GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH CƠ KHÍ XÂY DỰNG VÀ THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ MỘC BẢO

B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

IăH CăTH NGăLONG

---o0o---

KHịAăLU N T TăNGHI P

ătƠi:

GI IăPHỄPăNỂNGăCAOăHI UăQU ăKINHă
DOANHăT IăCỌNGăTYăTNHHăC ăKHệăXỂYă
D NGăVÀăTH
NGăM IăD CHăV ă
M CăB O

SINHăVIểNăTH CăHI N : NGUY N TH HUY N TRANG
MÃ SINH VIÊN
: A17021
CHUYÊN NGÀNH
: TÀI CHÍNH

HÀăN Iăậ 2014


B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

IăH CăTH NGăLONG

---o0o---

KHịAăLU N T TăNGHI P

ătƠi:

GI IăPHỄPăNỂNGăCAOăHI UăQU ăKINHă
DOANHăT IăCỌNGăTYăTNHHăC ăKHệăXỂYă
D NGăVÀăTH
NG M IăD CHăV ă
M CăB O

Giáoăviênăh ngăd n
Sinhăviênăth căhi n
Mã sinh viên
Chuyên ngành

: ThS.ăNgôăTh ăQuyên
: Nguy n Th Huy nTrang
: A17021
: Tài chính Ngân hàng

HÀăN Iăậ 2014

Thang Long University Library

L IăC Mă N
Em xin g i l i c m n chân thành và s tri ân sâu s c đ i v i các th y cô trong
khoa Kinh t Qu n lỦ tr ng
i h c Th ng Long, cùng các cô, chú, anh ch trong
phòng Tài chính k toán Công ty TNHH C khí Xây d ng & TMDV M c B o đã giúp
đ , t o đi u ki n cho em làm khóa lu n. Và đ c bi t em c ng xin chân thành cám n
cô giáo th c s Ngô Th Quyên đã nhi t tình h ng d n h ng d n em hoàn thành t t
khóa lu n t t nghi p.
Do th i gian th c hi n lu n v n có h n c ng nh trình đ lỦ lu n c ng nh kinh
nghi m th c ti n còn h n ch nên bài lu n v n không th tránh kh i nh ng thi u sót,
em r t mong nh n đ c Ủ ki n đóng góp Th y, Cô đ em h c thêm đ c nhi u kinh
nghi m và s hoàn thành t t h n bài lu n v n t t nghi p đ c hoàn thi n.
Em xin chân thành c m n!


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này do t b n thân th c hi n có s h tr
t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i khác.
Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ

c trích

d n rõ ràng.
Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên

Nguy n Th Huy n Trang

Thang Long University Library

M CăL C
L IăNịIă U ..................................................................................................................... 1
CH
NG 1. NH NGă V Nă
ă Lụă LU Nă CHUNGă V ă HI Uă QU ă KINHă
DOANHă VÀă V Nă
ă NỂNGă CAOă HI Uă QU ă KINHă DOANHă T Iă DOANHă
NGHI P ..................................................................................................................... 3
1.1. T ngăquanăv ăhi uăqu ăkinhădoanhătrongădoanhănghi p ......................................... 3
1.1.1. Khái ni m ................................................................................................................... 3
1.1.2. Phân lo i .................................................................................................................... 4
1.1.3.1 Hi u qu cá bi t và hi u qu kinh t quôc dân ........................................................ 4
1.1.3.2 Hi u qu kinh doanh t ng h p và hi u qu kinh doanh b ph n ............................ 4
1.1.3.3. Hi u qu kinh doanh ng n h n và dài h n ............................................................. 5
1.1.3. S c n thi t c a vi c nâng cao hi u qu kinh doanh đ i v i các doanh nghi p
trong c ch th tr ng ........................................................................................................ 5
1.2. Ph ngăphápăđánhăgiá hi uăqu ăkinhădoanh ........................................................ 8
1.3. N iădungăđánhăgiáăhi uăqu ăkinhădoanhăc aădoanhănghi p .................................... 9
1.3.1 ánh giá k t qu s n xu t kinh doanh ..................................................................... 9
1.3.2 ánh giá tài s n – ngu n v n .................................................................................. 10
1.3.3. ánh giá l u chuy n ti n t .................................................................................... 10
1.3.4. Các nhóm ch tiêu tài chính .................................................................................... 11
1.3.4.1 Các ch tiêu v kh n ng thanh toán ...................................................................... 11
1.3.4.2 Các ch tiêu kh n ng ho t đ ng ............................................................................ 11
1.3.4.3. Các ch tiêu kh n ng qu n lý n .......................................................................... 15
1.3.4.4. Các ch tiêu kh n ng sinh l i ............................................................................... 15
1.3. Cácănhơnăt ă nhăh ngăđ năvi cănơngăcaoăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanh .......... 16
1.3.1. Các nhân t bên ngoài............................................................................................. 16

1.3.2. Các nhân t bên trong ............................................................................................. 18
CH
NG 2. TH Că TR NGă HI Uă QU ă KINHă DOANHă T Iă CÔNG TY
TNHHăC ăKHệăXỂYăD NGăVÀăTH
NGăM IăD CHăV ăM CăB O .............. 20
2.1. Gi iăthi uăt ngăquanăv ăCôngătyăTNHHăC ăkhíăXơyăd ngă&ăTMDVăM căB o . 20
2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n ............................................................................ 20
2.1.2. c đi m t ch c b máy qu n lý ........................................................................... 21
2.1.2.1 C c u t ch c b máy qu n lý .............................................................................. 21
2.1.2.2 Ch c n ng nhi m v t ng b ph n ......................................................................... 22
2.1.3. Ngành ngh kinh doanh.......................................................................................... 22
2.2. Th cătr ngăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanhăc aăCôngătyăTNHHăC ăkhíăXơyă
d ngă&ăTMDVăM căB o ............................................................................................... 23
2.2.1 ánh giá Báo cáo k t qu s n xu t kinh doanh c a Công ty ................................ 23


2.2.2 ánh giá B ng cân đ i k toán c a Công ty ........................................................... 27
2.2.3 ánh giá Báo cáo l u chuy n ti n t c a Công ty ................................................. 30
2.2.4 ánh giá các ch ti u tài chính c a Công ty ........................................................... 32
2.2.4.1 ánh giá kh n ng thanh toán ............................................................................... 32
2.2.4.2 ánh giá kh n ng ho t đ ng ................................................................................ 33
2.2.4.3 ánh giá kh n ng qu n lý n ............................................................................... 37
2.2.4.4 ánh giá kh n ng sinh l i .................................................................................... 38
2.3. ánhăgiá th cătr ngăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanhăc aăCôngătyăTNHHăC ă
khíăXơyăd ngă&ăTMDVăM căB o ............................................................................... 39
2.3.1. u đi m .................................................................................................................... 40
2.3.2. Nh c đi m .............................................................................................................. 40
CH
NGă3. NH NG GI I PHÁP NH M NÂNG CAO HI U QU S N XU T
KINH DOANH C A CÔNG TY TNHH C ăKHệăXỂYăD NG & TMDV M C

B O.................................................................................................................................... 42
3.1ăPh ngăh ng phát tri n công ty và k ho chăkinhădoanhăn măt i ..................... 42
3.1.1. Ph ng h ng phát tri n........................................................................................ 42
3.2.2. K ho ch kinh doanh n m 2014 ............................................................................. 43
3.2 Các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh c a Công ty
TNHH M c B o ................................................................................................................ 43
3.2.1. Gi i pháp nâng cao doanh thu................................................................................ 43
3.2.2. Ti t ki m chi phí qu n lý kinh doanh đ nâng cao l i nhu n .............................. 45
3.2.3. Nâng cao hi u qu ho t đ ng ................................................................................. 46
K TăLU N ....................................................................................................................... 48
PH ăL C .......................................................................................................................... 49
DANHăM CăTÀIăLI UăTHAMăKH O ........................................................................ 50

Thang Long University Library


DANHăM CăVI TăT T
Kíăhi uăvi tăt t
BHXH
BHYT

Tênăđ yăđ
B o hi m xã h i
B o hi m y t

KPC

Kinh phí công đoàn

TNHH

Trách nhi m h u h n

TNDN
GTGT
TSC

Thu nh p doanh nghi p
Giá tr gia t ng
Tài s n c đ nh

TSNH
TSDH
VCSH

Tài s n ng n h n
Tài s n dài h n
V n ch s h u

DANHăM CăS ă

,ăB NGăBI U,ăBI Uă
Trang

B ng 2.1. K t qu s n xu t kinh doanh công ty 3 n m 2011, 2012 và 2013 ................ 24
B ng 2.2. B ng Cân đ i k toán Công ty n m 2011, 2012 và 2013 ............................. 27
B ng 2.3. Báo cáo l u chuy n ti n t Công ty n m 2011, 2012 và 2013 ..................... 31
B ng 2.4. Kh n ng thanh toán c a Công ty TNHH M c B o ..................................... 32
B ng 2.5. Kh n ng ho t đ ng c a Công ty TNHH M c B o ...................................... 34
B ng 2.6. Kh n ng qu n lỦ n c a Công ty TNHH M c B o ..................................... 37

B ng 2.7. Kh n ng sinh l i c a Công ty TNHH M c B o .......................................... 38
B ng 2.8. K ho ch và th c hi n các ch tiêu hi u qu kinh doanh Công ty TNHH M c
B o ................................................................................................................................. 40
B ng 3.1. So sánh doanh thu bán hàng và chi phí qu n lý kinh doanh c a Công ty..... 45
Bi u đ 2.1. Doanh thu th c t và k ho ch .................................................................. 25
Bi u đ 2.2. T tr ng c c u tài s n c a Công ty TNHH M c B o ............................. 28
Bi u đ 2.3. T tr ng c c u ngu n v n c a Công ty TNHH M c B o ....................... 30
S đ 2.1. C c u t ch c c a Công ty TNHH M c B o ............................................. 21


L IăNịIă

U

Tínhăc păthi tăc aăđ ătƠi:
Kinh t th tr ng là vi c t ch c n n kinh t xã h i d a trên c s m t n n s n xu t
hàng hoá. Th tr ng luôn m ra các c h i kinh doanh m i, nh ng đ ng th i c ng ch a
đ ng nh ng nguy c đe do cho các doanh nghi p.
có th đ ng v ng tr c quy lu t
c nh tranh kh c nghi t c a c ch th tr
tìm tòi m t h ng đi cho phù h p.

ng đòi h i các doanh nghi p luôn ph i v n đ ng,

Hi u qu kinh doanh là m t ph m trù kinh t , là m t ch tiêu ch t l ng t ng h p.
ánh giá hi u qu kinh doanh chính là quá trình so sánh gi a chi phí b ra và k t qu thu
v v i m c đích đã đ c đ t ra và d a trên c s gi i quy t các v n đ c b n c a n n kinh
t này: s n xu t cái gì? s n xu t nh th nào? và s n xu t cho ai? Do đó vi c nghiên c u và
xem xét v n đ nâng cao hi u qu kinh doanh là m t đòi h i t t y u đ i v i m i doanh
nghi p trong quá trình kinh doanh hi n nay. Vi c nâng cao hi u qu kinh doanh đang là

m t bài toán khó đòi h i m i doanh nghi p đ u ph i quan tâm đ n. Vì v y, qua quá trình
th c t p Công ty TNHH C khí Xây d ng và Th ng m i D ch v M c B o, v i nh ng
ki n th c đã tích lu đ c cùng v i s nh n th c đ c t m quan tr ng c a v n đ này cho
nên em đã m nh d n ch n đ tài "Nh ng gi i pháp nâng cao hi u qu kinh doanh t i
Công ty TNHH C khí Xây d ng và Th
c u c a mình.

ng m i D ch v M c B o" làm đ tài nghiên

M căđíchănghiênăc u:ă
Trên c s nghiên c u lỦ thuy t v hi u qu kinh doanh và phân tích th c tr ng ho t
đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty Công ty TNHH C khí Xây d ng và Th ng m i
D ch v M c B o trong 3 n m 2011, 2012 và 2013, đ tài khái quát th c tr ng và đánh giá
hi u qu kinh doanh c a Công ty đ đ a ra các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu kinh
doanh trong nh ng n m t i.
iăt ngăvƠăph măviănghiênăc u:
i t ng nghiên c u là hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.
ng th i khóa
lu n t p trung gi i quy t nh ng v n đ v hi u qu kinh doanh t i Công ty TNHH C khí
Xây d ng và Th ng m i D ch v M c B o, t đó đ a ra các gi i pháp đ nâng cao hi u
qu kinh doanh cho Công ty.
Ph m vi nghiên c u:
+ Không gian:
tài đ c th c hi n trong ph m vi công ty TNHH C khí Xây
d ng và Th ng m i D ch v M c B o (S n Tây – Hà N i).
+ Th i gian: T ngày 01/04/2014 đ n 15/06/2014.
K tăc uălu năv năbaoăg măcácăph năsau:
Ch ng I: LỦ lu n chung v hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p và v n đ nâng
cao hi u qu kinh doanh t i doanh nghi p.
1

Thang Long University Library


Ch ng II: Phân tích th c tr ng hi u qu kinh doanh Công ty TNHH C khí Xây
d ng và Th ng m i D ch v M c B o.
Ch ng III: Nh ng gi i pháp nh m nâng cao hi u qu kinh doanh Công ty TNHH
C khí Xây d ng và Th ng m i D ch v M c B o.

2


CH
NGă1:ăNH NGăV Nă ăLụăLU NăCHUNGăV ăHI UăQU ăKINHăDOANHă
VÀăV Nă ăNỂNGăCAOăHI UăQU ăKINHăDOANHăT IăDOANHăNGHI P
1.1. T ngăquanăv hi uăqu ăkinhădoanhătrongădoanhănghi pă
1.1.1. Khái ni m
Không ng ng nâng cao hi u qu ho t đ ng nói chung và hi u qu kinh doanh nói
riêng không ch là m i quan tâm hàng đ u c a b t k xã h i nào mà còn là m i quan tâm
c a b t k ai, b t k doanh nghi p nào khi làm b t c vi c gì. Nâng cao hi u qu kinh
doanh c ng là v n đ bao trùm và xuyên su t m i ho t đ ng kinh doanh, th hi n ch t
l ng c a toàn b công tác qu n lỦ kinh t , b i vì, suy cho cùng, qu n lỦ kinh t là đ đ m
b o t o ra k t qu và hi u qu cao nh t cho m i quá trình, m i giai đo n và m i ho t đ ng
kinh doanh.
nâng cao hi u qu kinh doanh thì tr c h t c n hi u rõ khái ni m, b n ch t ph m
trù hi u qu và tính toán các ch tiêu hi u qu m t cách chính xác, sau đó m i đi vào phân
tích ho t đ ng kinh doanh và đ a ra các gi i pháp phù h p.
Hi n nay có nhi u quan đi m khác nhau v hi u qu s n xu t kinh doanh:
- Quan đi m th nh t cho r ng: “Hi u qu kinh doanh là m t ph m trù kinh t , ph n
ánh trình đ s d ng các ngu n l c s n có c a doanh nghi p đ đ t đ

trong kinh doanh v i chi phí th p nh t.”

c k t qu cao nh t

- Quan đi m th hai cho hi u qu kinh doanh là: “Hi u qu kinh t c a n n s n xu t
xã h i là m c đ h u ích c a s n ph m đ c s n xu t ra, t c là giá tr s d ng c a nó ch
không ph i là giá tr .”
Ngoài ra hi u qu kinh t còn đ c đánh giá trên góc đ nh ng l i ích mà nó đem l i
cho xã h i: “Hi u qu kinh t là m t ch tiêu so sánh bi u hi n m c đ ti t ki m chi phí
cho m t đ n v k t qu h u ích và m c t ng kh i l ng h u ích c a ho t đ ng s n xu t v t
ch t trong m t th i k , góp ph n làm t ng thêm l i ích xã h i c a n n kinh t qu c dân.”
Trong th c t hi u qu kinh doanh trong các doanh nghi p là ch tiêu ph n ánh
trình đ và kh n ng qu n lỦ c a doanh nghi p. Lúc này hi u qu kinh doanh th ng nh t
v i hi u qu qu n lỦ doanh nghi p. D i góc đ này thì hi u qu kinh doanh ph n ánh
trình đ và kh n ng k t h p các y u t đ u vào trong quá trình s n xu t. Hi u qu kinh
doanh đ t đ c trong các tr ng h p sau:
- K t qu kinh doanh t ng, chi phí gi m
- K t qu kinh doanh t ng, chi phí gi m nh ng t c đ t ng c a chi phí nh h n t c
đ t ng c a k t qu .
Trong tr ng h p 2, th i gian đ u t c đ t ng c a chi phí l n h n t c đ t ng c a k t
qu s n xu t kinh doanh n u không thì doanh nghi p không th t n t i và phát tri n.
Tr ng h p này di n ra vào các th i đi m khi chúng ta đ i m i công ngh , đ i m i cân
nh c gi a vi c k t h p l i ích tr

c m t và l i ích lâu dài.
3

Thang Long University Library

T nh ng quan đi m khác nhau v hi u qu kinh doanh c a các nhà kinh t trên đây
ta có th đ a ra m t khái ni m th ng nh t chung v hi u qu s n su t kinh doanh:
“Hi u qu s n su t kinh doanh là m t ph m trù kinh t , bi u hi n s t p trung c a
s phát tri n kinh t theo chi u sâu ph n ánh trình đ khai thác các ngu n l c và trình đ
chi phí các ngu n l c đó có trong quá trình tái s n xu t nh m th c hi n các m c tiêu kinh
doanh. Nó là th c đo ngày càng tr lên quan tr ng c a t ng tr ng kinh t và là ch d a
c b n đ đánh giá vi c th c hi n m c tiêu kinh t c a doanh nghi p trong t ng th i k ”.
Nh v y hi u qu kinh doanh khác v i k t qu kinh doanh và có m i liên h ch t ch
v i k t qu kinh doanh.
1.1.2. Phân lo i hi u qu kinh doanh
Phân lo i hi u qu kinh doanh là m t vi c làm h t s c thi t th c, nó là ph

ng cách

đ các doanh nghi p xem xét đánh giá nh ng k t qu mà mình đ t đ c và là c s đ
thành l p các chính sách, chi n l c, k ho ch ho t đ ng c a doanh nghi p. Trong công
tác qu n lỦ, ph m trù hi u qu đ c bi u hi n nhi u d ng khác nhau, m i d ng th hi n
nh ng đ c tr ng và Ủ ngh a c th c a nó. Vi c phân lo i hi u qu kinh doanh theo nh ng
tiêu th c khác nhau có tác d ng thi t th c trong vi c đi u hành t ch c qu n lỦ và ho t
đ ng c a doanh nghi p.
1.1.2.1. Hi u qu cá bi t và hi u qu kinh t quôc dân
Hi u qu cá bi t: là hi u qu thu đ c t ho t đ ng kinh doanh c a t ng doanh
nghi p, v i bi u hi n tr c ti p là l i nhu n kinh doanh và ch t l ng th c hi n nh ng yêu
c u xã h i đ t ra cho nó. Hi u qu kinh t qu c dân đ c tính cho toàn b n n kinh t , v
c b n nó là s n ph m th ng d , thu nh p qu c dân hay t ng s n ph m xã h i mà đ t n c
thu đ c trong m i th i k so v i l ng v n s n xu t, lao đ ng xã h i và tài nguyên đã
hao phí.
Hi u qu kinh t qu c dân: Trong vi c th c hi n c ch th tr ng có s qu n lỦ c a
Nhà n c, không nh ng c n tính toán và đ t đ c hi u qu trong s n xu t kinh doanh c a
t ng doanh nghi p, mà còn c n ph i đ t đ c hi u qu c a toàn b n n kinh t qu c dân;

m c hi u qu kinh t qu c dân l i ph thu c vào m c hi u qu cá bi t. Ngh a là ph thu c
vào s c g ng c a m i ng i lao đ ng và m i doanh nghi p.
ng th i xã h i thông qua
ho t đ ng c a c quan qu n lỦ Nhà n c c ng có tác đ ng tr c ti p đ n hi u qu cá bi t.
M t c ch qu n lỦ đúng t o đi u ki n thu n l i cho vi c nâng cao hi u qu cá bi t, ng c
l i m t chính sách l c h u, sai l m l i tr thành l c c n kìm hãm nâng cao hi u qu cá bi t.
1.1.2.2. Hi u qu kinh doanh t ng h p và hi u qu kinh doanh b ph n
Hi u qu kinh doanh t ng h p: ph n ánh khái quát và cho phép k t lu n v hi u qu
kinh doanh c a toàn b quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p (hay m t đ n v
b ph n c a doanh nghi p) trong m t th i k xác đ nh

4


Hi u qu kinh doanh b ph n: là hi u qu kinh doanh ch xét t ng l nh v c ho t
đ ng (s d ng v n, lao đ ng, máy móc thi t b , nguyên v t li u,...) c th c a doanh
nghi p. Hi u qu kinh doanh b ph n ch ph n nh hi u qu t ng l nh v c ho t đ ng c a
doanh nghi p ch không ph n ánh hi u qu c a doanh nghi p.
Gi a hi u qu kinh doanh t ng h p và hi u qu kinh doanh b ph n có m i quan h
bi n ch ng v i nhau. Hi u qu kinh doanh t ng h p c p doanh nghi p ph n ánh hi u qu
ho t đ ng c a t t c các l nh v c ho t đ ng c th c a doanh nghi p.Tuy nhiên, trong
nhi u tr ng h p có th xu t hi n mâu thu n gi a hi u qu kinh doanh t ng h p và hi u
qu kinh doanh b ph n, khi đó ch có hi u qu kinh doanh t ng h p là ph n ánh hi u qu
kinh doanh c a doanh nghi p, các ch tiêu hi u qu kinh doanh b ph n ch có th ph n
ánh hi u qu t ng l nh v c ho t đ ng, t ng b ph n c a doanh nghi p mà thôi.
1.1.2.3. Hi u qu kinh doanh ng n h n và dài h n
Hi u qu kinh doanh ng n h n: là hi u qu kinh doanh đ c xem xét, đánh giá
t ng kho ng th i gian. Hi u qu kinh doanh ng n h n ch đ c p đ n t ng kho ng th i
gian ng n nh tu n, tháng, quỦ, n m, vài n m,...
Hi u qu kinh doanh dài h n: là hi u qu kinh doanh đ c xem xét, đánh giá trong

th i gian dài g n v i các chi n l c, các k ho ch dài h n ho c th m chí, nói d n hi u qu
kinh doanh dài h n ng i ta hay nh c đ n hi u qu lâu dài, g n v i quãng đ i t n t i và
phát tri n c a doanh nghi p.
C n chú Ủ r ng, gi a hi u qu kinh doanh dài h n và hi u qu kinh doanh ng n h n
v a có m i quan h bi n ch ng v i nhau và trong nhi u tr ng h p có th mâu thu n
nhau.V nguyên t c, ch có th xem xét và đánh giá hi u qu kinh doanh ng n h n trên c
s v n đ m b o đ t đ c hi u qu kinh doanh dài h n trong t ng lai. Trong th c t , n u
mâu thu n gi a hi u qu kinh doanh ng n h n và dài h n, ch có th l y hi u qu kinh
doanh dài h n làm th c đo ch t l ng hoat đ ng kinh doanh c a doanh nghi p vì nó ph n
ánh xuyên su t quá trình l i d ng các ngu n l c s n xu t c a doanh nghi p.
1.1.3. S c n thi t c a vi c nâng cao hi u qu kinh doanh đ i v i các doanh nghi p
trong c ch th tr ng
Trong quá trình kinh doanh các doanh nghi p ph i luôn g n mình v i th tr ng, nh t
là trong c ch th tr ng hi n nay đ t các doanh nghi p trong s c nh tranh gay g t l n
nhau. Do đó đ t n t i đ c trong c ch th tr ng c nh tranh hi n nay đòi h i các doanh
nghi p ph i ho t đ ng m t cách có hi u qu h n.
Các ngu n l c s n xu t xã h i là m t ph m trù khan hi m: càng ngày ng i ta càng
s d ng nhi u các nhu c u khác nhau c a con ng i. Trong khi các ngu n l c s n xu t xã
h i ngày càng gi m thì nhu c u c a con ng i l i ngày càng đa d ng. i u này ph n ánh
qui lu t khan hi m. Quy lu t khan hi m b t bu c m i doanh nghi p ph i tr l i chính xác
ba câu h i: s n xu t cái gì? s n xu t nh th nào? s n xu t cho ai? Vì th tr

ng ch ch p

5

Thang Long University Library


nh n các nào s n xu t đúng lo i s n ph m v i s l ng và ch t l ng phù h p.

th y
đ c s c n thi t c a vi c nâng cao hi u qu kinh doanh đ i v i các doanh nghi p trong
n n kinh t th tr ng tr c h t chúng ta ph i nghiên c u c ch th tr ng và ho t đ ng
c a doanh nghi p trong c ch th tr ng.
Th tr ng là n i di n ra quá trình trao đ i hàng hoá. Nó t n t i m t cách khách quan
không ph thu c vào m t Ủ ki n ch quan nào. B i vì th tr ng ra đ i và phát tri n g n
li n v i l ch s phát tri n c a n n s n xu t hàng hoá.
Ngoài ra th tr ng còn có m t vai trò quan tr ng trong vi c đi u ti t và l u thông
hàng hoá. Thông qua đó các doanh nghi p có th nh n bi t đ c s phân ph i các ngu n
l c thông qua h th ng giá c trên th tr ng. Trên th tr ng luôn t n t i các quy lu t
v n đ ng c a hàng hoá, giá c , ti n t ... Nh các quy lu t giá tr , quy lu t th ng d , quy
lu t giá c , quy lu t c nh tranh... Các quy lu t này t o thành h th ng th ng nh t và h
th ng này chính là c ch th tr ng. Nh v y c ch th tr ng đ c hình thành b i s
tác đ ng t ng h p trong s n xu t và trong l u thông hàng hoá trên th tr ng. Thông qua
các quan h mua bán hàng hoá, d ch v trên th tr ng nó tác đ ng đ n vi c đi u ti t s n
xu t, tiêu dùng, đ u t và t đó làm thay đ i c c u s n ph m, c c u ngành. Nói cách
khác c ch th tr ng đi u ti t quá trình phân ph i l i các ngu n l c trong s n xu t kinh
doanh nh m đáp ng nhu c u xã h i m t cách t i u nh t.
Tóm l i, v i s v n đ ng đa d ng, ph c t p c a c ch th tr ng d n đ n s c nh
tranh gay g t gi a các doanh nghi p, góp ph n thúc đ y s ti n b c a các doanh nghi p
c v chi u r ng l n chi u sâu. Tuy nhiên đ t o ra đ c s t n t i và phát tri n c a doanh
nghi p đòi h i các doanh nghi p ph i xác đ nh cho mình m t ph ng th c ho t đ ng
riêng, xây d ng các chi n l c, các ph ng án kinh doanh m t cách phù h p và có hi u
qu .
Nh v y trong c ch th tr ng vi c nâng cao hi u qu kinh doanh vô cùng quan
tr ng, nó đ c th hi n thông qua:

- Nâng cao hi u qu kinh doanh là c s c b n đ đ m b o s t n t i và phát tri n
c a doanh nghi p.
tr

S t n t i c a doanh nghi p đ c xác đ nh b i s có m t c a doanh nghi p trên th
ng, mà hi u qu kinh doanh l i là nhân t tr c ti p đ m b o s t n t i này, đ ng th i

m c tiêu c a doanh nghi p là luôn t n t i và phát tri n m t cách v ng ch c. Do đó vi c
nâng cao hi u qu kinh doanh là m t đòi h i t t y u khách quan đ i v i t t c các doanh
nghi p ho t đ ng trong c ch th tr ng hi n nay. Do yêu c u c a s t n t i và phát tri n
c a m i doanh nghi p đòi h i ngu n thu nh p c a doanh nghi p ph i không ng ng t ng
lên.
Nh ng trong đi u ki n ngu n v n và các y u t k thu t c ng nh các y u t khác
c a quá trình s n xu t ch thay đ i trong khuôn kh nh t đ nh thì đ t ng l i nhu n đòi h i
6


các doanh nghi p ph i nâng cao hi u qu kinh doanh. Nh v y, hi u qu kinh doanh là
đi u ki n h t s c quan tr ng trong vi c đ m b o s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p.
M t cách nhìn khác là s t n t i c a doanh nghi p ỤỦ c xác Ụ nh b i s t o ra hàng
hoá, c a c i v t ch t và các d ch v ph c v cho nhu c u c a xã h i, đ ng th i t o ra s
tích lu cho xã h i.
th c hi n đ c nh v y thì m i doanh nghi p đ u ph i v n lên đ
đ m b o thu nh p đ bù đ p chi phí b ra và có lãi trong qúa trình ho t đ ng kinh doanh.
Có nh v y m i đáp ng đ c nhu c u tái s n xu t trong n n kinh t . Và nh v y chúng
ta bu c ph i nâng cao hi u qu kinh doanh m t cách liên t c trong m i khâu c a quá
trình ho t đ ng kinh doanh nh là m t yêu c u t t y u. Tuy nhiên, s t n t i m i ch là
yêu c u mang tính ch t gi n đ n còn s phát tri n và m r ng c a doanh nghi p m i là
yêu c u quan tr ng. B i vì s t n t i c a doanh nghi p luôn luôn ph i đi kèm v i s phát
tri n m r ng c a doanh nghi p, đòi h i ph i có s tích lu đ m b o cho quá trình tái s n
xu t m r ng theo đúng qui lu t phát tri n. Nh v y đ phát tri n và m r ng doanh
nghi p m c tiêu lúc này không còn là đ bù đ p chi phí b ra đ phát tri n quá trình tái s n
xu t gi n đ n mà ph i đ m b o có tích lu đáp ng nhu c u tái s n xu t m r ng, phù

h p v i qui lu t khách quan và m t l n n a nâng cao hi u qu kinh doanh đ c nh n
m nh.

- Nâng cao hi u qu kinh doanh là nhân t thúc đ y s c nh tranh và ti n b trong
kinh doanh.
Chính vi c thúc đ y c nh tranh yêu c u các doanh nghi p ph i t tìm tòi, đ u t
t o nên s ti n b trong kinh doanh. Ch p nh n c ch th tr ng là ch p nh n s c nh
tranh. Trong khi th tr ng ngày càng phát tri n thì c nh tranh gi a các doanh nghi p
ngày càng gay g t và kh c li t h n. S c nh tranh lúc này không còn là c nh tranh v m t
hàng mà c nh tranh c v ch t l ng, giá c và các y u t khác. Trong khi m c tiêu chung
c a các doanh nghi p đ u là phát tri n thì c nh tranh là y u t làm các doanh nghi p m nh
lên nh ng ng c l i c ng có th là các doanh nghi p không t n t i đ c trên th tr ng.
đ t đ c m c tiêu là t n t i và phát tri n m r ng thì doanh nghi p ph i chi n th ng
trong c nh tranh trên th tr ng. Do đó, doanh nghi p ph i có hàng hoá d ch v ch t l ng
t t, giá c h p lỦ. M t khác hi u qu kinh doanh là đ ng ngh a v i vi c gi m giá thành
t ng kh i l ng hàng hoá bán, ch t l ng không ng ng đ c c i thi n nâng cao...

- M c tiêu bao trùm, lâu dài c a doanh nghi p là t i đa hoá l i nhu n
th c hi n m c tiêu này, doanh nghi p ph i ti n hành m i ho t đ ng s n xu t
kinh doanh đ t o ra s n ph m cung c p cho th tr ng. Mu n v y, doanh nghi p ph i s
d ng các ngu n l c s n xu t xã h i nh t đ nh. Doanh nghi p càng ti t ki m s d ng các
ngu n l c này bao nhiêu s càng có c h i đ thu đ c nhi u l i nhu n b y nhiêu.
Hi u qu kinh doanh là ph m trù ph n ánh tính t ng đ i c a vi c s d ng ti t ki m
các ngu n l c xã h i nên là đi u ki n đ th c hi n m c tiêu bao trùm, lâu dài c a doanh
7

Thang Long University Library


nghi p. Hi u qu kinh doanh càng cao càng ph n ánh doanh nghi p đã s d ng ti t ki m

các ngu n l c s n xu t. Vì v y, nâng cao hi u qu kinh doanh là đòi h i khách quan đ
doanh nghi p th c hi n m c tiêu bao trùm, lâu dài là t i đa hoá l i nhu n. Chính s nâng
cao hi u qu kinh doanh là con đ ng nâng cao s c c nh tranh và kh n ng t n t i, phát
tri n c a m i doanh nghi p.
1.2.ăPh ngăphápăđánhăgiáăhi uăqu ăkinhădoanh
Trong th c ti n không ph i ai c ng hi u bi t và quan ni m gi ng nhau v hi u qu
kinh doanh và chính nh ng đi u này làm tri t tiêu nh ng c g ng, n l c c a h m c dù ai
c ng mu n làm t ng hi u qu . Nh v y khi d c p đ n hi u qu kinh doanh chúng ta ph i
xem xét m t cách toàn di n c v m t th i gian và không gian trong m i quan h v i hi u
qu chung c a toàn b n n kinh t qu c dân, hi u qu đó bao g m hi u qu kinh t và hi u
qu xã h i.
V m t th i gian
S toàn di n c a hi u qu đ t đ

c trong t ng giai đo n không đ

c làm gi m hi u

qu khi xét trong dài h n, ho c hi u qu c a chu k s n xu t tr c không đ c làm h th p
hi u qu c a chu k sau. Trong th c t không ít tr ng h p ch th y l i ích tr c m t,
thi u xem xét toàn di n lâu dài. V n đ này đang t n t i khá nhi u doanh nghi p và trong
đ i ng cán b qu n lỦ c a doanh nghi p. Nghiên c u và xem xét hi u qu và nâng cao
hi u qu kinh doanh v m t th i gian là vi c không th thi u nh m đ doanh nghi p t n t i
và phát tri n.
V m t không gian
Có hi u qu kinh doanh hay không còn tu thu c vào ch hi u qu c a ho t đ ng c
th nào đó, có nh h ng t ng gi m nh th nào đ i v i c h th ng mà nó liên quan túc là
gi a các ngành kinh t này v i các ngành kinh t khác, gi a t ng b ph n v i toàn b h
th ng, và đ c bi t là đ i v i doanh nghi p t nhân thì có m i quan h gi a hi u qu kinh
doanh v i vi c th c hi n các nhi m v khác ngoài kinh t .

Nh v y, v i n l c đ

c tính t gi i pháp kinh t - t ch c - k thu t nào đó d đ nh

áp d ng vào th c ti n đ u ph i đ c đ t vào xem xét toàn di n. Khi hi u qu y không làm
nh h ng tiêu c c đ n hi u qu chung thì nó m i đ c coi là th c s có hi u qu .

h

V m t đ nh l ng
Hi u qu kinh doanh ph i đ c th hi n trong m i t ng quan gi a thu và chi theo
ng t ng thu gi m chi. i u đó có ngh a là ti t ki m đ n m c t i đa chi phí s n xu t

kinh doanh mà th c ch t là hao phí lao đ ng (lao đ ng s ng và lao đ ng v t hoá) đ t o ra
m t đ n v s n ph m có ích nh t.
V m t đ nh tính
Trong b t k ho t đ ng kinh doanh nào, khi đánh giá hi u qu c a ho t đ ng y
không ch d ng l i

vi c đánh giá k t qu đ t đ
8

c mà còn đánh giá ch t l

ng c a k t


qu y. Có nh v y thì hi u qu ho t đ ng kinh doanh m i đ c đánh giá m t cách toàn
di n.
K t qu đ t đ c trong s n xu t m i đ m b o đ c yêu c u tiêu dùng c a m i cá

nhân và toàn xã h i. Nh ng k t qu t o ra m c nào, v i giá tr nào, đó chính là v n đ
c n xem xét, vì nó là ch t l ng c a ho t đ ng t o ra k t qu . Vì th đánh giá ho t đ ng
kinh doanh không ch đánh giá k t qu mà còn đánh giá ch t l ng c a ho t đ ng t o ra
k t qu đó, t c là đánh giá ng i s n xu t t o ra k t qu b ng ph ng ti n gì, b ng cách
nào và chi phí bao nhiêu. Ngoài ra, nhu c u tiêu dùng c a con ng i bao gi c ng l n h n
kh n ng t o ra s n ph m c a h , do đó v n đ mà con ng i quan tâm là làm sao v i kh
n ng hi n có t o ra đ c nhi u s n ph m nh t. ây là m t nguyên nhân mà chúng ta ph i
xem xét l a ch n ph ng cách đ đ t đ c k t qu l n nh t. i u này c ng minh ho cho
s khác bi t gi hai khái ni m hi u qu và k t qu
ánh giá hi u qu kinh doanh ph i c n c vào c m t hi n v t và m t giá tr c a
hàng hoá
M t hi n v t c a hàng hoá th hi n s l ng s n ph m, ch t l ng s n ph m, m t
giá tr là bi u hi n b ng ti n c a hàng hoá s n ph m, c a k t qu và chi phí b ra. Xem xét
đánh giá hi u qu kinh doanh trên c hai m t là m t t t y u.
ng trên giác đ m t hi n v t
nó cho bi t kh n ng cung c p và tho mãn nhu c u th tr ng c a doanh nghi p, đ ng trên
giác đ m t giá tr nó cho bi t hi u qu đích th c c a kinh doanh.
1.3.ăN iădungăđánh giá hi uăqu ăkinhădoanhătrongădoanhănghi p
Khi xem xét hi u qu kinh doanh c a m i doanh nghi p, c n ph i d a vào m t h
th ng các tiêu chu n, các doanh nghi p ph i coi các tiêu chu n là m c tiêu ph n đ u. Có
th hi u tiêu chu n hi u qu là gi i h n, là m c xác đ nh ranh gi i có hay không có hi u
qu . N u theo ph ng pháp so sánh toàn ngành có th l y giá tr bình quân đ t đ c c a
ngành làm tiêu chu n hi u qu . N u không có s li u c a toàn ngành thì so sánh v i các
ch tiêu c a n m tr c. C ng có th nói r ng, các doanh nghi p có đ t đ c các ch tiêu
này m i có th đ t đ

c các ch tiêu v kinh t . H th ng các ch tiêu đánh giá hi u qu

kinh doanh c a doanh nghi p bao g m:
1.3.1. ánh giá k t qu s n xu t kinh doanh

ánh giá k t qu s n xu t kinh doanh th c hi n thông qua vi c đánh giá Báo cáo k t
qu kinh doanh (BCKQKD), đây là m t báo cáo tài chính k toán t ng h p ph n ánh t ng
quát tình hình và k t qu kinh doanh, tình hình th c hi n ngh a v v i Nhà n c c a doanh
nghi p trong m t k h ch toán.
ánh giá k t qu s n xu t kinh doanh, ta s ti n hành đánh giá các ch tiêu trên
BCKQKD.

u tiên đánh giá quy mô t ng gi m c a các kho n m c trong BCKQKD n m

sau so v i n m tr

c. Ti p theo ta s xem xét t tr ng c a các kho n m c đó. Cu i cùng là

so sánh k t qu kinh doanh c a doanh nghi p v i các doanh nghi p khác.
9

Thang Long University Library


BCKQKD là tài li u quan tr ng cung c p s li u cho ng i s d ng thông tin có th
ki m tra, phân tích và đánh giá k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p trong k ,
so sánh v i các k tr c và các doanh nghi p khác trong cùng ngành đ nh n bi t khái
quát k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p trong k và xu h ng v n đ ng nh m
đ a ra các quy t đ nh qu n lỦ và quy t đ nh tài chính cho phù h p.
1.3.2. ánh giá tài s n – ngu n v n
ánh giá tài s n – ngu n v n th c hi n thông qua vi c đánh giá B ng cân đ i k
toán, đây là m t báo cáo tài chính mô t tình tr ng tài chính c a m t doanh nghi p t i m t
th i đi m nh t đ nh nào đó. ây là m t báo cáo tài chính có Ủ ngh a r t quan tr ng đ i v i
m i đ i t ng có quan h s h u, quan h kinh doanh và quan h qu n lỦ v i doanh
nghi p. Thông th ng, B ng cân đ i k toán đ c trình bày d i d ng b ng cân đ i s d

các tài kho n k toán; m t bên ph n ánh tài s n và m t bên ph n ánh ngu n v n c a doanh
nghi p.
Bên tài s n c a B ng cân đ i k toán ph n ánh giá tr c a toàn b tài s n hi n có đ n
th i đi m l p báo cáo thu c quy n qu n lỦ và s d ng c a doanh nghi p: đó là tài s n c
đ nh, tài s n l u đ ng. Bên ngu n v n ph n ánh s v n đ hình thành các lo i tài s n c a
doanh nghi p đ n th i đi m l p báo cáo: ó là v n c a ch (v n t có) và các kho n n .
Nhìn vào B ng cân đ i k toán, nhà phân tích có th nh n bi t đ c lo i hình doanh
nghi p, quy mô, m c đ t ch tài chính c a doanh nghi p. B ng cân đ i k toán là m t t
li u quan tr ng b c nh t giúp cho các nhà phân tích đánh giá đ c kh n ng cân b ng tài
chính, kh n ng thanh toán và kh n ng cân đ i v n c a doanh nghi p.
1.3.3. ánh giá l u chuy n ti n t
ánh giá l u chuy n ti n t th c hi n thông qua vi c phân tích Báo cáo l u chuy n
ti n t , đây là m t lo i báo cáo tài chính th hi n dòng ti n ra và dòng ti n vào c a m t t
ch c trong m t kho ng th i gian nh t đ nh (tháng, quỦ hay n m tài chính).
B ng báo cáo l u chuy n ti n t thông th ng g m có:

- Dòng ti n vào: Các kho n thanh toán cho vi c mua s m hàng hóa, d ch v ; Lãi ti n
g i t ngân hàng; Lãi ti t ki m và l i t c đ u t ;

u t c a c đông.

- Dòng ti n ra: Chi mua c phi u, nguyên nhiên v t li u thô, hàng hóa đ kinh doanh
ho c các công c ; Chi tr l ng, ti n thuê và các chi phí ho t đ ng hàng ngày; Chi mua tài
s n c đ nh; Chi tr l i t c; Chi tr thu TNDN, thu GTGT và các thu và phí khác.
Báo cáo này là m t công c giúp nhà qu n lỦ t ch c ki m soát dòng ti n c a t
ch c, cân đ i ngân qu đ đ m bào luôn có đ ti n cho các ho t đ ng kinh doanh c ng
nh chi tr cho các ho t đ ng khác c a doanh nghi p.

10

1.3.4. ánh giá các ch tiêu tài chính
1.3.4.1. Các ch tiêu v kh n ng thanh toán
Theo t đi n qu n lỦ tài chính ngân hàng, kh n ng thanh toán là kh n ng c a m t
tài s n có th nhanh chóng chuy n thành ti n. Thông s kh n ng thanh toán đo l ng kh
n ng c a doanh nghi p trong vi c đ i phó v i các ngh a v tài chính ng n h n.

+ Kh n ng thanh toán hi n hành
Kh n ng thanh toán hi n hành là thông s ch rõ kh n ng c a công ty trong vi c
đáp ng các ngh a v tr n ng n h n. Thông s này nh n m nh đ n kh n ng chuy n hóa
thành ti n m t c a các tài s n l u đ ng đ đ i phó v i các kho n n ng n h n.

H s này cho th y doanh nghi p có bao nhiêu tài s n có th chuy n đ i thành ti n
m t nh m đ m b o thanh toán các kho n n ng n h n. H s này đo l ng kh n ng tr n
c a doanh nghi p. N u h s này nh h n 1 ngh a là Công ty đang g p khó kh n trong vi c
thanh toán các kho n n ng n h n.

+ Kh n ng thanh toán nhanh
Thông s này là m t công c b sung cho thông s kh n ng thanh toán hi n th i khi
phân tích kh n ng thanh toán. Thông s này ch y u t p trung vào các tài s n có tính
chuy n hóa thành ti n cao h n nh ti n m t, ch ng kho n kh nh ng và kho n ph i thu.
V i n i dung nh v y, kh n ng thanh toán nhanh là m t công c đo l

ng kh n ng thanh

toán ch t ch h n so v i kh n ng thanh toán hi n th i.

H s kh n ng thanh toán nhanh c ng đ c so sánh v i 1, n u h s này nh h n 1
ngh a là Công ty g p khó kh n khi thanh toán các kho n n ng n h n.

+ Kh n ng thanh toán t c th i

Ch tiêu này cho bi t kh n ng thanh toán t c th i đ i v i các kho n n ng n h n c a
doanh nghi p b ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n. H s kh n ng thanh toán t c th i
c a doanh nghi p là t t n u l n h n 0,5.
1.3.4.2. Các ch tiêu v kh n ng ho t đ ng
Các t l v kh n ng ho t đ ng đ c s d ng đ đánh giá hi u qu s d ng ngu n
v n c a doanh nghi p. Ngu n v n c a doanh nghi p đ c đ u t cho các lo i tài s n khác
nhau nh tài s n c đ nh, tài s n l u đ ng. Do đó, các nhà phân tích không ch quan tâm

11

Thang Long University Library


đ n vi c đo l ng hi u qu s d ng c a t ng ngu n v n mà còn chú tr ng t i hi u qu s
d ng c a t ng b ph n c u thành ngu n v n c a doanh nghi p.

+ Vòng quay các kho n ph i thu
Các kho n ph i thu là các kho n bán ch u mà doanh nghi p ch a thu ti n do th c
hi n chính sách bán ch u và các kho n t m ng ch a thanh toán các kho n tr tr
ng i bán.

c cho

Doanh thu thu n

Vòng quay kho n ph i thu =

Ph i thu khách hàng

Vòng quay các kho n ph i thu đ c s d ng đ xem xét c n th n vi c khách hàng
thanh toán các kho n n cho doanh nghi p. Khi khách hàng thanh toán các kho n n đã
đ n h n thì lúc đó các kho n ph i thu đã quay đ c m t vòng. Vì v y, đây là ch tiêu cho
th y tính hi u qu c a chính sách tín d ng mà doanh nghi p đã áp d ng v i khách hàng.
Ch s vòng quay càng cao cho th y doanh nghi p đ c khách hàng tr n càng nhanh
nh ng n u so v i các doanh nghi p cùng ngành mà ch s này m c quá cao ngh a là
khách hàng s chuy n sang s d ng s n ph m c a đ i th c nh tranh mà có th i gian tín
d ng dài h n. Do đó mà doanh s bán hàng c a doanh nghi p s b nh h

ng ít nhi u.

+ K thu ti n bình quân
Ch tiêu này cho bi t t c đ chuy n đ i n ph i thu t khách hàng thành ti n trong
qu c a doanh nghi p là bao lâu. Ch tiêu này càng nh thì tình hình kinh doanh c a doanh
nghi p càng t t và ng c l i. K thu ti n bình quân cao hay th p ph thu c vào chính sách
bán ch u c a doanh nghi p.
K thu ti n bình quân =

360
Vòng quay kho n ph i thu

Khi phân tích h s này, ngoài vi c so sánh các n m, so sánh v i các doanh nghi p
cùng ngành thì các nhà tài chính c n xem xét k l ng t ng kho n ph i thu đ phát hi n ra
nh ng kho n n đã quá h n đ có bi n pháp x lỦ k p th i. N u vòng quay các kho n ph i
thu quá cao thì s làm gi m s c c nh tranh, làm gi m doanh thu.

+ Vòng quay c a hàng t n kho
V Vòng quay c a hàng t n kho =

Doanh thu thu n
Hàng t n kho

Ch tiêu này th hi n kh n ng qu n lỦ hàng t n kho c a doanh nghi p nh th nào.
Ch s vòng quay hàng t n kho càng cao cho th y kh n ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p t t, có nh v y m i đ t đ

c m c tiêu mà doanh nghi p đ ra. Ch tiêu này cao

ph n ánh đ c l ng v t t , hàng hóa đ c đ a vào s d ng c ng nh s l ng s n ph m
đ c bán ra nhi u, nh v y là doanh thu s t ng làm cho l i nhuân c a doanh nghi p c ng
12


đ c t ng lên. Tuy nhiên n u ch s này quá cao c ng không t t vì ch ng t l ng hàng d
tr trong kho không nhi u nên n u nhu c u c a th tr ng t ng lên đ t bi n thì kh n ng
doanh nghi p không đáp ng đ nhu c u c u khách hàng là r t cao, t đó s b đ i th
c nh tranh giành m t khách hàng.
Ngoài ra nó c ng quy t đ nh th i đi m đ t hàng c ng nh m c d tr an toàn cho
doanh nghi p. Vòng quay càng cao th hi n kh n ng s d ng TSL càng cao. Vì v y ch
s hàng t n khi c n ph i Ụ l n Ụ Ụ m b o cho s n xu t và Ụáp ng nhu c u c a khách
hàng.

+ K luân chuy n kho
K luân chuy n kho =

360
Vòng quay hàng t n kho

Ch tiêu này cho bi t s ngày l ng hàng t n kho đ c chuy n đ i thành doanh thu.

T ch tiêu này cho bi t s ngày c n thi t cho vi c luân chuy n kho vì hàng t n kho có nh
h ng tr c ti p t i hi u qu s d ng TSNH khâu d tr . H s này ch ng t công tác
qu n l hàng t n kho càng t t, hi u qu s d ng TSNH càng cao và ng c l i.

+ Chu k kinh doanh
Chu k kinh doanh = Chu k l u kho + K thu ti n bình quân
Ch tiêu này cho bi t th i gian t khi mua hàng t i khi thu đ
là bao nhiêu lâu.

c ti n t vi c bán hàng

+ H s tr n
Ngoài vi c phân tích các kho n ph i thu và phân tích v hàng t n kho thì nhà qu n
tr c n ph i phân tích h s tr n g m các kho n n c a doanh nghi p v i ng
ng i lao đ ng và các c quan Thu .

i bán,

Giá v n hàng bán + Chi phí qu n lỦ, bán hàng
H s tr n

=

Ph i tr ng

i bán, l

ng, th

ng, thu ph i tr

ụ ngh a: H s tr n cho bi t trung bình m t n m các kho n ph i tr quay vòng
đ

c bao nhiêu l n.

+ Th i gian tr n
Th i gian tr n là kho ng th i gian k t khi doanh nghi p nh n n cho đ n khi
doanh nghi p tr n . Kho ng th i gian này càng dài càng t t vì nó là kho ng th i gian mà
doanh nghi p chi m d ng v n đ c c a ng i bán.

13

Thang Long University Library


Th i gian tr n

360
=

H s tr n

+ K luân chuy n ti n
K luân chuy n ti n = Chu k kinh doanh – Th i gian tr n
Ch tiêu này cho bi t th i gian t khi doanh nghi p mua hàng t i khi bán hàng và thu
h i đ c ti n t vi c khách hàng và tr n cho nhà cung c p là bao lâu.

+ Vòng quay TSNH
Vòng quay tài s n ng n h n là m t trong nh ng t s tài chính đ đánh giá hi u qu

ho t đ ng c a doanh nghi p qua vi c s d ng tài s n ng n h n. T s này đ c tính b ng
cách l y doanh thu trong m t k nh t đ nh chia cho giá tr c a tài s n ng n h n trong cùng
k .
Doanh thu thu n
Vòng quay TSNH =
TSNH
S vòng quay tài s n l u đ ng còn cho bi t m i đ ng TSNH đem l i cho doanh
nghi p bao nhiêu đ ng doanh thu thu n.

+ Vòng quay TSDH
Vòng quay TSDH là m t trong nh ng t s tài chính đánh giá khái quát hi u qu s
d ng tài s n, đây là TSDH c a doanh nghi p. Th c đo này đ c tính b ng cách l y
doanh thu thu n c a doanh nghi p đ t đ c trong m t k nào đó chia cho giá tr TSDH
c a doanh nghi p trong k đó.
Doanh thu thu n
Vòng quay TSDH =
TSDH
Vòng quay TSDH cho bi t 1 đ ng giá tr TSDH thu n t o ra đ

c bao nhiêu đ ng

doanh thu trong k .

+ Vòng quay t ng tài s n
Vòng quay t ng tài s n là m t t s tài chính, là th c đo khái quát nh t hi u qu s
d ng tài s n c a doanh nghi p. T s này đ c tính ra b ng cách l y doanh thu thu n
(ròng) đ t đ c trong m t th i k nh t đ nh chia cho giá tr t ng tài s n (bao g m
c TSNH l n TSDH) c a doanh nghi p trong c ng k đó.
Doanh thu thu n

Vòng quay t ng tài s n =

T ng tài s n

T s này cho bi t m i đ ng tài s n t o ra cho doanh nghi p bao nhiêu đ ng doanh
thu.
14


1.3.4.3. Các ch tiêu v qu n lý n
Các thông s n ph n ánh m c đ vay n hay là tính u tiên đ i v i vi c khai thác n
vay đ tài tr cho các tài s n c a công ty.

+ T tr ng n trên v n ch
T tr ng này đ c dùng đ đánh giá m c đ s d ng v n vay c a công ty. T tr ng
này cho bi t l ng n đ c tài tr b ng VCSH nh th nào.
T tr ng n

T ng n

=

V n ch s h u

+ T tr ng n trên tài s n
Thông s này đ c s d ng cùng v i m c đích c a thông s n trên v n ch . Thông
s (D/A) cho bi t t ng tài s n đã đ c tài tr b ng v n vay nh th nào.
T ng n

T tr ng n (D/A) =

T ng tài s n

+ T s v kh n ng thanh toán lãi vay
L i nhu n tr

Kh n ng thanh toán lãi vay =

c thu và lãi vay

Lãi vay
T s v kh n ng thanh toán lãi vay cho bi t m c đ l i nhu n đ m b o kh n ng tr
lãi hàng n m nh th nào. Vi c không tr đ c các kho n n này s th hi n kh n ng
doanh nghi p có nguy c b phá s n. Lãi vay là m t kho n chi phí, doanh nghi p dùng thu
nh p tr c thu đ tr lãi. Nó ph n ánh doanh nghi p s d ng v n vay có hi u qu hay
không cà ch tiêu này r t đ c các ng i cho vay quan tâm.
1.3.4.4. Các ch tiêu v t su t sinh l i
Kh n ng sinh l i là k t qu t ng h p ch u tác đ ng c a nhi u nhân t vì th khác
v i các t l tài chính phân tích

trên ch phán ánh hi u qu t ng ho t đ ng riêng bi t c a

doanh nghi p, t l v kh n ng sinh l i ph n ánh t ng h p nh t hi u qu s n xu t kinh
doanh và hi u n ng qu n lỦ c a doanh nghi p. M c đích chung c a các doanh nghi p là
làm sao đ m t đ ng v n b ra mang l i hi u qu cao nh t và kh n ng sinh l i nhi u nh t.
đánh giá kh n ng sinh l i ng

i ta dùng các ch tiêu sau:

+ T su t sinh l i trên doanh thu (ROS)

L i nhu n sau thu

T su t sinh l i trên

=

doanh thu

Doanh thu thu n

Ch tiêu ROS ph n ánh s l i nhu n sau thu có trong m t đ ng doanh thu. Ch tiêu
này có th t ng gi m gi a các k tu theo s thay đ i c a doanh thu thu n và chi phí. N u
15

Thang Long University Library


doanh thu thu n gi m ho c t ng không đáng k trong khi đó chi phí t ng lên v i t c đ l n
h n s d n đ n l i nhu n sau thu gi m và k t qu là doanh l i tiêu th s n ph m th p. Khi
đó, doanh nghi p v n c n xác đ nh rõ nguyên nhân c a tình hình đ có gi i pháp kh c
ph c.

+ T su t sinh l i trên VCSH (ROE)
L i nhu n sau thu

T su t sinh l i trên

=

VCSH

VCSH

Ch tiêu trên ph n ánh s l i nhu n sau thu có trong m t đ ng VCSH. Nó ph n ánh
kh n ng sinh l i c a v n ch s h u và đ c các nhà đ u t đ c bi t quan tâm khi h
quy t đ nh b v n đ u t vào doanh nghi p. T ng m c doanh l i v n ch s h u c ng là
m c tiêu c a ho t đ ng qu n lỦ tài chính doanh nghi p.

+ T su t sinh l i trên TSNH
T su t sinh l i trên
TSNH

L i nhu n sau thu
=
TSNH

T s này đ c tính ra b ng cách l y l i nhu n ròng (ho c l i nhu n sau thu ) c a
doanh nghi p trong k báo cáo chia cho bình quân giá tr TSNH c a doanh nghi p trong
cùng k . N u t s này l n h n 0, thì có ngh a doanh nghi p làm n có lãi. T s càng cao
cho th y doanh nghi p làm n càng hi u qu .

+ T su t sinh l i trên TSDH
T su t sinh l i trên
TSDH
T s này đ

L i nhu n sau thu
=
TSDH

c tính ra b ng cách l y l i nhu n ròng (ho c l i nhu n sau thu ) c a

doanh nghi p trong k báo cáo chia cho bình quân giá tr TSDH c a doanh nghi p trong
cùng k . N u t s này l n h n 0, thì có ngh a doanh nghi p làm n có lãi. T s càng cao
cho th y doanh nghi p làm n càng hi u qu .
1.4.ăCácănhơnăt ă nhăh

ngăđ năvi cănơngăcaoăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanh

1.4.1. Các nhân t bên ngoài
Hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p ph n ánh m i quan h gi a k t qu đ t đ c
và chi phí b ra đ đ t đ c k t qu đó, nó ph n ánh trình đ l i d ng các ngu n l c đ u
vào đ đ t đ c m c tiêu c a doanh nghi p. Các đ i l ng k t qu đ t đ c và chi phí b
ra c ng nh trình đ l i d ng các ngu n l c nói trên ch u tác đ ng c a r t nhi u nhân t
khác nhau v i các m c đ khác nhau. Do đó, nó nh h ng tr c ti p t i hi u qu kinh
doanh c a các doanh nghi p.

- Môi tr ng chính tr , pháp lu t
16


Chính tr và pháp lu t là n n t ng cho s phát tri n kinh t c ng nh là c s pháp lí
đ các doanh nghi p ho t đ ng s n xu t kinh doanh trên th tr ng. Chính tr n đ nh s
đem l i s lành m nh trong x h i, n đ nh kinh t , t o hành lang thông thoáng cho các
doanh nghi p phát tri n. Do v y, chính tr có tác đ ng r t to l n t i hi u qu kinh doanh
c a doanh nghi p.
Môi tr ng pháp lí bao g m lu t, các v n b n d

i lu t, các qui trình qui ph m k

thu t s n xu t t o ra m t hành lang cho các doanh nghi p ho t đ ng. Các doanh nghi p
ph i ch p hành đúng các qui đ nh c a pháp lu t khi ti n hành các ho t đ ng s n xu t kinh
doanh, khi th c hi n các giao d ch v i các đ n v khác, ph i th c hi n ngh a v c a mình
v i Nhà n c, v i xã h i và v i ng i lao đ ng. Do v y, pháp lu t có th kìm hãm ho c
khuy n khích s phát tri n c a các doanh nghi p nên nó tác đ ng t i hi u qu kinh doanh
c a doanh nghi p.

- Môi tr ng kinh t
ây là nhân t quan tr ng nh t tác đ ng t i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Tính n đ nh hay b t n đ nh v kinh t có tác đ ng tr c ti p t i ho t đ ng
kinh do nh và hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.
Tính n đ nh v kinh t tr c h t là n đ nh v tài chính, n đ nh ti n t , ki m soát
l m phát. N n kinh t n đ nh s là đi u ki n t t cho t ng tr ng và phát tri n. Khi n n
kinh t t ng tr ng, phát tri n kéo theo thu nh p c a ng i dân t ng, nhu c u tiêu dùng
hàng hoá nhi u h n, t o ra các c h i cho các doanh nghi p m r ng s n xu t kinh doanh
đáp ng nhu c u c a th tr ng, thu l i nhu n.
Ng c l i, khi n n kinh t suy thoái, t l l m phát t ng làm cho giá c t ng, s c
mua ng i dân gi m sút, các doanh nghi p s g p r t nhi u khó kh n, ho t đ ng kinh
doanh s kém hi u qu .

- Môi tr ng v n hoá, xã h i
Các nhân t thu c môi tr

ng v n hoá xã h i tác đ ng m t cách ch m ch p t i môi

tr ng kinh doanh nh ng m t khi nó đã tác đ ng thì s đ l i d u n r t đ m nét. Phong
t c, t p quán l i s ng, th hi u, trình đ v n hoá tác đ ng m t cách gián ti p đ n các ho t
đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty thông qua khách hàng và c c u tiêu dùng. Trong
đi u ki n m c a và h i nh p n n kinh t thì các xung đ t v m t l i ích, v n hoá, tôn
giáo, tín ng ng s x y ra hàng ngày hàng gi n u các doanh nghi p không quan tâm thì

có th s th t b i do v y môi tr ng v n hoá, xã h i s có nh h ng t i hi u qu s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p.

- Trình đ khoa h c k thu t công ngh
Tình hình phát tri n khoa h c k thu t và công ngh , tình hình ng d ng c a khoa
h c k thu t và công ngh vào s n xu t trên th gi i c ng nh trong n c nh h ng t i
trình đ k thu t công ngh và kh n ng đ i m i k thu t công ngh c a doanh nghi p do
17

Thang Long University Library


đó nh h ng t i n ng su t ch t l
c a doanh nghi p.

ng s n ph m t c là nh h

ng t i hi u qu kinh doanh

- Môi tr ng kinh doanh
Môi tr

ng kinh doanh và s c nh tranh có nh h

ng r t l n đ n hi u qu s n xu t

kinh doanh c a doanh nghi p. Các doanh nghi p mu n ho t đ ng có hi u qu đ c thì đòi
h i tình hình Kinh t - Chính tr - Xã h i trong nó ph i n đ nh, th ng nh t phát tri n
v i nhau, đây là y u t hàng đ u giúp cho n n kinh t phát tri n, và khi đó các doanh
nghi p chính là nhân t bên trong giúp cho n n kinh t có đ c nh ng b c ti n cao nh t.

Nh ng y u t đó bao g m: s bi n đ ng c a quan h cung c u, th và l c c a khách hàng,
nhà cung ng, s thay đ i c a các chính sách kinh t , chính sách đ u t , chính sách ti n
t ,…c a Nhà n c. Nh ng doanh nghi p nào thích ng đ c s thay đ i c a th tr ng thì
doanh nghi p đó s ho t đ ng kinh doanh có hi u qu và t n t i phát tri n b n v ng
ng c l i ph i ch p nh n thua l ho c phá s n.
1.4.2. Các nhân t bên trong

- Nhân t v n
Không m t doanh nghi p nào có th ti n hành các ho t đ ng s n xu t kinh doanh
mà không có v n. V n có Ủ ngh a vô cùng quan tr ng, quy t đ nh tr c ti p t i ho t đ ng
kinh doanh c a doanh nghi p. V n trong doanh nghi p đ

c hình thành t 3 ngu n chính:

V n t có, v n ngân sách nhà n c c p và v n vay: đ c phân b d i hai hình th c là
v n c đ nh và v n l u đ ng. Tu đ c đi m c a t ng doanh nghi p, doanh nghi p nhà
n c thì v n ngân sách nhà n
v n vay là ch y u.

c c p là ch y u, doanh nghi p t nhân v n ch s h u và

- Nhân t con ng i
Con ng

i là nhân t quy t đ nh cho m i ho t đ ng trong doanh nghi p. Trong th i

đ i ngày nay, hàm l

ng ch t xám s n ph m ngày càng cao thì trình đ chuyên môn c a

ng i lao đ ng có nh h ng r t l n t i k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Nh t là các
cán b qu n lỦ. H là nh ng lao đ ng gián ti p t o ra s n ph m nh ng l i r t quan tr ng
b i h là nh ng ng i đi u hành và đ nh h ng cho doanh nghi p, quy t đ nh s thành b i
c a doanh nghi p. Trên th c t , m i m t doanh nghi p có m t c c u t ch c b máy qu n
lỦ khác nhau, trình đ chuyên môn c a công nhân c ng có nh h

ng không nh đ n hi u

qu s n xu t kinh doanh. Công nhân có tay ngh cao s làm ra s n ph m đ t ch t l ng
cao, ti t ki m th òi gian và nguyên v t li u, làm t ng hi u qu s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Vì v y, trong nhân t con ng i trình đ chuyên môn có Ủ ngh a quy t đ nh
t i hi u qu s n xu t kinh doanh. i u đó đòi h i doanh nghi p ph i có k ho ch t m t
khâu tuy n d ng t i vi c đào t o b i d ng, nâng cao trình đ chuyên môn cho ng
đ ng, nh t là đ i ng các cán b qu n lỦ.
18

i lao