Bài giảng chương 2 tiếp cận người lãnh đạo thông qua đặc điểm, hành vi và các mối liên hệ

Chương 2
TIẾP CẬN NGƯỜI LÃNH ĐẠO THÔNG QUA
ĐẶC ĐIỂM, HÀNH VI VÀ CÁC MỐI LIÊN HỆ

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

1


Mục tiêu
Nhận diện các đặc trưng cá nhân và các đặc điểm
liên quan đến lãnh đạo có hiệu quả.
Nhận thức được sự đối lập giữa hành vi lãnh đạo
độc đoán và dân chủ cũng như tác động của mỗi
cách thức.
Biết được sự khác biệt giữa phong cách lãnh đạo
định hướng con người và định hướng công việc.
Hiểu được thuyết lãnh đạo cá nhân và cách tăng
cường mối quan hệ giữa lãnh đạo và người phục
tùng.

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

2


Nội dung

Làm rõ chân dung, đặc điểm của người lãnh
đạo thông qua nhiều cách tiếp cận khác nhau:

Đặc điểm cá nhân

Hành vi

Các quan hệ

Thuyết
vĩ nhân

Thuyết
hành vi
(các Trường
ĐH Mỹ)

Thuyết
Cá nhân

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

3


Tượng đài Vị Anh hùng nào đây?

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

4


Tượng đài Vị Anh hùng nào đây?

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

5


TIẾP CẬN LÃNH ĐẠO DỰA VÀO ĐẶC ĐIỂM
(Thuyết Vĩ nhân)

Đặc trưng của thuyết “Vĩ nhân”
 Một số người sinh ra vốn đã có sẵn

những đặc điểm của nhà lãnh đạo –
Lãnh đạo là do bẩm sinh!

 Người Lãnh đạo có những điểm khác

biệt so với người bình thường.

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

6


TIẾP CẬN LÃNH ĐẠO DỰA VÀO ĐẶC ĐIỂM
(Thuyết Vĩ nhân)
Câu hỏi: Theo bạn, những đặc điểm nổi bật và
khác biệt của người lãnh đạo so với người bình
thường?




Tướng mạo?
Trí tuệ?
Các đặc điểm khác?

Ưu điểm và hạn chế của thuyêt vĩ nhân
 Bước đầu làm rõ một số đặc điểm cá nhân của một
người lãnh đạo hiệu quả.
 Không giải thích được sự thành công của người lãnh
đạo trong nhiều bối cảnh khác nhau.

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

7

Sự phát triển của cách tiếp cận đặc điểm

Thuyết
vĩ nhân

Tư tưởng chủ yếu:
• “Một số người sinh ra

đã có sẵn những đặc
điểm của người lãnh đạo”
• Nghiên cứu một số đặc
điểm của cá nhân tạo nên
sự thành công của người
lãnh đạo.
4/24/2013 4:03 PM

Thuyết
vĩ nhân +
KH tâm lý

Tiếp tục phát triển theo
hướng của thuyết vĩ nhân,
kết hợp với nghiên cứu KH
• Bổ sung các đặc điểm;
• Phân loại các đặc điểm
- Cá nhân;
- Sinh lý;
- Khả năng;

- Xã hội...

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

Kết quả
NC của
Stogdhill

Tiếp tục phát triển
theo hướng của
thuyết vĩ nhân, kết
hợp với nghiên cứu cá
nhân
• Bổ sung các đặc
điểm;
• Sự tác động của
các đặc điểm cá
nhân tùy thuộc
hoàn cảnh của tổ
chức mới mang lại
thành công. 8


Kết quả chính của tiếp cận đặc điểm

Nghiên cứu và
tổng hợp một
số đặc điểm cá
nhân để làm
cho người lãnh

đạo đạt hiệu
quả cao, tuy
nhiên cần kết
hợp với những
yếu tố khác.

Đặc điểm xã
hội
Đặc điểm cá
nhân

Đặc điểm liên
quan đến công
việc
4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

9


Những đặc điểm cá nhân và đức tính của
người lãnh đạo theo thuyết đặc điểm cần
lưu ý
Tự tin
•
•
•

Tự tin là gì?

Tại sao tự tin lại cần thiết ở người lãnh đạo?
Làm thế nào để rèn luyện đức tính tự tin?

Trung thực và chính trực
•

•

Tính trung thực và chính trực tạo nên niềm tin giữa nhà
lãnh đạo và người phục tùng.
Rèn luyện tính chính trực như thế nào?

Nghị lực
•
•
•

Nghị lực là gì?
Tại sao nghị lực lại quan trọng đối với người lãnh đạo?
Làm thế nào để trở thành người có nghị lực cao?

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

10


Làm thế nào để trở thành nguười chính
trực?

Đưa ra và thực hiện các cam kết đối với bản
thân


Không có cách nào giúp bạn nâng cao tính chính trực
của mình nhanh bằng cách đưa ra và thực hiện cam
kết với bản thân

Có chuẩn mực đạo đức


Nếu bạn muốn trở thành mẫu nguời chính trực hay
nguời có tính cách đồng nhất,bạn phải có giá trị cốt
lõi. Vì vậy bạn cần có một tâm điểm xuất phát.

Tâm hồn rộng mở

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

11


TIẾP CẬN HÀNH VI

Tiếp cận đặc điểm

Tiếp cận hành vi

Đặc điểm hay
đức tính
Cá nhân

Hành vi phù hợp
(phong cách LĐ)

Khó bắt chước,
khó rèn luyện

Có thể học tập và
rèn luyện

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

12


Phong cách lãnh đạo
Các khái niệm


Phong cách lãnh đạo là cách thức làm việc của nhà
lãnh đạo.



Phong cách lãnh đạo của một cá nhân là dạng hành

vi của người đó thể hiện các nỗ lực ảnh hưởng tới
hoạt động của những người khác theo nhận thức của
đối tượng.



Phong cách lãnh đạo là hệ thống các dấu hiệu đặc
trưng của hoạt và động quản lý của nhà lãnh đạo,
được quy định bởi các đặc điểm cá nhân của họ và
môi trường làm việc.

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

13


Phong cách lãnh đạo độc đoán và phong
cách lãnh đạo dân chủ (University Iowa)

ĐỘC ĐOÁN

TỰ DO

DÂN CHỦ

 Bản chất và đặc trưng của mỗi phong cách?
 Ưu điểm và hạn chế của mỗi phong cách ?
 Mỗi phong cách sử dụng có hiệu quả và kém hiệu

quả trong điều kiện nào?
 Bạn có phải là người thiên về phong cách nào?
4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

14


Phong cách lãnh
đạo

Độc đoán

Dân chủ

Tự do

4/24/2013 4:03 PM

Thích người lãnh
đạo

Không khí trong
nhóm

Năng suất

Ít

Gây hấn, phụ
thuộc và định
hướng cá nhân

Cao: khi có mặt
người lãnh đạo và
ngược lại

Thân thiện, định
hướng nhóm và
định hướng nhiệm
vụ

Cao và ít bị ảnh
hưởng bởi sự có
mặt người LĐ

Nhiều

Ít

Thân thiện, định
hướng nhóm

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

Thấp (Người lãnh
đạo vắng mặt
thường xuyên)

15


Làm thế nào để rèn luyện phong cách dân
chủ?
Giao tiếp hai chiều.
Thiết lập mục tiêu.
Ra quyết định.
Kiểm soát.
Khen thưởng.
…

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

16


Phong cách quan tâm và phong cách cấu
trúc khởi xướng (University Ohio)

QUAN TÂM

CẤU TRÚC
KHỞI XƯỚNG

Chỉ mức độ nhà LĐ
quan tâm đến cấp
dưới, tôn trọng ý

kiến và tình cảm
của họ và thiết lập
sự tin cậy lẫn
nhau.

4/24/2013 4:03 PM

Chỉ mức độ nhà LĐ
định hướng vào
công việc và giám
sát hoạt động của
nhân viên nhằm
đạt được mục tiêu.

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

17


Sự kết hợp các phong cách quan tâm và
khởi xướng
Quan
tâm
tới
con
người

Công việc: ít
Con người: nhiều

Công việc: nhiều
Con người: nhiều

S3

S2

Công việc: ít
Con người: ít

Công việc: nhiều
Con người: ít

S4

S1

Quan tâm tới công việc

Người lãnh đạo hai kiểu hành vi ở nhiều mức độ khác nhau.
Sự kết hợp khéo léo sẽ mang lại hiệu quả lãnh đạo cao!
4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

18


Phong cách định hướng vào nhân viên và
định hướng vào công việc

(University Michigan)

Định hướng
vào nhân viên

Định hướng
công việc

• Quan tâm, lắng nghe;
• Cho phép tham gia vào việc
ra quyết định;
• Thân thiện và dễ gần gũi;
• Giúp đỡ và hỗ trợ;
• Mức độ ủng hộ và hợp tác
của nhân viên…

4/24/2013 4:03 PM

• Hoạch định trước;
• Quyết định cách thức công việc
được thực hiện;
• Giao nhiệm vụ cho các thành viên;

• Đưa ra các mong đợi rõ ràng;
• Chú trọng vào thời hạn và kết
quả;
• Thúc đẩy việc đạt đến thành tựu.

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

19


Lưới quản trị (University Texas)
9

(1 - 9) Quản trị câu lạc bộ

(9 - 9) Quản trị nhóm

8

Quan tâm đến nhu cầu con người
để thỏa mãn các mối quan hệ
nhằm tạo không khí thân thiện,
thoải mái.

(Công việc được hoàn tất do sự cam kết
của mọi người với sự phụ thuộc lẫn nhau
thông qua ràng buộc chung về mục tiêu của
tổ chức dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng
lẫn nhau)

7

Mức
độ
định
hướng
con

người

6

(5 - 5) Quản trị trung dung

5

(Mức độ thành tích tổ chức thỏa đáng có
được nhờ sự cân bằng công việc với tinh
thần nhân viên)

4

3

2

(1,- 1) Quản trị nghèo nàn

(9 - 1) Quản trị chú trọng nhiệm
vụ

1

Sử dụng tối thiểu nỗ lực để thực
hiện công việc là thích hợp để duy
trì các thành viên tổ chức

Tính hữu hiệu đạt được từ việc sắp

xếp các điều kiện làm việc theo tiêu
thức ít cản trở đến con người

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Mức độ định hướng kết quả
4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

20


Thuyết lãnh đạo CAO - CAO

Đặc trưng


Một người lãnh đạo có thể kết hợp phong cách lãnh
đạo “định hướng công việc” và “định hướng con
người” tùy từng tình huống một cách hài hòa, phù
hợp với bối cảnh để đạt hiệu quả lãnh đạo cao.

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

21


Lãnh đạo cá nhân
Bộ đôi






4/24/2013 4:03 PM

Giả định tồn tại mối
quan hệ giữa đạo với
mỗi cá nhân;
Có thể phát triển một
mối quan hệ giữa nhà

lãnh đạo với từng cá
nhân phục tùng;
Lãnh đạo là một chuỗi
những đôi quan hệ.

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

22


Sự tiến triển của thuyết “Lãnh đạo cá
nhân”
4. Hệ thống mạng
lưới

3. Hình thành sự
cộng tác

2. Tương tác giữa
Lãnh đạo – Thành
viên

1. Bộ đôi liên kết dọc

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

23

Hình thành các môi liên kết dọc
Bản chất


Mối quan hệ chất lượng
cao:
-Sự tin tưởng, tôn trọng cao.
Nhận thức về nghĩa vụ, bổn
phận tốt và rõ ràng.
- Có quan hệ thân mật, trợ
lý cho lãnh đạo.
- Sự chủ động trong công
việc cao.
- Có ảnh hưởng và nỗ lực
công tác cao…
TRONG NHÓM
4/24/2013 4:03 PM

Mối quan hệ chất lượng
thấp:
-Sự tin tưởng, tôn trọng!
Nhận thức về nghĩa vụ, bổn
phận!
- Ít thân mật, không ủng hộ
ở nhiều mức độ khác nhau.
- Thụ động trong công việc.
- Ít có ảnh hưởng…

Mô hình liên kết

dọc nhấn mạnh
rằng: Mỗi bộ đôi
trong quan hệ
Nhà lãnh đạo –
Người phục tùng
có tầm quan
trọng khác nhau.

NGOÀI NHÓM
Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

24


Hành vi lãnh đạo hướng tới sự đối đầu giữa
thành viên trong nhóm và ngoài nhóm
TRONG NHÓM

NGOÀI NHÓM

Thảo luận về mục tiêu, để cho nhân viên
có sự tự do trong việc giải quyết công việc
để đạt mục tiêu.

Đưa cho nhân viên sự hướng dẫn cụ thể
cách làm để đạt mục tiêu.

Lắng nghe những ý kiến và đề nghị
của nhân viên

Chỉ ra những lợi ích trong những lời
dẫn giải và đề nghị của nhân viên.

Coi sự mắc lỗi như là cơ hội để học
tập.

Chỉ trích, phạt nhân viên khi mắc lỗi.

Giao cho nhân viên những công việc
thú vị, có thể cho phép nhân viên tự
chọn công việc.

Phân công những công việc thường
lệ và những giám sát nhân viên kỹ
lưỡng.

Thỉnh thoảng chiều theo ý nhân
viên.

Thường buộc chấp nhận quan điểm
của lãnh đạo.

Ca ngợi sự hoàn thành công việc.

Tập trung vào những thành tích yếu
kém.

4/24/2013 4:03 PM

Chương 2 – Đặc điểm, Hành vi, Mối liên hệ

25