệu,
cung cấp cái nhìn tổng quan về tác phẩm báo chí nhằm giúp người đọc tiếp cận
nhanh chóng, dễ dàng với thông tin mà họ quan tâm.
1.1.2. Vị trí
Sapo thường đứng sau tít và nằm trước phần nội dung của bài báo. Về hình
thức, sapo dài hơn Lead nhưng ngắn gọn hơn Lời tòa soạn, có nội dung hoàn
chỉnh, trọn vẹn, có thể là một hay nhiều câu. Sapo là một bộ phận độc lập, kết thúc
bằng dấu chấm câu và ngắt xuống dòng.
Xu hướng báo chí hiện đại đã kéo theo sự thay đổi trong cách viết sapo. Hiện
nay, sapo thường được viết ngày càng ngắn gọn, đáp ứng được yêu cầu vừa cung
cấp vừa tóm tắt nội dung thông tin mà bài báo hướng đến. Các câu được sử dụng
trong Sapo không dùng trong bài.
1.1.3. Chức năng
Thứ nhất, Sapo có chức năng hoàn thiện tít, xác định chủ đề, góc độ xử lý
thông tin mà bài báo hướng đến, giúp độc giả nhận biết, hình dung tác phẩm. Sapo
giúp cho độc giả dễ dàng lựa chọn tin, bài cần đọc.
Thứ hai, sapo tóm tắt nội dung thông tin bài báo bằng cách đưa ra những
thông tin chủ yếu, quan trọng của bài viết. Điều này giúp cho độc giả dễ dàng nắm
bắt được nội dung thông tin của bài báo mà không cần phải đọc hết bài báo. Tuy
nhiên, việc này khiến cho sapo dài dòng và không đạt hiệu quả báo chí. Vì vậy, cần
kết hợp việc tóm tắt nội dung tác phẩm, vừa gợi mở câu chuyện để kích thích việc
tìm hiểu bài viết của độc giả.

Thứ ba, sapo nêu hoàn cảnh cụ thể, đặc biệt đối với thể loại phóng sự, ký sự,
bài điều tra dài kỳ. Sapo nêu hoàn cảnh nhằm nhắc lại, khơi gợi lại những kỳ trước.
Với phỏng vấn, nó giới thiệu vắn tắt người được phỏng vấn và gợi vấn đề mà
người đó đề cập đến
Thứ tư, sapo có chức năng thu hút sự chú ý của độc giả. Nếu như tít là lựa
chọn đầu tiên để độc giả lựa chọn tin, bài thì sapo có chức năng kích thích thêm sự
tò mò, tạo thêm độ háp dẫn của bài báo, nhằm làm cho đọc giả đọc tiếp những
phần tiếp thep của bài. Vì vậy, sapo cần được viết một cách khéo léo, mềm mại,
tránh khô khan, sáo rỗng gây nên sự nhàm chán cho độc giả.
Thứ năm, chứng minh tính thời sự của bài báo. Bằng việc sử dụng các từ
như: đang, sẽ, vừa mới, hôm nay…sapo đã chứng minh được sự nóng hổi, tính thời
sự của thông tin mà bài báo cung cấp. Thường thì độc giả chỉ quan tâm đến những
thông tin vừa mới hoặc sẽ xảy ra xung quanh cuộc sống của họ. Nó liên quan trực
tiếp đến cuộc sống và nhu cầu thông tin nhanh nhạy ngày càng cao của công
chúng.
1.1.4. Phân loại
Trong cuốn “Thông tấn báo chí, lý thuyết và kỹ năng” của tác giả Nguyễn
Đình Lợi, Sapo được chia làm bốn loại như sau: Sapo trực tiếp, sapo gián tiếp,
sapo khái quát và sapo miêu tả.
Sapo trực tiếp là loại sapo mà người đọc có thể thấy rõ kết quả và nội dung
quan trọng nhất của sự kiện ở ngay trong câu đầu tiên. Sapo trực tiếp thường được
sử dụng cho tin thời sự. Nội dung thường đáp ứng 5W + 1H, chứa đựng những dữ
kiện quan trọng nhất của sự kiện. Sapo trực tiếp thường không dài quá 25 chữ.
Sapo gián tiếp là loại sapo thường bắt đầu với một câu chuyện, một giai
thoại hoặc về một người trong một tình huống đặc thù, hoặc mô tả về quang cảnh.
Tất cả đều làm đậm nét thêm chủ đề chính của sự kiện. Sau đó, tác giả mới cho
người đọc biết ý chính mà bài hướng tới. Sapo gián tiếp thường được dùng cho bài
phóng sự. Cách viết này giúp lôi cuốn, khơi gợi sự tò mò của độc giả.

Sapo khái quát là loại sapo dùng hình thức trần thuật trực tiếp, là cách viết
đơn giản và dễ nhất. Ưu điểm là đưa thông tin đơn giản, nhanh nhất về một sự
kiện, sự việc nào đó, đọc giả dễ hiểu. Loại sapo này thường được sử dụng cho phát
thanh và truyền hình.
Sapo miêu tả là loại sapo tái hiện lại cảnh vật, sự vật, sự kiện…một cách
sống động, cụ thể, khơi gợi cảm xúc trực tiếp từ người đọc.


Ngoài cách phân chia trên, sapo còn được phân thành các loại như: sapo gọi
tên, sapo tóm tắt, sapo khơi gợi, sapo nêu sự việc, dẫn đường, sapo chân dung,
sapo nêu luận cứ, sapo kể chuyện, sapo nêu cảm xúc suy nghĩ của tác giả, sapo tiếp
nối tiêu đề, sapo trích dẫn.
Sapo gọi tên thường chỉ gọi tên vấn đề sẽ được trình bày trong bài viết, kèm
theo nó là lời bình luận ngắn gọn của tác giả.
Sapo tóm tắt là loại sapô giúp độc giả có thể nắm bắt được những thông tin
cốt lõi của vấn đề, từ đó có cái nhìn khái quát tới sự kiện được phản ánh.
Sapo khơi gợi: Với sapô có tính khơi gợi, các sự việc đôi khi được coi là đã
được biết đến. Sapô ở đây đưa ra ý tưởng chung của bài báo, góc độ và giọng điệu
của bài báo. Thích hợp với phóng sự, chân dung, một số thể loại phỏng vấn và bài
tổng hợp viết cho các tạp chí.
Sapo nêu sự việc, dẫn đường thường kể về các sự việc đã thúc đẩy tác giả
viết nên bài báo, khơi gợi mối liên quan giữa tác giả với bài báo, tăng tính thuyết
phục cho tác phẩm.
Sapo chân dung là loại sapô mà người viết phác thảo nên những nét chân
dung nào đó của nhân vật chính trong tác phẩm. Đó có thể là ngoại hình, sự
nghiệp, thân thế cũng có thể là sự pha trộn nhiều khía cạnh của chân dung nhân
vật.
Sapo nêu luận cứ thường đưa ra các con số hay dữ kiện ấn tượng, có khả
năng thu hút sự chú ý của người đọc, có mối liên quan trực tiếp với vấn đề, sự kiện
trong bài.

Sapo kể chuyện là loại sapô khiến người đọc có cảm giác đang được nghe
tác giả kể lại câu chuyện nào đó.
Sapo nêu cảm xúc và suy nghĩ của tác giả: sapo thể hiện tâm tư, suy nghĩ,
trăn trở của tác giả về sự kiện, vấn đề nào đó diễn ra trong đời sống xã hội. Nó có
tính thời sự và có ý nghĩa xã hội và mang yếu tố chủ quan của tác giả.
Sapo tiếp nối tiêu đề thường có nội dung gắn liền với tít, phụ thuộc vào tít cả
mặt nội dung lẫn hình thức.
Sapo trích dẫn thường trích dẫn lời nói của nhân vật hoặc của các nhân vật
nổi tiếng, các nhân vật có thẩm quyền.


Tuy nhiên, hiện nay sapo thường được viết theo phương pháp tích hợp nên
việc phân loại sapo chỉ mang tính tương đối. Cách phân chia như vậy chỉ mang
tính chất tham khảo chứ không phải sự định hình cách viết hay bó buộc cách viết
nhất nhất theo loại này hay loại kia. Tùy vào mục đích, nội dung bài báo, tùy vào
kinh nghiệm của mỗi người để trình bày sapo theo phong cách riêng của mình.
1.2. Sapo phóng sự
1.2.1. Khái niệm
Từ những lí luận đã nêu ở trên, có thể hiểu Sapo phóng sự là đoạn văn ngắn,
độc lập mở đầu một tác phẩm phóng sự, có chức năng giới thiệu tổng quan về nội
dung, hướng đi của tác phẩm đến với độc giả.
1.2.2. Đặc điểm
Do đặc trưng của thể loại phóng sự là khai thác thông tin một cách sâu rộng,
chuyển tải nhiều thông điệp nên dung lượng của phóng sự thường lớn. Vì vậy, các
bài phóng sự thường có sapo để vừa có nội dung thông tin, vừa có thể mời gọi độc
giả đọc bài.
Sapo phóng sự phải giúp độc giả định hình được hướng đi của bài báo, góc
độ tiếp cận thông tin của tác giả và cung cấp nội dung chính qua một cái “liếc
mắt”. Tuy chỉ với vài ba câu ngắn ngủi nhưng vai trò của sapo hết sức quan trọng,
quyết định sự thành bại của một tác phẩm báo chí. Sự hấp dẫn của sapo chính là

điểm để níu mắt độc giả, lôi cuốn họ theo dõi tiếp câu chuyện.
Ngày nay, sapo đang dần được viết theo lối tổng hợp, nghĩa là vừa phải chứa đựng
nội dung thông tin, vừa phải hấp dẫn, lôi cuốn độc giả. Hơn nữa, sapo phóng sự
cũng đang dần co ngắn lại để đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh nhạy của công
chúng.
1.3. Vài nét về báo Lao Động
Báo Lao Động là cơ quan thông tin của Tổng Liên đoàn Lao động Việt
Nam, thành lập ngày 28/07/1929 do Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ đảm trách. Đây là
một trong những tờ báo lâu đời nhất và có ảnh hưởng nhất trong hệ thống báo chí
truyền thông của chính quyền Việt Nam hiện tại. Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh
(người phụ trách Ban chấp hành lâm thời Công hội Đỏ Bắc Kỳ) và đồng chí Trân
Hồng Vận (Ủy viên Ban chấp hành Công hội Đỏ Bắc Kỳ) là hai người đầu tiên
trực tiếp tham gia làm báo Lao Động.


Nhiệm vụ ban đầu của tờ báo là “tuyên truyền, khuếch trương, ảnh hưởng và
phổ biến đường lối của Tổng Công hội ra khắp cả nước”. Đến ngày 14/08/1929, số
báo đầu tiên ra đời, xuất bản chỉ hai trang trên khổ giấy 22 x 32cm, in bằng phương
pháp thủ công trên đất sét tại ngõ Thông Phong, phố Hàng Bột, Hà Nội. Sau 4 số
báo ngừng xuất bản.
Đến năm 1943, tờ báo mới có điều kiện hoạt động trở lại. Trong vòng gần 1
năm (05/1944 – 04/1945) báo Lao Động chỉ ra được 5 số, mỗi số 4 trang khổ nhỏ.
Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 13/10/1945, Báo Lao Động ra
công khai. Trụ sở báo tại 51 Hàng Bồ, Hà Nội. Tùy từng điều kiện cụ thể, báo ra 2
hoặc 4 trang khổ nhỏ. Phát hành 1500 – 2000 tờ báo/kỳ vào thứ năm hàng tuần.
Tháng 01/1946, báo phát hành vào thứ bảy hàng tuần.
Ngày 20/05/1946, Hội nghị cán bộ công nhân cứu quốc họp, quyết định
thống nhất các tổ chức Công đoàn Việt Nam thành Tổng Liên đoàn Lao động Việt
Nam. Báo Lao Động được xác lập vị trí, trở thành cơ quan ngôn luận chính thức
của tổ chức công đoàn trên toàn quốc. Từ đây, báo ngày càng phát triển mạnh mẽ

và có sự thay đổi sâu sắc về vị trí, vai trò, nhiệm vụ trong thời kỳ mới của lịch sử
nước ta.
Khi tổ quốc thống nhất, cả nước tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, báo Lao
Động phát triển thêm một bước cả về nội dung và hình thức. Báo phát hành thứ
năm hằng tuần, ở cả 2 miền Nam, Bắc, với 16 trang khổ nhỏ.
Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI (tháng 12.1986) - dấu ấn quan trọng
của thời kỳ bắt đầu đổi mới là Báo Lao Động xuất hiện chuyên mục Hộp thư công
nhân xây dựng Đảng (tháng 8.1986).
Ngày 27.7.1989, thay cho việc in ty-pô lỗi thời trên giấy đen, báo bắt đầu áp
dụng công nghệ in ốp-set trên giấy trắng Liên Xô, khẳng định một bước tiến quan
trọng về hình thức.
Ngày 3.12.1989, báo Lao Động xuất bản tờ Lao Động Chủ Nhật - một bước
chuyển biến có tính nhảy vọt, in khổ 30x40cm, 4 màu, 12 trang, Lao Động Chủ
Nhật đã đứng vững bên cạnh Lao Động thứ năm, góp thêm tiếng nói của giai cấp
công nhân trong sự nghiệp đổi mới do Đảng lãnh đạo.
Ngày 18.8.1993, Bộ Văn hoá Thông tin đồng ý cho phép báo Lao Động tăng
kỳ xuất bản lên 3 kỳ/tuần.


Từ năm 1995, với Ban Biên tập mới, báo Lao Động bước vào thời kỳ ổn
định và phát triển.
Ngày 1.7.1996 đánh dấu một bước phát triển mới trong lịch sử của Báo Lao
Động: Báo phát hành 4 kỳ/tuần: Thứ ba, thứ năm, thứ bảy và chủ nhật.
Tháng 10.1997, một ý tưởng mới đã ra đời: 2 trang Thông tin Hà Nội và
TP.Hồ Chí Minh tặng bạn đọc ở 2 thành phố lớn của đất nước. Trang Hà Nội vẫn
xuất bản đều đặn từ đó tới nay.
Tháng 4.1999, Lao Động xuất bản thêm trang Miền Trung - Tây Nguyên và
trang Đồng bằng sông Cửu Long tặng bạn đọc ở 2 khu vực này. Tháng 9.1999,
xuất bản trang Miền Đông Nam Bộ. Đến thời điểm này, trang địa phương của báo
Lao Động đã có mặt gần 40 tỉnh, thành trên cả nước.

Ngày 19.5.1999, nhân kỷ niệm Ngày sinh nhật Hồ Chủ tịch, Báo Lao Động
Điện tử ra mắt bạn đọc.
Tháng 1.2000, Lao Động xuất bản 5 kỳ/tuần: Thứ hai, ba, tư, năm, sáu.
Tháng 4.2001: Báo xuất bản 6 kỳ/tuần, từ thứ hai đến thứ bảy.
Tháng 4.2002: Báo xuất bản 7 kỳ/tuần.
Ngày 11.8.2006, báo Lao Động Cuối tuần ra bộ mới với 24 trang, khổ
27x35cm, in 4 màu, số lượng phát hành hơn 70.000 bản/kỳ, có nhiều nội dung
phong phú, đáp ứng yêu cầu của mọi đối tượng bạn đọc.
Tháng 1.2007 đến nay, Báo Lao Động tặng thêm bạn đọc chuyên trang Tiền
tệ và Đầu tư.
Tháng 1.2013, Lao Động Thứ Bảy xuất bản theo phong cách mới, măng-sét
mới, tạo nên một ấn phẩm mới mang nhiều tính giải trí và phóng sự chuyên sâu.
Ngày 11.4.2013, lần đầu tiên, báo xuất bản một tờ báo theo phong cách “thị
trường”, phát hành vào thứ năm hằng tuần: Tờ Lao Động và Đời Sống.
Trong năm 2013, một loạt chuyên trang của Báo Lao Động ra đời: chuyên
trang “Giao thông an toàn” từ 1.1.2014, chuyên trang “Đời sống Thị trường” và
“Doanh nghiệp Doanh nhân” từ..., chuyên trang “Sống khỏe - Sống sạch ” từ tháng
11.2013.
Ngày 14.8.2014, Lao Động Mobile ra đời.


Từ khi ra đời cho đến nay, báo Lao Động luôn tuân theo đường lối của
Đảng, sự lãnh đạo của nhà nước và sự chỉ đạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt
Nam.
Báo Lao Động thể hiện rõ quan điểm, lập trường của giai cấp công nhân: Cổ
vũ và tuyên truyền toàn dân thực hiện công cuộc đổi mới đất nước.
Báo Lao Động vinh dự được nhà nước trao tặng Huân chương Lao Động
hạng Nhất 2 lần vào năm 1978 và 2014. Ngoài ra, báo Lao Động còn nhận được
Huân chương Độc Lập hạng Nhất vào năm 1999 và danh hiệu Anh hùng Lao động
năm 2009.

CHƯƠNG 2
THỰC TIỄN SỬ DỤNG SAPO PHÓNG SỰ TRÊN BÁO LAO ĐỘNG NĂM
2015
2.1. Nội dung
Ở báo Lao Động, phóng sự dường như đã trở thành một điểm nhấn, một nét
đặc trưng. Khi nhắc đến báo Lao Động, không ai không nhắc tới các bài phóng sự
đã làm nên tên tuổi của báo Lao Động như hiện nay. Bởi vậy, báo Lao Động
thường dành một trang riêng cho phóng sự.
Phóng sự thường được trình bày ở trang 6, đôi khi nó còn được bố trí ở trang
5 hoặc trang 7. Có một số số có 2 – 3 bài phóng sự được đăng. Việc sử dụng sapo
trên báo Lao Động như là một tất yếu, đặc biệt đối với phóng sự.
2.1.1. Phản ánh thông tin quan trọng của bài viết
Trong một tác phẩm báo chí, nội dung là yếu tố quan trọng nhất quyết định
nên sự thành công của một bài báo, cho nên bài viết phải mang tính thời sự và xã
hội cao.
Đề tài phóng sự trên báo Lao Động thường rất gần gũi với đời sống hàng
ngày như một con người, một cản vật, một con đường… Những sự vật, con người
tưởng chừng như thân thuộc đó lại có thể trở thành một thiên phóng sự hấp dẫn,
mang ý nghĩa xã hội cao.
Phóng sự trên báo Lao Động thường đề cập đến việc phản ánh hiện thực xã
hội, cuộc sống. Đây được xem là mảng đề tài hết sức phong phú và đa dạng. Qua
những bài phóng sự như vậy, ta thấy được những mảng màu sáng tối trong xã hội.
Cụ thể như: “Trạm truyền thanh... không truyền thanh” của Lâm Hưng Thơ, LĐ
số 13/2015 ra ngày 16/01/2015; “Ở bệnh viện để... ăn cơm có thịt” của Lê Tuyết –
Vân Nguyễn, LĐ số 23/2015, ngày 28/01/2015; “Du lịch Sa Pa-bao giờ mới “xem
lại mình”?” của Đỗ Doãn Hoàng, LĐ số 46/2015, thứ 7 ngày 28/02/2015; “Thảm
cảnh xâm hại, lạm dụng tình dục trẻ em đường phố” của Tâm Lê – Hoàng Bảo
Long, LĐ số 115/2015, thứ 7 ngày 23/05/2015…

Hay bắt kịp những vấn đề thời sự nóng hổi nhằm cung cấp cho bạn đọc cái
nhìn toàn cảnh, sâu sắc về sự kiện, hiện tượng. Cụ thể như: “Đa cấp giữa rừng
sâu” của Xuân Nhàn, LĐ số 128, thứ 2 ngày 08/06/2015; “Hoa nở trên chảo lửa”


của Linh Phạm, LĐ số 134/2015, thứ 2 ngày 15/06/2015; “Giữa tâm ổ dịch bạch
hầu” của Thanh Hải, LĐ số 162/2015, thứ 6 ngày 17/07/2015…
Cũng có những thiên phóng sự về số phận con người, về cuộc sống của
người lao động. Cụ thể như: “Nhiệt điện Duyên Hải - bất lực với “cò” lao động”
của Trần Lưu, số 53, thứ 2 ngày 09/03/2015; “Thảm cảnh của gia đình “người
cá” ngoài ốc đảo” của Giang Thùy Linh, số 109/2015, thứ 7 ngày 16/05/2015…
Ngoài ra còn có những bài phóng sự viết về đời sống văn hóa, vật chất và
tinh thần, phong tục tập quán, đất nước con người Việt Nam. Cụ thể như: “Những
chuyện dài về nhạc cụ dân tộc” của Lê Tuyết, số 5/2015 ra thứ 4 ngày
07/01/2015; “Điệu sắc bùa hòa cùng sóng biển” của Hữu Nhân, số 39 + 40/2015,
thứ 2 ngày 16/02/2015; “Độc đáo chợ đình Bích La” của Lâm Hưng Thơ, số
41+42/2015, thứ 3 ngày 24/02/2015…
Năm 2015, trên báo Lao Động có nhiều bài phóng sự có nội dung hay và hấp
dẫn. Tuy nhiên, có 2 phóng sự dài kỳ được tòa báo chú trọng hơn cả đó là chuỗi
phóng sự “Người Việt, đừng tự đầu độc!” của nhóm PV với 14 kỳ, kéo dài nửa
tháng, từ số 226/2015, thứ 5 ngày 01/10/2015 đến số 239/2015, thứ 6 ngày
16/10/2015. Nhiều vấn đề về an toàn thực phẩm đã được phát hiện và làm rõ trong
loạt bài phóng sự này như: Heo “xì ke” tràn ngập thị trường; Khi “hạt ngọc”
ngậm độc (gạo ở ĐBSCL sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật); Hãi hùng
sầu riêng “tắm” hóa chất; Rau trái - bất an và bất thường...; Thịt, cá vừa ăn
vừa... run; Chè ngấm “độc”; Vỗ béo lươn bằng thuốc tránh thai; Nỗi ám ảnh
của các bà nội trợ...; Sản xuất càng sạch càng bị... bầm dập; Sản xuất an toàn sớm nở tối tàn; Vẫn xử phạt kiểu... “gãi ngứa”; Để người Việt không còn tự đầu
độc, làm gì?; Thử “giải độc” bằng Anolyte; Sẽ thua nốt trên sân nhà sau
TPP?”.
Thứ hai là loạt bài phóng sự “Trụ trì uống rượu Tây, nhắm tiết canh! và

Viết tiếp loạt phóng sự “Trụ trì uống rượu tây, nhắm tiết canh!”” của nhóm PV
với 11 bài, từ số 275/2015, thứ 6 ngày 27/11/2015 đến số 285/2015, thứ 4 ngày
09/12/2015. Nhóm PV báo Lao Động đã đến gặp nhiều vị sư trụ trì và những người
có thẩm quyền để làm rõ vụ việc. Nhiều nội dung, vấn đề đã được đi sâu tìm hiểu
và làm sáng tỏ, cụ thể: Khi người làng buồn lòng vì nhà sư...; Cuộc trò chuyện
“khó tin” với sư trụ trì chùa Phú Thị; “Kỳ phùng địch thủ” của sư Thích Thanh
Mão; Nhà sư lý luận kiểu “hàng tôm hàng cá”; Như thế là phóng dật, buông
thả, không phải tu (câu nói của Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ - Đức Pháp chủ
Đệ tam của Giáo hội Phật giáo Việt Nam); Trưởng Ban Trị sự GHPG Việt Nam


tỉnh Bắc Giang bị tố đánh người; “Nó bảo làm đơn kiện tôi, tôi có sợ gì đâu!”
(Thượng tọa Thích Thiện Văn); Phía sau việc cháu bé bị hành hạ nhẫn tâm
trong ngôi chùa ở Hưng Yên; Trụ trì 9 ngôi chùa và “món nợ từ kiếp trước với
các nhà báo”; Nhà sư vi phạm nghiêm trọng giáo luật, cần đưa họ về “đời
thường”; Thượng tọa Thích Đức Thiện - Tổng thư ký Hội đồng Trị sự Giáo hội
Phật giáo Việt Nam: “Bản thân tôi trăn trở, Giáo hội cũng đang rất nỗ lực...”.
Dù viết ở lĩnh vực gì thì phóng sự trên báo Lao Động cũng bám sát sự kiện,
khai thác tối đa thông tin, chọn những chi tiết “đắt giá”, đặc sắc để làm nổi bật nội
dung cần thể hiện.
2.1.2. Phản ánh thông tin dưới các góc độ khác nhau
Phóng sự trên báo Lao Động sử dụng hầu hết các loại sapo đã nêu ở trên như
sapo trực tiếp, sapo trích dẫn, sapo thể hiện bối cảnh, sapo khắc họa nhân vật…
Sapo trực tiếp là dạng sapo mà tác giả đi trực tiếp vào vấn đề, giúp độc giả
nắm bắt được nội dung của bài phóng sự ngay từ sapo.
Ví dụ: “Năm 2006, tin vui cho những người dân miền núi tỉnh Quảng Trị, là
hàng loạt trạm truyền thanh (TTT) sẽ được xây dựng để đưa ánh sáng văn hóa và
chủ trương của Đảng, Nhà nước về với đồng bào. Nhưng ngay sau khi được bàn
giao, chỉ trong một thời gian ngắn, các TTT đã không… truyền thanh do hư hỏng.
Bất cập này nảy sinh ngay từ những TTT được dựng lên đầu tiên. Nhưng bất chấp,

các TTT khác vẫn được xây dựng và đều rơi vào tình trạng “không truyền thanh
hội đồng” (“Trạm truyền thanh... không truyền thanh” – Lâm Hưng Thơ, số 13,
thứ 6, ngày 16/01/2015)
Ở sapo này, tác giả đi trực tiếp vào vấn đề, đó là nhiều trạm truyền thanh ở
miền núi tỉnh Quảng Trị đồng loạt “không…truyền thanh” vì lí do hư hỏng. Ngay
khi đọc sapo này, độc giả sẽ hiểu được ngay vấn đề, biết được điều gì đã xảy ra, ở
đâu, khi nào và lí do xảy ra sự việc đó.
“Khi đăng ký tài khoản ở các website, mạng xã hội, người dùng bắt buộc
phải vượt qua một đoạn chữ méo mó, biến dạng gọi là captcha để xác thực “tôi
không phải là robot”. Ít người biết rằng, rất nhiều bạn trẻ đang kiếm sống bằng
cách gõ 1.000 đoạn captcha như vậy để nhận thù lao… 20.000 đồng. Giới kiếm
tiền trên mạng (MMO) thường gọi catpcha là “cạp”. Nếu bạn là sinh viên muốn
kiếm thêm thu nhập, hoặc đã tốt nghiệp nhưng chưa có việc làm thì có thể lên
mạng…“cạp” chữ mà ăn.” (“Cạp” chữ mà ăn – Linh Phạm, số 29/2015, thứ 4
ngày 04/02/2015)


Đọc sapo, độc giả đã có thể hiểu ““cạp” chữ mà ăn” là như thế nào. Tác giả
không vòng vo mà đi trực tiếp vào câu chuyện, vào vấn đề.
Với những vấn đề thời sự nóng hổi thì việc sử dụng dạng sapo trực tiếp vô
cùng hiệu quả trong việc thu hút sự chú ý của công chúng. Trong xu hướng chung
hiện nay, báo chí ngày càng đơn giản hóa câu chữ, nén tối đa thông tin và sapo trực
tiếp luôn được lựa chọn sử dụng. Dạng này giúp cho sapo được nhẹ nhàng hơn về
ngôn ngữ và kết cấu nhưng mang lại được hiệu quả cao.
Ví dụ: “Mệt mỏi, lo lắng, hồi hộp, chơi chứng khoán hay… đánh bạc, là
những “từ khóa” sốt nhất nhiều ngày qua khi nhắc đến việc nộp hồ sơ xét tuyển
ĐH, CĐ trên cả nước.” (Sốc, hỗn loạn và nước mắt – Nhóm PV Giáo Dục, số
192/2015, thứ 6 ngày 21/08/2015)
Vấn đề nộp hồ sơ xét tuyển ĐH, CĐ chưa bao giờ hạ nhiệt, đặc biệt là trong
thời gian đổi mới việc thi và xét tuyển. Tác giả đã khéo léo đưa ra sapo ngắn gọn

với chỉ một câu nhưng lại có thể truyền tải hết được sức nóng của vấn đề và tâm
trạng của phụ huynh và học sinh trên cả nước.
“Suốt gần ba tháng qua, công an, xã đội, dân quân tự vệ và chính quyền xã
Hoằng Khánh, huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) phải cắt cử người mắc màn ngủ ở
bờ tả sông Mã để gác… mặt nước. Bởi gần đây, mỗi ngày có hàng chục tàu tải
trọng từ 150-200m3 liên tục vào khu vực này moi ruột dòng sông. Nhiều tàu bị bắt
giữ, xử phạt, song, “cuộc chiến” giữa lực lượng chức năng với hàng trăm con tàu
sắt vẫn chưa đi đến hồi kết. “Cát tặc” đang tiếp tục đục khoét lòng sông gây sụt lở
nhiều hécta bờ bãi, đe dọa sụt lún bờ kè mái đê.” (Đối đầu với “cát tặc” – Anh
Tuấn, số 67/2015, thứ 4 ngày 25/03/2015)
Ở sapo này, tác giả Anh Tuấn đã đi thẳng vào câu chuyện đối phó với “cát
tặc”ở xã Hoằng Khánh, huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa). Đọc sapo, độc giả có thể
hình dung ngay được nạn “cát tặc” xảy ra ở đây như thế nào và những khó khăn
của người dân ở đây khi đối phó với chúng.
“Thời gian gần đây, việc quảng cáo trên mạng và bày bán các loại “que thử
phát hiện ung thư sớm” trên thị trường, nhưng chưa qua một sự kiểm nghiệm nào
của cơ quan chức năng đang khiến người tiêu dùng vô cùng hoang mang. Trong
vai người tìm mua, phóng viên Báo Lao Động phát hiện tình trạng buôn bán các
sản phẩm mang danh “que thử phát hiện ung thư”, liên quan trực tiếp đến sức
khỏe con người đang diễn ra một cách hỗn loạn.” ( “Que thử ung thư” - chỉ là


trò lừa bịp – Giang Thùy Linh – Cao Thùy Liên, số 293/2015, thứ 6 ngày
18/12/2015)
Sapo trực tiếp nếu được sử dụng thích hợp sẽ luôn gây được sức hút đối với
độc giả. Chỉ với một “cái liếc mắt”, người đọc sẽ tự lựa chọn việc có nên đọc tiếp
bài hay không. Vì vậy, dạng sapo trực tiếp được sử dụng nhiều trên báo Lao Động.
Sapo trích dẫn là dạng sapo mà tác giả lấy lại lời của nhân vật, hoặc phát
biểu của những người có thẩm quyền hay những lời nói có vấn đề.
Ví dụ: “Ông Kim Young Jin - TGĐ Cty Winners Vina (đóng tại xã Nga Mỹ,

huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa) - người trực tiếp tới phúng viếng, chia buồn cùng
bất cứ gia đình công nhân nào không may có người thân qua đời. “Winners Vina
xây dựng mô hình hoạt động giống như một gia đình. Vì vậy, mọi người có trách
nhiệm, quan tâm, động viên, cùng nhau chia sẻ chuyện buồn, chuyện vui. Mình
biết yêu thương người khác thì họ sẽ suy nghĩ, quan tâm tới mình” - ông Jin chia
sẻ.” (“Gia đình” gần 4.000 người - Anh Tuấn, số 1/2015, thứ 6 ngày 02/02/2015)
“TS Trần Hữu Hiệp - Vụ trưởng Vụ Kinh tế - Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ nhận xét thú vị về chuyện nghèo ở miền Tây: Ở vựa lúa miền Tây, đã từ lâu không
còn “nghèo đói” mà chỉ có “nghèo khó”. Không có ai chết đói vì nghèo, nhưng
“nghèo đều”, hiện còn 6,5% số hộ cận nghèo, cao hơn cả Tây Nguyên...” (Liêu
xiêu nơi cuối Việt – Kỳ II: Không còn động lực làm giàu – Hoàng Văn Minh –
Hữu Danh, số 60/2015, thứ 3 ngày 17/03/2015)
“Người nghèo thì nhiều, hạn mức được giao thì ít khiến ông trưởng xóm lo
đến mất ăn mất ngủ, tai ù, khản cổ: “Dân mình đấu tranh ghê lắm, 4 cái loa nói
chẳng kịp. Đặt lên bàn cân so sánh ông A, bà B từng li từng tí một cho đến khi nào
dân đồng thuận mới chốt tên, không cảm tính được đâu...”” (Giảm nghèo kiểu…
phân bổ chỉ tiêu – kỳ 1: Buộc dân phải thoát nghèo – Đăng Khoa – Quang Đại,
số 72/2015, thứ 3 ngày 31/03/2015)
“Lo không chu đáo cơm nước, lo đêm khuya ngã bệnh giữa rừng… nên sau
khi cưới nhau, tôi theo ảnh vô đây sống. Hai đứa con của tui cũng lớn lên trong
cánh rừng này. Đến tuổi đi học gửi về nhà ngoại nuôi tiếp. Nghỉ hè, cả gia đình
đoàn tụ trong rừng”. Giọng kể của chị Nguyễn Thị Thu Thảo chân chất rặt Nam
Bộ, nhưng nó như mũi kim cứa vào lòng tôi nỗi đau đáu về góc khuất của những
người làm công tác bảo vệ Vườn Quốc gia Tràm Chim - (VQGTC, Tam Nông,
Đồng Tháp).” (Rưng rưng phận “giữ rừng” – Lâm Điền, số 114/2015, thứ 6 ngày
22/05/2015)


Sapo thể hiện bối cảnh mở đầu bằng việc tái hiện bối cảnh, chấm phá
không gian, thời gian hoặc nêu nguyên nhân, lí do thực hiện phóng sự. Đây là dạng
sapo phổ biến nhằm dẫn dắt người đọc đi đến nội dung của tác phẩm.

Ví dụ: “Ba người đàn ông bằng tuổi nhau, chơi với nhau từ thuở nhỏ, vậy
mà khi họ cùng ngồi lại, vẻ ngoài của họ khiến một người tôi gọi “bác”, một
người tôi gọi “chú” và người còn lại là “anh”. Chuyện mà tôi đang nói đến ở làng
mộc Canh Nậu - xã Canh Nậu, huyện Thạch Thất, Hà Nội.” (Canh Nậu - nơi
không thể nhận ra tuổi tác – Cao Thùy Liên, số 263/2015, thứ 6 ngày 13/11/2015)
“Trưa 13.11, anh Nguyễn Bá Tuỵ (thôn Thành Tiên, xã Thiệu Thành, Thiệu
Hoá, Thanh Hoá) mồ hôi nhễ nhại lục tìm cái gọi là “Sổ tiết kiệm” do Trung tâm
Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới cấp, đưa cho chúng tôi. Đột
nhiên, một phụ nữ tên Đào nhày bổ vào xỉa xói, xúc phạm chúng tôi bằng những
lời lẽ thô tục nhất, giật giấy tờ trên tay anh Tuỵ ném xuống đất rồi tuyên bố: “Bay
mà đưa giấy cho bọn nhà báo thì tao đ. cấp tiền cho nhà bay nữa”. Hoạt động của
trung tâm này đang làm bất an nông thôn và làm người nông dân vốn nghèo lại
càng nghèo hơn.” (Trung tâm hỗ trợ làm... người nghèo thêm nghèo – Xuân
Hùng, số 265/2015, thứ 2 ngày 16/11/2015)
“Một sáng, vừa leo lên taxi, bỗng đập vào mắt tôi là trên cánh tay săn chắc
của chàng lái xe nổi bật hình xăm lớn một ngọn hải đăng. Tôi thốt lên: “Đẹp quá.
Nhưng sao lại là ngọn hải đăng?”. Chàng lái xe mắt vẫn nhìn thẳng: “Để không
bị lạc đường về nhà. Thế được chưa!” Chúng tôi cùng cười phá lên. Lại chợt nhớ
đến Phương Anh - cô nhân viên tín dụng trẻ trung - trên cổ tay cũng xăm nhưng
chỉ là một từ tiếng Anh rất nhỏ: “Smile” có nghĩa “nụ cười”. Với cô gái ấy,
“Smile” là một triết lý sống...” (Xăm hình nghệ thuật - nghề tự lập và không tẻ
nhạt – Nguyễn Linh, số 106/2015, thứ 4 ngày 13/05/2015)
Sapo thể hiện bối cảnh nhìn chung sẽ giúp người đọc sớm tiếp cận được nội
dung cũng như tinh thần của bài phóng sự, nhìn nhận tầm quan trọng, sự hấp dẫn
của sự việc, vấn đề, câu chuyện được đề cập. Với dạng này, câu văn có xu hướng
được “văn học hóa”, đậm chất văn chương. Lối viết như vậy thường dễ khiến độc
giả bị loãng vấn đề, khó xác định được trọng tâm, câu văn thường dài vì vậy không
thích hợp với phóng sự sự kiện.
Sapo khắc họa nhân vật là loại sapo phác thảo chân dung của nhân vật, đặt
nhân vật trong tổng hòa các mối quan hệ như môi trường, ước mơ, lí tưởng, phẩm

chất, tính cách… rồi lựa chọn góc độ thực hiện phù hợp với chủ đề bài báo hướng


tới. Phóng viên sử dụng những nét đặc trưng của nhân vật để tạo dựng sapo chân
dung, thêm thông tin cho tít đồng thời giới thiệu nhân vật sẽ xuất hiện trong bài.
Ví dụ: “Đói, rét, sợ hãi và cô đơn - những đứa trẻ đường phố, sống lang
thang nơi công viên, vỉa hè, bờ hồ, góc phố để mưu sinh này dường như không còn
nét hồn nhiên như hàng triệu trẻ em khác, trong sự chở che bảo bọc của gia đình
và xã hội nhân ái. Chúng chủ yếu là trẻ em nam, từ 13 - 15 tuổi, rất nhiều em hiện
là nạn nhân bị những gã đồng tính lạm dụng tình dục. Chỉ cần một nắm xôi, một
cái bánh bao kèm lời vỗ về phỉnh phờ... là các em có thể rơi vào nanh vuốt của
“con thú săn mồi non” - những gã pê đê bệnh hoạn người Việt hoặc người nước
ngoài.” (Thảm cảnh xâm hại, lạm dụng tình dục trẻ em đường phố - Tâm Lê –
Hoàng Bảo Lâm, số 115/2015, thứ 7 ngày 23/05/2015)
“Đinh Zit đẩy chiếc xe ba bánh từ nhà ra nghĩa địa. Trên xe lỉnh lỉnh dao
rựa, chổi xương, cuốc xẻng. Dáng Zit ngả nghiêng, thập thững, chốc chốc anh lại
như “đứng hình”, nhăn mặt. Chiếc xe thành điểm tựa đồng hành suốt cơn đau. Rồi
anh bặm môi bước tiếp. Bàn tay cong queo, sứt sẹo. Đôi chân bị gặm nhấm hao
mòn. Ba năm rồi, nắng cũng như mưa, ở nghĩa địa Quy Hòa (Bình Định), nơi khép
lại số kiếp khốn cùng, bất hạnh của hàng ngàn bệnh nhân phong, không hình ảnh
nào lặng lẽ, nhẫn nại và thân thuộc như của Đinh Zit.” (Người quét rác nghĩa địa
phong Quy Hòa – Xuân Nhàn, số 158/2015, thứ 2 ngày 13/07/2015)
“Tuổi 81, nhà nghiên cứu Trần Minh Siêu (Yên Thành, Nghệ An) vẫn nói
linh hoạt, say sưa, quên cả thời gian khi nhắc đến đề tài Bác Hồ. Với chục đầu
sách, hàng trăm buổi nói chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông được mệnh danh
là “Người kể chuyện Bác Hồ hay nhất xứ Nghệ”.” (Người kể chuyện Bác Hồ hay
nhất xứ Nghệ - Quang Đại – Hưng Thơ, số 197/2015, thứ 5 ngày 27/08/2015)
“Dáng người nhỏ thó, đôi mắt sâu và thoáng buồn, chị Vương Thị Thùy
(phường Viên Sơn, thị xã Sơn Tây, Hà Nội) trông quá già so với tuổi 33 của mình.
Là một giáo viên hàng ngày đứng trên bục giảng, nhưng cô vượt qua ngại ngùng,

mặc cảm để nai lưng làm đủ thứ việc từ giúp việc, cấy thuê, đồng nát… để kiếm
tiền cứu người chồng đang bạo bệnh, đưa gia đình nhỏ thoát khỏi cơn bĩ cực.”
(Nghị lực phi thường của “cô giáo đồng nát” – Giang Thùy Linh, số 268/2015,
thứ 5 ngày 19/11/2015)
Người đọc khi đọc qua sapo dạng này sẽ nảy sinh tình cảm, đó có thể là sự
đồng cảm, chia sẻ hoặc phẫn nộ đối với nhân vật.


Sapo bày tỏ quan điểm: ở dạng sapo này, tác giả bộc lộ rõ quan điểm, suy
nghĩ,cảm xúc của tác giả đối với sự kiện, vấn đề, nhân vật trong tác phẩm.
Ví dụ: “Với tất cả sự cẩn trọng và khách quan, chúng tôi dành nhiều thời
gian soi xét lại toàn bộ quy trình “phát hiện - công nhận” hài cốt Ông Nguyễn, để
thử xem có “âm mưu” làm mộ giả như có ý kiến đã xầm xì.” (Di cốt Nguyễn
Trung Trực: Kỳ cuối - Có “âm mưu” làm giả hài cốt? - Lâm Điền, Số 4/2015 ra
thứ 3 ngày 06/01/2015)
“Nhìn từng đoàn, từng đoàn người ùn ùn gầm rú xe máy chở những súc gỗ
xẻ qua trước mũi trạm bảo vệ nơi cửa rừng của Cty TNHH nông nghiệp Khang
Cường ở Đạ Nha, tôi không thể không tự hỏi về năng lực bảo vệ rừng của đơn vị
này…” (Đạ Nha, lâm tặc như chủ rừng – Kỳ cuối: Không dám động đến lâm tặc
– Khắc Dũng, số 66/2015, thứ 3 ngày 24/03/2015)
“Những ngày vào Khoa Ung bướu (Bệnh viện Nhi T.Ư), tôi bị ám ảnh bởi
những đứa trẻ đầu trắng bóc, trọc lốc vì xạ trị, những cánh tay thâm bầm vì chọc
ven, những cái nhọt mưng mủ, chảy nước vì đến giai đoạn “bị phá”… Nghe đến
ung thư, ai cũng coi đó là “cửa tử”. Sau những tiếng khóc ngằn ngặt, xé lòng của
những đứa trẻ là những tiếng nấc nghẹn của người thân. Không ai muốn con mình
mắc bệnh, không ai muốn chấp nhận thực tế phũ phàng, và trong những đớn đau
tột cùng, những ông bố, bà mẹ vẫn cố gắng gạt nước mắt, tìm mọi cách, xoay mọi
kiểu để giành giật sự sống cho con.” (“Đồng hành cùng bệnh nhi ung thư” - Cơ
cực những đứa con côi mang bệnh ung thư – Bảo Duy, số 116/2015, thứ 2 ngày
25/05/2015)

“Tôi thấy mình như có lỗi khi khơi lại nỗi đau mất mát mà các chú, các bác
đã cố chôn chặt đáy lòng suốt 40 năm qua. Nhưng tôi tin rằng, mỗi giọt nước mắt
ấy sẽ gieo mầm cho ký ức năm xưa sống lại, để hôm nay và mai sau nhắc nhớ về
nỗi kinh hoàng của chiến tranh, để biết trân trọng và yêu chuộng hòa bình…”
(Thổ Châu – đau đáu câu hỏi 40 năm – kỳ 1: Ký ức tang thương – Lục Tùng, số
149/2015, thứ 5 ngày 02/07/2015)
“Tới Jalan Alor - con phố sầm uất, nổi tiếng giữa lòng Kuala Lumpur
(Malaysia), chúng tôi thấy vỡ ra nhiều điều về du lịch Việt Nam.” (Nhậu đêm ở
Kuala Lumpur – Anh Khoa, số 254/2015, thứ 3 ngày 03/11/2015)
Với sapo bày tỏ quan điểm, tác giả thường đưa ra lời bình phẩm, đánh giá,
nhận xét hay nêu cảm xúc của cá nhân trước đối tượng tâm điểm của bài viết. Kiểu
sapo này giúp độc giả dễ dàng định hướng bài viết theo chiều hướng của tác giả.


Tuy nhiên, đối với những vấn đề nhạy cảm, cần phải suy nghĩ kĩ trước khi viết,
tránh xảy ra những chuyện đáng tiếc vì không lường trước được hậu quả của vấn
đề. Vì vậy, khi đưa ra một quan điểm cá nhân cũng nên phản ánh, bình luận một
cách khách quan, mang yếu tố tích cực đối với vấn đề và cần có một chừng mực,
khuôn khổ nhất định.
Sapo là mẩu đối thoại hoặc phát ngôn sử dụng những mẩu đối thoại ngắn,
có nội dung hấp dẫn, lôi cuốn làm sapo. Dạng sapo này thường tạo được cảm giác
gần gũi, thân mật như một cuộc trò chuyện, tạo cho độc giả dễ dàng tiếp thu bài
viết, lôi cuốn, hòa nhập vào tác phẩm. Đây cũng là dạng sapo được sử dụng nhiều
trên báo Lao Động, chủ yếu ở phóng sự chân dung hay những phóng sự liên quan
đến cuộc sống sinh hoạt đời thường.
Ví dụ: ““Chú ơi, chú quên thứ này nè”, tiếng gọi thất thanh kéo tôi quay
ngoắt lại. Cái dáng hớt hải, liêu xiêu chạy dọc hành lang, tay lủng lẳng chiếc túi
máy ảnh kia là của Trần Thị Phương Mai - cô bé vừa dành cho tôi những lời ngợi
khen nức nở ở buổi học lạ lùng của Trường Tiểu học số 2 Cát Trinh (Phù Cát,
Bình Định): “Chú ghi nhanh ghê. Con không ghi được vậy đâu”...” (Hai tư mảnh

ghép – Xuân Nhàn, số 81/2015, thứ 6 ngày 10/04/2015)
“Một sáng, vừa leo lên taxi, bỗng đập vào mắt tôi là trên cánh tay săn chắc
của chàng lái xe nổi bật hình xăm lớn một ngọn hải đăng. Tôi thốt lên: “Đẹp quá.
Nhưng sao lại là ngọn hải đăng?”. Chàng lái xe mắt vẫn nhìn thẳng: “Để không
bị lạc đường về nhà. Thế được chưa!” Chúng tôi cùng cười phá lên. Lại chợt nhớ
đến Phương Anh - cô nhân viên tín dụng trẻ trung - trên cổ tay cũng xăm nhưng
chỉ là một từ tiếng Anh rất nhỏ: “Smile” có nghĩa “nụ cười”. Với cô gái ấy,
“Smile” là một triết lý sống...” (Xăm hình nghệ thuật - nghề tự lập và không tẻ
nhạt – Nguyễn Linh, số 106/2015, thứ 4 ngày 13/05/2015)
““Chị Hoa nay biết luật rồi thì sau tụi tui đụng chuyện liên quan đến pháp
luật, tụi tui mướn chị Hoa giúp, không lo mình bị chèn ép” - những “đồng nghiệp”
ở chợ Vĩnh Bình (huyện Gò Công Tây, Tiền Giang) của bà Phan Thị Kim Hoa
(người vừa trở thành tân cử nhân luật ở tuổi 55) tự hào nói. Bà Hoa cười: “Tui
biết gì giúp đó, không có mướn gì hết đâu nghen”.” (Tân cử nhân luật tuổi 55 –
Lê Tuyết, số 147/2015, thứ 3 ngày 30/06/2015)
“5h30 sáng, thầy Xiêm bật dậy đánh hồi kẻng báo thức học sinh, chuẩn bị
cho ngày học mới. Tiếng kẻng leng keng kiểu như chỉ kêu cho đúng quy định, bởi
nhìn ra sân học sinh đã tụm năm, tụm bảy từ lúc nào. Thầy Xiêm trở vào phòng,
nhỏ nhẹ: “Học sinh dậy sớm quá, anh phóng viên có đi vệ sinh thì ra chỗ ghế đá


ngồi xếp hàng, tôi sẽ dặn các em ưu tiên!”. Nói rồi, thầy Xiêm với tay xé ít giấy
tập, xăm xăm cầm cái cuốc lưỡi dài, đi về phía quả đồi rồi mất hút...” (“Vê đúp
xê” ở Cà Roòng – Lâm Hưng Thơ, số 271/2015, thứ 2 ngày 23/11/2015)
Sapo tiếp nối tiêu đề là dạng sapo có quan hệ mật thiết với tít về cả nội
dung lẫn hình thức, có chức năng hoàn thiện tít, kết hợp với tít để tạo nên một đoạn
văn ý nghĩa và hoàn chỉnh.
Ví dụ: “Có thể nói một cách vắn gọn như vậy về việc dạy tiếng Chăm ở
Nam Bộ hiện nay.” (Những khoảng trống trách nhiệm... – Lục Tùng, số 99/2015,
thứ 3 ngày 05/05/2015)

“Tuy nhiên, hơn 50 năm trôi qua, sau khi được đổ từ ống bương mới tịch
thu chuyển sang cái chai thủy tinh, thì hiện vật cứ vơi cạn dần.” (Chuyện “mở” lọ
mỡ người để tìm người cha bị xẻo thịt – Đỗ Doãn Hoàng, số 264/2015, thứ 7 ngày
14/11/2015)
“Họ là những chủ nhà trọ, không máu mủ ruột rà với công nhân nhưng sẵn
sàng cưu mang, chăm lo và coi những người công nhân ở trọ như con cháu trong
gia đình, nghĩa tình trọn vẹn. Những dì Tư, cô Năm, bác Hai… trở thành chỗ dựa
cho những công nhân xa quê, dù vẫn là người ở trọ nhưng gắn bó với nhau 10
năm, 15 năm thì “cái ao nước lã cũng thắm thiết như một giọt máu đào”.” (Nghĩa
tình công nhân xa quê – Kỳ 1: Những tấm lòng thơm thảo – Lê Tuyết, số
272/2015, thứ 3 ngày 24/11/2015)
Dạng sapo này thường ngắn gọn, súc tích và gắn với tít. Tít và sapo ở dạng
này liên quan chặt chẽ với nhau, vì vậy khi đọc bài, độc giả cần đọc liền mạch từ tít
đến sapo mới có thể hiểu được nội dung mà tác giả muốn nhắc đến.
Sapo hàm chứa yếu tố miêu tả thường được sử dụng ở các dạng bài phóng
sự về các vấn đề trong đời sống tự nhiên và xã hội, chủ yếu miêu tả về cảnh vật nơi
xảy ra sự kiện, vấn đề. Cách dùng sapo này giúp khơi gợi cảm xúc từ độc giả,
khiến độc giả cảm thấy như được tận mắt chứng kiến sự kiện, vấn đề đó xảy ra.
Ví dụ: “Sa Pa như nàng công chúa ngủ trong rừng, vốn được người Pháp
đánh thức một cách dịu dàng từ hơn 1 thế kỷ trước. Sơn nữ kiều diễm ấy đang tỏa
hương khoe sắc một cách ý nhị tinh khôi, thì bỗng dưng cơn lốc đi du lịch và kinh
doanh du lịch chụp giật gần đây làm cho nàng bị… liễu dập hoa vùi. Sau Tết
Nguyên Đán Ất Mùi - 2015, trở lại Sa Pa, nhiều người đã phải tuyệt vọng não nề.”
(Du lịch Sa Pa - bao giờ mới “xem lại mình”? – Đỗ Doãn Hoàng, số 46/2015, thứ
7 ngày 28/02/2015)


“Xã Cẩm Bình (huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) là địa phương từng “đóng
đinh” với câu ca: “Cẩm Bình cháy khô cuống rạ / Đứt chạc cày trâu ngã lăn
quay...”. Nhưng bây giờ, Cẩm Bình trước mắt chúng tôi là những con đường thảm

nhựa, bêtông phẳng lỳ, rộng rãi, cánh đồng mẫu lớn tháng 5 vàng óng, nhà cửa
khang trang cùng những khu vườn xanh mướt, trĩu quả... Cuộc sống của người
dân Cẩm Bình đang đổi thay từng ngày.” (Hà Tĩnh, những vùng quê đáng sống –
kỳ 1: Những vùng quê kiểu mẫu – Đăng Khoa – Trần Tuấn, số 119/2015, thứ 5
ngày 28/05/2015)
“Nắng trút lửa khắp các cánh đồng, làng mạc tỉnh Ninh Thuận giữa cơn
hạn đỉnh điểm 40 năm. Người người quay quắt trong khô khát, đỏ mắt nhìn nắng
nung đồng ruộng nứt nẻ, xót xa bầy gia súc khốn cùng quỳ rạp trên mặt đất giờ
như chảo lửa, cố mót từng gốc rạ còn sót.” (Hoa nở trên chảo lửa – Linh Phạm,
số 134/2015, thứ 2 ngày 15/06/2015)
Sapo nêu luận cứ là dạng sapo lấy đối tượng xử lí là các vấn đề hay sự kiện
đang tồn tại trong đời sống xã hội còn mơ hồ, gây tranh cãi, cần đi sâu để bàn luận,
làm rõ, xem xét để đưa ra một kết luận đúng đắn hay một thái độ hành xử phù hợp.
Sapo nêu luận cứ thường đưa ra các con số, dẫn chứng ấn tượng, có khả năng thu
hút độc giả khiến người đọc muốn tiếp cận với nội dung của bài.
Ví dụ: “Trong lúc các cơ quan, ngành chức năng còn loay hoay tìm lời giải
cho bài toán đưa đảo tiền tiêu thoát khỏi nạn “mắc cạn” giữa biển khơi, Thổ Châu
lại lung lay ngay gốc khi nguồn nhân lực đang trong tình trạng mong manh về lực,
chắp vá và bấp bênh về trí.” (Thổ Châu – chưa gần đảo…không xa – Kỳ cuối:
Lung lay từ gốc – Lục Tùng, số 48, thứ 3 ngày 03/03/2015)
“Mùa lễ hội rằm tháng giêng, thường là mùa làm ăn lớn nhất trong năm đối
với hàng trăm hộ tiểu thương ở khu vực núi Bà Đen, tỉnh Tây Ninh. Thế nhưng
năm nay, việc bán buôn của họ lại bết bát chưa từng thấy.” (“Nghẹt thở ” ở núi
Bà Đen – Cao Hùng, số 56/2015, thứ 5 ngày 12/03/2015)
“Xã Na Ư có diện tích 112,8km2, kinh tế thuần nông, có 24km đường biên
giáp với Lào. Người dân hai bên biên giới có quan hệ họ tộc, dân tộc rất gần gũi
với nhau. Chỉ tính đến đầu năm 2014, 6 bản của xã Na Ư (gồm Na Ư, Hua Thanh,
Con Cang, Ka Hâu, Na Láy, Púng Bửa) với chưa đầy 1.500 khẩu đã có đến 6 án tử
hình, 12 án truy nã đặc biệt, 75 đối tượng đang chấp hành án, gần 100 người
nghiện ma túy.” (Mất ngủ ở Tây Trang - Kỳ 1: Buôn ma túy để... thoát nghèo –

Giang Thùy Linh, số 124/2015, thứ 4 ngày 03/06/2015)


“7.682 hộ dân quay quắt vì thiếu nước sinh hoạt, 4.628ha lúa từng phút
từng giây cháy khô, buộc phải cắt cho... bò ăn thay cỏ nhưng bò cũng không thèm.
Hơn tuần nữa, nếu trời vẫn không mưa - khả năng đã được cơ quan chuyên môn
dự báo - Bình Định sẽ mất đứt hơn 10.000ha lúa. Trên đường về Phù Mỹ - nơi
gánh chịu thiên tai nặng nề nhất Bình Định - đầu óc tôi cứ hầm hập, ong ong
những con số bốc khói.” (Cắt lúa cho... bò ăn – Xuân Nhàn, số 132/2015, thứ 6
ngày 12/06/2015)
“Liên tiếp xảy ra 6 cái chết cùng một triệu chứng đau họng, sưng hạch cổ...
và hàng chục người đồng loạt phát bệnh ở 2 làng đồng bào Bh’noong dưới chân
đỉnh Ngọc Linh (xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn, Quảng Nam) trong 2 tháng qua
khiến người dân hoang mang tột độ. Nhà nhà giết gà, mổ lợn, đâm trâu cúng linh
đình, chộn rộn chuyện dời làng... Cơ quan chức năng bước đầu xác định nguyên
nhân gây ra cái chết của 1/6 nạn nhân do vi khuẩn bạch hầu. Nhưng đằng sau
dịch bệnh là những hủ tục lạc hậu, mê tín và nạn ô nhiễm môi trường…” (Giữa
tâm ổ dịch bạch hầu – Thanh Hải, số 162/2015, thứ 6 ngày 17/07/2015)
“15, 20 triệu đồng lớn hay nhỏ? Với người này, đó chỉ là chầu nhậu, bữa
điểm tâm, nhưng với kẻ khác, nó đủ nghiêm trọng để đẩy con người ta tới chỗ
phân vân sống - chết. Chuyện dưới đây chấn động mảnh làng quê Tuy Phước
(Bình Định), nơi gần 30 hộ nghèo cùng lâm cảnh “vô phúc đáo tụng đình”. Họ, kẻ
trước người sau, nay vùng vẫy chống lại bản án tranh chấp hợp đồng vay vốn
trong tình cảnh trớ trêu, vô vọng.” (Tuy Phước, những con nợ khốn khổ - Xuân
Nhàn, số 267/2015, thứ 4 ngày 18/11/2015)
Báo Lao Động sử dụng nhiều dạng sapo khác nhau, một số sapo không thể
phân định được thuộc dạng nào. Vì thế, cách phân loại trên chỉ mang tính tương
đối. Người viết cần linh hoạt trong cách viết sapo, có thể kết hợp nhiều dạng sapo
để có thể nêu bật được nội dung thông điệp, ý đồ của mình đến với độc giả.
2.2. Hình thức

Một sapo thành công không chỉ dừng lại ở một nội dung hay mà còn được
quyết định bởi hình thức. Nó được thể hiện qua kết cấu, dung lượng, ngôn ngữ,
biện pháp nghệ thuật…
2.2.1. Kết cấu
Kết cấu của sapo có tác dụng không nhỏ trong việc làm nổi rõ chủ đề, tư
tưởng của bài báo. Kết cấu xuất phát từ nội dung sự việc, biểu đạt nội dung đó một
cách tổng hợp nhất và bổ sung nó để trở thành một chỉnh thể hoàn chỉnh.


Khi xây dựng kết cấu của sapo, người viết cần dựa vào nội dung, chủ đề, đề
tài và xác định đối tượng tiếp nhận thông tin để có thể trình bày sapo một cách có
hiệu quả nhất.
Sapo thường có bố cục chỉ 1 đoạn, nằm sau tít và đầu phần chính văn, đưa
những thông tin quan trọng, tóm tắt nội dung thông tin, dẫn dắt công chúng đến với
nội dung bài viết… Sapo có thể là một đoạn đặc sắc ở trong bài được đưa lên đầu
nhằm nhấn mạnh nội dung chi tiết đó. Sapo thường được in đậm, là đoạn văn độc
lập, dễ nhận dạng.
2.2.2. Dung lượng
Sapo chiếm một vị trí quan trọng trong tác phẩm báo chí. Vì vậy, tuy ngắn
gọn nhưng nội dung thông tin thường rất lớn, có mặt ở hầu hết các thể loại và đặc
biệt không thể thiếu đối với bài phóng sự.
Sapo phóng sự trên báo Lao Động có độ dài ngắn khác nhau. Khảo sát 304
số báo Lao Động ngày năm 2015, có 192 bài phóng sự, trong đó:
Sapo 1 câu có 24 bài, chiếm 12,5%
Sapo 2 câu có 68 bài chiếm 35,42%
Sapo 3 câu có 57 bài chiếm 29,69%
Sapo 4 câu có 28 bài chiếm 14,58%
Sapo 5 câu có 9 bài chiếm 4,69%
Sapo 6 câu có 3 bài chiếm 1,56%
Sapo 7 câu có 1 bài chiếm 0,52%

Sapo 8 câu có 2 bài chiếm 1,04%
Sapo phóng sự trên báo Lao Động có dung lượng vừa phải, thường từ 80 –
150 chữ. Ta có thể dễ dàng nhận thấy qua khảo sát trên, báo Lao Động sử dụng
nhiều nhất là từ 2 – 3 câu
Trong các bài phóng sự đăng trên báo Lao Động năm 2015, sapo ngắn nhất
có 19 chữ, đó là:“Có thể nói một cách vắn gọn như vậy về việc dạy tiếng Chăm ở
Nam Bộ hiện nay.” (Những khoảng trống trách nhiệm... – Lục Tùng, số 99/2015,
thứ 3 ngày 05/05/2015)


Bên cạnh những sapo với câu văn ngắn như vậy, còn có những sapo tuy chỉ
một câu nhưng rất dài, lên đến 107 chữ, như sapo: ““Chúng tôi nhiều lần mời gọi
các doanh nghiệp đến hợp tác để tạo việc làm cho bà con ổn định cuộc sống, tạo
phên giậu bền vững trên phòng tuyến biên giới, nhưng doanh nghiệp đến, rồi đi
không trở lại” - câu nói của ông Nguyễn Chi Lăng - Phó Chủ tịch UBND huyện
Tân Hồng (Đồng Tháp) - dập tắt tia hy vọng cuối cùng tôi vừa nhen nhóm trước
lúc lên đường hướng ra nơi hơn 1.000 hộ dân vùng lũ đầu nguồn tỉnh Đồng Tháp
đang “mắc cạn” trên cụm - tuyến dân cư biên giới (CTDCBG) còn quá nhiều thiếu
thốn...” (“Mắc cạn” trên những cụm - tuyến dân cư – Lục Tùng, số 80/2015, thứ
5 ngày 09/04/2015)
Sapo dài nhất lên đến 201 chữ với 7 câu, đó là: “Đang cùng ngồi hàn huyên
thì ông Bí thư Đảng ủy xã bên cạnh xã Phượng Vĩ, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ,
bảo: Đất Phượng Vĩ bên kia có một câu chuyện, mà chúng tôi rất muốn nhà báo
lên tiếng. Lên tiếng để đời bớt vô lý, xót xa. Ông Nguyễn Xước Hiện là chỗ bạn bè
với tôi, ông ấy đi đánh Mỹ, chiến công hiển hách lắm, bắn cháy bao nhiêu là xe
tăng địch, vậy mà về quê cứ bị đồn là đảo ngũ. Ở nhà thì vợ đi theo chồng của chị
gái vợ. Ông Hiện hiền lành ấy, xuất ngũ trở về, tay trắng, không thương binh cũng
chẳng bệnh binh, ông năn nỉ vợ “trở về” với mình mãi mà bà ấy vẫn quày quả bỏ
đi. Mãi sau này mới lấy vợ khác, lại bị ảnh hưởng chất độc hóa học, vợ đẻ 7 lần
mà chỉ nuôi được mỗi một đứa con ốm nhách. Bây giờ nhà rách, bệnh tật đầy

mình, chế độ chính sách bằng con số không. Mảnh đạn vẫn trong đầu, gần đất xa
trời rồi mà còn cứ ấm ức với cái tiếng oan đảo ngũ…” (Cởi tiếng oan cho người
anh hùng chịu nhiều tai tiếng – Đỗ Doãn Hoàng, số 64/2015, thứ 7 ngày
21/03/2015)
2.2.3. Ngôn ngữ
Ngôn ngữ trong phóng sự thường mang tính nghệ thuật. Ngôn từ thường
được sử dụng khá mềm mại, nhờ vậy mà mở đầu câu chuyện luôn tự nhiên, gần
gũi, hấp dẫn. Mặc dù vậy, ngôn ngữ sapo phóng sự vẫn mang đặc trưng của ngôn
ngữ báo chí, mang nội dung thông tin đến với công chúng một cách nhanh chóng,
ngắn gọn và đơn giản, hiệu quả nhất.
Ngôn ngữ trong bài phóng sự nói chung và sapo phóng sự nói riêng dược
chia làm hai loại: ngôn ngữ tác giả và ngôn ngữ nhân vật.
Ngôn ngữ tác giả đóng vai trò dẫn dắt câu chuyện, trình bày, lí giải vấn đề,
móc nối các dữ kiện ở trong sapo. Ngôn ngữ tác giả tạo nên nét đặc trưng, phong
cách riêng cho mỗi nhà báo.


Ví dụ: “Câu chuyện ấy có vẻ như chỉ gây ồn ã, bất bình trong dư luận chốc
lát, rồi lắng hẳn vào quên lãng. Chẳng ai còn nhớ cháu bé tên gì, bị hành hạ dã
man ở chùa nào, vị nữ tu gây ra chuyện sốc đó tên là gì. Cuộc sống là thế, thời
gian như… vặt lông một con vịt, đôi khi nó làm người ta vô cảm, trơ lỳ. Nhưng!
Vẫn còn đó cái ám ảnh về việc vị ni sư nhận trẻ em nghèo khổ về nuôi, nhận xong,
đưa ít tiền cho mẹ nó khiến chị ta buồn khóc “em có bán con mình đâu”, rồi về
dạy dỗ chẳng ra làm sao, cháu hư, cháu bị nhốt, bị tra tấn, hành hạ, bị bỏ đói, bị
đánh toé máu khắp cơ thể, bằng những trò tàn độc nhất. Cháu bị nhốt trong nhà
kho, 3 ngày chỉ cho ăn một bát cơm với muối trắng. Nếu lương dân không phá
cửa, cắt khóa giải cứu mang cháu đi viện, thì không biết điều gì sẽ xảy ra.” (Viết
tiếp loạt phóng sự “Trụ trì uống rượu tây, nhắm tiết canh!” – Kỳ 3: Phía sau
việc cháu bé bị hành hạ nhẫn tâm trong ngôi chùa ở Hưng Yên – Nhóm PV, số
282/2015, thứ 7 ngày 05/12/2015)

Sapo trên thể hiện suy nghĩ, cảm nhận của độc giả về vụ việc cháu bé bị
hành hạ nhẫn tâm trong ngôi chùa ở Hưng Yên. Nó hoàn toàn là lời của tác giả, có
tác dụng dẫn dắt câu chuyện, đưa đọc giả từ từ tiếp cận đến vấn đề một cách nhẹ
nhàng, thể hiện được tình cảm, thái độ của tác giả ngay từ phần mở đầu. Ở sapo
trên, lời tác giả được thể hiện qua ngôi thứ ba. Tuy nhiên, hầu hết phóng sự trên
báo Lao Động thường sử dụng ngôi thứ nhất để diễn đạt. Ví dụ: “Ba người đàn
ông bằng tuổi nhau, chơi với nhau từ thuở nhỏ, vậy mà khi họ cùng ngồi lại, vẻ
ngoài của họ khiến một người tôi gọi “bác”, một người tôi gọi “chú” và người
còn lại là “anh”. Chuyện mà tôi đang nói đến ở làng mộc Canh Nậu - xã Canh
Nậu, huyện Thạch Thất, Hà Nội.” (Canh Nậu - nơi không thể nhận ra tuổi tác –
Cao Thùy Liên, số 263/2015, thứ 6 ngày 13/11/2015)
2.2.4. Biện pháp nghệ thuật
Phóng sự thuộc nhóm chính luận nghệ thuật nên các biện pháp nghệ thuật
đều được sử dụng nhằm tận dụng tối đa chức năng của nó. Yếu tố nghệ thuật chính
là điểm mạnh và cũng là một lợi thế của phóng sự mà các loại hình báo chí khác
không có. Đây cũng chính làm điểm khác biệt để phân biệt với các loại hình báo
chí khác như tin, bài phản ánh, bình luận, phỏng vấn…
Trong nhiều sapo, tác giả sử dụng bút pháp tả - bình – thuật một cách tự
nhiên và độc đáo, giúp người đọc cảm nhận và hình dung sự kiện, con người như
trước mắt họ.
Ví dụ: “Đinh Zit đẩy chiếc xe ba bánh từ nhà ra nghĩa địa. Trên xe lỉnh lỉnh
dao rựa, chổi xương, cuốc xẻng. Dáng Zit ngả nghiêng, thập thững, chốc chốc anh