skkn biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT nam khoái châu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (802.4 KB, 61 trang )
SỞ
HƯN
YÊN
------
S
Ế
BỆ
Q Ả LÝ
Ệ
DỤ
Ớ
Ọ S
Lĩnh vực :
ác giả :
hức vụ :
Quản lý giáo dục
Vũ Xuân iển
hó hiệu trưởng
NĂM HỌC 2013 - 2014
Ệ
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
D
Ụ
ỮV Ế
ẮT
BCHTW
Ban chấp hành trung ương
BGH
Ban giám hiệu
ao đẳng
CNH - H H
ông nghiệp hoá - hiện đại hoá
H
ại học
T
ào tạo
GD
iáo dục
GD
Giáo dục
GDCD
iáo dục công dân
GDHN
iáo dục hướng nghiệp
GS-TS
iáo sư - Tiến sỹ
GV
GVCN
Giáo viên
iáo viên chủ nhiệm
HN
Hướng nghiệp
HS
Học sinh
KTTH
Kỹ thuật tổng hợp
PT
Phổ thông
THCN
Trung học chuyên nghiệp
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-i-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
D
Ụ
BẢ
, SƠ ĐỒ
Trang
Bảng 2.1. Mức độ quan tâm của giáo viên đến vấn đề hướng nghiệp
nghề cho học sinh ................................................................................... 15
Bảng 2.2. Mức độ quan tâm của học sinh đến vấn đề hướng nghiệp
nghề ........................................................................................................ 17
Bảng 2.3. ự định của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT ........................ 18
Bảng 2.4. Lý do chọn trường của học sinh ............................................... 19
Bảng 2.5. Lý do chọn ngành học của học sinh .......................................... 20
Bảng 2.6. Hiểu biết của học sinh về nghề nghiệp lựa chọn ....................... 21
Bảng 2.7. Nguồn thông tin học sinh có được về ngành học ...................... 22
Bảng 2.8. ối tượng giúp học sinh chọn nghề .......................................... 23
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp ..................... 41
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp........................ 43
Sơ đồ 1.1. Tam giác hướng nghiệp (K. K. Platonov) .............................. 7
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-ii-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
MỤ LỤ
Trang
anh mục viết tắt ..................................................................................... i
anh mục các bảng, sơ đồ ........................................................................ ii
Mục lục .................................................................................................... iii
Ở ĐẦ ................................................................................................. 1
hương 1:
DỤ
Ổ
Ô
Ơ SỞ LÝ L Ậ
Ớ
VỀ Q Ả
Ệ
Ọ
LÝ
S
Ạ
ĐỘ
Ọ
......................................................................................... 4
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................. 4
1.2. Một số khái niệm công cụ .................................................................. 6
1.2.1. Hướng nghiệp ................................................................................. 6
1.2.2. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ...................................... 8
1.2.3. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ...................... 8
1.3. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung
học phổ thông ........................................................................................... 9
1.3.1. Mục tiêu của quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong
trường phổ thông ...................................................................................... 10
1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong
trường phổ thông ...................................................................................... 10
1.3.3.
ác yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp trong trường phổ thông ................................................................. 10
hương 2:
Ớ
Ổ
Ự
Ệ
Ô
Ạ
Q Ả LÝ
Ọ
Ạ ĐỘ
S
DỤ
Ọ
.................................................... 11
2.1. Thực trạng hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
trường THPT Nam Khoái hâu ................................................................ 11
2.1.1. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT
Nam Khoái Châu qua học các môn văn hoá ............................................. 11
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-iii-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
2.1.2. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua dạy môn công nghệ
trong trường THPT Nam Khoái hâu ...................................................... 12
2.1.3. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khoá.
12
2.1.4. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua việc tổ chức hoạt động
giáo dục hướng nghiệp ............................................................................. 13
2.2. Thực trạng nhận thức về hoạt động hướng nghiệp ............................. 14
2.2.1. Nhận thức của cán bộ và giáo viên về vấn đề hướng nghiệp ........... 14
2.2.2. Thực trạng nhận thức của phụ huynh học sinh về hoạt động
hướng nghiệp ........................................................................................... 16
2.2.3. Thực trạng nhận thức của học sinh về hoạt động hướng nghiệp ...... 17
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh trường THPT Nam Khoái hâu ........................................................ 23
2.3.1. Thực trạng về lập kế hoạch hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở
trường THPT Nam Khoái Châu................................................................ 23
2.3.2. Thực trạng về quản lý nội dung dạy giáo dục hướng nghiệp
ởtrường THPT Nam Khoái hâu .............................................................. 24
2.3.3. Thực trạng về quản lý đội ngũ giáo viên giáo dục hướng
nghiệp ở trường THPT Nam Khoái hâu ................................................. 25
2.3.4. Thực trạng về quản lý cơ sở vật chất dành cho giáo dục hướng
nghiệp ở trường THPT Nam Khoái hâu ................................................. 26
2.3.5.
ánh giá chung về công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái hâu ............................... 27
hương 3: B Ệ
Ớ
Ổ
Q Ả
Ệ
Ô
Ọ
LÝ
Ạ
ĐỘ
S
DỤ
Ọ
.................................................... 30
3.1. ác nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp ........................................................................................... 30
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh trường THPT Nam Khoái hâu ........................................................ 30
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-iv-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
3.2.1. Nhóm nhận thức ............................................................................. 30
3.2.2. Nhóm tổ chức hoạt động ................................................................. 34
3.3.3. Nhóm hỗ trợ ................................................................................... 39
3.4. Khảo nghiệm một số biện pháp ......................................................... 41
3.4.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp ........................... 41
3.4.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp .............................. 43
3.4.3. Kết quả khảo sát hiệu quả của các biện pháp khi áp dụng
Ế L Ậ VÀ
YẾ
44
Ị ......................................................... 48
1. Kết luận ................................................................................................ 48
2. Khuyến nghị ......................................................................................... 48
À L Ệ
Ả ...................................................................... 50
Ụ LỤ ................................................................................................ 52
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-v-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Ở ĐẦ
1. Lý do chọn đề tài
Sau khi tốt nghiệp THPT, mỗi học sinh phải chọn được cho mình một
nghề để học phù hợp với năng lực, nguyện vọng, điều kiện bản thân và nhu
cầu nhân lực của xã hội. Tuy nhiên, khi chuẩn bị chọn cho mình một nghề
trong tương lai các em thường bỡ ngỡ trước thế giới nghề nghiệp phức tạp và
đa dạng vì các em thiếu hiểu biết về ngành nghề, không đánh giá chính xác
bản thân. Bởi vậy, không ít học sinh đã lựa chọn nghề nghiệp không phải
theo năng lực, nguyện vọng và điều kiện bản thân mà lựa chọn những nghề
theo trào lưu chung của xã hội.
iệc này không chỉ khiến học sinh đó lãng phí thời gian, công sức, tiền của
mà còn gây nên sự mất cân bằng trong xã hội, một số ngành nghề dư thừa lao
động, trong khi một số ngành nghề khác thì thiếu người lao động trầm trọng.
Trước thực tế này
ảng và Nhà nước đã có chủ trương quan tâm tới
hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Công tác hướng nghiệp và phân luồng
học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh thiếu niên đi vào lao động nghề
nghiệp phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong cả nước và từng địa
phương được coi là một trong những nhiệm vụ của giáo dục phổ thông, được
coi là nền tảng để phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp NH-H H
đất nước.
Tuy vậy, giáo dục hướng nghiệp hiện nay vẫn chưa được các cấp quản lý
giáo dục và các trường học quan tâm đúng mức, còn có địa phương và trường học
chưa thực hiện đầy đủ các nội dung giáo dục hướng nghiệp.
hất lượng hoạt
động hướng nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của học sinh và xã hội, học sinh
phổ thông cuối các cấp học và bậc học chưa được chuẩn bị chu đáo để lựa chọn
nghề nghiệp, lựa chọn ngành học phù hợp với bản thân và yêu cầu của xã hội.
Tại trường THPT Nam Khoái Châu, giáo dục hướng nghiệp những năm
trước đây đã được thực hiện, tuy nhiên việc thực hiện còn nhiều bất cập và chưa
mang lại hiệu quả rõ rệt.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-1-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Xuất phát từ yêu cầu cấp bách của thực tế là cần phải quản lý hoạt động
giáo dục hướng nghiệp sao cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp tại trường
THPT Nam Khoái Châu nói riêng, các trường THPT nói chung đạt hiệu quả
tốt, tôi chọn đề tài “Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu.”
2.
ục đích nghiên cứu
ề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh trường THPT Nam Khoái Châu nhằm nâng cao chất lượng hoạt động
này tại trường THPT Nam Khoái Châu.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu:
ông tác quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp trong trường trung học phổ thông.
ối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu.
4.
iả thuyết khoa học
iệc quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường
THPT Nam Khoái Châu chưa mang lại hiệu quả cao.
ác biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp như nâng cao
tính trách nhiệm của cán bộ quản lý ở trường trung học phổ thông Nam
Khoái Châu đối với hoạt động giáo dục hướng nghiệp; nâng cao tính trách
nhiệm, tính tự chủ của giáo viên trường THPT Nam Khoái Châu trong hoạt
giáo dục hướng nghiệp; tuyên truyền nâng cao nhận thức của phụ huynh, học
sinh về tầm quan trọng của việc tìm hiểu kỹ về ngành nghề trước khi lựa
chọn; đổi mới bộ máy tổ chức chỉ đạo và thực hiện hoạt động giáo dục hướng
nghiệp; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm công tác giáo dục hướng nghiệp
trong nhà trường; đổi mới nội dung giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc
điểm học sinh trường THPT chuyên; đổi mới hình thức tổ chức hoạt động
giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc điểm nhà trường; tăng cường xã hội
hoá giáo dục hướng nghiệp; tăng cường sự ủng hộ của các cấp quản lý về chủ
trương, đường lối đổi mới hoạt động giáo dục hướng nghiệp giúp nâng cao
hiệu quả công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-2-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
5. hiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
- Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường
THPT Nam Khoái Châu trong thời gian qua.
- ề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu.
6. hương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu các văn bản tài liệu, các công trình khoa học, các quan
điểm có liên quan đến vấn đề quản lý, quản lý giáo dục, tư vấn, hướng nghiệp,
quản lý giáo dục hướng nghiệp.
ác phương pháp: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá và khái quát hoá
được sử dụng để xây dựng hệ thống các khái niệm của đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp khảo sát bằng phiếu điều tra
+ Phương pháp điều tra xã hội học như phỏng vấn
+ Phương pháp thống kê toán học
7. ấu trúc đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục,
nội dung chính của luận văn được trình bày trong 3 chương:
hương 1: ơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh trung học phổ thông.
hương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho
học sinh trường Trung học phổ thông Nam Khoái Châu.
hương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh trường Trung học phổ thông Nam Khoái Châu.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-3-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Ơ
Ơ SỞ LÝ L Ậ VỀ Q Ả LÝ
Ớ
Ệ
1
Ạ ĐỘ
Ọ S
DỤ
Ọ
Ổ
Ô
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
iáo dục hướng nghiệp là một bộ phận quan trọng trong hệ thống giáo
dục quốc dân. Bởi vậy, các quốc gia trên thế giới đều quan tâm tới quản lý
hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
Ở Liên bang Nga hướng nghiệp được thực hiện nhằm mục tiêuđảm bảo
quyền tự chọn nghề của học sinh, giúp các em tự thể hiện nhân cách trong điều
kiện quan hệ thị trường, tôn trọng hứng thú nghề nghiệp của con người, chỉ rõ
nhu cầu của thị trường lao động, không ngừng nâng cao trình độ thạo nghề của
cá nhân như là điều kiện quan trọng nhất để thoả nguyện yêu cầu phát triển của
con người trong lao động
Nhật Bản sớm quan tâm giải quyết tốt mối quan hệ giữa học vấn văn
hoá phổ thông với kiến thức và kỹ năng lao động - nghề nghiệp ở tất cả các
bậc học.
ó khoảng 27,9% số trường phổ thông trung học vừa học văn hoá
phổ thông vừa học các môn học kỹ thuật thuộc các lĩnh vực cơ khí, ngư
nghiệp, công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ vv… Sau cấp
sinh vào cấp
có đến 94% học
, trong đó 70% học sinh theo học loại hình trường PT cơ bản
và 30% HS theo hướng học nghề.
Trung Quốc khuyến khích
suốt đời một cách tích cực. Hiện nay,
dựa trên cộng đồng đang được phát triển mạnh mẽ. Trong chương trình
giảng dạy thường có các môn học tự chọn với mục tiêu trang bị cho HS
những kiến thức và kỹ năng chuyên môn cần thiết để HS có khả năng tham
gia lao động nghề nghiệp ở các lĩnh vực kinh tế - xã hội khác nhau hoặc tiếp
tục học lên trình độ nghề nghiệp cao hơn ở bậc đại học.
Như vậy, có thể thấy rằng giáo dục hướng nghiệp và tư vấn hướng
nghiệp giữ một vai trò rất quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân của
các nước khác nhau trên thế giới. Trong hệ thống giáo dục quốc dân của
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-4-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
nhiều nước, các thiết chế giáo dụcvà tư vấn hướng nghiệp đã được xây dựng
ở các cấp giáo dục như TH S, THPT, TH N và
H.
ể triển khai các mô
hình hướng nghiệp tích hợp trong hệ thống giáo dục quốc dân, chính phủ
nhiều nước đã có chính sách đồng bộ để duy trì, củng cố các chức năng của
giáo dục và tư vấn hướng nghiệp.
Ở
iệt Nam, nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục hướng
nghiệp, ngày 19/03/1981 Hội
ồng
hính Phủ đã ban hành quyết định
126/ P về “ ông tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông và việc sử
dụng hợp lý học sinh các cấp phổ thông cơ sở và phổ thông trung học tốt
nghiệp ra trường”. Quyết định nêu rõ vai trò, vị trí, nhiệm vụ của công tác
hướng nghiệp, phân công cụ thể chính quyền các cấp, các ngành kinh tế, văn
hóa từ trung ương đến địa phương có nhiệm vụ tạo mọi điều kiện thuận lợi
giúp đỡ các trường phổ thông trong việc đào tạo, sử dụng hợp lý và tiếp tục
bồi dưỡng học sinh phổ thông sau khi ra trường. Tiếp đó, ngày 17/11/1981
Bộ trưởng Bộ
iáo dục và
ào tạo có thông tư 31-TT hướng dẫn thực hiện
Quyết đinh 126/ P của Hội đồng hính phủ. Nội dung thông tư nêu rõ mục
đích, nhiệm vụ và hình thức hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường phổ
thông, đồng thời phân công trách nhiệm cho từng thành viên đang công tác
tại trường phổ thông, cho dù đang đảm nhận chức vụ công tác nào đều phải
hoàn thành nhiệm vụ được giao trong công tác giáo dục hướng nghiệp.
Nghị quyết hội nghị lần thứ 2 B HTW (Ban chấp hành Trung ương) ảng
khoá
đã nhấn mạnh: “ Tăng cường giáo dục kĩ thuật tổng hợp và năng lực
thực hành ở bậc học phổ thông”.
Luật giáo dục năm 2005 cũng nhấn mạnh chương trình giáo dục nghề
nghiệp được tổ chức thực hiện theo năm học hoặc hình thức tích luỹ tín… và
được cụ thể hoá thành giáo trình, tài liệu giảng dạy.
hương trình giáo dục
nghề nghiệp phải liên thông với các chương trình giáo dục khác.
Như vậy có thể thấy rằng trải qua một thời gian dài, vấn đề giáo dục
hướng nghiệp hiện nay vẫn là một vấn đề giành được sự quan tâm của toàn xã
hội. Bởi vậy, có nhiều đề tài khoa học, nhiều báo cáo khoa học cũng như nhiều
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-5-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
học viên cao học đã và đang nghiên cứu về hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
Những nhà nghiên cứu đã đi tiên phong trong nghiên cứu
HN có thể kể tới
các nhà giáo dục học như: Phạm Tất ong, ặng anh nh…
Một số đề tài đã được nghiên cứu như:
- “Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
trường THPT dân lập Mikhain
axilevích Lômônôxop, huyện Từ Liêm, Hà
Nội” - õ Thị Mai Hiền - Luận văn thạc sỹ. Trong luận văn, tác giả nêu
- “Quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh phổ thông bậc trung học
tại các trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn thành phố
à Nẵng.
Thực trạng và giải pháp.” - Huỳnh Thị Tam Thanh - Luận văn thạc sỹ.
Ngoài ra còn rất nhiều đề tài khác về quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp mà qua đó, có thể nhận thấy vấn đề giáo dục hướng nghiệp
ngày càng được quan tâm. ác công trình nghiên cứu chủ yếu tập trung quan
tâm tới việc đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục hướng nghiệp, các biện
pháp quản lý giáo dục hướng nghiệp… nhằm nâng cao chất lượng cho hoạt
động giáo dục hướng nghiệp.
ù vậy, quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh các
trường THPT - đối tượng học sinh với nhiều nét đặc thù riêng còn chưa được
chú ý. Bởi vậy quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường
THPT trên địa bàn huyện Khoái
hâu nói chung, THPT Nam Khoái Châu
nói riêng là vấn đề mà chúng tôi tập trung đề cập tới trong đề tài này.
1.2.
ột số khái niệm công cụ
1.2.1. Hướng nghiệp
Theo từ điển tiếng
iệt, “Hướng nghiệp” được giải thích là “thi hành
những biện pháp nhằm đảm bảo sự phân bố tối ưu (có chú ý tới năng khiếu,
năng lực, thể lực) nhân dân theo ngành và loại lao động” hoặc được hiểu là
“giúp đỡ lựa chọn hợp lý ngành nghề”.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-6-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Giáo dục hướng nghiệp
ó nhiều định nghĩa khác nhau cho khái niệm “ iáo dục hướng
nghiệp”. Tác giả Phạm
iết
ượng định nghĩa giáo dục hướng nghiệp là
hoạt động định hướng nghề nghiệp của các nhà sư phạm cho học sinh, nhằm
giúp họ chọn một nghề phù hợp với hứng thú, năng lực của cá nhân và yêu
cầu nhân lực của xã hội.
K. K. Platonov đã đưa ra tam giác hướng nghiệp như sau:
Định hướng nghề nghiệp
ác nghề và yêu
cầu của chúng
ư vấn
nghề
hị trường lao
động
uyển chọn
nghề
hẩm chất, năng lực, hoàn
cảnh cá nhân.
Sơ đồ 1.1. am giác hướng nghiệp ( .
. latonov)
Theo tam giác hướng nghiệp này, mỗi hoạt động giáo dục hướng
nghiệp thuộc các góc của tam giác hướng nghiệp được dựa trên cơ sở là hai
yếu tố cơ bản tương ứng với các cạnh giao thoa tạo nên góc đó.
ựa trên tam giác hướng nghiệp của K.K. Platonov ta thấy:
ịnh hướng nghề nghiệp phải dựa trên hai yếu tố là: “thị trường lao
động” và “các nghề và yêu cầu của chúng”.
ịnh hướng nghề nghiệp là việc
thông tin cho học sinh về đặc điểm hoạt động và yêu cầu phát triển của các
nghề trong xã hội, đặc biệt là các nghề và các nơi đang cần nhiều lao động trẻ
tuổi có văn hoá, thông tin cho học sinh về những yêu cầu tâm sinh lý của mỗi
nghề, về tình hình phân công và yêu cầu điều chỉnh lao động ở cộng đồng
dân cư, về hệ thống trường lớp đào tạo nghề của Nhà nước, tập thể và tư
nhân.
ịnh hướng nghề gồm:
iáo dục nghề nghiệp và tuyên truyền nghề
nghiệp. Trong đó giáo dục nghề nghiệp giúp học sinh làm quen với một số
nghề cơ bản, phổ biến của địa phương và xã hội, đồng thời tìm hiểu xu thế
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-7-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
phát triển các ngành nghề cùng với những yêu cầu tâm sinh lý do ngành nghề
đó đặt ra cho người lao động.
iáo dục nghề nghiệp tạo điều kiện ban đầu để
học sinh phát triển năng lực tương ứng với hứng thú nghề nghiệp đã hình
thành, giáo dục học sinh thá độ đúng đắn, uốn nắn những biểu hiện lệch lạc
trong dự định chọn nghề của học sinh. Khác với giáo dục nghề nghiệp, tuyên
truyền nghề nghiệp làm cho học sinh chú ý đến những nghề đang phát triển
có nhu cầu cấp thiết về nhân lực, giới thiệu các gương mặt thành đạt trong
nghề nghiệp, sáng tạo trong lao động sản xuất, qua đó điều chỉnh hứng thú,
động cơ chọn nghề của học sinh.
Tư vấn nghề phải dựa trên hai yếu tố là “các nghề và yêu cầu của
chúng” và “phẩm chất, năng lực, hoàn cảnh cá nhân”.
Ở trường phổ thông, giáo dục hướng nghiệp là hình thức hoạt động của
thầy và trò, có mục đích giáo dục học sinh trong việc chọn nghề, giúp các em tự
quyết định nghề nghiệp tương lai trên cơ sở phân tích có khoa học về năng lực,
hứng thú của bản thân và nhu cầu nhân lực của các ngành sản xuất trong xã hội.
1.2.2. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Khái niệm quản lý: Theo F.Taylor thì quản lý là biết được chính xác
điều bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã hoàn thành
công việc một cách tốt nhất, rẻ nhất. Qua đó, có thể hiểu rằng: Quản lý hoạt
động giáo dục hướng nghiệp là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch
của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong hoạt động giáo dục hướng
nghiệp nhằm đạt được mục tiêu đề ra.
1.2.3. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Theo từ điển tiếng
iệt, biện pháp được hiểu là “cách làm, cách giải
quyết một vấn đề cụ thể”.
Từ khái niệm trên, có thể hiểu “biện pháp quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp” là cách mà người quản lý tổ chức thực hiện, điều hành các
hoạt động quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra của hoạt động giáo dục
hướng nghiệp.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-8-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
1.3. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học
phổ thông
iáo dục hướng nghiệp là một phần quan trọng trong hệ thống giáo dục
quốc dân iệt Nam.
iều 27 - Luật
iáo dục năm 2005 của nước ta nêu rõ:
“Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực
cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt
Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị
cho học sinh tiệp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc …”
Hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là một hoạt
động giáo dục trong nhà trường phổ thông nhằm giúp học sinh có những hiểu
biết thông thường về hướng nghiệp để học sinh có thể định hướng phát triển,
lựa chọn nghề phù hợp với hứng thú cá nhân, năng lực bản thân và nhu cầu
của xã hội. Trên cơ sở đó, học sinh tiếp tục học tập, rèn luyện để có thể phát
triển trong hoạt động nghề nghiệp tương lai.
Hướng nghiệp trong trường phổ thông phải được coi là trách nhiệm
của toàn thể hội đồng giáo dục trong đó bao gồm Ban giám hiệu,
oàn thanh
niên, giáo viên, học sinh, cán bộ nhân viên trong nhà trường… Ngoài ra,
công tác hướng nghiệp trong nhà trường cần phải gắn liền với công tác
hướng nghiệp ngoài xã hội.
iều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa gia
đình, nhà trường, chính quyền địa phương và các tổ chức có liên quan khác
ó như vậy, hướng nghiệp mới mang lại hiệu quả cao cho xã hội nói chung,
cho từng cá nhân nói riêng.
ể quản lý tốt hoạt động
HN thì nhà trường phải thành lập Ban
hướng nghiệp, phải xây dựng được kế hoạch thực hiện, tổ chức bộ máy điều
hành, giảng dạy, điều hành hoạt động, kiểm tra đánh tra việc thực hiện theo
kế hoạch. ụ thể gồm các bước sau:
Bước 1: Xây dựng kế hoạch
HN
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-9-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Bước 2: Tổ chức thực hiện kế hoạch
HN
Bước 3: hỉ đạo và điều hành hoạt động
Bước 4: Kiểm tra đánh giá hoạt động
HN
HN
1.3.1. Mục tiêu của quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong
trường phổ thông
Hiện nay toàn ảng toàn dân ta đang hướng tới mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Trên mọi lĩnh vực đều đang có những bước
đổi mới nhằm đưa nước ta phát triển sánh ngang tầm với các quốc gia khác
trong khu vực và trên thế giới. Trong quá trình đó, nguồn lực con người là yếu
tố được quan tâm và được đặt ở vị trí trung tâm. Trong nghị quyết lần thứ 2 ban
chấp hành TW ảng khoá
khẳng định : “Muốn tiến hành công nghiệp hoá,
hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục đào tạo, phát huy nguồn lực
con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững.”
1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
Trước yêu cầu về phát triển nguồn nhân lực, có thể thấy công tác
hướng nghiệp nói chung và giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông
chiếm một vị trí vô cùng quan trọng, góp phần làm tốt công tác chuẩn bị
nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước.
ì vậy
công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
cần tập trung vào một số nội dung sau đây:
Xây dựng kế hoạch giáo dục hướng nghiệp
Tổ chức, chỉ đạo và điều hành hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Kiểm tra, đánh giá
1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
trong trường phổ thông
Yếu tố về nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về quản
lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông.
Yếu tố đội ngũ giáo viên hướng nghiệp.
Yếu tố tài chính, cơ sở vật chất cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-10-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Ơ
Ự
Ạ
Q Ả LÝ
2
Ạ ĐỘ
DỤ
Ọ S
NAM KHOÁI CHÂU Ă
2.1.
Ọ
Ớ
Ổ
Ệ
Ô
Ọ 2011-2012
hực trạng hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường
THPT Nam Khoái Châu
Trong các trường trung học phổ thông, hiện tồn tại 4 hình thức giáo dục
hướng nghiệp, gồm: Hướng nghiệp qua dạy - học các môn văn hoá; Hướng
nghiệp qua dạy -học môn ông nghệ, dạy nghề phổ thông và hoạt động lao
động sản xuất; Hướng nghiệp qua việc tổ chức hoạt động giáo dục hướng
nghiệp và Hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khoá khác.
2.1.1. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam
Khoái Châu qua học các môn văn hoá
Mỗi môn học có liên quan đến các ngành nghề khác nhau. Do đó tuỳ
thuộc vào từng môn học mà người giáo viên giới thiệu những ngành nghề có
liên quan tới các môn học. Giáo viên môn Ngữ
ăn, Lịch Sử giới thiệu cho
học sinh làm quen với những nghề thuộc lĩnh vực hoạt động xã hội như giáo
dục, nhà văn, nhà thơ, nhà khảo cổ học, bảo tồn, bảo tàng, thư viện...Giáo
viên môn
ịa lí cho học sinh làm quen với các ngành nghề như du lịch, kinh
tế, lâm nghiệp, nông nghiệp, địa chất, khí tượng - thuỷ văn, thuỷ sản, giao
thông vận tải, xây dựng... Giáo viên ngoại ngữ giới thiệu cho các em làm
quen với các nghề phiên dịch, dịch thuật, ngoại giao, du lịch... Giáo viên môn
Toán học,
ật lí, Tin học giới thiệu cho các em làm quen với các ngành cơ
khí - chế tạo, xây dựng, kiến trúc, giao thông, điện năng, bưu chính viễn
thông, công nghiệp luyện kim, công nghiệp ôtô, công nghệ thông tin, công
nghệ tự động hoá... Giáo viên môn Hoá học, Sinh học giới thiệu các nghề
nông nghiệp, tạo giống mới, dầu khí, thực phẩm chế biến, dệt - nhuộm, công
nghệ sinh học, công nghệ vi sinh...
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-11-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Tuy nhiên qua khảo sát việc định hướng nghề qua các môn học trong
trường THPT Nam Khoái Châu cho thấy:
ẫn còn không ít giáo viên chưa
chú trọng đến công tác hướng nghiệp, coi hướng nghiệp là công việc thực
hiện ở ngoài giờ lên lớp, coi đó là công việc của giáo viên chủ nhiệm và gia
đình học sinh.
Nội dung hướng nghiệp tích hợp trong dạy các môn văn hoá chưa được
đề cập nhiều trong giáo án của các môn văn hoá và cũng chưa được đề cập
đến trong các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ, nhóm.
Bởi vậy, việc tích hợp nội dung hướng nghiệp trong dạy các môn văn
hoá không được tiến hành một cách hệ thống mà chỉ một số giáo viên quan
tâm tiến hành .
2.1.2. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua dạy môn công nghệ trong
trường THPT Nam Khoái Châu
ới tư cách là một môn khoa học ứng dụng, bộ môn công nghệ gồm
kĩ thuật nông nghiệp và kĩ thuật công nghiệp cung cấp cho học sinh những
nguyên lý chung của các quá trình sản xuất chủ yếu, củng cố những nguyên lí
khoa học và làm cho học sinh hiểu được những ứng dụng của chúng trong
sản xuất, kinh doanh, trong các hoạt động nghề nghiệp khác nhau và qua đó
gây sự hứng thú của học sinh đối với nghề.
Tuy nhiên học sinh không định hướng được mục đích mình học môn
học này để làm gì, áp dụng vào thực tế ra sao.
hính vì vậy mà các em có
tâm lý xem nhẹ môn học này. iáo dục hướng nghiệp qua môn công nghệ bởi
vậy không gây được nhiều hứng thú cho học sinh.
2.1.3. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khoá.
iới thiệu về ngành nghề không chỉ thông qua các bài giảng trên lớp,
mà nhà trường còn phải tổ chức cho học sinh tham quan các cơ sở sản xuất
nhằm cho các em thấy được những ứng dụng của môn học.
iệc này chẳng
những gắn lý thuyết với ứng dụng của chúng trong sản xuất mà còn gắn những
nghề có quan hệ mật thiết với những kiến thức đó, có tác dụng kích thích học
sinh tìm hiểu những kiến thức đã học trong các hoạt động nghề khác nhau.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-12-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Tuy nhiên hoạt động ngoại khoá này không phải lúc nào cũng gắn với
nội dung giáo dục hướng nghiệp. ác hoạt động ngoại khoá đòi hỏi khá nhiều
thời gian, công sức để chuẩn bị cũng như chi phí để triển khai.
o đó, nó
không được nhà trường tổ chức một cách thường xuyên
2.1.4. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua việc tổ chức hoạt động giáo
dục hướng nghiệp
Trước đây, giáo dục hướng nghiệp không có thời lượng hoạt động
riêng do vậy người giáo viên phải tận dụng các giờ sinh hoạt chủ nhiệm để
lồng ghép nội dung giáo dục hướng nghiệp vào. Tuy nhiên, từ năm 2006 hoạt
động giáo dục hướng nghiệp đã được đưa vào chương trình giáo dục phổ
thông với thời lượng 01 tiết/tháng đối với các lớp THPT, do đó người giáo
viên phụ trách hoạt động
HN có nhiều cơ hội để tổ chức hoạt động. .
Ở trường THPT Nam Khoái Châu, từ nhiều năm nay đã tiến hành các
hoạt động hướng nghiệp. Hàng năm, nhà trường đều tổ chức buổi sinh hoạt
hướng nghiệp cho học sinh khối 12. Hoạt động này thường được tổ chức vào
đầu học kỳ
năm học lớp 12. Người tổ chức hoạt động này thường là giáo
viên chủ nhiệm các lớp 12. Hình thức tổ chức buổi sinh hoạt hướng nghiệp
khá linh hoạt: trong buổi sinh hoạt đó học sinh có thể giao lưu với những cựu
học sinh đã thành đạt trong công việc, nay trở về chia sẻ kinh nghiệm về
ngành nghề của mình, về quá trình lựa chọn công việc và kinh nghiệm lựa
chọn ngành nghề phù hợp. Học sinh cũng có thể nghe ý kiến tư vấn của
chuyên gia, đưa ra các thắc mắc về chọn nghề để được giải đáp.
ác buổi
sinh hoạt hướng nghiệp này thường thu hút được sự quan tâm của học sinh
khối 12. Tuy nhiên do hoạt động này được làm theo khối, số lượng học sinh
rất đông nên khó lòng đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu ngành nghề cho từng
em. Mặt khác số lượng buổi sinh hoạt hướng nghiệp trong một năm cũng có
hạn nên hiệu quả mang lại chưa rõ rệt.
Hoạt động hướng nghiệp thông qua sinh hoạt hướng nghiệp nhìn chung
đã được nhà trường quan tâm. Tuy nhiên, do chưa có giáo viên chuyên trách
về hướng nghiệp mà đa phần là giáo viên chủ nhiệm đảm nhiệm nên việc tổ
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-13-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
chức chưa mang tính hệ thống, chuyên nghiệp và khoa học. Nhiều nội dung
hướng nghiệp chưa được đề cập đến. Nhiều bước trong khâu hướng nghiệp bị
bỏ qua.
iệc giúp học sinh trong việc chọn ngành nghề, công việc phù hợp
với năng lực, sở thích của học sinh, nhu cầu nhân lực của xã hội… chưa có
hiệu quả rõ rệt. Sự hỗ trợ định hướng nghề nghiệp của nhà trường cho học
sinh chỉ dừng ở việc góp ý cho học sinh chọn trường, ngành phù hợp với học
lực.
iáo viên chỉ có thể tư vấn, gợi ý hoặc đơn giản là đưa ra những lời
khuyên dựa trên kinh nghiệm, so sánh giữa điểm chuẩn năm trước của các
trường đại học, cao đẳng với năng lực học tập của học sinh mình, dựa trên
kinh nghiệm rút ra từ các khoá học sinh này đến các khoá học sinh khác.
2.2. hực trạng nhận thức về hoạt động hướng nghiệp
Trong nhà trường mối quan hàng đầu là làm thế nào để học sinh học giỏi,
chăm ngoan, đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi thành phố, quốc gia,
quốc tế, đạt kết quả tốt trong kỳ thi tốt nghiệp, thi đại học.
iệc sau khi tốt
nghiệp các em làm gì, học gì chưa được chú ý và quan tâm đúng mức.
Học sinh trường THPT Nam Khoái Châu đã có sự quan tâm đến việc
chọn nghề, đã cân nhắc đến sự định hướng của gia đình, người thân và sở
thích, năng lực bản thân. Tuy nhiên, nhiều em không biết rõ về công việc
mình sẽ làm khi theo học ngành học đó và cảm thấy mơ hồ về công việc
trong tương lai.
2.2.1. Nhận thức của cán bộ và giáo viên về vấn đề hướng nghiệp
án bộ quản lý nhà trường đã chủ động trong việc cải tiến các hình thức
hoạt động giáo dục hướng nghiệp khác ngoài bốn con đường giáo dục hướng
nghiệp đã đưa ra nên công tác quản lý giáo dục hướng nghiệp nghề đã có
những thay đổi những năm gần đây.
ội ngũ giáo viên thực hiện nhiệm vụ hướng nghiệp trong nhà trường
còn thiếu và ít quan tâm đến việc đổi mới hình thức hoạt động.
iệc tích hợp nội dung giáo dục hướng nghiệp qua các môn văn hoá
theo hướng dẫn phải được các thầy cô bộ môn thực hiện khi lên lớp giảng
dạy các bộ môn văn hoá. Tuy nhiên ban giám hiệu khó kiểm tra và đánh giá
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-14-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
kết quả cụ thể và chính xác.
o đó chưa thể đánh giá hiệu quả đạt được của
hoạt động này đối với lợi ích hướng nghiệp cho học sinh.
iáo viên chủ
nhiệm từng lớp chưa có đủ năng lực hướng nghiệp một cách bài bản, chưa có
đủ các thông tin liên quan đến hướng nghiệp, chỉ tiến hành công việc qua kinh
nghiệm bản thân là chính. Mặt khác nhiều giáo viên cho rằng trách nhiệm
của giáo viên là làm sao để học sinh ngoan, học giỏi, kết quả thi tốt nghiệp và
tỉ lệ đỗ đại học cao. òn lựa chọn và định hướng cho học sinh đi theo ngành
nghề nào là việc của học sinh và gia đình, việc nghề có phù hợp với học sinh
hay không, khả năng tìm việc sau khi tốt nghiệp đại học có cao không, xã hội
có cần nhân lực ở ngành nghề đó hay không không phải việc của giáo viên
trung học phổ thông mà là việc của bản thân học sinh và của xã hội.
Qua khảo sát bằng phỏng vấn 50 giáo viên về hoạt động giáo dục hướng
nghiệp trong nhà trường, chúng tôi nhận được kết quả sau:
Bảng 2.1.
ức độ quan tâm của giáo viên đến vấn đề giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh
Mức độ
Nội dung
Rất thường
thường xuyên
rất ít
6%
64%
30%
10%
52%
38%
xuyên
Quan tâm đến HN
iáo dục hướng nghiệp
ác giáo viên cũng không được đào tạo về giáo dục hướng nghiệp.
Trong số 50 giáo viên được khảo sát, không có giáo viên được đào tạo giáo
dục hướng nghiệp thường xuyên, số giáo viên còn lại thỉnh thoảng được tham
dự các lớp tập huấn về giáo dục hướng nghiệp.
ó nhiều ý kiến cho rằng việc chọn nghề phụ thuộc vào các yếu tố
truyền thống gia đình, sở thích của học sinh, năng lực của học sinh, nhu cầu
nhân lực của xã hội, khả năng xin được việc làm có thu nhập cao sau khi tốt
nghiệp…
iều này cho thấy giáo viên đã đi đúng hướng khi hướng nghiệp
cho học sinh.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-15-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Tuy nhiên đa số giáo viên cho rằng trách nhiệm giáo dục hướng nghiệp
thuộc về phụ huynh học sinh (70%), cán bộ quản lý nhà trường (100%),
chính quyền địa phương (60%), giáo viên chủ nhiệm (70%), giáo viên bộ
môn (20%).
iáo viên cũng cho rằng nhà trường cần có một bộ phận chuyên
trách về hướng nghiệp và chịu trách nhiệm giáo dục hướng nghiệp vì chỉ khi
đó hoạt động giáo dục hướng nghiệp mới mang tính chuyên nghiệp và hiệu
quả mới thu được cao.
Qua phân tích trên chúng tôi nhận thấy có một bộ phận cán bộ quản lý
các tổ bộ môn, giáo viên chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động giáo dục
hướng nghiệp trong nhà trường, chưa có nhận thức về định hướng phát triển
kinh tế của đất nước trong giai đoạn hiện nay.
2.2.2. Thực trạng nhận thức của phụ huynh học sinh về hoạt động hướng nghiệp
ể tìm hiểu nhận thức của phụ huynh học sinh trường THPT Nam
Khoái Châu về vấn đề hướng nghiệp, chúng tôi đã phỏng vấn một số phụ
huynh và kết quả thu được như sau.
Phụ huynh trường THPT Nam Khoái Châu rất quan tâm tới vấn đề chọn
nghề cho con em mình.
a số phụ huynh hướng cho con đến các nghề dễ xin
việc sau khi ra trường, điều kiện làm việc không vất vả nhưng mang lại thu
nhập cao. Số phụ huynh lựa chọn nghề nghiệp cho con dựạ trên cơ sở năng
lực, sở thích và sự phù hợp của con mình với nghề chưa nhiều.
iệc định
hướng nghề nghiệp chủ yếu dựa trên kinh nghiệm bản thân và tham khảo lời
khuyên của những người xung quanh.
Phần lớn phụ huynh đều cho rằng nhà trường chưa quan tâm nhiều đến
hướng nghiệp cho học sinh, việc lựa chọn nghề nghiệp cho con em họ hầu
như không có ảnh hưởng nào từ các công tác hướng nghiệp tại nhà trường.
Thực tế cho thấy, đa số phụ huynh học sinh trường THPT Nam Khoái
Châu là lao động thủ công, nông dân, buôn bán. Họ chưa có thái độ
nghiêm túc đối với việc hướng nghiệp cho con em mình. Sự hiểu biết về
hướng nghiệp của phụ huynh chưa sâu sắc và chủ yếu dựa trên kinh
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-16-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
nghiệm. Tìm hiểu về nghề nghiệp chủ yếu qua báo, internet, qua bạn bè,
những người sống xung quanh. Họ thiếu một kênh thông tin cung cấp
những kiến thức đầy đủ, toàn diện, chính xác về nghề nghiệp, về các phẩm
chất mà nghề nghiệp đòi hỏi, về nhu cầu của xã hội đối với nghề đó… Do
đó cần thiết phải có các nhà tư vấn chuyên nghiệp để phụ huynh có thêm
một nguồn thông tin chính xác và khoa học.
2.2.3. Thực trạng nhận thức của học sinh về hoạt động hướng nghiệp
Một trong những nét đặc thù của học sinh trường THPT Nam Khoái
Châu là sự chịu khó. Tuy nhiên với môi trường nông thôn, nên các em chưa
có sự quan tâm đối với việc chọn nghề và thái độ của các em với việc chọn
nghề, với tương lai của mình nên nhiều em còn khá mơ hồ.
ể tìm hiểu về nhận thức học sinh trường THPT Nam Khoái Châu về
hoạt động hướng nghiệp chúng tôi đã tiến hành khảo sát 300 học sinh: 100
học sinh khối 10, 100 học sinh khối 11 và 100 học sinh khối 12. Ở mỗi khối
chúng tôi đều lựa chọn đồng đều học sinh các lớp.
Kết quả thu được như sau:
ới câu hỏi “Bạn đã quan tâm suy nghĩ về lựa chọn nghề nghiệp chưa?”
chúng tôi nhận được kết quả:
Bảng 2.2.
ức độ quan tâm của học sinh đến vấn đề lựa chọn nghề nghiệp
Mức độ quan tâm
Rất quan tâm
Quan tâm
Lớp 10
17%
45%
38%
Lớp 11
22%
48%
30%
Lớp 12
36%
58%
6%
Lớp
hưa quan tâm
ới kết quả này chúng tôi nhận thấy đa số học sinh lớp 12 đều quan tâm
đến vấn đề lựa chọn nghề nghiệp (trong đó 94% thể hiện thái độ từ rất quan
tâm đến quan tâm). Như vậy có thể thấy các em đều có trách nhiệm với các
quyết định của bản thân mình, với tương lai của mình. Học sinh khối 10 và
khối 11 của trường vẫn còn không ít các em chưa có thái độ nghiêm túc với
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-17-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
việc chọn nghề, vẫn còn 38% học sinh khối 10 và 30% học sinh khối 11 chưa
quan tâm đến nghề nghiệp sau này.
ây là một kết quả cũng đáng lo và là
một tiền đề để khẳng định hoạt động giáo dục hướng nghiệp nếu không được
tổ chức một cách chuyên nghiệp, bài bản sẽ rất khóthu hút được rất nhiều sự
ủng hộ từ phía học sinh.
ới câu hỏi: “Bạn dự định sẽ làm gì sau khi tốt nghiệp THPT?” chúng
tôi nhận được kết quả:
Bảng 2.3. Dự định của học sinh sau khi tốt nghiệp
ự định
Lớp
Thi vào đại học, cao đẳng
i học các trường đào
tạo nghề
Lớp 10
89%
10%
Lớp 11
86%
13%
Lớp 12
91%
9%
ựa vào kết quả trên, có thể thấy định hướng của học sinh trường THPT
Nam Khoái Châu có chút đặc biệt. Không có nhiều học sinh của trường dự
định đi học các trường đào tạo nghề.
iều này là dễ hiểu vì học sinh trường
THPT Nam Khoái Châu thường mong muốn đi học
ại học, cao đẳng nhiều
hơn học nghề để các em có khả năng phát triển khi học cao lên. Kết quả này
cũng cho thấy việc hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái
Châu cũng phải được định hướng theo cách khác với các trường THPT khu
vực khác, nơi mà học sinh sau khi tốt nghiệp chủ yếu thi đại học, cao đẳng, ít
HS theo học trung cấp nghề hoặc đi làm.
hương trình giáo dục hướng
nghiệp cũng phải thay đổi phù hợp với đặc điểm học sinh của trường, tập
trung tư vấn, hướng nghiệp theo hai hướng: lựa chọn ngành nghề, trường
H,
trong nước và lựa chọn ngành nghề, trường đại học.
ới câu hỏi: “Bạn sẽ lựa chọn trường nào? Ngành học gì” học sinh
phải đưa ra câu trả lời.
húng tôi nhận được kết quả: đa phần học sinh
khối 10 và 11 chưa lựa chọn được trường học, số ít các em đã lựa chọn
được ngành nghề cụ thể sau khi tốt nghiệp THPT.
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-18-
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Nam Khoái Châu
Khác với học sinh khối 10 và 11, học sinh khối 12 đa phần đã đưa ra
được câu trả lời chính xác về trường học và ngành học mà các em lựa chọn
để dự tuyển.
Kết quả lựa chọn ngành nghề của học sinh là có đến 70% học sinh
chọn khối ngành kinh tế và kĩ thuật, trong đó bao gồm cả những học sinh có
thành tích học sinh giỏi xuất sắc ở các môn tự nhiên như toán, lý, hoá; khoảng
7% học sinh lựa chọn ngành công nghệ, máy tính; 1% lựa chọn ngành ngoại
giao, 4% lựa chọn ngành truyền thông, 1% chọn ngành tâm lý, 3% chọn
ngành luật và rải rác ở các ngành khác như du lịch, y, thiết kế đồ hoạ…
Kết quả trên cho thấy học sinh đã có sự đa dạng trong lựa chọn nghề
nghiệp. Tuy nhiên có thể thấy sự mất cân đối khi tỉ lệ học sinh lựa chọn khối
ngành kinh tế, kĩ thuật quá nhiều.
ó những học sinh có nền tảng khoa học
cơ bản rất tốt, đạt các thành tích rất cao trong nghiên cứu khoa học, nhưng
khi đứng trước sự lựa chọn nghề nghiệp các em vẫn lựa chọn ngành kinh tế.
Nguyên nhân của hiện tượng này được lý giải là bởi thời điểm hiện nay, học
ngành kinh tế, kĩ thuật ra trường có nhiều cơ hội việc làm với thu nhập cao.
Tuy nhiên, với tỉ lệ học sinh lựa chọn ngành mất cân đối nhiều như thế này
thì khả năng dư thừa lao động ở ngành này và khan hiếm ở ngành khác trong
tương lai là rõ rệt.
ới câu hỏi: “ ì sao bạn lựa chọn trường đại học/cao đẳng đó?” chúng
tôi nhận được kết quả như sau:
Bảng 2.4. Lý do chọn trường của học sinh
Lớp
Lớp 10
Lớp 11
Lớp 12
ì đó là trường có chuyên ngành bạn thích
30%
50%
50%
ì đó là trường có đầu vào vừa sức với bạn
10%
16%
18%
ì đó là trường có học phí phù hợp với
0%
22%
8%
Lý do chọn trường
khả năng kinh tế của gia đình bạn
Giáo viên: Vũ Xuân Hiển - Trường THPT Nam Khoái Châu
-19-
