skkn sử dụng tranh, ảnh trực quan trong dạy học lịch sử địa phương lớp 12 ở trường THPT hoằng hóa 3

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRƯỜNG THPT HOẰNG HÓA 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI:

SỬ DỤNG TRANH, ẢNH TRỰC QUAN TRONG DẠY HỌC
LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG LỚP 12 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THƠNG HOẰNG HĨA 3

Người thực hiện: Trần Văn Tuyên
Chức vụ: Giáo viên
Tổ: Sử - Địa - GDCD
SKKN thuộc lĩnh vực: Lịch sử THPT

THANH HOÁ NĂM 2013

1


CẤU TRÚC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lời nói đầu
2. Thực trạng vấn đề.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Sử dụng tranh, ảnh trực quan trong dạy học lịch sử và trong dạy
học lịch sử địa phương.
2. Hệ thống tranh, ảnh cần sử dụng:
3. Những phương pháp và hình thức tổ chức dạy học sử dụng tranh,
ảnh trực quan trong dạy học lịch sử địa phương lớp 12 ở trường THPT

Hoằng Hoá 3.
C. PHẦN KẾT LUẬN

2


A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lời nói đầu
Trong thời đại ngày nay, công nghệ thông tin đang ngày càng phát triển
mạnh mẽ, việc nâng cao hiểu biết lịch sử cho học sinh nhằm giáo dục tư tưởng
đạo đức, định hướng cho việc phát triển phát triển con người toàn diện là rất
quan trọng. Nhất là lịch sử địa phương đã diễn ra tại những nơi mình đang sinh
sống càng vơ cùng cần thiết nhằm giáo dục tư tưởng, những tố chất của con
người Việt Nam với tình yêu quê hương đất nước.
Con đường, phương pháp nhằm khắc phục tình trạng học sinh ngày càng
thờ ơ với quá khứ lịch sử mà ngay cả với những sự kiện lịch sử ngay trên quê
hương mình sinh sống là do cách dạy học nhồi nhét kiến thức, tạo cho học sinh
khơng có hứng thú học tập. Vì vậy phải sử dụng đồ dùng trực quan, cụ thể là
tranh, ảnh lịch sử vào trong dạy học mà nhất là những hình ảnh ngay tại vùng
đất mình đang ở. Hơn nữa, việc sử dụng tranh, ảnh lịch sử là một biện pháp rất
hiệu quả, vì đặc trưng sự kiện lịch sử là không tái hiện lại được, khơng thể trực
tiếp tiếp xúc, cũng khơng thể thí nghiệm, tranh ảnh sẽ tạo cho bài giảng thêm
phong phú và hấp dẫn, giờ học sẽ sinh động, hiệu quả cao hơn.
2. Thực trạng vấn đề
Trong công cuộc đổi mới giáo dục việc sử dụng đồ dùng trực quan vào
dạy học nói chung và bộ mơn lịch sử nói riêng đang ngày càng trở thành vấn đề
quan trọng nhằm giúp các em học tập tốt hơn, qua đó phát triển các năng lực
nhận thức bộ mơn. Tranh ảnh thuộc nhóm đồ dùng trực quan tạo hình “có khả
năng khơi phục lại hình ảnh của những con người, đồ vật, biến cố lịch sử, sự
kiện lịch sử một cách chân thực”. Nhưng tranh, ảnh lịch sử được sử dụng trong

dạy học lịch sử phản ánh hiện thực khác nhau tuỳ thuộc vào đối tượng tiếp nhận
và cần phải được vận dụng tối đa những mặt ưu điểm để đạt hiệu quả tối ưu của
bài học.
Thực tế hiện nay ở các trường THPT, phần lớn phương pháp của giáo
viên là thuyết trình, dạy theo lối cổ truyền: Thầy giảng, trò nghe, giáo viên chủ
động truyền dạy mọi kiến thức, ghi bảng, diễn giải và cho học sinh ghi chép, học
sinh thì tiếp thu một cách thụ động.
Nhất là những tiết dạy học lịch sử địa phương lại càng không được chú ý,
không được tác động thì sẽ tạo nên thái độ học tập miễn cưỡng, uể oải. Học sinh
thấy nhàm chán và học theo kiểu đối phó. Hiện nay, với mơn lịch sử, học sinh
chỉ học khi có nội dung cần làm bài kiểm tra, thậm chí chỉ học phần giáo viên
giới hạn và sau giờ kiểm tra học sinh khơng cịn nhớ được gì dù đó là sự kiện
thật cơ bản hay gần gũi với mình.
Chính vì vậy mà chúng ta phải quan tâm đến thực tiễn gioá dục, đưa ra
những biện pháp hợp lý. Sử dụng tranh ảnh lịch sử tạo nên sự sôi nổi, hứng khởi
trong giờ học lịch sử địa phương, giúp học sinh hiểu sâu sắc bản chất các sự
kiện lịch sử, hình thành ở các em những hiểu biết cặn kẽ lịch sử địa phương
mình từ đó có cái nhìn trân trọng, giáo dục lịng u quê hương, tự hào với vùng
đất mình đang sinh sống. “Trăm nghe không bằng một thấy”, tranh ảnh gây nên
3


hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em nhớ kĩ, hiểu rõ về tranh ảnh điều ấy
đồng nghĩa với việc các em nắm vững kiến thức lịch sử. Xuất phát từ suy nghĩ
đó bản thân tơi đã tiến hành tìm tịi và thử nghiệm đề xuất vấn đề “ sử dụng
tranh, ảnh trực quan trong dạy học lịch sử địa phương lớp 12 ở trường
THPT Hoằng Hoá 3”. , để giúp bản thân trau dồi lí luận dạy học bộ mơn nói
chung và khả năng biết vận dụng vào việc dạy học của bản thân ở trường THPT
Hoằng Hoá 3.

4


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Sử dụng tranh, ảnh trực quan trong dạy học lịch sử và trong dạy học lịch
sử địa phương.
Sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử là một phương pháp
trong hệ thống các phương pháp dạy học lịch sử. Không chỉ trong dạy học lịch
sử nói chung mà trong dạy học lịch sử địa phương giáo viên nào cũng đều sử
dụng các phương pháp sử dụng sao cho phù hợp nhất. Họ cùng chung một mục
đích là giúp học sinh hiểu bài, yêu thích bộ mơn, nâng cao chất lượng, hiệu quả
bài học và đạt đến tính tối ưu của bài học lịch sử. Nhưng trong q trình sử dụng
khơng ít giáo viên lại xem nặng phần chính sử mà quá đơn giản phần lịch sử địa
phương dẫn đến chưa phát huy được hiệu quả của việc sử dụng đồ dùng trực
quan. Vì vậy muốn thành công khi đưa đồ dùng trực quan vào dạy học phần lịch
sử địa phương lớp 12 giáo viên cần căn cứ vào nội dung kiến thức của bài, của
mục… Bám sát mục đích, yêu cầu đặt ra của bài để lựa chọn đị dùng trực quan
hợp lí, cũng cần có sự lựa chọn phương pháp thích hợp để phối hợp với phương
pháp sử dụng đồ dùng trực quan.
Chương trình lịch sử lớp 12 gồm 2 phần: Lịch sử thế giới và lịch sử Việt
Nam, trong đó đề cập rất nhiếu vấn đề chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội…
Những phần học trước đây ở lớp 10 và lớp 11 có thể xem như là nền móng ban
đầu của kiến thức lớp 12. Ngoài nội dung về lịch sử thế giới, học sinh cần chú ý
nhất phần lịch sử Việt Nam. Phần lịch sử địa phương chỉ gồm 2 tiết. Đây là một
nội dung có ít thời lượng học tập nhưng lại có tầm quan trọng trong tìm hiểu lịch
sử đất nước, giáo viên cần phải cố gắng tìm, sử dụng các phương pháp phù hợp
nhằm tạo ra sự thành cơng theo mục đích u cầu.
Theo chương trình lịch sử Việt Nam lớp 12 gồm 5 chương với nội dung
cơ bản là “đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, xây dựng và bảo vệ
đất nước”. Trong đó, những trận đánh bất ngờ, những cuộc tấn công dồn dập,

những kế hoạch tác chiến,…tạo nên một Việt Nam bất khuất, kiên cường. Chính
những bất ngờ này đã lôi cuốn sự chú ý của học sinh, tạo nên ở các em một q
trình tư duy lơgíc sáng tạo. Từ những sự kiện, nội dung cơ bản giúp các em nắm
vững bài học, liên kết được quá trình phát triển toàn diện lịch sử của dân tộc và
mối quan hệ giữa lịch sử dân tộc với lịch sử thế giới và liên hệ với lịch sử địa
phương.
Thanh Hoá là tỉnh có lịch sử phát triển lâu dài cùng với lịch sử đất nước.
Cũng như lịch sử mỗi dân tộc trong q trình đó đã tạo nên một dịng lịch sử địa
phương đầy tự hào, có nhiều đóng góp vào lịch sử dân tộc.
Phần lịch sử địa phương trong chương trình giảng dạy lớp 12 được bố trí
thành 2 tiết sau khi học xong chương trình lịch sử đất nước từ 1919 đến 1975,
gồm các tiết theo phân phối chương trình là các tiết 46, 47. Trãi qua phần lịch sử
đất nước đầy hào hùng qua hai cuộc kháng chiến thần thánh. Giáo dục lòng tự
hào dân tộc, niềm tự hào với lịch sử đất nước và dân tộc cũng như truyền thống
quê hương ở trường THPT Hoằng Hoá 3chúng tơi soạn giảng bài “Thanh Hố
trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ” nhàm giưói thiệu những
5


đóng góp to lớn mà nhân dân Thanh Hố đã đóng góp vào thắng lợi chung của
Lịch sử dân tộc.
2. Hệ thống tranh, ảnh cần sử dụng:
Tranh, ảnh về những cuộc đấu tranh chống ngoại xâm nói chung và của
quân dân Thanh Hoá trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ rất
nhiều, ảnh tài liệu gốc và một phần không nhỏ những bức tranh do các nghệ
nhân vẽ lại theo trí nhớ hoặc mơ tả của của những người được chứng kiến sự
kiện, hiện tượng lịch sử đã xảy ra trong quá khứ. Hoặc cũng có một số tranh,
ảnh được các nhà nhiếp ảnh, các nhà nghiên cứu khoa học chụp lại các hiện vật
hoặc di tích lịch sử đã được trùng tu, tôn tạo lại, tuy nhiên do đặc trưng của lịch
sử là không thể tái tạo, thí nghiệm được, khơng thể tạo nên những gì đã xảy ra,

vì vậy những tư liệu hiện có trong bảo tàng, thư viện, trong tay những nhà khoa
học, nhà sưu tầm tư liệu … nói chung trong đó có tranh, ảnh tư liệu vẫn tốt lên
tính chân thực của nó, nó vẫn là điểm tựa cốt yếu cho bộ mơn dạy học lịch sử ở
trường trung học phổ thông, “ một phương cách làm cho những cái hiện thực
xảy ra trong khoảnh khắc ấy được hiển hiện mãi mãi”.
Toàn bộ tranh, ảnh sử dụng trong dạy học bài Thanh Hoá trong hai cuộc
kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ (1945 – 1975) có thể phân chia thành
những nhóm chính như sau:
- Tranh, ảnh về đóng góp của nhân dân Thanh Hoá trong kháng chiến
chống Pháp (tranh, ảnh hoạt động sản xuất, vận chuyển đóng góp sức người sức
người, sức của cho chiến khu Việt Bắc,...)
- Tranh, ảnh về cuộc đấu tranh chống lại âm mưu đánh phá miền Bắc của
Đế quốc Mĩ xâm lược ở Thanh Hoá, về Thanh Hoá là hậu phương lớn của miền
Nam “ruột thịt” (Cầu Hàm Rồng, cầu Ghép, bắn rơi máy bay Mĩ, đào hầm tránh
bom, đội mũ rơm đi học, thanh niên Thanh Hoá nô nức xung phong Nam
tiến,…)
- Những bức tranh về cá nhân anh hùng như anh hùng Tô Vĩnh Diện, các
cụ lão dân quân Hoằng Trường, bà Ngô Thị Tuyển, Nguyễn Thị Hằng trong lịch
sử dân tộc.
- Tranh, ảnh về các tượng đài chiến thắng chứng tỏ thắng lợi của ta và sự
ghi nhận của lịch sử đối với những thắng lợi đó.
3. Những phương pháp sử dụng tranh, ảnh và các hình thức tổ chức
dạy học.
Xuất phát từ những nguyên tắc chung, chúng ta vận dụng vào bài học cụ
thể.
Giáo viên phải xác định nội dung chính sẽ đề cập đến trong hai tiết học
qua đó có kế hoạch cụ thể trong việc sư tầm tư liệu và soạn bài . Trong một địa
phương có thể có rất nhiều các vấn đề nhưng giáo viên phải chọn lọc những vấn
đề nổi bật có mối liên hệ trực tiếp với các kiến thức thông sử mà các em đã dược
học trong chương trình , ở đây trong hai tiết dạy của mình thơng qua sưu tập

tranh ảnh tư liệu tơi đề cập đến hai sự kiện lịch sử tiêu biểu đó là : Những đóng
6


góp của qn dân Thanh Hố trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Những
chiến thắng tiêu biểu trong chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mĩ
ở Thanh Hoá.
Sau khi xác định được nội dung trọng tân giáo viên cần hướng dẫn học
sinh chuẩn bị kiến thức cho tiết học
Sau khi dạy xong tiết 45 trong phần dặn dò giáo viên đưa ra một số đinh
hướng cho học sinh nghiên về sưu tầm nghiên cứu chuẩn bi cho 2 tiết học sau :
Ví dụ : - Em hãy sư tầm những tranh ảnh có liên quan đến những đóng
góp của qn dân Thanh Hố trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc chống Pháp và chống Mĩ cứu nước.
- Ở địa phương em có sự kiện và tư liệu lịch sử nào có liên quan, tìm hiểu
về sự kiện đó?
Tiến hành soạn giáo án trên sơ sở tư liệu thu thập và sưu tầm được
- GV dẫn dắt : Thanh Hố có một vị trí chiến lược trong hai cuộc kháng
chiến lâu dài, gian khổ, đầy anh dũng chống thực dân Pháp (1946 - 1954) và
chống đế quốc Mĩ (1954 - 1975) vì độc lập tự do của dân tộc. Vừa là căn cứ, vừa
là hậu phương , Thanh Hố đã có những đóng góp to lớn vào thắng lợi của hai
cuộc kháng chiến.
Tiết 46
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV: Dùng lược đồ Việt Nam và yêu
cầu học sinh xác định vị trí của tỉnh
Thanh Hố và nêu câu hỏi: Em biết gì
về vị trí của Thanh Hố và ý nghĩa của
vị trí đó đối với cách mạng cả nước. ?
HS trả lời ,GV bổ sung chốt ý trên cơ

sở sử dụng bản đồ trình chiếu
GV kết luận:
Thanh Hố có đủ điều kiện để xây
dựng thành căn cứ, hậu phương vững
mạnh nhằm góp phần vào thắng lợi của
cuộc kháng chiến.
Ngay từ đầu kháng chiến chống Pháp
Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ
trương xây dựng Thanh Hố thành căn

Kiến thức cơ bản HS cần nắm
I- Vị trí chiến lược của Thanh Hoá
trong hai cuộc kháng chiến.
- Nằm ở địa đầu miền Trung, là chiếc
cầu nối giữa đồng bằng Bắc Bộ với dải
đồng bằng nhỏ hẹp miền Trung.
- Là tỉnh đất rộng, người đông, tài
nguyên thiên nhiên phong phú.
- Trong kháng chiến chống Pháp,
Thanh Hoá là địa đầu vùng tự do
Thanh - Nghệ - Tĩnh.
- Trong kháng chiến chống Mĩ cứu
nước có vị trí chiến lược là “Địa đầu
Bắc Bộ” và ”Cửa ngõ miền Trung”.
Trực tiếp chống chiến tranh phá hoại
vừa ra sức sản xuất xây dựng CNXH.

7

cứ, hậu phương vững mạnh toàn diện.
Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV nêu những nhiệm vụ mà nhân dân
Thanh Hoá phải thực hiện trong kháng
chiến chống Pháp.
GV sử dụng một số hình ảnh tiêu biểu
Đại hội Đảng bộ tỉnh, các đội vũ trang,
một ngơi trường cũ, các đồn dân cơng
đang vận chuyển lương thực, hàng hố
phục vụ các chiến dịch, tranh ảnh các
anh hùng lực lượng vũ tranh nhân dân
như Tô Vĩnh Diện,... nêu câu hỏi: Nội
dung các bức tranh nói về những hoạt
động gì? Kết quả và nêu ý nghĩa của
những hoạt động đó.
HS trả lời ,GV bổ sung chốt ý (cung
cấp ảnh tư liệu bằng giáo án điện tử)
HS trả lời câu hỏi, GV nhận xét, bổ
sung thêm và kết luận
Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV : Việc các cụ lão dân quân Hoằng
trường bắn rơi máy bay Mĩ có ý nghĩa
như thế nào ?

HS trả lời ,GV bổ sung chốt ý

Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV cung cấp nội dung lời biểu dương,
khen thưởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh khi người về thăm Thanh Hố

năm 1957 về những đóng góp của quân
dân Thanh Hoá trong chiến dịch Điện
Biên Phủ.
Củng cố : Em có suy nghĩ gì qua lời

II, Thanh Hố trong cuộc kháng
chiến chống Pháp.
- Nhiệm vụ: Vừa xây dựng, bảo vệ,
củng cố hậu phương về mọi mặt vừa ra
sức chi viện cho các chiến trường.
- Những thành tích tiêu biểu:
+ Về chính trị: Đảng bộ tỉnh Thanh
Hố đã tiến hành 4 kì đại hội. Đề ra
chủ trương biện pháp xây dựng, bảo vệ
vùng căn cứ và làm trọn nghĩa vụ hậu
phương.
+ Về quân sự: Xây dựng và củng cố
lực lượng vũ trang nhân dân, gồm 1
trung đoàn quân chủ lực tỉnh, hàng
chục đại đội bộ đội địa phương và 227
ngàn chiến sĩ dân qn du kích.
Là nơi đóng nhiều cơ quan trung
ương, các đại đoàn quân chủ lực 304,
316, 320.
Thanh Hố đóng góp hàng chục
vạn tấn lương thực, thực phẩm, hàng
trăm triệu đồng, huy động 23 triệu
ngày công, hàng triệu dân công phục
vụ các chiến dịch lớn, nhất là chiến
dịch Điện Biên Phủ: với 200 ngàn dân

công, 3540 xe đạp thồ, 1126 thuyền
ván, 31 ơ tơ, 180 xe bị, 42 xe ngựa, 3
voi thồ để cung cấp 4361 tấn gạo, 355
tấn thực phẩm, 2000 con lợn, 1325 trâu
bị,... Thanh Hố còn huy động 60
ngàn người tham gia bộ đội, thanh niên
xung phong.
Trong kháng chiến chống Pháp
Thanh Hố đã có 5 người được phong
danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang
nhân dân.
+ Về văn hoá, giáo dục: được chú ý
8


khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh? phát triển.
Em phải làm gì để xứng đáng với ơng Với những thành tích trên đã góp phần
cha trên q hương mình ?
to lớn vào thắng lợi của cuộc kháng
chiến chống Pháp, đã được Chủ tịch
Hồ Chí Minh biểu dương khen thưởng
khi Người về thăm Thanh Hoá năm
1957: “Bây giờ tiến Việt Nam đến dâu,
Tiết 44
tiếng Điện Biên Phủ đến đó. Tiến Điện
Biên Phủ đến đâu đồng bào Thanh
Hố cũng có vinh dự đến đó”
Tiết 47.
Hoạt động của thầy và trị

Kiến thức cơ bản HS cần nắm

Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV Em biết gì về vì trí của Hoằng
Trường ?
HS trả lời ,GV bổ sung chốt ý trên cơ
sở sử dụng bản đồ trình chiếu.

II - Những đóng góp của Thanh Hoá
trong chiến đấu chống chiến tranh
phá hoại của đế quốc Mĩ (1965 1972).
1. Chiến công của các cụ lão dân
quân Hoằng Trường bắn rơi
máy bay Mĩ.
a. Hoàn cảnh
- Xã Hoằng Trường nằm ở phía đơng
bắc Hoằng Hóa, phía Bắc giáp huyện
Huyện Lộc, phía Đơng giáp biển. Xã có
sơng Lạch Trường , núi Linh Trường
một huyết mạch giao thông… nên bị
máy bay Mĩ tìm cách đánh phá.
9/1967 Trung đội lão dân quân
Hoằng Trường đợc thành lập gồm 28
cụ do cụ Lê Văn Hợp chỉ huy
- Trung đội ngày đêm luyện tập nhằm
bắn rơi máy bay của địch, bảo vệ vùng
cửa sông.
b. Diễn biến
- 12h (14/10/1967) hai chiếc máy bay
F44từ biển bay vào trận địa của các cụ,

bằng 3 khẩu 12,7 ly và súng bộ binh

Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV trình chiếu hình ảnh các cụ lão
Trung đội Lão dân quân Hoằng
Trường và yêu cầu học sinh quan sát
trả lời câu hỏi: Trung đội Lão dân
quân Hoằng Trường được thành lập
vào thời gian nào ?
HS trả lời ,GV bổ sung chốt ý đồng
thời cung cấp ảnh tư liệu bằng giáo án
điện tử

Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV : Các cụ lão dân quân Hoằng
Trường đã bắn rơi máy bay Mĩ như
thế nào ?

9


HS trình bày KQ sưu tầm của mình
cho cả lớp nghe
GV biểu dương HS có tư liệu tốt nhất
sau đó nhận xét và bổ sung thêm Các
cụ dân quân Hoằng Trường bắn rơi
máy bay Mĩ
Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV : Việc các cụ lão dân quân Hoằng
trường bắn rơi máy bay Mĩ có ý nghĩa

như thế nào ?

HS trả lời ,GV bổ sung chốt ý

Hoạt động : Cá nhân và tập thể
GV cung cấp nội dung thư khen ngợi
các cụ lão dân quân Hoằng Trường
của Bác qua máy chiếu

Củng cố : Em có suy nghĩ gì trước
việc các cụ lão dân quân bắn rơi máy
bay Mĩ ? Em phải làm gì để xứng
đáng với ơng cha trên quê hương mình
?

với tư thế hiên ngang, các cụ đã bắn
rơi 1 chiếc. Đó là chiếc máy bay thứ
2.400của giặc Mỹ bị bắn rơi ở miền
Bắc.
- 24/10/1967 các cụ bắn rơi chiếc AD6.
.
c. Ý nghĩa
- Là tấm gương sáng ngời về lòng yêu
nước căm thù giặc .
- Là tấm gương sáng để thế hệ con cháu
noi theo
- Được Bác Hồ gửi thư khen ngợi và
được phong tặng đơn vị anh hùng lực lợng vũ trang nhân dân.
Chủ tịch HCM gửi thư khen trung
đội lão dân quân Hoằng Trường

huyện Hoằng Hóa tỉnh Thanh hố
bắn rơi máy bay Mĩ
“Tơi nhiệt liệt mùng chiến cơng vẻ
vang của các cụ. Với lịng u nớc
nồng nàn, chí căm thù địch sâu sắc,
các cụ đã nêu cao quyết tâm đánh
thắng giặc Mĩ xâm lợc. Thật là : tuổi
cao chí càng cao. Đây là một tấm gơmg sáng cho đồng báo cả nnớc tiến
lên đưa sự nghiệp chống Mĩ cứu ưnớc
của toàn dân ta đến thằng lợi hồn
tồn ”

2. Thanh Hố , Hàm Rồng chiến
Hoạt động : Cá nhân và tập thể
thắng giòn giã trận đầu
GV: cung cấp lược đồ Việt Nam, lược a. Vị trí của Hàm Rồng trong kháng
đồ Thanh Hố đánh dấu vị trí cầu
chiến chống Mĩ.
Hàm Rồng , tranh ảnh cầu Hàm Rồng
Khu vực Hàm Rồng sát thị xã Thanh
xưa và nay cho HS quan sát và đặt câu Hoá là 1 trọng điểm có ý nghĩa chiến l10


hỏi: Em có nhận xét gì về vị trí chiến
lược của cầu Hàm Rồng trong kháng
chiến chống Mĩ của dân tộc ta?
GV: Vì sao Mĩ tiến hành đánh phá
Hàm Rồng ?

Hoạt động 1 : Cá nhân và tập thể

HS trình bày KQ su tầm của mình
cho cả lớp nghe
GV chọn 1 SK tiêu biểu sau đó nhận
xét và bổ sung thêm
Thanh Hố , Hàm Rồng chiến
thắng giịn giã trận đầu
GV Cung cấp phim tư liệu

Tính chung trong 2 ngày : Mĩ đã sử
dụng 174 lần tốp máy bay , 454 lần
chiếc máy bay, ném 627 quả bom phá,
58 bom nổ chậm , Riêng Hàm Rồng
địch đánh 85 lần , ném 350 quả bom,
cắt 8 lần bom phá , bắn 149 trái đạn
rốc két => Quy mô lớn dồn dập, với
nhiều loại máy bay hiện đaị ,do những
tên giặc lái sừng sỏ , dùng nhiều thủ
đoạn xảo quyệt, đánh phá rất quyết liệt

ược trong việc chi viện cho tiền tuyến.
Nơi đây địa thế hiểm trở, cầu bắc qua
sông dựa vào 2 vách núi, nối liền đường sắt, đường bộ Bắc – Nam, có
sơng chảy ra biển, Hàm Rồng cịn là
nơi tập trung nhiều nhà máy, kho tàng,
có nhiều di tích lịch sử và danh lam
thắng cảnh
b, Diễn biến
- Cuối tháng 3 và những ngày đầu
tháng 4- 1965 ĐQ Mĩ cho máy bay
trinh sát Hàm Rồng

- Tối 2/4 sở chỉ huy MT khu vực Hàm
Rồng nhận đợc lệnh : Địch sẽ đánh lớn
Hàm Rồng vào ngày 3,4/ 4 -> đồng
bào, bộ đội, dân quân trực chiến trong t
thế sẵn sàng đánh địch.
- 8h30 3/4 : Địch đánh cầu Lèn (Hà
Trung), cầu Đông, cầu Đại Thuỷ, ga
Văn Trai (Tĩnh gia),cầu Cún (Nông
cống) nhằm bắn phá giao thơng và cơ
lập Hàm Rồng cả phía Bắc và phía
Nam.
- Đúng 12 h địch tấn cơng Hàm Rồng
, từng tốp máy bay phản lực F 105 , F8,
RF 101 : đánh liên tục vào khu vực cầu
- Sáng 4/4 lúc 7h 30 phút , nhiều tốp
máy bay đánh vào 1 số mục tiêu trên đờng 1A . Từ 10h - 11h địch mở đợt
tấn công thứ hai vào cầu Hàm Rồng với
40 lần chiếc máy bay các loại, chiều
chúng lại cho máy bay đánh liên tục
vào khu vực cầu hớng tây nam
=> Quân dân Hàm Rồng và các nơi
khác đợc sự trợ lực của khơng qn đã
bình tĩnh, kiên quýêt, dũng cảm, mưu
trí, hiệp đồng chặt chẽ, phát huy sức
mạnh tổng hợp giữa các binh chủng
11


đánh trả địch quyết liệt ngay trận đầu.
Địch nhào xuống bắn phá bị lực lượng

phịng khơng mặt đất bắn lên, địch vọt
lên cao bị các biên đội máy bay Mích
17 bất ngờ đón đánh.
c. Kết quả
- Trong 2 ngày ta đã bắn rơi 47 máy
bay các loại, bắt sống nhiều giặc lái.
- Quân dân tỉnh Thanh Hoá chiến thắng
oanh liệt, giòn giã được Bộ tư lệnh
Quân đội nhân dânViệt Nam đã gửi thư
khen quân dân Thanh Hoá. Quyết tâm
đánh thắng giặc Mĩ xâm lược
4, Ý nghĩa
- 3,4/4/1965 đã trở thành ngày Hội
truyền thống chiến đấu của quân dân
Thanh Hoá
- Sơ kết : Giáo viên hướng dẫn học sinh lập bảng so sánh thành tích và đóng
góp của nhân dân Thanh Hoá trong chiến đấu chống chiến tranh phá hoại lần thứ
nhất qua đó giúp các em thấy được sự gắn bó trong một thể thống nhất của đất
nước và dân tộc Việt Nam
2. Tiến hành giảng dạy trên lớp
Giáo viên kết hợp việc sử dụng câu hỏi gợi mở dẫn dắt học sinh trình
bày các vấn đề mà các em đã sưu tầm qua tư liệu tại địa phương, các vấnội dung
được đặt ra trong giờ học . Sau mỗi vấn đề giáo viên bổ sung chốt ý làm rõ
vấn đề đồng thời khắc sâu kiến thức , liên hệ giưa sự kiện lịch sử địa phương
với những sự kiện trên tồn miền và trong cả nước để qua đó các em cảm nhận
dược tinh thần đoàn kết của nhân dân cả nước trong đó có nhân dân Thanh Hố
trong sự nghiệp chống Mĩ cứu nước. ứng dụng công nghệ thông tin qua việc
cung cấp tranh ảnh, phim tư liệu, bảng so sánh làm bật nổi ý chính. Đặc biệt
hàng năm Thanh Hoá thường tổ chức kỉ niệm các ngày lễ chiến thắng Hàm
Rồng nên giáo viên càng có điều kiện lên hệ rõ hơn trong giảng dạy.

12


C. KẾT LUẬN
Qua kết quả thu được trong 2 năm học 2011- 2012 và 2012 – 2013 cho
thấy việc soạn giảng lịch sử địa phương 1 cách nghiêm túc đã mang lại hiệu quả
cao trong việc khắc sâu kiến thức lịch sử và tăng hơn niềm tự hào của học sinh
về những chiến công mà cha anh đã lập nên
Tiến hành kiểm chứng
Trong năm học 2010 – 2011 tôi cùng tiến hành giảng dạy lịch sử địa
phương ở lớp 12 A1 khoá 2008 - 2011 theo cách mà các giáo viên vẫn thực hiện
,tức là không yêu cầu các em phải sưu tầm , tìm hiểu tư liệu trước bài học,
không ứng dụng công nghệ thông tin trong việc cung cấp hình ảnh tư liệu sinh
động để giảng dạy 2 tiết lịch sử địa phương, khơng có sự so sánh và đặt sử địa
phương trong tiến trình phát triển chung của lịch sử dân tộc. Kết quả là các em
nắm kiến thức hời hợt như chùng sự kiện ấy diễn ra ở nơi nào xa xôi lắm
Trong năm học 2011 – 2012 tôi đã mạnh dạn đổi mới trong cách soạn
giảng tiến hành giảng tại lớp 12A1 khoá 2009 – 2012 và đã thu được kết quả
khả quan : đa số học sinh trong lớp đã nắm bắt được kiến thức và cảm thấy có
trách nhiệm hơn trong việc phát huy tinh thần học tập vì ngày mai lập nghiệp để
xứng đáng với cha, anh trên quê hương Thanh Hoá nói riêng và trên cả nước
nói chung
Kết quả cụ thể

Giỏi
Năm học

Khá

Yếu

TB

Kém

Sĩ số
HS

%

HS

%

HS

%

HS

%

HS

%

2010- 2011

50

2

4

15

30

25

50

8

16

0

0

2011 -2012

48

8

16.6

30

62,5

10

20.9

0

0

0

0

Mục đích dạy học là nâng cao hiệu quả bài học tức là phải cung cấp đầy
đủ kến thức lịch sử của bài học cho học sinh đồng thời phải phát triển tư duy kĩ
năng, kĩ xảo và bồi dường tình cảm đạo đức cho các em . muốn đạt dược điều đó
người giáo viên phải khơng ngừng học hỏi đổi mới phương pháp sư phạm thích
13


hợp cho từng bài học, đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin và các
phưqơng tiện trực quan trong giảng dạy. Việc đó phải thành nếp làm của mỗi
giáo viên lịch sử ở trường phổ thông .
Trên đây là một vài ý kiến và kinh nghiệm của tôi trong việc góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục lịch sử phổ thơng . Tơi rất mong được sự góp ý
của đồng nghiệp để tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng bộ mơn
Hoằng Hố, ngày 15 tháng 5 năm 2013
Xác nhận của hiệu trưởng nhà trường

Tôi xin cam đoan SKKN này là do tôi viết
không sao chép nội dung của người khác.

Trần Văn Tuyên

14


PHỤ LỤC

Hình ảnh nhân dân Thanh Hóa trong cuộc kháng chiến chống Pháp (Các
hoạt động văn hóa giáo dục, lập làng chiến đấu)

15


Hình ảnh cầu Hàm Rồng xưa và nay

16


17


Hình ảnh chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng

18

Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm đơn vị lão dân quân Hoằng Hóa (Thanh Hóa) - đơn vị bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng
trường, tại lễ duyệt binh nhân ngày Quốc khánh 2/9/1973.

19