Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

LỜI CẢM ƠN
Sau một quá trình tìm tòi nghiên cứu nghiêm túc tác giả đã
hoàn thành luận văn “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước”. Để có kết quả như ngày hôm nay, tác giả xin
chân thành cảm ơn gia đình, thầy cô và bạn bè đã ở bên cạnh động
viên và giúp đỡ trong suốt quá trình thực hiện luận văn
Đặc biệt có được thành công của khóa luận, ngoài sự nổ lực
của bản thân tác giả là sự giúp đỡ tận tình của thầy Cao Đức Dũng,
Thạc sĩ và là giảng viên của khoa Giáo dục chính trị trường Đại học
Sư Phạm Đà Nẵng. Chính những góp ý chân thành và sự động viên
của Thầy đã tạo động lực cho tác giả hoàn thành luận văn của mình.
Xin chân thành cảm ơn những tình cảm và sự giúp đỡ vô tư của
Thầy.
Qua đây cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã
giảng dạy và góp ý cho khóa luận của tác giả. Cảm ơn các thầy cô
trong khoa Giáo dục Chính trị trường đại học Sư phạm Đà Nẵng đã
quan tâm giúp đỡ trong quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa.
Một lần nữa cảm ơn tất cả các bạn đã góp ý, động viên của các bạn
để tác giả hoàn thành luận văn một cách tốt nhất.
Mặc dù đã cố gắng, nhưng do sự hiểu biết của bản thân cũng
còn nhiều hạn chế nên khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót.
Rất mong các bạn và quý thầy cô tiếp tục góp ý để khóa luận ngày
càng hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả khóa luận
Nguyễn Thị Thanh


MỤC LỤC
3.3. Phạm vi nghiên cứu.....................................................................................................5

Như vậy, Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên là sự tổng kết lý
luận và thực tiễn được nâng lên tầm cao qua các thời kỳ cách mạng, phát huy mọi tiềm
năng to lớn của thanh niên vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh; vì hạnh phúc, tương lai tươi sáng của tuổi trẻ........................................................12
1.1.3. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác thanh niên. 13
Từ những phân tích trên đây cho thấy “thanh niên” là một nhóm xã hội dân cư có tính
phức hợp rất cao, hàm chứa trong đó nhiều sự đa dạng về lứa tuổi, giới tính, nghề
nghiệp, địa bàn dân cư, định hướng giá trị, lợi ích, tâm linh, lối sống.............................19


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Trong mọi thời kỳ, với mỗi quốc gia, thanh niên bao giờ cũng có vai trò
hết sức to lớn, họ là sức sống hiện tại và tương lai của dân tộc. Thanh niên là
lực lượng xung kích trong các cuộc đấu tranh sinh tồn cũng như trong các
cuộc đấu tranh cách mạng, có vị trí vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự tồn
tại và phát triển của xã hôi
Nhận thức rõ vị trí, vai trò của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng, ngay từ khi mới ra đời, Đảng
luôn quan tâm, lãnh đạo công tác thanh niên. Thực tiễn lịch sử đã chứng minh, thanh niên có những đóng góp
quan trọng trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong sự nghiệp đổi mới,
lực lượng thanh niên và công tác thanh niên càng trở nên quan trọng, mang ý nghĩa chiến lược. Vì vậy, Nghị
quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VII chỉ rõ: “Sự nghiệp đổi mới có thành
công hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn là
tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng rèn luyện thế hệ thanh niên. Công tác thanh niên là
vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng.
Lãnh đạo công tác thanh niên là một nhiệm vụ trong toàn bộ công tác của Đảng, là yếu tố quan trọng
góp phần bảo đảm thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Thực tiễn đã chứng minh, ở bất cứ địa phương, ngành,
cơ quan đơn vị nào, sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp là các cấp uỷ đảng luôn là yếu tố quyết định, đảm bảo
cho tổ chức Đoàn hoàn thành tốt nhiêm vụ, chức năng đoàn kết, tập hợp, giáo dục thanh niên đưa họ vào
phong trào hành động cách mạng nhằm thực hiện thắng lợi đường lối chủ trương của Đảng cũng như chính

sách, pháp luật của Nhà nước.

Trước yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng
của tình hình thanh niên. Đặc biệt, trong giai đoạn cách mạng mới, với bối
cảnh thế giới biến động phức tạp, trước những thách thức to lớn của xu thế
toàn cầu hoá về kinh tế, sự phát triển của kinh tế tri thức đòi hỏi phải tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, nhằm chăm lo bồi
dưỡng và phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của thanh niên trong công cuộc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Công cuộc đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo trong những năm vừa qua đã thu được
nhiều thắng lợi to lớn, tạo ra những tiền đề cần thiết để đưa đất nước chuyển sang thời kỳ phát triển mới thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Trong những thắng lợi đó có sự đóng góp không nhỏ của


thanh niên. Tuy nhiên, do những biến đổi của tình hình trong nước và quốc tế đang tác động mạnh mẽ làm
biến đổi về cơ cấu xã hội, địa vị kinh tế, học vấn, tư tưởng, tâm lý, lối sống. Vì vậy, công tác thanh niên hiện
nay đang đặt ra những vấn đề mới, đòi hỏi phải tiếp tục có những giải pháp kịp thời nhằm đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với nhu cầu lợi ích của thanh niên.
Từ yêu cầu thực tiễn của sự nghiệp cách mạng, đòi hỏi Đảng không ngừng đổi mới và tăng cường sự
lãnh đạo đối với công tác thanh niên. Đây là vấn đề vừa có tính lí luận, vừa có tính thực tiễn sâu sắc, đồng
thời đáp ứng yêu cầu có tính cấp bách trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
Từ những trăn trở qua thực tế công tác Đoàn và phong trào thanh niên ở cơ sở, với những kiến thức và
kinh nghiệm ban đầu em chọn đề tài : "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong
thời kỳ đẩy mạnh công nghệp hóa ,hiện đại hóa đất nước” làm đề tài khóa luận của mình.

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Ngay từ khi ra đời, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng công tác vận động, giáo dục thanh
niên. Vì vậy, nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên là một lĩnh vực quan trọng, sớm
được các nhà khoa học quan tâm. Đáng chú ý, gần đây có Báo,tạp chí chuyên nghành: Trương Tấn Sang ,
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại

hóa, Tạp chí Cộng sản Số 1 (159) năm 2008. Trương Giang Long, Chủ động đổi mới, hội nhập trong xu thế
toàn cầu hóa và trọng trách của thanh niên, tạp chí Cộng sản số 7(151) năm 2008. Đảng lãnh đạo công tác
thanh niên và đoàn thanh niên, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 17/1/2008.
Nguyễn Đức Tiến. Một số vấn đề đặt ra trong việc phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh
niên hiện nay, Tạp chí Cộng sản số 14(158) năm 2008. Luận văn Thạc sĩ Chính trị học "Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay" của tác giả Nguyễn Thọ Ánh (2004).
Luận văn, Thực trạng thanh niên - giải pháp và chính sách cần thiết đối với thanh niên trước yêu cầu phát
triển kinh tế xã hội, do Phạm Văn Uỷnh làm chủ nhiệm.
Ngoài ra, còn một số bài viết, bài phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, một số đề
tài nghiên cứu có liên quan, như “Đổi mới nhận thức và tăng cường trách nhiệm của cấp uỷ đối với thanh
niên và công tác thanh niên" (1999), Phạm Gia Cư, Tạp chí Tư tưởng Văn hoá.
Những công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều lĩnh vực khác nhau về thanh niên và công tác
thanh niên, đó là nguồn để em đi sâu nghiên cứu đề tài của mình. Chính từ những lý do trên nên em đã chọn
đề tài “ Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước” để đi sâu vào nghiên cứu vấn đề này.

3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích
Trên cơ sở phân tích lý thuyết và thực tiễn của các khía cạnh liên quan đến nội dung nghiên cứu, đề tài
góp phần cung cấp các luận cứ khoa học về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,hiện đại hóa đất nước để xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu

4


lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức cách
mạng, có sức khỏe, tri thức để trở thành những công dân tốt của đất nước
3.2. Nhiệm vụ
Thứ nhất. Nghiên cứu các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng
sản Việt Nam về nhiệm vụ, nội dung sự lãnh đạo của Đảng đối với thanh niên và công tác thanh niên.

- Làm rõ khái niệm và nội dung Đảng lãnh đạo công tác thanh niên mà chủ đạo là: Chiến lược xây
dựng và phát triển thanh niên; lãnh đạo Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Thanh niên việt nam
thực hiện nhiệm vụ tập hợp, giáo dục và phát triển thanh niên. Làm rõ phương pháp, cơ chế lãnh đạo, cụ thể
hóa các phương pháp, cách thức lãnh đạo, về vai trò, trách nhiệm các tổ chức, chính quyền, đoàn thể đối với
các mặt của công tác thanh niên.
- Làm rõ đặc điểm, vai trò của thanh niên và công tác thanh niên của Đảng .
Thứ hai. Tìm hiểu tình hình thanh niên, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế cùng với những bức xúc
của thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Đánh giá thực trạng Đảng lãnh đạo công tác thanh niên, phân tích các nguyên nhân, rút ra bài học
kinh nghiệm.
Thứ ba. Luận văn đề ra các giải pháp góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

3.3. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thời gian từ năm 1986 đến nay.

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Dựa trên lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam, về vị trí, vai trò của thanh niên, công tác thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng.
- Bên cạnh đó, luận văn còn sử dụng tổng hợp các phương pháp sau:
Phương pháp phân tích, tổng hợp , lịch sử - lôgic: phương pháp này cho phép đi sâu phân tích sự biến
đổi, phát triển của thanh niên trong những năm vừa qua, đánh giá, nhận xét được ưu, khuyết điểm của công
tác thanh niên .
Phương pháp so sánh: So sánh tính chất, quy mô, cơ cấu. bản chất về thanh niên và công tác thanh
niên của các nước từ đó rút ra những đặc điểm chung , phổ biến và đặc thù, tìm kiếm những giá trị tham khảo
cho nghiên cứu tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên.
5. Nét mới của đề tài
Đề tài tập trung nghiên cứu tình hình thanh niên và công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp

hóa , hiện đại hóa ở nước ta hiện nay, từ đó đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
6. Ý nghĩa của đề tài

5


Đề tài góp phần làm rõ vai trò, vị trí và đặc điểm thế hệ thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Đặc biệt, đề tài nghiên cứu chuyên sâu làm rõ về khía cạnh lý thuyết Đảng lãnh đạo công
tác thanh niên .
Trên cở sở vận dụng lý thuyết vào đánh giá thực trạng Đảng lãnh đạo công tác thanh niên, đề tài cũng
sẽ đưa ra một số quan điểm, hệ giải pháp có tính hệ thống đối với sự lãnh đạo của Đảng về công tác thanh
niên.

Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu sâu hơn
những vấn đề về thanh niên.
7. Cấu trúc của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm hai chương với
bảy tiết.

6


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THANH NIÊN VÀ CÔNG TÁC THANH NIÊN CỦA ĐẢNG
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng Sản Việt Nam về
thanh niên và công tác thanh niên.
1.1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về thanh niên và công tác thanh niên.
1.1.1.1. Quan điểm của Mác- Ăngghen.

Lịch sử phát triển của dân tộc đã chứng minh thanh niên bao giờ cũng giữ vị trí và vai trò quan trọng
trong việc dựng nước và giữ nước. Thanh niên là một lực lượng chính trị xã hội rộng lởn từng địa phương,
khu vực hay trong mỗi quốc gia, dân tộc. Nhưng thanh niên chưa lúc nào có một tổ chức của mình, do mình
và vì mình. Chỉ đến khi học thuyết Mác - Lênin ra đời thì vị trí, vai trò của thanh niên mới được đánh giá
đúng đắn và những luận điểm quan trọng về việc cần thiết phải ra đời một tổ chức của thanh niên do Đảng
Cộng Sản sáng lập, lãnh đạo, rèn luyện mới được đề cập.
Các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác đặc biệt quan tâm đến thế hệ trẻ, đánh giá cao vị trí, vai trò của thế
hệ trẻ trong sự nghiệp cách mạng thế giới. Nhận thức và giải quyết những vấn đề hiện tại của cuộc sống và
hoạt động của thế hệ trẻ là một đòi hỏi thường xuyên của phong trào thanh niên quốc tế. Các nhà sáng lập
chủ nghĩa xã hội khoa học khẳng định: Quần chúng nhân dân lao động là người sáng tạo ra mọi của cải vật
chất và các giá trị văn hóa, tinh thần của xã hội loài người, là lực lượng đông đảo, có sức mạnh vô cùng to
lớn quyết định sự thành bại của các cuộc cách mạng. Do đó, quần chúng nhân dân lao động là người quyết
định sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người.
Một trong những phát hiện vĩ đại nhất của C.Mác là học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của
giai cấp vô sản hiện đại. Trong học thuyết của mình, Ông đã đề cập đến lớp người trẻ tuổi, đánh giá cao vai
trò của thế hệ công nhân đang lớn lên. Ông cho rằng họ sẽ là nguồn bổ sung đặc biệt quan trọng để giai cấp
vô sản được hình thành với tư cách là một giai cấp thực sự ý thức được sứ mệnh lịch sử và tương lai của giai
cấp vô sản. C.Mác khẳng định: “Nhưng dù sao thì bộ phận giác ngộ nhất trong giai cấp công nhân cũng nhận
thức rõ ràng tương lai của giai cấp họ và do đó tương lai của loài người hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo
dục thế hệ công nhân đang lớn lên” [4, 118].
Trong bối cảnh xã hội đương thời, Mác cho rằng: “Cần phải bảo vệ nhi đồng và thiếu niên khỏi
những hậu quả tai hại của chế độ hiện đại”[4, 118].Theo Ăngghen: Thanh niên không thể đứng ngoài chính
trị, chính hiện thực của đời sống đã, đang và sẽ thu hút tuổi trẻ vào đời sống chính trị. Ông nhấn mạnh, thanh
niên không bao giờ thỏa mãn với lý tưởng trước đây, họ muốn được tự do hơn trong hành động, họ khát khao
chiến công và vì sự đổi mới, và sẵn sàng hiến dâng máu và cuộc đời của mình. Thanh niên sẽ có đủ sức lực
và tài năng để giải quyết những mâu thuẩn đang nảy sinh trong đời sống của đất nước.
Chủ nghĩa Mác và Ăngghen luôn gắn thanh niên với giai cấp vô sản và đội tiên phong chiến đấu của
nó. Ph.Ăngghen là người đầu tiên đưa ra khái niệm “Đội quân xung kích quyết định của đạo quân vô sản
quốc tế; Đội quân hậu bị của Đảng” để gắn với thanh niên. Ph.Ăngghen còn khẳng định “Chính thế hệ trẻ là

7


nguồn bổ sung dồi dào nhất cho Đảng”, khẳng định vị trí của mình trên vũ đài chính trị. Những tư tưởng
quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen đã đặt nền móng cho việc hình thành tổ chức Đoàn Thanh niên cộng
sản - người trợ thủ đắc lực, đội hậu bị của Đảng Cộng Sản sau này.
1.1.1.2. Quan điểm của Lênin
Phát triển sáng tạo những luận điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen trong điều kiện lịch sử mới, V.I.Lênin
đã coi thanh niên là “nguồn sinh lực chiến đấu của cách mạng”. Lênin đánh giá rất cao tiềm năng của tuổi trẻ,
Người đã viết: Người ta quan sát thấy trong thanh niên công nhân một khát vọng nồng cháy không gì có thể
kìm hãm được tới lý tưởng của dân chủ và xã hội chủ nghĩa. Lênin cho rằng công việc xây dựng và phát triển
xã hội mới văn minh và hiện đại phải thuộc về thế hệ trẻ. Người nói: Theo một ý nghĩa nào đó, có thể nói
rằng nhiệm vụ thật sự xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa, chính là của thanh niên.
V.I.Lênin đặt niềm tin vững chắc vào thế hệ trẻ: Chúng ta đang đấu tranh tốt hơn cha ông chúng ta,
con cháu chúng ta sẽ đấu tranh còn tốt hơn chúng ta nhiều và sẽ chiến thắng. Người đã phê phán gay gắt
những đảng viên bảo thủ, không đánh giá đúng vai trò của thế hệ trẻ trong cách mạng, coi thường thanh niên
và chế giễu sự ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của họ. Đồng thời Ông cảnh báo: “Nếu không biết tổ chức họ lại
và nâng họ dậy thì họ sẽ đi theo những người Mensêvich và khi đó sự chính chắn và chưa từng trải của họ sẽ
bị kẻ thù lợi dụng và gây nên những thiệt hại gấp bội”.
V.I.Lênin khẳng định rõ lập trường của những người cộng sản chân chính là cần phải giáo dục lý
tưởng cộng sản cho thế hệ trẻ và kết hợp với việc giáo dục ấy với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp
công nhân. Người nói: “Cho nên, là người cộng sản tức là phải tổ chức và đoàn kết các thế hệ thanh niên,
phải làm gương mẫu về giáo dục và lý luận cho cuộc đấu tranh này. Lúc đó, các đồng chí mới có thể bắt đầu
vào hoàn thanh công cuộc xây dựng lâu dài của xã hội cộng sản chủ nghĩa”.[13, 254]
Người chỉ rõ: Cần phải tập hợp thanh niên lại thành các tổ chức độc lập và tự quản, các tổ chức đó sẽ
hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản, phải cuốn hút thanh niên vào phong trào cách mạng và sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản với phong trào thanh niên, việc định hướng chính trị cho tuổi trẻ là điều kiện
cần thiết để biến những năng lực tiềm tàng của thế hệ trẻ thành hiện thực.

Trong bài diễn văn tại Đại Hội III của Đoàn Thanh niên Cộng sản Nga,

V.I.Lênin đã yêu cầu: Nhiệm vụ của Đoàn thanh niên là phải tổ chức hoạt
động thực tiễn của mình như thế nào để khi học tập, khi tổ chức nhau lại, khi
đấu tranh, tầng lớp thanh niên ấy tự giác giáo dục mình và đồng thời cũng
giáo dục cho tất cả những ai đã công nhận họ là người dẫn đường chỉ lối, để
trở thành những người cộng sản. Phải làm cho toàn bộ sự nghiệp giáo dục, rèn
luyện, dạy dỗ thanh niên ngày nay trở thành sự nghiệp giáo dục đạo đức cộng
sản trong thanh niên”.

8


Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân, của tuổi trẻ trong tiến trình
phát triển của lịch sử loài người là cơ sở lý luận cực kỳ quan trọng trong việc hình thành những quan điểm về
vai trò của thanh niên và công tác thanh niên của Hồ Chủ Tịch và của Đảng ta.
1.1.2. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên
Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên là hệ thống nhận thức tư duy, quan điểm
lý luận của Người về những vấn đề quan trọng: Nhìn nhận, đánh giá vai trò, vị trí của thanh niên trong tiến
trình lịch sử qua các thời kỳ cách mạng; đường lối nội dung bồi dưỡng, giáo dục đào tạo thanh niên thành lớp
người kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc; nhiệm vụ công tác thanh niên của Đảng, Nhà nước,
đặc biệt là của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, đội dự bị tin cậy của Đảng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặt niềm tin vững chắc vào thế hệ trẻ. Ngay trong thời kỳ đất nước còn
chìm trong bóng đêm nô lệ, phần đông thanh niên ta bị mù chữ và bị đầu độc, Bác Hồ đã mạnh mẽ khẳng
định vai trò và lực lượng của thanh niên trong cách mạng. Đối lập với cách nhìn tiêu cực của các sỹ phu yêu
nước về thanh niên, Người nêu lên quan điểm: “Muốn thức tỉnh một dân tộc trước hết phải thức tỉnh thanh
niên.”
Đồng thời với việc nhìn thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc, Hồ Chí Minh xác định lực
lượng cho cách mạng bao gồm toàn thể quần chúng bị áp bức và những người tiến bộ “cách mạng là việc
chung của dân chúng chứ không phải việc riêng của một hai người”, trong đó “công nông là gốc cách mạng”,
là đội quân chủ lực của cách mạng.
Trong lực lượng cách mạng, Bác Hồ đã sớm nhận thấy vị trí của thanh niên. Thanh niên là người trẻ

tuổi, có sức khỏe, nhiệt tình, hăng hái, ham hiểu biết, nhanh chóng tiếp thu cái mới, có vai trò quan trọng
trong các phong trào xã hội.
Từ khi đô hộ nước ta, thực dân Pháp đã thực hiện chính sách ngu dân, chúng dùng rượu cồn, thuốc
phiện hòng làm u mê, đần độn thế hệ trẻ, hủy diệt dần đi sức sống của dân tộc Việt Nam. Bởi Vậy Người kêu
goi: Muốn “hồi sinh” dân tộc trước hết phải hồi sinh thanh niên. Với Hồ Chí Minh thức tỉnh thanh niên là
bước đầu thức tỉnh một dân tôc đứng lên đấu tranh giành lại nền độc lập, để xây dựng một xã hội mới trong
toàn bộ tiến trình của cách mạng Việt Nam, Hồ Chủ Tịch luôn coi thanh niên là động lực chủ yếu của cách
mạng, “thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu
dắt thế hệ thanh niên tương lai, thanh niên là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế, văn hóa,
thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ” và trong mọi công việc, thanh niên
thi đua thực hiện khẩu hiệu: “ Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”. Người đã tổng kết: “Thanh
niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc: Dân tộc bị nô lệ thì thanh niên cũng bị nô lệ. Dân tộc được giải
phóng , thanh niên mới được tự do. Vì vậy thanh niên phải hăng hái tham gia cuộc đấu tranh của dân tộc”.
Gắn thanh niên với vận mệnh dân tộc, Hồ Chủ tịch, trong nhiều bài báo và viết của mình đã luận giải
một cách thuyết phục rằng: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. “Nước nhà thịnh hay suy, yếu
hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay
hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc chuẩn bị cho cái tương lai đó.
Một mặt Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận rõ vai trò quyết định của thanh niên trong tiến trình lịch sử, nhận
rõ khả năng cách mạng to lớn của thanh niên, có thể “rời non”, “lấp biển” hết lòng tin yêu thanh niên, song

9


Người luôn đặt thanh niên trong tư cách là một chủ thể đang phát triển, đang được tiếp tục hoàn thiện. Điều
đó có nghĩa rằng trong thanh niên nói chung và trong mỗi cá thể nói riêng đều có cả mặt mạnh và mặt yếu,
đều mang tiềm ẩn những khả năng lớn cũng như những hạn chế. Bác Hồ nhận thấy ở thanh niên một tiềm
năng to lớn, dồi dào một sức trẻ, luôn hướng tới cái mới. Trong thư gửi nhi đồng toàn quốc nhân dịp tết
nguyên đán, Bác viết: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân xã
hội”.
Trong mọi thời kỳ cách mạng, nhất là trước các bước ngoặt, trước những tình huống quyết liệt, khó

khăn của sự mất còn của dân tộc, Hồ Chủ tịch vẫn tin tưởng vững chắc rằng, thanh niên ta luôn sẵn sàng
“cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh” và “với một thế hệ thanh niên kiên cường như thế,tiền đó dân tộc ta nhất
định rất vẻ vang”.
Niềm tin yêu của Bác và của Đảng đối với thế hệ trẻ thể hiện trong nhiều chính sách đào tạo, bồi
dưỡng và phát huy sức mạnh vật chất và tinh thần của thanh niên, làm cho thanh niên gắn bó với Đảng và chế
độ. Đây là nhân tố hết sức quan trọng để Đảng nắm thanh niên. Nơi nào, lúc nào sinh ra hiện tượng thiều
lòng tin, thiếu trách nhiệm đối với thanh niên thì nơi ấy, lúc ấy sẽ gặp khó khăn trong vận động thanh niên.
Thực tiễn cho thấy, quan điểm biện chứng trong việc nhìn nhận, đánh giá thanh niên của Bác Hồ làm
cho thanh niên tự tin hơn, đồng thời lại thấy rõ yêu cầu phải phấn đấu, rèn luyện trưởng thành.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về tập hợp, đoàn kết thanh niên và xây dựng Đoàn TNCS được thể hiện ở các
điếm sau
*Tập hợp thanh niên trong tổ chức cách mạng độc lập.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập tổ chức, rèn luyện Đoàn TNCS từ lúc “hiếm hoi” chỉ mấy
đoàn viên đầu tiên như Bác đã nói trong buổi lễ kỷ niệm lần thứ 35 ngày thành lập Đoàn (26/3/1966). Mục
đích của việc tổ chức ra Đoàn, Hội, Là để tập hợp thanh niên, giác ngộ và đưa họ ra tranh đấu.
Sau ngày cách mạng tháng Tám thành công, để mở rộng việc tập hợp, đoàn kết thanh niên nhằm đưa
đông đảo thanh niên vào tổ chức để giáo dục, bồi dưỡng họ, ngoài Đoàn thanh niên cứu quốc, tổ chức của
những thanh niên tiên tiến đội dự bị chiến đấu của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị thành lập Đoàn
Thanh niên Việt nam, sau mang tên là liên Đoàn Thanh niên Việt Nam. Liên đoàn Thanh niên Việt Nam là
mặt trận rộng rãi của tầng lớp thanh niên tự nguyện tham gia công cuộc kháng chiến và kiến quốc. Liên Đoàn
đã cùng Đoàn Thanh niên cứu quốc mở các lớp huấn luyện về tình hình và nhiệm vụ, nhất là các lớp chính trị
tìm hiểu về Chủ nghĩa Mác, về đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện của Chính phủ.
Tại Đại Hội Đoàn toàn quốc lần thứ II(10/1956). Bác Hồ dạy rằng Đoàn thanh niên là một tổ chức
giúp Đảng giáo dục thanh niên nên mọi đoàn viên phải gương mẫu “học tập chính trị, văn hóa, nghề nghiệp
để tiến bộ mãi, để sẵn sàng trở thành cán bộ, Đảng viên tốt”.
Muốn giáo dục thanh niên, điều trước tiên là phải tập hợp họ lại trong tổ chức. Chỉ có đứng trong tổ
chức, tham gia sinh hoạt trong tổ chức, hoạt động cho các chương trình, kế hoạch do tổ chức đề ra, thanh
niên mới có điều kiện tiến bộ và mới có thể rèn luyện trở thành người tốt như Bác Hồ dạy. Vì vậy, Bác rất
quan tâm đến phương pháp giáo dục thanh niên trong tổ chức qua sinh hoạt Đoàn, Hội; qua việc thực hiện
các cuộc vận động, các phong trào hành động cách mạng, Người cho rằng các tổ chức thanh niên có vai trò

10


rất quan trọng trong việc phải nghiên cứu tìm ra những phương thức, phương pháp thích hợp để tổ chức, giáo
dục thanh niên một cách rộng rãi và vững chắc.
Ngày nay chúng ta có hơn 10 triệu thanh niên đã được đứng trong tổ chức dưới ngọn cờ của Đảng
( Đoàn Thanh niên Việt Nam, Hội sinh viên Việt Nam, các đơn vị thanh niên xung phong...). Nếu các tổ chức
nêu trên đề làm tốt công tác giáo dục, nghĩa là luôn tích cực tìm kiếm, sáng tạo những hình thức, phương
pháp thích hợp, đặc biệt là trong điều kiện mới trình độ mọi mặt của thanh niên được nâng lên, hoạt động
kinh tế- xã hôi- văn hóa đổi mới,chính sách mở cửa..thì chắc chắn sẽ tạo ra hiệu quả tốt. Muốn vậy, các tổ
chức Đoàn, Hội phải ý thức sâu sắc về chức năng của mình, kiên quyết đấu tranh chống lại những suy nghĩ
và hành động không đúng như coi nhẹ nhiệm vụ giáo dục, chậm đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục.
Tiềm năng của thế hệ trẻ vô cùng to lớn. Nhưng để hiện thực hóa các tài năng đó, trước hết phải tập
hợp họ vào một tổ chức cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Tư tưởng đó quán xuyến trong các
tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên. Ngay từ năm 1925, trong thư “Gửi
thanh niên An Nam”, Người đã nhận xét: “Ở Đông Dương, chúng ta có đủ tất cả những cái mà một dân tộc
có thể mong muốn như: hải cảng, hầm mỏ, đồng ruộng mênh mông, rừng rú bao la, chúng ta cố những người
lao động khéo léo và cần cù. Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và người tổ chức! Bởi thế công nghiệp và thương
nghiệp của chúng ta là một con số không. Thế thì thanh niên của chúng ta đang làm gì? Nói ra thì buồn, buồn
lắm: Hộ không làm gì cả..”. Vấn đề là ở chỗ “phải sớm hồi sinh” lớp thanh niên già nua đó, bằng cách đưa họ
vào các tổ chức cách mạng, để trả lại cho họ cái thuộc tính vốn có của tuổi trẻ là hoạt động vì dân vì nước và
vì chính bản thân mình. Người nhắc nhở thanh niên Cách mạng thì sống, không có cách mạng thì chết. Chính
vì thế Hội “Việt Nam cách mạng thanh niên” đã ra đời để lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi theo con đường
cách mạng giải phóng dân tộc. Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành một
chương riêng nói về tổ chức thanh niên cộng sản giới thiệu tôn chỉ mục đích của Đoàn, cách làm việc của
Đoàn và mối quan hệ Đảng – Đoàn. Ngay từ khi Đảng ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nghiên cứu đặc điểm
của công tác vận động thanh niên, đã gửi một bức thư cho Ban Chấp hành Trung ương Đảng( ngày
24/4/1931), trong đó Người chính thức đặt vấn đề: thống nhất thanh niên cộng sản Đoàn và công hội, và làm
cho họ sinh hoạt độc lập. Thực hiện chỉ thị đó, các cấp ủy Đảng trong toàn quốc đã xúc tiến mạnh mẽ công

tác xây dựng và thống nhất tổ chức Đoàn. Và chỉ sau đó ít lâu, Đoàn Thanh niên Cộng Sản Đông Dương
được Quốc tế Cộng sản thanh niên công nhận là một bộ phận chính thức của mình.
*Về phong trào thanh niên
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Đảng, Chính phủ và Bác rất chú ý đến thanh niên. Bác vui lòng khen
ngợi những cố gắng của thanh niên. Nhưng phong trào thanh niên cũng còn nhiều thiếu sót cần khắc phục:
Người cho rằng: “Phong trào thanh niên còn chật hẹp”. Tuy rằng “Thanh niên có nhiều sáng kiến hay gây
những phong trào có ích và lúc đầu rất sôi nổi. Như thế là tốt. Nhưng phong trào cần phải liên tục và có nội
dung thiết thực . Không nên chỉ có hình thức, càng không nên “đầu voi đuôi chuột”. Trong mọi công việc
phải tính toàn cân nhắc cẩn thận . “Thì giờ là vàng bạc”. Phải chống thói hội họp lu bù, mất thì giờ, hại sức
khỏe mà không kết quả thiết thực. Vậy nên nhiệm vụ của các bạn là phải tìm đủ mọi cách để gây một phong
trào thanh niên to lớn và mạnh mẽ”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khuyên các cán bộ công tác trong thanh niên:
“Hiện nay, thanh niên không thiếu gì nơi hoạt động, không thiếu gì công việc làm: Nào ở bộ đội, dân quân du

11


kích, nào mở mang bình dân học vụ, nào tăng gia sản xuất...có chí làm thì quyết tìm ra việc, và quyết làm
được việc... Chớ đặt những chương trình kế hoạch mênh mông, đọc nghe sướng tai nhưng không thực hiện
được. Việc gì cũng phải thiết thực. Nói được, làm được. Việc gì cũng phải từ chỗ nhỏ dần dần đến to, từ dễ
dần đến khó, từ thấp dần dần đến cao. Một chương trình nhỏ mà thực hiện được hẳn hoi, hơn là một trăm
chương trình to tát mà không làm được”. Đặc biệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh lưu ý: “thanh niên phải xung
phong đến những nơi khó khăn gian khổ nhất, nơi nào người khác làm ít kết quả, thanh niên phải xung phong
đến làm cho tốt”.
*Về vấn đề phát triển Đoàn.
Sau khi so sánh tổng số thanh niên với số đoàn viên, chỉ ra tỷ lệ đoàn viên còn quá ít, Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh: “Đoàn có thể và nên phát triển mạnh hơn nữa. Phong trào thi đua yêu nước làm nảy nở ra
nhiều thanh niên tích cực và tiên tiến ở các nghành các nghề. Đó là điều kiện thuận lợi giúp cho Đoàn phát
triển mạnh mẽ và vững chắc”.
Ngay từ khi ra đời, Đoàn đã lấy lý tưởng vì độc lập tự do, vì chủ nghĩa xã hội làm phương hướng phấn
đấu của mình. Mỗi bước trưởng thành của Đoàn đều gắn liền với lời chỉ giáo ân cần và sự chăm sóc tận tình

của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đã cho xuất bản tờ báo “ Thanh niên” để truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin
trong thanh niên. Người cũng đã trực tiếp giáo dục, rèn luyện lớp lớp các thế hệ thanh niên yêu nước đang
say mê với lý tưởng cách mạng. Người viết: ‘..Đoàn Thanh niên Lao động phải là cánh tay đắc lực của Đảng
trong việc tổ chức giáo dục thế hệ thanh niên và nhi đồng thành những chiến sỹ tuyệt đối trung thành với sự
nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa và chủ nghĩa cộng sản”.
Là người sáng lập và rèn luyện Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bác Hồ luôn chú trọng vấn
đề tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên và công tác đoàn. Người căn dặn: “Chi bộ
phải quan tâm xây dựng Đoàn thanh niên cho thật tốt”, đồng thời: “Trung ương và các cấp đảng bộ địa
phương phải chăm sóc hơn nữa đến công tác thanh niên” trong đó vấn đề quan trọng là chăm lo công tác xây
dựng Đoàn để “phát huy tác dụng tiên phong của Đoàn về mọi mặt”. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn rất coi trọng
vai trò của nhà nước trong công tác thanh niên. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám, Người đã chỉ thị thành lập
Bộ Thanh niên rồi Nhà Thanh niên trong chính phủ để chăm lo công tác thanh niên. Người căn dặn công tác
thanh niên “phải liên hệ với các lực lượng của chính phủ”. Điều này có nghĩa là muốn đưa công tác thanh
niên đạt đến kết quả như mong muốn, trước hết Đảng cần tăng cường sự lãnh đạo và tổ chức sự phối hợp
giữa nhiều lực lượng trong đó Chính phủ.

Như vậy, Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên là
sự tổng kết lý luận và thực tiễn được nâng lên tầm cao qua các thời kỳ cách
mạng, phát huy mọi tiềm năng to lớn của thanh niên vì mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; vì hạnh phúc, tương lai tươi sáng
của tuổi trẻ.

12


1.1.3. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và
công tác thanh niên
Nhận thức rõ về vị trí, vai trò của thanh niên và công tác vận động thanh
niên đối với sự nghiệp cách mạng, ngay từ khi mới được thành lập, Đảng
Cộng sản Việt Nam đã chú trọng công tác thanh niên và xây dựng Đoàn thanh

niên cộng sản.
Tháng 10/1930, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã xác định:
“Đảng phải thi hành ngay án nghị quyết quốc tế thanh niên cộng sản, phái ra
một số đồng chí trẻ tuổi phụ trách tổ chức thanh niên cộng sản đoàn và giúp
cho Đoàn có tính chất độc lập” Nghị quyết của Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương Đảng tháng 10/1930 là văn kiện đầu tiên, hết sức quan trọng, đặt
nền móng cho đường lối chiến lược về công tác thanh niên của Đảng. Nghị
quyết đã đề cập tương đối toàn diện, sâu sắc về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của
thanh niên. Đề ra những định hướng cơ bản về xây dựng tổ chức Đoàn, sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên và Đoàn thanh niên.
Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 2 tháng 3/1931 đã nhấn mạnh: Tổ
chức ra cộng sản thanh niên Đoàn là một nhiệm vụ thâu phục một bộ phận quan
trọng của vô sản giai cấp, là một vấn đề cần thiết mà Đảng phải giải quyết”, “cần
thiết tổ chức ra thanh niên cộng sản Đoàn”, “lập ra các Đảng bộ địa phương phải
mau chóng tổ chức những uỷ viên tổ chức ra Đoàn. Trong một thời gian ngắn
ngủi tới đây, Đảng bộ các địa phương phải gây ra cho cơ sở Đoàn.
Là một tổ chức Mác xít - Lênin, nên sau khi thành lập, Đảng đã chú
trọng lãnh đạo thanh niên, tổ chức ra Đoàn thanh niên Cộng sản Đông Dương.
Đó là sự cụ thể hoá một cách sâu sắc những tư tưởng, những luận điểm của
chủ nghĩa Mác - Lênin trong công tác thanh niên. Đảng đã đem lại cho thanh
niên một tổ chức hoạt động có lý tưởng, tôn chỉ, mục đích rõ ràng. Từ đây,
dưới sự lãnh đạo của Đảng các thế hệ thanh niên Việt Nam sẽ mang hết sức

13


lực, nhiệt tình của tuổi trẻ, không ngừng phấn đấu cho sự nghiệp cách mạng
do Đảng khởi xướng và lãnh đạo.
Sau cách mạng tháng Tám, nước Việt Nam non trẻ vừa mới ra đời đã
phải đối phó với biết bao khó khăn chồng chất. Ban Chấp hành Trung ương

Đảng đã có chỉ thị về công tác thanh niên, định hướng về nội dung công tác
vận động thanh niên “Vừa kháng chiến vừa kiến quốc", bảo vệ nền độc lập
còn non trẻ với tinh thần “Cảm tử cho tổ quốc quyết sinh. Đảng chỉ rõ:
“Nhiệm vụ thiết thực của thanh niên trong thời kỳ này là tham gia bộ đội, dân
quân để tác chiến, giúp đỡ việc tản cư, bình dân học vụ, tiểu học, đoàn kết các
hạng thanh niên, động viên thanh niên ra cứu nước” và tích cực củng cố Đoàn
Thanh niên cứu quốc để nó có thể thực sự là tổ chức trụ cột của mọi tầng lớp
thanh niên Việt Nam. Mục đích mới của Đoàn là góp sức vào việc xây dựng
chế độ dân chủ nhân dân và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong thời kỳ này,
Đảng tập trung nhấn mạnh đến nội dung, phương thức tập hợp thanh niên,
nâng cao hiệu quả trong công tác vận động thanh niên.
Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ chính quyền nhân dân, đặc biệt là
trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Đoàn Thanh niên cứu
quốc đã thực sự là trường học lớn của thanh niên, góp phần vào bồi dưỡng,
cung cấp cho Đảng những đoàn viên ưu tú, xứng đáng là đội hậu bị tin cậy
của Đảng, góp phần quan trọng đưa cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi cuối
cùng.
Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng ta tiếp tục đánh giá đúng vị
trí, vai trò của thanh niên và luôn đặt niềm tin vào thế hệ trẻ. Đảng ta khẳng
định:
Dưới lá cờ trăm trận trăm thắng của Đảng, Đoàn thanh niên đã xây dựng
nên truyền thống vẻ vang. Thanh niên ta rất xứng đáng là con em anh hùng

14


của một dân tộc anh hùng. Tổ quốc, nhân dân ta và Đảng ta rất tự hào về
Đoàn và thế hệ trẻ nước ta
Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, các thế hệ thanh niên
Việt Nam đã chứng tỏ sự trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng, phát

huy những phẩm chất tốt đẹp của thanh niên, cùng nhân dân cả nước làm nên
những thắng lợi vĩ đại của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất
nước, đưa đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Bước vào giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thế hệ trẻ được Đảng tin tưởng
giao cho sứ mệnh lịch sử là lực lượng xung kích, sáng tạo đi đầu trong sự
nghiệp cách mạng. Đảng ta chỉ rõ:
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải được xây dựng và củng cố
vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức xứng đáng là trường học cộng
sản chủ nghĩa của lớp người trẻ tuổi, là cánh tay đắc lực, là đội hậu bị tin cậy
của Đảng. Đoàn phải giáo dục, rèn luyện thanh niên thành lớp người kế tục
trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và của dân
tộc.
Như tinh thần Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần
thứ tám (khoá IV) đã chỉ rõ: Đảng cần hướng dẫn sự đổi mới nội dung hoạt
động của các đoàn thể và tổ chức quần chúng vào việc đoàn kết đoàn viên,
hội viên cùng nhau chăm lo lợi ích thiết thực của mình và góp phần vào sự
nghiệp chung của đất nước, xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng và ở
cơ sở các đoàn thể cần coi trọng việc tập hợp quần chúng (trong và ngoài
đoàn thể) bằng những hình thức linh hoạt (nhóm, tổ, câu lạc bộ) hoạt động
theo những nội dung thích hợp.
Để Đoàn Thanh niên cộng sản làm tròn vai trò là hạt nhân đoàn kết tập
hợp thanh niên, Đảng đã chỉ ra cho Đoàn những nhiệm vụ chủ yếu sau đây:

15


Giúp Đảng giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thanh niên, làm cho Đoàn
thực sự là trường học cộng sản chủ nghĩa của thanh niên. Cùng với đảng viên,
đoàn viên phải là người tích cực tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng

trong quảng đại thanh niên, làm cho quần chúng thanh niên ngày càng giác
ngộ về con đường mà Đảng đã lựa chọn, niềm tin, tự hào về Đảng, về đất
nước và nhân dân, nâng cao trình độ về mọi mặt, ngày càng đáp ứng yêu cầu
của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đoàn Thanh niên cộng sản là người đi đầu, gương mẫu thực hiện mọi
chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực, thu
phục, lôi cuốn quần chúng thanh niên cùng làm theo. Trong mỗi giai đoạn
cách mạng đều có những nhiệm vụ cụ thể, đòi hỏi tổ chức của những người
cộng sản trẻ tuổi đi tiên phong, hi sinh không ngại, sẵn sàng đi bất cứ đâu,
làm bất cứ việc gì khi Đảng cần, nêu tấm gương sáng cho không chỉ quần
chúng thanh niên, mà cả thiếu niên, nhi đồng cùng noi theo. Trong đó tạo nên
những phong trào hành động cách mạng có sức cuốn hút thanh niên đứng về
phía cách mạng, về phía tiến bộ, xung kích và sáng tạo thực hiện thắng lợi
những nhiệm vụ chính trị của Đảng, tạo cho thanh niên cơ hội cống hiến và
trưởng thành.
Đoàn phải trở thành người đại diện cho quyền lợi của các tầng lớp thanh
niên. Do đặc điểm lứa tuổi, ngoài những quyền lợi chung của mọi công dân,
thanh niên còn có những quyền lợi riêng như học tập, vui chơi giải trí, tình
bạn, tình yêu. Rõ ràng không ai hiểu thanh niên bằng chính tổ chức của họ.
Đoàn phải thật sự liên hệ mật thiết với quần chúng thanh niên. Ở đâu có thanh
niên, ở đó Đoàn phải tăng cường các hoạt động của mình. Có như thế tổ chức
Đoàn mới phát huy được vai trò đầu tàu, gương mẫu, mới kịp thời nắm bắt tâm
tư nguyện vọng của quần chúng thanh niên, mới tổ chức tập hợp được họ tự
giác đi theo con đường cách mạng mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chọn.

16


Tiếp theo tinh thần đó, Nghị quyết 25 của Bộ Chính trị khoá VI một lần
nữa lại khẳng định Đảng, Nhà nước và toàn dân ta phải hết lòng bồi dưỡng,

phát huy tiềm năng và vai trò chủ động của thanh niên trên mọi lĩnh vực của
công cuộc đổi mới, coi đó là nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược con người.
Những nghị quyết quan trọng của Đảng nêu trên đã đem lại cho tổ chức
Đoàn và phong trào thanh niên hướng đi mới trong các hoạt động lao động
sản xuất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh đứng trước yêu cầu phải đổi mới cả về tổ chức và phương thức hoạt
động nhằm đáp ứng nhu cầu và nhiệm vụ mới của cách mạng. Nghị quyết Hội
nghị lần thứ Tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khoá VII, “Về công tác
thanh niên trong thời kỳ mới” đã đánh giá về thanh niên một cách toàn diện
hơn.
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, Đảng lãnh đạo nhân dân ta tiến hành
công cuộc đổi mới, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đảng ta luôn khẳng
định thanh niên là nguồn lực xã hội có tiềm năng to lớn, hùng hậu, mang thế
mạnh được kết tinh bởi tinh hoa dân tộc và thời đại. Đảng nêu rõ nhiệm vụ của
thanh niên và công tác thanh niên trong thời kỳ mới là phát huy vai trò và tiềm
năng to lớn của mình nhằm hoàn thành sứ mệnh lịch sử, đi đầu trong cuộc đấu
tranh chiến thắng đói nghèo, lạc hâu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện
thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đảng luôn đặt
niềm tin sâu sắc vào thanh niên, phát huy vai trò làm chủ và tiềm năng to lớn của
thanh niên. Để phát huy sức mạnh và tiềm năng to lớn của thanh niên, để thanh
niên thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, Đảng chỉ rõ:
Công tác thanh niên không chỉ là của Đảng, của Đoàn mà là việc của nhà
nước, của mọi tổ chức xã hội và của từng gia đình. Các cấp uỷ từ Trung ương

17


tới cơ sở có chương trình công tác thanh niên trong nhiệm kỳ, lãnh đạo các cơ

quan nhà nước xây dựng luật pháp, chính sách, chương trình kế hoạch công
tác thanh niên. Các tổ chức Đảng chăm lo củng cố Đoàn, xây dựng mặt trận
thanh niên và đẩy mạnh phong trào hành động cách mạng trong thanh niên
Kể từ khi ra đời đến nay, trong bất kỳ giai đoạn cách mạng nào Đảng ta
luôn đánh giá đúng vai trò của thế hệ trẻ, đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, đào tạo
bồi dưỡng thế hệ trẻ xứng đáng là lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự
nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Thực tế đã chứng minh các thế hệ
thanh niên, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã mang sức lực, nhiệt tình của tuổi
trẻ, không ngừng phấn đấu cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng và luôn xứng đáng
với niềm tin của Đảng.
1.2. Quan điểm của Đảng Cộng Sản Việt Nam về lãnh đạo công tác thanh niên.
1.2.1. Khái niệm thanh niên
Từ góc độ xã hội học- dân cư có thể định nghĩa thanh niên là bộ phận phức hợp của dân cư của một
quốc gia- dân tộc, bao gồm tất cả các cá thể ở trong độ tuổi từ 15-29.
Như vậy, bộ phận dân cư được gọi là “thanh niên” này chỉ phân biệt một cách tương đối với một bộ
phận dân cư khác của quốc gia - dân tộc ấy trên một tiêu chí duy nhất là giới hạn độ tuổi.
Nếu sử dụng thuật ngữ “nhóm xã hội” để chỉ tập hợp xã hội - dân cư “thanh niên” này thì có thể thấy
“nhóm” có đường ranh giới nhóm rất mong manh, chẳng khác nào sợi dây ảo chắn giữa hai đầu một khúc
sông luôn luôn chảy, bởi lẽ, các thành viên của nhóm liên tục vào ở đầu này và ra ở đầu kia do quy luật của
vận động tự nhiên của sự “lớn lên” hay “già đi” cuả các thành viên.
Từ đó cho thấy, “thanh niên” là một nhóm xã hội - dân cư “động” chứ không phải là một nhóm “tĩnh”
ổn định.
Đặc trưng này hàm chứa cả những ưu điểm và cả những nhược điểm của nhóm xã hội - dân cư “thanh
niên”.
Một mặt, nhờ qui luật là một nhóm xã hội - dân cư “thanh niên” không chỉ “động” và phức hợp xét
theo chiều dọc mà còn hết sức phức hợp theo chiều phẳng ngang, bởi lẽ nó hàm chứa trong đó những cá thể ở
độ tuổi thanh niên có nguồn gốc xuất thân khác nhau, thuộc mọi giai tầng trong xã hội, với các trình độ học
vấn, tôn giáo, sắc tộc, giới tính, thành thị, nông thôn và với nhiều nghành nghề khác nhau, dưới sự tác động
của nhiều định hướng ý thức hệ tư tưởng, truyền thống, lối sống, thói quen, tập tục... khác nhau.
Hơn nữa xét riêng về độ tuổi thì nhóm xã hội - dân cư “thanh niên” cũng chỉ là một nhóm lớn, bao

gồm nhiều nhóm nhỏ (15-19, 20-24, 25-29).

18


Ngoài tiêu chí độ tuổi, nhóm xã hội- dân cư “thanh niên” còn có thể chia thành các tiểu nhóm khác
nhau:
- Thanh niên thành thị - nông thôn (theo tiêu chí địa bàn dân cư).
- Thanh niên công nhân – nông dân – trí thức (tiêu chí nghề nghiệp).

Từ những phân tích trên đây cho thấy “thanh niên” là một nhóm xã hội dân
cư có tính phức hợp rất cao, hàm chứa trong đó nhiều sự đa dạng về lứa tuổi,
giới tính, nghề nghiệp, địa bàn dân cư, định hướng giá trị, lợi ích, tâm linh, lối
sống....
1.2.2. Quan niệm về Đảng lãnh đạo công tác thanh niên.
Trước hết, cần làm rõ khái niệm “công tác” “công tác thanh niên”
Theo đại từ điển Tiếng Việt, với tư cách là danh từ, “công tác” là công việc của nhà nước, của đoàn
thể, ví dụ: tham gia công tác chính quyền, đi công tác; với tư cách là động từ, “công tác” là thực hiện công
việc của nhà nước, đoàn thể.
Sách tra cứu các mục từ về tổ chức nói rõ hơn khái niệm này: “công tác” là công việc của tổ chức, cơ
quan, đơn vị (đảng, nhà nước, đoàn thể, đơn vị kinh tế, sự nghiệp...) cùng nhau thực hiện hoặc giao cho từng
thành viên trong tổ chức, cơ quan, đơn vị có thể có những điểm giống nhau về chức năng, nhiệm vụ, quy mô
tổ chức và đặc điểm nhân sự..., nên nội dung, biện pháp thực hiện các công tác của từng cơ quan có thể có
những điểm giống nhau và khác nhau. Các tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá về đức, tài của mỗi cán bộ, công
chức, hoặc thành viên của tổ chức chính trị, xã hội có nhiều điểm cần lưu ý, nhưng phải lấy “chất lượng và
hiệu quả công tác” của những người đó “làm thước đo chủ yếu”.
Công việc của các tổ chức, cơ quan, đơn vị một cách đối lập. Đối với công tác thanh niên một vấn đề
rất quan trọng cần được đưa vào định nghĩa, gồm công tác thanh niên là công việc của Đảng, của tất cả các tổ
chức trong xã hội, trước hết là của các tổ chức trong hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đảng phải
lãnh đạo và trực tiếp tiến hành công tác thanh niên, đồng thời lãnh đạo các tổ chức trong xã hội, nhất là các tổ

chức trong hệ thống chính trị tiến hành công tác thanh niên .
Từ những điều trình bày trên, có thể định nghĩa “công tác thanh niên” là công việc về thanh niên của
tổ chức, cơ quan, đơn vị, (đảng, nhà nước, đoàn thể, đơn vị kinh tế, sự nghiệp..) mà các thành viên trong tổ
chức, cơ quan đơn vị đó cùng nhau thực hiện, hoặc giao cho từng thành viên của tổ chức, cơ quan, đơn vị đó
thực hiện dưới sự chỉ đạo kiểm tra, giám sát của tập thể những người lãnh đạo, quản lý, điều hành tổ chức, cơ
quan, đơn vị đó, và đặt dưới sựu lãnh đạo của Đảng, nhằm thực hiện thắng lợi những công việc của mình về
thanh niên, góp phần vào thành tựu lãnh đạo công tác thanh niên của Đảng.
Đảng Cộng Sản là đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động, người lãnh đạo, người tổ
chức mọi thắng lợi của cách mạng. Trở thành Đang cầm quyền, Đảng lãnh đạo tất cả mọi mặt của đời sống
xã hội, các tổ chức trong hệ thống chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội, xã hội - nghề
nghiệp, các tổ chức kinh tế và toàn xã hội. Đảng có trách nhiệm về cuộc sống vật chất và tinh thần của nhân
dân, chịu trách nhiệm trước vận mệnh của đất nước và dân tộc. Đảng có trách nhiệm lãnh đạo tất cả các tổ

19


chức trong xã hội, tiến hành các công việc, trong đó có công tác thanh niên theo chức năng, nhiệm vụ của
từng tổ chức. Sự lãnh đạo của Đảng đối với các tổ chức này trong quá trình tiến hành công tác thanh niên
đảm bảo cho công tác thanh niên của các tổ chức đó theo đúng đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước, góp phần phát huy mạnh mẽ vai trò của thanh niên trong thực hiện nhiệm vụ chính
trị của Đảng.
Tiếp theo cần làm rõ khái niệm “lãnh đạo”.
“Lãnh đạo” theo nghĩa chung nhất, được Đại Từ điển Tiếng Việt đưa ra gồm hai nghĩa chính: với tư
cách là động từ, “Lãnh đạo” là dẫn dắt, tổ chức phong trào theo đúng đường lối cụ thể. Với tư cách là danh
từ, thì “lãnh đạo” dùng để chỉ các cơ quan lãnh đạo, bao gồm những người có khả năng tổ chức thực hiện
đường lối đã được xác định; chưa đề cập đến việc đề ra đường lối đó, cũng như chưa bàn đến nhiều công việc
cụ thể khác của quá trình tổ chức thực hiện đường lối cụ thể đã được xác định. Trên thực tế khái niệm “lãnh
đạo” không chỉ được dùng để chỉ các cơ quan lãnh đạo mà còn được dùng để chỉ sự hoạt động của Đảng như:
“sự lãnh đạo của Đảng”... Như vậy, để nghiên cứu định nghĩa nêu trên chưa thể hiện được hết những đặc
trưng chủ yếu của “lãnh đạo” từ gốc độ chính trị - xã hội.

Để có thể đưa ra quan niệm về “Đảng lãnh đạo công tác thanh niên cần nghiên cứu, khai thác những
chỉ dẫn của các nhà kinh điển của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về “lãnh đạo”. Các nhà
kinh điển của Chủ nhĩa Mác - Lênin bàn về vấn đề này khi bàn về việc thực hiện những tư tưởng tiên tiến và
về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh ấy. C.Mác chỉ rõ: “Muốn
thực hiện tư tưởng thì cần có những con người sử dụng lực lượng thực tiễn. Ở đây những con người sử dụng
“lực lượng thực tiễn” là những người tiên tiến, tiêu biểu của giai cấp công nhân, nhân dân lao động có khả
năng dẫn dắt họ lật đổ chế độ cũ, chế độ áp bức, bốc lột giai cấp công nhân và nhân dân lao động, xây dựng
xã hội mới, xã hội không còn áp bức, bốc lột. “Lực lương thực tiễn” chính là giai cấp công nhân, nhân dân
lao động. V.I.Lênin cũng chỉ rõ: Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp nào giành được chính quyền thống trị,
nếu nó không tạo ra được trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ
khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào.
Như vậy, C.Mác, Ph, Ănghghen và V.I.Lênin đã bàn về khái niệm “lãnh đạo”, trong đó, đã bàn đến
chủ thể lãnh đạo, đối tượng lãnh đạo, nội dung lãnh đạo, những yếu tố của phương thức lãnh đạo. Đối với
cuộc cách mạng vô sản thì chủ thể lãnh đạo là Đảng Cộng sản; đối tượng lãnh đạo là giai cấp công nhân và
nhân dân lao động; nội dung lãnh đạo là những công việc phải làm để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ lật đổ chế
độ tư bản, giai cấp tư sản, xây dựng chủ nghĩa cộng sản mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội; phương thức
lãnh đạo là cách tổ chức giai cấp công nhân, nhân dân lao động thực hiện các nhiệm vụ cách mạng.

Trong những năm chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, trong tác
phẩm “Đường Kách mệnh” Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Cách
mệnh, “Trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức
dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi.
Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững
20


thuyền mới chạy”. Từ chỉ dẫn của Người ta thấy rõ, những vấn đề chủ yếu
của “sự lãnh đạo” của Đảng, gồm: chủ thể lãnh đạo (Đảng Cộng sản Việt
Nam), đối tượng lãnh đạo (nhân dân lao động Việt Nam), nội dung lãnh đạo
(thực hiện nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam), phương thức lãnh đạo của

Đảng (đó là cách thức vận động, liên lạc, tổ chức nhân dân, tranh thủ sự đồng
tình, ũng hộ của nhân dân tiến bộ trên thế giới vì thắng lơi của cách mạng
nước ta). Người còn quan niệm, Đảng là người lãnh đạo, người cầm lái, vững
vàng đưa con thuyền cách mạng đi đến đích. Người cầm lái vững vàng, kiên
định mục tiêu, con đường đã chọn, thông minh, sáng suốt trong xử lý đúng
đắn mọi tình huống thì mới đưa con thuyền cách mạng vượt qua thác ghềnh,
phong ba, bão táp đến đích đã được xác định, tức là cách mạng thành công.
Từ những luận giải nêu trên, có thể quan niệm: Đảng lãnh đạo công tác
thanh niên là toàn bộ hoạt động của Đảng đề ra các chủ trương, nghị quyết về
công tác thanh niên; cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chủ trương , nghị
quyết đó; tổ chức kiểm tra , giám sát toàn bộ hoạt động đó, nhằm xây dựng và
phát huy mạnh mẽ vai trò của thanh niên nước ta trong sự nghiệp đổi mới,
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tiến đến mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Như vậy chủ thể lãnh đạo công tác thanh niên là Đảng; đối tượng lãnh đạo của Đảng là công tác thanh
niên, thông qua các tổ chức trong xã hội. Đảng lãnh đạo công tác thanh niên gồm Đảng lãnh đạo các tổ chức
đảng trong toàn đảng và đội ngủ đảng viên thực hiện đường lối, chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng về
thanh niên; Đảng lãnh đạo các tổ chức trong hệ thống chính trị, các tổ chức chính trị- xã hội, các tổ chức xã
hội, xã hội- nghề nghiệp, các tổ chức kinh tế...thực hiện đường lối, chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng
về công tác thanh niên theo chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, mà trọng tâm là lãnh đạo các tổ chức,
trong hệ thống chính trị, trong đó cần coi trọng lãnh đạo xây dựng và phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên trong công tác thanh niên.
1.2.3. Quan điểm chỉ đạo của Đảng về công tác thanh niên
Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung
tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người.

21

Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người “vừa hồng vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ
Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn
Thanh niên Cộng Sản Hồ Chí Minh, gia đình, nhà trường và xã hội.
Đảng lãnh đạo công tác thanh niên và trực tiếp lãnh đạo Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước
một bước. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực
cho thanh niên phấn đấu; xây dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo.
Nhà nước quản lý thanh niên và công tác thanh niên; thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng về
thanh niên và công tác thanh niên thành pháp luật, chính sách, chiến lược, chương trình hành động và cụ thể
hóa trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của các cấp, các
nghành.
Sự nổ lực học tập, rèn luyện và phấn đấu không ngừng của thanh niên theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh là yếu tố quan trọng để xây dựng thế hệ thanh niên thời kỳ mới.
Mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên là nội dung quan trọng của công tác đoàn để giáo dục,
bồi dưỡng, động viên và phát huy vai trò thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo Tổ quốc.
Bước vào thời kỳ đổi mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đât nước, để tạo điều kiện
cho thanh niên thực hiện tốt vai trò là lực lượng xung kích, Đảng ta đề ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm
đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành người kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng, góp phần
quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tại Đại hội toàn quốc lần thứ VI, Đảng ta đã thể hiện một cách nhìn nhận mới về vai trò của thanh
niên trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội: Thanh niên phải được đảm bảo việc làm khi bước vào đời
và được quan tâm giáo dục về nhân cách, bản lĩnh và lý tưởng theo phương châm “Sống, chiến đấu, lao động
và học tập theo tấm gương Bác Hồ vĩ đại”. Phải ý thức đầy đủ rằng chính thanh niên là lớp người có sứ mệnh
lịch sử xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Mạnh dạn giao trách nhiệm cho thanh niên và thông qua các
hoạt động xã hội mà đào tạo bồi dưỡng họ”.
Nghị quyết đề ra nhiệm vụ cũng cố phát huy vai trò của Mặt trận Tổ Quốc và các đoàn thể quần
chúng, đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của các tổ chức quần chúng hướng mạnh về cơ sở, thu
hút đông đảo nhân dân vào các phong trào cách mạng. Thực tế cho thấy, những chủ trương của Đảng về công
tác thanh niên từ sau đai hội VI đã tạo ra môi trường mới, thuận lợi cho tổ chức Đoàn và phong trào thanh

niên hoạt động có hiệu quả trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh lịch sử mới.
Sự ưu tiên ấy thể hiện ở hai nội dung chủ yếu: một là, phải hết lòng bồi dưỡng thanh niên về mọi mặt;
hai là, “phát huy tiềm năng và vai trò chủ động của thanh niên” trong lao động sản xuất và kinh doanh, trong
học tập nghiên cứu và sáng tạo văn hóa, trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc., Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI
đã mở ra một thời kỳ mới cho cách mạng Việt Nam, đặt cho thế hệ trẻ trách nhiệm hết sức nặng nề và vẻ
vang trong công cuộc đổi mới đất nước.
Tháng 1 năm 1993, Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành TW Đảng (khóa VII) ra Nghị quyết “ Về công
tác thanh niên trong thời kỳ mới”. Nghị quyết quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên, về ý

22


nghĩa trọng đại của việc xây dựng thế hệ cách mạng kế tục sự nghiệp quang vinh của Đảng, trước mắt trong
sự nghiệp đổi mới đất nước.
Nghị quyết chỉ rõ; “Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,
sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có xứng đáng trong cộng đồng
thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không tùy
thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên”.
Nghị quyết đã đề ra những phương hướng lớn về chính sách thanh niên và khẳng định: “Đảng lãnh
đạo hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ công tác thanh niên. Nghị quyết Trung ương 4 là một trong những
văn kiện quan trọng, có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, giải quyết được những vấn đề cấp thiết của thanh niên và
công tác thanh niên, mở ra một thời kỳ phát triển mới cho công tác Đoàn và phong trào thanh niên cả nước.
Sau hơn 3 năm thực hiện Nghị quyết TW4, phong trào thanh niên nước ta phát triển mạnh mẽ. Công
tác thanh niên được cấp ủy Đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể và một số chủ trương, chính sách liên quan
đến thanh niên chưa được thể chế hóa. Nhằm khắc phục những hạn chế, xây dựng phong trào thanh niên đáp
ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới, ngày 20/03/1996 TW Đảng ra Chỉ thị 66- CT/TW Về việc
tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết TW 4 (khóa VII). Chỉ thị đề ra những chủ trương và giải pháp cụ thể
trong việc bồi dưỡng và phát huy thế hệ trẻ. Cụ thể là phải “Chăm lo tốt hơn việc phát triển nguồn nhân lực
trẻ đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa”.
Đảng chỉ rõ Nhà nước cần phải có một chương trình tổng thể về giải quyết việc làm cho thanh niên ở

cấp quốc gia và Chính phủ phải có chương trình quốc gia về phát triển thanh niên. Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh phải được xây dựng vững mạnh về mọi mặt và được phép làm kinh tế theo đúng pháp luật
để bổ sung ngân sách hoạt động của Đoàn, Hội.
Đại hội lần thứ VIII của Đảng tháng 6/1996 tiếp tục đề ra các chủ trương về công tác thanh niên trong
đó đặc biệt nhấn mạnh: “Quan tâm đào tạo nghề và giải quyết việc làm, đáp ứng nhu cầu học tập, lao động
sáng tạo, hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể thao, giải trí lành mạnh cho thanh niên, thiếu niên” và sự cần
thiết phải “ trẻ hóa đội ngủ cán bộ” thông qua kế hoạch đào tạo cán bộ từ những người trẻ tuổi.
Vào đầu thế kỷ XXI, chủ trương của Đảng về công tác thanh niên được thể hiện ở nhiều nội dung
trong nghị quyết đại hội IX. Chủ trương của Đảng về thanh niên là “Chăm lo giáo dục, bồi dưỡng đào tạo
phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa, sức khỏe, nghề nghiệp, giải quyết việc
làm, phát triển tài năng và sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ
quốc”. Đảng chủ trương cải tiến việc giảng dạy và học tập các môn khoa học Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh trong các trường Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp dạy nghề nhằm trang bị cho thanh niên
những kiến thức sản xuất, kỹ năng lao động và năng lực tiếp thu công nghệ mới để tạo việc làm, chủ động
tìm kiếm cơ hội lập nghiệp.

Nghị quyết Đại hội lần thứ X của Đảng chủ trương tiếp tục bồi dưỡng
các giá trị văn hóa cho thanh niên, trong đó coi trọng lý tưởng sống, lối sống,
đạo đức, năng lực trí tuệ và bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam. Đảng ta đã

23


kế thừa những quan điểm cơ bản ở giai đoạn trước về công tác thanh niên,
đồng thời có bổ sung thêm những vấn đề mới về đào tạo đội ngủ cán bộ trẻ,
tạo việc làm cho thanh niên, đào tạo cho thanh niên trong lĩnh vực vũ trang có
nghề khi hết thời hạn nghĩa vụ quân sự, đặc biệt là “tạo cơ hội cho thanh niên
tài năng đi học ở nước ngoài về phục vụ đất nước”. Đối với Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh, Đảng tạo điều kiện thuận lợi để Đoàn tham gia xây
dựng đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước,

thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội, đồng thời tự chủ, sáng tạo
trong việc kiện toàn tổ chức và đổi mới hoạt động của mình trong thanh niên.
Tiếp thu tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, mục tiêu của công
tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012 – 2017 là: Xây dựng
lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có bản lĩnh chính trị,
ý thức chấp hành pháp luật, có tri thức, sức khoẻ, kỹ năng xã hội, năng lực
chuyên môn, sống có văn hoá, nghĩa tình; nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn,
mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên; phát huy tiềm năng và tạo môi
trường lành mạnh cho thanh niên xung kích cùng toàn Đảng, toàn dân thực
hiện thắng lợi công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, góp phần đưa nước ta cơ bản trở
thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.
1.2.4. Nội dung Đảng lãnh đạo công tác thanh niên.
Khi luận bàn về sự nghiệp lãnh đạo của Đảng, các nhà kinh điển của Chủ nghĩa Mác- Lênin đã bàn
đến nội dung lãnh đạo cách mạng. Theo quan điểm của C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin, Đảng Cộng sản ra
đời là tất yếu, do yêu cầu lãnh đạo cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Đảng ra đời, tồn tại
và phát triển là để lãnh đạo giai cấp công nhân, nhân dân lao động thực hiện sứ mệnh lịch sử toàn thế giới
của giai cấp công nhân.
Để thực hiện sứ mệnh ấy, Đảng Cộng sản phải lãnh đạo giai cấp công nhân, nhân dân lao động thực
hiện thắng lợi nhiệm vụ chung của cách mạng và nhiệm vụ của từng giai đoạn cách mạng. Đây là vấn đề
quan trọng hàng đầu của Đảng cần quan tâm. Trên cơ sở nhiệm vụ đó, Đảng phải xác định những công việc
phải làm trong từng khoảng thời gian nhất định của một giai đoạn cách mạng của một nhiệm kỳ đại hội
Đảng. Từ đó, Đảng đề ra các quyết định, chủ trương, giải pháp thực hiện những công việc đó.

24


Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luận bàn về nội dung lãnh đạo của Đảng và có những chỉ dẫn rất quan trọng
làm cơ sở phương pháp luận để xác định nội dung lãnh đạo của Đảng đối với lĩnh vực đời sống của xã hội và
các tổ chức trong hệ thống chính trị, cũng như các tổ chức khác trong xã hội. Trong tác phẩm nổi tiếng “ Sửa

đổi lối làm việc”, khi bàn về lãnh đạo, Chủ tịch Hồ chí Minh viết: Lãnh đạo đúng nghĩa là phải quyết định
mọi vấn đề một cách đúng đắn; phải tổ chức thi hành cho đúng; phải tổ chức sự kiểm soát. Đây là những
công việc chủ yếu của Đảng phải làm để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ lãnh đạo của mình, cũng là những
nội dung lãnh đạo của Đảng. Nội dung đó gồm: ra quyết định, tổ chức thực hiện quyết địnhvà tiến hành kiểm
tra giám sát. Thứ tự tiến hành từng công việc trong quá trình lãnh đạo được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ra
chính là quy trình lãnh đạo của Đảng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bổ sung thêm và nhấn mạnh những điểm chủ yếu, rất quan trọng của sự
lãnh đạo của Đảng. Người viết trong di chúc: “ Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ
phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng
ta trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Theo Người,
Đảng lãnh đạo không phải Đảng chỉ đưa ra chỉ thị, nghị quyết để các tổ chức khác và nhân dân thực hiện mà
quan trọng hơn là Đảng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện; mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng phải là
một người tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, lối sống và tiên phong trong thực hiện chỉ thị, nghị quyết của
Đảng, góp phần để Đảng thực sự là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành đối với nhân dân. Điều này
nhấn mạnh việc Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, trực tiếp tổ chức thực tiễn.
Khái quát lại, có thể quan niệm, những công việc đã được xác định Đảng phải làm gì để thực hiện
nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng và những nhiệm vụ trong từng khoảng thời gian nhất định, trong một
nhiệm kỳ đại hội Đảng đối với từng lĩnh vực đời sống xã hội, từng tổ chức trong hệ thống chính trị và các tổ
chức khác là nội dung lãnh đạo của Đảng trong khoảng thời gian và đối với từng lĩnh vực, tổ chức đó.
Nội dung lãnh đạo của Đảng phụ thuộc và chịu sự chi phối bởi nhiệm vụ chung và nhiệm vụ của từng
giai đoạn cách mạng, mà trực tiếp nhất, là nhiệm vụ của từng giai đoạn cách mạng. Đây là những vấn đề phải
giải quyết. Đạt kết quả tốt để từng bước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng đó. Nội dung
lãnh đạo của Đảng cũng gợi mở, định hướng cho Đảng lựa chọn và sử dụng phương thức thích hợp để thực
hiện tốt nội dung lãnh đạo.
Nội dung lãnh đạo công tác thanh niên của Đảng là những công việc đã được xác định, Đảng phải làm
để thực hiện nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng, từng khoảng thời gian nhất định, một nhiệm kỳ đại hội
Đảng về công tác thanh niên, nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ lãnh đạo công tác thanh niên của Đảng
trong thời kỳ, nhiệm vụ đó.
Vận dụng những chỉ dẫn nêu trên, có thể chỉ ra nội dung Đảng lãnh đạo công tác thanh niên trong giai
đoạn hiện nay gồm:

- Đảng xây dựng chủ trương, nghị quyết và lãnh đạo công tác thanh niên, gồm: quan điểm chỉ đạo;
mục tiêu; nhiệm vụ và giải pháp lớn; lãnh đạo Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Thanh niên và các luật liên
quan đến thanh niên và ban hành các luật mới liên quan đến thanh niên như Luật việc làm..
- Đảng lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiến phát triển lý luận về vị trí, vai trò
của thanh niên, về công tác thanh niên, phát huy vai trò của thanh niên trong điều kiện kinh tế thị trường định

25