HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH HỮU HÌNH TẠI CÔNG TY TNHH 1TV CẤP NƯỚC GIA LAI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
KHOA KINH TẾ VÀ KẾ TOÁN

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI :
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH HỮU
HÌNH TẠI CÔNG TY TNHH 1TV CẤP NƯỚC GIA LAI

Sinh viên thực hiện: Triệu Thị Kiều Tiên
Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Thùy Linh
Lớp: Kế toán K33 - C

Bình Định, ngày…tháng…năm 2014


Công ty TNHH một thành viên Cấp nước Gia Lai
Gia Lai Water Supply Company Limited

NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
..................................................................................................................................
............................................................................
...................................................................................................................................
Pleiku, ngày … tháng … năm …


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
Họ tên sinh viên thực tập : Triệu Thị Kiều Tiên
Lớp
: Kế toán K33-C
Khoa
: Kinh tế và Kế toán
Tên cơ sở thực tập
: Công ty TNHH 1 TV Cấp nước Gia Lai
Địa chỉ cơ sở thực tập
: 02 Trần Hưng Đạo - TP Pleiku – tỉnh Gia Lai.
I. NỘI DUNG NHẬN XÉT:
1. Tình hình thực hiện:....................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2. Nội dung của Báo cáo:................................................................................................
- Cơ sở số liệu: .................................................................................................
- Phương pháp giải quyết các vấn đề: ..............................................................
3. Hình thức của Báo cáo: .............................................................................................

- Hình thức trình bày: .......................................................................................
- Kết cấu của Báo cáo:......................................................................................
4. Những nhận xét khác: ................................................................................................
II. ĐÁNH GIÁ VÀ CHO ĐIỂM:
- Tình hình thực hiện :....................................................................................................
- Nội dung của Báo cáo :................................................................................................
- Hình thức của Báo cáo :...............................................................................................
Tổng cộng điểm của Báo Cáo :......................................................................................
Quy Nhơn, ngày tháng năm 2014
Giáo viên hướng dẫn


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN VẤN ĐÁP
Họ tên sinh viên thực tập : Triệu Thị Kiều Tiên
Lớp
: Kế toán K33-C
Khoa
: Kinh tế và Kế toán
Tên cơ sở thực tập
: Công ty TNHH 1 TV Cấp nước Gia Lai
Địa chỉ cơ sở thực tập
: 02 Trần Hưng Đạo - TP Pleiku – tỉnh Gia Lai.
I. NỘI DUNG NHẬN XÉT:
1. Nội dung của Báo cáo:................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2. Hình thức của Báo cáo: .............................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
3. Những nhận xét khác: ................................................................................................

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
II. ĐÁNH GIÁ VÀ CHO ĐIỂM:
- Nội dung của báo cáo:..................................................................................................
.........................................................................................................................................
- Hình thức của Báo cáo:................................................................................................
.........................................................................................................................................
Tổng cộng:
Quy Nhơn, ngày tháng năm 2014
Giáo viên vấn đáp


MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH HỮU HÌNH
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP.....................................................................................1
1.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại, tính giá và nhiệm vụ kế toán TSCĐ hữu hình ................1
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của TSCĐ hữu hình.....................................................................1
1.1.2. Phân loại TSCĐ hữu hình .................................................................................................1
1.1.3. Tính giá TSCĐ hữu hình ..................................................................................................2
1.1.4. Nhiệm vụ kế toán TSCĐ hữu hình ...................................................................................4
1.2. Kế toán chi tiết TSCĐ hữu hình...........................................................................................4
1.2.1. Tại bộ phận sử dụng ..........................................................................................................4
1.2.2. Tại phòng kế toán .............................................................................................................5
1.3. Kế toán tổng hợp TSCĐ hữu hình........................................................................................6
1.3.1. Tài khoản sử dụng..............................................................................................................6
1.3.2. Kế toán các nghiệp vụ tăng TSCĐ hữu hình.....................................................................7
1.3.3. Kế toán các nghiệp vụ giảm TSCĐ hữu hình .................................................................14
1.3.4. Kế toán khấu hao TSCĐ hữu hình ..................................................................................18
1.3.4.1. Điều kiện áp dụng các phương pháp.............................................................................19
1.3.4.3. Phương pháp kế toán khấu hao.....................................................................................24

1.3.5. Kế toán sửa chữa TSCĐ hữu hình ..................................................................................25
1.3.5.1. Kế toán sửa chữa thường xuyên tài sản cố định...........................................................25
1.3.5.2. Kế toán sửa chữa lớn tài sản cố định............................................................................25
1.3.5.3. Kế toán sửa chữa nâng cấp tài sản cố định...................................................................26
1.4. Tổ chức chứng từ và sổ sách kế toán TSCĐ hữu hình.......................................................27
1.4.1. Tổ chức chứng từ kế toán................................................................................................27
1.4.1.1. Chứng từ sử dụng..........................................................................................................27
1.4.1.2. Quy trình luân chuyển chứng từ ..................................................................................27
1.4.2. Tổ chức sổ kế toán ..........................................................................................................28

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH HỮU HÌNH TẠI
CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN 1 THÀNH VIÊN CẤP NƯỚC GIA LAI....29


2.1. Khái quát về Công ty..........................................................................................................29
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty...............................................................29
2.1.1.1. Tên, địa chỉ của Công ty...............................................................................................29
2.1.1.2. Thời điểm lập, các mốc quan trọng..............................................................................29
2.1.1.3. Quy mô hiện tại của Công ty........................................................................................30
2.1.1.4. Kết quả kinh doanh của Công ty...................................................................................31
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Công ty...............................................................................31
2.1.2.1. Chức năng.....................................................................................................................31
2.1.2.2. Nhiệm vụ......................................................................................................................31
2.1.3. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty....................................................32
2.1.3.1. Loại hình kinh doanh và các loại hàng hóa chủ yếu.....................................................32
2.1.3.2. Thị trường của Công ty.................................................................................................32
2.1.3.3. Vốn kinh doanh của Công ty........................................................................................32
2.1.3.4. Đặc điểm các nguồn lực chủ yếu..................................................................................33
2.1.4. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh và tổ chức quản lý tại Công ty...........................33
2.1.4.1. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh ........................................................................33

2.1.4.2. Đặc điểm tổ chức quản lý.............................................................................................34
2.1.5. Đặc điểm tổ chức kế toán của Công ty............................................................................37
2.1.5.1. Mô hình tổ chức kế toán tại Công ty............................................................................37
2.1.5.2. Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty.............................................................................38
2.1.5.3. Hình thức sổ kế toán áp dụng tại Công ty: là hình thức Chứng từ ghi sổ.....................40
2.2. Kế toán tổng hợp tài sản cố định hữu hình tại Công ty......................................................41
2.2.1. Tài khoản sử dụng............................................................................................................41
2.2.2. Kế toán các nghiệp vụ tăng TSCĐ hữu hình...................................................................44
2.2.2.1. Chứng từ sử dụng..........................................................................................................44
2.2.2.2. Sổ sách kế toán sử dụng, trình tự lập và phương pháp ghi sổ:.....................................49
2.2.3. Kế toán các nghiệp vụ giảm TSCĐ hữu hình..................................................................56
2.2.3.1. Chứng từ sử dụng..........................................................................................................56
2.2.3.2. Sổ sách kế toán sử dụng, trình tự lập và phương pháp ghi sổ......................................60
2.2.4. Kế toán khấu hao TSCĐ hữu hình ..................................................................................63


2.2.4.1. Nguyên tắc và phương pháp khấu hao..........................................................................63
2.2.4.2. Chứng từ sử dụng..........................................................................................................64
2.2.4.3. Sổ sách kế toán sử dụng, trình tự lập và phương pháp ghi sổ......................................64
2.2.5. Kế toán sửa chữa TSCĐ hữu hình ..................................................................................65
2.2.5.1. Phương thức sửa chữa TSCĐ.......................................................................................65
2.2.5.2. Chứng từ sử dụng..........................................................................................................66
2.2.5.3. Sổ sách kế toán sử dụng, trình tự lập và phương pháp ghi sổ......................................66
2.2.6. Báo cáo về TSCĐ hữu hình ............................................................................................69

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TSCĐ HỮU HÌNH
TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN 1 THÀNH VIÊN CẤP NƯỚC GIA LAI
..........................................................................................................................................72
3.1. Đánh giá khái quát thực trạng kế toán TSCĐ hữu hình tại Công ty TNHH 1 TV Cấp nước
Gia Lai.......................................................................................................................................72

3.1.1. Đánh giá chung................................................................................................................72
3.1.2. Đánh giá bộ máy kế toán.................................................................................................72
3.1.3. Đánh giá công tác kế toán TSCĐ tại công ty...................................................................73

3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán TSCĐ hữu hình tại Công ty TNHH 1
TV Cấp nước Gia Lai......................................................................................................74
3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện hạch toán TSCĐ hữu hình trong công ty...........................74
3.2.2 Các giải pháp hoàn thiện hạch toán TSCĐ hữu hình kết hợp với việc nâng cao hiệu quả
sử dụng và quản lý tại Công ty..................................................................................................75


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17

18
19

Chữ viết tắt
BT
CBCNV
CP SCL
DN
GTGT
KH
KH - KT – VT
KT – KV
PXSX
SXKD
TC – HC
TK
TNHH 1 TV
TP
TS
TSCĐ
TSCĐ HH
UBND
XDCB

Chữ viết đầy đủ
Bút toán
Cán bộ công nhân viên
Chi phí sửa chữa lớn
Doanh nghiệp
Giá trị gia tăng

Khấu hao
Kế hoạch - Kỹ thuật - Vật tư
Kế toán – Tài vụ
Phân xưởng sản xuất
Sản xuất kinh doanh
Tổ chức – Hành chính
Tài khoản
Trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên
Thành phố
Tài sản
Tài sản cố định
Tài sản cố định hữu hình
Ủy ban nhân dân
Xây dựng cơ bản


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1 - Sơ đồ quy trình tổ chức chứng từ TSCĐ.....................................................27
Sơ đồ 2.1 - Sơ đồ mô hình tổ chức quản lý của công ty................................................37
Sơ đồ 2.2 - Sơ đồ mô hình tổ chức bộ máy kế toán của công ty...................................38
Sơ đồ 2.3 - Sơ đồ quy trình hạch toán kế toán theo hình thức Chứng từ ghi sổ...........40
DANH MỤC BẢNG BIỀU
Bảng 2.1 – Chỉ tiêu phản ánh tình hình hoạt động của công ty trong thời gian qua.....31


LỜI MỞ ĐẦU
Trong quá trình tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, bất kỳ một doanh
nghiệp nào cũng cần phải có ba yếu tố là: con người, tư liệu lao động và đối tượng lao
động để thực hiện mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận của chủ sở hữu. Tư liệu lao động trong

các doanh nghiệp chính là những phương tiện vật chất mà con người sử dụng để tác
động vào đối tượng lao động. Nó là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất
mà trong đó Tài sản cố định là một trong những bộ phận quan trọng nhất.
Đối với các doanh nghiệp thì Tài sản cố định được sử dụng rất phong phú, đa
dạng, có giá trị lớn và chiếm một phần không nhỏ trong giá thành sản phẩm, ảnh
hưởng trực tiếp đến giá bán sản phẩm cũng như khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Vì vậy, việc sử dụng chúng sao cho có hiệu quả là một nhiệm vụ khó khăn. Tài sản cố
định nếu được sử dụng đúng mục đích, phát huy được năng suất làm việc kết hợp với
công tác quản lý sử dụng Tài sản cố định,… được tiến hành một cách thường xuyên, có
hiệu quả thì sẽ góp phần tiết kiệm tư liệu sản xuất, nâng cao cả về số lượng lẫn chất
lượng sản phẩm sản xuất. Từ đó, doanh nghiệp sẽ thực hiện được mục tiêu tối đa hóa
lợi nhuận của mình.
Tóm lại, vấn đề sử dụng đầy đủ hợp lý công suất của Tài sản cố định sẽ góp phần
phát triển sản xuất, thu hồi vốn nhanh để tái sản xuất và không ngừng đổi mới Tài sản
cố định. Đó là những mục tiêu quan trọng khi đưa Tài sản cố định vào sử dụng.
Trong thực tế ở Việt Nam hiện nay, không những trong các doanh nghiệp Nhà
nước mà trong các doanh nghệp tư nhân mặc dù đã nhận thức được tác dụng của Tài
sản cố định đối với quá trình sản xuất kinh doanh nhưng đa số vẫn chưa có kế hoạch,
biện pháp quản lý, sử dụng đầu tư đồng bộ và chủ động. Chính vì vậy, Tài sản cố định
nếu không sử dụng một cách hợp lý sẽ không đạt được hiệu quả cao, ảnh hưởng đến
kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Nhận thức được ý nghĩa của Tài sản cố định trong hoạt động sản xuất kinh doanh
cũng như vai trò quan trọng của công tác kế toán Tài sản cố định nói riêng và toàn bộ


công tác kế toán nói chung, trong thời gian thực tập tại Công ty trách nhiệm hữu hạn 1
thành viên Cấp nước Gia Lai em đã tìm hiểu đề tài: “Hoàn thiện tổ chức kế toán tài
sản cố định hữu hình tại Công ty trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên Cấp nước Gia
Lai”. Bài báo cáo gồm có ba phần chính:
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH HỮU HÌNH

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH HỮU HÌNH TẠI
CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN 1 THÀNH VIÊN CẤP NƯỚC GIA LAI
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ
ĐỊNH HỮU HÌNH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN 1 THÀNH VIÊN
CẤP NƯỚC GIA LAI
Công tác kế toán rất phong phú cộng với kiến thức còn hạn hẹp nên báo cáo của
em không tránh khỏi thiếu sót. Vì vậy em rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô
hướng dẫn và các anh, chị phòng kế toán tại Công ty để bài báo cáo của em hoàn thiện
hơn.


-1-

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ
ĐỊNH HỮU HÌNH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại, tính giá và nhiệm vụ kế toán TSCĐ hữu hình
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của TSCĐ hữu hình
TSCĐ hữu hình là những tài sản có hình thái vật chất do DN nắm giữ để sử
dụng cho hoạt động SXKD, phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ hữu hình. Theo
Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 03, các tài sản được ghi nhận là TSCĐ hữu hình phải
thỏa mãn đồng thời tất cả các tiêu chuẩn sau:
•

Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản.

•

Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách đáng tin cậy.

•

Thời gian sử dụng ước tính trên một năm.

•

Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành.
Đặc điểm của TSCĐ là khi tham gia vào quá trình SXKD, TSCĐ bị hao mòn và giá

trị của nó được chuyển dịch từng phần vào chi phí kinh doanh. Khác với đối tượng lao
động, TSCĐ tham gia nhiều chu kỳ kinh doanh và giữ nguyên hình thái vật chất ban
đầu cho đến lúc hư hỏng.
1.1.2. Phân loại TSCĐ hữu hình
TSCĐ có rất nhiều loại, do vậy cần thiết phải phân loại để thuận lợi cho việc quản
lý và hạch toán. Có rất nhiều tiêu thức để phân loại TSCĐ HH, trong đó, phân theo kết
cấu được sử dụng phổ biến. Theo cách này, TSCĐ HH của DN được chia làm các loại
sau:
- Nhà cửa, vật kiến trúc: gồm những TSCĐ được hình thành sau quá trình thi
công, xây dựng như trụ sở làm việc, nhà kho, bến cảng, đường sá,…phục vụ cho hoạt
động SXKD.
- Máy móc, thiết bị: gồm toàn bộ máy móc, thiết bị dùng cho SXKD như máy
móc, thiết bị chuyên dùng; máy móc, thiết bị công tác; dây chuyền công nghệ;…


-2-

- Phương tiện, thiết bị vận tải, truyền dẫn: gồm phương tiện vận tải đường sắt,
đường thủy, đường bộ,…và thiết bị truyền dẫn.
- Thiết bị dụng cụ quản lý: gồm các thiết bị, dụng cụ phục vụ quản lý như thiết bị
điện tử, máy vi tính, máy fax…

- Cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm.
- TSCĐ phúc lợi: gồm tất cả TSCĐ sử dụng cho nhu cầu phúc lợi công cộng (nhà
ăn, nhà nghỉ, nhà văn hóa,…)
- TSCĐ khác: là những TSCĐ chưa phản ánh ở trên như TSCĐ không cần dùng,
chưa cần dùng, chờ thanh lý, nhượng bán; các tác phẩm nghệ thuật; sách chuyên môn,
tranh ảnh,…
Ngoài ra TSCĐ HH còn được phân theo nhiều tiêu thức khác như: phân theo
quyền sở hữu (chia thành TSCĐ tự có và thuê ngoài), phân theo mục đích (sử dụng cho
hoạt động SXKD; cho phúc lợi, sự nghiệp, an ninh, quốc phòng;…), theo nguồn hình
thành (từ vốn chủ sở hữu, từ vốn vay);…Mỗi một cách phân loại có một tác dụng nhất
định đối với công tác quản lý.
1.1.3. Tính giá TSCĐ hữu hình
Trong mọi trường hợp, TSCĐ phải được đánh giá theo nguyên giá và giá trị còn
lại. Do vậy, việc ghi sổ phải bảo đảm phản ánh được tất cả 3 chỉ tiêu về giá trị của
TSCĐ là nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại:
Giá trị còn lại = Nguyên giá – Giá trị hao mòn
Tùy theo từng loại TSCĐ cụ thể, từng cách thức hình thành, nguyên giá TSCĐ sẽ
được xác định khác nhau. Cụ thể:
- TSCĐ mua sắm (bao gồm cả mua mới và cũ): Nguyên giá TSCĐ mua sắm gồm:
trị giá mua thực tế phải trả (đã trừ các khoản chiết khấu thương mại và giảm giá được
hưởng) và cộng các khoản thuế không được hoàn lại (nếu có như: thuế nhập khẩu, thuế
tiêu thị đặc biệt,…) cùng với các khoản phí tổn mới chi ra liên quan tới việc đưa TSCĐ
vào trạng thái sẵn sàng sử dụng (phí vận chuyển, bốc dỡ, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước
bạ, tân trang,…)


-3-

- TSCĐ do bộ phận XDCB tự làm bàn giao: Nguyên giá là giá thành thực tế của
công trình xây dựng cùng với khoản chi phí khác có liên quan và lệ phí trước bạ (nếu

có). Khi tính nguyên giá TSCĐ do bộ phận XDCB bàn giao, cần loại trừ các khoản nội
bộ, các khoản chi phí không hợp lý, các chi phí vượt quá mức bình thường trong quá
trình tự xây dựng hoặc tự chế.
- TSCĐ do bên nhận thầu bàn giao: Nguyên giá TSCĐ là giá phải trả cho bên B
cộng với các khoản phí tổn mới trước khi dùng (chạy thử, trước bạ,…) trừ đi các khoản
giảm gia (nếu có).
- TSCĐ được cấp, được điều chuyển đến:
•

Nếu là đơn vị hạch toán độc lập: nguyên giá TSCĐ bao gồm giá trị còn lại

ghi sổ ở đơn vị cấp ( hoặc giá trị đánh giá thực tế của Hội đồng giao nhận) cộng với
các phí tổn mới trước khi dùng mà bê nhận phải chi ra (vận chuyển, bốc dỡ, lắp đặt,
chạy thử,…).
•

Nếu điều chuyển giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc: nguyên

giá, giá trị còn lại và số khấu hao lũy kế được ghi theo sổ của đơn vị cấp. Các phí tổn
mới trước khi dùng được phản ảnh trực tiếp vào chi phí kinh doanh mà không tính vào
nguyên giá TSCĐ.
- TSCĐ nhận góp vốn liên doanh, nhận tặng thưởng, viện trợ, nhận lại vốn góp
liên doanh…: Nguyên giá tính theo giá trị đánh giá thực tế của Hội đồng giao nhận
cùng với các phí tổn mới trước khi dùng (nếu có).
- TSCĐ thuê dài hạn: Khi đi thuê dài hạn TSCĐ, bên thuê căn cứ vào các chứng
từ liên quan do bên cho thuê chuyển đến để xác định nguyên giá TSCĐ đi thuê, nói
cách khác, nguyên giá ghi sổ TSCĐ thuê dài hạn được căn cứ vào nguyên giá do bên
cho thuê chuyển giao. Ngoài ra, bên thuê được tính váo nguyên giá TSCĐ đi thuê như
các chi phí đàm phán, giao dịch.

-4-

1.1.4. Nhiệm vụ kế toán TSCĐ hữu hình
TSCĐ HH đóng một vai trò rất quan trọng trong công tác hạch toán kế toán của
DN vì nó là bộ phận chủ yếu trong tổng số TS của DN nói chung cũng như TSCĐ HH
nói riêng. Cho nên để thuận lợi cho công tác quản lý TSCĐ HH trong DN, kế toán cần
thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
•

Ghi chép, phản ánh tổng hợp chính xác, kịp thời số lượng, giá trị TSCĐ HH

hiện có, tình hình tăng giảm và hiện trạng TSCĐ HH trong phạm vi toàn đơn vị, cũng
như tại từng bộ phận sử dụng TSCĐ HH, tạo điều kiện cung cấp thông tin để kiểm tra,
giám sát thường xuyên việc giữ gìn, bảo quản, bảo dưỡng và kế hoạch đổi mới TSCĐ
HH trong từng đơn vị.
•

Tính toán và phân bổ chính xác mức khấu hao TSCĐ HH vào chi phí SXKD

theo mức độ hao mòn của TS và chế độ quy định. Tham gia lập kế hoạch sửa chữa và
dự đoán chi phí, giám sát việc sửa chữa TSCĐ HH về chi phí và kết quả của công việc
sửa chữa.
•

Tính toán phản ánh kịp thời, chính xác tình hình xây dựng trang bị thêm, đổi

mới, nâng cấp hoặc tháo dỡ bớt làm tăng giảm nguyên giá TSCĐ HH cũng như tình
hình quản lý, nhượng bán TSCD HH.
•

Hướng dẫn, kiểm tra các đơn vị, các bộ phận trực thuộc trong các DN thực hiện

đầy đủ chế độ ghi chép ban đầu về TSCĐ HH, mở các sổ, thẻ kế toán cần thiết và hạch
toán TSCĐ HH theo chế độ quy định.
1.2. Kế toán chi tiết TSCĐ hữu hình
1.2.1. Tại bộ phận sử dụng
TSCĐ HH trong DN nói chung và trong các bộ phận sử dụng nói riêng là một
trong những bộ phận quan trọng góp phần đáp ứng nhu cầu sản xuất của DN. Trong
hoạt động sản xuất kinh doanh TSCĐ HH thường xuyên có những biến động tăng
nhưng có lúc lại giảm. Nhưng trong bất kỳ trường hợp nào cũng phải có chứng từ hợp
lý, hợp lệ để chứng minh cho nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại các bộ phận sử dụng.


-5-

Từ những chứng từ của TSCĐ HH, bộ phận sử dụng ghi vào sổ tài sản của đơn
vị. Quyển sổ này theo dõi chi tiết từng tài sản của bộ phận sử dụng. Mỗi một loại
TSCĐ HH được theo dõi trên một sổ hay một số trang sổ và ghi chi tiết đầy đủ các số
liệu. Sổ này là căn cứ để bộ phận sử dụng xác định được giá trị những tài sản hiện có
và đồng thời cũng là căn cứ để bộ phận kế toán tiến hành hạch toán TSCĐ HH của DN.
1.2.2. Tại phòng kế toán
Để quản lý tốt TSCĐ HH của DN thì kế toán phải phản ánh, theo dõi chặt chẽ đầy
đủ mọi trường hợp biến động. Kế toán phải lưu giữ đầy đủ các chứng từ, biên bản. Tất
cả các biên bản như: biên bản giao nhận, biên bản đánh giá lại TSCĐ HH đều có một
bản lưu giữ tại phòng kế toán và có chữ ký xét duyệt.
Hạch toán chi tiết TSCĐ HH được tiến hành các bước như sau:
- Đánh giá số hiệu cho TSCĐ HH.
- Lập thẻ TSCĐ HH hoặc vào sổ chi tiết TSCĐ HH theo từng đối tượng TS.
Thẻ TSCĐ HH được lập dựa trên cơ sở hồ sơ kế toán TSCĐ HH. Thẻ này nhằm

mục đích theo dõi chi tiết từng tài sản của DN, tình hình thay đổi nguyên giá và giá trị
hao mòn đã trích hàng năm của từng TS.
Ngoài ra kế toán cũng theo dõi TSCĐ HH trên sổ chi tiết TSCĐ HH. Mỗi một sổ
hay một số trang sổ được mở, theo dõi một loại TSCĐ HH. Sổ này là căn cứ để lập
bảng tổng hợp chi tiết và phải cung cấp được các thông tin cho người quản lý về tên,
đặc điểm, tỷ lệ khấu hao một năm, số khấu hao TSCĐ HH tính đến thời điểm ghi giảm
TSCĐ HH. Song song với việc hạch toán chi tiết , kế toán tiến hành tổng hợp TSCĐ
HH để đảm bảo tính chặt chẽ, chính xác trong hoạt động quản lý và tính thống nhất
trong hạch toán.


-6-

1.3. Kế toán tổng hợp TSCĐ hữu hình
1.3.1. Tài khoản sử dụng
Theo chế độ hiện hành, để hạch toán tình hình hiện có, biến động tăng, giảm của
TSCĐ HH kế toán sử dụng tài khoản 211.
Tài khoản 211 - Tài sản cố định hữu hình, có 6 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 2111 - Nhà cửa vật kiến trúc: Phản ánh giá trị các công trình XDCB
như nhà cửa, vật kiến trúc, hàng rào, bể, tháp nước, sân bãi, các công trình trang trí
thiết kế cho nhà cửa, các công trình cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cống, đường sắt,
cầu tàu, cầu cảng,…
- Tài khoản 2112 - Máy móc thiết bị: Phản ánh giá trị các loại máy móc, thiết bị
dùng trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm những máy móc chuyên
dùng, máy móc, thiết bị công tác, dây chuyền công nghệ và những máy móc đơn lẻ.
- Tài khoản 2113 - Phương tiện vận tải, truyền dẫn: Phản ánh giá trị các loại
phương tiện vận tải, gồm phương tiện vận tải đường bộ, đường sắt, đường thuỷ, hàng
không, đường ống và các thiết bị truyền dẫn (Thông tin, điện nước, băng chuyền tải vật
tư, hàng hoá).
- Tài khoản 2114 - Thiết bị, dụng cụ quản lý: Phản ánh giá trị các loại thiết bị,

dụng cụ sử dụng trong quản lý, kinh doanh, quản lý hành chính (Máy vi tính, quạt trần,
quạt bàn, bàn ghế, thiết bị, dụng cụ đo lường, kiểm tra chất lượng hút ẩm hút bụi,
chống mối mọt,…).
- Tài khoản 2115 - Cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm: Phản ánh gái
trị các loại TSCĐ là các loại cây lâu năm (Cà phê, chè, cao su, vườn cây ăn quả,…) súc
vật làm việc (Voi, bò, ngựa cày kéo,…) và súc vật nuôi để lấy sản phẩm (Bò sữa, súc
vật sinh sản,…).
- Tài khoản 2118 - TSCĐ khác: Phản ánh giá trị các loại TSCĐ khác chưa phản
ánh ở các tài khoản nêu trên (Như tác phẩm nghệ thuật, sách chuyên môn kỹ thuật,…).
Tài khoản 211 có nội dung phản ánh như sau:


-7-

Bên Nợ:
- Nguyên giá của TSCĐ hữu hình tăng do XDCB hoàn thành bàn giao đưa vào sử
dụng, do mua sắm, do nhận vốn góp liên doanh, do được cấp, do được tặng biếu, tài
trợ. . .
- Điều chỉnh tăng nguyên giá của TSCĐ do xây lắp, trang bị thêm hoặc do cải tạo
nâng cấp.
- Điều chỉnh tăng nguyên giá TSCĐ do đánh giá lại.
Bên Có:
- Nguyên giá của TSCĐ hữu hình giảm do điều chuyển cho đơn vị khác, do
nhượng bán, thanh lý hoặc đem đi góp vốn liên doanh.
- Nguyên giá của TSCĐ giảm do tháo bớt một hoặc một số bộ phận.
- Điều chỉnh giảm nguyên giá TSCĐ do đánh giá lại.
Số dư bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ hữu hình hiện có ở doanh nghiệp.
1.3.2. Kế toán các nghiệp vụ tăng TSCĐ hữu hình
TSCĐ HH của DN tăng do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì thế, kế toán cần
căn cứ vào từng trường hợp cụ thể và các chứng từ liên quan để ghi sổ cho phù hợp.

 Trường hợp mua sắm bằng vốn chủ sở hữu
Khi bàn giao đưa vào sử dụng, kế toán ghi các bút toán:
BT1: Ghi tăng nguyên giá TSCĐ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ tăng do mua sắm.
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.
Có TK 331: tổng số tiền chưa trả người bán.
Có TK 111, 112: thanh toán ngay (kể cả phí tổn mới).
BT 2: Kết chuyển tăng nguồn vốn kinh doanh tương ứng (ghi theo nguyên giá):
Nợ TK 414: giảm quỹ đầu tư phát triển, hoặc
Nợ TK 441: giảm nguồn vốn đầu tư XDCB.
Có TK 411: tăng nguồn vốn kinh doanh.


-8-

Trường hợp DN đầu tư TSCĐ bằng nguồn vốn kinh doanh, nguồn vốn khấu hao
hoặc vay dài hạn kế toán không phải ghi BT 2 (kết chuyển nguồn vốn ở trên). Đối với
những TSCĐ mà DN mua sắm bằng quỹ phúc lợi và dùng cho hoạt động phúc lợi công
cộng, số thuế GTGT đầu vào sẽ không được khấu trừ mà tính vào nguyên giá TSCĐ.
Cụ thể, căn cứ váo chứng từ liên quan, kế toán phản ánh các bút toán:
BT 1: Ghi tăng nguyên giá TSCĐ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ (tổng giá thanh toán).
Có TK 331: tổng số tiền chưa trả người bán.
Có TK 111, 112: thanh toán ngay (kể cả phí tổn mới).
BT 2: Kết chuyển tăng nguồn vốn tương ứng:
Nợ TK 3531: giảm quỹ phúc lợi.
Có TK 3533: tăng quỹ phúc lợi đã hình thành TSCĐ.
 Trường hợp mua sắm bằng vốn vay dài hạn
Kế toán chỉ phản ánh bút toán tăng nguyên giá TSCĐ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ tăng.

Nợ Tk 133 (1332): thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.
Có TK 341: số tiền vay dài hạn để mua sắm.
Khi thanh toán tiền vay dài hạn, tùy theo kế hoạch sử dụng nguồn vốn đầu tư khi
thanh toán nợ vay, kế toán mới ghi bút toán 2 (kết chuyển nguồn vốn tương ứng) như
trên.
 Trường hợp tăng mua sắm theo phương thức trả góp, trả chậm
Kế toán ghi tăng nguyên giá TSCĐ theo giá mua trả ngay (không bao gồm lãi trả
góp, trả chậm) cũng chi phí liên quan đến việc đưa TSCĐ vào sử dụng (nếu có).
Nợ TK 211: nguyên giá (giá mua trả ngay và chi phí liên quan).
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT đầu vào (nếu có).
Nợ TK 242: lãi do mua trả góp, trả chậm.
Có TK 331: tổng giá mua trả góp phải trả.
Kết chuyển nguồn vốn (nếu mua sắm bằng vốn chủ sở hữu):


-9-

Nợ TK liên quan (441, 414): giảm vốn chủ sở hữu khác.
Có TK 411: tăng nguồn vốn kinh doanh.
 Trường hợp mua sắm theo phương thức hàng đổi hàng
Khi đem TSCĐ đi trao đổi để lấy về một TSCĐ khác 2 bên phải thống nhất giá
trao đổi của TS. Trong trường hợp giá trao đổi của TSCĐ bằng nhau (trao đổi TSCĐ
tương tự, không tạo ra doanh thu), để đơn giản kế toán ghi như sau:
Nợ TK 214 (2141): giá trị hao mòn lũy kế của TSCĐ đem đi trao đổi.
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ nhận về (theo giá trị còn lại của TSCĐ đi trao
đổi).
Có TK 211: giảm nguyên giá TSCĐ đem đi.
Trường hợp giá trao đổi không bằng nhau (trao đổi TSCĐ không tương tự), kế
toán phản ánh giống như trường hợp nhượng bán và mua sắm. Phần lệch về giá trao
đổi, DN sẽ phải trả hoặc phải thu với đối tác. Cụ thể, kế toán ghi các bút toán sau:

BT 1: xóa sổ TSCĐ đem đi trao đổi
Nợ TK 214 (2141): giá trị hao mòn lũy kế.
Nợ TK 811: giá trị còn lại của TSCĐ đem đi trao đổi.
Có TK 211: giảm nguyên giá TSCĐ đem đi trao đổi.
BT 2: phản ánh giá trao đổi của TSCĐ đem đi:
Nợ TK 131: tổng giá thanh toán của TSCĐ đem đi.
Có TK 711: giá trao đổi TSCĐ theo thỏa thuận (chưa có thuế GTGT).
Có TK 3331 (33311): thuế GTGT tương ứng.
BT 3: phản ánh tổng giá thanh toán TSCĐ nhận về
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ nhận về.
Nợ TK133 (1332): thuế GTGT của TSCĐ nhận về.
Có TK 131: tổng giá thanh toán của TSCĐ nhận về.


- 10 -

 Trường hợp mua sắm nhà cửa, vật kiến trúc gắn liền với quyền sử dụng đất
(tài sản cố định vô hình)
Trong trường hợp này, kế toán cần phân định rõ giá trị quyền sử dụng đất để ghi
tăng nguyên giá TSCĐ vô hình và giá trị nhà cửa, vật kiến trúc để ghi tăng nguyên giá
TSCĐ HH. Căn cứ vào các chứng từ liên quan, kế toán ghi các BT sau:
BT 1: Ghi tăng nguyên giá TSCĐ:
Nợ TK 211 (2111): nguyên giá TSCĐ HH.
Nợ TK 213 (2131): tăng quyền sử dụng đất.
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT được khấu trừ.
Có TK liên quan (331, 111, 112, 341,…): tổng giá thanh toán của TSCĐ mua
ngoài.
BT 2: Kết chuyển nguồn vốn tương ứng (nếu sử dụng vốn chủ sở hữu): tương tự
các trường hợp mua sắm bằng vốn chủ sở hữu khác.
 Trường hợp mua sắm phải qua lắp đặt trong thời gian dài

Kế toán phải tiến hành tập hợp chi phí mua sắm, lắp đặt theo từng đối tượng. Khi
hoàn thành, bàn giao mới ghi tăng nguyên giá TSCĐ và kết chuyển nguồn:
- Khi tập hợp chi phí mua sắm, lắp đặt (giá mua, chi phí lắp đặt, chạy thử và các
chi phí khác trước khi dùng):
Nợ TK 241 (2411): tập hợp chi phí thực tế.
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.
Có TK liên quan (331, 341, 111, 112,…)
- Khi việc mua sắm, lắp đặt TSCĐ hoàn thành, nghiệm thu dưa vào sử dụng, ta
kết chuyển ghi tăng nguyên giá cho TSCĐ:
Nợ TK 211 (chi tiết từng loại): tăng nguyên giá TSCĐ.
Có TK 241 (2411): giảm chi phí XDCB.
Đồng thời, kết chuyển nguồn vốn (đầu tư bằng vốn chủ sở hữu) tương tự như các
trường hợp trên.


- 11 -

Đối với các khoản chi phí không hợp lý trong quá trình lắp đặt (vật tư lãng phí,
lao động và các khoản khác vượt mức bình thường) không được tính vào nguyên giá
TSCĐ mà xem xét nguyên nhân để có quyết định xử lý.
Căn cứ vào quyết định xử lý, kế toán ghi:
Nợ TK 111, 112, 138, 334,…: phần do các tổ chức hay cá nhân bồi thường do chi
sai, chi vượt.
Nợ TK 632: phần còn lại tính vào giá vốn hàng bán sau khi trừ vốn bồi thường
hay thu hồi từ phía các các nhân, tổ chức.
Có TK 241 (2411): tổng chi phí không hợp lý.
 Trường hợp tăng do XDCB bàn giao
Chi phí đầu tư XDCB được tập hợp riêng trên TK 241 (2412), chi tiết theo từng
công trình:
Nợ TK 241 (2412): tập hợp chi phí thực tế.

Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT được khấu trừ.
Cớ TK liên quan (331, 341, 111, 112,…).
Khi hoàn thành, nghiệm thu, đưa vào sử dụng, trước hết ghi tăng nguyên giá
TSCĐ:
Nợ TK 211 (chi tiết từng loại): tăng nguyên giá TSCĐ.
Có TK 241 (2412): kết chuyển chi phí.
Đồng thời kết chuyển nguồn vốn đầu tư bằng vốn chủ sở hữu: tương tự như các
trường hợp trên.
Đối với các khoản chi không hợp lý trong quá trình xây dựng (vật tư lãng phí, lao
động và các khoản khác vượt mức bình thường) không được tính vào nguyên giá
TSCĐ mà xem xét nguyên nhân để có quyết định xử lý. Căn cứ vào quyết định xử lý,
kế toán ghi giống như trường hợp mua sắm phải qua lắp đặt trong thời gian dài ở trên.
Trong trường hợp đơn vị chủ đầu tư có bộ phận kế toán riêng để theo dõi quá
trình đầu tư XDCB, khi bộ phận XDCB bàn giao TSCĐ đã hoàn thành cho DN cũng
với nguồn vốn tương ứng, căn cứ vào hồ sơ bàn giao, kế toán ghi:


- 12 -

Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ HH.
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.
Có TK 411: nguồn vốn kinh doanh tương ứng với nguồn vốn chủ sở hữu.
Có TK 341: phần vốn vay của các tổ chức tín dụng.
Có TK 343: phần vốn vay trực tiếp do phát hành trái phiếu.
Có Tk 136 (1361): phần vốn DN giao cho đơn vị chủ đầu tư.
 Trường hợp tăng tài sản cố định do tự chế
Khi bộ phận sản xuất chuyển sản phẩm hoàn thành thành TSCĐ, kế toán ghi các
BT sau:
BT 1: phản ánh giá vốn sản phẩm chuyển thành TSCĐ:
Nợ TK 632: giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành.

Có TK 154: giá thành sản xuất thực tế sản phẩm hoàn thành từ bộ phận sản
xuất chuyển thành TSCĐ.
Có TK 155: chuyển thành phẩm thành TSCĐ.
BT 2: ghi tăng nguyên giá TSCĐ HH theo giá thành sản xuất sản phẩm thực tế
chuyển thành TSCĐ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ.
Cớ TK 512: doanh thu (giá thành sản xuất thực tế).
BT 3: phản ánh các khoản chi không hợp lý phát sinh trong quá trình tự chế
không được tính vào nguyên giá TSCĐ; giống các trường hợp XDCB bàn giao hay
mua sắm ở trên.
 Trường hợp tăng do chuyển từ công cụ, dụng cụ
Khi thay đổi tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ, nếu chuyển công cụ, dụng cụ cong mới,
chưa sử dụng thành TSCĐ, kế toán ghi:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ (giá thực tế).
Có TK 153 (1531): giảm gía thực tế.
Nếu công cụ, dụng cụ đã qua sử dụng:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ.


- 13 -

Có TK 214 (2141): giá trị đã phân bổ.
Có TK 242: giá trị còn lại chưa trừ vào chi phí.
 Trường hợp tăng do thu hồi vốn liên doanh, liên kết
Căn cứ vào giá trị còn lại của TSCĐ được xác định tại thời điểm nhận và các
chứng từ liên quan khác phản ánh chi phí giao nhận, vận chuyển, kế toán ghi giảm số
vốn góp tham gia liên doanh, liên kết và tăng nguyên giá TSCĐ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ tăng.
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT được khấu trừ (nếu có).
Có TK 222: giảm vốn góp liên doanh ở cơ sở đồng kiểm soát theo giá cả

thỏa thuận, hoặc
Có TK 223: giảm số vốn góp tham gia liên kết.
Có TK 228: giảm số vốn góp liên doanh (nếu dưới 20% quyền kiểm soát).
 Tăng do nhận vốn góp liên doanh, liên kết
Căn cứ vào giá trị vốn góp do 2 bên thỏa thuận và các chứng từ khác có liên
quan, kế toán ghi:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ tăng.
Nợ TK 133 (1332): thuế GTGT được khấu trừ (nếu có).
Có TK 411 (chi tiết vốn liên doanh, liên kết): tăng nguồn vốn kinh doanh
theo giá trị vốn góp.
 Tăng do đánh giá tài sản cố định
BT 1: phần chênh lệch tăng nguyên giá:
Nợ TK 211: tăng nguyên giá TSCĐ
Có TK 412: phần chêch lệch tăng do đánh giá.
BT 2: phần chênh lệch tăng hao mòn (nếu có):
Nợ TK 412: phần chênh lệch tăng hao mòn.
Có TK 214: phần chênh lệch tăng.


- 14 -

 Trường hợp tăng do nhận biếu tặng, viện trợ
Căn cứ vào biên bản bàn giao do Hội đồng giao nhận xác định, kế toán ghi tăng
nguyên giá TSCĐ nhận về:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐ tăng.
Có TK 711: tăng thu nhập khác.
 Trường hợp phát hiện thừa trong kiểm kê
Căn cứ vào nguyên nhân thừa cụ thể để ghi sổ cho phù hợp theo một trong các
trường hợp đã nêu (nếu do để ngoài sổ sách chưa ghi sổ). Nếu TSCĐ đó đang sử dụng,
cần trích bổ sung khấu hao tính vào chi phí kinh doanh tương ứng:

Nợ các TK liên quan (627, 642, 641).
Có TK 214 (2141): trích bổ sung khấu hao.
Nếu TSCĐ thừa là của đơn vị khác, DN phải làm thủ tục báo cho đơn vị chủ TS
biết. Nếu không xác định được chủ TS, kế toán báo cho cơ quan chủ quản cấp trên và
cơ quan tài chính cùng cấp để xử lý. Trong thời gian chờ xử lý, kế toán tạm thời theo
dõi ở bên Nợ TK 002 dựa vào tài liệu kiểm kê.
Đối với các DN tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp, kế toán tăng TSCĐ
cũng tiến hành tương tự như các DN tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, chỉ
khác số thuế GTGT đầu vào không tách riêng mà hạch toán theo nguyên giá TSCĐ.
1.3.3. Kế toán các nghiệp vụ giảm TSCĐ hữu hình
TSCĐ hữu hình của DN giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chủ yếu
do nhượng bán, thanh lý,…Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể và các chứng từ liên
quan, kế toán sẽ phản ánh vào sổ sách cho phù hợp.
 Giảm do nhượng bán tài sản cố định
Đối với TSCĐ không cần dùng hoặc xét thấy sử dụng không co hiệu quả, DN cần
làm đủ mọi thủ tục, chứng từ để nhượng bán (tổ chức đấu giá, thông báo công khai,
thành lập Hội đồng thẩm định giá TSCĐ đem bán,…). Căn cứ vào các chứng từ liên
quan, kế toán ghi các bút toán sau: