Thực trạng thừa cân béo phì ở trẻ 4 6 tuổi trong hai trường mầm non xã yên mỹ , huyện thanh trì, hà nội, năm 2015 và kết quả bước đầu áp dụng chương trình can thiệp

B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

KHOA KHOA H C S C KH E
B

MỌNă I UăD

NG

TR N THU HÀ
Mã sinh viên: B00390

TH C TR NG TH A CÂN, BÉO PHÌ
TR 4 - 6 TU I TRONG 02 TR

NG M M NON

XÃ YÊN M , HUY N THANH TRÌ, HÀ N I, N Mă2015
VÀ K T QU B
CH

Că

U ÁP D NG

NGăTRỊNH CAN THI P

TÀI T T NGHI P C

NHÂN H VLVH

HÀ N I ậ Thángă10ăn mă2015


B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

KHOA KHOA H C S C KH E
B

MỌNă I UăD

NG

TR N THU HÀ
Mã sinh viên: B00390

TH C TR NG TH A CÂN, BÉO PHÌ
TR 4 ậ 6 TU IăTRONGă02ăTR

NG M M NON

XÃ YÊN M , HUY N THANH TRÌ, HÀ N I, N Mă2015
VÀ K T QU B
CH

Că

NGăTRỊNH CAN THI P

TÀI T T NGHI P C

Ng

iăh

U ÁP D NG

NHÂN H VLVH

ng d n khoa h c: ThS. Bs NGUY N THANH PHONG

HÀ N I ậ Thángă10ăn mă2015

Thang Long University Library


L I C Mă N
Tôi xin g i l i c mă n trân tr ng nh t t i B mônă i uăd
h c s c kh e ậ Tr

ngă

ng ậ Khoa Khoa

i h că Th ngă Longă HƠă N i, Ban giám hi uă vƠă Tr

ng

M m non Yên M ậ n iătôiăcôngă tácă đưă t oă đi u ki nă giúpă đ tôi trong su t th i
gian nghiên c uăđ tài.
Tôi xin bày t lòng bi tă nă sâu s c nh t t i Th c s , Bác s Nguy n Thanh
Phong,ăng

i Th yăđángăkínhăluônădƠnhăth i gian và công s căđ đ ng viên, giúp

đ tôi trong su t quá trình th c hi năđ tài nghiên c u.
Tôi xin g i l i c mă năchơnăthƠnhăt i:
- T p th cán b , giáo viên, nhân viên c aă 2ă tr

ng m m non và cán b

tr m y t trongăđ a bàn xã Yên M trong quá trình thu th p s li u.
- Ban giám hi uăvƠăcácăcôăgiáoătr
ch , nghiêm túc trong khi tri năkhaiăch

ng m m non Yên M đưăc ng tác ch t

ngătrìnhăcanăthi p th a cân, béo phì.

- Các b c ph huynh và các cháu 4 ậ 6 tu i c aă2ătr

ng m mănonătrongăđ a

bàn xã Yên M đưăc ng tác nhi t tình và chia s v i tôi trong quá trình cung c p
thông tin và th c hi n can thi p th a cân, béo phì.
- Các anh ch và các b năbèăđ ng nghi p tr c ti p hay gián ti păđưăt oăđi u
ki n thu n l i cho tôi trong quá trình h c t păđ hoƠnăthƠnhăđ tài nghiên c u này.
Và cu i cùng tôi xin c mă nănh ngăng

iăthơnăyêuătrongăgiaăđìnhătôiăđưăluônă

c v ,ă khíchă l và t o m iă đi u ki n thu n l iă giúpă đ tôiă hoƠnă thƠnhă đ tài t t
nghi p này.
Tôi xin chân thành c mă n!
Hà N i, tháng 10 n m 2015

Tr n Thu Hà


L IăCAMă OAN
Tôiăxinăcamăđoanăk t qu nghiên c u c a tôi hoàn toàn trung th c và không
trùng l p v i b t k k t qu nghiên c uănƠoăđ

c công b tr

căđó.

Tác gi

Tr n Thu Hà

Thang Long University Library


THU T NG

VI T T T

BMI

Ch s kh iăl

BP

Béo phì

CC

Chi u cao

CC/T

Chi u cao theo tu i

CN

Cân n ng theo tu i

CN/CC

Cân n ng theo chi u cao

CN/T

Cân n ng theo tu i

KTCBP

Không th a cân, béo phì

NCHS

ngăc ăth

National Center for Health Statistic
(Trung tâm Y t Qu c Gia)

SD

StandardăDeviationă(

TC

Th a cân

TCBP

Th a cân, béo phì

TE

Tr em

TTDD

Tình tr ngădinhăd

WHO

T ch c Y t Th gi i (Word Health Organization)

l ch chu n)

ng


M CL C

N i dung

Trang

L IăC Mă Nă ..............................................................................................................
L IăCAMă OAN .........................................................................................................
THU TăNG ăVI TăT Tă ...........................................................................................
M C L C ....................................................................................................................
DANHăM CăCÁCăB NGă...........................................................................................
DANH M C CÁC BI Uă
T V Nă

CH

, HÌNH V VÀăS ă

................................................

............................................................................................................. 1

NGă1.ăT NG QUAN ....................................................................................... 3

1.1.ă

ic

ngăth a cân, béo phì ............................................................................3

1.1.1. Khái ni m .................................................................................................3
1.1.2. Phân lo i ...................................................................................................3
ngăphápăđánhăgiáătìnhătr ng th a cân, béo phì ..........................3

1.1.3. Các ph

1.1.4. Các y u t nguyăc ăgơyătìnhătr ng th a cân và béo phì ...........................5
1.1.5. H u qu .....................................................................................................7
1.1.6. Các bi n pháp can thi p phòng ch ng ......................................................8
1.2. Th a cân, béo phì
1.2.1.ă

tr em ..............................................................................9

căđi măt ngătr

ng và nhu c uădinhăd

ng h p lý

1.2.2. Các bi n pháp d phòng và x trí th a cân, béo phì

tr 4 ậ 6 tu i .....9
tr em..................9

1.3. Các nghiên c u v th a cân, béo phì t i Vi t Nam và th gi i .....................11
1.3.1. Th c tr ng th a cân, béo phì trên th gi i .............................................11
1.3.2. Th c tr ng th a cân, béo phì
1.3.3. T ngăquanăcácă ch

Vi t Nam ..............................................13

ngătrìnhăcanăthi păđ i v i tr th a cân béo phì t i

Vi t Nam và th gi i .................................................................................................13
CH

NGă2.ă

2.1.ă

it

2.1.1.ă

IăT

NGăVÀăPH

NGăPHÁPăNGHIểNăC U ........................ 15

ng nghiên c u ....................................................................................15
iăt

ng ................................................................................................15

2.1.2. Tiêu chu n l a ch n ...............................................................................15
2.1.3. Tiêu chu n lo i tr ..................................................................................15

Thang Long University Library


2.2. Th iăgianăvƠăđ aăđi m nghiên c u .................................................................15
2.3. Thi t k nghiên c u .......................................................................................15
2.3.1.ăGiaiăđo n 1: nghiên c u mô t c t ngang ...............................................15
2.3.2.ăGiaiăđo n 2: nghiên c u can thi pătr

căsauăcóăđ i ch ng ....................15

2.4. C m u, ch n m u nghiên c u ......................................................................17
2.5. Bi n s nghiên c u ........................................................................................17
2.6.ăPh

ngăphápăvƠăcôngăc thu th p s li u ......................................................18

2.6.1. Tình tr ngădinhăd

ng ............................................................................18

2.6.2. Ph ng v n tr c ti p.................................................................................19
2.7. Tiêu chu năđánhăgiá .......................................................................................20
2.8. X lý và phân tích s li u ..............................................................................20
2.9. Sai s và h n ch sai s ..................................................................................20
2.9.1. Sai s ......................................................................................................20
2.9.2. H n ch sai s .........................................................................................20
2.10. H n ch c aăđ tài: .......................................................................................20
2.11. V năđ đ oăđ c trong nghiên c u ................................................................21
CH

NGă3.ăK T QU NGHIÊN C U ................................................................. 22

3.1. M t s đ căđi m c a tr .................................................................................22
3.2. T l th a cân, béo phì c a tr .......................................................................22
3.3. M t s y u t liênăquanăđ n th a cân, béo phì ..............................................24
3.3.1.ăDinhăd

ng và tình tr ng th a cân, béo phì ...........................................24

3.3.2. Thói quen v năđ ng và tình tr ng th a cân, béo phì ..............................26
3.4. K t qu b

căđ u áp d ngăch

ngătrìnhăcanăthi păđ i v i tr th a cân, béo phì .28

3.4.1. K t qu c a can thi păđ i v i chi u cao và cân n ng c a tr .................28
3.4.2. K t qu c a can thi p đ i v i th căhƠnhăch măsócătr ...........................29
CH

NGă4.ăBÀNăLU N ........................................................................................ 31

4.1. M t s đ căđi m c a tr .................................................................................31
4.2. Tình tr ng th a cân, béo phì c a tr 4 ậ 6 tu i

xã Yên M ........................31

4.3. M t s y u t liênăquanăđ n th a cân, béo phì

tr 4 ậ 6 tu i .....................33

4.3.1. M t s thói quenădinhăd

ng .................................................................33

4.3.2. M t s thói quen v năđ ng .....................................................................34


4.4. K t qu sau can thi p th a cân, béo phì ........................................................35
4.4.1. K t qu can thi păđ n chi u cao và cân n ng c a tr .............................35
4.4.2. K t qu can thi păđ n th căhƠnhăch măsócătr .......................................36
CH

NGă5.ăK T LU N......................................................................................... 38

1. Th c tr ng th a cân, béo phì

tr 4 ậ 6 tu iătrongă02ătr

ng m m non xã Yên

M , huy n Thanh Trì, Hà N i ..............................................................................38
2. M t s y u t liênăquanăđ n tình tr ng th a cân, béo phì
02ătr

ng m m non xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N i .................................38

3. K t qu b
tu i trong 02 tr
CH

tr 4 ậ 6 tu i trong

că đ u c aăch

ngătrìnhă canăthi păđ i v i tr béo phì

tr 4 ậ 6

ng m m non xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N i ................38

NGă6.ăKHUY N NGH ................................................................................. 39

PH L C .....................................................................................................................

Thang Long University Library


T V Nă
S giaăt ngăt l th a cân, béo phì
tơmăhƠngăđ u
đ

tr emăđangălƠăm t trong nh ng m i quan

các qu c gia. Nguyên nhân c a th a cân, béo phì không ch do ch

nău ng thi u khoa h c mà còn do m t s y u t khácănh ăgi m ho tăđ ng th

l c, stress, ô nhi mămôiătr

ng và c nh ng v năđ xã h i… Ng

iătaăquanătơmăđ n

béo phì tr emăvìăđóălƠăm iăđeăd aălơuădƠiăđ n s c kh e, tu i th và n u tình tr ng
béo phì kéoădƠiăđ n tu iătr

ng thành s lƠmăgiaăt ngănguyăc ăm c các b nh m n

tínhă nh ă t ngă huy t áp, b nh m ch vành, ti uă đ

ng,ă viêmă x

ngă kh p, s i m t,

gan nhi m m và m t s b nhăungăth .ăBéoăphìă tr em còn làm ng ngăt ngătr

ng

s m, d d n t i nh ng nhăh

ng n ng n v tâm lý

hòaăđ ng, h c kém. Béo phì

tr em có th là ngu n g c th m h a c a s c kh e

trongăt

tr nh ăt ti, nhút nhát, kém

ngălaiă[6], [9], [16], [33].

Theo s li u c a T ch c Y t th gi i,ăn mă2008ătrênătoƠnăth gi i có kho ng 1,5
t ng
ng

i t 20 tu i tr lên b th a cân. Nhìn chung c 10ăng

i b béoăphì.ăN mă2010,ăkho ng 43 tri u tr emăd

cácăn

cácăn

c phát tri n (g n 35 tri u tr em) và

em). Không ch

cácăn

iătr

ng thành thì có 1

i 5 tu i b th a cân, ch y u
căđangăphátătri n (g n 8 tri u tr

c có thu nh p cao mà ngay t iăcácăn

c có thu nh p th p và

trung bình thì t l th aăcơn,ăbéoăphìăc ngăt ng,ănh t là các khu v căđôăth [34].
T i Vi tăNam,ătr

căn mă1995ăt l th aăcơnăkhôngăđángăk , béo phì h uănh

không có; n mă2000,ăt l th a cân

ph n tu iăsinhăđ t 15 ậ 49 tu i là 4,6%,

thành ph (9,2%) cao g p 3 l n nông thôn (3,0%) [12].ă i u tra th a cân, béo phì
ng
l

iătr

ng thành Vi tăNamăn mă2005 cho th y 16,3% b th a cân, béo phì và t

thành th là 32,5%,ăcaoăh năsoăv i 13,8%
Nh ng nghiên c u

phìăđangăcóăxuăh
tr d

tr em tu i h căđ

nông thôn [1].
ngăc ngăchoăth y t l th a cân, béo

ngăgiaăt ng.ăN mă2011,ăbáoăcáoătìnhăhìnhădinhăd

ng qu c gia

i 5 tu i trên toàn qu c cho t l th aăcơnăbéoăphìălƠă4,8%ăvƠăt ngăg p 6 l n so

v i s li uăn mă2000ă[18].
Th a cân và béo phì có th phòngăđ

cănh ngăvi căđi u tr l i r tăkhóăkh n,ă

t n kém và h u nh ăkhôngăcóăk t qu .ăDoăđóăphòngăng aăđ
góp ph n làm gi m t l béo phì

ng

c béo phì

tr em s

i l n, gi mănguyăc ăm c các b nh m n tính

khôngălơyăcóăliênăquanăđ n béo phì và gi m chi phí y t [16].
1


Xã Yên M n m
sông H ng.ăTr

phíaă ôngă huy n Thanh Trì, Hà N i, là m t làng c ven

căđơyălƠăm t xã thu nănôngănh ngă10ăn mătr l iăđơyăcùngăhòaănh p

v i s phát tri n chung c aăđ tăn

c, s l

ngălaoăđ ng nông nghi p ch còn 16%.

Kinh t , xã h i phát tri năc ngăkéoătheo t l tr th a cân, béo phì

m i l a tu i t i

xã nh ngăn măg năđơyăt ngălênăđángăk . Xong các nghiên c u v tình tr ng th a cân,

béo phì tr 4 ậ 6 tu iăcònăch aăđ yăđ và c p nh t. Hi n nay,

huy năThanhăTrìăch aă

có nghiên c u nào m t cách h th ngăđiăt th c tr ng , phân tích y u t liênăquanăđ n
tình tr ng th a cân, béo phì và xây d ngăch

ngătrìnhăcanăthi p th a cân, béo phì d a

vào các y u t liên quan cho l a tu i 4 ậ 6 t i xã Yên M .
Xu t phát t nhu c u th c t trên, chúng tôi ti n hành nghiên c u “Th c tr ng
th a cân, béo phì

tr 4 – 6 tu i trong 02 tr

Thanh Trì, Hà N i, n m 2015 và k t qu b

ng m m non xã Yên M , huy n
c đ u áp d ng ch

ng trình can

thi p” v i mong mu n gi m t l th a cân, béo phì c a tr 4 ậ 6 tu i t i xã.
* M c tiêu nghiên c u:
1.ăXácăđ nh t l th a cân, béo phì

tr 4 ậ 6 tu i trong 02 tr

ng m m non

xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N iăn mă2015.
2. Mô t m t s y u t liên quan đ n tình tr ng th a cân, béo phì
tu i trong 02 tr

ng m m non xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N i.

3. Mô t k t qu b
phì

tr 4 ậ 6

căđ u c aăch

tr 4 ậ 6 tu i trong 02 tr

ngătrìnhăcan thi p đ i v i tr th a cân, béo

ng m m non xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N i.

2

Thang Long University Library


CH
1.1.

iăc

NGă1. T NG QUAN

ngăth a cân, béo phì

1.1.1. Khái ni m
Th a cân (TC) là tình tr ng cân n ngăv

tăquáăắcơnăn ng”ănênăcóăsoăv i chi u

cao. Còn béo phì (BP) là tình tr ngătíchăl yăm tháiăquáăvƠăkhôngăbìnhăth
cách c c b hay toàn th t i m c nhăh

ng m t

ng x u t i s c kh e [31].

1.1.2. Phân lo i
- Phân lo i béo phì theo sinh b nh h c:
+ Béoăphìăđ năthu n (Béo phì ngo i sinh): là béo phì không có nguyên nhân
sinh b nh h c rõ ràng.
+ Béo phì b nh lý (Béo phì n i sinh): là béo phì do các v năđ b nh lý liên
quan t i béo gây nên [10].
- Phân lo i béo phì theo hình thái mô m và tu i b t đ u béo phì:
+ Béo phì b tăđ u t nh : là lo iăbéoăphìăcóăt ngăs l ngăvƠăkíchăth c t bào m .
+ Béo phì b tăđ u
còn s l

ng

i l n: là lo iăbéoăphìăcóăt ngăkíchăth

ng t bào m thì bìnhăth

c t bào m ,

ng.

+ Béo phì xu t hi n s m: là lo i béo phì xu t hi nătr

c 5 tu i.

+ Béo phì xu t hi n mu n: là lo i béo phì xu t hi n sau 5 tu i [11], [33].
- Phân lo i béo phì theo vùng c a mô m và v trí gi i ph u:
+ Béo b ng: là d ng béo phì có m ch y u t p trung

vùng b ng.

+ Béoăđùi:ălà d ng béo phì có m ch y u t p trung vùngămôngăvƠăđùiă[10].
1.1.3. Các ph

ng pháp đánh giá tình tr ng th a cân, béo phì

Có nhi uă ph
ph

ngă phápă đánhă giáă tìnhă tr ngă dinhă d

ngăphápănhơnătr c h c v i các ch s : ch s kh iăl

ng (TTDD) trongă đóă cóă
ngăc ăth (BMI), cân n ng

theo tu i (CN/T), chi u cao theo tu i (CC/T), cân n ng theo chi uăcaoă(CN/CC)… [7].
- Ch s kh i l

ng c th :

Ch s BMIă đ
bìnhăph
tu i và đ

c tính b ng cân n ng (CN) (kg) chia cho chi u cao (CC)

ngă(m).ăCh s BMI là m t ch s đ năgi n, d th c hi năvƠăđ c l p v i
c s d ngăđánhăgiáăTTDD

ng

iătr

Th gi i (WHO) th ng nh t [26].

3

ng thành đưăđ

c T ch c Y t


B ng 1.1. Phân lo i th a cân, béo phì theo ch s BMI
BMI (kg/m2)

Phân lo i

ng

iătr

BMI (kg/m2)
(WHO 2000 ậ DƠnhăchoăng

(WHO 1998)
≥ă25

≥ă23

Ti n béo phì

25 ậ 29,9

23 ậ 24,9

Béoăphìăđ 1

30 ậ 34,9

25 ậ 29,9

Béoăphìăđ 2

35 ậ 39,9

≥ă30

Béoăphìăđ 3

≥ă40

Th a cân

có th xácăđ nh t l TTDD tr em (TE) t i cácăn
cáoăcácăn

ng thành

i Châu Á)

c, WHOăđưăkhuy n

c s d ng th ng nh t m t bi uăđ CN chu n d a theo qu n th National

Center for Health Statistic (NCHS) [20].
Theo khuy n ngh c a WHO thì TE t 10 ậ 19 tu i nên s d ng BMI và
ph i h p v i b dày n p g p da (c ătamăđ uăvƠăgócăd

iăx

ngăb vai) đ đánhăgiáă

tình tr ng th a cân, béo phì (TCBP). Tuy nhiên, m t s tác gi l i cho r ng BMI
khôngăđ

c s d ng đ đánhăgiá TTDD

tr đangăphátătri năvìăluônăthayăđ i theo

m i tu i nên không th xây d ng thang phân lo i cho m i tu i [26].
- Cân n ng theo chi u cao:
N mă1995, CN/CC đ
tr d

c WHO khuy n cáo s d ngăđ đánhăgiáăTTDD c a

i 10 tu i v i qu n th tham kh o NCHS. Ch s CN/CC tr nên ph bi nănh ă

là m tăph

ngăti năđánhăgiáăTTDD

qu n th TE,ăđ c bi t tr d

này s d ngăđ đánhăgiáăc thi u và th aădinhăd

ng [4].

Cân n ng theo chi u cao th păh năsoăv i chu năđ
suy dinh d
r tă caoă đ

ng c p. Cân n ng theo chi uăcaoătrênăng
c coi là BP, CN/CC t iă +2Zscoreă t

i 5 tu i, ch s

c g i là g y, r t th p là

ng chu năđ

c coi là TC và

ngă ng v i 97,7ă percentile.ă uă

đi m c a ch s CN/CCălƠăkhôngăđòiăh i nh tu i c a tr ,ăđi u này s thu n l i cho
nh ng vùng kém phát tri nă nh ngă khôngă nênă dùngă nóă thayă choă ch s CC/T hay
CN/T vì s d ngăđ ng th i 3 ch s này m i ph năánhăđ yăđ quá trình phát tri n
sinh h c khác nhau c a tr [7], [26].
Theo phân lo i c a WHO, nh ng tr có ch s nhân tr c (CN/T, CC/T và
CN/CC) trong kho ng t +2 Standard Deviation (SD) đ n +3SD có th coi là TC và
4

Thang Long University Library


t +3SD tr lên có th coi là BP. Tuy nhiên, khiăđánhăgiáăTTDDăc a t ng cá th ,
m că>ă+2SDăch aăđ đ đ aăraăk t lu năđ a tr b TCBP,ănh ngă

ch tiêu CN/CC

c ngă đ ng ch tiêuă nƠyă đ

c th a nh n là m t ch tiêu t tă đ đánhă giáă TCBPă

qu n th [4].
- Vòng th t l ng:
Các nhà nghiên c u dùng vòng th tăl ngăđ xácăđ nh s phân b m b ng
và t l các y u t nguyăc .ăNh ngăđ phân lo i m t tr cóănguyăc ăth p hay nguy
c ăcaoăthìăkhôngăth dùng vòng th tăl ngăđ phân lo i [4].
- Xác đ nh l
+

oăl

ng m c th :
ng m tr c ti p: đo tr c ti p c uătrúcăc ăth đ

c tính t ng kh i

m c ă th và các thành ph n khác c a kh i không m ; g m các k thu t: đo t
tr ngăc ăth d

iăn

c, ch p c ngăh

ng t , ch p c t l p,ăđoăkhángătr đi n sinh

h c… [21], [24], [28].
+
th

oă l

ng m gián ti p b ng ph i h p các ch tiêu nhân tr c: ng

i ta

ng dùngăđoăvòngăth tăl ng,ăvòngămôngăvƠăm t s vòngăđoăkhác,ăđoăb dày n p

g p da và các ch s l y t CN, CC…ăT t c các đoăl
ng

ngănƠyăđ u d a vào k n ngă

iăđo,ăđ chính xác liên quan [28].
1.1.4. Các y u t nguy c gây tình tr ng th a cân và béo phì
- Y u t di truy n:
Nhi u nghiên c u cho r ng c hai y u t genăvƠămôiătr

phát tri n BP,ăng

ngăđ u góp ph n

i ta th y có đ n 200 gen có liên quan đ n tính nh y c m v i BP

các cá th khác nhau. M t s nghiên c u cho th y n u ch b ho c m TCBP thì
conăcóănguyăc ăm c BP là 3 l n, n u c hai b m TCBPăthìănguyăc ălƠă13ăl n. Tuy
nhiên v nă đ gen l i không gi iă thíchă đ

c s t ngă lênă nhanhă chóngă c a BP hi n

nay trên toàn th gi i. Theo tài li u c a WHO, nguyên nhân c a TCBP t p trung

ch y u vào các y u t môiătr

ng nh ăch đ dinhăd

ng, luy n t p, v năđ ng c a

tr hay các y u t xã h iăkhác… [31].
- Ho t đ ng th l c:
H u h t các nghiên c u d ch t h c cho th yănguyăc ăt ngăcơn,ăTC và BP ít
h nă
l

nh ngă ng

iă thamă giaă đ uă đ n vào các ho tă đ ng th l c hi n t i v i s

ng t trung bình t i nhi u [31].

5


Các ho tăđ ng th l c gi măđiăđ c bi t

các ngh nghi p có tính ch tăt nh

t i,ăvuiăch iăgi i trí không tích c cănh ăxemătivi nhi uăđưăthúcăđ y s t ngăcơn. Các
nghiên c u nh m làm gi mă cácă hƠnhă viă t nhă t iă đưă t p trung ch y u vào hành vi
xem tivi c a TE. Gi m th i gian xem kho ng 30 phút/ngày

TE M cho th y là

kh thi và có liên quan t i gi m BMI [31].
- Kh u ph n n và thói quen n u ng:
Ch đ

năgiƠuălipid ho c n ngăl

t ngăc a t l BP. Nghiên c u
nhómăkhôngăBP,ăxuăh

ng cao có liên quan ch t ch v i s gia

tr 5 ậ 8 tu i, nhóm BP tiêu th ch t béo nhi uăh nă

ngăcƠngă n nhi u ch t béo thì BP càng nhi uăvƠănguyăc ăBPă

càng n ng. Theo Grund A và c ng s nghiên c u
m

tr t 3 ậ 5 tu i cho th yăt ngă%ă

năvƠoălƠmăt ngăch s BMI [25].
- M t s nguyên nhân khác:
+ Tu i xu t hi n th a cân, béo phì: m t s nghiên c u cho th y tu i xu t

hi n TCBP r t s m (t 1 ậ 5 tu i),ătuyănhiênăđ tu i xu t hi n ph bi n là l a tu i
h căđ

ng [2].
+ă i u ki n kinh t v năhóaăxưăh i: các y u t v năhóa,ădơnăt c, t ng l p xã

h i,ă tônă giáoă c ngă lƠă nh ng y u t môiă tr

ng làm nhă h

ngă đ nă l

ng th că nă

đ aăvƠoătheoănhi u cách khác nhau; các nhà tâm lý h c nh t trí r ng nhi u bà m
nuông chi u và ân c n quá m c trong vi că nău ng c a tr đưăs d ng nh ng th c
ph m không thích h păđ làm yên lòng nh ngăđ a tr hi uăđ ng, qu y khóc; chính
vì v yăđưăt o cho tr thóiăquenăđòiăvƠă nănh ng th c ph m này khi bu n chán [29].
+ Th i gian ng : ng ítăc ngăđ

c tìm th yănh ăm t y u t nguyăc ăcaoăc a

tr TC; nguyênănhơnăch aărõănh ngătheoăm t s tác gi có th do ho tăđ ng tiêu m
c aăc ăth là t iăđaăv đêmăvà s ng ít làm gi m tiêu m nói chung [29].
+ Cân n ngăs ăsinh: m t s nghiên c u cho th y có m i liên quan gi a cân
n ng khi sinh cao và tr béo phì và cân n ng khi sinh th pă cóă liênă quană đ n béo
b ng sau này, cân n ngăs ăsinhăcƠngăth p thì kh i m c ăth càng cao và phân b
m vùng thân càng nhi u [5].

6

Thang Long University Library


1.1.5. H u qu

- nh h

ng t i s c kh e:

Th aă cơnă vƠă béoă phìă đangă lƠă m iă đeă d a nghiêm tr ng t i s c kh e con
ng

i. Tr ngăl

ngăd ăth a

b t k tu iănƠoăđ u không t t cho s c kh e. Nhi u

nghiên c u cho th y có s ti n tri n tr c ti p t m t tr béo t i m tăng
Có t iă30%ăng

i l n béo.

i l nă béoăđưăbéoătrongăsu t th i k TE, 80% thanh thi u niên s

ti p t căbéoăkhiătr

ng thành và m căđ béo ngày càng nghiêm tr ng

càng dai d ng t i tu iătr
các y u t xã h i,ăng

ng thành. Do s giaăt ngăcácănguyăc ăb nh lý c ng v i

i BP trung bình s gi m 6 ậ 10ăn mătu i th [2].

B ng 1.2. Béo phì
Béo phì

TE thì béo

tr emăvƠănguyăc ăbéoăphìă tu iătr

tr em

ng thành [32]

Nguyăc ăbéoăphìătu i tr

ng thành

Tr em 6 tu i (M ):
- Có béo phì

- 14% s béo phì

- Không béo phì

- 8% s béo phì

Tr em 1 tu i (Pháp):
- Có béo phì

- 41% s béo phì

- Không béo phì

- 20% s béo phì

Tr em 7 ậ 8 tu i (Anh):
- Có béo phì

- 40% s béo phì

- Không béo phì

- 10% s béo phì

- T ng nguy c m c b nh và t vong:
Béo phì th iăth ă u có th d năđ n m c b nh m nătínhăkhôngălơyănh ăr i
lo n dung n p glucose,ăkhángăinsulin,ăđáiătháoăđ

ngătypeăII,ăt ngăhuy t áp, r i lo n

lipit máu… [29].
- nh h
+

ng t i kinh t và xã h i:

nhăh

ng t i kinh t xã h i: h u qu kinh t có th chia làm 2 lo i: h u

qu tr c ti p và h u qu gián ti p; h u qu tr c ti p là nh ng chi phí dành cho vi c

ch a tr b nh và các b nh liên quan; h u qu gián ti p là vi c gi mă n ngă l c s n
xu t do nh ngăc năb nh xu t phát t BPănh ăcaoăhuy tăáp,ăđáiătháoăđ
7

ng [29].


+ M t tho i mái trong cu c s ng: ng

iăBPăth

ng có c m giác khó ch u v

mùa hè do l p m dƠyăđưătr thành m t h th ng cách nhi t [29].
+ Gi m hi u su tălaoăđ ng và kém lanh l i: do kh iăl
nênăđ hoàn thành m t công vi cătrongălaoăđ ngăng

i BP m t nhi u công s căh n;ă

h u qu là hi u su tălaoăđ ng gi m rõ r t so v iăng
+ nhăh

ngăc ăth quá l n

iăbìnhăth

ngăđ n s phát tri n tâm lý xã h i

ng [29].

tr em: tr BPăth

ng b b n

bè trêu ch c, d năđ n tâm lý t ti,ăcôăđ c, th m chí có nh ng bi u hi n tiêu c cănh ă
coiăth

ng b n thân; các t năth

ngătơmălýănƠyăn uăkhôngăđ

tr k p th i s kéoădƠiăđ n tu iătr
đ ng,ăcóăt ăt

c phát hi năvƠăđi u

ng thành làm cho tr tr nên khó hòa nh p c ng

ng n i lo n, th măchíăcóăýăđ nh t v n [29].

1.1.6. Các bi n pháp can thi p phòng ch ng
- M t s gi i pháp đang th c hi n trên th gi i:
+ăN mă2004,ăWHOăđ aăraăchi năl
khuy năkhíchăng

i dân có ch đ

căxácăđ nh các bi n pháp c n thi t nh m

năh p lý và luy n t p th d c th thaoăđ uăđ n.

+ T n mă 2008ă đ nă 2013,ă WHOă đưă đ aă raă k ho chă hƠnhă đ ng v vi c
phòng ch ng các b nh m n tính không lây và nh n m nh vi c ph i thi t l păvƠăđ y
m nh nh ng sáng ki n nh m giám sát, d phòng các b nh m n tính không lây trong
đóăcóăTCBPă[33].
- M t s gi i pháp can thi p t i Vi t Nam:
M t trong nh ng gi i pháp quan tr ng c a Chi năl

c Qu c gia v dinhăd

là phòng ch ng các b nh m nătínhăcóăliênăquanăđ nădinhăd
cao huy tăáp…ăTrongăchi năl

c này thì giáo d cădinhăd

tiên v i m c tiêu c th lƠăng

iădơnăđ

d

ng h p lý [1]. Chi năl
+ăT ngăc

ng

ngănh ăBP,ătim m ch,
ngăđ

căđ t vào v tríă uă

c nâng cao v ki n th c và th c hành dinh

c d phòng BP bao g m:

ng hi u bi t c a c ng đ ng v BP và các b nh m n tính không lây

cóăliênăquanăđ n BP.
+ Khuy n khích ch đ

nă h p lý trên nguyên t c gi m đ đ m c a th că nă

thông qua gi m các th că nă béo,ă đ
qu . H n ch l

ng ng t,ă t ngă c

ng gluxit ph c h p và rau

ng protein không nên quá 15% t ng s n ngă l

không nên quá 20% t ng s n ngăl

ng, h n ch r

ng,ă l

ng lipid

u, bia.

+ Khuy n khích ho tăđ ng th l c và l i s ngăn ngăđ ng.

8

Thang Long University Library


+ Ki m soát cân n ng: duy trì cân n ng

gi i h n an toàn BMI < 23.

+ Có s ph i h p liên ngành n m trong chi năl
1.2. Th a cân, béo phì
1.2.1.

ng và nhu c u dinh d

ng h p lý tr 4 – 6 tu i

ng:

Tr em là m tăc ăth đangăl n và phát tri n vì v yăt ngătr
sinh h c c ăb n c a TE [20]. Có 5 nhóm y u t
đóălƠ:ădi truy n,ămôiătr
tr

ng [9].

tr em

c đi m t ng tr
c đi m t ng tr

-

c Qu c gia v dinhăd

nhăh

ng là m tăđ căđi m

ngăđ n s t ngătr

ng, n i ti t, b nh t tăvƠăkhuynhăh

ng c a TE

ng th iăgian.ăMôăhìnhăt ngă

ng th ch t c a TE không ph iăđ ngăyênămƠăthayăđ i theo th i gian [19].
Theo nghiên c u c a Lê Nam Trà cho th y

4 ậ 6 tu i m că t ngă tr

ng

CC v n di năraăđ uăđ n m iăn măt ngăkho ng 4,75 ậ 7,08cm, CN m iăn măt ngăt
0,98 ậ 1,69kg.

giaiăđo n 4 ậ 6 tu i tr có ch căn ngăv năđ ng phát tri n nhanh,

ho tăđ ngăvuiăch iăcóăvaiătròăch đ oăđ i v i s phát tri n trí tu c a TE và quy t
đ nh s phát tri n tâm lý [20].
- Nhu c u dinh d

ng c a tr 4 – 6 tu i:

Giaiăđo n 4 ậ 6 tu iăcácăc ăquanăch căn ngăc a tr ngày càng hoàn thi n,
h năn a các lo i th că nă c ngă ngƠyă cƠngă phongă phúă vƠă c ăc u b aă nă c ngă càng
gi ngăng

i l nătrongăgiaăđình.ăTu i 4 ậ 6 v nălƠăgiaiăđo n quan tr ngăđ hình thành

t păquánă nău ngăvƠăthóiăquenădinhăd
nh ăl a tu iătr

ng vì th c n tôn tr ng nguyên t căchoă nă

căđó:ă năđúngăgi , gi yênăt nhăkhiăchoă n,ăkhôngăchoă năquáănhi u

m t b a,ă choă nă bƠnă riêng,ă choă nă s mă h nă ng
tr

i l nă vƠă khôngă choă nă đ ng t

c b aă nă[20].
1.2.2. Các bi n pháp d phòng và x trí th a cân, béo phì
- Các ch
+ăCh

tr em

ng trình phòng ch ng béo phì cho tr em:
ngătrìnhăd aăvƠoăgiaăđình:ăgiaăđìnhălƠămôiătr

nh tăđ n tr cóănguyăc ăBP,ă nh ngăgiaăđìnhănh năđ

ng nhăh

ng m nh

c giáo d c phù h p v ch

đ

năvƠăl i s ng thì t l tr BP gi măđiărõăr t so v i nh ngăgiaăđìnhăkhôngănh n

đ

c l i khuyên và h tr [30].
+ăCh

ngătrìnhăd aăvƠoănhƠătr

cóănguyăc ăBPăthôngăquaăcácăch
bácăs ăt iătr

ng h c; t ngăc

ng: nhƠătr

ngălƠăn iăphátăhi n nh ng tr

ngătrìnhăgiáoăd c và nh ng l năth măkhámăc a

ng th l c thông qua vi c l ngăghépăch

9

ngătrìnhăt p


luy năđ uăđ năvƠoătrongăch

ngătrìnhătr

ng h c là m t bi n pháp hi u qu đ c i

thi n s c kh e và cân n ng TE [30].
- Chi n l

c d phòng th a cân và béo phì:

+ V ch đ dinhăd

ng c a tr :

Vi c xây d ng ch đ

năh p lý cho tr là c n thi t và ph iăđ m b o m t

nguyên t c quan tr ngătrongăđi u tr BP

TE là khôngăđ t m c tiêu gi m cân mà

ch làm gi m t căđ t ngăcơn.ăTh c ch t tr v n ph iă năch đ phù h p v i nhu c u
sinh lý c a tr ho c ch ph i gi măchútăít,ăđ c bi t v n ph iăđ m b o nhu c uăđ m và
canxi c a tr (s a, th t, cá, tr ng…).ăNh ng th că năc n c t gi m là nh ng th că nă
giƠuăn ngăl

ng (th că nănhi u d u m , th că năxƠoărán…),ăth că năcungăc p calo

r ng (bánh, k o,ăn

c u ngăcóăga…).ăC năl uăýălƠăthôngăquaăvi c qu n lý ch đ

nă

c a tr có th t p cho tr nh ngăthóiăquenă nău ng t t, n n t ng c a vi c duy trì s c
kh e trong su tăđ iăng

i.ă i uănƠyăcóăýăngh aăh nălƠăvi căápăđ t ch đ

năchoătr

nh m gi m cân.
+ Truy n thông giáo d cădinhăd
Truy n thông giáo d cădinhăd

ng phòng ch ng th a cân, béo phì:
ng là nh ng ho tăđ ng, nh ng n l c có

m căđích, có k ho ch nh măthayăđ i ki n th c,ătháiăđ , hành vi c aăcácănhómăđ i
t

ng v nh ng v nă đ cóă liênă quană đ nă dinhă d

phòng ch ng các b nhă doă dinhă d

ng,ă đ c i thi nă đ

ngă choă cácă nhómă đ iă t

M c tiêu cu i cùng c a truy n thông giáo d cădinhăd
đ i nh ngăhƠnhăviădinhăd
h

c TTDD,

ng trong c ngă đ ng.

ngălƠălƠmăchoăđ iăt

ng thay

ng không h p lý và th căhƠnhăhƠnhăviădinhăd

ng theo

ng có l i cho s c kh e [22].
+ă

phòngăt ngăcơnăb ng cách ki m soát cân n ng và chi u cao c a tr :
Chi năl

c này d h n,ăr h năvƠăhi u qu h nălƠăđi u tr BP. B i l , BP

phát tri n qua th i gian dài, m tăkhiăđưăm c b nh thì r t khó ch a; các h u qu s c
kh eădoăBPătíchăl yătrongăth i gian dài không th ph c h i hoàn toàn khi gi m cân;
cácăn

căđangăphátătri n, kinh phí x trí BP và các b nh kèm theo là quá t n kém.
+ Các bi n pháp giúp tr t ngăc

ng v năđ ng:

C n h n ch th i gian tr ng i xem tivi,ătròăch iăđi n t d
Không nên b t tr h c quá nhi u, nên t oăđi u ki năđ tr đ

i 1 gi /ngày.

căvuiăđùaăch y nh y

sau nh ng gi h căc ngăth ng. Khuy n khích tr thamăgiaăcácătròăch iăv năđ ng phù

10

Thang Long University Library

h p v i l a tu iănh ăđáăbóng,ăch iăc uălông,ăb iăl i, nh yădơy,ăđáăc u…ănênăh
d n tr tìmăđ

ng

c môn th thaoă aăthíchăs giúp tr h ngăthúăh n. Khuy n khích tr

tham gia giúp cô giáo và cha m m t s công vi cănh ăchiaăc măv bƠn,ăkêăgi

ng

ng , thu d năđ ch i…
1.3. Các nghiên c u v th a cân, béo phì t i Vi t Nam và th gi i
1.3.1. Th c tr ng th a cân, béo phì trên th gi i
Trên th gi i, TC và BP là y u t nguyăc ăth 5 gây t vong v i g n 2,8 tri u
tr

ng thành t vongă hƠngă n m.ă Trongă 3ă th p k qua (1980 ậ 2010) s caă BPăđưă

t ngăg păđôiătrênătoƠnăth gi i [33], [34].

Hình 1.1. T l dân s trên 15 tu i có BMI > 30
m t s qu c gia trên th gi iăn mă2007ă[34]
Tình tr ng TC

TE (2 ậ 18 tu i)ăđangăt ngălênănhanhăchóngăv i t l trung

bìnhă hƠngă n mă lƠă 10%.ă N mă 2010,ă k t qu phân tích trên 450 cu că đi u tra c t
ngang v th a cân, béo phì (TCBP) c a TE

kho ng 43 tri uăTEăd
g p 2 l năcácăn

144ă n

c trên th gi i cho th y có

i 5 tu i b TCBP [23]. T l BP

căđangăphátătri n,ăđ c bi t

nh t [28].

11

cácăn

c phát tri n cao

B c M và Châu Âu có m c TC cao


Bi uăđ 1.1.ăXuăh

ng TCBP c a tr em l a tu i h căđ

ng trên th gi i

T i Châu Á, t l TCBP l a tu i h că sinhă c ngă giaă t ngă nhanhă chóng.ă Hi n
nay, TCBP

d

TEăđ

căxemănh ălƠăm t trong nh ng thách th căđ i v i ngành dinh

ng và y t [27].
20

10

18

8,6
14

8
6,8

6,9

6,8

6,7

6

4,9

13

13

10

3,7

4,0
4

15

7

3,2
5

4

4

4

4

2
0

0
1990

Châu Phi

2000

Châu Á

1990

2010

C

M L -tinh

Châu Phi

Bi uăđ 1.2. T l th a cân, béo
phì tr em

Châu Á, Châu Phi và

Châu M la tinh (1990 ậ 2010)

2000

Châu Á

2010

C

M L -tinh

Bi u đ 1.3. S tr th a cân,
béo phì tr em

Châu Á, Châu Phi

và Châu M la tinh (1990 ậ 2010)

12

Thang Long University Library


1.3.2. Th c tr ng th a cân, béo phì

Vi t Nam

M t s nghiên c u g nă đơyă choă th y tình tr ng BP

TE xu t hi nă vƠă đangă

t ngănhanh,ăTE nuôi nhân t oăhayăBPăh năTE nuôi b ng s a m . Nhi u bà m quá
quan tâm b iăd

ngăchoăcon,ăngh ăr ngăcƠngă nănhi u ch t b càng t t và càng l n
n

nhanh, càng n ng cân càng t t [8].

c ta, các cu căđi u tra d ch t h cătr

c

n mă1995ăchoăth y t l TCăkhôngăđángăk , BP h uănh ăkhông có [6]. T n mă1995ă
liên t c có các thông báo v TCBP

TE.

- N mă2000:ănghiên c u c a Tr n Th Phúc Nguy t t i n i thành Hà N i
t 4 ậ 6 tu i th y t l TCBP là 4,9%,

tr trai là 6,1% và tr gái là 3,8% [17].

- N mă2012:ătheo th ng kê c a Trung tơmăDinhăd
tr TCBP c a tr d
dinhăd

TE

ng thành ph Hà N i, t l

i 5 tu i là 11% (Báo cáo H i ngh ắChi năl

c qu c gia v

ng t iăgiaiăđo n 2013 ậ 2015, t mănhìnăđ năn mă2020”).

- N mă2013:ătheo các báo cáo khoa h c t i h i ngh Dinhăd
Minh m r ng l n th 3, t l TCBP TEăd
- N mă2014:ăThS.ăBsăNguy nă
tình tr ngăTEăd

ng thành ph H Chí

i 5 tu i t 3,7%ăn mă2000ăt ngălênă11,5%.

c Minh cùng các c ng s đưănghiênăc u v

i 6 tu iătrênăđ a bàn t nh Khánh Hòa k t qu cho th y có t i 6,2%

tr b TCBP [13].
1.3.3. T ng quan các ch

ng trình can thi p đ i v i tr th a cân béo phì t i

Vi t Nam và th gi i
M t s ch
ti p c nătr

ngătrìnhăcanăthi p TCBP trên th gi i có hi u qu là d a vào cách

ng h c v i s quan tâm ch t ch c aăgiaăđìnhăvƠăc ngăđ ng [28].

Vi t

Namăđưăcóăr t nhi u các nghiên c uăvƠăcácăđánhăgiáăth c tr ng, t l tr TCBP. Tuy
nhiên l i có r t ít các nghiên c uăđ aăraăcácăbi n pháp can thi p, các mô hình can thi p

t i c ngăđ ng nh m d phòng và x trí TCBP tr em,ăđ c bi t là TE 4 ậ 6 tu i.
Trên th gi i và t i Vi t Nam cácăch
- Ch đ dinhăd
năr t th păn ngăl

ng (h n ch n ngăl

ngătrìnhăcanăthi p ch y u t p trung vào:
ngă năvƠo):ăb ng cách s d ng ch đ

ng ho c kh u ph nă năh n ch n ngăl

Qua các nghiên c u tr

c thì k t qu cho th y ch đ

ng m t cách v a ph i.

năgi măđiă100kcalăm i ngày

s d n t i gi măđiă5kgătrongăvòngăm t [10].
- Ch đ v năđ ng (t ngăc

ng ho tăđ ng th l c): các nghiên c uătr

ch ra r ng ít nh t t p luy n 30 phút m i ngày

13

căđơyă

m căđ trung bình và t păđ u t t c


các ngày trong tu n s làm gi măđ

c kh i m và b o v đ

nhiên vi c duy trì t p luy nălƠăkhóăkh năđ i v iăng

c mô n c [10]. Tuy

i TCBP, do thi u kiên trì ho c

ng h c aăgiaăđình,ăb n bè và xã h i [28].

thi u s

- Thayăđ i hành vi: các nghiên c uătr

c cho th y li u pháp này t o nên s thay

đ i hành vi trong m t th i gian ng n và gi m cân m tăcáchăcóăýăngh aăthôngăquaăvi c
h

ng d n ch đ

nălƠnhăm nh. Tuy nhiên s không hi u qu n uănh ăkhôngăkiênătrìă

th c hi n k ho ch t đi u ch nh b n thân và c năđi u tr su tăđ i [10].

-

i u tr b ng thu c: th

ngăđ

ng

c s d ng

i l n khi có BMI > 30, khi

các bi năphápă năkiêng,ăt p luy n,ăthayăđ i hành vi t ra không hi u qu [10].
- Ph

ngăphápăph u thu t: ph u thu t c t d dƠyăđ làm h n ch l

và gi m h p thu th că năhayăph

ngă n vào

ngăphápăhútăm th a s d ng r ng rãi trong ph u

thu t th m m . Tuy nhiên không tránh kh i nh ng r iăroănh ăh i ch ng dumping
sau ph u thu t d dƠyăvƠăc ngăkhôngăth hi năđ

c l i ích c a s c kh e trong vi c

h n ch các bi n ch ng sau ph u thu t [10].
- Ngoài ra còn có m t s ph

ngăphápăkhácănh :ăyoga,ăthôiămiênă[28], k t h p

nh ăchơmăvƠăth châm [14], s d ngăChitosanăt ngăc

ng vào bánh x p [15].

C th :
- Nghiên c u c aă Ơoă

căMinhăn mă2014ăđưădùngăbi năphápăđi u tr béo phì

b ngănh ăchơmăk t h p v i th châm [14].
- Nghiên c u c a Phan Bích Nga, Nguy n Th Lâm, Nguy năL ngăH nhăn mă2004ă
đưădùngăChitosanăđ làm gi m cân n ng,ăl ng m c ăth vƠăhƠmăl ng lipid máu [15].
- Nghiên c u c a Tr n Th Xuân Ng căn mă2012ăđư th c hi n can thi p thông
qua mô hình truy n thông giáo d cădinhăd
trongătr

ngăđ i v i h c sinh và cán b giáo viên

ng [16].

- Nghiên c u c a Tr n Th Phúc Nguy tăn măđưăth nghi m m t s gi i pháp
can thi p t i Hà N iănh :ătruy n thông giáo d c ki n th cădinhăd
m ,ăcôăgiáo;ăh

ng cho các bà

ng d n th c hành cho các bà m và nhân viên n uă n;ătheoădõiăcơnă

n ng tr ; th c hành rèn luy n th l c tr ;ăt ăv n cá nhân; theo dõi và giám sát [17].
- Nghiên c u c aăPhùngă

c Nh tăn măă2014ăt i H ChíăMinhăđưăápăd ng các

can thi p: truy n thông cho ph huynh và giáo viên v ch đ dinhăd

ngăch măsócă

tr h p lý [18].

14

Thang Long University Library


CH
2.1.ă

iăt

2.1.1.

NGă2.ă

IăT

NGăVÀăPH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U

ng nghiên c u
it

ng

Là nh ng tr em t 4 ậ 6 tu i và cha m ho căng
cácă tr
tr

iăch măsóc tr tr c ti p t i

ng m mă nonă trongă đ a bàn xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N i, g m 2

ng m m non Yên M và m mănonă

i Lan.

2.1.2. Tiêu chu n l a ch n
-

i v i tr :
+ Ch n t t c tr 4 ậ 6 tu i t iăcácătr
c s đ ng ý c a ph huynh.

+

i v i cha m ho c ng

-

ng nghiên c u.

i ch m sóc tr tr c ti p:

+ Ch n cha m ho căng
+

iăch măsócătr .

ng ý tham gia vào nghiên c u.

2.1.3. Tiêu chu n lo i tr
- Tr b b nh ph i nhà cách ly không có m t t iătr ng trong th i gian nghiên c u.
- Tr b các b nh n i, ngo iăkhoaăđangăđ

căđi u tr .

2.2. Th iăgianăvƠăđ aăđi m nghiên c u
- Th i gian nghiên c u: t tháng 01/10/2014ăđ n tháng 30/09/2015.
-

aăđi m nghiên c u:ă2ătr

ng m m non bao g m:

+ăTr

ng m m non Yên M .

+ăTr

ng m mănonă

i Lan.

2.3. Thi t k nghiên c u
Nghiên c uăđ c thi t k g mă2ăgiaiăđo n (Ph l c 1 ậ Cácăb c t ch c nghiên c u):
2.3.1. Giai đo n 1: nghiên c u mô t c t ngang
i u tra c t ngang trên qu n th tr c aă2ătr

ng m m non trong xã Yên M ,

huy n Thanh Trì, Hà N iăđ xácăđ nh t l TCBP và m t s y u t liênăquanăđ n
TCBP

tr l a tu i t 4 ậ 6 tu i trong th i gian t 12/01/2015 đ n 31/01/2015.

2.3.2. Giai đo n 2: nghiên c u can thi p tr

c sau có đ i ch ng

Theo mô hình ắTh nghi m can thi p c ngăđ ng trên toàn b m u”ăđ đánhă
giá k t qu sau can thi p (Ph l c 2 ậ Thi t k can thi p).

15


Chúng tôi th c hi n các can thi p t iătr

ng m m non Yên M trong th i gian

t 01/02/2015ăđ n 31/07/2015 trên 198 tr t 4 ậ 6 tu i và cha/m ho căng
sóc tr . Các can thi păđ
TT

c s d ng trong nghiên c u là:

Can thi p

Th i gian

1

Áp d ng th căđ n

2

Truy n thông giáo
d c ki n th c dinh
d ng

3

Theo dõi ch s cân
n ng, chi u cao

4
5

6

Th
th
Th
th

c hành rèn luy n
l c t iătr ng
mă l p (gi
n,ă
d c)

Trò chuy n v i tr

iăch mă

T n xu t
Trong 6
T thángă02/2015ăđ n
tháng can
tháng 07/2015
thi p
Th 6 ậ Tu n 1 ậ
T thángă02/2015ăđ n 1 l n/tháng
tháng 07/2015
T th 2ă đ n th 7 ậ
Tu n 2 ậ Thg 02/2015 1 l n/tháng
đ n tháng 07/2015
T thángă02/2015ăđ n

2 bu i/tu n
tháng 07/2015
T thángă02/2015ăđ n ≥ă 3l n/tu n
tháng 07/2015
vƠăđ t xu t
T thángă02/2015ăđ n ≥ă1l n/
tháng 07/2015
tu n/tr

Xây d ng và áp d ng

Ng i th c hi n
Tác gi c aăđ tài
và k toán, cô
nuôi c aătr ng
Tác gi c aăđ tài

Tác gi c aăđ tài
Giáo viên ch
nhi m 07 l p
Tác gi c aăđ tài
Tác gi c aăđ tài

Truy n thông giáo d c

th căđ năchu n

ki n th cădinhăd

ng

CAN THI P
TRUY N THÔNG ậ GIÁO D C
DINHăD

NG VÀ LUY N T P

Theo

CHO TR 4 ậ 6 TU I

dõi và

PH I H P GI A

giám

NHÀăTR

NGăVÀăGIAă ỊNH

Theo
dõi ch
s
cân
n ng,

sát

chi u

cao
Th c hành rèn luy n
th l c t iătr

ng

S ăđ 2.1. Mô hình can thi p
16

Thang Long University Library


2.4. C m u, ch n m u nghiên c u
- C m u: toàn b .
- Ph

ngăphápăch n m u: ch n m u thu n ti n.

+ăGiaiăđo n 1: ch n t t c tr t 4 ậ 6 tu i đ tiêu chu n nghiên c u t i 2ătr

ng

m m non trong xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N i trong th i gian nghiên c u.
+ăGiaiăđo n 2:
. Nhóm can thi p: t t c tr t 4 ậ 6 tu i và cha/m /ng
đ tiêu chu n nghiên c u t i tr
Thanh Trì, Hà N iăđ uăđ

i ch măsóc tr

ng m m non Yên M trong xã Yên M , huy n

c m i tham gia nghiên c u.

. Nhóm ch ng: t t c tr t 4 ậ 6 tu i đ tiêu chu n nghiên c u t i
tr

ng m mănonă

i Lan trong xã Yên M , huy n Thanh Trì, Hà N iăđ uăđ

cm i

tham gia nghiên c u.
căđi m nhóm can thi p và nhóm ch ng:

.

ơyălƠăhaiătr
Hà N i. Haiă tr

ng m m non n mătrênăđ a bàn xã Yên M , huy n Thanh Trì,

ng n m trong cùng m t xã nên s không có s khác bi t l n v

đi u ki n kinh t ,ăv năhóa,ăxưăh i. Haiătr
gi iăkháăt

ngăđ ng.ă

c bi t c haiătr

ng có t ng s tr và t l tr phân b theo
ngăđ u có t l tr TCBPăkháăt

ngăđ ng.

2.5. Bi n s nghiên c u
TT

Các bi năđoăl

Tên bi n

1
2
3

Thông

tin

chung c a tr

TT

ng

Lo i bi n

H và tên

Bi năđ nh danh

Gi i tính

Bi n nh phân

Tu i

Bi năđ nhăl
Các bi năđoăl

Tên bi n

ng

ng

Lo i bi n

4

Khám và quan Cân n ng hi n t i

Bi n liên t c

5

sát tr

Chi u cao hi n t i

Bi n liên t c

Tr thíchă nărau,ăc và trái cây

Bi n nh phân

Tr thích u ng các lo iăn

Bi n nh phân

6
7

Ph ng

8

v n
tr

9

Thói
quen
dinh
d

ng

c ng t,ăđ u ng có ga

Tr thích các lo i th că năng tănh ăbánh,ăk o,…
Tr

thích các lo i th că nă nh ă đ

chiên/rán,…

17

xƠo,ă đ

Bi n nh phân
Bi n nh phân